kim korkar tarih’ - pegem.net from 12 kim korkar... · Ön Söz Değerli Adaylar, Tarih Ders Notları, KPSS derslerindeki özet ders notu ihtiyacını karşılamak ve Genel Kültür

2014

kpssTürkiye'nin en çok satan

DERS NOTLARI

tarih’ten

kim korkar

Yayın Yönetmeni: Ayşegül Eroğlu

Dizgi-Grafi k Tasarım: Merve Koşar

Kapak Tasarımı: Gürsel Avcı

Baskı: Tuna Matbaacılık Sanayi ve Ticaret A.Ş.

Bahçekapı Mahallesi 2460. Sokak No: 7

Şaşmaz/ANKARA

(0312-278 34 84)

Yayıncı Sertifi ka No: 14749

Matbaa Sertifi ka No: 16102

İletişim

Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARAYayınevi: 0312 430 67 50 - 430 67 51

Yayınevi Belgeç: 0312 435 44 60Dağıtım: 0312 434 54 24 - 434 54 08

Dağıtım Belgeç: 0312 431 37 38Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60

E-ileti: [email protected]

Komisyon

KPSS TARİH DERS NOTLARI

ISBN-978-605-364-053-0

Kitap içeriğinin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir.

© Pegem Akademi

Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları

Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti.ne aittir.

Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri,

kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt

ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz.

Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır.

Okuyucularımızın, bandrolü olmayan kitaplar hakkında

yayınevimize bilgi vermelerini ve bandrolsüz yayınları

satın almamalarını diliyoruz.

19. Baskı: Ankara, 2013

Ön Söz

Değerli Adaylar,

Tarih Ders Notları, KPSS derslerindeki özet ders notu ihtiyacını karşılamak ve Genel Kültür Testi’nde

önemli bir yer tutan “Tarih” kapsamındaki 30 soruyu etkili bir şekilde çözebilmeniz amacına yönelik olarak hazırlanmıştır.

Yayının amacı, derslerde belirli bir sürede anlatmaya çalıştığımız aslında çok kapsamlı

olan Tarih konusunu özet bir şekilde sunarak, konular arasında bağlantı kurarak, adayların sıkılmamasını

sağlamak için şemalarla, kavram haritalarıyla, tablolarla destekleyerek konunun kalıcılığını artırmaktır.

Bu ders notları uzun bir birikimin ve yoğun bir emeğin ürünüdür.

Ders notlarının, çalışmalarınızda yararlı olması dileğiyle,

KPSS ve meslek hayatınızda başarılar.

PEGEM AKADEMİ YAYINCILIK

Ön Söz ................................................................................................................................................................................................... iii

Orta Asya Türk Tarihi ......................................................................................................................................................................... 1

Orta Asya Türk Devletlerinde Kültür ve Uygarlık .................................................................................................................... 3

Konu Kavrama Soruları .................................................................................................................................................................... 5

Türk İslam Devletleri ......................................................................................................................................................................... 7

Türkiye Tarihi ....................................................................................................................................................................................... 8

Orta Asya ve Yakın Doğu’da Kurulan Diğer Türk-İslam Devletleri .................................................................................... 9

Türk İslam ve Türkiye Tarihinde Kültür ve Uygarlık ................................................................................................................ 10


Osmanlı Tarihi ..................................................................................................................................................................................... 16

Osmanlı Kültürü ve Uygarlığı ........................................................................................................................................................ 20


Osmanlı’da Yenileşme Islahat ve Demokratikleşme Hareketleri ....................................................................................... 31

İçindekiler

vi

Fransız İhtilali’ne Karşı Osmanlı Devletinin Aldığı Tedbirler ............................................................................................... 33


XX. Yüzyıl Başlarında Osmanlı Devleti’nde Siyasi Gelişmeler ............................................................................................. 36

I. Dünya Savaşı .................................................................................................................................................................................... 38


Kurtuluş Savaşı Hazırlık Dönemi .................................................................................................................................................. 46


Kurtuluş Savaşı Muharebeler Dönemi ....................................................................................................................................... 55


