322
Kinh Hoa Nghiêm giäng giäi tÆp 5 1 KINH HOA NGHIÊM ĐẠI PHƯƠNG QUNG PHT TP 5 HOÀ THƯỢNG TUYÊN HOÁ Ging gii

Kinh hoa nghiêm - chuaadida.com · 2019. 4. 29. · Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 11 Bấy giờ, các Bồ Tát và tất cả chủ thế gian bèn nghĩ như vầy:

  • Upload
    others

  • View
    5

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

  • Kinh Hoa Nghiêm giäng giäi tÆp 5 1

    KINH HOA NGHIÊM ĐẠI PHƯƠNG QUẢNG PHẬT

    TẬP 5

    HOÀ THƯỢNG TUYÊN HOÁ Giảng giải

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 2

    KINH HOA NGHIÊM ĐẠI PHƯƠNG QUẢNG PHẬT

    Hán dịch : Sa môn Thật Xoa Nan Đà Việt dịch : Tỳ Kheo Thích Minh Định

    Tập 5

    Hòa Thượng TUYÊN HOÁ

    Giảng giải

    Chùa/Pagode Kim Quang 75 Allée Circulaire

    93600 Aulnay Sous Bois-France Tel./Fax : 01.48.69.01.24

    e-mail : [email protected] website: chuakimquang.com

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 3

    NAM MÔ BỔN SƯ THÍCH CA MÂU NI PHẬT

  • Kinh Hoa Nghiêm giäng giäi tÆp 5 4

    NAM MÔ THANH TỊNH ĐẠI HẢI CHÚNG HỘI THƯỢNG PHẬT BỒ TÁT

  • Kinh Hoa Nghiêm giäng giäi tÆp 5 5

    NAM MÔ ĐẠI TRÍ VĂN THÙ SƯ LỢI BỒ TÁT

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 6

    NAM MÔ ĐẠI HẠNH PHỔ HIỀN BỒ TÁT

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 7

    HOÀ THƯỢNG TUYÊN HOÁ

  • Kinh Hoa Nghiêm giäng giäi tÆp 5 8

    Nội dung QUYỂN SÁU

    Phẩm Như Lai hiện tướng thứ hai......................................9 QUYỂN BẢY

    Phẩm Phổ Hiền tam muội thứ ba....................................167 Phẩm thế giới thành tựu thứ tư.......................................195

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 9

    KINH HOA NGHIÊM ĐẠI PHƯƠNG QUẢNG PHẬT

    Hán dịch : Sa môn Thật Xoa Nan Đà Việt dịch : Tỳ Kheo Thích Minh Định

    Hoà thượng Tuyên Hoá giảng giải

    QUYỂN SÁU

    PHẨM NHƯ LAI HIỆN TƯỚNG THỨ HAI

    "Như Lai" là một trong mười hiệu của Phật. Trong Kinh Kim Cang có nói:

    ‘’Như Lai giả, Vô sở tùng lai, Diệt vô sở khứ,

    Cố danh Như Lai.’’

    Nghĩa là :

    Bậc Như Lai Chẳng từ đâu đến,

    Cũng chẳng đi về đâu, Nên gọi là Như Lai.

    Còn có một ý nghĩa nữa là :

    ‘’Thừa Như thật đạo,

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 10

    Lai thành chánh giác.’’

    Như thật tức là chân lý nhất chân pháp giới. ‘’Như‘’ là bổn thể của các pháp. ‘’Lai‘’ là dụng của pháp, từ thể khởi dụng, cho nên gọi là Như Lai. Như là tĩnh, Lai là động mà cảnh giới của Kinh Hoa Nghiêm là động tĩnh như một, tức cũng là động chẳng ngại tĩnh, tĩnh cũng chẳng ngại động; đây là cảnh giới hổ tương vô ngại, tức là Như Lai.

    "Hiện tướng" là Phật thị hiện tướng. Phật vốn là vô tướng, vì muốn giáo hóa tất cả chúng sinh, cho nên ở trong vô tướng mà hiện ra ba mươi hai tướng, tám mươi vẻ đẹp.

    "Phẩm" này thuộc về phẩm thứ hai trong Kinh Hoa Nghiêm, nói rõ đạo lý vì sao Như Lai hiện tướng, cho nên gọi là Phẩm Như Lai Hiện Tướng Thứ Hai.

    Như là tĩnh, Lai là động, mà cảnh giới của Kinh Hoa Nghiêm là động tĩnh như một, động tĩnh không hai, tức cũng là động chẳng ngại tĩnh, tĩnh chẳng ngại động, hổ tương vô ngại, tức là ‘’Như Lai.’’

    Còn có lối nói khác, ‘’Như‘’ là lý thể, ‘’Lai‘’ là sự tướng. Như là vô sở y (không chỗ nương), Lai là có sở y (có chỗ nương). Ðây cũng là sự chẳng ngại lý, lý chẳng ngại sự, sự lý viên dung.

    Hiện tại nói về Như Lai hiện tướng, tức là khi Phật ban đầu thành chánh giác ở dưới cội bồ đề, ở trong đại chúng hải hội tại Bồ đề đạo tràng, hiện ra cảnh giới thân đại oai đức thần thông lực không thể nghĩ bàn, cho nên gọi là Phẩm Như Lai Hiện Tướng.

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 11

    Bấy giờ, các Bồ Tát và tất cả chủ thế gian bèn nghĩ như vầy:

    Bấy giờ, tức là lúc Phật nói Phẩm Như Lai Hiện Tướng. Tất cả các Bồ Tát và tất cả thế gian chủ, mọi người đều sinh ra ý niệm quán tưởng cảnh giới của Phật. Ví như tại sao Phật lại hiện tướng ? Các Ngài nghĩ ra mười vấn đề để hỏi Phật.

    1). Thế nào là chư Phật địa ? 2). Thế nào là cảnh giới của chư Phật ? 3). Thế nào là chư Phật gia trì ? 4). Thế nào là sự thực hành của chư Phật ? 5). Thế nào là lực của chư Phật ? 6). Thế nào là vô sở úy của chư Phật ? 7). Thế nào là tam muội của chư Phật ? 8). Thế nào là thần thông của chư Phật ? 9). Thế nào là tự tại của chư Phật ? 10). Thế nào là không thể nhiếp trì của chư Phật ? Ngưỡng mong Phật từ bi, vì đại chúng giải thích tỉ

    mỉ.

    Thế nào là chư Phật địa ?

    Hiện tại tất cả Bồ Tát và tất cả chủ thế gian, đều muốn biết thế nào là chư Phật địa ? Vì các ngài đều chẳng minh bạch cảnh giới của chư Phật, đều muốn biết rõ ‘’Thế nào là chư Phật địa’’? Giống như chúng ta lúc tham thiền, tham ‘’Niệm Phật là ai‘’? Cùng một đạo lý như thế.

    Phật địa này, hay sinh ra tất cả chúng sinh. Bồ Tát, Duyên Giác, La Hán, chúng sinh, đều từ Phật địa sinh ra.

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 12 Chẳng những tất cả Bồ Tát từ Phật địa sinh ra. Phật địa là nơi tất cả bậc Thánh hiền ở, cũng là nơi tu hành, là nơi phước huệ đầy đủ, nhất định phước cũng đầy đủ mới chứng đến Phật địa.

    Tất cả Bồ Tát và tất cả thế gian chủ, còn chưa minh bạch cảnh giới Phật địa. Hiện tại chúng ta giảng về Phật địa, chỉ có thể giảng một chút đạo lý bên trong mà thôi; cứu kính Phật địa diệu không thể tả. Bây giờ chỉ nói đại khái, về sau sẽ nói tỉ mỉ rõ ràng.

    Thế nào là cảnh giới của chư Phật ?

    Hiện tại tất cả Bồ Tát và tất cả thế gian chủ, đều muốn biết cảnh giới của chư Phật như thế nào ? Cảnh giới của chư Phật vô lượng vô biên như hư không. Hư không như thế nào, thì cảnh giới của Phật như thế ấy. Do đó :

    ‘’Nếu ai muốn biết cảnh giới Phật, Hãy tịnh ý mình như hư không.’’

    Bạn nghĩ muốn biết cảnh giới của Phật, thì hãy thanh tịnh ý niệm như hư không, ở trong hư không sum la vạn tượng, sơn hà đại địa, nhà cửa lâu đài, đều hàm tàng ở trong hư không. Cho nên, cảnh giới của Phật có thể nói là chẳng có. Chẳng có cảnh giới, mới là cảnh giới chân chánh. Tại sao lại nói chẳng có cảnh giới ? Vì chẳng phải một thứ cảnh giới, mà là hết thảy cảnh giới. Muốn nói ra hết thảy cảnh giới, thì nói chẳng hết được, chỉ có thể nói chẳng có cảnh giới.

    Giống như hư không bao hàm hết tất cả, chẳng có một vật nào mà vượt ra ngoài hư không, cũng có thể nói là

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 13 chẳng có bất cứ cảnh giới nào, vượt ra ngoài cảnh giới của Phật, cảnh giới của Phật là hư không, bao la vạn tượng. Tức cũng là:

    ‘’Quét tất cả pháp, lìa tất cả tướng.’’

    Quét sạch tất cả các pháp, lìa khỏi hết thảy mọi tướng, chẳng còn thứ gì cả, thì giống như hư không.

    Trong Kinh Tứ Thập Lục có nói : Cảnh giới của Phật có mười thứ :

    1). Tất cả chư Phật ngồi kiết già, đầy khắp mười phương vô lượng thế giới.

    2). Tất cả chư Phật nói một câu nghĩa, đều khai thị tất cả Phật pháp.

    3). Phóng một luồng quang minh, đều chiếu khắp tất cả thế giới.

    4). Trong một thân, đều thị hiện tất cả thân. 5). Ở trong một nơi, mà thị hiện tất cả thế giới. 6). Ở trong một trí, mà thấu rõ tất cả các pháp chẳng

    có quái ngại. 7). Ở trong một niệm, mà đến khắp mười phương thế

    giới. 8). Ở trong một niệm, mà hiện vô lượng oai đức của

    Như Lai. 9). Ở trong một niệm, mà duyên khắp Phật ba đời và

    tâm chúng sinh chẳng tạp loạn. 10). Ở trong một niệm đến đi, khiến tất cả chư Phật

    thể đồng không hai. Ðó là cảnh giới của Phật.

    Thế nào là sự gia trì của chư Phật?

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 14

    Hiện tại chúng ta đều được Phật gia trì, khiến cho tâm bồ đề của chúng ta tương tục chẳng quên mất. Nhờ Phật gia trì, khiến cho chúng ta tất cả đều cát tường như ý, bất quá chúng ta chẳng biết mà thôi.

    Chúng ta đang ở trong pháp thân của Phật, hun đúc pháp của Phật mà chẳng biết; nếu tu thành chánh quả hoặc khai mở ngũ nhãn, thì sẽ biết tất cả đều nhờ Phật gia trì. Sức gia trì này cũng tận hư không khắp pháp giới. Bất cứ chúng sinh hữu tình, hoặc vô tình, đều được Phật gia trì.

