Kích thích kỹ năng vận động ở trẻ 7

N L N N V ự p ển o n n ủ ẻ

SỔ TAY 4

CHĂM SÓC CON KHỎE

VÀ SỚM PHÁT TRIỂN

Hà Nội, 2014

N

N

M

M

Mọi góp ý xin gửi về: . ầ Trung tâm Nghiên c u o Phát tri n C ng (RTCCD) a ch : Số 39, ngõ 255, phố V ng, quận HBT, Hà N i n tho i: 04 – 36280350 Fax: 04 – 36280200 Email: [email protected]

SỔ TAY 4

CHĂM SÓC CON KHỎE

VÀ SỚM PHÁT TRIỂN

Hà Nội, 2014

D N L N N V ự p ển o n n ủ ẻ

LỜI TỰA

Cuốn sổ y y ợc xây dự ph c v cho dự án Câu L c B h c tập c ng vì sự phát tri n toàn di n của trẻ. Tài li ợc thiết kế ngắn g , ối ợ c là cán b h i ph n và tr m y tế xã, nh ng cán b ều hành câu l c b ớng dẫ i cha i mẹ ô ă ó ẻ ú 24 ầ i. Dự án do Trung tâm Nghiên c o Phát tri n C , ù ối tác Ban nghiên c u Jean Hailes thu i h c Monash, T ng i h c Tổng hợp Melbourne (Úc) thiết kế và tri n khai, với sự hỗ trợ của H i liên hi p Ph n t nh Hà Nam. Cuốn tài li u này nằm trong b tài li u dự án bao g m 7 cuốn sổ tay, 5 b ĩ V 5 tranh treo-t ơ :

Sổ tay 1: ă ó i mẹ n mang thai

Sổ y 2: ă ó ẹ é ơ

Sổ tay 3: Nuôi con khỏe m nh

Sổ y 4: ă ó k ỏe và sớm phát tri n

Sổ tay 5: Giúp con phát tri n các k ă ần thiết

Sổ tay 6: K ă ảng viên

Sổ tay 7: Vận hành theo dõi giám sát Câu L c B

Chúng tôi xin cả ơ ổ ch c Grand Challenges Canada ã ỗ trợ tài chính và các chuyên gia quốc tế và trong ớ ã ó ý n i dung các cuốn sổ tay và b ĩ .

MỤC LỤC

LỜI GIỚI THIỆU ....................................................................... 1

HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG TÀI LIỆU ....................................... 2

1. Cấu trúc cuốn sổ tay ...................................................... 2

2. Đối tượng truyền thông .................................................. 3

BÀI 14: DẠY CON ĂN ĐA DẠNG VÀ ĐỘC LẬP .................. 4

1. Nội dung các chủ đề ...................................................... 4

2. Dụng cụ ............................................................................ 4

3. Phương pháp .................................................................. 4

4. Gợi ý các câu hỏi đối với học viên ............................... 5

5. Phần thực hành .............................................................. 7

6. Thông điệp chính cần ghi nhớ ...................................... 8

7. Kiến thức mở rộng .......................................................... 9

BÀI 15: CÁC BỆNH THƯỜNG GẶP Ở TRẺ 7-12 THÁNG

VÀ CÁCH CHĂM SÓC .......................................................... 15

1. Nội dung các chủ đề .................................................... 15

2. Dụng cụ .......................................................................... 15

3. Phương pháp ................................................................ 16

4. Gợi ý các câu hỏi với học viên ................................... 16

5. Phần thực hành ............................................................ 18

6. Các thông điệp chính cần ghi nhớ ............................. 18

7. Kiến thức mở rộng ........................................................ 19

BÀI 16: KÍCH THÍCH KỸ NĂNG GIAO TIẾP Ở TRẺ 7 – 12

THÁNG .................................................................................... 24


2. Dụng cụ .......................................................................... 24

3. Phương pháp ................................................................ 25


5. Hướng dẫn trò chơi ...................................................... 25


BÀI 17: KÍCH THÍCH KỸ NĂNG VẬN ĐỘNG Ở TRẺ 7 - 12

THÁNG .................................................................................... 30


2. Dụng cụ .......................................................................... 30

3. Phương pháp ................................................................ 31


5. Hướng dẫn trò chơi ...................................................... 32


BÀI 18: VAI TRÒ CỦA GIA ĐÌNH TRONG CHĂM SÓC TRẺ

EM 0 – 24 THÁNG ................................................................. 36


2. Dụng cụ .......................................................................... 36

3. Phương pháp ................................................................ 37



DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................... 1

1

LỜI GIỚI THIỆU

Thành tựu khoa h c Chăm sóc vì sự phát triển toàn diện của trẻ nh ă ầ y ã ra rằng, sự phát tri n toàn di n của trẻ ph thu c chủ yế ầ , ặc bi t trong 1.000 ngày tính từ khi bắ ầu quá trình hình . ă ó i ph n khi mang thai và ô ỡ ă ó ẻ ă ầu khi trẻ ra , ó ò q yế nh cho sự phát tri n th chất, s c khỏe tâm trí cùng khả ă y, ảm xúc và tính cách của trẻ n sau này. ầ ă ó 1.000 ngày ầ i của trẻ ò ợc xem là bi n pháp giả ó è bền v ng trên thế giới. Hầu hế ú ề ó k y ớ í q ến cách làm củ ì “ ú ” y “ ” ă ó ẻ và thích ch n nh ơ ản, dễ dãi dựa vào kinh nghi m truyền thống hoặc của nh ớc. Vì thế, nh ng gì chúng tôi cố gắng th hi n trong b tài li u này và b ĩ V ới thi u cùng các b n nh ơ ợ ơ ở bằng ch ng khoa h c, thiết thực và h í giải quyết các vấ ề có ảnh ở ến s c khỏe và sự phát tri n của trẻ, giúp giảm bớ ợc nhiều chi phí, lo âu, cực nh c trong quá trình mang thai, sinh nở và ă ó é. Chúng tôi hy v ng b tài li u sẽ h u ích với các cán b ều hành Câu L c B H c tập C ng vì sự Phát tri n Toàn di n của Trẻ t i t nh Hà Nam và hy v ng trẻ em Hà Nam sẽ ó ợc sự ă ó ú , ì ơ y ô ng hỗ trợ của cả ì ng.

