Upload
opolskie
View
221
Download
1
Embed Size (px)
DESCRIPTION
e magazyn Biura Informacyjnego Województwa Opolskiego nr 7
Citation preview
1
MAGAZYN BIURA INFORMACYJNEGO WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO W BRUKSELI LISTOPAD/GRUDZIEŃ 2014
WWW.BRUKSELA.OPOLSKIE.PL 1STRONA 1
W MAGAZYNIE
• POLITYKA ZDROWIA W
PRAWIE UNII
EUROPEJSKIEJ
• POLITYKA
ZDROWOTNA UNII
EUROPEJSKIEJ –
ART.YKUŁ POSŁANKI
DO PARLAMENTU
EUROPEJSKIEGO
• PROGRAM ZDROWIA
PUBLICZNEGO
PERSPEKTYWY
ROZWOJU
• PROMOCJA ZDROWIA
W UNII EUROPEJSKIEJ
• ZDROWIE PUBLICZNE A
INTEGRACJA
EUROPEJSKA
• INICJATYWY UE W
DZIEDZINIE ZDROWIA
• ZDROWIE PSYCHICZNE
EUROPEJCZYKÓW
• WYZWANIA
OKREŚLONE PODCZAS
EUROPEJSKIEGO
SZCZYTU: „ ZDROWIE
PSYCHICZNE –
WYZWANIA I
MOŻLIWOŚCI.”
Szanowni Państwo,
Zdrowie publiczne to jeden z trudniejszych tematów do opisania z poziomu polityk unijnych a jednocześnie ograniczony ze względu na zasadę subsydiarności i względnie niewielkie kompetencje UE w tym zakresie. W szczególności polityka UE w zakresie zdrowia ma na celu poprawę zdrowia publicznego, zapobieganie chorobom oraz zagrożeniom zdrowotnym (w tym związanym ze stylem życia obywateli europejskich), a także zwalczanie poważnych plag zdrowotnych poprzez promowanie badań. Działania Wspólnoty uzupełniają polityki krajowe, a Unia zachęca do współpracy pomiędzy państwami członkowskimi w dziedzinie zdrowia. W tym numerze E magazynu będziecie mogli Państwo dowiedzieć się jakie korzyści płyną z regulacji UE w obszarze zdrowia oraz jakie istnieją powiązania pomiędzy zdrowiem publicznym oraz rozwojem gospodarczym i wewnętrzną integracją UE.
Życzymy udanej lektury.
Zespół BIWO
2
MAGAZYN BIURA INFORMACYJNEGO WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO W BRUKSELI LISTOPAD/GRUDZIEŃ 2014
MAGAZYN BIURA INFORMACYJNEGO WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO W BRUKSELI LISTOPAD/GRUDZIEŃ 2014
WWW.BRUKSELA.OPOLSKIE.PL STRONA 2
POLITYKA ZDROWIA W PRAWIE UNII EUROPEJSKIEJ
Śledząc w ujęciu chronologicznym rozwój postanowień dotyczących ochrony zdrowia w kolejnych dokumentach prawa Unii Europejskiej można dostrzec rosnący stopień ich złożoności i coraz większy zakres obowiązywania. Wszystko to sprawia, że dziedzina wspólnej ochrony zdrowia staje się coraz lepiej reprezentowana w prawie. Należałoby się zastanowić, czy jest ono dostatecznie spójne, aby wspólne działania na rzecz ochrony zdrowia uznać za odrębną politykę Unii Europejskiej. Jeśli przyjąć definicję polityki zdrowotnej, w której podkreślona zostaje odrębność władczych i skoordynowanych działań na rzecz zdrowia publicznego, to uprawnione działania Unii Europejskiej wyczerpują przynajmniej niektóre znamiona polityki zdrowotnej. Na pewno można mówić o ich funkcjonalnym wyodrębnieniu spośród innych form działalności. W trakcie ich wykonywania zapadają także decyzje władcze (w zakresie określonym w traktatach). Działania te są również skoordynowane; analizując różne postanowienia, można przypuszczać, iż znaczenie tej koordynacji będzie w przyszłości rosnąć. Z drugiej jednak strony w żadnym z obowiązujących obecnie lub w przeszłości dokumentów prawa pierwotnego samo pojęcie „polityka zdrowotna" nie pada expresis verbis. Może to dowodzić, że Unia nie jest jeszcze gotowa na prowadzenie takiej polityki (z różnych względów: politycznych, finansowych, organizacyjnych). Niemniej praktyka działań wskazuje, że niekoniecznie muszą one zostać objęte nazwą „polityka zdrowotna", aby były w pełni skuteczne i użyteczne dla mieszkańców zjednoczonej Europy. Zakres działań UE w dziedzinie polityki zdrowotnej opisany jest w artykule 168 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Podstawowa zasada mówi, że należy chronić życie ludzkie i uwzględniać je w opracowywaniu unijnej polityki i wszelkich działań. Traktat wyraźnie mówi też o tym, że UE w pełni szanuje kompetencje poszczególnych państw członkowskich w zakresie kształtowania krajowej polityki zdrowia i organizowania oraz świadczenia usług opieki zdrowotnej oraz zarządzania powiązanymi zasobami. Unia przede wszystkim uzupełnia i wspiera działania realizowane w poszczególnych krajach tam, gdzie najlepszym sposobem na osiągnięcie dobrych wyników jest koordynacja, współpraca oraz wymiana wiedzy, informacji i najlepszych praktyk. UE korzysta też z instrumentów prawnych do uregulowania niektórych obszarów.
3
MAGAZYN BIURA INFORMACYJNEGO WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO W BRUKSELI LISTOPAD/GRUDZIEŃ 2014
Bardzo wielu Polakom Unia Europejska kojarzy się wyłącznie z funduszami strukturalnymi napływającymi do naszego kraju. To czysto merkantylne spojrzenie jest błędne, bowiem Wspólnota jest aktywna na bardzo wielu obszarach bezpośrednio dotykających zwykłych ludzi. Jednym z nich jest szeroko rozumiana polityka zdrowotna. Próbując zrozumieć rolę odgrywaną przez Unię Europejską w jej ramach trzeba podkreślić, iż przede wszystkim należy ona do kompetencji państw członkowskich. To one decydują o tym, czy opieka zdrowotna jest odpłatna, czy darmowa. To od nich zależy gęstość siatki szpitali i standardy w nich obowiązujące. To one tworzą listę leków refundowanych. Rolą Unii Europejskiej jest jedynie uzupełnianie aktywności poszczególnych rządów, głównie tam, gdzie może to przynieść wartość dodaną. Dlatego też Wspólnota skupia się na trzech obszarach: wspieraniu rządów w osiąganiu wspólnych celów, wytwarzaniu efektu skali dzięki łączeniu zasobów oraz wspieraniu państw członkowskich w radzeniu sobie z problemami dotykającymi całej Unii, m.in. takimi jak pandemie, choroby przewlekłe, czy też konsekwencje wydłużającego się życia. Główne cele unijnej polityki w dziedzinie zdrowa są ogromnie zróżnicowane i można wśród nich wymienić zapobieganie chorobom, promowanie zdrowego trybu życia, lepszy dostęp do opieki zdrowotnej, wspieranie edukacji zdrowotnej, czy zapewnienie
bezpiecznych i skutecznych produktów leczniczych. Tak szerokie ujęcie zadań Unii Europejskiej nie oznacza, iż nie odgrywa ona konkretnej – widocznej dla każdego obywatela – roli w polityce ochrony zdrowia. Prawdopodobnie najbardziej odczuwalne, a przez to najbardziej doceniane, jest umożliwienie Europejczykom korzystania z usług medycznych we wszystkich krajach członkowskich. Każdy obywatel Unii przebywający poza granicami swojego kraju i posiadający europejską kartę ubezpieczenia zdrowotnego, może skorzystać z usług tamtejszej służby zdrowia, a także w razie potrzeby zrealizować receptę. Znaczenie tego rozwiązania potwierdzają liczby – każdego roku ponad 20 mln Europejczyków korzysta z możliwości leczenia się w innym kraju członkowskim. Europejska polityka zdrowotna to jednak nie tylko możliwość leczenia się poza granicami ojczyzny. To także działania zapewniające bezpieczniejsze i skuteczniejsze leki oraz walka z chorobami cywilizacyjnymi, takimi jak otyłość, cukrzyca, czy rak. Unia Europejska stara się również podejmować działania chroniące swoich obywateli przed zagrożeniami mającymi wymiar międzynarodowy. Jej aktywność w tym obszarze mogliśmy zaobserwować w przypadku pandemii ptasiej grypy w 2004 r., świńskiej grypy w 2009 r., czy ostatnio rozprzestrzeniania się wirusa Eboli.