    Ở trong Kinh Ngũ Thập Bát có nói, Phật gia trì có mười thứ:

    1). Ban đầu phát tâm bồ đề. 2). Ðời đời kiếp kiếp đều giữ tâm bồ đề khiến cho

    chẳng quên mất. 3). Giác các ma sự đều có thể xa lìa. 4). Nghe các Ba la mật theo như nói mà tu hành. 5). Biết khổ sinh tử mà chẳng nhàm chán. 6). Quán pháp thâm sâu được vô lượng quả. 7). Vì các chúng sinh mà nói pháp nhị thừa, mà

    chẳng chứng lấy thừa giải thoát đó. 8). Thích quán pháp vô vi mà chẳng trụ ở trong đó,

    nơi hữu vi, vô vi, chẳng sinh hai ý nghĩ. 9). Ðến nơi vô sinh mà hiện thọ sinh. 10). Tuy chứng được Nhất thiết trí, mà khởi Bồ Tát

    hạnh, chẳng đoạn hạt giống bồ đề. Ðây là mười thứ Ðức Phật gia trì.

    Bây giờ, kể một câu chuyện, khi Phật còn tại thế, ở trong thành Chiêm Bà, thì có một ông trưởng giả giàu có, rất có địa vị trong xã hội, khổ một nỗi là chẳng có con để

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 15 nối dõi. Ông ta phát tâm cúng dường những người ngoại đạo, để cầu cho được con, chẳng bao lâu vợ của ông mang thai. Ông ta rất vui mừng, bèn nói với những người ngoại đạo rằng, vợ của ông đã mang thai.

    - Ông ta lại hỏi kẻ ngoại đạo : ‘’Vợ của ông ta mang thai con trai hay con gái’’?

    - Kẻ ngoại đạo nói : ‘’Là đứa con gái.’’ - Ông trưởng giả nghe nói là đứa con gái, lại buồn

    rầu lo lắng lên : ‘’Tương lai chẳng có ai thừa kế tài sản của ta, vì con gái chẳng có quyền thừa kế di sản, ta có nhiều tài sản biết làm sao đây‘’ ?

    Có vị thiện tri thức đến thăm ông ta, thấy ông ta buồn rầu vô hạn bèn hỏi rằng : ‘’Sao ông lại quá buồn rầu như thế‘’ ?

    - Ông trưởng giả nói : ‘’Vợ của tôi mang thai, thỉnh cầu các vị đạo sĩ tiên đoán, họ đều nói là con gái. Tôi tuổi đã già, tài sản vô số, tương lai biết phải làm sao ? Cho nên tôi rất buồn bã vô cùng‘’.

    - Vị thiện tri thức đó nghe xong bèn nói với ông ta : ‘’Ðức Phật Thích Ca có đại thần thông, đã khai mở ngũ nhãn, biết được nhân duyên vô lượng kiếp, sao ông không đến hỏi Phật, cầu Phật chỉ thị.’’

    - Do đó, ông trưởng giả bèn đến chốn Ðức Phật, đảnh lễ rồi bèn hỏi Phật: ‘’Xin cầu Ðức Thế Tôn từ bi, vợ của con mang thai là con trai hay con gái ? Xin nói cho con biết.’’

    - Phật nói : ‘’Ông hãy yên tâm, chắc chắn là con trai, mà tướng mạo rất tuấn tú.’’

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 16

    Ông trưởng giả nghe rồi rất hoan hỷ trở về nhà, đem tin này nói với đám đạo sĩ. Ðám đạo sĩ ngoại đạo bèn sinh tâm đố kỵ, bày kế để hại chết vợ của ông trưởng giả.

    Do đó, bèn dùng chất độc bỏ vào trái Am la, bảo ông trưởng giả mang về nhà cho vợ ăn và còn dặn nói : ‘’Nếu ăn trái này thì thai nhi trong bụng của vợ ông, nữ cũng biến thành nam, phước đức vô cùng, tướng mạo sinh đẹp.’’

    Ông trưởng giả cho là thật, bèn cho bà vợ ăn quả Am la, chưa được bao lâu thì bà vợ chết. Trong tình trạng bối rối, bèn đem bà vợ đi hỏa táng.

    Lúc đó, Ðức Phật Thích Ca ở trong định biết được sự việc đó, lập tức đi đến nơi.

    - Ông trưởng giả thấy Phật nổi giận nói : ‘’Ðức Thế Tôn ! Có phải Ngài nói dối chăng ? Ngài nói vợ của tôi sẽ sinh con trai, bây giờ vợ tôi đã chết, làm sao sinh con trai ? Việc này Ngài tánh sao đây‘’?

    - Phật từ bi an ủi ông ta nói : ‘’Lúc đó, ông chỉ hỏi ta thai nhi là con trai hay con gái ? Nhưng ông chẳng hỏi ta mạng sống của vợ ông dài hay ngắn ? Tuy bây giờ vợ ông đã chết, nhưng ta tin chắc rằng ông vẫn còn đứa con. Nếu ông không tin, thì hãy xem thân thể vợ của ông thì sẽ biết.’’

    Lúc đó, lửa thiêu đến bụng vợ của ông trưởng giả, thì từ trong bụng sinh ra một cậu bé, rất tự nhiên ngồi trong lửa. Phật bảo ông trưởng giả vào trong lửa bồng cậu bé ra. Lúc đó, đám đạo sĩ cấm không cho ông trưởng giả vào bồng cậu bé ra.

    - Ông trưởng giả bèn nói : ‘’Phật bảo tôi vào địa ngục A Tỳ, lửa dữ còn không thể thiêu thân, hà huống là lửa thế gian, chẳng đủ để sợ.’’ Do đó, ông ta vào trong lửa

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 17 mát mẻ giống như xuống dưới hồ nước bồng cậu bé ra. Tuy đứa bé ở trong lửa, nhưng chẳng tổn hại mảy lông nào. Ông trưởng giả đưa cậu bé cho Ðức Phật, Phật đón nhận đứa bé rồi nói với ông trưởng giả : ‘’Mạng sống của tất cả chúng sinh giống như bong bóng nước, là vô thường. Ðứa bé này, lửa thiêu đốt chẳng chết, là do thuở xưa cậu ta đã tạo quả báo chẳng sợ lửa thiêu đốt, cho nên lửa thiêu đốt chẳng chết, chẳng phải ta làm.’’ Ông trưởng giả xin Phật đặt tên cho cậu bé, Phật nói : ‘’Ðứa bé này sinh ra ở trong lửa mạnh (lửa tiếng Phạn gọi là thụ đề), đặt tên là Thụ Ðề.’’

    Thế nào là việc làm của chư Phật?

    Tất cả Bồ Tát và tất cả thế gian chủ, đều muốn biết việc làm của chư Phật như thế nào ? Việc làm của tất cả chư Phật mười phương ba đời, là giáo hóa chúng sinh, khiến cho chúng sinh đều thành Phật đạo. Việc làm của chư Phật đều hợp với trung đạo, tức chẳng thái quá cũng chẳng bất cập.

    Chư Phật có mười thứ giáo hóa mà chẳng lỗi thời. 1). Tất cả chư Phật thành chánh giác chẳng lỗi thời. 2). Tất cả chư Phật thành thục chúng sinh có duyên

    chẳng lỗi thời. 3). Tất cả chư Phật vì chúng sinh thọ ký chẳng lỗi

    thời. 4). Tất cả chư Phật tùy thuận tâm chúng sinh, để thị

    hiện đủ thứ thần thông lực chẳng lỗi thời. 5). Tất cả chư Phật theo sự hiểu biết của chúng sinh,

    để thị hiện đủ thứ thân Phật chẳng lỗi thời.

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 18

    6). Tất cả chư Phật trụ ở đại xả chẳng lỗi thời (bất cứ gì cũng đều xả).

    7). Tất cả chư Phật vào các tụ lạc chẳng lỗi thời. 8). Tất cả chư Phật nhiếp các tịnh tín chúng sinh

    chẳng lỗi thời. 9). Tất cả chư Phật điều phục ác tánh chúng sinh

    chẳng lỗi thời. 10). Tất cả chư Phật hiện bất tư nghì thần thông

    chẳng lỗi thời. Tóm lại, tất cả việc làm của chư Phật đều đúng thời đúng lúc, chẳng thái quá hoặc bất cập.

    Thế nào là lực của chư Phật ?

    Tất cả Bồ Tát và tất cả thế gian chủ, đều muốn biết lực của chư Phật như thế nào ? Lực của chư Phật vô lượng vô biên, có lực không thể nghĩ bàn. Cộng lại có ba thứ thập lực. Trong phẩm thứ nhất đã nói qua một thứ thập lực, bây giờ lược nói ra hai thứ thập lực khác.

    Thập lực thứ hai của chư Phật: 1). Lực lượng rộng lớn. 2). Lực lượng vô thượng. 3). Sức lực vô lượng. 4). Sức lực đại oai đức. 5). Sức lực khó được. 6). Sức lực bất thoái (sức lực không thối tâm bồ đề). 7). Sức lực kiên cố. 8). Sức lực không thể hoại. 9). Sức lực tất cả thế gian không nghĩ bàn. 10). Sức lực tất cả chúng sinh không động được.

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 19

    Ðây là mười thứ lực của Kinh Hoa Nghiêm, dưới đây là mười thứ lực trong Kinh Hoa Nghiêm Sớ Sao.

    Thập lực thứ ba của chư Phật : 1). Lực thân mạng không thể hoại. 2). Lực lỗ lông dung trì. 3). Lực sợi lông giữ núi lớn. 4). Lực định dụng tự tại. 5). Lực thường diễn pháp khắp. 6). Lực đức tướng hàng ma. 7). Lực viên âm triệt khắp. 8). Lực tâm không chướng ngại. 9). Lực pháp thân vi mật. 10). Lực đầy đủ hạnh trí. Ở trong mỗi thứ lực có rất nhiều ý nghĩa, trong Kinh

    văn ở dưới sẽ nói rõ.

    Thế nào là vô sở úy của chư Phật ?

    Tất cả Bồ Tát và tất cả thế gian chủ, đều muốn biết sức vô úy của chư Phật như thế nào ? Chư Phật thì chẳng sợ hãi gì cả, còn tất cả chúng sinh thì còn có sự sợ hãi. Sự vô sở uý của chư Phật cũng vô lượng vô biên.

    Nói sơ lược về mười thứ vô sở úy. 1). Văn trì vô sở úy. 2). Biện tài vô sở úy. 3). Nhị không vô sở úy (nhân cũng không, pháp cũng

    không). 4). Oai nghi chẳng thiếu vô sở úy. 5). Ba nghiệp không lỗi vô sở úy (thân khẩu ý ba

    nghiệp chẳng phạm lỗi).

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 20

    6). Ngoại hộ vô sở úy (bên ngoài hộ trì Phật pháp, thiên ma ngoại đạo chẳng làm gì đặng).

    7). Chánh niệm vô sở úy. 8). Phương tiện vô sở úy (chẳng sợ sinh tử). 9). Nhất thiết trí vô sở úy (chẳng sợ nhị thừa). 10). Ðủ hạnh vô sở úy (đầy đủ lục độ vạn hạnh, tu

    hành viên mãn). Ðây là đại khái sơ lược về mười vô sở úy, nếu nói

    rộng ra thì vô lượng vô biên đạo lý.

    Thế nào là tam muội của chư Phật ?

    Tất cả Bồ Tát và hết thảy thế gian chủ, đều muốn biết tam muội của chư Phật như thế nào ? Tam muội dịch ra nghĩa là "chánh định", chẳng tà tức là chánh, chẳng suy nghĩ là định, còn gọi là "chánh thọ". Tam muội của Phật cũng vô lượng vô biên, vô cùng vô tận.

    Nói sơ lược cũng có mười thứ định. 1). Tất cả chư Phật thường ở trong định, ở trong một

    niệm đến khắp mọi nơi, khắp vì tất cả chúng sinh diễn nói diệu pháp.

    2). Lại khắp vì chúng sinh nói pháp vô ngã tế. 3). Tất cả chư Phật ở trong định, khắp vào đời quá

    khứ, đời hiện tại, đời vị lai, hổ tương chẳng có chướng ngại.