Chủ nhiệm chương trình Bác sĩ, tiến sĩ Trần Tuấn

2

HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG TÀI LIỆU

Cuốn sổ tay này nhằm m c tiêu:

H ớng dẫn cán b H i Ph N và cán b Tr m Y Tế cách ều hành câu l c b với n i dung sinh ho t Cấu phần 4 ( ĩ V 4)

Cung cấp cho các cán b ều hành các kiến th c mở r ng ngoài n i dung ã ĩ DVD 4, ph c v cho phần trả l i câu hỏi của ố ợng tham gia.

1. Cấu ú uốn ổ y

Cuốn sổ tay này tập trung vào 5 bài của Cấu phần 4 ( ĩ V 4):

Bài 14: D y ă c lập

Bài 15: Các b ng gặp ở trẻ 7 – 12 tháng và ă ó

Bài 16: Kích thích k ă g giao tiếp ở trẻ 7 – 12 tháng

Bài 17: Kích thích k ă ậ ng ở trẻ 7 – 12 tháng

Bài 18: Vai trò củ ì ă ó ẻ em 0 – 24 tháng

3

Mỗi bài sinh ho t của ĩ 4 sẽ tiến hành trong khoảng 90 – 120 phút. Trong từng bài, cuốn sổ tay sẽ giới thi u:

N i dung các chủ ề chi tiết

Các d ng c cần thiế tiến hành

ơ

Gợi ý các câu hỏi cán b ều hành có th hỏi i tham gia

Gợi ý các phần cầ ớng dẫn thực hành

ô í i tham gia cần nhớ

Kiến th c mở r ng: phần này sẽ t số câu hỏ ng gặp ở ph n ì nuôi trẻ 7 - 12 tháng tuổi và h ớng dẫn cán b ều hành CLB cách trả l i khoa h c và phù hợp với tình hình nông thôn Vi t Nam.

2. Đố ượng uyền ông

ĩ V 4 và cuốn sổ tay 4 cung cấp kiến th c và k ă ă óc vấ ề ă – ơ – ốm b nh của trẻ từ 7 - 12 tháng và vai trò củ ì ă sóc bà mẹ và trẻ em.

Toàn bộ 4 bài (từ bài 14 đến bài 17) dành cho phụ nữ đ ng nuô ẻ 7 - 12 tháng tuổi.

B 18 n o người bố, ông bà nội ngoại của các trẻ từ 0 đến 24 tháng tuổi.

ơ ì k yến khích ph n dự nh sinh con ù ến tham gia h c, có thêm hi u biết, chuẩn b tố ơ ần mang thai và sinh con sắp tới.

4

BÀI 14: DẠY CON ĂN ĐA DẠNG VÀ ĐỘC LẬP

1. Nộ ung ủ đề

Bài 14 giới thi u các chủ ề sau:

Chế ă ù ợp cho trẻ 7 – 12 tháng

Cách d y trẻ tự xú ă

2. Dụng ụ

giới thi u thành công bài 14, cán b ều hành cần ó ầy ủ các nguyên li u và d ng c sau:

ĩ V ố 4 và sổ tay số 4

Bát, thìa các lo i

Bình s a và s a b t

Bảng từ và kẹp nam châm

Bút viết bảng và phấn

3. P ương p p

T m danh ph n tham gia buổi sinh ho t, yêu cầu các ph n viết các câu hỏ ă k ă

5

t giấy ban tổ ch c sẽ trả l i vào cuối buổi sinh ho t.

Vào buổi sinh ho t, cán b ều hành giới thi u lý thuyế q ĩ V 4

ố ợng tham gia thảo luận nhóm và trả l i câu hỏ ( k x ĩ )

ố ợng thự ớng dẫn của cán b ều hành

Kết luận và chố ô p thông qua Hỏi- (cán b ều hành hỏi – ng i tham gia trả l i) theo từng phần hoặc ở cuối buổi sinh ho t

4. Gợ ý âu ỏ đố vớ ọ v ên

Trước khi bắt đầu đĩa DVD

Cán b ều hành tổng kết các câu hỏi của bà mẹ ã ết vào giấy và giới thi ó ẽ ợc trả l i vào phần nào của bài h c hôm nay. Câu nào sẽ ợc trả l i trong các bài sinh ho t buổi sau.

Mục 1: Chế độ ăn phù hợp cho trẻ 7 – 12 tháng

Chế biến thực phẩm theo tháng tuổi:

Mó ă ẻ 7 – 8 tháng tuổi cầ ợc nấu ế nào?

Từ tháng th mấy, cha mẹ ă c ă nấ ă ô ẻ, không nên nghiền nhuyễn?

Trẻ có th ă ặc hoặ ơ ừ tháng th mấy?

6

Nh ng lo i gia v nào không nên cho vào b t cháo của trẻ? (mì chính, h , ớc mắm)

Bố trí b ă ợp lý:

Các b ă y ủa trẻ cần cách nhau bao lâu?

Khoảng cách gi a b a s a hoặc bú mẹ và hoa quả cần cách nhau tối thi u bao nhiêu phút?

Cho trẻ ă ợng mỗi b a:

T i sao khi trẻ 6 – 7 tháng tuổi, không nên cho trẻ ă ặ ầy 1 bát ngay?

7 tháng tuổi: cầ ă a b t mỗi ngày và mấy phần của bát?

8 - 9 tháng tuổi: có th ă a/ ngày

10 - 12 tháng tuổi: m y ă ấy b a bổ sung.

Làm thế trẻ ă ng:

trẻ ă ng, cha mẹ cần làm theo các nguyên tắc nào?

o Cho trẻ ă ử các lo i thực phẩm khác nhau ngay từ y ầu tậ ă ặm

o Tô màu bát b t – ổi món. o Kết hợp thực phẩm hợp lý. o Sử d ng hành tỏ ơ ă ơ

v ó ă o Không ép trẻ ă

L ợng dung d ch trẻ cần uống mỗi ngày:

L ợ ớ ơ trẻ có th qua các lo uống nào?

7

Trẻ ới 1 tuổi cần bao nhiêu ml dung d ch mỗi ngày?

Trẻ trên 1 tuổi cầ ớc mỗi ngày?

Làm thế biết trẻ ã ố ủ ớ ?

Cách pha chế s a b t:

Pha s q ặc sẽ ả ở ến trẻ ế nào?

ù ớ ì pha s a cho trẻ là tốt nhất? T i sao?

Thử ấm của s a bằng cách nào?

ế gi ì ú khi cho trẻ bú là gì? B n hãy thực hành cho chúng tôi xem.