POLITYKA ZDROWOTNA UNII EUROPEJSKIEJ DANUTA JAZŁOWIECKA – POSŁANKA DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO
WWW.BRUKSELA.OPOLSKIE.PL STRONA 3
4
MAGAZYN BIURA INFORMACYJNEGO WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO W BRUKSELI LISTOPAD/GRUDZIEŃ 2014
Unia Europejska odgrywa również niezwykle istotną rolę w obszarze bezpieczeństwa i higieny pracy, który silnie powiązany jest z polityką zdrowotną. Każdego roku około trzech milionów Europejczyków ulega wypadkom w czasie wykonywania swoich obowiązków zawodowych, a blisko cztery tysiące z nich umiera. Badania pokazują, że zagrożenia związane z pracą w dużej mierze są takie same we wszystkich państwach członkowskich, dlatego też uznano za właściwe podejmowanie w tym obszarze działań na poziomie unijnym. Jednym z objawów tej aktywności są przygotowywane przez Komisję Europejską tzw. strategiczne ramy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy – ich najnowsza wersja będzie obowiązywała w latach 2014–2020. Głównym celem tych ram jest podniesienie jakości zatrudnienia i poziomu zadowolenia z pracy przy jednoczesnym zwiększeniu konkurencyjności oraz wydajności europejskich przedsiębiorstw, zwłaszcza małych i średnich firm. Komisja stoi na stanowisku – z czym należy się zgodzić, że dbanie o zdrowie pracowników ma bezpośredni i wymierny wpływ nie tylko na wzrost wydajności pracy, ale również na poprawę stabilności systemów ochrony zdrowia i zabezpieczenia społecznego. Ponadto promowanie zdrowia pracowników ma kluczowe znaczenie dla wydłużania ich życia zawodowego, co jest niezwykle istotne w kontekście zmian wprowadzanych w ostatnich latach w krajowych systemach emerytalnych. Obszar bezpieczeństwa i higieny pracy jest bezpośrednio związany z europejską polityką zdrowotną przede wszystkim dlatego, że koszty wypadków w pracy ponoszone są przez systemy opieki zdrowotnej poszczególnych państw członkowskich. Do tego dochodzą tzw. choroby zawodowe, będące konsekwencją pracy w złych warunkach. Szacuje się, iż każdego roku w Unii Europejskiej blisko 200 tysięcy osób umiera na choroby związane z pracą. Niewiele osób ma świadomość tego, iż wiele dolegliwości pojawiających się na starość jest konsekwencją warunków, w jakich
pracowali podczas swojej aktywności zawodowej. Wbrew pozorom problem ten nie zmniejsza się wraz ze spadkiem zatrudnienia w przemyśle ciężkim, czy górnictwie. Zmienia się tylko jego charakter. Pylica, ołowica, czy rozedma płuc są wypierane przez schorzenia układu mięśniowo-szkieletowego związane z wielogodzinnym siedzeniem za biurkiem, raka wywołanego szkodliwymi chemikaliami, czy też problemy psychiczne będące konsekwencją stresu i wypalenia zawodowego. Ponadto Unia Europejska nie tylko podejmuje działania mające na celu poprawę warunków pracy, ale również zwraca uwagę krajom członkowskim na nowe wyzwania związane z przeobrażeniami cywilizacyjnymi i technologicznymi. To właśnie Bruksela stymuluje badania nad ewentualnym negatywnym wpływem nowych technologii na zdrowie i bezpieczeństwo pracowników, uzupełniając tym samym aktywność państw członkowskich. Jest to o tyle istotne, iż coraz częściej mamy do czynienia z przemysłowym zastosowaniem produktów i procesów, których długofalowego oddziaływania nie znamy. To z inicjatywy Unii poddawane są one testom i kontrolom w celu zapewnia, aby były bezpieczne i nie wiązały się z żadnymi istotnymi zagrożeniami zarówno dla pracowników, jak i konsumentów. Powyższe rozważania pokazują, że Unia Europejska jest niezwykle aktywna w obszarze polityki zdrowotnej. Pomimo tego, że jej działania mają jedynie uzupełniać aktywność państw członkowskich, to jednak są bezpośrednio odczuwalne przez obywateli. Wielu z nas wyjeżdżając na urlop do Włoch, Hiszpanii, czy Chorwacji, czuje się bezpiecznie wiedząc, iż będzie mogło w razie potrzeby skorzystać z usług tamtejszej służby zdrowia. Równie cenne – chociaż nie tak bardzo widoczne – są jej inicjatywy związane z bezpieczeństwem i higieną pracy. Niewiele osób ma świadomość, iż to w jakich warunkach pracuje, zawdzięcza Unii i jej standardom przyjętym w ramach przygotowywania się Polski do akcesji.
WWW.BRUKSELA.OPOLSKIE.PL STRONA 4
5
MAGAZYN BIURA INFORMACYJNEGO WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO W BRUKSELI LISTOPAD/GRUDZIEŃ 2014
Niewątpliwy postęp w tym obszarze w ostatnich dwudziestu pięciu latach nie oznacza jednak, że warunki pracy stały się optymalne. Zmiany cywilizacyjne i technologiczne tworzą nowe zagrożenia, a Unia stara się wspomóc państwa członkowskie – w tym nasz kraj – w wypracowaniu skutecznych środków walki z nimi. (źródło: BIURO POSŁANKI D. JAZŁOWIECKIEJ) Perspektywy zostały określone w wieloletnim program działań w dziedzinie zdrowia na lata 2014–2020. Pod koniec 2011 r. Komisja Europejska przedłożyła wniosek dotyczący programu zdrowia publicznego na lata 2014–2020. Podkreśla on znaczenie zdrowia dla wydajności i konkurencyjności gospodarki, a z punktu widzenia jednostki – lepszej jakości życia przez dłuższy czas. UE uzupełnia i wspiera działania krajowe w czterech najważniejszych dziedzinach, którymi są: • propagowanie zdrowego trybu życia oraz profilaktyka zdrowotna, • ochrona obywateli przed zagrożeniami mającymi wymiar międzynarodowy, • innowacyjne i zrównoważone systemy opieki zdrowotnej, • bezpieczniejsza opieka zdrowotna wyższej jakości. Zaproponowany przez Komisję budżet projektu wynosi 446 mln euro. Zgodnie z przewidywaniami program powinien wejść w życie 1 stycznia 2014 r. Rozpowszechnienie systemów e-zdrowia i telemedycyny Rozpowszechnienie systemów e-zdrowia i telemedycyny Wykorzystanie technologii w celu ułatwienia pacjentom dostępu do opieki zdrowotnej,
podniesienia jakości opieki i zwiększenia jej efektywności – czyli e-zdrowie – w przyszłości będzie coraz ważniejszym elementem unijnej polityki zdrowotnej. Przykładem działań UE w tej dziedzinie jest utworzenie w 2011 r. dobrowolnej sieci e-zdrowia, która promuje elektroniczne usługi opieki zdrowotnej oraz nowe, innowacyjne rozwiązania. Co oferuje e-zdrowie? • Możliwość leczenia i monitorowania na odległość. • Dostęp do elektronicznej dokumentacji medycznej dla lekarzy i pacjentów. • Szybkie przekazywanie danych (np. wyników badań i recept). • Lepszą koordynację w razie leczenia za granicą. • Lepszą współpracę między podmiotami świadczącymi usługi zdrowotne. • Większy wpływ pacjenta na proces leczenia. W przyszłości planuje się stworzenie kompleksowego i standardowego elektronicznego systemu dokumentacji medycznej oraz nowych sieci informacyjnych łączących ośrodki opieki. Kolejny cel to skoordynowane reagowanie na zagrożenia dla zdrowia oraz dalsze prace nad elektronicznymi konsultacjami, a także wystawianiem recept i skierowań oraz zwrotem kosztów drogą elektroniczną.