    4). Tất cả chư Phật ở trong một niệm chánh định, có thể vào khắp hết thảy cõi Phật rộng lớn trong mười phương.

    5). Lại có thể hiện ra khắp vô lượng đủ thứ thân Phật.

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 21

    6). Lại có thể tùy thuận hết tất cả chúng sinh đủ thứ tâm hiểu biết, mà hiện ra tướng ba nghiệp thanh tịnh.

    7). Tất cả chư Phật ở trong một niệm chánh định, vì tất cả chúng sinh nói pháp lìa khỏi ái dục, đắc được lý thể chân thật.

    8). Lại có thể diễn nói tất cả nhân duyên sinh khởi của tự tánh.

    9). Lại có thể thị hiện sự trang nghiêm rộng lớn của thế gian và xuất thế gian, khiến cho tất cả chúng sinh thường thấy Phật.

    10). Khiến cho tất cả chúng sinh đều đắc được, thông đạt tất cả Phật pháp vô lượng giải thoát, cứu kính đến được bờ bên kia vô thượng.

    Thế nào là thần thông của chư Phật ?

    Tất cả Bồ Tát và hết thảy thế gian chủ, đều muốn biết thần thông của chư Phật như thế nào ? Thần thông của bậc A La Hán đã không thể nghĩ bàn, thiên biến vạn hóa, sự dơ tay, dở chân, đều khiến cho trời đất chấn động. Thần thông diệu dụng của Bồ Tát càng diệu không thể nói. Còn thần thông của Phật, thì chẳng cách gì hình dung được, nói sơ lược về mười thứ :

    1). Tha tâm trí thông : Tất cả chúng sinh có bao nhiêu thứ tâm, Như Lai đều biết đều thấy. Tại sao Phật biết được tâm của chúng sinh ? Vì Phật có tha tâm thần thông trí huệ.

    2). Thiên nhãn trí thông : Chẳng những Phật biết tâm của chúng sinh ở nhân gian, mà còn biết được tâm của chúng sinh ở trên trời. Làm sao biết được ? Vì Phật có thần thông thiên nhãn trí huệ.

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 22

    3). Trí thông biết túc mạng đời quá khứ : Phật biết sự việc vô lượng đại kiếp về trước, đây là thần thông túc trụ trí huệ.

    4). Tận vị lai kiếp trí thông : Phật chẳng những biết sự việc đời quá khứ, mà còn biết sự việc đời vị lai, đây là thần thông tận vị lai tế kiếp trí huệ.

    5). Vô ngại thanh tịnh thiên nhĩ thông : Phật lại có thần thông trí huệ thiên nhĩ không gì chướng ngại và thanh tịnh.

    6). Vô thể tánh chẳng động đến tất cả cõi Phật trí thông : Phật chẳng rời tòa ngồi mà tự nhiên đến khắp tất cả cõi nước chư Phật chuyển đại pháp luân, giáo hóa chúng sinh, vì Phật có thứ thần thông trí huệ này.

    7). Phân biệt tất cả lời lẽ trí thông : Tất cả chúng sinh trong vô lượng thế giới, đủ thứ lời lẽ, Phật đều phân biệt rõ ràng, vì có thần thông trí huệ này.

    8). Vô sắc thân trí thông : Phật vì giáo hóa chúng sinh, mà hiện ra đủ thứ diệu sắc thân, vì có thần thông trí huệ này.

    9). Tất cả pháp trí thông : Bất cứ pháp gì, Phật cũng đều thông đạt vô ngại. Vì có thứ thần thông trí huệ này.

    10). Vào tất cả diệt tận định trí thông : Ở trong niệm niệm hay vào tất cả pháp diệt tận định, Phật có thứ thần thông trí huệ này.

    Còn có mười thứ thần thông : 1). Tất cả chư Phật có thể ở trong một hạt bụi, hiện

    ra bất khả thuyết bất khả thuyết chư Phật xuất hiện ra đời. 2). Tất cả chư Phật ở trong một hạt bụi, hiện ra vô

    lượng thân Phật chuyển đại pháp luân.

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 23

    3). Tất cả chư Phật ở trong một hạt bụi, khiến cho tất cả chúng sinh thọ hóa điều phục.

    4). Tất cả chư Phật ở trong một hạt bụi, hiện ra vô lượng cõi nước chư Phật.

    5). Tất cả chư Phật ở trong một hạt bụi, vì tất cả Bồ Tát thọ ký.

    6). Tất cả chư Phật ở trong một niệm, hiện ra hết thảy tất cả chư Phật quá khứ vị lai và hiện tại.

    7). Tất cả chư Phật ở trong một niệm, hiện ra hết thảy tất cả loại thế giới quá khứ vị lai và hiện tại.

    8). Tất cả chư Phật ở trong một niệm, hiện ra hết thảy tất cả thần thông quá khứ vị lai và hiện tại.

    9). Tất cả chư Phật ở trong một niệm, hiện ra hết thảy tất cả chúng sinh quá khứ vị lai và hiện tại.

    10). Tất cả chư Phật ở trong một niệm, hiện ra hết thảy tất cả Phật sự quá khứ hiện tại và vị lai.

    Thần thông diệu dụng của chư Phật nói chẳng hết được.

    Thế nào là tự tại của chư Phật ?

    Tất cả Bồ Tát và tất cả thế gian chủ, đều muốn biết tự tại của chư Phật như thế nào ? Tự tại của chư Phật chẳng có hạn độ, cũng chẳng có bờ mé. Tự tại tức là chẳng có phiền não, có phiền não thì chẳng tự tại. Thứ phiền não này, chẳng phải từ bên ngoài đến, mà là từ tự tánh chiêu đến. Tập đế ở trong Tứ đế, tức là tánh chiêu cảm, có tập rồi thì chẳng tự tại, chẳng có tập thì sẽ tự tại.

    Tự tại ở đây tức là chẳng có vọng tưởng, có vọng tưởng thì chẳng tự tại. Tự tại ở đây tức là chẳng có tham

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 24 sân si, có tham sân si thì chẳng tự tại. Chỉ cần đắc được một thứ tự tại, thì sẽ đắc được đủ thứ tự tại, do đó :

    ‘’Một tự tại, thì tất cả đều tự tại, Một chẳng tự tại, thì tất cả đều chẳng tự tại.’’

    ‘’Một‘’ là số mục bắt đầu, có một mới có hai, có hai mới có ba, cho đến ngàn ngàn vạn vạn càng nhiều bao nhiêu, thì càng chẳng tự tại. Nếu đắc được một thì tự tại, đắc chẳng được một, thì chẳng tự tại. Cứu kính ‘’một‘’ này là gì ? Một nghĩa là chuyên nhất, chẳng có hai tâm. Tại sao chúng ta chẳng khai ngộ ? Vì tu hành chẳng chuyên nhất, khởi vọng tưởng ba tâm, hai ý, tâm viên ý mã, chẳng bao giờ dừng lại, cứ chạy bên ngoài. Nếu nhất tâm nhất ý tu hành, thì chắc chắn sẽ được tự tại. Cấu tạo chữ của Trung Quốc hàm có triết lý thâm sâu. Một tâm là ‘’trung‘’, hai tâm là hoạn, nghiên cứu tỉ mỉ rất có đạo lý.

    Do đó :

    ‘’Ðược một vạn sự đều xong.’’

    Một ở đây là tinh tuỷ, tức là tinh, khí, thần, tam bảo hợp thể với nhau, bạn có thể giữ tinh không mất, thì đắc được một. Chúng ta tu đạo cứu kính là tu cái gì ? Giảng Kinh là giảng cái gì ? Nói pháp là nói cái gì ? Tức là nói về chữ ‘’một‘’ này. Ðặc biệt trong Kinh điển đề xướng pháp môn ‘’đoạn dục khử ái’’, tức là đoạn tâm dâm dục, trừ khử tâm luyến ái của bạn. Ái dục là nguồn gốc khiến cho bạn đọa lạc, tức cũng là gốc sinh tử. Cho nên, chi thứ nhất trong mười hai nhân duyên là vô minh (ái dục), nếu đoạn được vô minh, thì chẳng sinh ra các nhân duyên khác, tức

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 25 cũng chấm dứt sinh tử. Chúng ta tu đạo là đoạn trừ vô minh, điểm này mọi người nên đặc biệt chú ý.

    Ðắc được ‘’một’’, tức là giới, giữ được ‘’một‘’ này, tức là huệ. Nếu chưa đắc được ‘’một‘’ này, thì phải mau phát tâm sám hối, phát tâm bồ đề, phát tâm tinh tấn. Nếu không, thì tương lai sẽ đọa lạc vào địa ngục. Ðây chẳng phải là uy hiếp các bạn, mà tình hình là sự thật như thế. Trước hết phải nói rõ cho các bạn biết, đừng để đến lúc lại trách sư phụ chẳng nói rõ. Tại sao chư Phật có đại tự tại ? Vì đã đắc được ‘’một‘’ này. Các Ngài trì giới, tu định, sinh huệ, cho nên mới đắc được tự tại. Tại sao chúng ta chẳng tự tại ? Vì chẳng đắc được "một".

    Tự tại của chư Phật cũng có mười thứ :

    1). Chúng sinh vô ngại tự tại dụng. 2). Cõi nước vô ngại tự tại dụng. 3). Pháp vô ngại tự tại dụng. 4). Thân vô ngại tự tại dụng. 5). Nguyện vô ngại tự tại dụng. 6). Cảnh giới vô ngại tự tại dụng. 7). Trí vô ngại tự tại dụng. 8). Thần thông vô ngại tự tại dụng. 9). Thần lực vô ngại tự tại dụng. 10). Thập lực vô ngại tự tại dụng. Tự tại của chư Phật, nếu nói tỉ mỉ thì hết thuở vị lai

    cũng nói chẳng hết được, bây giờ chỉ lược nói đại khái.

    Thế nào là vô năng nhiếp thủ của chư Phật ?

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 26

    Tất cả Bồ Tát và hết thảy thế gian chủ, đều muốn biết vô năng nhiếp thủ của chư Phật như thế nào ? Vô năng nhiếp thủ là chẳng cách gì có thể chế phục, chẳng cách gì có thể phá hoại. Thần thông lực của Phật, chẳng phải thiên ma ngoại đạo phá hoại được. Vô năng nhiếp thủ này, cũng vô lượng vô biên, nhiều nói chẳng hết được. Nói đơn giản có mười thứ hạnh môn không thể phá hoại :

    1). Tất cả chư Phật thuở xưa, khi tu hành tại nhân địa, thì đều phát đại nguyện kiên cố không thể phá hoại. Nguyện của Phật đã phát, thì tuyệt đối chẳng sửa đổi. Phát ra nguyện gì thì thực hành nguyện ấy, chẳng nói dối, do đó : ‘’Nói thì làm, chẳng nói hai lời.’’

    2). Nghĩ muốn viên mãn tất cả công đức, hết kiếp thuở vị lai tu lục độ vạn hạnh của Bồ Tát. Tuyệt đối chẳng sinh tâm giải đãi, luôn luôn tinh tấn.

    3). Vì muốn điều phục tất cả chúng sinh, cho nên phân thân vô số, đi đến bất khả thuyết thế giới để điều phục chúng sinh cang cường, vĩnh viễn chẳng bao giờ ngừng việc này.

