Upload
billy-politis
View
228
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
1/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 11
Κεφάλαιο 8
ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΗΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΗ
ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΠΑΡΕΜΒΑΣΗ
ΓΙΑΓΙΑ
ΤΗΝ ΤΗΝ
ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΤΟΥ
ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ
&& ΦΥΣΙΚΑΦΥΣΙΚΑΜΟΝΟΠΩΛΙΑΜΟΝΟΠΩΛΙΑ
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
2/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 22
Λόγοι αποτυχίας της αγοράς
Ατελής ανταγωνισμός
QM
PMM
MRMR
MCMC
ΜηΜη
αντισταθμιζόμενηαντισταθμιζόμενη
απώλειααπώλεια
ΑναδιανομήΑναδιανομή απόαπό
τουςτους καταναλωτέςκαταναλωτέςστονστον μονοπωλητήμονοπωλητή
ΠλεόνασμαΠλεόνασμα
ΚαταναλωτώνΚαταναλωτών
QC
P
PCC
DD
MCMC11Κόστος μονοπωλίου
•Μη αντισταθμιζόμενη
απώλεια (περιοχή Α)
•Απορρόφηση κερδών(περιοχή Β)
•Χ-απώλειεςαποδοτικότητας(αύξηση κόστους)
Α
Β
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
3/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 33
Δημόσια αγαθά
P
MC
Τ Τ DD
D1D2
Q*
• Τα δημόσια αγαθάείναι μη ανταγωνιστικά
στην χρήση και κανείς
δεν μπορεί να
αποκλειστεί•Ως εκ τούτου ησυνολική ζήτηση είναι
το κάθετο άθροισμα των
ατομικών καμπυλώνζήτησης
•Πώς θα γίνει ητιμολόγηση του
δημόσιου αγαθού;
Λόγοι αποτυχίας της αγοράς
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
4/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 44
Εξωτερικότητες
P SMC
DD
Q*
PMC
Qp
•Οι ενέργειες ενόςατόμου επηρεάζουν
άλλα άτομα (θετικά ήαρνητικά)
• Τα άτομααποφασίζουν
βασισμένα στο ιδιωτικό
και όχι το κοινωνικό
κόστος
Λόγοι αποτυχίας της αγοράς
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
5/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 55
Ατελής πληροφόρηση Η έλλειψη ή ασυμμετρία στην πληροφόρηση
μπορεί να οδηγήσει στις εξής δύο μορφέςαποτυχίας της αγοράς Λάθη (τα άτομα παίρνουν λάθος αποφάσεις)
Στρατηγική συμπεριφορά (τα άτομα αποδίδουναναποτελεσματικά προσπαθώντας να επωφεληθούναπό την ασυμμετρία στην πληροφόρηση)
Η ασυμμετρία στην πληροφόρηση δημιουργεί
Λάθος επιλογή (adverse selection) [απόκρυψη τωνχαρακτηριστικών ενός ατόμου]
Ηθικούς κινδύνους (moral hazard) [απόκρυψη των δράσεωνενός ατόμου]
Λόγοι αποτυχίας της αγοράς
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
6/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 66
Ο ρόλος της κυβέρνησης
Η κυβέρνηση, εκπροσωπώντας τα συμφέροντα τηςκοινωνίας, μπορεί να παρεμβαίνει και να επηρεάζει την
λειτουργία των αγορών όταν αυτό κρίνεται απαραίτητο για τα συμφέροντα του κοινωνικού συνόλου
Δυνάμεις οι οποίες επηρεάζουν την κυβερνητικήπολιτική:
1.Ψηφοφορία
2.Συμφέροντα ομάδων
3.Προσωπικά συμφέροντα
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
7/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 77
ΨηφοφορίαΠοιοι ψηφίζουν και πώς μεταφράζονται οι ψήφοι
σε επιλογή πολιτικών: άμεση – μέσω δημοψηφισμάτων σε τοπικό και
περιφερειακό κυρίως επίπεδο- και
αντιπροσωπευτική δημοκρατία
Η αντιπροσωπευτική δημοκρατία περιορίζει κατάπολύ την επίδραση των πολιτών στην λήψηαποφάσεων
Στην περίπτωση της αντιπροσωπευτικήςδημοκρατίας πολλές αποφάσεις λαμβάνονταισε επιτροπές
Positive theory of government
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