PROGRAM ZDROWIA PUBLICZNEGO- PERSPEKTYWY ROZWOJU
WWW.BRUKSELA.OPOLSKIE.PL STRONA 5
6
MAGAZYN BIURA INFORMACYJNEGO WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO W BRUKSELI LISTOPAD/GRUDZIEŃ 2014
Surowsze przepisy dotyczące wyrobów medycznych Na unijnym rynku dostępnych jest około 500 tys. różnych wyrobów medycznych, od zwykłego gipsu, po protezy stawów, aż do urządzeń do dializy nerek. Wyrobem medycznym jest każde urządzenie, aparat, implant lub inny sprzęt wykorzystywany do diagnozy i leczenia chorób i innych zaburzeń oraz do zapobiegania im. Wyroby medyczne in vitro to testy diagnostyczne, takie jak domowe testy ciążowe lub testy do badania poziomu cholesterolu czy na obecność wirusa HIV. W grudniu 2012 r. UE zaproponowała nowe przepisy mające na celu zwiększenie poziomu bezpieczeństwa, wydajności i innowacyjności w sektorze wyrobów medycznych. Przepisy te mają ulepszyć przepływ informacji i koordynację działań krajowych organów nadzoru, jasno określić prawa i obowiązki producentów, importerów i dystrybutorów, wyznaczyć surowsze wymogi w zakresie dowodów klinicznych i przyczynić się do stworzenia kompleksowej, ogólnodostępnej bazy danych dotyczącej wyrobów medycznych dostępnych na unijnym rynku. Nowe wymogi mają wejść w życie w 2015 r.
Pomimo znacznych osiągnięć państw Unii Europejskiej w dziedzinie opieki zdrowotnej, uzyskania wysokiej średniej długości życia (life expectancy) [dla kobiet - ponad 80 lat i mężczyzn -74 lata], wskaźnika umieralności niemowląt mniejszego niż 10 na 1000 urodzeń żywych oraz umieralności okołoporodowej matek około 7 na 100 tys. urodzeń żywych - 7 spośród 10 zgonów spowodowane jest chorobami układu sercowo-naczyniowego i nowotworami, powstają nowe zagrożenia ze strony gruźlicy, HIV/AIDS, „ptasiej grypy", gorączki Ebola, SARS, infekcji pokarmowych itp. Nadal utrzymuje się nierówność w stanie zdrowia i wzrasta liczba osób cierpiących na różnego rodzaju procesy zwyrodnieniowe kości i stawów, mięśni itp. W państwach Unii Europejskiej wydatki na opiekę zdrowotną stanowią 5-10 %, a w związku
ze spodziewanymi zmianami demograficznymi w ciągu najbliższych 30 lat wydatki na opiekę zdrowotną muszą wzrosnąć o dalsze 1-3% PKB. Sprzęt i nowe technologie pochłaniają coraz większe kwoty, co między innymi wymusza poprawę w sferze zarządzania opieką zdrowotną i zapewnieniu jakości opieki i oceny technologii medycznych.
Ponadto, opieka zdrowotna stoi wobec wyzwań wynikających z bezrobocia i internacjonalizacji problemów zdrowotnych. Biorąc pod uwagę powyższe fakty, Unia Europejska z początkiem lat 90. postanowiła zdecydowane zwrócić więcej uwagi na problematykę zdrowotną we Wspólnocie Europejskiej. Sprawy zdrowia zostały początkowo uwzględnione w Traktacie z Maastricht, (1992), szczególnie w artykule 129 i po poddaniu rewizji rozszerzone w roku 1996, a następnie w Traktacie z Amsterdamu (1997), szczególnie w artykule 152. Postanowiono podjąć przede wszystkim działania w trzech kierunkach: (1) usprawnienie systemu informacji niezbędnego dla rozwoju działań w dziedzinie zdrowia publicznego, który w szczególności będzie dotyczył stanu zdrowia oraz działań związanych z reformowaniem opieki
PROMOCJA ZDROWIA W UNII EUROPESKIEJ
7
MAGAZYN BIURA INFORMACYJNEGO WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO W BRUKSELI LISTOPAD/GRUDZIEŃ 2014
zdrowotnej. (2) natychmiastowe reagowanie na powstałe lub przewidywane zagrożenia zdrowotne; (3) podążanie za zmianami uwarunkowań zdrowotnych dla potrzeb promocji zdrowia w celu opracowywania i wdrażania określonych programów promocji zdrowia ze szczególnym zwróceniem uwagi na proces starzenia się, zaburzenia psychiczne, odżywianie i otyłość, choroby układu sercowo-naczyniowego, „wykluczane" grupy społeczne, obywatelskie prawo do zdrowia, problemami zdrowotnymi nowo- przystępujących państw do Unii Europejskiej. Od połowy lat 90., Unia Europejska wprowadza odpowiednie programy w celu uzyskania poprawy i utrzymania zdrowia społeczeństwa. Wśród nich programy w zakresie zdrowia publicznego dotyczące: nowotworów złośliwych (1995-1999); AIDS i chorób zakaźnych (1996-2000); uzależnień lekowych (1996-2000); promocji zdrowia (1995-1999), monitoringu zdrowia (1997-2001), a od 1999 roku przewidziano rozpoczęcie realizację programów dotyczących wypadków i urazów (1999-2003); chorób występujących rzadko tj. <5/10 000 (1999-2003) oraz chorób związanych z zanieczyszczeniem środowiska (1999-2003).