    4). Ðối với chúng sinh có niềm tin và chúng sinh có tâm hủy báng, Phật đều dùng tâm đại bi khắp quán sát họ. Ai có tín tâm, thì người đó sớm sẽ được Phật gia bị; ai có tâm hủy báng, thì người đó tuyệt đối chẳng được Phật gia bị. Tuy thời gian có sớm muộn, nhưng mỗi chúng sinh đều được sự gia bị bình đẳng, chẳng có phân biệt.

    5). Từ lúc ban đầu phát bồ đề tâm, cho đến khi thành Phật, đều tinh tấn dũng mãnh, chẳng bao giờ thối thất tâm bồ đề.

    6). Từ ít thành nhiều, tích tập vô lượng công đức, đều hồi hướng về nhất thiết trí tánh. Tức là hồi hướng về

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 27 Phật, vì Phật Phật đạo đồng, đối với thế gian tất cả pháp hữu vi, chẳng bị ô nhiễm.

    7). Tại tất cả đạo tràng của tất cả chư Phật, Phật đều tu pháp thân khẩu ý ba nghiệp thanh tịnh. Tu hành hạnh môn của Phật tu, lại hồi hướng tất cả công đức tu được về nhất thiết trí tánh (Phật), cho nên thành tựu đạo bồ đề vô thượng chánh đẳng chánh giác.

    8). Phật luôn luôn phóng đại quang minh, quang minh này bình đẳng chiếu soi khắp mọi nơi, lại chiếu đến pháp của chư Phật nói, khiến cho trong tâm của tất cả Bồ Tát, đều được thanh tịnh mà viên mãn nhất thiết trí.

    9). Phật xả bỏ được tất cả sự vui của thế gian, cũng chẳng tham vui thế gian, cũng chẳng nhiễm vui của thế gian. Nguyện khắp tất cả chúng sinh thế gian lìa khổ được vui, chẳng chấp trước tất cả pháp hí luận, chẳng chấp trước tất cả pháp chẳng cứu kính.

    10). Phật thương sót tất cả chúng sinh, thọ đủ thứ khổ, Phật muốn cứu độ tất cả chúng sinh, khiến cho tất cả chúng sinh chẳng có khổ, chỉ có vui. Cho nên giữ gìn hạt giống Phật (tâm bồ đề), tu hành cảnh giới của Phật tu, ra khỏi sinh tử, đạt đến quả vị thập lực vô sở úy.

    Ở trên vừa nói về mười thứ vô năng nhiếp thủ của Phật, cũng tức là mười thứ hạnh nguyện không thể hoại.

    Thế nào là mắt của chư Phật. Thế nào là tai của chư Phật. Thế nào là mũi của chư Phật. Thế nào là lưỡi của chư Phật. Thế nào là thân của chư Phật. Thế nào là ý của chư Phật. Thế nào là thân quang của chư

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 28

    Phật. Thế nào là quang minh của chư Phật. Thế nào là âm thanh của chư Phật. Thế nào là trí của chư Phật ?

    Tất cả Bồ Tát và tất cả chủ thế gian, đề ra mười vấn đề ở trên rồi, bây giờ lại đề ra mười vấn đề nữa, để thỉnh vấn đức Phật.

    Thế nào là mắt của chư Phật ? Phật có ngũ nhãn, tức là

    1. Thiên nhãn. 2. Nhục nhãn. 3. Pháp nhãn. 4. Huệ nhãn. 5. Phật nhãn.

    Trong Kinh Hoa Nghiêm có nói về thập nhãn, tức là ngũ nhãn và thêm :

    6. Trí nhãn. 7. Quang minh nhãn. 8. Xuất sinh tử nhãn. 9. Vô ngại nhãn. 10. Nhất thiết trí nhãn. Tổng cộng là thập nhãn.

    Về ngũ nhãn có bài kệ rằng :

    "Thiên nhãn thông phi ngại Nhục nhãn ngại phi thông

    Pháp nhãn vi quán tục Huệ nhãn liễu chân không Phật nhãn như thiên nhựt

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 29

    Chiếu dị thể hoàn đồng Viên minh pháp giới nội Vô xứ bất hàm dung.’’

    Giải thích như sau : ‘’Thiên nhãn thông phi ngại’’: Thiên nhãn nhìn sự

    vật chẳng có sự chướng ngại, trên nhìn thấu hết các cõi trời, dưới nhìn thấy tất cả các địa ngục. Cho nên nói thiên nhãn thông phi ngại.

    ‘’Nhục nhãn ngại phi thông’’: Nhục nhãn chẳng phải mắt của phàm phu, mà là một con mắt khác, có thể nhìn thấy vật chướng ngại, chẳng những nhìn thấy tướng vật hữu hình mà còn nhìn thấy vật vô hình, đều nhìn thấy rất rõ ràng, còn cao hơn so với thiên nhãn. Cho nên nói nhục nhãn ngại phi thông. Theo chữ mà nói về nhục nhãn, thì đáng lý là con mắt của chúng ta, chứ chẳng phải thần thông nhãn, giải thích như thế thì không đúng.

    ‘’Pháp nhãn vi quán tục‘’: Pháp nhãn hay quán sát pháp thế và xuất thế gian, tục đế thế gian cũng biết, chân đế xuất thế gian cũng biết. Cho nên nói pháp nhãn vi quán tục.

    ‘’Huệ nhãn liễu chân không‘’: Huệ nhãn tức là trí huệ nhãn, minh bạch được đạo lý chân không diệu hữu, tức cũng là minh bạch trung đạo liễu nghĩa, cho nên nói huệ nhãn liễu chân không.

    ‘’Phật nhãn như thiên nhựt‘’: Phật nhãn giống như ánh sáng của ngàn mặt trời, tuy nhiên có sự chiếu phân biệt, nhưng bổn thể là một, đây là quang minh viên mãn, chiếu khắp trong mười phương pháp giới, chẳng có nơi nào mà chẳng hàm dung quang minh này. Cho nên nói Phật

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 30 nhãn như thiên nhựt, chiếu dị thể hoàn đồng, viên minh pháp giới nội, vô xứ bất hàm dung.

    Ðây là ngũ nhãn, còn có ngũ nhãn nữa đó là : 1) Trí nhãn : Biết tất cả sự lý chẳng có chướng ngại. 2). Quang minh nhãn : Bất cứ là quang minh gì đều

    nhìn thấy được. 3). Xuất sinh tử nhãn : Nhãn này quán liễu sinh thoát

    tử. 4). Vô ngại nhãn : Mắt chẳng có mọi chướng ngại. 5). Nhất thiết trí nhãn : Lại có mắt nhất thiết trí huệ. Ở trên đây là nói sơ lược về thập nhãn của chư Phật.

    Thế nào là tai của chư Phật ? Tức là tai nghe được tất cả âm thanh, bất cứ trăm ngàn vạn thứ âm thanh, đều phân biệt được rất rõ ràng.

    Thế nào là mũi của chư Phật ? Tức là mũi Phật biết được tất cả các pháp, dùng căn mũi có thể ngửi được.

    Thế nào là lưỡi của chư Phật ? Tức là lưỡi phân biệt được tất cả các vị, diễn nói được tất cả các pháp. Do đó: ‘’Xuất quảng trường thiệt tướng, biến phú tam thiên đại thiên thế giới.’’

    Thế nào là thân của chư Phật ? Tức là thân đầy khắp tất cả mọi nơi, tức cũng là tận hư không khắp pháp giới. Phật có ba thân và mười thân. Ba thân là:

    - Pháp thân - Báo thân - Ứng thân.

    Mười thân là:

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 31

    - Bồ đề thân - Nguyện thân - Hóa thân - Trụ trì thân - Tướng hảo trang nghiêm thân - Thế lực thân - Ý sinh thân - Phước đức thân - Pháp thân - Trí thân.

    Thế nào là ý của chư Phật ? Tức là ý thông đạt được tâm ý của tất cả chúng sinh, việc gì chúng sinh nghĩ, Phật đều biết. Ở trên là nói về sáu căn của chư Phật.

    Thế nào là thân quang của chư Phật ? Thân quang và quang minh của Phật khác nhau, thân quang là gần nơi thân; quang minh là chiếu khắp mười phương.

    Thế nào là quang minh của chư Phật ? Trí huệ quang minh của Phật phóng ra, chiếu soi khắp ba ngàn đại thiên thế giới.

    Thế nào là âm thanh của chư Phật ? Do đó:

    ‘’Phật dùng một âm diễn nói pháp, Chúng sinh tùy loài đều hiểu rõ.’’

    Chẳng cần phiên dịch, tiếng của Phật diệu như thế, bất cứ cách xa bao nhiêu thế giới, tiếng của Phật vẫn nghe rõ như kế bên lỗ tai.

    Thế nào là trí của chư Phật ? Phật có bốn trí:

    - Thành sở tác trí, - Diệu quán sát trí,

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 32

    - Bình đẳng tánh trí, - Đại viên cảnh trí.

    Lại có nhất thiết chủng trí và vô lượng trí huệ. Ở trên là mười câu hỏi, trong mỗi câu hỏi đều có mười thứ giải thích, về sau sẽ giải đáp viên mãn, bây giờ chỉ nói sơ lược mà thôi.

    Xin đức Thế Tôn thương xót chúng con, mà khai thị diễn nói.

    Tất cả Bồ Tát và tất cả chủ thế gian nói : ‘’Hiện tại chúng con chỉ có một nguyện vọng, thỉnh Ðức Phật phát đại từ bi, thương xót chúng con và tất cả chúng sinh, vì chúng con mà khai thị diễn nói tất cả các pháp, chúng con xin chú ý lắng nghe.’’ Hai mươi câu hỏi ở trước, sẽ giải đáp trong Phẩm Phật Bất Tư Nghì và Phẩm Lìa Thế Gian.

    Lại có mười phương biển thế giới tất cả chư Phật, đều vì tất cả Bồ Tát nói: Biển thế giới, biển chúng sinh, biển thế giới an lập, biển Phật, biển Ba la mật của Phật, biển giải thoát của Phật, biển biến hóa của Phật, biển diễn nói của Phật, biển danh hiệu của Phật, biển thọ lượng của Phật.

    Vì thế giới quá nhiều như biển cả, cho nên gọi là ‘’Biển thế giới.’’ Lại có mười phương biển thế giới, trong mỗi thế giới, có một vị thuyết pháp chủ, tức cũng là giáo chủ, tức là Phật, đang ở đó chuyển đại pháp luân, giáo hóa

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 33 chúng sinh. Tất cả chư Phật đó, đều vì tất cả các đại Bồ Tát nói pháp, nói thế giới có vô lượng vô biên, đồng như biển cả, cho nên gọi là ‘’Biển thế giới.’’ Lại nói chúng sinh cũng vô lượng vô biên, đồng như biển cả, cho nên gọi là ‘’Biển chúng sinh.’’ Thế giới và chúng sinh đều ở trong pháp giới. Pháp giới an lập như thế nào ? Pháp giới như biển cả, cho nên gọi là ‘’Biển thế giới an lập.’’ Trong pháp giới có nhiều vị Phật, nhiều như biển, cho nên gọi là ‘’Biển Phật.’’ Phật nói pháp môn đến bờ kia như biển cả, cho nên gọi là ‘’Biển Phật Ba la mật.’’ Lại nói, Phật đắc được pháp môn biển giải thoát. Có biển đại thần thông biến hóa. Phật diễn nói nghĩa lý của Tam Tạng mười hai bộ Kinh như biển cả, cho nên gọi là ‘’Biển diễn nói.’’ Mỗi vị Phật đều có danh hiệu của mình, tích tập như biển, cho nên gọi là ‘’Biển danh hiệu.’’ Thọ mạng của Phật rộng lớn vô biên như biển cả, trong Kinh Hoa Nghiêm có Phẩm Thọ Lượng, trong Kinh Pháp Hoa có Phẩm Thọ Lượng, đều nói thọ lượng của Phật chẳng có bờ bến, cho nên gọi là ‘’Biển Phật thọ lượng.’’

