kind per jaar. Er zijn ongeveer - Straatverplegers · Pendleton – die er een carrière als zakenman op heeft zitten – veranderde van mening toen hij tijdens een congres het financiële

22 dagen geleden

In Nederland zwerven nu ruim 27.000 mensen op straat. Dat

is 50 procent meer dan in 2009. Toch kunnen we dit probleem

vrij eenvoudig oplossen. Hoe? Door gul in onze daklozen te

investeren, te beginnen met een gratis appartement voor

iedereen. Dat klinkt duur, maar we besparen er 1,3 miljard

euro mee.

Waarom we alle daklozen

een gratis huis moeten

geven CorrespondentVooruitgang

Rutger BREGMAN

Waarom we alle daklozen een gratis huis moeten geven https://decorrespondent.nl/942/waarom-we-alle-daklozen-een-gratis-huis-moeten-geven/7174470573...

1 sur 16 24/04/14 16:30

#18 uit het project HuisHome, over de slaap- en schuilplaatsen van daklozen aan de randen vanAmsterdam. Foto: Nico Bick

S oms moet je een gek plan een kans geven. Al jaren kampte de Amerikaanse staat Utah

met een enorm daklozenprobleem. Duizenden zwervers sliepen onder de bruggen, in

de parkjes en op de straten van de grote steden. Politie en hulpverleners hadden er hun

handen vol aan. Lloyd Pendleton, de directeur van de daklozenopvang, was het zat. En hij

had een plan.

In 2005 begon het: the war on homelessness. En dan niet zoals dat meestal gaat in de

Verenigde Staten, met knuppels en pepperspray, maar door het probleem bij de wortel aan

te pakken. Het doel: alle daklozen de straat af. En het middel: gratis appartementen.

Pendleton begon met de 17 meest notoire daklozen die hij kon vinden. Toen zij twee jaar

later allemaal nog een dak boven hun hoofd hadden, breidde hij zijn plan gestaag uit. Of je

Dit artikel wordt met je gedeeld door correspondent Mayke Blok Word lid! Inloggen!

!!!!


2 sur 16 24/04/14 16:30

Het doel: alle daklozen de

straat af. En het middel:

gratis appartementen

Toen ging het hard. Terwijl in buurstaat Wyoming het aantal

zwervers met 213 procent toenam, daalde in Utah het aantal

chronisch daklozen met 74 procent. Het bizarre: dit gebeurde in

een ultraconservatieve staat. De Tea Party doet het al jaren geweldig

in Utah en Lloyd Pendleton is ook bepaald geen linkse jongen. ‘Ik

ben opgegroeid op een ranch, waar je leerde hard te werken,’

herinnert hij zich. ‘Ik vertelde de daklozen altijd dat ze een baan moesten zoeken, omdat ik

dacht dat dit het enige was wat ze nodig hadden.’

Pendleton – die er een carrière als zakenman op heeft zitten – veranderde van mening toen

hij tijdens een congres het financiële plaatje onder ogen kreeg. Wat blijkt: het uitdelen van

gratis woonruimte is een snoeiharde bezuiniging. Ambtenaren van de staat berekenden dat

een zwerver op straat 16.670 dollar per jaar kost (zorg, politie, justitie). Een appartement

inclusief de begeleiding van een hulpverlener kost daarentegen slechts 11.000 dollar per

jaar.

Het sommetje was snel gemaakt. Als het zo doorgaat, dan is er in 2015 geen beroepszwerver

meer te vinden in Utah. Dan zou het de eerste Amerikaanse staat zijn, ooit, die het

chronische daklozenprobleem heeft opgelost. En tegelijkertijd een fortuin heeft bespaard.

kind per jaar. Er zijn ongeveer1,5 miljoenbasisschoolkinderen.



3 sur 16 24/04/14 16:30



4 sur 16 24/04/14 16:30



5 sur 16 24/04/14 16:30

Iedere euro voor de

bestrijding en preventie

van dakloosheid verdien

je twee tot drie keer terug

#40 uit het project HuisHome. Foto: Nico Bick

Eind vorig jaar berichtte het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) dat het aantal

daklozen flink is toegenomen in Nederland. Waren het er in 2009 nog 17.800, inmiddels zijn

het er meer dan 27.000.

Dat kost handenvol met geld.