Przewidziano określone finansowanie (ECU 35 000 000: 1995-1999) następujących działań w zakresie promocji zdrowia: (1) informacji zdrowotnej, (2) edukacji zdrowotnej społeczeństwa i (3) szkolenia personelu medycznego, (4) szkolenia dziennikarzy, nauczycieli, pracodawców i związkowców w dziedzinie promocji zdrowia z naciskiem na zdrowy styl życia (dieta, palenie papierosów, aktywność fizyczną itp.) i inne wybrane zagadnienia promocji zdrowia, a także (5) wczesnego wykrywania zagrożeń zdrowotnych (screening) oraz (6) procesu wdrażania, wspomagania i oceny jakości i skuteczności programów promocji zdrowia Promocje zdrowia traktuje się jako całość składającą się z trzech kierunków działania: edukacji zdrowotnej, zapobiegania chorobom i lokalnej polityki zdrowotnej. Edukacja zdrowotna (health education) stanowi podstawowy element promocji zdrowia i ma prowadzić do zapoznania się z celami działań na
rzecz zdrowia pozytywnego oraz zapobiegania utracie zdrowia poprzez wpływ na zachowania osobnicze, postawy i wykazanie korzyści płynących z zachowania zdrowia. Tradycyjna edukacja zdrowotna dostarczała wiedzy, dążyła do zmiany postaw oraz zmiany zachowań. Podejście nowe polega nie tylko na dostarczaniu wiedzy lecz także na uczestniczeniu we wspólnym działaniu, dwukierunkowym porozumiewaniu się oraz na podkreślaniu znaczenia czynników społecznych, ekonomicznych, fizycznych i politycznych, których podstawą jest dokonywanie wolnego wyboru. Edukacja zdrowotna ma dostarczać informacji i wiedzy na temat zdrowia, wzmacniać działania na rzecz zdrowia, przekonywać oraz zapewnić wpływ na tworzenie zdrowotnej polityki społecznej. Zapobieganie chorobom (disease prevention) może się odbywać na trzech poziomach i określa się je jako profilaktyka pierwotna, wtórna i trzeciego stopnia. Profilaktyka pierwotna (primary preventiorz) polega na zapobieganiu powstawaniu chorób poprzez zmiany środowiska w jakim człowiek przebywa; zmianę stanu zdrowia gospodarza oraz zmianę zachowań z niszczących na wspierające zdrowie. Profilaktyka wtórna (secondary prevention) polega na wstrzymywaniu powstawania i rozwoju choroby poprzez wczesne wykrywanie i diagnozowanie (screening) oraz natychmiastowe i skuteczne leczenie. Natomiast profilaktyka trzeciego stopnia (ternary prevention) polega za minimalizacji powikłań i niepełnosprawności jakie mogą powstać w wyniku choroby poprzez wczesną i wystarczająco długą rehabilitację oraz poprzez dbałość o zapewnienie właściwej jakości życia. Lokalna polityka zdrowotna (health protection) oznacza zbiór działań, w tym głównie politykę zdrowotną, która ma wpływać na ułatwianie dokonywania indywidualnego wyboru lepszego z punktu widzenia poprawy i zachowania zdrowia, na dokonywanie zmian w środowisku życia, nauki i pracy, zmian w zakresie indywidualnego ryzyka zdrowotnego i odporności na czynniki szkodliwe dla zdrowia oraz na rozwijanie technologii nie szkodliwych dla zdrowia. Wymienione cele lokalnej polityki zdrowotnej powinny opierać się na określonych mechanizmach, do których należy zaliczyć: ustanawianie prawa i wspierających
8
MAGAZYN BIURA INFORMACYJNEGO WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO W BRUKSELI LISTOPAD/GRUDZIEŃ 2014
zdrowie przepisów fiskalnych, ustalanie zasad tworzenia polityki ukierunkowanej na zdrowie pozytywne i zapobieganie chorobom. Do przeszkód w dziedzinie kształtowania lokalnej polityki zdrowotnej zaliczyć należy zaniedbania lub nie branie w ogóle pod uwagę znaczenia innych elementów polityki społecznej dla spraw
zdrowia, sprzeczności interesów (np. dochody ze sprzedaży papierosów) oraz nienaruszalnych praw rolniczej produkcji żywności i używek. Lokalna polityka zdrowotna powinna być bieżna z polityką i programami krajowymi, regionalnymi i międzynarodowymi, jednak musi uwzględniać przede wszystkim potrzeby i możliwości lokalne. Powiązanie tej polityki z polityką i programami „wyższego rzędu” może i powinno wspomagać finansowanie lokalne strategie.
Dobre wiadomości:
Żyjemy średnio coraz dłużej: w
okresie od lat piećdziesiątych XX w. do
2010 r. średnia długość życia w UE wzrosła
z 65 do 80 lat. Spadł wskaźnik umieralności
niemowląt: w latach 1975–2010 wskaźnik
umieralności niemowląt spadł łącznie o 80
proc.
Medycyna coraz lepiej radzi sobie
z zawałami serca, udarami czy chorobami
nowotworowymi: między 2000 a 2009 r. o
połowę spadł wskaźnik umieralności osób
przyjętych do szpitala w wyniku zawału
serca.
Dzięki wcześniejszemu
wykrywaniu i większej skuteczności
leczenia poprawiły się wskaźniki przeżycia
w przypadku różnych rodzajów raka, w tym
raka jelita grubego i raka piersi.
Liczba lekarzy przypadających na
liczbę mieszkańców wzrosła z 2,9 na tysiąc
osób w 2000 r. do 3,4 w 2010 r.
[
Złe wiadomości:
Duże różnice między krajami UE:
różnica średniej długości życia wynosi
około 9 lat.
Więcej osób umarło na raka: od
1985 r. liczba zgonów spowodowanych
nowotworami wzrosła o 12 proc. w
przypadku mężczyzn i o 9 proc. w
przypadku kobiet.
Więcej zachorowań na cukrzycę:
według danych Międzynarodowej
Federacji Diabetyków w 2011 r. w Europie
na cukrzycę (typu 1 i 2) cierpiało 35 mln
dorosłych. Szacuje się, że do 2030 r. liczba
ta może sięgnąć 43 mln (wzrost o 23
proc.).
Więcej przypadków choroby
Alzheimera: w Europie co pięć lat ryzyko
zachorowania na demencję u osób
powyżej 65. roku życia wzrasta o połowę.
Nakłady na leczenie chorób
przewlekłych w UE: 700 mld euro, czyli
70–80 proc. nakładów na opiekę
zdrowotną.
WWW.BRUKSELA.OPOLSKIE.PL STRONA 8
9
MAGAZYN BIURA INFORMACYJNEGO WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO W BRUKSELI LISTOPAD/GRUDZIEŃ 2014
Najważniejsze cele unijnej polityki w dziedzinie zdrowia to:
• Zapobieganie chorobom • Promowanie zdrowego trybu życia • Dbanie o dobry stan psychiki • Ochrona ludności przed poważnymi
zagrożeniami dla zdrowia mającymi wymiar międzynarodowy
• Lepszy dostęp do opieki zdrowotnej • Rozpowszechnianie informacji na temat
zdrowia i wspieranie edukacji zdrowotnej • Zapewnienie pacjentom bezpieczeństwa • Wspieranie dynamicznych systemów opieki
zdrowotnej i nowych technologii • Ustanawianie wysokich norm jakości i
bezpieczeństwa w odniesieniu do narządów i innych substancji pochodzenia ludzkiego
• Zapewnienie bezpiecznych i skutecznych produktów leczniczych i wyrobów medycznych wysokiej jakości
Najważniejsze wyzwania Aby mieszkańcy całej UE cieszyli się jak najlepszym zdrowiem i mogli korzystać z jak najwyższej jakości usług medycznych, trzeba rozwiązać szereg problemów. Są to:
• Trwałość – systemy opieki zdrowotnej muszą być dostosowane do zmian demograficznych i uwzględniać rosnące zapotrzebowanie na świadczenia opieki medycznej. Powinny też wykorzystywać zalety innowacyjnych technologii. Reformy tych systemów muszą zwiększać ich skuteczność i stabilność finansową oraz gwarantować powszechny dostęp do wysokiej jakości opieki zdrowotnej. • Starzenie się społeczeństwa – obywatele UE żyją coraz dłużej – często długo po tym, jak przejdą na emeryturę – jednak granica wieku,
do której cieszą się dobrym zdrowiem, pozostaje taka sama. Taka sytuacja odbija się nie tylko na społeczeństwie i gospodarce, lecz również na systemach opieki zdrowotnej. W miarę starzenia się społeczeństwa coraz częściej występują niektóre choroby, jak na przykład choroba Alzheimera czy demencja. UE dąży do tego, aby w 2020 r. liczba tzw. lat zdrowego życia była wyższa niż teraz, czyli aby Europejczycy jak najdłużej byli aktywni i zachowali siły witalne. • Profilaktyka chorób, których można uniknąć – choroby nowotworowe, choroby serca, cukrzyca, choroby układu oddechowego, choroby psychiczne i inne choroby przewlekłe są źródłem ludzkiego cierpienia, a dla społeczeństwa i gospodarki – dużym obciążeniem finansowym. Szacuje się, że w latach 2012–2030 będą one kosztować gospodarkę światową około 22,5 bln euro. W samej Unii koszty chorób związanych z paleniem papierosów wynoszą już ponad 100 mld euro. 87 proc. zgonów w UE jest spowodowanych chorobami przewlekłymi. Wielu chorobom przewlekłym można zapobiegać, ponieważ są one związane z czterema czynnikami ryzyka – paleniem papierosów, nadużywaniem alkoholu, złym odżywianiem i brakiem aktywności fizyczne. Unijne przepisy dotyczące opieki zdrowotnej za granicą zapewniają:
• dostęp do informacji o przysługujących obywatelom prawach do opieki zdrowotnej w całej UE oraz o jakości i bezpieczeństwie dostępnych świadczeń,
• prawo do uzyskania zwrotu (częściowo lub w całości) kosztów wszelkich świadczeń uzyskanych za granicą, jeżeli są to świadczenia, do których pacjent byłby uprawniony w kraju rodzinnym,
• możliwość realizacji recept za granicą, aby móc na miejscu wykupić potrzebne leki. możliwości leczenia za granicą, tj. w innym kraju UE.