    Và biển thệ nguyện của tất cả Bồ Tát, biển phát thú của tất cả Bồ Tát, biển trợ đạo của tất cả Bồ Tát, biển thừa của tất cả Bồ Tát, biển hạnh của tất cả Bồ Tát, biển xuất ly của tất cả Bồ Tát, biển thần thông của tất cả Bồ Tát, biển Ba la mật của tất cả Bồ Tát, biển địa của tất cả Bồ Tát, biển trí của tất cả Bồ Tát.

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 34

    Ở trước là chư Phật vì tất cả Bồ Tát nói mười thứ biển. Hiện tại vì tất cả Bồ Tát nói mười thứ biển khác nữa. Mười thứ biển này chỉ nói ý nghĩa đại khái, khi về sau sẽ nói rõ ràng tỉ mỉ hơn.

    Biển thệ nguyện của tất cả Bồ Tát như thế nào ? Hết thảy Bồ Tát đều lấy bốn hoằng thệ nguyện làm căn bản:

    1). Chúng sinh vô biên thệ nguyện độ. 2). Phiền não vô tận thệ nguyện đoạn. 3). Pháp môn vô lượng thệ nguyện học. 4). Phật đạo vô thượng thệ nguyện thành.

    Hằng ngày mỗi buổi tối, chúng ta đều đọc bốn hoằng thệ nguyện, nhưng chúng ta có y chiếu theo bốn thệ nguyện này tu hành chăng ? Nếu chẳng có thì tức là ở trước Phật nói dối, quả báo tương lai không thể tưởng tượng được, nhất định sẽ đọa vào ba đường ác.

    ‘’Chúng sinh vô biên thệ nguyện độ.’’ Chúng sinh bao quát con người và chẳng phải con người, tất cả chúng sinh nhiều vô lượng vô biên. Trong thân của mỗi chúng sinh, cũng có vô lượng vô biên chúng sinh. Con người là một vi trùng lớn, lại có vô lượng vô biên vi trùng nhỏ. Những vi trùng nhỏ này ở trong thể của vi trùng lớn, nương nhờ vi trùng lớn bố thí cúng dường mà sinh tồn. Song, sự bố thí cúng dường này, chẳng phải tự động, hoặc tâm cam tình nguyện, mà là bị động, bắt buộc, chẳng bố thí thì chẳng được. Vì những vi trùng nhỏ này ăn trộm, hút máu thịt của bạn, song chẳng có cách gì thoát khỏi quan hệ với chúng, vì chẳng có vi trùng nhỏ, thì vi trùng lớn cũng chẳng sống được. Cho nên, có nhân duyên trợ giúp lẫn nhau để cùng sinh tồn.

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 35

    Mỗi chúng sinh lớn đều nuôi sống vô số chúng sinh, giống như sư tử và rồng rất là độc hại, trăm thú đều sợ, song trong thân của chúng có vô số trùng nhỏ ăn thịt uống máu của chúng. Vì trong vô lượng lại có vô lượng chúng sinh, cho nên nói chúng sinh vô biên. Tuy nhiên chúng sinh vô biên, nhưng cũng phải độ chúng sinh. Làm thế nào để độ chúng ? Do đó, có câu:

    ‘’Muốn khiến vào Phật trí, Trước dùng móc dục dắt.’’

    Muốn giáo hóa chúng sinh khai ngộ trí huệ của Phật, thì trước hết phải cho họ vật gì mà họ thích, khiến cho họ sinh hảo cảm, mới có hứng thú, sau đó dẫn họ vào cửa Phật, nghiên cứu Phật pháp. Ðó là pháp môn phương tiện độ chúng sinh, cũng là dùng pháp môn phương tiện khéo léo để độ tất cả chúng sinh.

    ‘’Phiền não vô tận thệ nguyện đoạn.’’ Tu Phật pháp thì phải có sự khảo nghiệm, phải thọ sự khảo nghiệm. Phàm là tất cả cảnh giới đến, bất cứ là tốt, là xấu, đều là khảo nghiệm. Bình thường mình cho rằng mình đã nhìn thấu, buông xả đặng tất cả, cảm thấy chẳng có chấp trước, kết quả cảnh giới đến thì bị mê hoặc, hiện ra nguyên hình, bị cảnh giới lay chuyển. Nếu có định lực thì cảnh giới đến, tâm cũng chẳng lay động, giống như chẳng có cảnh giới, đó mới là chuyển được cảnh giới, công phu tu hành như thế mới là thật sự đến nhà, mới thật sự nhìn thấu, buông xả.

    Ví như khi bạn đang ngồi thiền dụng công, một khi cảnh giới đến, hoặc là người, hoặc là ma, tay cầm đao muốn chém đầu bạn. Lúc đó, người có định lực thì rất bình

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 36 tĩnh, tâm nghĩ : ‘’Tùy ý anh, tôi chẳng màng, xin bạn cứ chém, đây là cơ hội tốt giúp tôi thành đạo.’’ Nếu có tư tưởng như thế, thì chẳng sợ hãi, đó mới là công phu chân chánh.

    Trước kia có người xuất gia tu hành, bèn đến một ngôi chùa nọ, hỏi thiện tri thức (lão hòa thượng): ‘’Tôi có thể xuất gia được chăng‘’?

    - Thiện tri thức đáp: ‘’Ðương nhiên là được, nhưng có điều kiện, anh phải tiếp nhận, mới có tư cách xuất gia, bằng không thì không thể xuất gia.’’

    - Người đó hỏi: ‘’Ðiều kiện gì‘’? - Thiện tri thức nói: ‘’Nếu anh thành tâm xuất gia,

    thì phải nghe lời của tôi chỉ dạy, tôi dạy anh làm gì thì anh phải đi làm, không thể kháng cự. Nếu anh chấp nhận thì tôi nhận anh làm đệ tử.’’

    - Người đó nói: ‘’Con nguyện nghe lời của sư phụ dạy bảo.’’

    - Thiện tri thức lại hỏi: ‘’Trong nhà anh có những người nào ?

    - Người đó nói: ‘’Có cha mẹ, anh em, chị em, lại có vợ, có con, họ đều tự sinh sống, chẳng cần con chiếu cố, cho nên con muốn xuất gia tu hành.’’

    - Vị thiện tri thức lại nói: ‘’Bây giờ ta đưa cho ngươi một thanh kiếm, ngươi hãy về nhà giết hết những người trong nhà, ngươi làm có được chăng‘’?

    - Người đó nói: ‘’Sư phụ dạy con làm như thế, thì con y theo ý của sư phụ mà làm, tuyệt đối chẳng kháng cự.’’

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 37

    - Vị thiện tri thức lại nói: ‘’Ngươi giết hết cả nhà xong rồi, hãy đem thanh kiếm treo ở cửa sau, rồi trở về đây ta độ cho ngươi xuất gia.’’

    Anh ta cầm lấy thanh kiếm, tâm nghĩ ngợi: ‘’Làm sao ta có thể giết người thân của mình ? Nếu chẳng làm như thế, thì vị thiện tri thức chẳng thu nhận mình làm đệ tử.’’ Trong lúc tiến thối lưỡng nan, chẳng biết như thế nào mới tốt, thì lại nghĩ: ‘’Vì xuất gia học đạo chỉ có cách đó.’’ Do đó, cầm thanh kiếm đi về nhà, giết hết cả nhà, treo thanh kiếm ở cửa sau. Sau đó trở về chỗ vị thiện tri thức, xuất gia tu đạo.

    Anh ta có thật giết hết cả gia đình chăng ? Không. Ðó là thần thông biến hóa pháp môn phương tiện của vị thiện tri thức, để khảo nghiệm anh ta có thành tâm xuất gia chăng ? Tức cũng khiến cho anh ta đoạn hết tất cả tình cảm phiền não với người thân, tâm được thanh tịnh, trợ giúp cho sự thành đạo.

    Khi anh ta cầm thanh kiếm về nhà, thì người nhà đều đã ngủ, anh ta cảm giác là đã giết hết người nhà, kỳ thật là chẳng có giết, chỉ bất quá đó là cảnh giới thần thông của vị thiện tri thức hiện ra. Anh ta chiếu theo lời dặn của vị thiện tri thức, đem thanh kiếm treo ở cửa sau, lập tức trở về chùa. Thanh kiếm đó hóa thành một người, treo ngược ở cửa sau mà chết.

    Sáng sớm ngày thứ hai, mọi người thức dậy, thì phát hiện người đó treo ngược ở cửa sau mà chết, để lại rất nhiều châu báu (vị thiện tri thức biến hóa ra), mọi người cho rằng anh ta đi trộm cắp về, nhưng lại sợ hỏi tội, cho nên treo ngược mà tự tử. Do đó, đem châu báu ra bán để

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 38 sinh sống, cả nhà đời sống chẳng còn lo gì nữa, và đem tử thi đi chôn.

    Anh ta xuất gia rồi, cho rằng người nhà đều đã bị anh ta giết, mới quyết tâm dụng công tu hành, ngày đêm siêng năng tinh tấn, chẳng giải đãi, chẳng phóng dật. Luôn luôn đề tỉnh chính mình, nếu chẳng thành đạo thì làm sao đối với những người nhà đã bị giết ? Cho nên càng dụng công tu hành, hoàn toàn chẳng có chút phiền não và tạp niệm. Do đó :

    ‘’Tâm vô quái ngại Vô quái ngại cố

    Vô hữu khủng bố Viễn ly điên đảo mộng tưởng.’’

    Nghĩa là:

    Tâm chẳng quái ngại, Vì chẳng quái ngại,

    Chẳng có sợ hãi, Xa lìa điên đảo mộng tưởng.

    Mười hai năm sau, anh ta hoàn thành đạo nghiệp, đắc được vô sinh pháp nhẫn. Lúc đó, đã đắc được ngũ nhãn lục thông, ở trong định biết cha mẹ, anh em, chị em, vợ con, trong nhà chẳng những chẳng chết, mà còn sinh sống rất sung sướng, thân thể khoẻ mạnh, tâm nghĩ : ‘’Nếu chẳng phải sư phụ an bài như thế, thì ta làm sao mà khai ngộ chứng quả.’’ Do đó, bèn đến trước sư phụ đảnh lễ tạ ân.

    Do đó có thể thấy, người tu đạo chẳng có phiền não, thì mới có thể thành tựu đạo nghiệp, nếu có phiền não thì

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 39 đạo nghiệp chẳng thành tựu. Tại sao người tu đạo có dục tâm ? Vì có phiền não. Tại sao hay phạm giới ? Vì có phiền não. Phiền não là thứ hại người nhất. Tại sao hay có phiền não ? Vì đức hạnh chẳng đủ, không thể khống chế được vọng tưởng tham sân si, cho nên có phiền não. Ðây là vấn đề căn bản mà không thể giải quyết, thì ngọn ngành chẳng làm gì được.

    ‘’Pháp môn vô lượng thệ nguyện học.’’ Về phương diện trừu tượng mà nói, thì pháp môn vô lượng vô biên, cho nên phải phát thệ nguyện để học. Nếu nói cụ thể, thì có tám vạn bốn ngàn pháp môn, đều là pháp môn thành Phật. Người tu đạo phải chọn một pháp môn tương ưng với mình, để chuyên nhất tu hành, một môn thâm nhập thì sẽ giải thoát tự tại. Cho nên, người tu đạo phải phát thệ nguyện này.

