KHOẢNG CÁCH CÔNG NGHỆ TRONG

CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP 4.0: HÀNH ĐỘNGVIỆT NAM THEO TẦM NHÌN CHÂU

ÂU

PGS.TS. Nguyễn Thƣờng Lạng

Trƣờng Đại học Kinh tế quốc dân

SĐT: 0983478486

Email: langnguyen3300@gmail.com

Bài trình bày tại hội thảo quốc tế “Cách mạng công

nghiệp 4.0: Kinh nghiệm chấu Âu và gợi ý đối với Việt

Nam” do Viện nghiên cứu châu Âu- Viện hàn lâm khoa

hoc xã hội Việt Nam tổ chức ngày 26/10/2018

TIẾN TRÌNH CÔNG VIỆC

LÝ THUYẾT KHOẢNG CÁCH

CÔNG NGHỆ

* Nguồn: https://vn.images.search.yahoo.com/yhs/search;_ylt=AwrxgqrcgchbVSEA2KuXVQx

ĐẶC ĐIỂM KHOẢNG CÁCH CÔNG NGHỆ

- Chênh lệch trình độ: độ hiện đại, tính mới, tinh xảo, trình độ sản

xuất và khả năng đáp ứng nhu cầu mới, tốc độ càng ngày càng nhanh

- Có khả năng tạo ra lợi nhuận cao đặc biệt là lợi nhuận độc quyền

- Đổi mới sáng tạo liên tục, “sáng tạo tối đa trong thời gian tối

thiểu”.

- Có sự cạnh tranh gay gắt và là lĩnh vực thu hút nhiều nhất sự

tham gia của các nhà khoa học, chuyên gia công nghệ đầu ngành

- Tạo khả năng hình thành đội ngũ các nhà khoa học và chuyên gia

công nghệ mới dựa trên nền tảng mởi

- Khoảng cách công nghệ bị triệt tiêu khi các bên làm chủ được

công nghệ và có khả năng sáng tạo mới công nghệ.

- Nếu sự kết thúc đồng thời, công nghệ mới ra đời thay thế triệt để

thì làm xuất hiện sự thay đổi mang tính cách mạng.

CHÂU ÂU TÌM RA CHÂU MỸ (1492)

NHẬN THỨC TỪ ÂU SANG MỸ

A. SMITH (1776)

THE WEALTH OF NATIONS

M. PORTER (1986)

THE COMPETITIVENESS OF NATIONS

Thị trƣờng tự do, bàn tay vô hình

TƢ DUY CẠNH TRANH: TỪ ĐẠI DƢƠNG

ĐỎ SANG ĐẠI DƢƠNG XANH

Competition for Future: Apple, China…

CHIẾN LƢỢC ĐẠI DƢƠNG XANH-

SỰ LAN TRUYỀN NHẬN THỨC

CÁC CUỘC CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP

1800

Cách mạng 1.0

1900

Cách mạng 2.0

1970s

Cách mạng 3.0

2015

Cách mạng 4.0

2030

Hệ sinh thái số

Sản xuất cơ khí

Năng lƣợng

nƣớc và hơi

nƣớc

Sản xuất hàng loạt

với năng lượng

điện, động cơ đốt

trong

Sản xuất dây

chuyền

Điện tử, công nghệ

thông tin, người máy

công nghiệp, tự động

hóa tiên tiến các quá

trình sản xuất

Công nghiệp điện tử,

công nghệ thông tin

(máy tính) và internet

tạo nên kỷ nguyên

thông tin

Chuỗi cung ứng

số

Sản xuất thông

minh

Sản phẩm, dịch vụ

và mô hình kinh

doanh số

Phân tích dữ liệu

và hành động là

năng lực cốt lõi

Mạng lưới chuỗi

giá trị tích hợp và

linh hoạt

Các quá trình ảo

Giao diện khách

hàng ảo

Cộng tác công

nghiệp là động lực

giá trị cơ bản

* Nguồn: PWC (2015)

Kinh tế

thực Kinh tế

thực- ảo

Kinh tế ảo Reality- based economy

Reality- Virtual –based economy

Virtual –value- based economy

* Nguồn: Nguyễn Thường Lạng (NEU, 2018)

MÔ HÌNH KINH TẾ THAY ĐỔI

RÚT NGẮN CHU KỲ CÔNG NGHỆ

Khoảng cách công nghệ được rút ngắn tối đa

Nhận thức

Xuất phát điểm

* Nguồn: Nguyên Thường Lạng (NEU) mô phỏng từ Posner (1961) và Vervon (1966)

