34
66 K K Ka a an n na a aa a a m m ma a as s sa a ar r ra a ak k k K K Ki i it t ta a ab b b 2 2 2 m m ma a ad d dr r ra a as s sa a a t t ta a ag g g Caki gîlaŋgi gi Langue massalit, Livre 2 pour les écoles Première partie

KKKKnnnn mmmmssssrrrrkkkk KKKKiiiittttbbbb 2222 ... · Bb mbe Ibrhim Abdll, Amboro n ̂yembo n dumn̰en, irye ke n de. F@ki mbe mbo mjirint ê mind w ̂ mbo kooy de kll me. Y u m

  • Upload
    others

  • View
    0

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: KKKKnnnn mmmmssssrrrrkkkk KKKKiiiittttbbbb 2222 ... · Bb mbe Ibrhim Abdll, Amboro n ̂yembo n dumn̰en, irye ke n de. F@ki mbe mbo mjirint ê mind w ̂ mbo kooy de kll me. Y u m

66

KKKKaaaannnnaaaaaaaa mmmmaaaassssaaaarrrraaaakkkk

KKKKiiiittttaaaabbbb 2222 mmmmaaaaddddrrrraaaassssaaaa ttttaaaagggg

Caki gilaŋgi gi

Langue massalit, Livre 2 pour les écoles

Première partie

Page 2: KKKKnnnn mmmmssssrrrrkkkk KKKKiiiittttbbbb 2222 ... · Bb mbe Ibrhim Abdll, Amboro n ̂yembo n dumn̰en, irye ke n de. F@ki mbe mbo mjirint ê mind w ̂ mbo kooy de kll me. Y u m

2 65

Page 3: KKKKnnnn mmmmssssrrrrkkkk KKKKiiiittttbbbb 2222 ... · Bb mbe Ibrhim Abdll, Amboro n ̂yembo n dumn̰en, irye ke n de. F@ki mbe mbo mjirint ê mind w ̂ mbo kooy de kll me. Y u m

Gulasiran

1) Lasa katab ken:

a) Ndumanoŋ? He, ___________

b) Kundumanoŋ? He, ___________

c) Kandarkoŋ? He, ___________

d) Ndarkoŋ? He, ___________

2) Kanaa niriŋa wi katab ken:

a) Amboro Mula awun anden

b) Mboro Mula awun ___________

c) Tiro Mula awun ___________

d) Minta Mula awun ___________

e) Kinta Mula awun ___________

f) Inta Mula awun ___________

ten nden kenden ten amben

GGGGiiiirrrraaaayyyyeeee 3333 6666 1111)))) JJJJaaaabbbbuuuurrrr ggggeeeeyyyyaaaa:::: NNNNjjjjeeeebbbbaaaa

64

Kanaa masarak

Kitab 2 madrasa tag

Caki gilaŋgi gi

Kitabta wi ndinjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

World Relief Australia ye.

Association SIL

B.P. 4214

N’Djaména

République du Tchad

2013

Page 4: KKKKnnnn mmmmssssrrrrkkkk KKKKiiiittttbbbb 2222 ... · Bb mbe Ibrhim Abdll, Amboro n ̂yembo n dumn̰en, irye ke n de. F@ki mbe mbo mjirint ê mind w ̂ mbo kooy de kll me. Y u m

Langue : massalit, parlée dans la préfecture d’Assoungha à

l’est du Tchad, et au Soudan, surtout dans l’Etat fédéral

du Darfour occidental.

Traduction du titre : Langue massalit, Livre 2 pour les

écoles, Première partie

Genre : matériel didactique

Language: Massalit, spoken in the Assoungha préfecture in

Eastern Chad and in Sudan, mainly in the Federal State of

West Darfur.

Translation of title: Massalit language, Book 2 for school,

Part One

Genre: didactic materials

lllustrations: Adam Dawud Hissen, Gamaraddin Mahamat

Harun, Souleymane Abakar, Juma Adam Yaya, SIL

International Illustrations

1ereédition, 2500 exemplaires

Financement de (Funded by) World Relief Australia

© 2013 Association SIL Tchad

2

GGGGiiiirrrraaaayyyyeeee 3333 5555

Njeba kima taŋ

Amin lele talata

jo 15 aye 1 sene 2013

Akuy mbe Nura Ahmat,

Amboro niyembo andumanen, giraye

ke ande. Ama mboro jek mbândayi, abiyan

tanu koy anende. Jime nare-gim, eleleŋ de

a-ken, musa muŋun-ken, subbo

andenjebenin arti. Baba na ta da na ta mbo

lusi naŋ mbo liyarce naŋ mbo salam kâddu

ken. Assu.

Ama gikawa na Mâriyam Ibrahim.

Nikariyaa giraye molo :

1. Njeba gu ŋga lo ŋga wo nda tena?

_____________________

2. Lele ŋgara gim kijiraŋu tati? _______________

Nikariyaa ndayŋasira taŋ :

Ka ŋgo ru njeba igegiye?

63

Page 5: KKKKnnnn mmmmssssrrrrkkkk KKKKiiiittttbbbb 2222 ... · Bb mbe Ibrhim Abdll, Amboro n ̂yembo n dumn̰en, irye ke n de. F@ki mbe mbo mjirint ê mind w ̂ mbo kooy de kll me. Y u m

Nikariyaa ndayŋasira taŋ :

1. Njebaa wi ŋgata lo ŋgata wo nda ige?

2. Maŋ njeba aŋgit gena? Ŋga wo nda genoŋ?

Gulasiran

1) Sulo dora

2) Kanaa niriŋa wi katab ken:

a) Amboro Mula afud anden

b) Mboro Mula afud ___________

c) Tiro Mula afud ___________

d) Minta Mula afud ___________

e) Kinta Mula afud ___________

f) Inta Mula afud ___________

amben kenden ten nden ten

62

mbe nje ben ti

nan

a ndu ma

a nde nje be

___________

___________

___________

ne

KKKKaaaannnnaaaa nnnnddddaaaaŋŋŋŋaaaaKitab gi kimin Masaraa kanaa iniŋa madrasam kobolok tur mo gâr nige wi ni. I kitab gilaŋgi gu kobolok as mo nod hâgudu kitab mbarlaŋa gu wo kobolok tur mo gâr enteye.

Hâgudu kitab ini gu wo subum jo kaŋ gâr igeti. Jo mbir na wi gâr geya noŋ nikariyaa lasira noŋ hâgudu gulasiran noŋ enti. Jo kaŋgalaŋa gim du âfandi gâr tenin kinaŋ hâgudu jabur geya enti.

Kitab ini gi hâbuto senem ndâŋin nonodise wi molo munduŋa. Ila i kori lok se! lok uraŋa lok kari! molok nukasi wi ye.

FFFFoooorrrreeeewwwwoooorrrrddddThis book is a postprimer designed for Massalit primary school children who are learning to read and write their mother tongue as part of a two-year programme in Grades 4 and 5.

Lessons are planned in sets of three, as classes are normally 3 times per week. Each week, the !rst two lessons consist of reading, discussion and writing exercises, while the third lesson is for creative writing and sometimes a listening story. The sequence of themes for the reading texts follows the cycle of the seasons.

AAAAvvvvaaaannnntttt----PPPPrrrrooooppppoooossssCe livre est un post-syllabaire destiné aux élèves massalit qui

apprennent à lire et écrire leur langue maternelle pendant la 4e

et la 5e année de l’école primaire dans les écoles des camps des refugiés (ce qui correspond aux CE2 et CM1 dans les écoles tchadiennes).

Les leçons sont plani!ées en unités de trois puisqu’elles sont normalement enseignées trois fois par semaine. Chaque semaine, les deux premières leçons comprennent la lecture, la discussion et des exercices d’écriture alors que la troisième est destinée à l’écriture créative et comprend souvent une histoire à écouter. La séquence des thèmes pour les textes de lecture suit le

cycle des saisons de l’année.