Mục 2: Cách dạy trẻ tự xúc ăn

Từ khi trẻ mấy tháng tuổi, nên bắ ầu cho trẻ ơ , làm quen vớ ì tập xúc?

Hãy k ớc huấn luy n trẻ tự xú ă ?

d y trẻ tự xú ă ô , ì ần thống nhất nh ng gì?

5. P ần ự n

Thực hành quan sát, s cảm nhậ lo i bát, thìa phù hợp cho trẻ ă .

Thực hành pha s a b t và cho trẻ ă

8

6. T ông đ p ín ần g n ớ

Trẻ 8 - 9 tháng tuổi cầ ợc tậ ă c ă ng thô, khuyến khích trẻ nhai, nhằ ă ự ngon mi ng và hấp thu của trẻ. Do vậy ă thực phẩm, không nên nghiền và xay nhuyễn.

Không cho mắm, muối, mì chính, h t nên vào b t cháo của trẻ ới 12 tháng tuổi.

Các b ă y ủa trẻ cầ ợc bố trí cách nhau tối thi u 2 gi ng h ơ trẻ có th hấp thu và tiêu hóa hế ợ ă ủa b a ớc.

Nếu trẻ ợ ă ủ chấ ỡng thông qua các b a b t cháo và trái cây b a ph , trẻ có th lớn và phát tri n tốt mà không cần phải uống thêm s a ngoài.

trẻ ă ợ ng nhiề ó ă k , ngay từ nh y ầu tậ ă ặm, cha mẹ ã cần cho trẻ thử các lo i thực phẩm khác nhau. Khi trẻ ã q ớ ó ă , ầ ổi món hàng ngày. Hi y i ta dùng thuật ng “ ô ” ch sự cần thiết phải cung cấ ỡng cho trẻ m ố ầy ủ.

Từ 8-9 tháng, nên bắ ầu cho trẻ làm quen với bát thìa và h c cách tự xú ă .

D y ă ng và c lập là cả m t quá trình vất vả, cần sự ng thuận của cả ì .

9

7. K ến ứ mở ộng

7.1 Làm thế n o để trẻ í ú ăn?

o Bố í b a chính của trẻ ă ù ớ ì . Trẻ sẽ h ng khở ă k ấy m i thành viên trong ề ă ng.

o Duy trì b ă k ảng 30 phút, ng i m t chỗ và không ch y ổi theo trẻ xú ă . Sau 30 phút, dừng b a.

o Bày bi ó ă ẹp mắt, mùi v ơ , ổi món ng xuyên.

o Luôn t ò ơ ẻ, phù hợp với b ă . Ví d : x ă ơ , ă ợc nhiều cà rốt, ai uống hế ớc rau.

o Th nh thoảng cho trẻ biết cả ó k q a, nếu trẻ mả ơ ặc từ chối b ă . ẹ cần k nh, không m i trẻ ă , k ô ợi ý. Trẻ sẽ cảm nhậ ợc bài h c.

7.2 Tại sao phả ngâm nước và làm chín hạ đậu nành ước khi rang xay để chế biến cháo bột cho trẻ?

ậ ề , ấ é , , ấ xơ, , f , ề k ấ , ấ , ắ . N ậ ầy ủ ầ ế k ỏ .

10

Tuy nhiên, ậ ó ề ấ y ế ó ủ ẻ (A - y ), ậy ớ k ế ẻ ă , ú ầ ớ í ậ ( ặ ) ỏ ấ ó y. Ngoài ra, ng ớ ẽ ú ú ẩy ấ ỡ , ặ ó ú ẻ ễ ấ ấ ỡ ậ ơ .

N ậ í ấ 7 ớ . ố ấ 12 ế 24 .

Nế ù ậ q ợ chín ẻ ễ ó , ầy ơ khó tiêu và ó ổ ẩ .

Vớ ẻ ó yễ , ũ , không nên dùng ậ , .

7.3 Tại sao không nên lạm dụng nướ xương ầm khi nấu cháo bột cho trẻ?

ă ừ ì ẻ ế x , ề ẹ ù ớ ầ x ơ ấ ặ ă ì ằ ẽ ổ x ỡ ẻ.

y , x x ơ x ô ơ, ơ ẻ k ô ấ ợ ợ x này. ậy, dù ẹ ó x ơ ấ , , ề ẻ ẫ ơ ì ò x ơ , ậ ă ẻ ế x .

11

, , ặ ơ ế ớ ớ ầ x ơ ẽ ẻ ả ễ ố , k ế ẹ ấy ă ơ ì . y , ề y ấ ễ ẫ ế ì y ậ ă ở ẻ ả ở ự ế ế ủ , k ế ẻ ễ ầy ơ , k ó .

N , ẻ ă ớ ầ x ơ ẽ y ế ấ , ở ì x ơ , x ô ơ ì ỡ ấ ò ề ấ “ è ”. x ơ ũ ó ấ é ấ é x ơ ấ é ậ , k ó ó , ế ẻ ă ề ẽ y ảy ặ ố .

N ậy, ớ ầ x ơ ự ự k ô “ ổ” ề ẹ ẫ ĩ, ế ớ ầ x ơ ấ , ì ẽ y y ơ ẻ ế x , k ó , ảy, ố , y ỡ .

7.4 Thự đơn o ẻ 7 tháng

Giờ Thứ 2, 4 Thứ 3, 5 Thứ 6, CN Thứ 7

6h Bú mẹ Bú mẹ Bú mẹ Bú mẹ

8h B t th t lợn B t th t gà B t s a B t tr ng

10h Chuối nửa

quả

ủ 1 miếng nhỏ

(100g)

H ng xiêm 1 quả

Xoài 1 miếng nhỏ

(100g)

11h Bú mẹ Bú mẹ Bú mẹ Bú mẹ

14h B t tr ng B t tôm B t cua B t cá

16h N ớc cam

ng t N ớc xoài

N ớc quýt ng t

N ớ hấu

19h ến sáng Bú mẹ Bú mẹ Bú mẹ Bú mẹ

12

7.5 Giờ ăn o trẻ 8 – 12 tháng

TRẺ 8 – 9 THÁNG TRẺ 10 – 12 THÁNG

Giờ Thứ 2 Thứ 2

6h Bú mẹ 6h Bú mẹ

8h B t th t lợn 8h B t th t lợn

10h Chuối nửa quả 10h Chuối 1 quả

11h Bú mẹ 11h Bú mẹ

14h B t tr ng 14h B t tr ng

16h N ớc cam ng t 16h N ớc cam

ng t

19h ến sáng

Bú mẹ 18h B t cá

19h ến sáng

Bú mẹ

7.6 Làm thế n o để biết trẻ đượ nuô ưỡng đúng?

Trẻ ợ ô ỡ ú ẻ ợc ă ầy ủ khối ợng th ă theo l a tuổi và ối các chất dinh ỡng. biết chính xác trẻ có ợ ô ỡng ú hay không, cần theo dõi sự ă cân của trẻ hàng tháng.