İnkılâplar ............................................................................................................................................................................................... 62


Atatürk İlkeleri .................................................................................................................................................................................... 69

İlke-İnkılâp İlişkisi .............................................................................................................................................................................. 70


Atatürk Dönemi Dış Politika .......................................................................................................................................................... 74

Atatürk Dönemi Sonrası Türkiye ve Dış Politika...................................................................................................................... 75

vii

XX. Yüzyıl Başlarında Dünya ........................................................................................................................................................... 76

II. Dünya Savaşı ................................................................................................................................................................................... 77


Soğuk Savaş Dönemi ....................................................................................................................................................................... 80


Yumuşama Dönemi .......................................................................................................................................................................... 84


Küreselleşen Dünya .......................................................................................................................................................................... 88


Tarih Dizini ........................................................................................................................................................................................... 92

1

Akdeniz Aral Gölü

Sibirya

Baykal Gölü

Kingan Dağları

Himalaya Dağları

Orta Asya

Anayurt

Karadeniz

Haza

r Den

izi

Basra Körfezi

Güçlü, kuvvetli

Miğfer

Töreli

Türeyen

Olgunluk çağı

Kudretli

Çoğalan

Türk

Adı

Andronova

Anav

Afanesyeva

Karasuk

Tagar

Abakan

Kalteminar

Türk

lere

Ait

Uyga

rlık

Mer

kezl

eri

ORTA ASYA’DAN YAPILAN TÜRK

GÖÇLERİ

Göçlerin NedenleriGöçlerin Sonuçları Avrupa(Balkanlar)

Anadolu

Coğ

rafy

aların

a ya

pıldı.

Mezopotamyave Mısır

Farklı coğrafyalarda güçlü Türk devletleri kuruldu.

Türk tarihini incelemek zorlaştı.

Kültürel etkileşime neden oldu.

Kavimler Göçü’ne neden oldu.

Bazı Türk boyları zamanla özbenliklerini kaybettiler.

Olumsuz iklim koşulları

Salgın hastalıklar

Nüfus artışı

Boylar arasındaki mücadeleler

Dış güçlerin baskısı (Çin-Moğol)

Bağımsız yaşama düşüncesi

Yeni yerleri ele geçirme düşüncesi

Ekonomik ve

Sosyal

Siyasi

Cihan Hakimiyeti Düşüncesi

Türklerin Tarihte

Kurdukları Devletler

161

2

3

4

5

6

789

10

11

12

13

14

15

Osmanlı İmparatorluğu Büyük Hun

İmparatorluğu

Batı Hun İmparatorluğu

Avrupa Hun İmparatorluğu

Ak Hun İmparatorluğu

Göktürkİmparatorluğu

Avarİmparatorluğu

Hazarİmparatorluğu

Uygur DevletiKarahanlılar

Devleti

Gazneliler Devleti

Büyük Selçuklu İmparatorluğu

Harzemşahlar Devleti

Altın Orda Devleti

Büyük Timur İmparatorluğu

Babür İmparatorluğu

ORTA ASYA TÜRK TARİHİ

2

AVRUPA’DA KURULAN TÜRK DEVLETLERİ VE TOPLULUKLARI ASYA’DA KURULAN TÜRK DEVLETLERİ VE TOPLULUKLARI

Merkezi Avrupa’da olan ilk Türk

devletidir.

En önemli hükümdarı Atilla’dır.

AVRUPA HUN

DEVLETİ

AVARLAR

PEÇENEKLER

SABİRLER

KIRGIZLAR OĞUZLAR HAZARLAR KARLUKLAR İSKİTLER

TÜRGİŞLER

KIPÇAKLAR

(KUMANLAR)

ASYA HUN

DEVLETİ

I. GÖKTÜRK

II. GÖKTÜRK

(KUTLUK)

UYGURLAR

TÜRK GÖÇLERİ

SONRASI

BULGARLAR - MACARLARKavimler Göçü’ne neden

olan Türk devletidir.

Orta Avrupa’ya devlet ve

ordu teşkilatlanmasında

örnek oldular.