3

Page 6: KKKKnnnn mmmmssssrrrrkkkk KKKKiiiittttbbbb 2222 ... · Bb mbe Ibrhim Abdll, Amboro n ̂yembo n dumn̰en, irye ke n de. F@ki mbe mbo mjirint ê mind w ̂ mbo kooy de kll me. Y u m

Acknowledgements/Remerciements

Editors/Redacteurs ((((KKKKiiiittttaaaabbbbkkkkoooo nnnnoooorrrrggggoooollllaaaa wwwwiiii )))): Eunice Kua, Abderazik

Mahamat Ahmat, Juma Ibrahim Harun, Matar Mahamat Sileman,

Gamaraddin Mahamat Harun, Ishak Kamis Mahamat, Angela

Prinz

Illustrators/Illustrateurs ((((SSSSuuuurrrraaaannnn nnnneeeennnnaaaa wwwwiiii )))):::: Adam Dawud Hissen,

Gamaraddin Mahamat Harun, Souleymane Abakar, Juma Adam

Yaya, SIL International Illustrations

Contributors/Auteurs ((((LLLLuuuukkkkkkkkuuuurrrraaaa kkkkaaaattttaaaabbbb nnnneeeennnnaaaa wwwwiiii )))):::: Abderazik

Mahamat Ahmat, Juma Ibrahim Harun, Matar Mahamat Sileman,

Gamaraddin Mahamat Harun, Ishak Kamis Mahamat, Souleymane

Abakar, Ibrahim Abdalkarim Mahamat, Louise McKone, Abakar

Abdalkarim, FAPLG, Adam Abdalla Ismail, Harun Idriss Yakub,

Ahmat Mahamat Harun, Hissen Adam Ahmat, AlhaIz Ibrahim

Idriss, Mustafa Ahmat Hamat, Abdalla Idriss Baraka, Samiya

Issa Adam, Darasalam Ishak Yusif, Kadije Abakar Mahamat,

Sadiya Adam, Abdalla Tijani Abakar, Taha Ibrahim Arbab,

Sileman Abdulaye Mahamat, Sileman Mahamat Abakar, Mahmud

Fadul Zakaria, Abakar Yakub Ismail, Sale Abdal-Jalil

Thanks also to/Nous remercions egalement ((((KKKKaaaa ttttuuuuuuuu aaaawwwwuuuunnnn aaaammmmbbbbeeeennnnaaaa

wwwwiiii )))):::: Notre partenaire l’ONG CORD, les inspecteurs des écoles

Abubakar Zakaria Mahamat et Mahamat Adam Umar, des

representants des chefs du camps et des comités des parents

d’élèves (APE/ABA)

4

GGGGiiiirrrraaaayyyyeeee 3333 4444

Njeba majirin taŋ

Amin lele kamis

jo 3 aye 1 sene 2013

Baba mbe Ibrahim Abdalla,

Amboro niyembo andumanen, giraye

ke ande. Fâki mbe mbo majirinta ge minda

wi mbo kooy de kallaa me. Yagu ama kinta

his kinu aynaŋ-kede kâddur de ane. Kijiraŋu

koy niyembo ane. Subu nare-gim, fâki mbe

“Mbenjebenti” tire, andenjebenan du aka

kambarkin. Da mbe ta mbo liyarce mbeŋ

mbo lusi mbeŋ mbo salam kâddu ârnaŋa.

Mula afud ambenin, kalla mbo de midiran.

Assu.

Ama kima na Juma Ibrahim Abdalla.

Ni k ariyaa giraye molo :

1. Kima ŋgâri ke tindaye?_____________________

2. Ŋgannam fâki ta tenjebentiyoŋ?_______________

61

Page 7: KKKKnnnn mmmmssssrrrrkkkk KKKKiiiittttbbbb 2222 ... · Bb mbe Ibrhim Abdll, Amboro n ̂yembo n dumn̰en, irye ke n de. F@ki mbe mbo mjirint ê mind w ̂ mbo kooy de kll me. Y u m

GGGGiiiirrrraaaayyyyeeee 3333 3333 1111)))) JJJJaaaabbbbuuuurrrr ggggeeeeyyyyaaaa:::: NNNNiiiinnnnnnnnddddeeee gggguuuu ggggeeeennnntttteeeeyyyyeeee

60

GGGGiiiirrrraaaayyyyeeee 1111

MMMMuuuussssaaaa

Amboro Musa amburiye. Baba mbo

du Ibrahim uriye. Hâgudu da mbo

du Fatime uriye.

Liyarce mbeŋ amboro molo

kâddunjar wi Ahmat noŋ Juma noŋ

ye. Sina gi du Yusif te.

Lusi mbeŋa amboro molo kâddunjar wi

Halime noŋ Mâriyam noŋ ye. Sina gi du

Zara ye.

Nikariyaa giraye molo :

1. Musa ta da wo ŋga uriye?___________________

2. Musa taŋa tiyarce ŋgata yoŋ?

________________________

Nikariyaa ndayŋasira taŋ :

1. Baba no ŋga uriye? Da no ŋga uriye?

2. Liyarce naŋa mbo lusi naŋa mbo ŋgata mbo ŋgata

mbo ye?

5

Page 8: KKKKnnnn mmmmssssrrrrkkkk KKKKiiiittttbbbb 2222 ... · Bb mbe Ibrhim Abdll, Amboro n ̂yembo n dumn̰en, irye ke n de. F@ki mbe mbo mjirint ê mind w ̂ mbo kooy de kll me. Y u m

Gulasiran:

1) Tiŋge landir jera

a A u U k K r R t T

6

Nikariyaa ndayŋasira taŋ :

1. Maŋ morom ko ŋgâru nara?

2. Adiŋgije ka urce-gu nasa ye sul nasa yande?

Gulasiran

1) Ndeteŋa katab ken:

giba yosa

Ama aybina

Maŋ __________

Ti __________

Mi __________

Ki __________

I __________

Ama ayona

Maŋ __________

Ti __________

Mi __________

Ki __________

I __________

2) Sulo dora

59

mu tu rak

mu ku lam

wal da man

___________

___________

___________

ta

Page 9: KKKKnnnn mmmmssssrrrrkkkk KKKKiiiittttbbbb 2222 ... · Bb mbe Ibrhim Abdll, Amboro n ̂yembo n dumn̰en, irye ke n de. F@ki mbe mbo mjirint ê mind w ̂ mbo kooy de kll me. Y u m

GGGGiiiirrrraaaayyyyeeee 33332222

Kana a moro taŋ

Kaŋgi kamba sene tu morom ko kumam yon

meskeju luy mukulam tuluna.

Hagudu kiye taye-gu, adiŋgije raku

rayin adiŋgi to kimo tibina. Tibina-gim,

baba ta mbo da ta mbo kusul kelen! in eser-

de, mukulam cerem! in tuluna.

Baba ta mutarakta sikitaŋ adiŋgije

waldaman taŋa tu tu in tuna, karu welet! in

malaŋu urcen, kaŋgi gi ŋgo tire, “Hay! Ama

kimin sawije ane, ambuyan!” tirnen ela

taka.

Nikariyaa giraye

molo :

1. Kaŋgi morom ko

ŋgârii tarka?

_______________

2. Adiŋgije kaŋgu

ŋgo ena?

_______________

58

2) Sulo dora

kara

raka

Dorona kanaa ŋundii ken:

a ka ru ar 1) _______

2) _______

3) _______

4) _______

5) _______

6) _______ra ta ku tar

3) Mirsi katab geya:

Ama mirsi mbeŋa ___________________

amburiye. Baba mbe taŋa mirsi

______________ uriye. Da mbe taŋa mirsi

______________ uriye.

7

ka ra

ra ka

Page 10: KKKKnnnn mmmmssssrrrrkkkk KKKKiiiittttbbbb 2222 ... · Bb mbe Ibrhim Abdll, Amboro n ̂yembo n dumn̰en, irye ke n de. F@ki mbe mbo mjirint ê mind w ̂ mbo kooy de kll me. Y u m

GGGGiiiirrrraaaayyyyeeee 2222

MMMMâââârrrriiiiyyyyaaaammmm

Amboro Mâriyam amburiye. Ama

Musa ta tu ye. Baba mbe

Ibrahim te. Da mbe du Fatime

ye. Kiki mbe, da mbe ta da wo

Kadije uriye. Hâgudu baba mbe

ta da wo Hawa uriye. Uwan

mbeŋa du Abdalla noŋ Mustafa

noŋ ye.