ZDROWIE W UNII EUROPEJSKIEJ – W SKRÓCIE
WWW.BRUKSELA.OPOLSKIE.PL STRONA 9
10
MAGAZYN BIURA INFORMACYJNEGO WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO W BRUKSELI LISTOPAD/GRUDZIEŃ 2014
Działania UE w pierwszym rzędzie mają na celu usprawnienie współpracy i koordynacji działań poszczególnych państw. To zadanie realizowane jest za pomocą następujących instrumentów i organów:
• Unijne systemy ostrzegania – jeśli jedno z państw UE odnotuje, że zdrowie i bezpieczeństwo obywateli jest w niebezpieczeństwie, powiadamia o tym Komisję Europejską za pośrednictwem jednego z unijnych systemów szybkiego ostrzegania. Systemy gwarantują natychmiastowe rozpowszechnienie tej informacji w całej UE oraz szybką reakcję odpowiednich organów. Na przykład w 2011 r. po wybuchu epidemii E. coli w Niemczech i katastrofie elektrowni jądrowej w Fukushimie wykorzystano system wczesnego reagowania oraz system wczesnego ostrzegania o niebezpiecznej żywności i paszach. • Unijny Komitet ds. Bezpieczeństwa Zdrowia – komitet koordynuje działania w dziedzinie bezpieczeństwa zdrowia i planuje reagowanie na wypadek nagłych zagrożeń. W jego skład wchodzą przedstawiciele wszystkich krajów UE. • Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) – jego celem jest ochrona UE przed chorobami zakaźnymi, takimi jak grypa, gruźlica oraz HIV/AIDS. We współpracy z krajowymi organami do spraw ochrony zdrowia centrum identyfikuje i ocenia dotychczasowe i nowe zagrożenia zdrowia oraz rozpowszechnia informacje o nich.
ŹRÓDŁO: www.europa.eu/pol/pdf/flipbook/pl/public_health_pl.pdf
Trzeci program w dziedzinie zdrowia
(2014-2020)
Program obejmuje 4 cele nadrzędne. Są to:
1. Promocja zdrowia, profilaktyka chorób i
tworzenie środowisk sprzyjających
prowadzeniu zdrowego stylu życia, z
uwzględnieniem zasady „zdrowie we
wszystkich politykach”.
2. Ochrona obywateli Unii przed poważnymi
transgranicznymi zagrożeniami
zdrowotnymi.
3. Zwiększanie innowacyjności, efektywności
i stabilności systemów opieki zdrowotnej.
4. Ułatwianie obywatelom Unii dostępu do
lepszej i bezpieczniejszej opieki
zdrowotnej.
Trzeci program UE w zakresie zdrowia jest
głównym instrumentem, przy pomocy którego
Komisja Europejska realizuje unijną strategię
zdrowia. Polityka ta wdrażana jest poprzez
roczne plany działań określające priorytetowe
dziedziny oraz kryteria finansowania działań w
ramach tego programu. Roczny budżet
programu wynosi 449,4 mln euro.
WWW.BRUKSELA.OPOLSKIE.PL STRONA 10
11
MAGAZYN BIURA INFORMACYJNEGO WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO W BRUKSELI LISTOPAD/GRUDZIEŃ 2014
Strategia UE dotycząca ochrony zdrowia „Razem na rzecz zdrowia” jest dostępna w języku angielskim tu:http://ec.europa.eu/health-eu/doc/whitepaper_en.pdf
ZDROWIE PUBLICZNE A INTEGRACJA EUROPEJSKA
W roku wyborów do Parlamentu Europejskiego
polityce zadawali pytanie w jakim miejscu
jesteśmy w rozwoju integralności europejskiej i
które polityki sprzyjają, a które zatrzymują proces
wewnętrznej integracji UE.
Duża liczba głosów oddanych na
europarlamentarzystów sceptyków dowodzi, że
integracja jest zagrożona. Za taki stan rzeczy
odpowiada kryzys ekonomiczny i rosnące
bezrobocie wśród młodzieży w pewnych krajach.
Politycy nawołują do zajmowania się najbardziej
fundamentalnymi sprawami, aby stawić czoło
problemom i uczynić Unię bardziej transparentną
odpowiadającą na potrzeby obywateli.
Pierwotnie projekt europejski powstał dla
utrzymania pokoju, postępu i dobrobytu. Teraz, w
świetle kryzysu europejskiego, szlachetne cele
muszą być zastąpione konkretnymi
rozwiązaniami- należy poszukać nowej narracji.
Zdrowie jednak nie jest
najważniejszym tematem
w tych wszystkich dyskusjach
chociaż we wszystkich
badaniach i ankietach na
temat poziomu szczęścia lub
jakości życia, poziom usług
zdrowotnych jest wskazywany
jako priorytetowy dla obywateli UE.
Ochrona zdrowotna jest również częścią tak
zwanego Europejskiego Modelu Społecznego.
Znaczące jest to, że Europejczycy zapytani o
wartości, jakie reprezentuje dla nich UE
wymieniają solidarność i wsparcie dla innych jako
główny koncept dla europejskich projektów.
Więc zdrowie może, tak właśnie, odgrywać
ważną rolę w łączeniu obywateli wokół
europejskiej integralności. Z tego powodu
potrzebujemy czegoś na kształt projektu „
Roamingu dla Zdrowia” . Coś co polegałoby na
efektywnie przeznaczonym nadwyżkom opłatom
pozwoliłoby, odblokować źródła, wiedze i
doświadczenia w obszarze zdrowia na korzyść
obywateli w Unii Europejskiej. To właściwie to, co
Komisja Europejska próbuje zrobić dążąc do
nadania kompetencji w zakresie zdrowia w UE od
czasu Traktatu z Maastricht. Jednak pomimo
faktu, że działania UE w ramach różnych
aspektów ochrony zdrowia uznaje się za
pozytywne wciąż uznaje się, że kompetencje w
tym zakresie są zbyt małe i wpływ ich zbyt
iluzoryczny. W związku z subsydiarnością UE
może działać jedynie w sposób stopniujący i
fragmentaryczny, a wpływ unijnych regulacji jest
iluzoryczny.
Potwierdza to fakt, że fundusze
związane ze zdrowiem
stanowiły jedynie 0,08 %
budżetu europejskiego w
wieloletnim programie
finansowania 2007-2013.