Bizans ordusunda

paralı askerlik

yaptılar.

Oğuzlarla mücadele ettiler.

Bu mücadeleleri Dede Korkut

Hikayeleri’ne konu oldu.

Tarihte bilinen ilk Türk devletidir.

İlk hükümdarları Teoman’dır.

Ötüken’de kuruldular.

Avar hakimiyetine son vererek

Ötüken de kuruldular. İlk hü-

kümdarları Bumin Kağan’dır. Türk

adıyla kurulan ilk Türk devletidir.

Türkler ikinci kez bir bayrak

altında toplandılar.

Bağımsızlık mücadelesi

vererek kurulan ilk Türk

devletidir. İlk hükümdarla-

rı Kutluk - İlteriş Kağan’dır.

Çin’le etkileşim sonucun-

da Maniheizm inancını

benimsediler.

Orhun ve Selenga ırmakları

civarında kurulmuştur. İlk

hükümdarı Kutluk Bilge Kül

Kağan’dır.

Bu din, savaşmayı ve et

yemeyi yasakladığı için

alternatif bir geçime yönelip

tarımsal üretime başladılar.

Buna bağlı olarak yerleşik

hayata geçen ilk Türk devleti

oldular.

Şehirler ortaya çıktı. Mimari

gelişti, çinicilik ve fresko

sanatları gelişti.

Moğolların Türkleşmesinde

etkili oldular.

İlk Müslüman Türk Devleti

olan Karahanlılar’la savaştılar.

Kırgızlar tarafından yıkıldılar.

18 harfl i Uygur alfabesine sahip

olup hareketli matbaayı kullandı-

lar. Minyatür sanatında geliştiler.

Töreyi yazılı hâle getirdiler.

Türklere ait ilk yazılı eser

olan Orhun Kitabeleri’ni

oluşturdular.

Kül Tiğin

Bu kitabaler,

Tonyuluk

Bilge Kağanadına dikilmiştir.

Uygur, Basmil ve Karlukların

ayaklanmalarıyla yıkıldılar.

Sasani ve Bizans’la olan müttefik-

liklerini İpek Yolu için yaptılar.

Çin entrikalarıyla yıkıldılar.

Kendilerine ait 38 harfl i

alfabeleri vardır.

İslamiyet öncesi kurulan Türk

devletlerinin en güçlüsüdür.

Türkleri ilk kez bir bayrak altında

toplamayı başaran devlettir.

Çin Hun mücadelesinin

en önemli nedeni İpek Yolu

hakimiyetidir. Çinlilerle ilk siyasi

anlaşmayı yaptılar.

Mete, ilk düzenli orduyu

oluşturdu. (onluk sistem)

Teoman zamanında Çinliler, Hun akınlarına

karşı Çin Seddi’ni yapmışlardır.

Çinliler, savaşarak yenemedikleri

Hunları entrikalarıyla yıktılar.

• Bu devletler Avrupa’yı askeri ve idari alanda etkilediler.

• Avrupa’ya maden işlemeyi öğrettiler.

• Çoğunluğu Hristiyanlığı benimseyip, Avrupa kültürü içinde asimile oldular.

Rusların İgor destanının

konusunu da oluşturdular.İstanbul’u kuşatan ilk Türk

topluluğudur.

İtil (İdil) Bulgarları

Müslümanlığı

benimsediler.

Sibirya’ya adlarını

bıraktılar. En uzun destan olan

Manas destanına

sahiptirler.

Büyük Türk devletleri

kurdular.

Museviliği kabul eden ilk Türk devletidir. Hz.

Osman’la savaşarak İslamiyet’in Karadeniz’in

kuzeyine yayılmasını engellediler.

İslamiyet’i kabul eden

ilk Türk topluluğudur.

Tarihte bilinen ilk Türk

topluluğudur.

Emevilerle savaşarak

İslamiyet’in Orta Asya’ya ya-

yılmasını engellediler. Yerleşik

yaşama geçen ilk Türk boyudur.

Tuna Bulgarları

Hristiyanlığı

benimsediler.