Liyarce mbeŋ Ahmat noŋ Juma noŋ

Musa noŋ Yusif noŋ ye. Lusi mbeŋa du

Halime noŋ Zara noŋ ye.

Nikariyaa giraye molo :

1. Mâriyam taŋ kikin ŋgata ŋga mbo ye?

________________________

2. Mâriyam taŋ uwan ŋgata ŋga mbo ye?

________________________

Nikariyaa ndayŋasira taŋ :

1. Kiki na da na ta da wo ŋga uriye?

2. Uwa na baba na ta baba wo ŋga uriye?

8

2. Kima gi laŋgu ŋgo tena? __________________

Nikariyaa ndayŋasira taŋ :

1. Ka guro ŋgârii kul ike?

2. Ka guro lo ŋgârii kul eri?

Gulasiran

1) Kanaa “aw” nene wi katab ken:

a) Hâbi gi gula? He, aaaawwwwuuuullllaaaa

b) Laŋgu gose? He, ___________

c) Mukulo gosiŋa? He, ______________

d) Kitabko gula? Lala, ___________

e) Laŋgu juma gosiŋa? Lala, ___________

2) Ndeteŋa katab ken:

gggguuuulllluuuussssaaaa ggggâââârrrriiiinnnnjjjjaaaa

Ama awula

Maŋ __________

Ti __________

Mi __________

Ki __________

I __________

Ama âriŋa

Maŋ __________

Ti __________

Mi __________

Ki __________

I __________

57

Page 11: KKKKnnnn mmmmssssrrrrkkkk KKKKiiiittttbbbb 2222 ... · Bb mbe Ibrhim Abdll, Amboro n ̂yembo n dumn̰en, irye ke n de. F@ki mbe mbo mjirint ê mind w ̂ mbo kooy de kll me. Y u m

GGGGiiiirrrraaaayyyyeeee 33331111

Kan a a guro taŋ

Sene tu seIm ka guro waka, ama du kima lo

suro ko andiy-kunuŋ malta sawuye tiyen,

“Anaŋa sa andaŋan” ru ko sa ndaŋo anda-

gu, ka guro na karen kumam yon lan huy!

ena, fir ken kuma molo sur wâriŋa.

Ka tuu laŋgu tilo nendeneŋ kul rayo

cumo, ama tinda do wanaren, âkala-kunuŋ

malta le wac! in kâriŋ ko kotu ndab! in kibin

awula. Kaŋgi tu koy nari tara-kunuŋ, ti koy

ŋgic! in kibin “Ama awula” tirnen, gulto

mena.

Ka du kar

“Kima gi ta ye,

tulte” irnen

tela awula.

Nikariyaa giraye

molo :

1. Ka guro na kumam yon ŋgo ena?______________

56

GGGGuuuullllaaaassssiiiirrrraaaannnn::::

1) Tiŋge landir jera

o O i I m M n N l L

2) Dorona kanaa ŋundii ken:

a ka ki ku 1) _______ 4) _______

ma ta ra la 2) _______ 5) _______

na i u ko 3) _______ 6) _______

9

Page 12: KKKKnnnn mmmmssssrrrrkkkk KKKKiiiittttbbbb 2222 ... · Bb mbe Ibrhim Abdll, Amboro n ̂yembo n dumn̰en, irye ke n de. F@ki mbe mbo mjirint ê mind w ̂ mbo kooy de kll me. Y u m

GGGGiiiirrrraaaayyyyeeee 3333 JJJJaaaabbbbuuuurrrr ggggeeeeyyyyaaaa:::: MMMMiiiirrrrssssiiii kkkkaaaa ttttooooŋŋŋŋoooo nnnnaaaa nnnniiii ŋŋŋŋ

10

GGGGiiiirrrraaaayyyyeeee 33330000 1111)))) JJJJaaaabbbbuuuurrrr ggggeeeeyyyyaaaa:::: KKKKaaaannnnaaaa aaaa mmmmaaaakkkkaaaattttaaaarrrr tttt aaaaŋŋŋŋ

55

Page 13: KKKKnnnn mmmmssssrrrrkkkk KKKKiiiittttbbbb 2222 ... · Bb mbe Ibrhim Abdll, Amboro n ̂yembo n dumn̰en, irye ke n de. F@ki mbe mbo mjirint ê mind w ̂ mbo kooy de kll me. Y u m

Nikariyaa ndayŋasira taŋ :

1. Tirimbil ta nene, tirimbilko saŋ tunusulndan, ŋgo

tenti?

2. Burtu ŋgo ke meteretiyoŋ?

Gulasiran

1. Kanaa iya nira wi katab ken:

a) Musa tusula? Lala, tusul nnnnddddeeee

b) Tirimbil tâbaŋina? Lala,

______________

c) Ka târii ine? Lala, ______________

d) Musa turana? Lala, ______________

2) Tiŋge neneŋesira

kâddi kâriŋ kibin niyembo

1) __ __ __ __ __ 2) __ __ __ __ __

3) __ __ __ __ __ 4) __ __ __ __ __ __

54

GGGGiiiirrrraaaayyyyeeee 4444

MMMMuuuussssaaaa mmmmbbbboooo dddd iiii rrrr iiii mmmmbbbboooo

Lele tu, Fatime leru nucun nuŋ diru ciŋge

sam tayin, diri iya tirnen, Musa wo

muturakko nu, “Diru rucaŋ!” tirnen,

turcaŋa. Diri gi du kuri tiyen, Musa wo

kâdino timina. In ken Musa koy kuri tiyen, ti

du Fatime wo rucaŋ le târiŋa.

Nikariyaa giraye molo :

1. Fatime ŋgur taye? ________________________

2. Fatime Musa wo ŋgo tirnaŋa?________________

Nikariyaa ndayŋasira taŋ :

1. Ki ŋgo ken saa kul keri?

2. Musa tena-gi kalla yoŋ? Kalla yandan, ŋgo

tenteyere?

11

Page 14: KKKKnnnn mmmmssssrrrrkkkk KKKKiiiittttbbbb 2222 ... · Bb mbe Ibrhim Abdll, Amboro n ̂yembo n dumn̰en, irye ke n de. F@ki mbe mbo mjirint ê mind w ̂ mbo kooy de kll me. Y u m

Gulasiran:

1) Tiŋge landir jera

e E s S ŋ Ŋ d D y Y nd Nd

2) Dorona kanaa ŋundii ken:

da ka ma sa 1) _______ 4) _______

i ki ndi la 2) _______ 5) _______

e re ri ŋa 3) _______ 6) _______

do ra ye na

12

GGGGiiiirrrraaaayyyyeeee 2222 9999

MMMMuuuussssaaaa kkkkaaaannnnaaaa aaaa bbbbuuuurrrrttttiiii ttttaaaaŋŋŋŋ tttteeeennnnaaaa

Lele tu, Musa madrasam ko tare-gu, ti nari-

de karu, burti kâddi ka mbo tirimbilta mbo

kooy de iye-gu, kâriŋ taraŋi-gu, tirimbil

kâddi taren, idirana.

Ti celcelo de tirimbilko uji ketel

taraŋa. Taraŋa-gu, tirimbil du jo taŋam

munje de karu, nene farmalko kibin

tunusula. Tirimbil ta nene nusul-kodo kuran

“Kimo âbaŋin ana” ru nikin niyembo ajab

tirnaŋa.

Nikariyaa giraye molo :

1. Musa madrasa molok tare-gu, burti kâddi gu ŋgo

ken tetela? ______________________

2. Tirimbil ta nene ŋgo tena? ___________________

53

Page 15: KKKKnnnn mmmmssssrrrrkkkk KKKKiiiittttbbbb 2222 ... · Bb mbe Ibrhim Abdll, Amboro n ̂yembo n dumn̰en, irye ke n de. F@ki mbe mbo mjirint ê mind w ̂ mbo kooy de kll me. Y u m

nennda lo, tirimbil taren tikalan tinari. Inje

gi du njiŋanta nda walandirnda lo, tirimbil

tare-ken nari turci.