ì ần quan tâm, cân trẻ hàng tháng vào m t ngày cố nh và chấm vào bi ă ởng, nối

13

dầ ó. Nế ng phát tri n của trẻ theo ớ ớ ng cong chuẩn của bi là trẻ phát tri ì ng.

ì ó lấy bi õ ă ởng trẻ em 0 – 5 tuổi t i tr m y tế xã (miễn phí).

7.7 10 lỗ n ưỡng ường gặp khi cho trẻ ưới 1 tuổ ăn

1. Ch n sai th m cho trẻ ă ặm: cho trẻ ă sớ ( ớc 6 tháng) hoặc quá mu n (sau 8 tháng).

2. Cho trẻ ă ơ ớ mau c ng cáp

3. Không cho trẻ ă ất béo: ầu, mỡ, l c, vừng

4. Cho trẻ ă ặ k ô ú : khố ợng 1 b a quá ít hoặc quá nhiều

5. Cho trẻ ă ật ong

6. x y ù ớ x ơ ( ặc ) quấy b t cho trẻ.

7. Ngậm thìa, mút thìa của trẻ khi cho trẻ ă

8. Cho trẻ ă q ó ( ến cuối b a b t vẫn còn ấm ở y )

9. Cho trẻ ă q ều chấ m

10. Tin rằng cháo dinh ỡng bán ngoài chợ ngon ủ chất cho sự phát tri n của trẻ

14

ỡng trẻ em 6 – 12 tháng

15

BÀI 15: CÁC BỆNH THƯỜNG GẶP Ở TRẺ 7-12 THÁNG VÀ CÁCH CHĂM SÓC



Tiêu chảy ă ó i nhà

ă ó ẻ b ho

Số ă ó i nhà

2. Dụng ụ



Vỏ ớc khoáng, gói oresol, bình s mự ớc (thực hành pha oresol)

Nhi t kế (lo i thủy ngân và lo i n tử)

ú , k ă xô, ậ ớc ấm (thực hành lau mát h sốt)

Gói Paracetamol (thực hành xem thông tin trên gói)



16

3. P ương p p

Giới thi u lý thuyế q ĩ DVD


Thực hành pha oresol, sử d ng nhi t kế, lau mát h sốt, xem thuốc h sốt

Kết luận và chố ô p thông qua Hỏi- (cán b ều hành hỏi – i tham gia trả l i)

4. Gợ ý âu ỏ vớ ọ v ên

Mục 1: Tiêu chảy ở trẻ em

Dấu hi u nào cho thấy trẻ có th b tiêu chảy?

Sau mỗi lần tiêu chảy, mẹ cầ ì bổ sung ớc cho trẻ?

ó ợc cho trẻ uố ớ ù n giải thoải mái không? T i sao?

Chế ă ẻ b tiêu chảy ế nào?

Cầ ì phòng tránh tiêu chảy cho trẻ em?

Mục 2: Ho ở trẻ em và cách phòng tránh

Ho ở m nào cầ ẻ ế ơ ở y tế khám?

T i sao không nên cho trẻ uống thuốc giảm ho?

17

Khi trẻ b , ì giúp trẻ dễ thở, thoải mái ơ ?

o Cho trẻ uống thuố ơ

o Cho trẻ uống m t ng ớc ấm khi trẻ lên ơ giảm kích ng

o Cho trẻ mặc thoáng mát theo mùa

o Nhỏ ũ ng bằ ớc muố ý 9‰

o Kê cao gối cho trẻ khi ngủ

o Rửa tay s ch sẽ ớ k ă ó ẻ

o y ổ ô ng giả kí í ơ của trẻ

Mục 3: Sốt và cách chăm sóc trẻ tại nhà

Dấu hi u nào cho thấy trẻ b sốt?

Khi trẻ b sốt, cần làm gì?

Khi lau mát h sốt cho trẻ, cầ ý ì?

Khi dùng thuốc h sốt, cầ ý ì?

Dùng nhi t kế thủy ngân ế nào, b n hãy mô tả và thực hành cho chúng tôi xem.

Dùng nhi t kế n tử ế nào, b n hãy mô tả và thực hành cho chúng tôi xem

18

5. P ần ự n

ớ ù n giải (Oresol)

Dùng nhi t kế thủy ngân

Dùng nhi t kế n tử

Lau mát h sốt

6. C ông đ p ín ần g n ớ

Khi trẻ b ho, sốt, tiêu chảy, ì cho trẻ uống thuốc nếu có ch nh của bác s . Không tự ý ở hi u thuốc về cho trẻ uống.

ă ng cho trẻ bú mẹ và uố ớc bổ sung khi trẻ b ho, sốt, tiêu chảy.

ó ù n giải (oresol) phải theo công th c, và cho trẻ uống không quá 75ml / 1kg tr ợng ơ .

Khi trẻ b tiêu chảy, vẫn cho trẻ ă ố ủ chất ỡ ì ng. Không cầ ă k .

Khi cho trẻ uống Paracetamol h sốt hoặc bất kỳ thuốc h sốt nào khác, phải tuần theo liề ớng dẫn. Tố k ô q 4 ều/ngày và khoảng cách gi a hai liều là 6 gi ng h .

Ho là phản ì ng củ ơ . Không dùng thuốc giảm ho, trừ ợc bác s k ơ . Mỗi khi trẻ ơ , ẹ nên cho trẻ uống m t ng m ớc ấ giảm kích ng h ng.

19

7. K ến ứ mở ộng 7.1. Ngo gó bù đ n giải (oresol), có thể bù

nước cho trẻ bằng p ương p p ân g n nào?