Hristiyanlığı

benimsediler.

Latin kültürüyle

kaynaşıp öz

benliklerini

kaybettiler.

Krallıklar güç kaybetti.

Orta Çağ başladı.

Roma ikiye ayrıldı. (Doğu ve Batı)

Skolastik zihniyet ortaya çıktı.

Avrupa’nın etnik yapısı değişti.

Feodalitenin temeli atıldı.

ORTA ASYA TÜRK TARİHİKa

vim

ler G

öçü

(375

)

ORTA ASYA’DA KURULAN DİĞER TÜRK DEVLETİ

3

DEVLET YÖNETİMİ

ORTA ASYA TÜRK DEVLETLERİNDE KÜLTÜR VE UYGARLIK

Türklerde devlet şu şekilde

oluşmuştur.

Oguş (Aile)

Urug (Soy)

Bod (Boy)

Budun (Millet)

İl (Devlet)

Bir devletin kurulmasında

gözetilmesi gereken ilkeler

DEVLET ANLAYIŞI

Hükümdarın Tanrı tarafından

görevlendirilmesi inancıdır.

Kut, kan yoluyla babadan oğu-

la geçmektedir. Bu durum taht

kavgalarına neden olmuştur.

KUT ANLAYIŞI

Ülkenin ikiye ayrılarak

yönetilmesidir.

İlk olarak Hunlarda ortaya

çıkmıştır.

Doğu (merkez)

Hakan

Tam bağımsız

Batı

Yabgu

Yarı bağımsız (İç işlerinde

serbest, dış işlerinde

merkeze bağlıdır.)

İKİLİ SİSTEM

Hakanın eşidir.

Elçi kabulünde bulunurdu.

Kurultay toplantılarına

katılabilirdi.

Devlet yönetiminde söz

sahibiydi.

HATUN

Ülke hanedanın ortak

malıdır.

Türklerde tam olarak belirli

bir veraset sistemi yoktur.

Verasetin belirsizliği taht

kavgalarına neden olmuştur.

Bu nedenle devletler kısa sürede

parçalanmıştır.

Bu nedenle devletler kısa

sürede

parçalanmıştır.

VERASET SİSTEMİ

Devlet işlerinin görüşüldüğü meclis-

tir. (Toy olarak da isimlendirilir.)

Üyeleri

Hakan Hatun Boy beyleri Hanedan

üyeleri

YabguKurultay üyelerine Toygun denir.

Kurultay hakanın belirlemesinde

ve töre üzerinde etkili olup, hay-

van ve insan sayımı da yapardı.

Kurultayda son söz hakanındır.

Kurultay karar verme değil danışma meclisidir.

Şad Tigin

KURULTAY

Bağımsızlık HalkÜlke KanunKurultayda hakanın kararlarının sorgulanabilmesi ve herkesin özgürce

fikrini söylemesi kurultayın demokratik bir özelliği olduğunu gösterir.

Kurultayın yanı sıra Keneş adı verilen bir meclis de vardı.

HÜKÜMDAR

Orduyu komuta etmek

Töreyi uygulamak

Siyasi birliği sağlamak

Halkın ihtiyaçlarını gidermek

GÖREVLERİ

Han

Hakan

Kağan

İlteber

İlteriş

İdikut

Tanhu

Şanyu

UNVANLARI

Otağ (Kağan çadırı)

Örgin (Taht)

Tuğ (Bayrak)

Davul

Kotuz (sorguç)

Yay

SEMBOLLERİ

Buyruklar Bakanlar

Yabgu Ülkenin batı bölümünü yöneten kişi (hükümdar kardeşi)

Tigin (Tekin) Şehzade

Ayukı Hükümet

Aygucu Başbakan

Bitigçi Yazışmaları yürüten görevli (katip)

Tarhan (Tarkan) Komutan

Tudun Vergi ve denetim işlerinden sorumlu kişi

Yargucı Yargıç

Tamgacı Mühürdar

DEVLET GÖREVLİLERİ

4

Ordu - millet anlayışı hakimdir. (Kadın - erkek herkes asker sayılırdı.)