8/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 88
Ψηφοφορία σε επίπεδο επιτροπών (committee voting)Ας υποθέσουμε ότι οι υπουργοί Ενέργειας, Ναυτιλίας και ΑγροτικήςΑνάπτυξης αποτελούν μια επιτροπή που επιλέγει ένα από τρία
πιθανά έργα. Ο κάθε Υπουργός κάνει τις επιλογές του όπωςπαρουσιάζονται στον παρακάτω Πίνακα:
132Υπ. Αγρ.Ανάπτυξης
213Υπ. Ναυτιλίας
321Υπ. Ενέργειας
Αρδευτικά έργαΕπέκταση
λιμανιού
Σταθμός
ηλεκτροπαραγωγής
Η επιλογή του έργου που θα εκτελεστεί εξαρτάται από την σειρά με τηνοποία τα έργα θα τεθούν σε ψηφοφορία. Δηλαδή ο πρόεδρος τηςΕπιτροπής (agenda setter) έχει σημαντική επιρροή στη λήψη αποφάσεων
πρόεδρος
1η
Αποτέλεσμα:
2-12η
Αποτέλεσμα:2-1
Ερώτηση: Ποιο το αποτέλεσμα αν τεθούν σε 1η ψηφοφορία ο σταθμός ηλεκτροπαραγωγής και τα αρδευτικά έργα;
Positive theory of government
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
9/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 99
Ψηφοφορία σε επίπεδο επιτροπώνΗ επιρροή του προέδρου εξαρτάται από τις επιλογές των μελών (αν
όλοι οι υπουργοί είχαν τις ίδιες προτεραιότητες τότε δεν μπορεί να
έχει καμία επιρροή) Ένας άλλος τρόπος είναι να αθροιστούν οι βαθμολογίες όλων των
μελών της επιτροπής
Μια άλλη μέθοδος είναι η πολυκριτηριακή (τίθενται κριτήρια και τα
σταθμά κάθε κριτηρίου, τα μέλη της επιτροπής βαθμολογούν τιςεναλλακτικές προτάσεις σε όλα τα κριτήρια, υπολογίζεται οσταθμισμένος μέσος και επιλέγεται το έργο με τη μεγαλύτερη
θετική βαθμολογία)
Το σημαντικό είναι ότι ο τρόπος ψηφοφορίας επηρεάζει τοαποτέλεσμα
Positive theory of government
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
10/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 1010
Ομάδες ειδικών συμφερόντων (special interest groups)
Υπάρχουν ομάδες που προωθούν ιδιωτικά συμφέροντα (εταιρίες,βιομηχανικοί κλάδοι, κλπ) και αυτές που προωθούν συμφέροντακοινωνικών ομάδων (περιβαλλοντικές οργανώσεις κλπ)
Transfer / rent-seeking αναφέρεται στη διαδικασία και τους πόρουςπου δαπανούνται για να επηρεαστούν αποφάσεις έτσι ώστε να
μεταφερθεί πλούτος σε μια ομάδα από το υπόλοιπο κοινωνικό
σύνολο (δεν υπάρχει δημιουργία νέου πλούτου)
Επιπτώσεις:
1. Απώλεια πόρων2. Άδικη διανομή πλούτου
3. Απώλειες πόρων από τη δημιουργία λάθος πολιτικών
Positive theory of government
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
11/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 1111
Άμεσα συμφέροντα (direct self-interest)
Εκτός των εξωτερικών πιέσεων από ομάδες συμφερόντων και απότους ψηφοφόρους, οι αποφάσεις της κυβέρνησης επηρεάζονταικαι από τα συμφέροντα τόσο των ίδιων των πολιτικών όσο και της
κυβερνητικής γραφειοκρατίας
Η Θεωρία της γραφειοκρατίας: Η γραφειοκρατία έχει περισσότερηπληροφορία σχετικά με τα κόστη των προγραμμάτων που
διαχειρίζεται από τους πολιτικούς την οποία εκμεταλλεύεται για
να αυξήσει εμμέσως τις αμοιβές της (πιστωτικές κάρτες, έξοδαπαράστασης, υπηρεσιακά αυτοκίνητα, κλπ)
Conflict of interest and self-interest politicians: οι εκλεγμένοιπολιτικοί μπορεί να έχουν αντικρουόμενα συμφέροντα με αυτά
της κοινωνίας και να προωθούν το ίδιον συμφέρον
Positive theory of government
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
12/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 1212
Πότε χρειάζεται παρέμβαση;
Η αποτυχία της αγοράς καθιστά αναγκαία την πολιτική
ανταγωνισμού
Πότε όμως χρειάζεται παρέμβαση; Θα πρέπει ναεπισημανθεί ότι σε περιπτώσεις όπως οι παρακάτω δεν