    ‘’Phật đạo vô thượng thệ nguyện thành.’’ Ðạo lý của Phật nói, là diệu pháp vi diệu thâm sâu vô thượng, chẳng có gì cao hơn Phật. Phật là Thánh nhân ba giác tròn, vạn đức đầy. Chúng ta muốn học Phật, thì hãy phát nguyện tu ba nghiệp thanh tịnh, chứng được ba đức viên mãn.

    Phàm là người tu hành, thì đều phải đầy đủ bốn đại thệ nguyện này, mới có thể thành quả vị Phật. Cho nên, buổi tối khi đọc đến bốn câu thệ nguyện này, thì trong tâm phải quán tưởng, độ chúng sinh như thế nào ? Học Phật pháp như thế nào ? Ðoạn phiền não như thế nào ? Thành Phật đạo như thế nào ? Bằng không thì miệng niệm mà tâm chẳng quán, cũng giống như ca hát chẳng có ích gì.

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 40

    Một vị Bồ Tát phát bốn thệ nguyện, mười vị Bồ Tát phát bốn mươi thệ nguyện, cho đến vô số Bồ Tát phát vô số thệ nguyện, nhiều như là biển cả, cho nên gọi là biển thệ nguyện.

    Thế nào là biển phát thú của tất cả Bồ Tát ? Tức là tất cả Bồ Tát cầu đạo bồ đề như biển cả, cho nên gọi là biển phát thú.

    Thế nào là biển trợ đạo của tất cả Bồ Tát ? Tức là tích tập bồ đề phước trí như tư lương, để trợ giúp tu hành thành tựu đạo nghiệp.

    Thế nào là biển thừa của tất cả Bồ Tát ? Thừa là công cụ chuyên chở, tức cũng là xe, tức là chuyên chở tất cả Bồ Tát từ nhân địa đến quả địa.

    Thế nào là biển hạnh của tất cả Bồ Tát ? Tức là hạnh môn từ bi hỷ xả bốn tâm vô lượng. Có bốn tâm vô lượng này, lại thêm bố thí, ái ngữ, lợi hành, đồng sự, khiến cho chúng sinh gần gũi mà tín ngưỡng Phật pháp.

    Thế nào là biển xuất ly của Tất cả Bồ Tát ? Tức là vĩnh ly nghiệp hoặc, mà chứng đắc chân lý. Tức cũng là lìa biển khổ mà được biển vui.

    Thế nào là biển thần thông của tất cả Bồ Tát ? Thần thông của Bồ Tát rộng lớn vô biên như biển cả, cho nên gọi là biển thần thông.

    Thế nào là biển Ba la mật của tất cả Bồ Tát ? Tức là pháp môn tu hành đến bờ kia, như mười Ba la mật đã nói ở trước.

    Thế nào là biển địa của tất cả Bồ Tát ? Tức là địa vị của Bồ Tát tu, như: Thập tín, Thập trụ, Thập hạnh, Thập hồi hướng, Thập địa, Ðẳng giác, Diệu giác.

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 41

    Thế nào là biển trí của tất cả Bồ Tát ? Trí huệ của Bồ Tát như biển cả.

    Bất cứ pháp môn gì, phàm là vô lượng vô biên đều dùng chữ ‘’Biển’’ để hình dung ý nghĩa nhiều của nó.

    Xin đức Phật Thế Tôn, cũng vì chúng con diễn nói như thế.

    Xin Phật Thế Tôn từ bi lân mẫn, vì chúng con chúng sinh tuyên nói đạo lý như vậy.

    Vấn đề biển thế giới (thế giới hải), giải đáp trong Phẩm Hoa Tạng. Vấn đề biển chúng sinh, giải đáp trong Phẩm Quang Minh cho đến Phẩm Thập Nhẫn. Vấn đề biển thế giới an lập, giải đáp trong Phẩm Thế Giới Thành Tựu. Vấn đề biển Phật, trả lời trong Phẩm Bất Tư Nghì. Vấn đề biển Ba la mật của Phật, trả lời trong Phẩm Lìa Thế Gian. Vấn đề biển giải thoát của Phật, trả lời trong Phẩm Nhập Pháp Giới. Vấn đề biển biến hóa của Phật, trả lời trong Phẩm A Tăng Kỳ. Vấn đề biển diễn nói của Phật, trả lời trong Phẩm Tứ Ðế. Vấn đề biển danh hiệu của Phật, trả lời trong Phẩm Danh Hiệu. Vấn đề biển thọ lượng của Phật, trả lời trong Phẩm Thọ Lượng.

    Bấy giờ, do thần thông oai lực của các Bồ Tát, nên ở trong tất cả mây đồ cúng dường, tự nhiên vang ra âm thanh mà nói kệ rằng.

    Lúc đó, hết thảy tất cả các Bồ Tát đó, đều có thần thông oai lực không thể nghĩ bàn, cho nên ở trong tất cả

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 42 mây đồ cúng dường, tự nhiên vang ra một thứ âm thanh, ở trong âm thanh đó nói ra bài kệ. Có người nghĩ: ‘’Sao mây cúng dường lại vang ra âm thanh‘’? Bây giờ dùng khoa học để chứng minh, cảnh giới này chẳng mấy kỳ lạ. Ví như máy truyền hình, máy thu âm, đều có thể thu nhiếp cảnh giới và âm thanh ngoài vạn dặm, truyền đến lỗ tai của chúng ta, rất rõ ràng như ở trước mắt, thậm chí âm thanh và cảnh giới ở tinh cầu khác, ngồi ở trong nhà, cũng đều có thể thấy rõ ràng. Con người chúng ta có thần thông như thế, hà huống là Bồ Tát ? Sức thần thông của các Ngài càng diệu không thể tả. Ở trong mây đồ cúng dường, vang ra âm thanh nói pháp, là việc rất bình thường, chẳng có gì lạ lùng. Khi nào các bạn có ngũ nhãn, thì bất cứ nhìn vật hữu hình, vô hình đều chẳng có chướng ngại, đến lúc đó sẽ biết, đây là cảnh giới không thể nghĩ bàn.

    Ý nghĩa đồ cúng dường, ví như hòa thượng Giải Thoát nói bài kệ khen ngợi Phật rằng:

    ‘’Chắp tay dùng làm hoa, Thân là đồ cúng dường,

    Tâm lành thành thật là hương, Khen ngợi khói hương tỏa khắp,

    Chư Phật ngửi hương này, Nghe tiếng đến cứu độ,

    Mọi người siêng tinh tấn, Ðừng có sinh nghi lầm.’’

    Trong vô lượng kiếp tu viên mãn Dưới cội bồ đề thành Chánh giác Vì độ chúng sinh khắp hiện thân

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 43

    Như mây đầy khắp tận vị lai.

    Phật ở trong vô lượng kiếp về trước, tu đủ thứ hạnh môn, tu phước tu huệ, phước huệ đều tu viên mãn, cho nên gọi là Lưỡng Túc Tôn. Ngồi trên tòa kim cang dưới cội bồ đề, chứng Vô Thượng Chánh Ðẳng Chánh Giác, tức cũng là thành Phật. Vì cứu độ tất cả chúng sinh, mà khắp thị hiện diệu sắc thân, giống như mây, đầy khắp ba ngàn đại thiên thế giới, tận thuở vị lai vì chúng sinh diễn nói diệu pháp chân thật.

    Chúng sinh có nghi đều khiến dứt Tin hiểu rộng lớn đều khiến phát Khổ không bờ mé khắp khiến trừ An lạc của Phật đều khiến chứng.

    Chúng sinh có đủ thứ nghi hoặc, song gặp được Phật đều đoạn sạch mọi hoài nghi, chuyện gì không giải quyết được, thì cũng giải quyết được. Khiến cho tất cả chúng sinh phát tâm tin hiểu rộng lớn, do đó:

    ‘’Phật pháp như biển cả, Có niềm tin thì vào được.’’

    Có niềm tin mới vào được biển Phật pháp, chẳng những có niềm tin, mà còn phải thấu hiểu nghĩa chân thật của Phật pháp, phát đại bồ đề tâm. Còn khiến cho chúng sinh diệt trừ sạch khổ vô biên tế. Chư Phật là an lạc nhất, cũng khiến chúng sinh đồng đắc được an lạc, thành tựu quả vị Phật.

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 44

    Bồ Tát vô số đồng số bụi Ðều đến hội này chiêm ngưỡng Phật Tùy theo căn tánh được pháp ích Diễn nói diệu pháp trừ nghi hoặc.

    Bồ Tát nhiều vô số lượng, đồng như số hạt bụi cõi nước. Những Bồ Tát đó đều đến Bồ đề đạo tràng, đồng chiêm ngưỡng Phật. Khi Phật thành đạo thì phóng đại quang minh, chiếu khắp mười phương thế giới, thông tri cho hết thảy Bồ Tát, đều đến Bồ đề đạo tràng để nghe pháp. Tùy theo căn tánh của mỗi người mà đắc được pháp ích. Diễn nói diệu pháp để giải trừ nghi hoặc của chúng sinh.

    Thế nào biết rõ chư Phật địa Thế nào quán cảnh giới Như Lai Phật lực gia trì chẳng bờ mé Chỉ bày pháp này khiến thanh tịnh.

    Ở trong mây đồ cúng dường nói : "Làm thế nào biết rõ chư Phật địa ? Làm thế nào quán sát được cảnh giới của Như Lai" ? Tuy nhiên được Phật gia trì chẳng có bờ mé, nhưng chủ yếu là gì ? Mọi người đều xin Phật từ bi chỉ bày diệu pháp này, khiến cho tất cả chúng sinh đắc được bổn thể thanh tịnh.

    Thế nào là việc làm của Phật Mà dùng trí huệ rõ vào được Phật lực thanh tịnh rộng vô biên

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 45

    Vì các Bồ Tát mà khai thị.

    Thế nào là việc làm của Phật ? Và đối với việc làm của Bồ Tát có gì khác nhau ? Trí huệ của Phật như thế nào ? Làm thế nào mới minh bạch được việc làm của Phật ? Lại làm thế nào vào được việc làm của Phật ? Thế nào là Phật lực ? Sự thanh tịnh của Phật như thế nào ? Thế nào là rộng vô biên ? Thỉnh Phật vì các Bồ Tát đại chúng mà khai thị, khiến cho đại chúng minh bạch mà y pháp tu hành.

    Các tam muội rộng lớn ra sao Thế nào pháp tịnh trị vô úy Sức thần thông dùng không thể lường Xin tùy tâm chúng sinh mà nói.

    Tam muội của Phật rộng lớn ra sao ? Phật tu trì pháp thanh tịnh như thế nào ? Thần thông diệu dụng của Phật như thế nào ? Ðại khái chẳng có thể lường được. Xin Phật tùy thuận sở mong muốn của chúng sinh, để vì đại chúng giải nói, khiến cho họ hiểu rõ.

    Chư Phật Pháp Vương như thế chủ Việc làm tự tại không thể chế Và tất cả pháp rộng lớn khác Vì lợi ích cho nên khai diễn.

    Chư Phật đều là vua của các pháp, tức cũng như chủ thế gian. Quyền lực của Phật siêu việt hơn tất cả, cho nên việc làm đều tự tại, chẳng ai có thể chế chỉ, hoặc phá hoại

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 46 được. Và tất cả các Phật pháp rộng lớn khác đều vì lợi ích cho chúng sinh mà khai thị diễn nói.

    Thế nào Phật nhãn không thể lường Tai mũi lưỡi thân cũng như thế Ý không thể lường lại ra sao Hiển bày cho biết phương tiện này.