Mete, Onluk Sistemi getirmiştir. (İlk düzenli ordu)

Hilal - Turan savaş taktikleridir.

En önemli silahları: ok, yay, mızrak, kılıç, süngü, kargıdır.

Bayrak yerine “tuğ” kullanılır.

Başa takılan şapkaya “tolga” denir.

Temel geçim kaynağı hayvancılıktır.

Hayvancılığa bağlı olarak dokumacılık gelişmiş-

tir.

Hayvansal ürünler (kurutulmuş et, deri, canlı

hayvan) ihraç edilmiştir.

İpek Yolu ve Kürk Yolu Orta Asya’nın önemli

ticaret yollarıdır.

Türklerin dilleri Ural - Altay dil grubuna girmektedir.

Sözlü edebiyat göçebeliğin sonucu olarak gelişmiştir.

Sav: Atasözleri

Sagu: Ağıt

Koşuk: Saz (Kopuz) eşliğinde söylenen şiirler

Dede Korkut Hikayeleri: Oğuz Kıpçak (Kuman) mücadelelerini anlatır.

Destanlar

Uygurlar - Maniheizm

Uygurlar ve Türgişler - Budizm

Hazarlar - Musevilik (Yahudilik)

Karluklar - İslamiyet

Bulgarlar, Macarlar - Hristiyanlığı seçtiler.

Toplumun temelini aile (oguş) oluştururdu.

Aile reisi erkekti. Tek eşle evlilik hakimdi.

Küçük aile tipleri göçebeliğin sonucu olarak benimsenmiştir.

Sosyal sınıf kavramına göçebelikten dolayı rastlanmazdı.

İslamiyetten önce Türk devletlerinde dini ve milli bakımdan önemli olan günlerin milletçe kutlandığı törenlerere “şölen” denir.

Uygurların yerleşik yaşama geçmesiyle şehirler (balık) kuruldu.

Toprak devletindir bu yüzden toprak aristokrasi-sine rastlanmazdı.

Geleneklerden oluşan yazısız kuralları vardır. (Töre)Töre zamana ve şartlara göre değiştirilebilir.

Hükümdarın yetkilerini yalnızca töre sınırlandırabilir.

Halk, hakan ve kurultay, törenin kaynağını oluşturur.

Hakan bile töreye aykırı hareket edemez.

Yargu - Mahkeme

Yargucu - Yargıç

Ağır suçlar idam cezasına çarptırılır. (Adam öldürmek, ordudan kaçmak, tecavüz gibi)

Hapis cezaları kısa sürelidir. (Göçebe hayat tarzlarından dolayı)

İlk yazılı hukuk kuralları Uygurlar Dönem’inde oluştu-rulmuştur. (Bu gelişme yerleşik yaşamın bir sonucudur.)

En eski inançları Totem’dir. (kurt ve kartala saygı

duyulması)

Umay adı verilen ve tabiat olaylarını düzenledi-

ğine inanılan tanrıçaları vardı.

Yada Taşı’nın şans getirdiğine inanılırdı.

Ataların mezarlarına saygı duyulmasına “Atalar

Kültü” denirdi.

Ahiret inancının varlığını, ölülerin eşyalarıyla

gömülmesi ve Cennet (uçmağ) Cehennem

(tamu) anlayışlarını göstermektedir.

Şamanizm, dinden daha çok sihir, büyü, gizli

güçlere inanma biçiminde ortaya çıkmıştır.

Mezarlarına (Kurgan)

Mezar taşlarına (Balbal)

Cenaze törenine (Yuğ)

Ölülerin ardından yapılan ağıta (Sagu) denilmiş-

tir.

Din adamlarına Şaman, Kam, Baksı adı veril-

miştir.

İskitler

Alp Er Tunga Oğuz Kağan Manas

(En uzun destan)

Bozkurt ve

Ergenekon

Türeyiş ve Göç

Hunlar Kırgız Göktürk Uygur

ORTA ASYA TÜRK DEVLETLERİNDE KÜLTÜR VE UYGARLIK

Yazılı edebiyat

II. Göktürkler’e aittir.

Bilge Kağan (735), Kültiğin (732) ve Vezir Tonyukuk

(732) adına yazılmıştır.