Hoeveel precies? Het ministerie van Volksgezondheid liet het

uitzoeken, in 2011. In het rapportvan toen werden de kosten en

baten van de daklozenopvang tegen elkaar afgewogen. Denk aan:

gratis onderdak, hulpverlening, het verstrekken van heroïne,

preventie, enzovoorts. Wat blijkt? Er is geen investering die beter

rendeert dan een investering in een zwerver. Iedere euro voor de

Een goudmijn



6 sur 16 24/04/14 16:30

De onderzoekers stelden dan ook een groot aanvalsplan voor, waarvan de kosten een miljard

zouden bedragen. En de baten: 2,3 miljard. Met de winst kun je - ik noem maar wat – 65

Fyra’s kopen, een dikke 10.000 politieagenten opleiden of alle kinderen in Nederland, twee

dagen per week, 35 jaar lang, van gratis groente en fruit voorzien.Geen klein bier dus.

‘Opvang is beter en goedkoper dan het leven op straat,’ concludeerden de onderzoekers

droogjes. En dan rekenden ze alleen nog de besparingen voor de overheid mee, terwijl

bedrijven en bewoners ook voordeel zouden hebben bij een stad zonder zwervers.

Daklozenbeleid is win-win-win-win beleid.

Dus waar wachten we nog op?

Die vraag werd tien jaar geleden ook al gesteld. Wie toen rondliep in het centrum van een

van de grote steden, kwam geheid een dakloze tegen. Vooral rondom de stations was er veel

overlast - en de kosten liepen snel op. Dus terwijl Lloyd Pendleton in Utah met de uitvoer

van zijn plan begon, kwamen hulpverleners, ambtenaren en politici uit Amsterdam,

Rotterdam, Den Haag en Utrecht bij elkaar. Samen stelden ze hun Plan van Aanpak op.

Hoe een succesverhaal slecht afliep



7 sur 16 24/04/14 16:30

Toen brak de crisis uit. Het

duurde niet lang of het

Plaats: eerst in de vier grote steden, daarna in de rest van Nederland.

Methode: intensieve begeleiding en – jawel – onderdak voor iedereen.

Duur: februari 2006 tot februari 2014.

Het werd een enorm succes. Al na een paar jaar bleek de overlast in de grote steden met 65

procent te zijn afgenomen. Het drugsgebruik halveerde. De psychische en lichamelijke

gezondheid van de voormalige daklozen ging er sterk op vooruit en de bankjesin het park

bleven steeds vaker leeg. Op 1 oktober 2008 waren er al bijna 6.500 zwervers van de straat

gehaald. En alsof dat nog niet genoeg was: het financiële rendement voor de samenleving

bleek twee keer zo hoog als de investeringen die waren gedaan.

Maar toen brak de crisis uit. Het duurde niet lang of het snoeien begon. ‘Juist bij deze

kwetsbare groep werken de bezuinigingen contraproductief,’ waarschuwde de Amsterdamse

wethouder Eric van der Burg (VVD) nog.‘Nu winst pakken is op termijn verlies lijden.’

Nog in hetzelfde jaar besloot Amsterdam 6,5 miljoen te korten op de opvang.

In de tweede fase van het Plan van Aanpak, die in 2011 begon, was

het de bedoeling dat vrijwel alle daklozen een dak boven het hoofd

zouden krijgen. Vervolgens zou de focus op preventie komen te

liggen. Maar toen de tweede fase daadwerkelijk van start ging,



8 sur 16 24/04/14 16:30

2011 begon het Rijk te bezuinigen op het budget dat gemeenten voor de opvang krijgen.

Sommige wethouders probeerden nog ergens anders geld vandaan te halen, maar in 2012

moest al 50 procent van alle gemeenten korten op hun daklozen.Ondertussen nam, ook door

de crisis, het aantal huisuitzettingen toe. ‘Dat gemeenten zijn gaan bezuinigen begrijp ik

wel,’ vertelt Mathijs Tuynman, onderzoeker bij het Trimbos-instituut. ‘Zij maken de

kosten, krijgen steeds minder geld van het Rijk en zien de baten van de maatschappelijke

opvang niet direct terug op hun begroting.'

Zo kon het gebeuren dat het CBS in december 2013, drie maanden voor de afloop van het

Plan van Aanpak, een treurig persbericht de deur uitdeed. Het aantal daklozen had een

recordhoogte bereikt. In de grote steden zijn er nu meer zwervers dan in 2006, toen het

plan van start ging. En dat terwijl de grote decentralisaties, met bijbehorende kortingen, nog

moeten beginnen.