χρειάζεται παρέμβαση:
Περιπτώσεις δυνητικού ανταγωνισμού και επομένωςπολύ μικρού ΑΔΜμ
Περιπτώσεις Έρευνας και Ανάπτυξης (Ε&Α)
Πίεση από τον διεθνή ανταγωνισμό αν το εμπόριο
είναι ελεύθερο (όμως κάποιες υπηρεσίες είναι χωρικάεξειδικευμένες, το μεταφορικό κόστος υψηλό και
υπάρχουν ειδικοί κανόνες τυποποίησης)
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
13/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 1313
Στόχοι πολιτικής:
1. Διάχυση της οικονομικής δύναμης
2. Προστασία της οικονομικής ελευθερίας
των ανταγωνιστών
3. Αύξηση της κοινωνικής ευημερίας(αποδοτικότητα και κατανομή).
ΣτόχοιΣτόχοι παρέμβασηςπαρέμβασης
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
14/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 1414
Οι κυβερνητικές παρεμβάσεις πρέπει να γίνονται με
βάση συγκεκριμένα κριτήρια και ανάλογα να
παίρνουν συγκεκριμένες μορφές
1. χαρακτηριστικά δομής αγοράς (μερίδιο αγοράς,
βαθμός συγκέντρωσης, εμπόδια εισόδου, κ. λ.π.)
– διάσπαση υπερσυγκεντρωτικών αγορών
– “ξέπλεγμα” της δομής της επιχείρησης
– έλεγχος συγκεντρώσεων επιχειρήσεων
– αναγκαστικές άδειες
ΜέσαΜέσα καικαι κριτήριακριτήρια πολιτικήςπολιτικής
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
15/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 1515
2. θέματα συμπεριφοράς (δέσμευση πωλήσεων,διακρίσεις ως προς τους καταναλωτές και άλλους
παραγωγούς)
– απαγόρευση τέτοιων συμπεριφορών
3. αποδοτικότητα
Η παρέμβαση εξαρτάται από τα αποτελέσματα των
αγορών (ανταγωνιστικότητα ή συνεργασία)
ΜέσαΜέσα καικαι κριτήριακριτήρια πολιτικήςπολιτικής
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
16/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 1616
Α. Πολιτικές για συγκέντρωση επιχειρήσεων
1. Συγκέντρωση (merger)
Αύξηση μονοπωλιακής δύναμης2. Συμπαιγνία (conspiracy)
Αύξηση των τιμών
3. Εναρμονισμένες πρακτικές (price – fixing)
Αύξηση τιμών
4. Διευκολυντικές πρακτικές (facilitating practices)Χωρίς ρητές συμφωνίες, υπάρχει συνεργασία
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
17/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 1717
Σε αγορές με μικρό αριθμό επιχειρήσεων οι
επιχειρήσεις αναγκαστικά λαμβάνουν υπόψητις κινήσεις των ανταγωνιστών τους, και ηστρατηγική αυτή συμπεριφορά μπορεί να
εκληφθεί ως συνεργατική συμπεριφορά
Συνεργασία σε επίπεδο έρευνας καιτεχνολογίας επιτρέπεται και σε ποιο βαθμό;
Α. Πολιτικές για συγκέντρωση επιχειρήσεων
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
18/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 1818
Πως εκτιμάται η μείωση κόστους και πως
απομονώνονται μειώσεις που ούτως ή άλλως θα
συνέβαιναν (π.χ. τεχνολογίας);
Πως προσδιορίζεται το εύρος της υπό εξέταση αγοράς;Διότι ο βαθμός συγκέντρωσης εξαρτάται από το
εύρος της αγοράς
Είδη συγκεντρώσεων:
– Οριζόντιες συγκεντρώσεις (στην ίδια αγορά)
– Κάθετες συγκεντρώσεις (πωλητής/αγοραστής)
– Conglomerates (καμιά σύνδεση)
1. Συγκεντρώσεις
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
19/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 1919
2. Συμπαιγνία / 3. εναρμονισμένες πρακτικές
Παραδείγματα: Price fixing, bid–rigging, market sharing
Γιατί ενδιαφερόμαστε για τις περιπτώσεις αυτές;- κόστη μονοπωλίου
- τα cartels είναι μη – αποτελεσματικά μονοπώλια
καθώς η παραγωγή δεν διανέμεται στις πλέοναποτελεσματικές επιχειρήσεις.