Orhun Alfabesi’yle Yollug Tigin tarafından yazılmıştır.

Çözümleyen W. Thomsen’dır.

“Türk milleti” adının geçtiği ilk Türkçe metindir.

Siyasetname özelliği taşır.

Yenisey Yazıtları → Kırgızlara aittir.

Karabalgasun Yazıtları → Uygurlara aittir.

Sine Uşi Yazıtları → Uygurlar’a aittir.

On İki Hayvanlı Türk Takvimi

Celali Takvim

Hicri Takvim

Rumi Takvim

Miladi Takvim

Türkler, Güneş yılını bugünkü değerlere çok yakın bir şekilde hesaplamışlardır.

İlk kez kağıt ve matbaayı Uygur Türkleri kullanmışlardır.

Göçebe Türklerin sanat eserleri taşınabilir malzemelerdendir.

Göçebe Türklerin sanat eserlerinde av ve savaş sahneleri fazlaca mevcuttur.

Uygurlarla birlikte sulama kanalları, evler, saray ve tapınaklar yapılmıştır.

Uygurlarda Mani dininin etkisiyle minyatür, çinicilik ve fresko sanatları gelişmiştir.

Hunlar Dönemi’ne ait “Pazırık Halısı” dünyanın en eski halısıdır.

Orh

un K

itab

eler

i

Tak

vim

ler

Türk

leri

n Ku

lland

ıkla

rı

Alfa

bele

r

Diğ

er K

itab

eler

Bili

m, S

anat

, Mim

ari

Göktürk, Uygur milli alfabe-

leridir.

Kiril, Sogd, Arap, Latin kulan-

dıkları alfabelerdir.

ORDU EKONOMİK HAYAT

TOPLUMSAL YAPI VE HUKUKDİN VE İNANIŞ

DİL, EDEBİYAT, BİLİM, SANAT VE MİMARİ

DESTANLAR

5

KONU KAVRAMA SORULARI

1. İslamiyetten önce Orta Asya’daki Türkler genellikle komşuları-

na canlı hayvan, kösele, deri, kürk ve silah satmışlar, karşılığın-

da hububat almışlardır.

Bu durum Orta Asya’daki Türklerin aşağıdaki alanların

hangisinde ilerlememiş olduklarını gösterir?

A) Hayvancılık B) Maden işleme C) Tarım

D) Askerlik E) Ticaret

Çözüm: Orta Asya’da Türkler, göçebe yaşam tarzının sonucu eko-

nomik faaliyet olarak, hayvancılıkla uğraşmışlardır. Bu nedenle

tarım alanında çok fazla ilerleyememişlerdir. Maden işleme,

askerlik, ticaret, hem göçebe yaşam tarzında hem de yerleşik

hayatta görülür.

Cevap C

2. İslamiyet’ten önceki Türklerde, dini ve millî bakımdan

önemli olan günlerin milletçe kutlanması törenlerine ne

ad verilirdi?

A) Töre B) Şölen C) Buyruk

D) Kurultay E) Yabgu

Çözüm: İslamiyet’ten önceki Türk devletlerinde dini ve millî

bakımından önemli olan günlerin milletçe kutlandığı törenlere

şölen denirdi. Şölenler toplumsal dayanışmayı, birlik ve beraber-

liği sağlardı.

Buyruk: Bakan anlamına gelir.

Kurultay (Toy): Önemli konuların görüşülüp karara bağlandığı

yer.

Töre: Sosyal hayatı düzenleyen yazısız hukuk kuralları.

Yabgu: Ülkenin batısını yöneten hanedan üyesi.

Cevap B

3. Aşağıdakilerden hangisi, Uygurların yerleşik hayata geç-

tiklerine bir kanıt sayılabilir?

