1. BÖLÜM: YAYGIN GÜNLÜK HAYAT KİMYASALLARI

TEMİZLİK MADDELERİNİN ÖZELLİKLERİ

Sabun ve deterjanlar polar ve apolar olmak üzere iki kısımdan oluşur.Polar kısım hidrofilik (suyu seven), apolar kısım hidrofobik (suyu sevmeyen) özelliktedir.

Sabun ve Deterjanın Temizleme Özelliği

-

Apolar (hidrofob) kuyruk kısmı: Kire tutunur. Polar (hidrofil) baş kısmı: Suya tutunur.

Kir Sumolekülü

Sabun ve deterjanın su ve kir ile etkileşimi

SabunBitkisel veya hayvansal yağların NaOH veya KOH ile tepkimesinden edilen yağ asidinin tuzuna sabun denir. NaOH ile elde edilen sabunakatı sabun, KOH ile elde edilen sabuna sıvı sabun (arap sabunu) denir.

Sabunların Genel Özellikleri

1. Bitkisel ve hayvansal yağlardan elde edilir.2. Doğada kolayca parçalanır.3. İnsan vücuduna zararlı etkisi yoktur.4. Su ve toprak kirliliği oluşturmaz.5. Sert sularda Mg2+ ve Ca2+ iyonları ile çökelek oluşturur.6. Sert sularda temizleme özelliği zayıftır.7. Tekstil ürünleri üzerinde yıpratıcı etkisi azdır.

DeterjanPetrol türevlerinden elde edilen temizlik maddeleridir. Temizlik ve arıtma için kullanılır. Deterjan da sabun gibi tuz yapılıdır.

Deterjanların Genel Özellikleri

1. Petrol türevlerinden elde edilir.2. Doğada uzun sürelerde parçalanır.3. Ciltle temasında tahriş edici etkisi vardır.4. Su ve toprak kirliliği oluşturur.5. Sert sularda Mg2+ ve Ca2+ iyonları ile çökelek oluşturmaz.6. Sert sularda temizleme özelliği yüksektir.7. Tekstil ürünlerini sabuna göre daha fazla yıpratır.

HH

HHHHHHHHHHHHHHHH

HHHHHHHHHHHHHHHHC C C C C C

C C C C C C

C C

C C

C

Na+

O

C

O-

Formül: C17H35COONa

H

Na+

O

Formül: R-C6H5OSO3NaAlkil benzensülfonat

R

O

O-

O S

Sabun ve deterjanların ortak özellikleri kire etki etmeleridir. Her ikitemizlik maddesinin de kiri temizleme süreçleri benzerdir.

KİŞİSEL TEMİZLİK MADDELERİNİN FAYDA VE ZARARLARI

Katı Sabunlar

Faydaları1. Kiri temizleme özelliği vardır.2. Kolay parçalandığından su ve toprak kirliliğine neden olmaz.3. Kolay elde edilir ve ucuzdur.

Zararları

1. Aşırı miktarda kullanıldığında cilt kuruluğuna sebep olabilir.2. Alerjik reaksiyonlara neden olabilir.3. Mikropların yayılmasına neden olabilir.4. Islak kalan yüzeyinde bakteri ve mantar taşıyabilir.

Sıvı Sabunlar

Faydaları1. Ciltteki kiri temizler.2. Katı sabunlara göre daha hijyeniktir ve kullanımı daha kolaydır.3. Hassas ciltler için daha uygundur. 4. Katı sabuna göre cildi daha az kurutur.5. Mikrop geçişine neden olmaz.

Zararları

1. Daha pahalıdır ve ülke ekonomisine zarar verir.2. Plastik kaplarda saklandığı için çevre dostu sayılmaz.3. Katı sabuna göre, yüzeyden daha zor uzaklaşır.

Şampuan

Faydaları1. Kir, toz ve yağları saçlardan uzaklaştırır. 2. Saçı onarma, kepek oluşumunu ve saç dökülmesini önleme gibi avantajları vardır.

Zararları1. Yapısındaki kimyasallar sağlığa zararlıdır.2. Aşırı kullanımı saç dökülmesine yol açabilir.

Diş macunu

Faydaları1. Yiyecek ve içeceklerden kaynaklanan asidik ortamı nötralize eder.2. Diş çürümelerini önler.

Zararları1.Aşırı miktarda kullanıldığında diş minesini yıpratabilir.2. Florürlü diş macunları uzun süre kullanıldığında kalıcı diş rengi bozukluğu, mide rahatsızlıkları ve deri döküntüleri yapabilir.3. Su kirliliğine neden olabilir.

HİJYEN AMACIYLA KULLANILAN TEMİZLİK MADDELERİ

Çamaşır Suyu

• Sodyum hipoklorit (NaClO) bileşiğinin sulu çözeltisidir. • Yükseltgen özelliğe sahip olduğundan mikrop öldürme ve ağartma işlemleri için kullanılır.• Tekstil endüstrisinde boyama işleminde kullanılır.• Ortak kullanım alanlarında hijyen amaçlı olarak da kullanılır.• Ciltle temasında zararlı etkisi vardır.

Kireç Kaymağı

• Sönmüş kireç süspansiyonundan klor gazı geçirilerek elde edilen kalsiyum hipoklorit (Ca(OCl)2 bileşiğidir.• Granül veya tablet şeklinde olan beyaz bir katıdır.• Mikroorganizmaları parçalar. • Gıda endüstrisinde sebze ve meyvelerin dezenfeksiyonunda kullanılır.• Havuz suyunun mikroorganizmalardan arındırılmasında kullanılır.

Kimya Her Yerde - 1 /@kimyabudur

Sosyal medyadan ulaşabilirsin!

TYT Kimya16

9

kimy�budur