Nikariyaa giraye molo :

1. Leri mbo si mbo inje mbo ŋgur waka? ___________

2. Si ŋgo ru tirimbil tare-ken tinariyoŋ?

______________________

Nikariyaa ndayŋasira taŋ :

1. Makatarko ŋgur gakoŋ?

2. Tirimbil tare-ken, maŋ ŋgo gentiyoŋ?

Gulasira:

1. Kanaa iya nira wi katab ken:

a) Si gi kaSu tena? Lala, kaSu ten nnnnddddeeee

b) Njiŋanta nda talandira?

Lala, nda ______________

c) Leri gi tinariyoŋ? Lala,______________

d) Tirimbil ta nene su tikala?

Lala, ______________

e) Leri gi târiŋa? Lala, ______________

52

GGGGiiiirrrraaaayyyyeeee 5555

MMMMuuuussssaaaa mmmmbbbboooo ddddaaaakkkkaaaallllaaaa mmmmbbbboooo

Sene tu Musata fârik mo inde-de, de dakalo

tunana. Musa dakalo tucuŋteyekan, buto

kul taka. Ko dakalo tibina, tiŋgi du gure nira

lo nari tara. Musa buta mbo toddore-de,

buta ta tintiŋa. Tintiŋa-gim, dakalo fasiŋ

buto rac! le târiŋa.

De tiŋgi gi Musa

wo rayo-de,

jonu lisiŋ nondoŋon

ânu dole tila! Musa du

I turenden, de le

taka-kodo, Musa kurnaŋ kâriŋ taka.

Nikariyaa giraye molo :

1. Musa ŋgâru kul dakalam taka? _______________

2. Musa wo de ŋgo tendena? __________________

Nikariyaa ndayŋasira taŋ :

1. Musa ŋgo ru buto kul dakalam taka?

2. Musa dakalo tibina-gu, de ŋgo ru tara?

13

Page 16: KKKKnnnn mmmmssssrrrrkkkk KKKKiiiittttbbbb 2222 ... · Bb mbe Ibrhim Abdll, Amboro n ̂yembo n dumn̰en, irye ke n de. F@ki mbe mbo mjirint ê mind w ̂ mbo kooy de kll me. Y u m

G ulasiran:

1) Tiŋge landir jera

u U w W b B g G n N

________asi

________ere

________se ________aŋgaŋ

________uguru ________âtu

2) Dorona kanaa ŋundii ken:

i ka na gi 1) _______ 4) _______

a wa ga na 2) _______ 5) _______

bi ra re si 3) _______ 6) _______

ba be sa u

14

GGGGiiiirrrraaaayyyyeeee 2222 8888

MMMMaaaakkkkaaaattttaaaarrrr mmmmaaaallllttttaaaa nnnniiii

Jaman mo leri mbo si mbo inje mbo makatar

mo wayin, lerig tirimbil ta neno kaSu ken

gani tam tunuŋa. Hâgu si gi njiŋanta kaSu

ten-kede tunuŋa. Inje gi du njiŋanta tuna,

tuu nda walandir-kede, gani usurtem waka.

Leri ti nuŋ fek koy tirnde. Si gi du sur

le târiŋa. Tirimbil ta nene gi du inje gu

njiŋanta taŋa nda talan-kede tayin, inje gi

kâriŋ turcuŋa.

In ken ili molok, leri ti kaSu nena lo,

tirimbil tare-ken tinarinde. Si gi du kaSu

51

Page 17: KKKKnnnn mmmmssssrrrrkkkk KKKKiiiittttbbbb 2222 ... · Bb mbe Ibrhim Abdll, Amboro n ̂yembo n dumn̰en, irye ke n de. F@ki mbe mbo mjirint ê mind w ̂ mbo kooy de kll me. Y u m

GGGGiiiirrrraaaayyyyeeee 2222 7777 1111)))) AAAAffffaaaannnnddddiiii ggggâââârrrr tttteeeennnniiiinnnn kkkkiiiinnnnaaaaŋŋŋŋiiii::::

MMMMâââârrrriiiiyyyyaaaammmm kkkkiiii kkkkiiii ttttoooo aaaawwwwuuuunnnn tttteeeennnnaaaa

Mâriyam ti kiki to tikal taka-gu, kiki ta ti tumannden, I

tinde-de taka. Fi tinde-de ko tirkarna “Kiki, ŋgâri

ndena I jiyayoŋ?” tirnen, ti du “Andumanenden I

ande” in ru tindila. “Maŋ hassa ŋgo yoŋ?” tirnen, kiki

ta du “Hassa boko andumane yagu ndu lirra andire”

tirnaŋa.

Ti du “Maŋ hassa saŋan hâbuto genndiye. Boko

nunarig, ama awun mbenti” ru taŋi tam kude lay, dole

gorte-gorte torgortona wi kooy njur, rogol, Ilayo, sule

tiŋar siramu koy Ilan, mamunta nda lukan ndâjiŋ,

binije lukan ndâjiŋ tela, uburuŋa nda lamin kooy

nontoŋgol kude nday tunduŋa. Hâgudu nuguru tirina,

kiki ta mbo inana. In kenu, kiki ta ti niyembo ŋonin

atine to niyembo assu tirnaŋa.

Nikariyaa:

1. Mâriyam ta kiki ŋgâri tenoŋ?

2. Mâriyam ŋgâru ken kiki to awun

tenoŋ?

3. Maŋ kaŋgi kâddi nuko ŋgo ken awun gentiyoŋ?

2222)))) JJJJaaaabbbbuuuurrrr ggggeeeeyyyyaaaa:::: KKKKiiiiddddiiiimmmmeeee ttttooooŋŋŋŋoooo nnnnaaaa

50

GGGGiiiirrrraaaayyyyeeee 6666 JJJJaaaabbbbuuuurrrr ggggeeeeyyyyaaaa:::: MMMMaaaallllttttaaaa

15

Page 18: KKKKnnnn mmmmssssrrrrkkkk KKKKiiiittttbbbb 2222 ... · Bb mbe Ibrhim Abdll, Amboro n ̂yembo n dumn̰en, irye ke n de. F@ki mbe mbo mjirint ê mind w ̂ mbo kooy de kll me. Y u m

GGGGiiiirrrraaaayyyyeeee 7777

WWWWaaaassssiiii ttttaaaaŋŋŋŋuuuu ttttiiiinnnneeee

Lele tu kala Asta sug mo ko

tareg, kima ta kibirit mbo sari-

de, wasu taŋu tinibina. Kima tu

kude tinden, ka kar lay indiŋara.

Mamunta tinana. Asta wo indila

tara. Kimo tinanden, ŋonin tela.

Astata kimin mbo

wasarŋa tiyen, away ru

inde-de, ka gember nar

Asta wo taŋu nda edela

toŋonina.

Nikariyaa giraye molo :

1. Ŋgo ken wasi turnaŋa?_____________________

2. Wasi ŋgâru tinana?________________________

Nikariyaa ndayŋasira taŋ :

1. Ŋgo ken wasu adal migeti?

2. Kibiritko markan, ŋgo mentiyoŋ?

16

Gulasiran

1) Kanaa kuyenda wi wo nday:

ŋgannam ŋganna ŋgâru ŋgur ŋgo ru

a) Wâkit ________ larne?

b) Kala kokor ________ tene?

c) Kalata _________ ko wara?

d) _________ kusaŋ karneyoŋ?

e) Kokor ______ urake?

2) Kanaa tiŋgi ŋ mbo ŋg mbo nene gu lukkura molok

kindiŋara gani inim katab keni:

ŋŋŋŋ ŋŋŋŋgggg

49

Page 19: KKKKnnnn mmmmssssrrrrkkkk KKKKiiiittttbbbb 2222 ... · Bb mbe Ibrhim Abdll, Amboro n ̂yembo n dumn̰en, irye ke n de. F@ki mbe mbo mjirint ê mind w ̂ mbo kooy de kll me. Y u m

GGGGiiiirrrraaaayyyyeeee 2222 6666

KKKKiiiimmmmaaaa kkkkaaaarrrraaaa ŋŋŋŋ gggg ââââssssiiiissssiiiinnnn tttteeeelllleeeennnnjjjjaaaa

Sene tu, wânjii

taŋ as na niŋa

toron mondorona.