B ử ó ì ớ ả ự ế ô ợ k yế kí ậ ẹ ù ẻ k ảy. ế : Nước cháo muối ù 1 ắ (50 ), 1 ú ố (3,5 ) 6 ă ơ ớ , ừ, q ẻ ố ầ . Nước gạo rang muối 50 , 1 ì ố ă (3,5 ) + 6 ă ơ ớ ấ ừ, q ẻ ố ầ . Nước chuối, hồng xiêm ố ặ x 5 q ả x y ặ ề ớ 1 í ớ ô , 1 ì ố (3,5 ) ẻ ố ầ .

7.2. Các dấu hi u đ kèm ốt, cha mẹ cần lưu ý để đư ẻ đ k m kịp thời?

k ố , ẻ x ấ ấ k , ẹ ú ý k k .

20

Sốt kèm theo các biểu hi n

Nguyên nhân Hướng xử lý

X ấ ố ì ậ ỏ, ử ỏ, ấ . N ố ỏ ă ố ỏ , ó ấ ắ ó y ó ảy. ố ậ ế ấ ẻ ố ô ẻ

Có th trẻ b mắc thủy ậu. Hầu hế ng hợp mắc b nh thủy ậu ở trẻ ng ở th nhẹ, ít có nh ng biến ch ng nghiêm tr ng.

Cầ ẻ ến k ĩ

ố 38.5 ºC kèm theo phát ù ự ó ù ổ

B nh sốt phát ban hay gặp ở trẻ 6 tháng – 3 tuổi

B nh kéo dài 3 ngày, cầ trẻ k ám bác ĩ

ố , , ảy ớ ũ , ỏ ắ , 4 y x ấ ở (k ở ầ ừ ặ , ó x ố í , ế ố ù ế y)

Có khả ă ẻ b sởi. B nh sởi ng kéo dài 10 ngày, có m t tỷ l nhỏ trẻ b biến ch ng viêm màng não hoặc viêm tai hoặc viên phổi

H sốt và cho ă ống hợp lý, ngh ơ i nhà ẻ n nếu có dấu hi u nguy hi m: Bỏ uống, bỏ bú, thở nhanh rút lõm l ng ngực, co giật, li bì

21

Sốt kèm theo các biểu hi n

Nguyên nhân Hướng xử lý

ố kè ẻ y q ấy k ó ề y ké tai

Trẻ b viêm tai gi a

Cầ ẻ ến k ĩ

ố kè ở nhanh

Trẻ b viêm phổi có th do cảm l nh

Cầ ẻ ến k ĩ.

ố kè 4 ấ y

Có th trẻ b viêm màng não

ẻ nh vi n khám b nh

ố kè tiêu ảy ô

Nhiễm trùng ng ru t

Cầ ẻ ến k ĩ

ố ỏ ú ỏ ă

Viêm h ng hoặc ng mi ng

Cầ ẻ ến k ĩ

ố ẻ ẫ ơ , k ô ì nguyên nhân

Có th , trẻ sốt do mặc quá nhiều quần áo và môi ng quá nóng b c

Cởi bớt quần áo, cho uống nhiề ớc

7.3. Các dấu hi u khẩn cấp cần đư ẻ đ khám?

Cầ ẻ nh vi n hoặc tr m y tế ngay lập t c nếu trẻ có các dấu hi u sau:

22

Có tiếng thở d n dập, thở mau, thở k ó k ă

B co giật

Bất t nh sau khi ngã

ề ké

B sốt và quấy khóc vô cớ, hoặc li bì m t cách bất ng

Nổi ban với nh ố ỏ ơ y ng ốm xuất huyế ỏ sậm.

7.4. Làm gì khi trẻ bị sốt và co giật?

Nhi t ng ă , k ến m t số trẻ b co giật. Trẻ bất t nh và trở nên c trong vài giây r i tím tái.

ì :

Gi nhi ơ trẻ ở m c thấp nhất có th , không ợ cao quá 39oC. Lau mát h sốt toàn thân. Dùng Paracetamol h số , trẻ cắ ỡi bằng cách quấn g 2 ă ủa trẻ. ó ẻ tớ ơ ở y tế..

7.5. Trẻ bị mê sảng khi sốt, có nghiêm trọng không?

M t số trẻ b mê sảng khi sốt cao. Trẻ sẽ rất vật vã, và có th b ảo giác và trông có vẻ rất sợ s t, hoảng hốt. Tình tr ô y ó í ng, cho thấy trẻ ng số , k ô ó ì y m cho trẻ. Cha mẹ cần ở bên dỗ dành, lau mát h nhi t cho trẻ.

23

Khi nhi h , trẻ sẽ ă ủ và sẽ trở l i bình ng sau khi th c dậy.

7.6. Những câu hỏi nên hỏi bác sỹ k đư ẻ đ khám

ì ần chủ ng hỏi bác s hi u rõ về b nh của trẻ ều tr ă ó . ớ y hỏ , ì ó tham khảo:

Trẻ b b nh gì? B trong bao lâu? Có nh ng tri u ch ng nào?

Trẻ có b b nh truyền nhiễm không? Có cần cách lý trẻ với trẻ em khác trong nhà không?

L trẻ ợc thoả ơ k b b nh?

Nếu trẻ nôn ra sau 30 phút uống thuốc hoặc siro, có nên cho uống l i liều khác không?

Thuốc (uống hoặc nhỏ mắ / …) ù bao lâu? Cầ ý ì k ù ốc này? Uống lúc ó y uống lúc no?

24

BÀI 16: KÍCH THÍCH KỸ NĂNG GIAO TIẾP Ở TRẺ 7 – 12 THÁNG



ặ m phát tri n ngôn ng và giao tiếp của trẻ từ 7-12 tháng tuổi

ớng dẫ ơ kí í k ă ếp của trẻ.

2. Dụng ụ



Miếng trả trẻ và mẹ ơ ( ẹ mang trẻ ù ến buổi sinh ho t)

T ơ ớng dẫ ì ơ ới trẻ (phát cho h ì )

B ơ ù ì ó ơ



25

3. P ương p p

Giới thi u lý thuyế q ĩ V

ố ợ ặt câu hỏi (nế ó) k x ĩ

Các bà mẹ và trẻ chia nhóm thực hành.

Kết luận và chố ô p thông qua Hỏi- (cán b ều hành hỏi – i tham gia trả l i)

Phát t ơ ì


Trẻ 7 – 9 tháng tuổ ng biết làm gì?

Trẻ 10-12 tháng tuổ ng biết làm gì?

K ơ ới trẻ 7 – 12 tháng, chúng ta cầ ý các nguyên tắc gì?