    Phật nhãn không thể lường như thế nào ? Tai, mũi, lưỡi, thân, của Phật không thể lường như thế nào ? Ý của Phật không thể lường ra sao ? Sáu căn của Phật đều là vô lượng, xin Phật từ bi hiển rõ chỉ bày cho đại chúng trong pháp hội, khiến cho ai nấy đều biết pháp môn phương tiện này.

    Như các biển cõi, biển chúng sinh Hết thảy biển pháp giới an lập Và các biển Phật cũng vô biên Nguyện vì Phật tử mà khai diễn.

    Cõi nhiều như hạt bụi, giống như biển, và tất cả biển chúng sinh, cùng với tận hư không hết thảy pháp giới an lập như thế nào ? Tất cả biển Phật cũng vô lượng vô biên. Hiện tại nguyện Phật từ bi, vì hàng Phật tử mà khai thị diễn xướng biển cảnh giới này, chúng con đều muốn nghe diệu pháp này.

    Vượt ra tư nghì các biển độ Khắp vào biển giải thoát phương tiện

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 47

    Hết thảy tất cả biển pháp môn Trong đạo tràng này xin tuyên nói.

    Làm thế nào có thể vượt ra tư nghì các biển độ ? Làm thế nào khắp vào được biển giải thoát tự tại phương tiện ? Lại làm thế nào tu hành hết thảy tất cả biển pháp môn ? Hết thảy đại chúng trong đạo tràng này, đều chờ đợi Ðức Thế Tôn tuyên nói diệu pháp.

    Mười bài kệ này, là câu hỏi nói ra ở trong mây đồ cúng dường của Bồ Tát, tức cũng là bốn mươi câu hỏi đã hỏi ở trước, đây là bài kệ thuật lại, khiến cho tất cả chúng sinh, thâm nhập thêm đạo lý Kinh Hoa Nghiêm vào trong biển não. Nghĩa là nói về hạnh môn của Bồ Tát tu.

    Bấy giờ, đức Thế Tôn biết được tâm niệm của các Bồ Tát, liền từ trong răng phóng ra quang minh, nhiều như số hạt bụi cõi Phật.

    Lúc đó, Phật Thích Ca Mâu Ni biết được trong tâm của các đại Bồ Tát nghĩ gì, lập tức từ trong răng phóng ra quang minh, nhiều như số hạt bụi cõi Phật. Màu sắc trong mỗi luồng quang minh đều khác nhau, có màu vàng kim, quang minh vàng kim, màu trắng, quang minh trắng; màu đỏ, quang minh đỏ; màu vàng, quang minh vàng; màu xanh, quang minh xanh, đủ thứ màu, quang minh chẳng giống nhau.

    Tại sao Phật lại phóng quang ? Vì khi Phật thành Chánh giác ở dưới cội bồ đề, thì chiêu tập mười phương

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 48 chư Phật và tất cả Bồ Tát, cho đến chư thiên, quỷ, thần chúng .v.v… đều đến đạo tràng. Giống như chúng ta mời khách, trước hết phát thiệp mời, nói rõ ngày tháng nơi chốn. Phật phóng quang là đại biểu thiệp mời, thỉnh chư Phật, Bồ Tát đến tham gia pháp hội, cho nên mười phương Bồ Tát, đều rải đủ thứ mây cúng dường để thỉnh nói pháp.

    Nào là quang minh các hoa báu chiếu khắp. Quang minh vang ra đủ thứ âm thanh trang nghiêm pháp giới. Quang minh giăng bủa mây vi diệu. Quang minh mười phương Phật ngồi đạo tràng hiện thần thông biến hóa. Quang minh tất cả mây lọng bảo diễm. Quang minh sung mãn pháp giới vô ngại. Quang minh khắp trang nghiêm tất cả cõi Phật. Quang minh kiến lập tràng báu kim cang thanh tịnh. Quang minh khắp trang nghiêm đạo tràng chúng hội Bồ Tát. Quang minh diệu âm xưng dương tất cả danh hiệu Phật.

    Gồm có mười thứ quang minh vừa được nói ra : 1). Quang minh tất cả hoa sen báu, chiếu soi khắp

    mười phương. 2). Quang minh vang ra đủ thứ âm thanh vi diệu

    trang nghiêm pháp giới. 3). Quang minh giăng bủa mây vi diệu. 4). Quang minh mười phương Phật ngồi đạo tràng,

    hiện ra thần thông biến hóa không thể nghĩ bàn. 5). Quang minh tất cả báu sáng chói kết thành mây

    lọng. 6). Qung minh sung mãn khắp mười phương pháp

    giới, thảy đều vô ngại. 7). Quang minh trang nghiêm khắp tất cả cõi Phật.

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 49

    8). Quang minh trong sự trang nghiêm, trong sự thanh tịnh, kiến lập tràng báu như kim cang.

    9). Quang minh trang nghiêm khắp tất cả chúng hội đạo tràng Bồ Tát.

    10). Quang minh vang ra diệu âm xưng dương tất cả danh hiệu Phật. Những quang minh này hay khiến cho chúng sinh thấy được, đều sinh tâm cung kính và phát bồ đề tâm.

    Quang minh như thế, nhiều như số hạt bụi cõi Phật, trong mỗi quang minh, lại có quang minh nhiều như số hạt bụi cõi Phật làm quyến thuộc. Các quang minh đó, đều có đủ màu sắc báu tốt đẹp, chiếu soi mười phương, đều có một ức biển thế giới số hạt bụi cõi Phật.

    Quang minh giống như ở trên đã nói, có nhiều như số hạt bụi trong cõi Phật. Trong mỗi quang nhiều như số hạt bụi cõi Phật, lại có quang minh nhiều như số hạt bụi cõi Phật làm quyến thuộc. Trong mỗi luồng hào quang, đều có đủ vô lượng màu sắc báu tốt đẹp, chiếu khắp mười phương thế giới, đều có một ức biển thế giới số hạt bụi cõi Phật.

    Các chúng Bồ Tát ở trong quang minh biển thế giới đó, đều thấy thế giới hải Hoa Tạng Trang Nghiêm này. Nhờ thần lực của

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 50

    đức Phật, mà quang minh đó, ở trước tất cả chúng hội Bồ Tát, nói ra bài kệ rằng.

    Trong mỗi thế giới hải, đều có Bồ Tát số lượng chẳng cách chi tính đếm được. Trong răng của Phật phóng ra quang minh, mỗi vị Bồ Tát dù cách xa Bồ đề đạo tràng bao nhiêu thế giới, cũng đều thấy được thế giới hải Hoa Tạng, như ở trước mặt, cảnh giới này không thể nghĩ bàn. Phật dùng thần lực, khiến cho quang minh hiện ở trước mỗi vị Bồ Tát chúng hội đạo tràng, trong quang minh đó nói ra bài kệ.

    Trong vô lượng kiếp tu biển hạnh Cúng dường mười phương các biển Phật Hóa độ tất cả biển chúng sinh Khiến thành đấng Diệu giác biến chiếu.

    Thuở xưa, khi Phật tại nhân địa, phát tâm bồ đề tu hành, trải qua vô lượng kiếp tu hành pháp môn như biển. Trong pháp môn đó, là cúng dường mười phương chư Phật, dùng thân, miệng, ý, ba nghiệp để cúng dường Tam Bảo. Cung kính Phật, lễ lạy Phật, là thân cúng dường. Suy tư về Phật, quán tưởng Phật, là ý cúng dường. Sau khi Phật thành Phật rồi, thì giáo hóa chúng sinh. Tuy chúng sinh số lượng như biển cả, nhưng Phật vẫn hóa độ tất cả chúng sinh. Khiến cho tất cả chúng sinh, đều thành đấng Diệu Giác (Phật) chiếu khắp pháp giới.

    Trong lỗ lông Phật hiện hóa mây

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 51

    Quang minh chiếu khắp trong mười phương Người được Phật độ đều giác ngộ. Hướng về bồ đề tịnh vô ngại.

    Ở trong mỗi lỗ chân lông thân Phật, đều hiện ra vô lượng hóa mây. Ở trong hóa mây, có quang minh chiếu khắp mười phương thế giới. Chúng sinh đáng được Phật giáo hóa, thì đều khai đại giác ngộ, mà đắc được trí huệ, khiến cho họ hướng về con đường bồ đề thanh tịnh vô ngại.

    Thuở xưa Phật vào trong các cõi Giáo hóa thuần thục các quần sinh Thần thông tự tại vô biên lượng Một niệm đều khiến được giải thoát.

    Thuở xưa, Phật vì giáo hóa tất cả chúng sinh căn lành thành thục, nên thường chuyển đi chuyển lại ở trong sáu nẻo luân hồi. Vì Phật có vô lượng vô biên sức thần thông tự tại, cho nên ở trong một niệm, đều khiến cho vô lượng chúng sinh đắc được giải thoát.

    Cây bồ đề ma ni báu đẹp Ðủ thứ trang nghiêm đều thù thắng Phật ngồi dưới đó thành Chánh giác Phóng đại quang minh chiếu sáng khắp.

    Cây bồ đề dùng ma ni báu đẹp trang nghiêm, lại dùng đủ thứ châu báu để trang nghiêm rất thù thắng đặc

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 52 biệt. Khi Phật thành Chánh giác ở dưới cội bồ đề, thì phóng đại quang minh chiếu soi khắp mười phương thế giới.

    Ðại âm chấn hống khắp mười phương Khắp vì tuyên dương pháp tịch diệt Tùy tâm ưa thích của chúng sinh Ðủ thứ phương tiện khiến khai ngộ.

    Âm thanh của Phật lớn như tiếng chấn hống, vang khắp mười phương thế giới, khắp vì tất cả chúng sinh hoằng dương tuyên nói pháp tịch diệt Niết Bàn. Tùy thuận sở thích trong tâm chúng sinh, mà dùng đủ thứ pháp môn phương tiện, khiến cho chúng sinh khai ngộ đắc được trí huệ.

    Xưa tu các độ đều viên mãn Ðồng số hạt bụi ngàn cõi nước Tất cả các lực đều thành tựu Các ông nên đến cùng chiêm lễ.

    Thuở xưa, Phật tu các pháp môn đến bờ kia, đều tu hành viên mãn. Pháp môn tu đến bờ bên kia, nhiều như số hạt bụi ngàn cõi nước. Hết thảy mười lực của Phật, đều đã hoàn toàn thành tựu. Các ông đại chúng, nên đến dưới cội bồ đề cùng chiêm ngưỡng Phật, lễ lạy Phật, cung kính Phật.

    Một âm Như Lai không thể lường Hay diễn khế Kinh sâu như biển

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 53

    Khắp mưa diệu pháp ứng quần tâm Nên đến gặp Lưỡng Túc Tôn đó.

    Phật dùng một âm diễn nói pháp, chúng sinh tùy loài đều hiểu rõ. Một âm tán làm vô lượng âm, vô lượng âm vang ra từ một âm. Song, vô lượng chúng sinh đều hiểu được. Phật diễn nói diệu nghĩa của Kinh điển, diệu nghĩa đó sâu như biển cả. Khắp mưa diệu pháp tùy theo tâm nguyện của chúng sinh. Ðức Phật đã thành đấng Lưỡng Túc Tôn, các Ngài Thánh hiền chúng nên đến gặp Phật, chính là đúng thời cơ, đừng bỏ qua cơ hội.

    Ba đời chư Phật hết thảy nguyện Dưới cội bồ đề đều tuyên nói Trong một sát na đều hiện tiền Ông hãy mau đến chỗ Như Lai.