Nâŋgasi wi kooy

nondoron ŋgâsi

ŋgâsi ken

melenja. Melenja-

kunuŋ, asee niriŋa wi kokor nda marcana.

Marcana, kokor nan onodnde. Iya mini

ta kalawa molo kar ikala-kunuŋ, “Asee wi

ŋgur kanaŋa?” irnen, mi du “Mâŋgasina”

mirnen ela. Ŋun subbo sogoyam kokor

utturaŋteyek ko asee rak ajab rinaŋ ela.

Nikariya a giraye molo :

1. Wânjii ŋganna odorona?____________________

2. Asee niriŋa wi wo ŋgo ena?__________________

Nikariya a ndayŋasira taŋ :

1. Hâgu ka sogu ŋgur wâŋgasiyoŋ?

2. Kima asee tarcanag kalla yoŋ?

48

Gulasiran:

1) Tiŋge landir jera

â A i I e E ŋg Ŋg c C f F

2) Dorona kanaa ŋundii ken:

a ca ŋa la 1) _______ 4) _______

fa kâ ki na 2) _______ 5) _______

ku mu sa ru 3) _______ 6) _______

ka ŋe ge ŋgi

17

Page 20: KKKKnnnn mmmmssssrrrrkkkk KKKKiiiittttbbbb 2222 ... · Bb mbe Ibrhim Abdll, Amboro n ̂yembo n dumn̰en, irye ke n de. F@ki mbe mbo mjirint ê mind w ̂ mbo kooy de kll me. Y u m

GGGGiiiirrrraaaayyyyeeee 8888

KKKKiiiimmmmiiiinnnn aaaarrrrkkkkoooooooo mmmmbbbboooo iiiissssaaaarrrriiii

Musa mbo Mariyam mbo

kori hâbuto kooy oma

inda-gim, kusaŋko arko

tara.

Siŋgee kâddur toron,

wasu ena, arko du dole lo

wasi ta dâyko sero tucucin, i du nari arkoo

wo ibin, kimin kâddur de idirana.

Arkoo wo kibisin, nefefer ludan, “Wi

dee miniŋa ye” ru ninjikari iger-kunuŋ,

Mariyam du koku namu koŋkoŋ mo loyn kul

tanara. Tanara, arkoo wo fetta iniŋa kooy

ludan koŋkoŋ mo loyn kon, aŋgo loyn nâsiŋ

njur injiŋana.

Nikariyaa giraye molo :

1. Musa mbo Mâriyam mbo ŋgo ken arko ibina?

______________________

2. Mâriyam toŋo ko ŋgâru kul tara? ______________

18

Gulasiran

1) Kanaa kuyenda wi wo nday:

ŋga ŋganna ŋgur ŋgo ŋgâri

a) ________ ta jam nuguru ige?

b) ______ lok gareyoŋ?

c) Kima gi _________ tirnaŋa?

d) Jo ______ nuguru girina?

e) Baba na ________ ye?

2) Sulo neneŋesira

nâsiŋndo

nuguru

tirina

tibinndiye

47

nâ siŋ ndo

Page 21: KKKKnnnn mmmmssssrrrrkkkk KKKKiiiittttbbbb 2222 ... · Bb mbe Ibrhim Abdll, Amboro n ̂yembo n dumn̰en, irye ke n de. F@ki mbe mbo mjirint ê mind w ̂ mbo kooy de kll me. Y u m

GGGGiiiirrrraaaayyyyeeee 2222 5555

KKKK iiiimmmmaaaa kkkkaaaarrrraaaa nnnnuuuugggguuuurrrruuuu nnnnoooosssseeeennnnddddaaaa

Lele tu kima karo da ta “Nuguru giriya kosiŋ”

tirnen, “Haywa” ru kude lay sogu kul nuguru

nâsiŋndo durti kâddi mbo jo kaŋ tirina.

Hâgudu su du suto nandam turana.

In ken da ta kar nuguru sikal leru tuna.

Leri du iya tirnen, ajab rinaŋ “Kima mbe

kambo tibinndiye” ru ajab rinaŋ tela.

Nikariyaa giraye molo :

1. Kimo da ta ŋgo tirnaŋa?______________________

2. Nuguru jo ŋganna tirina?_____________________

Nikariyaa ndayŋasira taŋ :

1. Nuguru ŋgo ken irinan kalla tuti?

2. Ŋgo ken kima duri geya kallo tosiŋtiyoŋ?

46

Nikariyaa ndayŋasira taŋ :

1. Wasu gani ŋgondam migeti?

2. Mirsi arkoo niŋa ŋgata ye?

GGGGuuuullllaaaassssiiiirrrraaaannnn::::

1) Tiŋge landir jera

o O mb Mb j J nj Nj h H z Z ch Ch

2) Dorona kanaa ŋundii ken:

nja ka ja mba 1) _______ 4) _______

ha la jo ŋe 2) _______ 5) _______

su wa ga ra 3) _______ 6) _______

19

Page 22: KKKKnnnn mmmmssssrrrrkkkk KKKKiiiittttbbbb 2222 ... · Bb mbe Ibrhim Abdll, Amboro n ̂yembo n dumn̰en, irye ke n de. F@ki mbe mbo mjirint ê mind w ̂ mbo kooy de kll me. Y u m

GGGGiiiirrrraaaayyyyeeee 9999

1111)))) AAAAffffaaaannnnddddiiii ggggâââârrrr tttteeeennnniiiinnnn kkkkiiiinnnnaaaaŋŋŋŋiiii::::

DDDDuuuummmmbbbbaaaarrrriiii

Sene tu, arko kumba

kar dar Jinenewo

todila. Hâkuma

dawo tigen, arko

tisinden, tento koy

tosenden, asee

tinanin ajab ru

tinda-gu, kaŋgi tu

Dumbari arko

nenjebe, ti hâkumam kar, hâkumo “Ama arko gu wo

nunduraŋ anjebenti. Bero tesko âmbi-ken, aka siŋgee

ane aŋana, hâgudu muturak mbe eleleŋ aliŋgi to nene

ila awula, anjeben” tirnen, hâkuma bero ron tuna.

Bero nucun siŋgee taŋ laŋan, muturak ta

cukaŋgi ilu turana, arko ganu kooy turnaŋa. Ti tiyen,

arko du turcin, hâkuma du tirimbil ta mbo turcin,

Jinenewo le dahawo kamilko waka. Dumbari gi kusul

muturak to diŋgam tendena, arko darko le tiŋ ko dar

tum tusura, le wâlandira.

2222)))) JJJJaaaabbbbuuuurrrr ggggeeeeyyyyaaaa:::: KKKKaaaannnnaaaa aaaa wwwwaaaassssiiii ttttaaaaŋŋŋŋaaaa

20

GGGGiiiirrrraaaayyyyeeee 2222 4444

1111)))) AAAAffffaaaannnnddddiiii ggggâââârrrr tttteeeennnniiiinnnn kkkkiiiinnnnaaaaŋŋŋŋiiii::::

LLLLuuuukkkk aaaa ggggiiii wwwwaaaajjjj oooo tttt aaaaŋŋŋŋggggaaaacccciiii

Lele tu, Musa Dawud nim taka, Dawud mbo wardu nar

hâbuto suran ke sari inder-kunuŋ “Madaldim maka,

moŋgeta minana marni” ru waka.

Musa moŋgo nomono kallo in tarka-kunuŋ “Ama

moŋge mbo ananti!” tirnen, Dawud du “Lala, hassa

sabur ken! Sam ma-ken, koroo lukana, moŋgo koy

lukana-kodo nan,” tirnen, Musa du “Lala, ama hassa

de ananti, maŋ ŋgo ru iya riyayoŋ?” tirnaŋa.

Dawud du “Moŋgo inde raka-kunuŋ nanndiye.

Moŋgeta i koy irnaŋ ene. Aniŋ alu ko gani biyem nuŋ

kar hâgudu moŋgetam koy unugusi. Hâgudu gani koy

irnaŋ tene. Hâgudu koroo koy jarir-kunuŋ wardu

gulter-kunuŋ kar lukan-kede nanan, wi kooy kunim

kaŋgu wajo nda ige.”

