Kimyasal Risk Etmenleri

2

26/12/2003 tarih ve 25328 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmış ve yayım tarihinde yürürlüğe girmiş

Son değişiklik tarihi 20/03/2008 tarihli ve 26822 s.R.G.

"İşyerinde Kimyasal Maddelerle İlgili Risklerden Çalışanların Sağlık ve Güvenliğinin Korunması" hakkındaki 1998/24/EC sayılı Direktif ile "Mesleki Maruziyet Sınır Değerleri" ile ilgili "1991/322/EEC, 2000/39/EC ve 2006/15/EC" sayılı Direktifler dikkate alınarak hazırlanmış

Amaç

Kapsam

Dayanak

Tanımlar

Genel Yükümlülük

Risk Değerlendirmesi

Genel Önlemler

Özel Koruyucu ve Önleyici Tedbirler

Kaza ve Acil Durumlarla İlgili Düzenlemeler

İşçilerin Eğitimi ve Bilgilendirilmesi

Yasaklar

Sağlık Gözetimi

İşçilerin Görüşlerinin Alınması ve Katılımının Sağlanması

İlgili Avrupa Birliği Mevzuatı

Uygulama Esasları

Yürürlük

Yürütme

Kimyasal madde

Tehlikeli kimyasal madde

Patlayıcı madde

Oksitleyici madde

Çok kolay alevlenir madde

Kolay alevlenir madde

Alevlenir madde

Çok toksik madde

Toksik madde

Zararlı madde

Aşındırıcı madde

Tahriş edici madde

Alerjik madde

Kanserojen madde

Mutajen madde

Üreme için toksik madde

Çevre için tehlikeli madde

Kimyasal maddenin işlem görmesi

Mesleki maruziyet sınır değeri

Solunum bölgesi

Biyolojik sınır değeri

Sağlık gözetimi

Tehlike : Bir kimyasal maddenin yapısal özelliği nedeni ile zarar verme potansiyelidir.

Risk : Kimyasal maddenin zarar verme potansiyelinin çalışma ve/veya maruziyet koşullarında ortaya çıkması olasılığıdır.

6

KİMYASALLAR

AVRUPA BİRLİĞİ SINIFLANDIRMASI

ÇOK TOKSİK TOKSİK ZARARLI

PARLAYICI

PATLAYICI

OKSİTLEYİCİ

REAKTİF

ZEHİRLİ

TAHRİŞ EDİCİ

HASSASİYET

OLUŞTURUCU

KANSEROJEN

ÜREMEYİ ETKİLEYEN

MUTAJEN

ÇEVREYE ZARAR

VEREN

7

KİMYASALLAR

ÇOK TOKSİK

TOKSİK

ZEHİRLİ KİMYASALLAR

GAZLAR

ÇÖZÜCÜLER,

ORGANİK-İNORGANİK

BİLEŞİKLER

CİVA

AMONYAK

ORGANİK KURŞUN

BİLEŞİKLERİ

KARBON SÜLFÜR

HİDROKARBONLAR vb.

METALLER

ARSENİK, BERİLYUM,

KADMİYUM, KROM,

MANGAN, NİKEL, KURŞUN

vb.

AMETALLER

FOSFOR,

ORGANİK VE

İNORGANİK

BİLEŞİKLER

TOZLAR

ZEHİRLİ GAZLAR

KARBON MONOKSİT

FOSGEN

AZOT OKSİTLER

AMONYAK

HİDROJEN SÜLFÜR

KLOR

HALOJENLİ

HİDROKARBONLAR vb.

BOĞUCU GAZLAR

KARBON DİOKSİT

KATILAR SIVILAR

8

KİMYASALLAR

SANAYİDE EN FAZLA KULLANILAN

TAHRİŞ EDİCİLER VE DUYARLILAŞTIRICILAR

METAL ÇALIŞMA

SIVILARI

İNORGANİK

ASİTLER

ORGANİK ASİTLER

VE ANHİDRİTLERİ

ALKALİLER

KOLARTALAR

VE PERKLORATLAR

KARBONATLAR

VE BİKARBONATLAR

METALER

9

KİMYASALLAR

KANSEROJENLER

MUTAJENLER VE

ÜREME İÇİN

TOKSİK MADDELER

KANSEROJENİK ETKİ

YAPANLAR

TERATOJENİK ETKİ

YAPANLAR

MUTAJENİK ETKİ

YAPANLAR

ÜREME ÜZERİNE

ETKİLİ OLANLAR İMMÜNOTOKSİK

ETKİ YAPANLAR SOLUNDUĞUNDA, AĞIZ

YOLUYLA ALINDIĞINDA,

DERİYE NÜFUZ ETTİĞİNDE

KANSER OLUŞUMUNA

NEDEN OLAN VEYA KANSER

OLUŞUMUNU HIZLANDIRAN

MADDELER

VİNİL KLORÜR, BENZEN,

SERT AĞAÇ TOZLARI.