    Ba đời tất cả chư Phật, phát ra đủ thứ biển đại nguyện. Phật ở dưới cội bồ đề, đều tuyên nói ra hết, khiến cho chúng sinh, biết được những lời nguyện của Phật phát ra, là nguyện thành Phật. Trong một sát na diễn nói, hiển hiện ra biển đại nguyện. Các vị đại chúng, hãy mau đến dưới cội bồ đề, nghe Phật nói diệu pháp.

    Phật đời quá khứ là Phật đã thành. Phật đời hiện tại là Phật hiện đang thành. Phật đời vị lai là Phật sẽ thành. Phật vị lai là chúng sinh hiện tại, chúng sinh hiện tại là Phật vị lai. Nhất là những người hiện tại tu hành, thì nhất định là Phật vị lai, vì bạn đang tu pháp thành Phật.

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 54

    Các vị ! Giữa người với người đừng sinh phiền não, hoặc bạn nhìn tôi không đúng, tôi nhìn bạn không tốt. Các bạn hãy quán sát kỹ xem, Phật với Phật thấy nhau, thì đều cùng nhau cung kính, tuyệt đối chẳng nóng giận. Chúng ta người tu đạo, phải xem chúng sinh là Phật vị lai, nếu nóng giận với chúng sinh, thì cũng như nóng giận với Phật vị lai. Suy tư như thế, thì chẳng có nóng giận, mà còn hòa nhan duyệt sắc, đối với tất cả chúng sinh.

    Ba đời chư Phật đều phát ra vô lượng thệ nguyện, chúng ta người tu đạo nhất định phải phát nguyện. Phát nguyện thành Phật thì sẽ thành Phật, phát nguyện làm quỷ thì sẽ làm quỷ. Nguyện thành Phật tức là :

    ‘’Nguyện đem công đức này Hướng về khắp tất cả Ðệ tử và chúng sinh

    Ðều cùng thành Phật đạo.’’

    Ðồng thời, cũng là bốn hoằng thệ nguyện : 1. ‘’Chúng sinh vô biên thệ nguyện độ.’’ Tự hỏi

    mình có độ chăng ? Chưa độ thì phải độ. 2. ‘’Phiền não vô tận thệ nguyện đoạn.’’ Tự hỏi

    mình đã dứt phiền não chưa ? Nếu chưa dứt thì phải dứt. 3. ‘’Pháp môn vô lượng thệ nguyện học.’’ Tự hỏi

    mình đã học chưa ? Nếu chưa học thì phải học. 4. ‘’Phật đạo vô thượng thệ nguyện thành.’’ Tự hỏi

    mình đã thành chưa ? Nếu chưa thành thì phải thành.

    Hỏi mình như thế, tức là nguyện thành Phật. Nguyện làm quỷ tức là chẳng giữ năm giới, làm mười điều ác, tổn

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 55 người lợi mình, tranh danh đoạt lợi, vì mục đích bất chấp thủ đoạn, lấy oán báo đức, đó là điều kiện làm quỷ.

    Tỳ Lô Giá Na biển đại trí Trên mặt phóng quang thảy đều thấy Nay đợi chúng tập sẽ tuyên dương Ông nên đến xem nghe diễn nói.

    Tỳ Lô Xá Na là tiếng Phạn, dịch là ‘’Biến nhất thiết xứ.’’ Là thanh tịnh pháp thân của Phật, tận hư không khắp pháp giới, đều là pháp thân Tỳ Lô Giá Na Phật ở tại đó. Trí huệ của Ngài như biển cả. Hiện tại trên mặt của Ngài phóng ra hào quang vạn trượng, chẳng có nơi nào mà nhìn chẳng thấy. Ngài đang đợi tất cả chúng hội Bồ Tát tụ tập, tức sẽ tuyên dương pháp âm vi diệu vô thượng. Các ông hãy cùng nhau đến chiêm ngưỡng, và nghe diệu pháp của Ngài nói.

    Bấy giờ, mười phương thế giới hải tất cả chúng hội, được quang minh của đức Phật khai ngộ rồi, thảy đều cùng nhau đến chỗ Tỳ Lô Giá Na Như Lai, để gần gũi cúng dường.

    Lúc đó, trong mười phương thế giới hải, mỗi một thế giới, đều có Phật ngồi đạo tràng, có đại chúng hải hội. Các Ngài đều được quang minh của Ðức Phật Thích Ca, từ trong răng phóng ra, trong quang minh đó, vì các Ngài mà nói pháp, khiến cho các Ngài khai ngộ rồi, thảy đều cùng

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 56 nhau đến dưới cội bồ đề ở cõi Ta Bà, chỗ Ðức Phật Thích Ca Mâu Ni, hiện pháp thân Tỳ Lô Giá Na Phật, để gần gũi và cúng dường Phật.

    Về phía đông của thế giới hải Hoa Tạng Trang Nghiêm này, lại có thế giới hải tên là Thanh Tịnh Quang Liên Hoa Trang Nghiêm. Trong thế giới đó, có cõi nước tên là Ma Ni Anh Lạc Kim Cang Tạng, đức Phật hiệu là Pháp Thủy Giác Hư Không Vô Biên Vương. Trong biển đại chúng của đức Như Lai đó, có đại Bồ Tát tên là Quán Sát Thắng Pháp Liên Hoa Tràng, với các Bồ Tát nhiều như hạt bụi biển thế giới, cùng nhau đến chỗ đức Phật, ai nấy đều hiện mười thứ thân Bồ Tát tướng mây, đầy khắp hư không mà chẳng tan mất.

    Ở hướng đông của thế giới hải Hoa Tạng Trang Nghiêm, lại có một thế giới hải tên là Thanh Tịnh Quang Liên Hoa Trang Nghiêm. Ở trong thế giới phương đông đó (thế giới cũng có hạt giống, mới có thể sinh ra một thế giới khác), lại có một cõi nước tên là Ma Ni Anh Lạc Kim Cang Tạng. Ở trong cõi nước đó, có một vị Phật hiệu là Pháp Thủy Giác Hư Không Vô Biên Vương. Trong đại chúng hải hội của vị Phật đó, có vị đại Bồ Tát tên là Quán Sát Thắng Pháp Liên Hoa Tràng. Ngài và vô số Bồ Tát, nhiều

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 57 như hạt bụi trong thế giới hải phương đông, cùng nhau đến chỗ Ðức Phật. Mỗi vị Bồ Tát đều hiện ra mười thứ thân Bồ Tát tướng mây. Tuy đầy khắp hư không, nhưng hổ tương chiếu nhau, hổ tương vô ngại, mà chẳng tán hoại, vĩnh viễn tồn tại ở trong hư không, khiến cho tất cả chúng sinh nhìn thấy rất rõ ràng.

    Lại hiện mười thứ mây mưa tất cả hoa sen báu quang minh. Lại hiện mười thứ mây núi Tu Di báu. Lại hiện mười thứ mây ánh sáng vòng mặt trời. Lại hiện mười thứ mây hoa chuỗi báu. Lại hiện mười thứ mây tất cả âm nhạc. Lại hiện mười thứ mây cây vị hương. Lại hiện mười thứ mây các sắc tướng hương bột hương đốt. Lại hiện mười thứ mây tất cả hương.

    Lại hiện ra mười thứ mây giống như mưa xuống tất cả hoa sen báu. Lại hiện ra mười thứ mây núi Tu Di. Lại hiện ra mười thứ mây ánh sáng mặt trời. Lại hiện ra mười thứ mây hoa chuỗi báu. Lại hiện ra mười thứ mây tất cả âm nhạc. Lại hiện ra mười thứ mây cây vị hương. Lại hiện ra mười thứ mây các sắc tướng hương bột hương đốt. Lại hiện ra mười thứ mây tất cả hương.

    Ở trên là các thứ mây, do các Bồ Tát ở phương đông trong mười phương hiện ra. Bổn lai, trên danh tướng mà nhìn, thì ai ai cũng hiểu, chẳng cần phải giảng lại. Song, quy cụ giảng Kinh, là khiến cho minh bạch cũng phải giảng

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 58 lại. Giảng hay cũng phải giảng, giảng không hay cũng phải giảng. Chẳng màng hiểu hay không hiểu, giảng hay, hay không thì người giảng Kinh đều phải giảng. Chứ đừng nói : ‘’Ðoạn Kinh này, các vị mọi người đều đã hiểu, chẳng cần phải giảng.’’ Có người nói : ‘’Chẳng cần giảng sao thầy lại phải giảng‘’? Sao bạn lại biết mọi người đều hiểu hết ? Nếu có một người không hiểu, thì đó chẳng phải là nghe một lần Kinh hồ đồ chăng ? Tức là hết thảy mọi người đều minh bạch nghĩa Kinh, giảng nhiều lần, nghe nhiều lần, thì trong ruộng thức thứ tám trồng nhiều hạt giống bồ đề, cũng có lợi ích. Tại sao không giảng ? Vì chính họ chẳng minh bạch, cho nên giảng quá cẩu thả, đây là hành vi lừa dối người nghe Kinh, chẳng màng người nghe hiểu hay không, tông chỉ của tôi là, biết bao nhiêu thì giảng bấy nhiêu, tôi không biết thì tôi không giảng, tôi biết thì tôi giảng. Tôi chẳng nói : ‘’Các vị mọi người đều minh bạch rồi, tôi chẳng cần giảng nữa.’’ Tại sao tôi không giảng ? Vì tôi cũng chẳng minh bạch, cho nên tôi chẳng giảng. Hiện tại tôi phải chiếu cứ ý nghĩa tôi phải giảng để giảng. Giảng Kinh còn phải chiếu cứ đến trình độ của người nghe, nếu văn hay ý đẹp, dùng từ mỹ lệ, song người nghe Kinh, nghe chẳng hiểu thì lại có ích gì ? Phương pháp giảng Kinh thì người trí thấy trí, người sâu thấy sâu, người cạn thấy cạn, lối nhìn khác nhau. Các bạn phải học Phật pháp, phải thật sự minh bạch đạo lý Kinh Phật, mới cho rằng thật sự minh bạch, bằng không, chẳng cần hiểu sâu, hoặc hiểu biết một cách mơ hồ, chẳng biết mà cho là biết, thì chẳng có ích gì.

  • Kinh Hoa Nghiêm giảng giải tập 5 59 Hơn nữa, chủ trương giảng Kinh của tôi kêu người đi thực hành. Nếu hiểu biết mà chẳng thực hành, thì cũng như ‘’ăn bánh vẽ’’, nói thức ăn mà chẳng ăn, thì chẳng bao giờ no được. Nếu chẳng hiểu, nhưng nỗ lực tu hành, thì chắc chắn sẽ thành tựu, sẽ chứng được đạo quả. Do đó, đừng học "khẩu đầu thiền", đừng học văn tự Bát Nhã, có thể học thuộc lòng mấy bộ Kinh điển chú giải, mà chẳng tu hành thì chẳng phải là một vị pháp sư chân chánh, mà là một vị pháp sư khẩu đầu thiền. Ðiểm này hy vọng các vị chú ý, đừng làm pháp sư khẩu đầu thiền, phải làm pháp sư đạo đức cao thượng.

    Có các thứ mây cúng dường như vậy, nhiều như số hạt bụi thế giới hải, đầy khắp hư không mà chẳng tan mất. Các Bồ Tát hiện ra các thứ mây đó rồi, hướng về đức Phật làm lễ, dâng lên cúng dường.

    Giống như ở trên đã nói, có các thứ mây cúng dường, nhiều như số hạt bụi thế giới hải. Mỗi vị Bồ Tát hiện ra mây cúng dường, đều đầy khắp hư không, hổ tương chẳng chướng ngại, lại chẳn