Nikariyaa:

1. Musata Dawud mbo ŋgâri ke

isariye?

2. Dawud Musawo ŋgo ru tindiloŋ?

3. Aniŋ ŋgo ru biyeyoŋ?

2222)))) JJJJaaaabbbbuuuurrrr ggggeeeeyyyyaaaa:::: KKKKaaaannnnaaaa aaaa nnnnaaaaddddaaaaffffaaaa ttttaaaaŋŋŋŋ

45

Page 23: KKKKnnnn mmmmssssrrrrkkkk KKKKiiiittttbbbb 2222 ... · Bb mbe Ibrhim Abdll, Amboro n ̂yembo n dumn̰en, irye ke n de. F@ki mbe mbo mjirint ê mind w ̂ mbo kooy de kll me. Y u m

Gulasiran

1) Kanaa kuyenda wi wo nday:

una tuna kuna âna muna

a) Baba ta kimo juwafo _________ .

b) Ama liyar mbo galamko ________ .

c) Afandi mini karasta tinnden _________.

d) Ki Zenaba wo sabuno tinnden ______ ?

e) Kimin moŋgeta nar kiki inu ______ .

2) Sulo neneŋesira

Zenaba

juwafa

tinanti

tobotoŋa

afurfuraŋgi

44

Ze na ba

GGGGiiiirrrraaaayyyyeeee 11110000

AAAAnnnnoooo oooorrrrnnnnooooŋŋŋŋ ttttaaaa

Lele tu nori tuka, ka hille

taŋ kooy tiran norim

waka. Ornoŋ hille ta koy

turnaŋa waka-kunuŋ,

nori unna tuka, ornoŋ ka taŋa le nurkan

hillem kar iyaŋata wo “Maka, ka wo kooy

wayana. Ama de riŋ are” ru tindila.

Iyaŋata du kooy loru inde-de, ka iniŋa

kooy wara, ornoŋ ano taminayeka, kirama

ken ela.

Nikariyaa giraye molo :

1. Ka hille taŋa kooy ŋgur waka? _______________

2. Ornoŋ kar iyaŋata wo ŋgo ru tindila?

______________________

Nikariyaa ndayŋasira taŋ :

1. Ornoŋ ŋgâri tena ano tamina?

2. Ornoŋ ta ano gi ŋgo ru biye ye?

21

Page 24: KKKKnnnn mmmmssssrrrrkkkk KKKKiiiittttbbbb 2222 ... · Bb mbe Ibrhim Abdll, Amboro n ̂yembo n dumn̰en, irye ke n de. F@ki mbe mbo mjirint ê mind w ̂ mbo kooy de kll me. Y u m

Gulasiran:

1) Tiŋge neneŋesira

hille iyaŋa lele nurkan

1) __ __ __ __ __ 2) __ __ __ __ __

3) __ __ __ __ 4) __ __ __ __ __ __

2) Nintika landir jera

1 2 3 4 5

* * * ________ * * ________ * ________

* ________ * * * * ________ * * * * * ________

* * * * * ________ * * * ________ * * ________

22

GGGGiiiirrrraaaayyyyeeee 2222 3333

ZZZZeeeennnnaaaabbbbaaaa mmmmbbbboooo aaaa ffffuuuu rrrr ffffuuuurrrraaaaŋŋŋŋggggiiii mmmmbbbboooo

Lele tu Zenaba

afurfuraŋgu kibin ninjari

tinde-de, baba ta juwafa

nar da to “Juwafa lukana

nu-ken tinante” ru tuna.

Da ta du juwafa

lukan Zenaba wo tuna, Zenaba du

âfurfuraŋgu tinjikari-kunuŋ koroo tukan-

kede de juwafa tinana. Afurfuraŋgi ti biye

lo, Zenaba wo kano tobotoŋa. Tobotoŋa,

dawo nda ken ajab rinaŋ ela.

Nikariyaa giraye molo :

1. Zenaba ŋgâru ninjikari tinde-de, baba ta tara?

______________________

2. Zenaba koroo tukan-kede juwafa tinana, ŋgâri nda

tuka? ______________________

Nikariyaa ndayŋasira taŋ :

1. Zenaba ta da ŋgo ru juwafa tukana?

2. Ma nesin-kede ŋgo genti?

43

Page 25: KKKKnnnn mmmmssssrrrrkkkk KKKKiiiittttbbbb 2222 ... · Bb mbe Ibrhim Abdll, Amboro n ̂yembo n dumn̰en, irye ke n de. F@ki mbe mbo mjirint ê mind w ̂ mbo kooy de kll me. Y u m

Gulasiran

1) Kanaa kuyenda wi wo nday:

sa saa sam koro koroo

a) Kala Asta _________ taka.

b) KariI tukan, ________ teri.

c) Sam ko _________ nar maŋe.

d) Ama ______ mbara ane.

e) ______ mbe gi sina ye.

2) Sulo neneŋesira

giraye

sabuna

lukana

omone

42

gi ra ye

GGGGiiiirrrraaaayyyyeeee 1111 1111

KKKKiiiimmmmaaaa aaaannnnoooo nnnnaaaammmmeeee

Kima tu malta kul suro

koku tinda-gu, guwad

taŋayna, “Ka wo ano

andaminte” ru kurnaŋu

ororo ken “Ŋâwre kar

maltam taya! Kare!” tirnen, ka wara. Kima gi

cen “In de de araye” tirnen, ka le wâlana.

Hâgudu mbarlaŋo koy ororo ken “Ŋâwre

kar maltam taya! Kare!” tirnen, ka wara.

Hâkkoy cen “In de de araye” tirnen, ka

ndâsirnu le wâlana.

Malta mbo sey tinda-gu, ŋâwre kar

maltam taya. Hâkkoy kurnaŋ ororo ken

“Ŋâwre kar maltam taya! Kare!” tirnen, ka

du ano tame ru warnden, ŋâwre du malta yan

le taka.

Nikariyaa giraye molo :

1. Kima gi jo ŋganna ano tamina? _____________

23

Page 26: KKKKnnnn mmmmssssrrrrkkkk KKKKiiiittttbbbb 2222 ... · Bb mbe Ibrhim Abdll, Amboro n ̂yembo n dumn̰en, irye ke n de. F@ki mbe mbo mjirint ê mind w ̂ mbo kooy de kll me. Y u m

2. Ororo kaŋgalaŋo tena-gu, ka ŋgo ru warnde?

______________________

Nikariyaa ndayŋasira taŋ :

1. Suro gakan, ŋgâri ge?

2. Ano lama gi ŋgo ru biye ye?

Gulasiran:

1) Tiŋge neneŋesira

ŋâwre malta tirnen ororo

1) __ __ __ __ __ 2) __ __ __ __ __

3) __ __ __ __ __ __ 4) __ __ __ __ __

2) Nintika landir jera

5 6 7 8 9 10

* * * * *

________ * * * * *

* * * * *

________ * * * * *

* * *

________

* * * * *

* *

________ * * * * *

________ * * * * *

*

________

* * * * *

*

________ * * * * *

* * * *

________ * * * * *

* *

________

24

GGGGiiiirrrraaaayyyyeeee 2222 2222

AAAAjjjjiiii kkkkoooorrrroooo oooo lllluuuukkkkaaaa nnnniiii

Saa korom loyna-kodo

Saa korom loyna-kodo

Sabuna mbo lukana-kodo

Sabuna mbo lukana-kodo

Jir! jir! gena-kodo

Jir! Jir! gena-kodo

Ha sikal i ŋgo omone * Ha sikal i ŋgo omone

Mi gi ye minndegiye * Mi gi ye minndegiye

Mi gi ye minndegiye * Mi gi ye minndegiye

Nikariyaa giraye molo :

1. Koroo ŋgâri mbo luketi?_____________________

2. Lukanan, koroo ŋgonda uti?__________________

Nikariyaa ndayŋasira taŋ :

1.Ŋgannam koroo muketi?

2.Ŋgâri ta jam koroo sabuna mbo muketi?