Μια οριζόντια συμφωνία (με τη μορφή συμπαιγνίας ήεναρμονισμένων πρακτικών) οδηγεί σε συμπεριφορές οιοποίες δεν θα υπήρχαν χωρίς την συμφωνία [καθορισμός
τιμών ή και παραγωγής]
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
20/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 2020
ΕΙΔΗ ΣΥΜΦΩΝΙΩΝ
1. Ανοικτές συμφωνίες: ρητές συμφωνίες
2. Tacit collusion: μη ρητές συμφωνίες,
αλλά καθαρές συμφωνίες γιασυνεργατική δράση
3. Conscious parallelism (ολιγοπωλιακή
αλληλεξάρτηση) ολιγοπωλιστές οι οποίοιδρουν αναγνωρίζοντας τιςαλληλεξαρτήσεις τους.
Υ π ά
ρ χ
ε ι
δ υ
σ κ ο λ ί α
δ ι α χ
ω ρ ι σ μ
ο ύ
2. Συμπαιγνία / 3. εναρμονισμένες πρακτικές
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
21/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 2121
4. Διευκολυντικές πρακτικές /αλληλεξάρτηση
Συνεργασία χωρίς ρητές συμφωνίες
Μορφές διευκολυντικών πρακτικών
- Ανταλλαγή πληροφοριών
- Incentive management
Παραδείγματα:
- Δημόσιες τοποθεσίες για να ξέρουν οι άλλεςεπιχειρήσεις τις θέσεις σου
- Πρόωρη ανακοίνωση τιμών
- Ανακοίνωση τιμολογιακών δομών
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
22/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 2222
Β. Κυριαρχία αγοράς (Market dominance)
1. Επιθετική συμπεριφορά (predatory pricing)
2. Μέτρα για κατάχρηση μονοπωλιακής δύναμης(abuse of dominance)
3. Μέτρα για κάθετους περιορισμούς και συμφωνίες
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
23/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 2323
1. Συγκεντρώσεις
Όσον αφορά τις συγκεντρώσεις θα πρέπει να
συγκρίνονται τα οφέλη από την μείωση κόστους με τα
κόστη από την αύξηση των τιμών.
Α
Β
Ε
C
Qc
MC1
MCo
q
PMON
Pc
Πριν την συγκέντρωση:
Κοινωνική ωφέλεια: Α+Β+C
Μετά την συγκέντρωση:
Κέρδη: Β+Ε
Πλεόνασμα καταναλωτών: Α
Κοινωνική ωφέλεια: Α+Β+ΕΕπομένως συγκρίναμε τις
περιοχές Ε και C
Αν Ε>C, η συγκέντρωση αυξάνει
την κοινωνική ωφέλεια
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
24/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 2424
1. Επιθετική συμπεριφορά (predatory pricing)
Λόγοι για τους οποίους οι επιχειρήσεις αναλαμβάνουν
τέτοιες δράσεις:
- Τιμολόγηση σε πολύ χαμηλές τιμές για να εκδιωχθείή να εμποδιστεί η είσοδος σε ανταγωνιστές
- Για να «δοθεί ένα μάθημα» στους ανταγωνιστές
Πώς διαχωρίζουμε μεταξύ απλά σκληρού
ανταγωνισμού και επιθετικής συμπεριφοράς; ;
Ορισμός: επιθετική συμπεριφορά έχουμε όταν μιαδράση είναι κερδοφόρα μόνο με την εκδίωξη
ανταγωνιστών
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
25/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 2525
Πολιτική δύο βημάτων:
1ο βήμα:
Έχει η επιχείρηση δύναμη αγοράς;
i. Μερίδιο >35%
ii. Ποιο το μερίδιο άλλων επιχειρήσεων
iii. Υπάρχουν εμπόδια εισόδου
2ο βήμα:
i. Αν P>ATC τότε επιθετική συμπεριφορά
ii. Αν P
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
26/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 2626
Χρήση δύναμης αγοράς για την προστασία ή επέκταση της
δύναμης αυτής.