5. Hướng ẫn ò ơ

Dạy ẻ b ế nó “ ảm ơn, ạm b ”

Dụng cụ: ơ ( n tho i, búp bê, v t, …)

Mục đích: L y ậ k ả ă , ắ ớ ế ớ k

26

Hướng dẫn chơi Cảm ơn: ố ẻ ơ ẻ y í , k ẻ y ầ , ẹ ó “ ả ơ / /x ”, ậ ầ ặ ú .

ớ ẫ ẻ ắ ớ ủ ẹ. Nế ẻ ợ y ầ , ì ả ô , ơ k í ẻ.

Hướng dẫn chơi Tạm biệt: ố ả ắ ỗ k , ẹ ó “ ” và ơ y ỏ ủ ẻ ẫy. Lặ ề ầ ẻ ì thành ậ – thói quen.

Ng e mẹ kể uy n

Dụng cụ: Truy n tranh ít ch , nhiều hình ảnh

Mục đích: ỡ k ả ă ô , ú é ó

Hướng dẫn chơi: Mẹ bế trẻ vào lòng hoặc ng i c nh, cùng xem tranh. Mẹ ch vào tranh, d u dàng k chuy n cho trẻ nghe. Mỗi câu chuy n mẹ có th k k l i nhiều lần.

N ận b ế bộ p ận ơ ể

Dụng cụ: Búp bê hoặc ch trên khuôn mặt mẹ hoặc trẻ

Mục đích: kí í ẻ ú ó

Hướng dẫn chơi:

ặ ẻ ố ẹ. Mẹ ừ ậ ơ ó ậ ó. Lặ ầ 2 ỏ ẻ “ ắ ?”, ỗ ầ ẻ ú , hãy k ẻ.

27

ề ầ ơ , ẻ ã q ớ ậ , ẹ ó ế ấ . Mẹ ặ ẻ ố , ừ ừ ự : y ( ơ y ằ ớ ỗ y), ắ ấy ( ), ắ ầ …

Mẹ ấ y ỏ ẻ “ y ủ ẹ ?”, giơ y ớ ặ “ y ẹ y y”. ó ỏ ẻ “ y con ?”.

Mẹ ch vào bàn chân của mẹ, r i chân của trẻ ó “ y ủa mẹ. y ủa . ẹ ”. Nế ơ ng xuyên, trẻ sẽ dần nhận biế ợc hết các b phậ ơ .

T o eo yêu ầu

Mục đích: ô k ả ă ề k ơ

Hướng dẫn chơi: Cha mẹ ng ối di n với trẻ, y ầ ơ ả , ảo trẻ vỗ tay, lắ ầu hoặc làm xấ …. ừa nói vừa tự làm mẫu cho trẻ thấy. Nếu tuổi của trẻ ủ hi u ợc n i dung l i nói, bố mẹ có th ch cần nói mà không cần làm mẫ . ó ần dần nâng lên thành yêu cầ ó ng tác, ví d “ ỗ tay r i lắ ầ ”.

Đồ vậ b ến mấ ồ

Dụng cụ: k ă , bánh g o hoặc ơ

Mục đích: y, kí í ô ế .

28

Hướng dẫn chơi: Mẹ ẻ 1 Nhân lúc ẻ k ô ú ý ặ q y ầ , ẹ giấ x ố ớ k ă , ố ý ngoài, ỏ ẻ “ ủ ?” ẻ ì . Mẹ ầ ú ự ú ý ủ é ế ơ ấ giấ , ổ ũ é ậ k ă x ó ả ở ớ ó k ô . Nế ẻ nhìn ấy ò ẫ k ô ó í ế ầ ì ì ẹ ó ế ỏ : “ y ì ?”, k yế k í ẻ ấy ó x . ó ớ ơ k ẻ í .

Lấy đồ g úp mẹ

Dụng cụ: bất kỳ ơ ặ vật an toàn

Mục đích: ò ơ è y ẻ k ả ă nhậ , ớ ự ậ . Rè y ẻ ó q , k ả ă ý ả ô .

Hướng dẫn chơi: Mẹ ó ậ ầ ấy ẻ y ầ ẻ . Ví “ ấy ú ẹ k ă ”. K ẻ ấy ú ật ẹ y ầ , ẹ ãy k ợ ẻ: “ ủ ẹ ỏ q !” ẻ ấy ú ớ ò ơ . Nế ẻ ấy ú ậ y ầ ì ẹ ãy ớ ẫ , ậ ơ ậ . y ậ ế ề ầ ế k ẻ ấy ợ ú ậ y ầ .

29


ảm bảo cho trẻ ơ vật an toàn.

Cần luy n tậ ơ y

3 Các nguyên tắ ơ ẻ 7-12 tháng tuổi

o Trẻ ì vật gì, cha mẹ vật ó. i tên con, t o các tiế trẻ phân bi t.

o Cho trẻ ơ ng xuyên và tiếp xúc vớ i

o Tận d ng m i th ơ ếp với con

30

BÀI 17: KÍCH THÍCH KỸ NĂNG VẬN ĐỘNG Ở TRẺ 7 - 12 THÁNG



ặc m phát tri n vậ ng trẻ 7-12 tháng tuổi

ớng dẫ ơ kí í n vậ ng cho trẻ

2. Dụng ụ



Miếng trả trẻ và mẹ ơ ( ẹ mang trẻ ù ến buổi sinh ho t)

T ơ ớng dẫ ì ơ ới trẻ (phát cho h ì )

B ơ ù ì ó ơ



31

3. P ương p p


Trả l i các câu hỏi của bà mẹ k x ĩ ( ếu có)

Chia nhóm, bà mẹ thực hành ơ kích thích sự phát tri n của trẻ, ớng dẫn của cán b ều hành

Kết luận và chố ô p thông qua Hỏi- (cán b ều hành hỏi – i tham gia trả l i).


Về vậ , n 7 - 9 tháng, trẻ biết làm gì?

Về vậ , n 10 -12 tháng, trẻ biết làm gì?