.

SOLUNDUĞUNDA, AĞIZ YOLUYLA ALINDIĞINDA,

DERİYE NÜFUZ ETTİĞİNDE KALITIMSAL GENETİK

HASARLARA YOL AÇABİLEN VEYA BU ETKİNİN

OLUŞUMUNU HIZLANDIRAN MADDELER

ALLYL CHLORIDE ( C3H5Cl), ALLYL GLYCIDYL

ETHER (C6H10O2), ETHYL MERCURY CHLORIDE

(C2H5ClHg), ACRYLAMIDE (CH2=CHCONH2)

MUHTEMEL MUTAJENİK MADDELER OLARAK

KABUL EDİLMEKTEDİR

GEBELER TARAFINDAN ALINDIKLARINDA

PLASENTADAN FETAL DOLAŞIMA GEÇEREK

DOĞACAK YAVRUDA DEFORMASYON

OLUŞMASINA NEDEN OLAN MADDELER

NICKELCARBONYL, BENZO(A)PYRENE, 1,3-

BUTADIENE MUHTEMEL TERATOJENLER

OLARAK KABUL EDİLİRLER

DOĞURGANLIK

YETENEĞİ ÜZERİNE

ETKİ EDEN MADDELER İMMÜN (BAĞIŞIKLIK) SİSTEMİ

ÜZERİNDE ETKİ OLUŞTURAN

MADDELER,

BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİN;

• BASKILANMASI

• TAHRİK EDİLMESİ

10

KİMYASALLAR

TEHLİKELİ KİMYASALLARIN RİSKLERİ

SAĞLIK RİSKLERİ GÜVENLİK RİSKLERİ ÇEVRE İÇİN RİSKLER

YANICI

PARLAYICI

PATLAYICI

OKSİTLEYİCİ (OKSİDAN)

SUYA DUYARLI OLANLAR

BİRBİRLERİYLE

REAKSİYONA GİRENLER

ÇOK TOKSİK MADDE

TOKSİK MADDE

ZARARLI MADDE

AŞINDIRICI MADDE

TAHRİŞ EDİCİ MADDE

ALERJİK MADDE

KANSEROJEN MADDE

MUTAJEN MADDE

ÜREME İÇİN TOKSİK

MADDE

ÇEVRE İÇİN

ZARARLI OLAN

MADDELER

Meslek hastalıkları

Mesleki hastalıklar

İş kazaları

İş kazaları

Yangın

Parlama-patlama

Ekosistemin

dengesini bozma

11

KİMYASALLAR

RİSK DEĞERLENDİRMESİ

KİMYASAL MADDENİN SAĞLIK VE GÜVENLİK YÖNÜNDEN TEHLİKE VE

ZARARLARINI,

TEDARİKÇİLERDEN SAĞLANACAK MALZEME GÜVENLİK BİLGİ FORMUNDAKİ

BİLGİLERİ,

MARUZİYETİN TÜRÜ, DÜZEYİ VE SÜRESİNİ,

KİMYASAL MADDENİN MİKTARI, KULLANMA ŞARTLARI VE KULLANIM

SIKLIĞINI,

MESLEKİ MARUZİYET SINIR DEĞERLERİ VE BİYOLOJİK SINIR DEĞERLERİNİ,

ALINAN YA DA ALINMASI GEREKEN ÖNLEYİCİ TEDBİRLERİN ETKİSİNİ,

YÜRÜRLÜKTEKİ MEVZUATTA ÖZEL OLARAK BELİRTİLMİŞ ÖNLEMLERİ,

DAHA ÖNCE YAPILMIŞ OLAN SAĞLIK GÖZETİMLERİNİN SONUÇLARINI,

KAPSAMALI

12

KİMYASALLAR

RİSK DEĞERLENDİRMESİ

KİMYASALLARIN ZARARLARI BELİRLENİRKEN ARA VE SON ÜRÜNLERDEKİ

KİRLİLİK, ATIKLAR VE ARTIKLAR DAHİL KULLANILAN BÜTÜN KİMYASALLAR

DİKKATE ALINMALIDIR.

RİSK DEĞERLENDİRMESİ, TAMİR VE BAKIM İŞLERİ DE DAHİL OLMAK ÜZERE

KİMYASAL MADDELERLE ÇALIŞILAN TÜM İŞLERİ KAPSAMALIDIR.

BİRDEN FAZLA KİMYASAL MADDE İLE ÇALIŞILAN İŞLERDE, BU MADDELERİN

HER BİRİ VE BİRBİRLERİ İLE ETKİLEŞİMLERİ DİKKATE ALINARAK RİSK

DEĞERLENDİRMESİ YAPILMALIDIR.