Μορφές τις οποίες μπορεί να πάρει:
1. Αύξηση του κόστους του ανταγωνιστή (raisingrival’s costs) Πρακτικές που επιδιώκουν τηναύξηση του κόστους ανταγωνιστή (όπως αυξήσειςμισθών) που επηρεάζουν περισσότερο τις μικρέςεπιχειρήσεις.
2.2. ΚατάχρησηΚατάχρηση μονοπωλιακήςμονοπωλιακής δύναμηςδύναμης
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
27/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 2727
2. Διαφοροποίηση τιμών
Κάποιες όμως φορές έχει οφέλη καθώς επιτρέπεισε ομάδες ατόμων να αγοράζουν το αγαθό
3. Επιθετική συμπεριφορά (predatory conduct)
Χαμήλωμα των τιμών για να εκδιωχθούνανταγωνιστές από την αγορά.
2.2.ΜέτραΜέτρα για για κατάχρησηκατάχρηση μονοπωμονοπω--
λιακής λιακής δύναμηςδύναμης
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
28/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 2828
a. Αποκλειστική προμήθεια (Tied selling)
b. Άρνηση προμήθειας (refusal to supply)
c. Αποκλειστική αντιπροσώπευση (exclusive dealing)
d. Franchising
e. Διατήρηση της Τιμής Μεταπώλησης (resale pricemaintenance)
2.2. ΚατάχρησηΚατάχρηση μονοπωλιακήςμονοπωλιακής δύναμηςδύναμης
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
29/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 2929
a. Αποκλειστική προμήθεια (Tied Sales)
Είδη:i. Exclusive tying: ο αγοραστής του αγαθού Χ
από την επιχείρηση 1 πρέπει να αγοράσει και
όλες τις προμήθειες από την ίδια επιχείρηση.ii. Bundling: ο αγοραστής μιας μονάδας του
αγαθού Χ από την επιχείρηση 1 πρέπει νααγοράσει και μ μονάδες του αγαθού Ψ από
την ίδια επιχείρηση.
3. Κάθετοι περιορισμοί και συμφωνίες
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
30/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 3030
Κίνητρα:
i. Διατήρηση και μεταφοράμονοπωλιακής δύναμης
ii. Διασφάλιση αποδοτικότητας
- έλεγχος ποιότητας
- Αποφυγή επιλογής (σακούλες με
πορτοκάλια)
iii. Διαφορισμός τιμών
3. Κάθετοι περιορισμοί και συμφωνίες
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
31/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 3131
b. Άρνηση προμήθειας (refusal to deal)
Μπορεί να γίνεται για εκμετάλλευση μονοπωλιακήςθέσης, είτε γιατί έτσι θεωρεί η επιχείρηση ότι είναισυμφέρον χωρίς μονοπωλιακές επιπτώσεις.
Κυρίως με άρνηση προμήθειας προϊόντων σεκαταστήματα λιανικής πώλησης (διαχωρισμόςκαταστημάτων
3. Κάθετοι περιορισμοί και συμφωνίες
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
32/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 3232
c. Διατήρηση της Τιμής μεταπώλησης και εκπτώσεις στους
Ο πωλητής ελέγχει την τελική τιμή στην οποία πουλά ο
έμπορος λιανικής (ρούχα, φάρμακα, είδη αθλητισμού κ. λπ.)
Κίνητρα:
i. Διατήρηση συγκεντρώσεων σε επίπεδο παραγωγών
ii. Συγκέντρωση σε επίπεδο εμπόρων λιανικής
iii. Αποδοτικότητα
- διασφάλιση υπηρεσιών
- Διασφάλιση ποιότητας
3. Κάθετοι περιορισμοί και συμφωνίες
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
33/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 3333
d. Αποκλειστική αντιπροσώπευση
Μικρότερος ανταγωνισμός (εμπόδια εισόδου)
- Καλύτερες υπηρεσίες
e. Franchising
O franchisor απαιτεί από τους franchisee νααγοράζει προϊόντα αποκλειστικά από αυτόν.