41

Page 27: KKKKnnnn mmmmssssrrrrkkkk KKKKiiiittttbbbb 2222 ... · Bb mbe Ibrhim Abdll, Amboro n ̂yembo n dumn̰en, irye ke n de. F@ki mbe mbo mjirint ê mind w ̂ mbo kooy de kll me. Y u m

GGGGiiiirrrraaaayyyyeeee 2222 1111

1111)))) AAAAffffaaaannnnddddiiii ggggâââârrrr tttteeeennnniiiinnnn kkkkiiiinnnnaaaaŋŋŋŋiiii::::

DDDDeeeecccciiiirrrraaaa bbbbuuuurrrrttttiiii ttttaaaaŋŋŋŋ

Lele tu, Mâriyam mbo Musa mbo

hille ini molo tiŋar hille kala ini

ni gim ko salam enteyaka, burtim

sari-kodo, kala ini nim munje

ware-gu, ka tuu tuk-tukko nuŋu

rayo kar inta laIn-kodo wadara.

Mâriyamta kâriŋ wara-gu, tuk-tukko nuraye nig

kallo de turnaŋa. Yagu dummo nunuŋa gi ândurtu

tudaŋa, fariŋ kâddur iŋara. Andurtu nudaŋa gu lamin

burti molo nelle unduŋa, ka tuu koy wara, wârŋiren,

kala ini kinaŋ tara-gu ŋgo tire, “Kare, tuk-tukko

burtim molo mindisi” tirnen indisa-kodo, kaŋgi tu

andurtu jonim nudaŋa gu tikala.

Tikala-gim, ŋgo tirnaŋa, “Mariyam, maŋ fariŋ

kaŋgi taŋa lukunaŋan. Fariŋ ka tuu niŋa wajo inibi.

Maŋ gaka nagati mbo saa salni mbo gula naren, kaŋgi

gu joni to mukana mucuŋ” tirnaŋa.

Nikariyaa:

1. Kala ini ŋgo ru “Fariŋ lukunaŋan” tirniŋoŋ?

2. Fariŋ kaŋgi taŋa lukunaŋan, ŋgo gentiyoŋ?

2222)))) JJJJaaaabbbbuuuurrrr ggggeeeeyyyyaaaa:::: HHHHââââbbbbuuuuttttoooo nnnndddd uuuunnnnuuuurrrraaaannnnaaaa

40

GGGGiiiirrrraaaayyyyeeee 1111 2222

1111)))) AAAAffffaaaannnnddddiiii ggggâââârrrr tttteeeennnniiiinnnn kkkkiiiinnnnaaaaŋŋŋŋiiii::::

LLLLuuuukkkk mmmmbbbboooo ââââwwwwuuuuyyyyeeee mmmmbbbboooo

Lele tu kusaŋko

âwuye hillem fari

rucu tiye-gu, luk

taŋi ta tu gi molo tu

gim taye-gu

idirana. Awuye ŋgo

tire, “Wa Abu

Kaltuma! Ŋgur lo gareyoŋ?” tirnen, “Taŋi mbe tu gi

molo kar tu gim agiye” tirnen, “Maŋ ka haggar ge.

Hassa gara, nasari kaŋ in guranin mbel-ken gan.”

Abu Kaltuma du ŋgo tire, “Maŋ wâci ndiye-ken

sabur ken amboro in ru andaŋaŋndiye. Hâgudu ama

burti gu maŋ gartiyeka awosi-ken arndiyeye. Hâgudu

toŋo minim ko mucoo mbeŋa âwuyo burtim raku are

arnaŋan nasa ye i rnaŋndiye. In ko kaŋ ye” tirnen tela

taka.

Nikariyaa:

1. Abu Kaltuma nasari ŋganna turana?

2. Ŋga kurnaŋ nasari kaŋ turanti?

2222)))) JJJJaaaabbbbuuuurrrr ggggeeeeyyyyaaaa:::: NNNNaaaassssaaaarrrriiii kkkkaaaaŋŋŋŋ

25

Page 28: KKKKnnnn mmmmssssrrrrkkkk KKKKiiiittttbbbb 2222 ... · Bb mbe Ibrhim Abdll, Amboro n ̂yembo n dumn̰en, irye ke n de. F@ki mbe mbo mjirint ê mind w ̂ mbo kooy de kll me. Y u m

GGGGiiiirrrraaaayyyyeeee 1111 3333

GGGGâââârrrriiiirrrraaaa HHHHaaaalllliiiimmmmeeee ttttaaaa

Halime kârirnu

subbo data ta mbo

tusi taŋa mbo nda

tukkurna. “Ama

gindiken tobta as

âmbiya ru arirna.

Tob tu rayŋgu, tu

abunatu, tu furŋgu, tu jiso” in tirnaŋa.

Kimin du “Ama jisag awulti. Ama

rayŋgig awulti. Ama furŋgig awulti” in

riya wandaŋina. Ti du “Ama ârirnin, ki

ŋgo ru kenderetiyoŋ?” tirnen cen ela.

Nikariyaa giraye molo :

1. Halime ŋgo ru târirna?______________________

2.Tobta ŋgonda ye?______________________

Nikariyaa ndayŋasira taŋ :

Maŋ ŋgo ŋgo ru gârirna?

26

Gulasiran

1) Hâbuto tile gu wo kâddur ken:

TTTTiiii lllleeee KKKKaaaadddddddduuuurrrr

kaŋgi ka

baba

diri

si

kitab kitabta

galam

karas

kuno

arko

2) Sulo dora

39

a ndu nu ra na

nu bu raŋ

â ndur cu ŋa

___________

___________

___________

Page 29: KKKKnnnn mmmmssssrrrrkkkk KKKKiiiittttbbbb 2222 ... · Bb mbe Ibrhim Abdll, Amboro n ̂yembo n dumn̰en, irye ke n de. F@ki mbe mbo mjirint ê mind w ̂ mbo kooy de kll me. Y u m

GGGGiiiirrrraaaayyyyeeee 22220000

DDDDiiii rrrriiii aaaa nnnndddd uuuunnnnuuuurrrraaaannnnaaaa

Sene tu baba mbe diru kâddu ne gittu ken

tela waram ninda gu “Gaka gula na!”

tirnen, ko diru âŋgaya-gu nuburaŋ gure ru

buk-bukta rinaŋ andurcuŋa le âriŋa!

Andurci-de sel baba tindam ara.

Nikariyaa giraye molo :

1. Kima gi ta baba ŋgo tirnaŋa?

__________________

2. Diri gure ru ŋgo tena?

__________________

Nikariyaa ndayŋasira taŋ :

1. Maŋ malta waram ko kul geroŋ?Ŋgârii?

2. Diri buk-bukta niro jikaloŋ? Ŋgannam?

38

Gulasiran:

1) Kanaa kuyenda wi wo nday:

rayŋgi furŋgi jisa abunati duŋgi kuŋgi

a) Waraga ti ______ ye.

b) Chaye tu ________ ye, tu du _______ ye.

c) Gani ______ ye.

d) Kusaŋ lil ______ ye.

e) Kedeŋgi kude ______ mbo _________mbo

tenegiye.

2) Nintika landir jera

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

* * ________ * * * * ________ * * * * *

* * *

________

* * * * * ________ * * * * *

* * * * *

________ * * * * *

*

________

* * * * *

* *

________ * * * ________ * ________

27

Page 30: KKKKnnnn mmmmssssrrrrkkkk KKKKiiiittttbbbb 2222 ... · Bb mbe Ibrhim Abdll, Amboro n ̂yembo n dumn̰en, irye ke n de. F@ki mbe mbo mjirint ê mind w ̂ mbo kooy de kll me. Y u m

GGGGiiiirrrraaaayyyyeeee 1111 4444

MMMMuuuunnnnjjjjuuuukkkkuuuullllaaaa mmmmbbbboooo kkkkiiiimmmmiiiinnnn mmmmbbbboooo

Lele tu munjukula mbo kimin mbo ayŋge

tiliŋe mbo sey inda-gu, kimin “Ayo sikal,

hay aye tâjiŋa!” in irnaŋa. In irnaŋa-gu,

munjukula ŋgo tire, “Wa kimin mbeŋ, aye ili

yaŋ” in tirnaŋa. In tirnaŋa-gu, kima tu ŋgo

tire, “Kiki ayo tikala. Dano jise menti” in

tirnaŋa. In tirnaŋa-

gu, munjukula dole

koniŋ, si in seynu

ŋgo tire, “Wa kimin

mbeŋ, aye tu koy ili

yaŋga!” tirnaŋa cen

ela.