Khi tập cho trẻ vậ ng, cầ ý ì?

o ơ ó kí ỡ ủ lớ trẻ không nuốt

o ảm bảo ơ ch sẽ và an toàn

o L ô mắ ến trẻ và ở bên c nh trẻ

32

5. Hướng ẫn ò ơ

Gõ đồ vậ

Dụng cụ: thìa, muôi gỗ, cặp l ng nhôm, h p nhựa, h p giấy, vỏ ớc khoáng

Mục đích: Rè y ô y k ả ă k phá

Hướng dẫn chơi: T ẻ ầ ì , ô ỗ õ ặ ô , ự , ấy… ẻ k ấy k . Mẹ ũ ả í ô ẻ y ì. ẻ ự ế , k ô ả ớ làm.

ẻ ầ ậ , ả x ố ấ ỏ nh ự ú ỡ, k ẹ ặ , ẻ ả x ố é ( ẻ 4-5 ầ )

Vận uyển b n

Dụng cụ: Bánh quy lo i bánh dài cho trẻ dễ cầ , ĩ ựa

Mục đích: Kí í k ả ă ố ợ ó ó ỏ

Hướng dẫn chơi:

Mẹ 10 ế ĩ , ó ù ó ó ỏ ầ ế ĩ 2.

ớ ẫ ẻ, ầ ợ ặ ặ ó ừ ế ừ ĩ ấ ĩ 2.

33

Mỗ k ẻ ấ ậ y , ẹ ả kí ẻ ặ ặ ẻ ế .

Lặ , ẹ ó ế ố ầ ẻ y ế ĩ , ẻ ả ậ ố ậ ố ợ .

N ún n ảy

Mục đích: Rè ơ ù ú ẻ ế ả

Hướng dẫn chơi: ẻ ẳ , ấ , ẹ ỡ ấy ủ ẻ ừ k ẹ ó ặ . K ổ , ẹ ỡ ẻ ú ảy ủ bài hát.

q ì ảy, ẹ ó “kì ú ú ế , ó ắ ò …”. K ế ố ủ ỗ ì ẹ ế ẻ ảy, ù ủ ẻ ợ ảy ự do.

Leo ầu ng

Dụng cụ: cầu thang hoặc bậc tam cấp có khẩu thấp

Mục đích: L y k ả ă ề k ằ k lên cao

Hướng dẫn chơi: ặ ơ ẻ y í ở í ầ . Mẹ ẻ ớ ầ , xố ẻ, ẻ ấ ớ .

34

ẻ ầ ớ ớ ớ x ố .

Đẩy xe

Dụng cụ: ghế nhựa thấp dễ ẩy , ơ ớng ng i vật

Mục đích: ú ậ , ỡ k ả ă k , ì ò

Hướng dẫn chơi: Mẹ ù ơ ớ ậ y . ẻ ế ẩy ế . Lú ầ ẹ ú ẻ ẩy ế ề í ớ , k ô ẩy q . Khi ặ ả ớ ậ , ẹ ả ử ẫ ẻ ẽ ò ỗ k .

ơ k ô q , 5-8 ú ợ .

Hấ đổ m ếng gỗ xếp n

Dụng cụ: miếng gỗ hình vuông hoặc các lon bia, h p s a bò, các bát nhựa, cốc nhựa

Mục đích: ậ k ă ậ , í x k ả ă ậ ế

Hướng dẫn chơi: ẻ , ặ ế ỗ ặ ơ xế ( , ố ự ) ớ ặ ẻ. Mẹ ẫ y ẻ xế ế ỗ . K yế k í ẻ xế ế ỗ.

K ế ỗ ã ợ xế , ẹ ổ x ố í ẻ x , ầ ò ãy ẻ ự ì ấ ổ.

Lầ ẻ ự ì xế ỗ ự ì ấ ổ ỗ x ố

35


H n chế bế, ẵm, cắp nách trẻ, cho trẻ tự do ng i, bò, dò dẫ i trong nhà và ngoài hiên. T o không gian an toàn và r ã trẻ ò i.

ơ ó kí ỡ ủ lớ trẻ không nuốt

ù ì nh ơ ý ởng cho trẻ nhỏ. ơ ắt tiề ắ ã t ợc h ng thú cho trẻ.

ảm bả ơ ch sẽ và an toàn. Rử ớc và lau khô sau khi trẻ ơ .

L ô mắ ến trẻ và ở bên c nh trẻ trong quá ì ơ , ò ơ g tích.

36

BÀI 18: VAI TRÒ CỦA GIA ĐÌNH TRONG CHĂM SÓC TRẺ EM 0 – 24 THÁNG


Bài 18 i cha và ông bà của trẻ từ 0 – 24 tháng tuổi. Cán b ề ý i tất cả các ông bố tới tham dự ở m t buổi riêng bi , nam giới có ơ i chia sẻ thông tin và không cảm thấy ng i ngùng ớc ph n . Có th chiếu l ng ghép bài 18 ở các cu c h p thôn hoặc h p qu tín d ng, h p h i nông dân. Cán b ều hành cần tận d ng tố ổi h p của nam giớ trình chiế ĩ 18.

Cán b ều hành có th tổ ch c m i ông bà tới tham dự ở m t buổi khác.


Sự phát tri n của trẻ 3 ă ầ i

Vai trò củ i bố ó ó ự phát tri n toàn di n của trẻ

Nh ều ông bà nên làm trong quá trì ă sóc trẻ

2. Dụng ụ


Tranh treo:

o 10 ề 2 ă ầu sau sinh

37

o 24 chủ ề sinh ho t CLB

o Trầm cảm và lo âu khi mang thai và sau sinh

o ơ ự phát tri n của trẻ

ĩ V ố 2: B 9 ( ớng dẫn tắm, thay b m, mặc quần áo cho trẻ)

3. P ương p p



Cán b ều hành có th chiếu cho cha mẹ và ông bà xem Bài 9 (phần tắm bé, thay tã b m và mặc quầ ) bố biết cách hỗ trợ mẹ ă .

Kết luận và chố ô p thông qua Hỏi- (cán b ều hành hỏi – i tham gia trả l i).

4. Gợ ý âu ỏ vớ ọ v ên Gợi ý trước khi bắt đầu đĩa DVD

Trong số các bố i ở h , ã ợc th i gian tối thi u 10 p ú ơ , ó chuy n, k chuy n, hát với con mỗ y, ề ngh ơ y.

Cán b ề x nh tỷ l ó “ ô rằng, sau khi xem bài h c hôm nay, tất cả 100% chúng ta sẽ về ơ ới con hàng

38

ngày, không ch 10 phút và còn nhiề ơ a. Bở ì ú ã ợc tầm quan tr ng của vi ơ ới con giúp trẻ thông minh, và tình cả ”.