Cá lớn nuốt cá bé thay thế bằng cá nhan nuốt cá chậm (Chủ tich diễn đàn WEF), hệ sinh

thái gạt bỏ độc hành (Oracle, PWC)

NHẬN THỨC VÀ TẦM NHÌN CHÂU ÂU

• Nhiều học giả đẳng cấp toàn cầu xuất hiện ở châu

Âu thuộc mọi lĩnh vực: toán, lý, hóa, kinh tế, âm

nhạc…

• Chủ nghĩa C.Mác- Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh

là nền tảng nhận thức và kim chỉ nam mọi hành

động của Việt Nam

• Năm 2018, Đức được xếp hạng số 1 thế giới về

đổi mới sáng tạo mặc dù Mỹ số 1 về năng lực cạnh

tranh

• Châu Âu có tầm nhìn khoa học và trí tuệ tiên

phong, hội nhập ngược (Brexit)

CHỈ SỐ ĐỔI MỚI SÁNG TẠO 2017

• Nguồn: https://www.bloomberg.com/news/articles/2018-01-

22/south-korea-tops-global-innovation-ranking-again-as-u-s-falls

HÀNH ĐỘNG VIỆT NAM

• Phát triển quan hệ đối tác chiến lược toàn diện

với Liên minh châu Âu

• Đàm phán và ký kết Hiệp định thương mại tự

do Việt Nam- Liên minh châu Âu cũng như

các cam kết quốc tế khác

• Doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận chiều sâu với

đối tác châu Âu (VINFAST và sự ra đời ô tô

mang nhãn hiệu Việt Nam dựa trên công nghệ

châu Âu…)

ĐỀ XUẤT • 1. Nhận thức đầy đủ vê tác động xu hướng cách mạng công nghiệp 4.0 theo sát tầm nhìn

châu Âu, cập nhật về cải thiện năng lực tư duy và phương pháp luận nhận thức khoa học.

• + tăng cường các cuộc trao đổi khoa học, nghiên cứu, tọa đàm, diễn đàn, học hỏi, khảo sát,

phân tích, đúc rút kinh nghiệm của châu Âu để làm bài học đối với Việt Nam cả giới

nghiên cứu, học thuật, nhà hoạch định chính sách, doanh nghiệp…

• + Đẩy mạnh công tác thông tin tuyên truyền, truyền thống hiệu quả đến công chúng về

cuộc cách mạng công nghiệp

• + Gấp rút thành lập Ban nghiên cứu hoặc nhóm hợp tác Việt Nam với châu Âu về cách

mạng công nghiệp 4.0 đặt tại Viện Nghiên cứu châu Âu thuộc Viên hàn lâm khoa học xã

hội Việt Nam và đầu tư nhiều hơn các nghiên cứu về cách mạng công nghiệp 4.0 này và

phát triển các dự án phối hợp nghiên cứu giữa Việt Nam và EU.

• 2. Tận dụng các quan hệ và cam kết Việt Nam- EU thông qua Hiệp định thương mại tự do

Việt Nam- EU (EVFTA) , các cam kết quốc tế khác để phát triển quan hệ hợp tác khoa

học- công nghệ trên nền tảng cách mạng công nghiệp 4.0 như công nghệ mạng, trí tuệ

nhân tạo, công nghệ sinh học, tự động hóa, dữ liệu lớn và internet kết nối vạn vật, tự động

hóa, năng lượng mới

• 3. Tạo thể chế và khuyến khích các doanh nghiệp, tập đoàn Việt Nam nhanh chóng tiếp

cận và chủ động, tích cực hợp tác với các tập đoàn hàng đầu châu Âu có công nghệ nguồn

để bắt kịp với các tập đoan này. Các quan niệm về thể chế cần phải linh hoạt và phù hợp

với sự phát triển cách mạng công nghiệp 4.0.

KHẢ NĂNG MỚI

• Đi tắt đón đầu trong cách mạng công nghiệp

4.0

• Tầm nhìn châu Âu và hành đông Việt Nam

trong cách mạng công nghiệp 4.0

• Tiếp tục các đột phá chiến lược thực chất là

những thay đổi mang tính cách mạng của cuộc

cách mạng như thể chế, khoa học – công nghệ

và nhân lực chất lượng cao

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

•1. Fagerberg. J., Verspagen. B., (2002), Technology-gaps, innovation-diffusion and transformation: an evolutionary interpretation, truy cập lần cuối

cùng ngày 15 tháng 10 năm 2018, từ: <https://dspace5-labs.atmire.com/bitstream/handle/123456789/6804/file14425.pdf?sequence=1&isAllowed=y>.