3. Κάθετοι περιορισμοί και συμφωνίες
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
34/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 3434
Φυσικά μονοπώλια: Εισαγωγή
Στο προηγούμενο κεφάλαιο εξετάσαμε τις πολιτικέςπροστασίας ανταγωνισμού, δηλαδή παρεμβάσεις για την
ενίσχυση ή προστασία του επιπέδου του ανταγωνισμού.
Στο κεφάλαιο αυτό θα εξετάσουμε τις περιπτώσειςκυβερνητικών παρεμβάσεων για τον άμεσο καθορισμό
των τιμών (έλεγχος της αγοράς)
Περιπτώσεις
1. Πλήρης πληροφόρηση (δημόσιες επιχειρήσεις)2. Ασύμμετρη πληροφόρηση
A. Ένα αγαθό
B. Περισσότερα αγαθά
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
35/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 3535
Οι ρυθμίσεις αυτές αφορούν κυρίως φυσικά μονοπώλια:
το μέσο κόστος φθίνει στο σημείο στο οποίο η καμπύληζήτησης τέμνει την καμπύλη του μέσου κόστους
$
Q
AC
D
αύξουσες
αποδόσεις
κλίμακας
Παραδείγματα κλάδων υπόάμεσο κεντρικό έλεγχο:Επιχειρήσεις κοινής
ωφέλειας, ηλεκτρισμός,
υδροδότηση, τηλέφωνο,κ. λπ.
Φυσικά μονοπώλια: Ορισμός
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
36/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 3636
Δύο προβλήματα:
1. Η ελεύθερη αγορά θα οδηγήσει σεμονοπώλιο
2. Στην περίπτωση που θα επιβληθεί η άριστη
τιμολογιακή πολιτική P=MC (τιμολόγησηοριακού κόστους) το μονοπώλιο δενκαλύπτει τα έξοδά του.
Φυσικά μονοπώλια: Προβλήματα
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
37/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 3737
1. Πλήρης πληροφόρηση
a. Δημόσιες επιχειρήσεις, ένα αγαθόb. Δημόσιες επιχειρήσεις, δύο ή περισσότερα αγαθά
2. Ελλιπής πληροφόρηση
a. Ένα αγαθό, επιδοτήσεις
b. Περισσότερα του ενός αγαθά
c. Χωρίς επιδοτήσεις
Φυσικά μονοπώλια: Λύσεις
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
38/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 3838
Δημόσιες επιχειρήσεις
i. Τιμολόγηση μέσου κόστους
P=ACP=AC
Στην περίπτωση αυτή η επιχείρηση έχει κέρδη αλλά
δεν είναι η αποδοτική τιμολόγηση καθώς P>MC(έχουμε DWL)
1.α.ι. Τιμολόγηση μέσου κόστους (P=AC)
1.α.ιι. Τιμολόγηση οριακού κόστους (P=MC
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
39/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 3939
ii. Τιμολόγηση οριακού κόστους με επιδοτήσεις
P=P=ΜΜCC ++ επιδότησηεπιδότηση
Στην περίπτωση αυτή έχουμε αποδοτική τιμολόγηση
αλλά οι επιδοτήσεις δημιουργούν στρεβλώσεις σε
άλλα σημεία της οικονομίας και μπορούν να
δημιουργηθούν προβλήματα «ρυθμιστικήςσύλληψης» [διαπλοκής ρυθμιστικού φορέα-ρυθμιζόμενης επιχείρησης] λόγω της δυνατότητας
καθορισμού του ύψους της επιδότησης
μ γη η ρ ς (
+ επιδότηση)
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
40/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 4040
iii. Μη γραμμική τιμολόγηση (τιμολόγηση δύο
μερών two-part pricing)Εάν το ρυθμιζόμενο μονοπώλιο έχει σταθερό κόστος
F και Ν καταναλωτές τότε χρεώνει:
Pq N
FTP(4) +=
Τ P: συνολική χρέωση
P: P = MC = C (εάν το οριακό κόστος είναι σταθερό)
1.α.ιιι. Μη γραμμική τιμολόγηση
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
41/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 4141
Η μέθοδος αυτή είναι
ουσιαστικά τιμολόγηση με