W rzeczywistości,
europejska polityka zdrowia
jest szersza niż zakres
kompetencji, który został określony w
traktacie z Maastricht. Podstawowe unijne
podejście wobec zdrowia i systemu zdrowotnego
jest trojakie. Po pierwsze, zdrowie jest uznane za
ważny sektor ekonomiczny reprezentujący 10 %
PKB oraz 8 % zatrudnienia i jako taki jest ważną
częścią wewnętrznego rynku. Istnieje wiele
prawnych inicjatyw bezpośrednio powiązanych ze
zdrowiem, które realizowane są zgodnie
WWW.BRUKSELA.OPOLSKIE.PL STRONA 11
12
MAGAZYN BIURA INFORMACYJNEGO WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO W BRUKSELI LISTOPAD/GRUDZIEŃ 2014
z zasadami wolnego przepływu i oparte na
prowizjach wewnętrznego rynku. Po drugie
miejsce systemu zdrowia należy rozpatrywać w
kontekście budżetowym. Wydatki na zdrowie
bardzo obciążają krajowe budżety oraz stanowią
punkt krytyczny w kontekście ekonomicznego
zarządzania i stabilności monetarnej. Dlatego nie
brakuje unijnych rekomendacji kierowanych do
krajów członkowskich, aby reformowały swoje
systemy zdrowotne na rzecz większego
zrównoważenia finansowego. Jednocześnie
zdrowie jest również uznane za ważny
ekonomiczny czynnik wzrostu i społecznej
spójności. Dlatego Komisja aktywnie promuje
idee inwestowania w zrównoważone systemy, w
kadry służby zdrowia i podejmuje działania na
rzecz zmniejszania różnic zdrowia przy wsparciu z
funduszy UE i jako część ich społecznego pakietu
inwestycyjnego.
Nawet jeśli te trzy zagadnienia- tworzące trzy
poziomy Trójcy Zdrowia mogą czasami być
uznane za kontrowersyjne to z pewnością
formują wewnętrzną część Unijnej strategii
wzrostu Europa 2020 która ma na
celu wzrost gospodarczy. Poza nimi
pozytywne odniesienia do zdrowia
są trudne do znalezienia
w strategicznych priorytetach,
celach , wskaźnikach i inicjatywach.
Ciągle więc ponawiane pytanie :
jakie są najlepsze rozwiązania w
tym nowym okresie? Jakie
priorytety powinna przyjąć
Komisja i Parlament Europejski.
Nowe kroki powinny skupić się na rozwiązania
modelu społecznego. Niemiecka Kanclerz Angela
Merkel, przypominała ostatnio że w UE 7 %
ludności wytwarza 25 % światowej gospodarki,
ale również wydaje prawie 50 % wszystkich
środków zabezpieczeń społecznych na świecie.
Aby utrzymać taki poziom wydatków
wymagana jest duża doza kreatywności i
innowacyjności i na tym właśnie należy się skupić.
Dziś żaden z poziomów polityki nie może
wymagać wyłączności w decydowaniu o zdrowiu.
Władze krajowe, regionalne i międzynarodowe
powinny blisko współpracować, aby osiągnąć
ważne cele. To samo należy zastosować w
przypadku dublowania się i fragmentarycznego
działania w ramach tych samych poziomów
polityki. W związku z tym niektórzy sugerują
przegląd strategii zdrowia. Jednak Komisja
tłumaczy, że ustalenia z roku 2008 są właściwą
odpowiedzią na wyzwania, które stoją przed
państwami członkowskimi w zakresie
wzmocnienia współpracy i koordynacji w całej UE
i są ciągle obowiązujące ponieważ niewiele się
zmieniło. Z oceny przeprowadzonej przez Komisję
Europejską w 2011 r. wynika, że strategia ta jest
punktem odniesienia dla działań podejmowanych
na szczeblu krajowym i unijnym oraz że zasady i
cele, które określono w 2007 r., będą nadal
aktualne w ciągu najbliższych dziesięciu lat w
ramach strategii „Europa 2020”. Dlatego pewnych
zmian można dokonać bardziej w
układzie zagadnień niż w
dokumentach strategicznych i nie
ma potrzeby uaktualniania całego
traktatu UE, by stworzyć solidne
podstawy prawne dla działań UE
w zakresie zdrowia. Celem
strategii „Europa 2020” jest
przekształcenie gospodarki UE w
gospodarkę inteligentną,
zrównoważoną i sprzyjającą
włączeniu społecznemu oraz
promowanie wzrostu gospodarczego z myślą o
wszystkich obywatelach. Jednym z
podstawowych warunków umożliwiających
osiągnięcie tego celu jest dobry stan zdrowia
populacji. Źródło:
http://ec.europa.eu/health/index_en.htm
Na zdrowie mają znaczny wpływ
czynniki zewnętrzne, dlatego
skuteczna polityka zdrowotna musi
obejmować wszystkie istotne obszary
polityki, a zwłaszcza takie jak:
politykę społeczną i regionalną
podatki
ochronę środowiska
edukację
badania naukowe.
13
MAGAZYN BIURA INFORMACYJNEGO WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO W BRUKSELI LISTOPAD/GRUDZIEŃ 2014
.
WWW.BRUKSELA.OPOLSKIE.PL STRONA 13
INICJATYWY UE W DZIEDZINIE ZDROWIA
Aktywne starzenie się w dobrym zdrowiu – partnerstwo innowacji. Europejczycy żyją coraz dłużej, jednak długość okresu, podczas którego cieszą się dobrym zdrowiem, pozostaje taka sama. Średnio 20 proc. życia obywatela UE to czas przeżyty w słabej kondycji zdrowotnej, co wpływa negatywnie na jakość życia, a dla krajowych systemów opieki zdrowotnej stanowi duże obciążenie. W 2011 r. UE ustanowiła europejskie partnerstwo innowacji sprzyjającej aktywnemu starzeniu się w dobrym zdrowiu. Jego członkami są naukowcy, urzędy i specjaliści ds. zdrowia, firmy, organy regulacyjne i organizacje pacjentów, a jego celem – znalezienie nowych metod zredukowania presji, jakiej podlegają systemy opieki zdrowotnej, i promowanie zrównoważonego rozwoju. Chodzi o to, aby do 2020 r. wydłużyć okres życia w dobrym zdrowiu o dwa lata, tak aby ludzie mogli dłużej cieszyć się życiem.
Strony internetowe, gdzie można znaleźć inspiracje do innowacyjnych projektów: https://webgate.ec.europa.eu/eipaha. This platform is a communication and information hub for all actors involved in Active and Healthy Ageing throughout Europe; the place to promote news and events, to meet and exchange ideas with peers and potential partners on innovative projects in this challenging field. Join our growing and fruitful community and let’s work together to make the EU a place of excellence in innovation for healthy a http://ec.europa.eu/research/innovation-union/index_en.cfm?section=active-healthy ageing&pg=home
Europejska inicjatywa dotycząca choroby Alzheimera i pozostałych demencji (2009).
Inicjatywa wspiera krajowe działania w czterech obszarach: zapobieganie demencji, wczesna diagnoza, lepsza koordynacja badań w całej Europie oraz kwestie etyczne związane z prawami, niezależnością i godnością osób chorych na demencję.
Inicjatywa została zrealizowana za pośrednictwem wspólnego działania ALCOVE, w ramach którego 19 krajów UE uczestniczyło w wymianie sprawdzonych rozwiązań i opracowaniu zaleceń politycznych, oraz wspólnego programu dotyczącego schorzeń neurodegeneratywnych – największej inicjatywy w skali światowej http://europa.eu/legislation_summaries/public_health/health_determinants_lifestyle/sp0014_pl.htm
Europejski pakt na rzecz zdrowia i dobrostanu psychicznego (2008). Zaburzenia psychiczne należą aktualnie do najczęściej występujących grup chorób w UE. Są główną przyczyną nieobecności w pracy, niezdolności do pracy i wcześniejszego przechodzenia na emeryturę. Bywają też powodem wielu uprzedzeń i marginalizacji.
W ramach paktu kraje UE, organizacje pozarządowe i inne zainteresowane strony wymieniają się informacjami na temat wyzwań związanych ze zdrowiem psychicznym. Rozwiązania zasługujące na naśladowanie są następnie gromadzone w internetowej bazie danych, tzw. europejskim kompasie działania na rzecz zdrowia i dobrostanu psychicznego. ttp://ec.europa.eu/health/ph_determinants/life_style/mental/mental_health_en.htm
[
Zgodnie z badaniami opublikowanymi przez
Agencje Informacyjna Reutera prawie 40%
Europejczyków cierpi na zaburzenia psychiczne.