• 2. Fagerberg J., (1985), A technology gap approach to why growth rates differ, truy cập lần cuối cùng ngày 16 tháng 10 năm 2018, từ:

<https://www.sv.uio.no/tik/InnoWP/archive/wpno002-1987.pdf>.

• 3. Gia Linh (2018), Bộ đôi xe VinFast chính thức lộ diện tại Triển lãm ô tô Paris 2018, truy cập lần cuối cùng ngày 15 tháng 10 năm 2018, từ: <

https://vov.vn/oto-xe-may/oto/bo-doi-xe-vinfast-chinh-thuc-lo-dien-tai-trien-lam-o-to-paris-2018-821086.vov>.

• 4. Kate Whiting (2018), Germany is the world’s most innovative economy, truy cập lần cuối cùng ngày 15 tháng 10 năm 2018, từ:

<https://www.weforum.org/agenda/2018/10/germany-is-the-worlds-most-innovative-economy/>.

• 5. Lệ Thu (2018), Tổng Bí thư: "Sinh viên tốt nghiệp phải có kỹ năng sáng tạo, hợp tác và tư duy phản biện", truy cập lần cuối cùng ngày 15 tháng

10 năm 2018, từ: <https://dantri.com.vn/giao-duc-khuyen-hoc/tong-bi-thu-nguyen-phu-trong-du-le-khai-giang-cua-hoc-vien-nong-nghiep-viet-nam-

20180930125353861.htm>.

• 6. Mác, C., (1848), Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản, truy cập lần cuối cùng ngày 15 tháng 19 năm 2018, từ:

<https://www.marxists.org/vietnamese/marx-engels/1840s/tuyen/index.htm>.

• 7. Nelson, R. R., (1967), The technology gap: analysis and appraisal, truy cập lần cuối cùng ngày 15 tháng 10 năm 2018, từ:

<http://www.dtic.mil/dtic/tr/fulltext/u2/662376.pdf>.

• 8. Ngọc Hà (2018), Chủ tịch WEF: Quốc gia bỏ lỡ chuyến tàu Cách mạng 4.0 sẽ bị tụt hậu, truy cập lần cuối cùng ngày 15 tháng 10 năm 2018, từ: <

https://news.zing.vn/chu-tich-wef-quoc-gia-bo-lo-chuyen-tau-cach-mang-40-se-bi-tut-hau-post876034.html>.

• 9. Oracle (2018), Bài trình bày với chủ đề “Di cư lên đám mây” của Giám đốc giải pháp công nghệ kỹ thuật số của Tập đoàn Oracle tại Hà Nội,

ngày 14/8/2018.

• 10. PWC (2015), Industry 4.0: How digitization makes the supply chain more efficient, agile, and customer-focused?, truy cập lần cuối cùng ngày 15

tháng 10 năm 2018, từ: <https://www.strategyand.pwc.com/media/file/Industry4.0.pdf>.

• 11. Posner. M. (1961), International Trade and Technical Change, truy cập lần cuối cùng ngày 15 tháng 10 năm 2018, từ:

<https://academic.oup.com/oep/article-abstract/13/3/323/2360192?redirectedFrom=fulltext>.

• 12. Trung tâm WTO, Hiệp định thương mại tự do Việt Nam- Liên minh châu Âu (EVFTA), truy cập lần cuooic cùng ngày 15 tháng 10 năm 2018, từ:

<www.trungtamwto.org.vn>.

• 13. Vernon, R. (1979), The product cycle hypothesis in a new international environment. Oxford bulletin of economics and statistics, truy cập lần cuối

cùng ngày 14 tháng 10 năm 2018, từ: <https://econpapers.repec.org/article/blaobuest/v_3a41_3ay_3a1979_3ai_3a4_3ap_3a255-67.htm>.

• 15. Vernon & Wells, L. T. (1966), International trade and international investment in the product life cycle, truy cập lần cuối cùng ngày 15 tháng 10

năm 2018, từ: <https://academic.oup.com/qje/article-abstract/80/2/190/1868595?redirectedFrom=fulltext>.

• 16. Wikipedia, Công nghiệp 4.0, truy cập lần cuối cùng ngày 15 tháng 10 năm 2018, từ:

<https://vi.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4ng_nghi%E1%BB%87p_4.0>.

• 17. World Economic Forum (WEF, 2018), The Global Competitiveness Report 2018, truy cập lần cuối cùng ngày 15 tháng 10 năm 2018, từ:

<https://www.weforum.org/reports/the-global-competitveness-report-2018>.

CẢM ƠN SỰ THEO DÕI

CỦA QUÝ VỊ!