εκπτώσεις επί της
ποσότητας
MRMR
QM
PM
MCMC
QC
$
Q
DDQ2
A
B DP2
1.α.ιιι. Μη γραμμική τιμολόγηση
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
42/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 4242
Εάν ο μονοπωλητής κάνει εκπτώσεις (από PM σε P2) γιατις ποσότητες που είναι μεγαλύτερες του QM, τότε το
DWL περιορίζεται στο τρίγωνο DΗ τιμολόγηση δύο μερών γίνεται προβληματική όταν οι
καταναλωτές διαφέρουν ως προς τη ζήτησή τους καθώς
αυτοί που αγοράζουν λίγες μονάδες επιβαρύνονταιΜια πιθανή λύση είναι η διαφοροποίηση του σταθερού
μέρους ανάλογα με το αν είναι μεγάλοι ή μικροί
καταναλωτές
NF
1.α.ιιι. Μη γραμμική τιμολόγηση
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
43/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 4343
1.1.ββ.. ΔημόσιεςΔημόσιες επιχειρήσειςεπιχειρήσεις μεμε δύοδύο ++ αγαθάαγαθά
Τιμολόγηση Ramsey (χωρίς διαγώνια αποτελέσματα
τιμών)Η τιμή επιλέγεται έτσι ώστε
ii
ii
nP
MCP λ =
−
λ: παράμετρος που επιλέγεται έτσι ώστε π(P)=0.
ni
: ελαστικότητα ζήτησης του i προϊόντος.
Όσο ποιο ελαστική ζήτηση τόσο ποιο μικρό το Pi-MCi
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
44/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 4444
Ακόμη και αν το οριακό κόστος είναι ίδιο για όλα τα
προϊόντα, οι τιμές θα διαφέρουν ανάλογα με την
ελαστικότητα ζήτησης
Για να αποφευχθούν τα προβλήματα
αναποτελεσματικότητας (Pi>Mci) πολλές φορές
χρησιμοποιείτε η τιμολόγηση δύο μερών ή τιμολόγηση σεώρες αιχμής (peak-load pricing) όπου η τιμή διαφέρειανάλογα με την ώρα της ημέρας (τηλέφωνο, ηλεκτρισμός)
Η κατά Ramsey τιμολόγηση, αν και είναι θεωρητικάπολύ σωστή είναι δύσκολα εφαρμόσιμη λόγω του
όγκου πληροφοριών που απαιτεί
1.1.ββ.. ΔημόσιεςΔημόσιες επιχειρήσειςεπιχειρήσεις μεμε δύοδύο ++ αγαθάαγαθά
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
45/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 4545
Η ρυθμιστική αρχή έχει πολύ λιγότερη πληροφόρηση
για το κόστος των ρυθμιζόμενων επιχειρήσεων.
2.α. Ένα αγαθό και επιδοτήσεις
Loed-Magat επιδοτήσεις
Στην περίπτωση στην οποία η ζήτηση είναι γνωστή, ορυθμιστής μεταβιβάζει το σύνολο του πλεονάσματος
καταναλωτών το οποίο αντιστοιχεί στην τιμή που
επιλέγει ο μονοπωλητής. Έτσι ο μονοπωλητήςεπιλέγει πάντα P=MC ( γιατί?) και προσπαθεί ναμειώσει όσο το δυνατόν το MC
2.2.αα.. ΕλλιπήςΕλλιπής πληροφόρησηπληροφόρηση, 1, 1 αγαθόαγαθό ++ επιδότησηεπιδότηση
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
46/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 4646
Προβλήματα:
– εκτίμηση ζήτησης με βεβαιότητα
– αναδιανομή πλούτου
Το δεύτερο πρόβλημα μπορεί να ξεπεραστεί
1. Εάν δημοπρατηθεί το μονοπώλιο και έτσι όλα τακέρδη περιέλθουν στο κράτος.
2. Εάν η επιδότηση είναι CS-Κ, όπου Κ κάποιασταθερά
2.2.αα.. ΕλλιπήςΕλλιπής πληροφόρησηπληροφόρηση, 1, 1 αγαθόαγαθό ++ επιδότησηεπιδότηση
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
47/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 4747
Εάν η κυβέρνηση θεωρεί πιο σημαντικά τα
διανεμητικά προβλήματα (δηλαδή δίνει μεγαλύτερηβαρύτητα στο CS) τότε μπορεί να επιλέξει πολιτικέςοι οποίες οδηγούν σε P>MC (μη αποτελεσματικές)αλλά σε μικρότερες μεταβιβάσεις.