Trong số các ông bà n i ngo i ở h i , ã ừng cảm thấy bấ ng về cách ă ó ới con?

Cán b ề x nh tỷ l và nói “ buổ ô y, ô ũ ẽ hi ơ ề ă ó ẻ khoa h c và hỗ trợ con trai, ă ó ố ơ . ặc bi t, chúng ta sẽ biết cách dung hòa các vấ ề ă ó ẻ và không gây xung khắc gia ì ”.

Mục 1: Sự phát triển của trẻ trong 3 năm đầu đời

ợc g n phát tri n vàng của trẻ?

Khi trẻ lên 3 tuổi, các kết nối tế ã ã thi ợc bao nhiêu phầ ă ?

Th m tốt nhất nên bắ ầu giao tiếp với trẻ là k ? ( y y ầ ơ )

giúp trẻ phát tri n toàn di n, các nguyên tắc ì ần ghi nhớ?

o H c càng sớm càng tốt.

o Trẻ h q ơ : ơ - ơ c

o Trẻ h ì y ơ ừ tình cảm của cha mẹ ông bà

o Mô ô ỡng trẻ phải an toàn

39

Mục 2: Vai trò của người cha

N ì giúp con phát tri n?

o ơ , ó y ớ í ấ 1 ầ ỗ y (5 - 10 phút)

o Dành ít nhất 1 gi trong tuần cùng con quan sát thiên nhiên

o Dành tối thi 1 y ơ ơ ô ng (khi trẻ ngoài 12 tháng)

o ă t b a tr n vẹn tối thi u 1 lần trong tuần

o Thay tã, b m, quần áo hoặc tắm cho con tối thi u 1 lần trong tuần

o H c hỏi k ă ề nuôi d y con, cách phòng và ch a b nh khi trẻ ốm và chia sẻ thông tin cùng vợ

o Th hi n tình cảm với vợ con h c cách bi t tình cảm

o Làm vi ơ y con về giá tr ì

N i cha không nên làm gì?

Mục 2: Vai trò của ông bà

Ô ì giúp cháu phát tri n?

o Hát ru cho trẻ

o Mát-xa, tập th d c cho trẻ

40

o Nói chuy n với trẻ, c ơ ò ơ ới trẻ trẻ dẫn dắt. Trẻ nhìn thấy gì, ông bà giải thích, d y bảo. H n chế cho trẻ xem ti vi.

o c truy n, k chuy n cho trẻ nghe

o Cho trẻ ơ , trẻ tự bò, tự ng i, tự

o ấ ă k ô ặt.

5. Các thông đ p ín ần g n ớ

ối với trẻ nhỏ, h ơ – ơ c. H c càng sớm càng tốt. y ết lý giáo d c cha mẹ ông bà cần ghi nhớ và thực hành t ì .

N i bố cần dành tối thi u mỗ y 10 ú ơ ới con. Hãy nói chuy n, th hi n tình cảm với vợ và với con càng nhiều càng tốt. Trẻ h c qua quan sát.

ă ó ẻ ngày nay khác vớ y x . Ô ũ ần h c kiến th c mớ ă ó ẻ theo ơ k c hi n nay.

Câu l c b h c tập c ng có rất nhiều lớp giả ớng dẫn ph n ì ă ẻ ú trẻ khỏe m nh và thông minh. Ông bà và bố nên khuyến khích và t ều ki các mẹ tham gia lớp h c vào chủ nhật hàng tuần.

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PPhần này Vân ha

1. Tổ ch c Y tế Thế giới (2012), ă ó ì ự phát tri n của trẻ - Care for Child Development: Improving the Care of Young Children, World Health Organisation, Geneva, Switzerland.

2. Elizabeth Fenwich (2004), Cẩ ă ó mẹ và em bé, Nhà xuất bản trẻ.

3. Vi ỡng (2009), Hỏ ỡng, Nhà Xuất bả L ng – Xã h i, In lần th 4, có sửa ch a và bổ sung, Vi t Nam.

4. Ibuka Masaru (2013), Tủ i mẹ tốt, Nhà xuất bả Vă c

5. J F R w (2010), ú ã ĩ ì (W W W k ?), i h c Monash, Úc.

6. Bayley, N. (2006). Bayley scales of infant and toddler development: Bayley-III. Harcourt Assessment, Psych. Corporation.

7. Trang web: www.parentsmatter.ca ớ ẫ ẹ ă ó ẻ, ơ ì ố Canada

8. Trang web: www.rasingchildren.net.au ớ ẫ ẹ ô y ă ó ẻ, Ú

http://www.parentsmatter.ca/

http://www.rasingchildren.net.au/

Trung tâm Nghiên cứu v Đ o ạo Phát triển Cộng đồng (RTCCD) là ơ q k ậ q ả ý ự . R ó 17 ă k m ĩ ực y tế, thực hi n nghiên c , ếng nói c lập với các minh ch ng khoa h vậ ng chính sách. RTCCD ũ là tổ ch c sáng t o xây dựng các mô hình can thi p c ng giúp cải thi n tình tr ng s c khoẻ bà mẹ và trẻ em.

Ban nghiên cứu Jean Hailes là tổ ch c thu i h M (Ú ). J ã ợp tác với Vi t Nam trong vi c thiết kế và tri n khai các dự án về ăm sóc s c khỏe tâm trí ph n có thai và sau sinh.

T ường Đại học Tổng hợp Melbourne ối tác lâu dài với h thống y tế t N . M ã ỗ trợ tài chính và k thuật cho dự án tri n khai t i 104 xã trên toàn t nh Hà Nam về ĩ ực phòng chống thiếu máu thiếu sắt và ã n khai các nghiên c u về thực tr ă sóc s c khỏe ph n có thai- ă ó ẻ em.

Hội Liên hi p Phụ nữ tỉnh Hà Nam (HPN) ơ q ếp nhận và quản lý dự án Câu l c b h c tập c ng vì sự phát tri n toàn di n của trẻ. HPN sẽ phối hợp với Tr m y tế xã tri n khai các ho ng dự án tớ i dân.

Trung tâm Y tế Dự phòng tỉnh Hà Nam (YTDP) ơ q gi ò c lập, có nhi m v ng của dự án can thi p Câu l c b h c tập c ng vì sự phát tri n toàn di n của trẻ.

CÁC ĐỐI TÁC THAM GIA DỰ ÁN

Documents

Kích thích kỹ năng vận động ở trẻ 7