TEHLİKELİ KİMYASAL MADDELER İÇEREN YENİ BİR FAALİYETE ANCAK RİSK

DEĞERLENDİRİLMESİ YAPILARAK BELİRLENEN HER TÜRLÜ ÖNLEM

ALINDIKTAN SONRA BAŞLANMALIDIR.

13

KİMYASALLAR

RİSK DEĞERLENDİRMESİNİN YENİLENMESİ

RİSK DEĞERLENDİRMESİNDE BELİRLENEN SÜRELERDE,

ÇALIŞMA KOŞULLARINDA ÖNEMLİ BİR DEĞİŞİKLİK OLDUĞUNDA,

ORTAM ÖLÇÜMLERİ VE SAĞLIK GÖZETİMLERİNİN SONUÇLARINA GÖRE

GEREKTİĞİNDE,

KİMYASAL MADDELER NEDENİ İLE HERHANGİ BİR KAZA OLDUĞUNDA,

EN AZ BEŞ YILDA BİR DEFA,

RİSK DEĞERLENDİRMESİ YENİLENİR.

14

KİMYASALLAR

1- ÖNCELİKLE TEHLİKELİ KİMYASALI TEHLİKESİZ VEYA AZ TEHLİKELİ

KİMYASALLA DEĞİŞTİRME

2- UYGUN TEKNOLOJİ SEÇME

3- İŞLEMLERİN VEYA ÇALIŞMA SİSTEMİNİN; KAÇAK VE ETRAFA

SIÇRAMALAR DA DAHİL, TEHLİKELİ TOZ, DUMAN VB’NİN ORTAMDAKİ

DEĞERİNİ, LİMİTLERİ AŞMAYACAK ŞEKİLDE MİNİMİZE EDECEK VEYA

BASTIRACAK ŞEKİLDE OLMASI

ÖNLEMLER

15

KİMYASALLAR

ÖNLEMLER

4- ÇALIŞMA SİSTEMİ VE ORGANİZASYON

5- KİŞİSEL KORUYUCULAR

6- YIKANMA VE KİRLENMİŞ GİYSİLERİN DEĞİŞTİRİLMESİ VE DEPOLANMASI

VE TEMİZLENMESİ İÇİN DÜZENLEMELER YAPILMASI

7- İŞARET VE UYARILARIN KULLANILMASI

8- ACİL DURUM İÇİN DÜZENLEME

9- DÜZENLİ KAYIT TUTULMASI

10- DÜZENLİ KAYIT TUTULMASI

16

KİMYASALLAR

MALZEME GÜVENLİK BİLGİ FORMLARI (MSDS) GÜVENLİK BİLGİ FORMLARININ DÜZENLENMESİNE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR TEBLİĞİ GÜVENLİK BİLGİ FORMUNDA BULUNMASI GEREKEN BİLGİLER 1-MADDE / MÜSTAHZAR VE ŞİRKET /İŞ SAHİBİNİN TANITIMI,

2-BİLEŞİMİ / İÇİNDEKİLER HAKKINDA BİLGİ.

3 -TEHLİKELERİN TANITIMI,

4- İLK YARDIM TEDBİRLERİ,

5-YANGINLA MÜCADELE TEDBİRLERİ,

6-KAZA SONUCU YAYILMAYA KARŞI TEDBİRLER,

7-KULLANMA VE DEPOLAMA,

8-MARUZ KALMA KONTROLLERİ / KİŞİSEL KORUNMA,

9-FİZİKSEL VE KİMYASAL ÖZELLİKLER,

10- KARARLILIK VE REAKTİVİTE,

11-TOKSİKOLOJİK BİLGİ,

12- EKOLOJİK BİLGİ,

13-BERTARAF BİLGİLERİ,

14-TAŞIMACILIK BİLGİSİ.

15- MEVZUAT BİLGİSİ.

16-DİĞER BİLGİLER

EK – I / A MESLEKİ MARUZİYET SINIR DEĞERLERİ -İnorganik kurşun ve bileşikleri

EK – I / B MESLEKİ MARUZİYET SINIR DEĞERLERİ (Değişlikle 20/03/2008 tarihli ve 26822 s.R.G.)

EK – I / C MESLEKİ MARUZİYET SINIR DEĞERLERİ (Değişiklikle 20/03/2008 tarihli ve 26822 s.R.G.)

EK – I / D MESLEKİ MARUZİYET SINIR DEĞERLERİ

EK – II BİYOLOJİK SINIR DEĞERLER VE SAĞLIK GÖZETİMİ ÖNLEMLERİ

EK – III KULLANIMI YASAK OLAN KİMYASAL MADDELER İLE YAPILMASI YASAKLANAN İŞLER

EK – IV SIVI OKSİJEN, SIVI ARGON VE SIVI AZOT DEPOLAMA TANKLARI İLE İLGİLİ GÜVENLİK MESAFELERİ (Değişiklikle 19/10/2005 tarih ve 25971 s.R.G.)