Στην περίπτωση στην οποία ο ρυθμιστής γνωρίζει το
κόστος αλλά όχι την ζήτηση τότε το βέλτιστο δεν
μπορεί να επιτευχθεί όταν το μέσο κόστος είναι
φθίνον. Στην περίπτωση αυτή ο ρυθμιστής ορίζει μιασταθερή τιμή και μια σταθερή επιδότηση.
2.2.αα.. ΕλλιπήςΕλλιπής πληροφόρησηπληροφόρηση, 1, 1 αγαθόαγαθό ++ επιδότησηεπιδότηση
22 ββ Ελλ ήΕλλ ή λ όλ ό 11 θόθό
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
48/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 4848
2.β. Με περισσότερα του ενός αγαθά
Εάν η ζήτηση όλων των προϊόντων είναι γνωστήαλλά όχι το κόστος παραγωγής τότε και πάλι οι Loeb-Magat επιδοτήσεις είναι βέλτιστες.
Γενικά η πλήρης πληροφόρηση είτε της ζήτησηςείτε του κόστους είναι δύσκολη, και ως εκ τούτου ταπαραπάνω αποτελούν απλώς κατευθυντήριες
γραμμές.Στόχος είναι να βρεθούν καλύτερες πληροφορίες
(έλεγχος λογιστικών βιβλίων).
2.2.ββ.. ΕλλιπήςΕλλιπής πληροφόρησηπληροφόρηση, 1 +, 1 + αγαθόαγαθό
22 Χ ίΧ ί β β έβ β έ λ έλ έ
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
49/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 4949
i. Ρυθμιστική πολιτική ποσοστού απόδοσης (Rate ofReturn Regulation)
- επιτρέπεται ένα «δίκαιο» ποσοστό απόδοσης τουκεφαλαίου
P • Q = κόστη κεφαλαίου + S (RB)P: τιμή
Q: ποσότητα
S: επιτρεπόμενο ποσοστό απόδοσηςRB: βάση του ποσοστού απόδοσης
Ο ρυθμιστής επιλέγει το S και καθορίζει το RB
2.2.γγ.. ΧωρίςΧωρίς μεταβιβαστικέςμεταβιβαστικές πληρωμέςπληρωμές
22 Χ ίΧ ί β β έβ β έ λ έλ έ
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
50/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 5050
Προβλήματα: Οι επιχειρήσεις έχουν υπερβολικήποσότητα κεφαλαίου, παράγουν υπό συνθήκεςέντασης κεφαλαίου πέραν του αποτελεσματικού
Δεν υπάρχει πίεση για μείωση του κόστους αφού
αυτό καλύπτεται ούτως ή άλλως.
Averch – Johnson (A-J) effect:
Max Π = R(K,L) – WL – rk
s.t. R(K,L) – WL =SKmax Π = (s-r)k
LK Πολύ υψηλό
2.2.γγ.. ΧωρίςΧωρίς μεταβιβαστικέςμεταβιβαστικές πληρωμέςπληρωμές
22 γ Χ ίΧωρίς β β έε αβιβα ικές λ έληρω ές
8/18/2019 kinitra asimetri pliroforisi
51/51
ΟικονομικάΟικονομικά τωντων ΕπιχειρήσεωνΕπιχειρήσεων ΕΕ.. ΣαρτζετάκηςΣαρτζετάκης 5151
ii. Ρυθμιστική πολιτική οροφής τιμής (price-capregulation)
Δημιουργείτε ένας δείκτης τιμών μιας πολύ-παραγωγικής επιχείρησης και αυτός ο δείκτης δεν
μπορεί να υπερβαίνει μια συγκεκριμένη τιμή
PI(P) ≤
max Π(P)
Επιτρέπει κέρδη στην επιχείρηση εξασφαλίζονταςένα επίπεδο πλεονάσματος καταναλωτών
2.2.γγ.. ΧωρίςΧωρίς μεταβιβαστικέςμεταβιβαστικές πληρωμέςπληρωμές