A) Kendilerine özgü alfabelerinin olması

B) Dini inançlarının sanat anlayışlarını yönlendirmesi

C) Ticaret yapmaları

D) Yazılı belge bırakmış olmaları

E) Halktan toprak, ev ve hayvan vergisi almaları

Çözüm: Yerleşik hayata geçen ilk Türk devleti Uygurlar’dır. Bir

devletin yerleşik hayata geçtiğinin kanıtı olarak mimari kalıntı-

lar, mesken (ev) vergisi alınması, duvar resmi (fresk) ve sulama

kanalları gösterilebilir. Alfabe kullanılması, ticaret yapılması,

yazılı belge bırakılmış olması yerleşik hayatın kanıtı değildir.

Çünkü Göktürkler yukarda sıraladığımız özellikleri taşıyorlardı.

Göktürkler, Uygurlardan önce kurulan bir devlet olduğuna göre

A,B,C,D seçenekleri yerleşik hayatın kanıtı olamaz.

Cevap E

4.

I. Orhun Kitabeleri

II. Manas Destanı

III. Karabalgasun Kitabesi

Yukarıdakilerden hangileri Göktürkler Dönemi’ne aittir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) I ve II E) II ve III

Çözüm: Orhun Kitabeleri, II. Göktürk (Kutluk) Devleti

Dönemi’nde Bilge Kağan, kardeşi Kül Tigin ve Vezir Tonyukuk

adına yazılmıştır. Manas Destanı Kırgızlar’a, Karabalgasun Kita-

beleri Uygurlar’a aittir.

Cevap A

5. I. Toy

II. Kurultay

III. İl

Yukarıdakilerden hangileri, İslamiyet’ten önce kurulan

Türk devletlerinde, devletin siyasi, ekonomik ve kültürel

işlerinin görüşülüp karara bağlandığı meclise verilen

adlar arasındadır?


D) I ve II E) I, II ve III

Çözüm: İslamiyet Öncesi Türk tarihinde meclise toy veya kurul-

tay adı verilirdi. İl-el, devlet anlamına gelmektedir.

Cevap D

6. I. Kopuz

II. Keman

III. Kanun

Yukarıdakilerden hangileri, Türklere özgü müzik aletleridir?


D) I ve III E) II ve III

Çözüm: Kopuz, Orta Asya’dan itibaren Türklerin kullandığı bir

çalgıdır.

Cevap A

7. İslamiyet’ten önceki Türklerin kendilerinden farklı

inanışlara sahip insanlarla bir arada yaşaması, Türklerde

aşağıdakilerden hangisine bir kanıttır?

A) Ülke sorunlarının görüşüldüğü meclis kurduklarına

B) Ülkeyi iki bölüm hâlinde yönettiklerine

C) Birden fazla devlet kurduklarına

D) Hoşgörülü olduklarına

E) Yerleşik hayata geçtiklerine

Çözüm: Türklerin farklı inanışlara sahip insanlarla bir arada

yaşaması, Türklerin farklı inanışlara saygı duyduklarının yani

hoşgörülü olduklarının kanıtıdır. A seçeneği kurultayla, B seçe-

neği ikili teşkilatla, C seçeneği teşkilatçı yapıyla, E seçeneği ise

Uygurlarla ilgilidir.

Cevap D

8. Uygurlar Dönemi’nde, ticari ilişkilerin gelişmesiyle kişiler

arasındaki anlaşmalar yazılı hâle getirilmiştir.

Bu durum, aşağıdaki alanlardan hangisiyle ilgili belgele-

rin oluşturulduğunu gösterir?

A) Hukuk B) Sanat C) Edebiyat

D) Askerlik E) Siyaset

Çözüm: Uygurlarda ticari ilişkilerin yazılı hale getirilmesi belli

kuralların ortaya çıkmasını sağlamıştır. Bu durum hukuk alanın-

da belgelerin oluştuğunu gösterir.

Cevap A

Documents

kim korkar tarih’ - pegem.net from 12 kim korkar... · Ön Söz Değerli Adaylar, Tarih Ders Notları, KPSS derslerindeki özet ders notu ihtiyacını karşılamak ve Genel Kültür