Większość z nich cierpi na depresję. 165
milionów Europejczyków (38% populacji) cierpi
z powodu zaburzeń psychicznych takich jak
depresja, fobie i bezsenność. Zdrowie
psychiczne współczesnych Europejczyków jest
zatem najważniejszym problemem.
Dane te zostały przedstawione w wyniku
nowych kompleksowych badań w obszernych
studiach, które zostały przeprowadzone w 27
krajach Unii Europejskiej w przeciągu trzech
lat. W tym czasie eksperci przeprowadzili
studia-wywiady z 514 milionami ludzi. W
badaniach tych zostało zarejestrowane prawie
100 chorób psychicznych.
Badania wykazały, że Europejczycy najczęściej
cierpią na depresję, chorobę Alzheimera,
miażdżyce, alkoholizm i udar mózgu. Te
problemy są przyczyną tego, że w Europie
rocznie 60 tysięcy osób popełnia samobójstwo.
Jest to nawet więcej ludzi niż liczba ofiar
śmiertelnych w wypadkach samochodowych.
W świetle powyższych badań coraz głośniej
mówi się, że zdrowie psychiczne jest jednym z
ważniejszych elementów dobrobytu
współczesnych Europejczyków. Europejski
kapitał psychiczny, potencjał umiejętności
emocjonalnych, poznawczych i intelektualnych
wśród ludzi jest jednym z podstawowych źródeł
dla inteligentnego, zrównoważonego wzrostu
bez wykluczenia społecznego, które stanowi
główny cel Strategii Europa 2020.
Zgodnie z badaniami opublikowanymi przez
Agencje Informacyjna Reutera prawie 40%
Europejczyków cierpi na zaburzenia psychiczne.
Większość z nich cierpi na depresję. 165
milionów Europejczyków (38% populacji) cierpi
z powodu zaburzeń psychicznych takich jak
depresja, fobie i bezsenność. Zdrowie
psychiczne współczesnych Europejczyków jest
zatem najważniejszym problemem.
Dane te zostały przedstawione w wyniku
nowych kompleksowych badań w obszernych
studiach, które zostały przeprowadzone w 27
krajach Unii Europejskiej w przeciągu trzech
lat. W tym czasie eksperci przeprowadzili
studia-wywiady z 514 milionami ludzi. W
badaniach tych zostało zarejestrowane prawie
100 chorób psychicznych.
Badania wykazały, że Europejczycy najczęściej
cierpią na depresję, chorobę Alzheimera,
miażdżyce, alkoholizm i udar mózgu. Te
problemy są przyczyną tego, że w Europie
rocznie 60 tysięcy osób popełnia samobójstwo.
Jest to nawet więcej ludzi niż liczba ofiar
śmiertelnych w wypadkach samochodowych.
W świetle powyższych badań coraz głośniej
mówi się, że zdrowie psychiczne jest jednym z
ważniejszych elementów dobrobytu
współczesnych Europejczyków. Europejski
kapitał psychiczny, potencjał umiejętności
emocjonalnych, poznawczych i intelektualnych
ZDROWIE PSYCHICZNE
EUROPEJCZYKÓW
WWW.BRUKSELA.OPOLSKIE.PL STRONA 14
[
wśród ludzi jest jednym z podstawowych źródeł
dla inteligentnego, zrównoważonego wzrostu
bez wykluczenia społecznego, które stanowi
główny cel Strategii Europa 2020.
Zdrowie psychiczne ma duże znaczenie dla uczenia się, pracy, rozwoju społecznego i społecznej spójności społeczeństw. Bez psychicznego zdrowia, potencjał dla wzrostu gospodarczego jest ograniczony. W tym czasie kiedy cele wzrastającej produktywności i redukujących się społecznych i zdrowotnych nierówności idą ręka w rękę, istnieje pilna potrzeba zredukowania ludzkiego, społecznego i gospodarczych kosztów problemów zdrowia psychicznego przez wdrażanie nowoczesnych polityk i praktyk. Stan zdrowia psychicznego Europejczyków jest zagrożony: Niepewność, bezrobocie, wyłączenie społeczne, brak zaufania i nadziei wpływa na wielu ludzi prowadzą do osłabienia kondycji psychicznej, jak depresji, uzależnień, przemocy i czasami samobójstw. Co więcej choroby psychiczne prowadzą do wielu chórów fizycznych i skracają życie. Na początku 21 wieku choroby psychiczne są jedną z najczęstszych przyczyn niepełnosprawności i wcześniej renty. Te mocne dane są skuteczne i efektywne w celu ochrony zdrowia psychicznego, wzmocnienia powiązań i zapobieganiu zaburzeniom zdrowia psychicznego. Jednak większość ludzi będących w grupie zagrożenia lub z problemami nie otrzymują żadnej pomocy. Jednocześnie na działania promujące zdrowie psychiczne i zapobiegające chorobom jak i na utrzymanie i kształcenie kadry wciąż brakuje funduszy.
Żeby temu przeciwdziałać unijni ministrowie i eksperci w ramach Europejskiego Paktu na rzecz Zdrowia i Dobrostanu Psychicznego zobowiązali się do wspólnej pracy, koncentrującej się na pięciu głównych aspektach: zapobieganie samobójstwom i depresji, zdrowie psychiczne wśród młodzieży i w kontekście edukacji, społecznej spójności społeczeństw. Bez psychicznego zdrowia, potencjał dla wzrostu gospodarczego jest ograniczony. W tym czasie kiedy cele wzrastającej produktywności i redukujących się społecznych i zdrowotnych nierówności idą ręka w rękę, istnieje pilna potrzeba zredukowania ludzkiego, społecznego i gospodarczych kosztów problemów zdrowia psychicznego przez wdrażanie nowoczesnych polityk i praktyk. Stan zdrowia psychicznego Europejczyków jest zagrożony: Niepewność, bezrobocie, wyłączenie społeczne, brak zaufania i nadziei wpływa na wielu ludzi prowadzą do osłabienia kondycji psychicznej, jak depresji, uzależnień, przemocy i czasami samobójstw. Co więcej choroby psychiczne prowadzą do wielu chórów fizycznych i skracają życie.
MAGAZYN BIURA INFORMACYJNEGO WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO W BRUKSELI LISTOPAD/ GRUDZIEŃ 2014
WWW.BRUKSELA.OPOLSKIE.PL STRONA 15
MAGAZYN BIURA INFORMACYJNEGO WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO W BRUKSELI LISTOPAD/ GRUDZIEŃ 2014
Pakt zwraca uwagę na korzyści zdrowotne, społeczne i gospodarcze wynikające z dobrego stanu zdrowia psychicznego wszystkich osób, a także na potrzebę przezwyciężenia tabu i uprzedzeń nadal związanych z chorobami psychicznymi. W jego ramach proponuje się zgromadzenie wiedzy z całej Unii Europejskiej, która będzie stanowić podstawę do wypracowania wspólnych zaleceń dotyczących działania najważniejszych dziedzinach.
We współpracy z ministrami z poszczególnych krajów, naukowcami i praktykami, opracowano zbiór pięciu dokumentów porozumienia, przedstawiających aktualne dane i przyjęte sposoby działania. Będą one wspierać realizację Paktu i organizację serii konferencji tematycznych, zaplanowanych na najbliższe 2-3 lata.
W poszczególnych krajach UE stosuje się różne strategie i działania w zakresie zdrowia psychicznego, a dobre praktyki mogą być wzorem dla innych. W niektórych państwach członkowskich liczba samobójstw w przeliczeniu na liczbę mieszkańców należy do najwyższych na świecie; w innych – do najniższych. Różnica jest dwunastokrotna. Reakcje podejmowane przez rządy i podmioty pozarządowe, np. grupy pacjentów lub przedsiębiorstwa, odzwierciedlają ich własne potrzeby, ale mogą również stanowić bodziec do działania dla innych.