9 sur 16 24/04/14 16:30

#24 uit het project HuisHome. Foto: Nico Bick



10 sur 16 24/04/14 16:30



11 sur 16 24/04/14 16:30

'Ik heb nog nooit een

kosten-baten-analyse van

daklozenbeleid gezien die

negatief uitviel'

Er zijn veel dingen waar politici het hartstochtelijk oneens over mogen zijn. Maar het

daklozenprobleem valt daar eigenlijk niet onder. Dit probleem kan worden opgelost,

betrekkelijk eenvoudig zelfs, en dat levert nog geld op ook. Het grootste probleem van een

dakloze is dat hij geen dak boven zijn hoofd heeft.

Helaas zijn we opnieuw de weg van de symptoombestrijding

ingeslagen, van politieagenten die zwervers van hot naar her sturen,

van dokters die ze behandelen en vervolgens weer op straat zetten

en van hulpverleners die slechts pleisters plakken. Ondertussen zijn

er veertien leegstaande huizen voor iedere zwerver.'Als je met een

integrale blik kijkt, dan is dit kortetermijndenken,’ concludeert

Tuynman. ‘Ik heb nog nooit een kosten-baten-analyse van

daklozenbeleid gezien die negatief uitviel.' Helaas komt die ‘integrale blik’ steeds verder

onder druk te staan, nu er voor miljarden aan beleid wordt afgestoten naar gemeenten.

Ondertussen, meer dan 8.000 kilometer verderop, laat een conservatieve zakenman zien dat

het anders kan. Lloyd Pendleton probeert nu ook buurstaat Wyoming zo ver te krijgen dat ze

'Als zij lijden, lijden wij ook'



12 sur 16 24/04/14 16:30

gemeenschap. We zijn allemaal verbonden met elkaar.’

Mocht je dat morele appèl niet overtuigend vinden, kijk dan toch nog even naar het

financiële plaatje.

Schuil- en slaapplaatsen

De foto’s bij dit verhaal komen uit het project ‘HuisHome’ (2002-2004) van fotograaf

Nico Bick. In zijn werk onderzoekt hij het gebruik van openbare ruimten, met name

de (semi-)openbare ruimten waar de grens tussen publiek en het privé zichtbaar

wordt. Voor dit project fotografeerde hij slaap- en schuilplaatsen van daklozen

rondom Amsterdam, vaak gebouwd van kartonnen dozen, lompen of afval. Uit de

eigengemaakte bouwsels en hutten spreekt een bevreemdend soort optimisme en

daadkracht. Het zijn onderkomens die met zorg worden onderhouden en die de

fotograaf daarom ook met respect heeft proberen vast te leggen.

Kijk voor dit en andere projecten op zijn website



13 sur 16 24/04/14 16:30

Op een grasveldje in Amsterdam, naast de snelweg A5, wonen sinds drie jaar

stadsnomaden in caravans, tenten en zelfgebouwde hutten. Sommigen uit noodzaak,

anderen uit vrije wil. Maar de gemeente wil het veld gebruiken als akkerbouwgrond

en eist in een rechtszaak dat de nomaden vertrekken.

Lees het artikel van Vera Mulder hier terug

Waarom we iedereen gratis geld moeten geven

In Londen kregen een paar daklozen in 2009 geen gratis huis, maar gratis geld. Als

je mensen zomaar geld geeft dan doen ze niks meer, denken we vaak. Maar een berg

aan wetenschappelijk onderzoek wijst inmiddels het tegendeel uit.

Lees het stuk over gratis geld voor daklozen hier terug

Met papa en mama in de daklozenopvang

Drieduizend kinderen in Nederland zijn op dit moment dakloos. Een derde meer dan

in 2009. Hoe is het om de opvang je thuis te moeten noemen?

Lees het stuk van correspondent Vera Mulder hier



14 sur 16 24/04/14 16:30

Sociale media Over ons En verder

Geef iemand een lentelidmaatschap cadeau: 3 maanden voor €18 Bekijk en bestel !

Bedankt voor het lezen van dit verhaal!

30.000 betalende leden hebben dit artikel mogelijk gemaakt.

Jij kunt ook lid worden:

Het kost maar een minuut

Meteen toegang tot de hele site

Een jaar lang dagelijks nieuwe verhalen

"""

Word lid!Doe ook mee:



15 sur 16 24/04/14 16:30

Google+

Vimeo

Vacatures

Contact

Wij maken gebruik van cookies

Colofon



16 sur 16 24/04/14 16:30

Documents

kind per jaar. Er zijn ongeveer - Straatverplegers · Pendleton – die er een carrière als zakenman op heeft zitten – veranderde van mening toen hij tijdens een congres het financiële