Depresja jest jednym z najczęstszych i najpoważniejszych zaburzeń psychicznych, a - według danych z zachodnich i południowych państw członkowskich UE – zapada na nią 9% mężczyzn i 17% kobiet. Wpływ depresji na jakość życia może być równie poważny, jak w przypadku poważnej choroby fizycznej, np. poważnego udaru.
Natomiast samobójstwa są istotną przyczyną przedwczesnych zgonów - w 2006 r. w Unii odebrało sobie życie 58 tys. osób, czyli więcej, niż zginęło w wypadkach drogowych w tym samym roku (50 tys.). Z zaburzeniami psychicznymi wiąże się aż 90% samobójstw.
Koszty ekonomiczne depresji w UE w 2004 r. oszacowano na 235 euro na jednego mieszkańca, a w skali całej Unii (25 państw) i EFTA (Europejska Strefa Wolnego Handlu) – na 118 miliardów euro. Bezpośrednie koszty jakie ponoszą systemy opieki zdrowotnej państw członkowskich są coraz wyższe, ale 65% tych kosztów wynika przede wszystkim z nieobecności w pracy, niezdolności do pracy i przedwczesnego porzucania aktywności zawodowej.
Szacuje się, że połowa przypadków zaburzeń psychicznych ma swój początek w okresie dorastania, dlatego m.in. organizacje pracujące z młodzieżą muszą być w stanie rozpoznawać objawy i szybko na nie reagować. W naszym, starzejącym się społeczeństwie narasta też potrzeba planowania działań w obliczu coraz częstszego występowania zaburzeń psychicznych wśród osób starszych – zarówno dolegliwości związanych z wiekiem (np. demencji), jak i depresji wynikającej z osłabionego wsparcia społecznego.
WWW.BRUKSELA.OPOLSKIE.PL STRONA 16
MAGAZYN BIURA INFORMACYJNEGO WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO W BRUKSELI LISTOPAD/ GRUDZIEŃ 2014
WYZWANIA OKREŚLONE PODCZAS EUROPEJSKIEGO SZCZYTU „ZDROWIE PSYCHICZNE: WYZWANIA I MOŻLIWOŚCI” Odkrycia z badań nad Systemem zdrowia psychicznego Krajach Europejskich” oferuje pewne nowe wglądy w politykę zdrowia psychicznego EU krajów. Podczas konferencji pn.: „Zdrowie psychiczne: wyzwania i możliwości” w ramach prezydencji litewskiej sformułowanych zostało kilka zaleceń i wyzwań:
Międzysektorowość oraz potrzeba
adekwatnego kierowania promocji i
prewencji.
Pomimo działań na rzecz rosnącej świadomości wokół zdrowia psychicznego i działań w różnych środowiskach i instytucjach działania nie docierają do najbardziej narażonych grup. Wynika to z wciąż zbyt małych nakładów na prewencje oraz niewystarczającej współpracy międzysektorowej.
Wyrównanie różnic, włączanie
społeczne oraz udział w uczeniu się i
rynku pracy.
Społeczne włączenie, sukces w szkole i
praca są głównymi czynnikami chroniącymi
dla psychicznej kondycji. Osoby z
zaburzeniami psychicznym maja jedną z
najniższym poziomów zatrudnienia.
Poziom objętych leczeniem.
Tylko połowa osób z zaburzeniami jest
objęta leczeniem. Niektóre kraje zrobiły w
tym zakresie postępy jednak ciągle wiele
instytucji i ekspertów jest niedostępnych,
mało efektywnych czy zbyt drogich, by
można było z nich korzystać. Te, które są
dostępne oferują często niską jakość usług
powodując, że chorzy nigdy nie wracają do
zdrowia i społecznej aktywności.
Prawa człowieka.
W całej UE od lat inwestuje się w warunki pobytowe w szpitalach i domach opieki. Jednak ciągle brakuje miejsc ,gdzie osoby z zaburzeniami i chorobami psychicznymi mają możliwość włączenia społecznego. Co więcej wciąż docierają informacje o nadużyciach i zaniedbaniach .
Siła robocza i kariera.
W wielu krajach UE wciąż brakuje wykwalifikowanej siły roboczej, która szkolona jest w zakresie nowoczesnych metod opieki w tym e -zdrowia. Dodatkowo szkolenie poza formalne nie jest wystarczająco uznawane i otrzymuje zbyt małe wsparcie ze strony krajów i wspólnoty.
Brak dokładnych informacji i luki
badawcze.
Różnorodność działań promocyjnych i
systemów zdrowia, brak systematycznej
ewaluacji oraz brak wskaźników
zdrowia psychicznego jak i porównania
metod leczenia jest poważnym
problemem rozwojowym polityki
zdrowia psychicznego. Dodatkowo,
pomimo uznania roli zdrowia
psychicznego obszar ten jak i dane
dotyczące jakości życia pozostaje w
obszarze luk badawczych oraz luk
w rozumieniu ryzyk i czynników
ochronnych i efektywnych i skutecznych
interwencji. Źródło:
strona Reprezentacji Komisji
Europejskiej w Polsce
.
MAGAZYN BIURA INFORMACYJNEGO WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO W BRUKSELI LISTOPAD/ GRUDZIEŃ 2014
WWW.BRUKSELA.OPOLSKIE.PL STRONA 17
MAGAZYN BIURA INFORMACYJNEGO WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO W BRUKSELI LISTOPAD/ GRUDZIEŃ 2014
WWW.BRUKSELA.OPOLSKIE.PL STRONA 26
BIURO INFORMACYJNE WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO W BRUKSELI
RUE DU LUXEMBOURG 3, 1000 BRUSSELS
TEL. +32 483 44 05 19, [email protected]
OPRACOWANIE: ANNA BEREŹNICKA, [email protected]
OPRA
możliwości odbycia stażu w Biurze Informacyjnym Województwa Opolskiego w Brukseli.
Stażysta bądź instytucja delegująca pracownika na staż pokrywa koszty transportu i pobytu w Brukseli. Minimalny okres
trwania stażu to 4 tygodnie.
Wszystkich zainteresowanych prosimy o kontakt mailowy na adres:
[email protected] lub [email protected]
WWW.BRUKSELA.OPOLSKIE.PL STRONA 18
MAGAZYN BIURA INFORMACYJNEGO WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO W BRUKSELI LISTOPAD/GRUDZIEŃ 2014
Mieszkańcy Unii Europejskiej żyją dłużej i – ogólnie rzecz biorąc – cieszą się lepszym stanem zdrowia niż kiedykolwiek. Oczekiwana długość życia mieszkańców Europy Zachodniej od lat 50tych rośnie o około 2.5 roku co dziesięć lat. Oczekiwana długość życia w UE 25 państw wynosi od 66 do 78 lat dla mężczyzn (różnica 12 lat) i 76-84 lat dla kobiet (różnica 8 lat). Różnica pomiędzy poszczególnymi krajami członkowskimi jest jeszcze większa gdy porównamy wskaźniki tak zwanej ‘oczekiwanej długości zdrowego życia’. Wynosi ona od 57 do 75 lat dla kobiet (różnica 18 lat) i od 54 do 71 lat dla mężczyzn (różnica 17 lat) 5. Choroby niezakaźne to 87% wszystkich chorób, na które cierpią mieszkańcy Europy, z czego 27% to choroby psychiczne. W 1999 roku ponad 40% rent inwalidzkich wypłaconych w Finlandii i 25% w Portugalii przyznano w związku z wystąpieniem choroby psychicznej. Choroby układu krwionośnego są najczęstszą pojedynczą przyczyną zgonów w UE8; są one przyczyną około 40% zgonów u obu płci. Choroby układu krwionośnego - to także główna przyczyna zapadania na zdrowiu w Europie
www.epha.org/IMG/pdf/publichealth_text_Po-2.pdf