Nikariyaa giraye molo :

1. Kimin ŋgâru ikala? ____________________

2. Munjukula du ŋgo tirnaŋa? _________________

Nikariyaa ndayŋasira taŋ :

Aye mbo kimin ŋgârii ke isariyoŋ?

28

Gulasiran

1) Hâbuto kâddur na wi wo tilo ken:

KKKKââââdddddddduuuurrrr TTTTiiii lllleeee

kimin kima

liyarce

lusi

taŋ

injar

koroo

2) Sulo dora

37

a mbu nu ra na

mal I nig

tu ra ŋga la

___________

___________

___________

Page 31: KKKKnnnn mmmmssssrrrrkkkk KKKKiiiittttbbbb 2222 ... · Bb mbe Ibrhim Abdll, Amboro n ̂yembo n dumn̰en, irye ke n de. F@ki mbe mbo mjirint ê mind w ̂ mbo kooy de kll me. Y u m

GGGGiiiirrrraaaayyyyeeee 11119999

IIIInnnnjjjjeeee aaaammmmbbbbuuuunnnnuuuurrrraaaannnnaaaa

Lele tu ama noŋ liyar mbe noŋ lu mbe noŋ

hâgudu kimin tuu noŋ kiki mbe nim maye-

gu, taŋi kâni dol lo malInig, inje disartim

tinde-de mara.

Kâriŋ tiŋara-kunuŋ, kimin kooy ambel

wâriŋa, in de inje wâw-wâw! tirnen, ama du

“Haya haya” ru, koroo mbo yow-yow! age-

de, nene kar turaŋgala le aka.

Nikariyaa giraye molo :

1. Kimin ŋgur kayi-de injo warka?_______________

2. Inje ta nene kar ŋgo tena?___________________

Nikariyaa ndayŋasira taŋ :

1. Kinta wo ŋgâri kundunurana?

2. Injo ka ŋgo ru rubbu igegiye?

36

Gulasiran

1) Kanaa kuyenda wi wo nday:

munjukula kima dana kamba muco

a) Kiki ti _____________ye.

b) Uwa ti ________ ye.

c) Ama _________ ye.

d) Da ti ______ ye.

e) Baba ti ______ ye.

aye âyŋge kiye

__________ _________ ________

2) Nintika taŋ mirsi

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

as ________ aya ________ utuk ________

tile ________ iti ________ âday ________

kaŋ ________ tur ________ as ________

mbara ________ mâri ________ tile ________

29

Page 32: KKKKnnnn mmmmssssrrrrkkkk KKKKiiiittttbbbb 2222 ... · Bb mbe Ibrhim Abdll, Amboro n ̂yembo n dumn̰en, irye ke n de. F@ki mbe mbo mjirint ê mind w ̂ mbo kooy de kll me. Y u m

GGGGiiiirrrraaaayyyyeeee 1111 5555

1111)))) AAAAffffaaaannnnddddiiii ggggâââârrrr tttteeeennnniiiinnnn kkkkiiiinnnnaaaaŋŋŋŋiiii::::

MMMMaaaaddddrrrraaaassssaaaa mmmm gggg iiii kkkk eeeeyyyyaaaa ggggiiii nnnnddddaaaaŋŋŋŋ----nnnnddddaaaaŋŋŋŋ tttteeee

Lele tu, Mâriyam ta da ŋgo tire, “Amin

kala Asta kar amboro kiji andikan, hâgudu

mboro koy ndikanti. Madrasam âmin

gateyande” tirnen, Mâriyam du “Ama

madrasam ate gi ndaŋ-ndaŋ te, âfandi

mini hâbuto ŋundi âmbunji. Akindan

awosiŋndiye” tirnen, da ta du “Kala na gi kiji jek kalla

tike. Gaka ndarkindan kallo ndikanto rakindiye” tirnen,

Mâriyam ti du “Kiji koy kalla ye, yagu madrasa ndaŋ-

ndaŋ te” tirnen kure inda-gu, kala ta tara.

Kala Asta ti du “Mâriyam, kana maŋ ra gi gani

ta ye, ama koy aŋonina. Madrasam gaka garen-kodo,

kiji nerem mbikanti” tirnaŋa.

Nikariyaa:

1. Kala Asta ŋgâri ta jam Mâriyam nim tarteyoŋ?

2. Ŋgo ru madrasam tuŋuno koy kiketeyoŋ?

2222)))) JJJJaaaabbbbuuuurrrr ggggeeeeyyyyaaaa:::: NNNNiiiinnnnnnnnddddeeee gggguuuu ggggeeeennnntttteeeeyyyyeeee

30

GGGGiiiirrrraaaayyyyeeee 1111 8888 1111)))) AAAAffffaaaannnnddddiiii ggggâââârrrr tttteeeennnniiiinnnn kkkkiiiinnnnaaaaŋŋŋŋiiii::::

AAAAnnnndddduuuurrrrttttuuuu ddddaaaawwwwuuuu ggggeeeeyyyyaaaa

Musa ti lele tu waldama ta mbo isarigiyeka inim taye-

gu, nari-de taka.

Nari taye-gu, joni dala mbo cukul cullo tudaŋa

yagu turannde. Taka, waldama ta mbo sari-de usa.

Kus inim taka-gim, turan-kede, larniŋ tuŋuna.

Subbo tam joni niyembo tiyen turana, tiyar ta

Ahmat gi sikal, gani cullo tudaŋa gu sabuna mbo

tukana.

Hâgudu tu ta Halime gi saa salni kârow-kârowa

nar aŋgo mbo nugurtaŋ, “Jonu lun!” tirnen tuluna,

ruse tinde-de, njindi tile ta caku tula.

“Ndor” tirnen tondora, nagati irnaŋ

nenenda mbo kucuŋ-kodo tiro ndil ŋgo tire,

“Hâgu la, âbi du oynan, irnaŋ du tenan, in

ko de tommi” ru tindila.

Nikariyaa:

1. Musa ŋgo ken cullo tudaŋa?

2. Ŋun ŋun subbo turana kalla yoŋ?

3. Tiyar mbo tu mbo ŋgâru nda ena?

2222)))) JJJJaaaabbbbuuuurrrr ggggeeeeyyyyaaaa:::: KKKKaaaannnnaaaa ŋŋŋŋoooonnnnaaaaaaaa ttttaaaaŋŋŋŋ

35

Page 33: KKKKnnnn mmmmssssrrrrkkkk KKKKiiiittttbbbb 2222 ... · Bb mbe Ibrhim Abdll, Amboro n ̂yembo n dumn̰en, irye ke n de. F@ki mbe mbo mjirint ê mind w ̂ mbo kooy de kll me. Y u m

Gulasiran

1) Kanaa tiŋgi a mbo â mbo nene gu lukkura molok

kindiŋara gani inim katab ken:

aaaa ââââ

Kanaa wi gumma kumman:

lamin lâmin tarmina târmina

2) Sulo dora

tinaŋa

34

ti

di ye

tir kar na

fu ku tan

na ŋa

___________

___________

___________

GGGGiiiirrrraaaayyyyeeee 1111 6666

ŊŊŊŊoooonnnnaaaa aaaa kkkkiiiimmmmaaaa ttttaaaaŋŋŋŋ

Kima tu baba ta binu ŋundu nda tena. Ŋono

tinda-gu, hâgudu tiyar ta dar saba lo bini

noŋ berjeŋ noŋ nda tanara. Niyembo ŋonin

lamin, jonu cir! ken “Ama nanna kuyende”

rinaŋ tondorŋola. Gikawa taŋa Ndoro

uruŋayiye.

Nikariyaa giraye molo :

1. Baba kimo ŋgâru nda tena?__________________

2. Tiyar ta ŋgârii nda tanara? __________________

31

Page 34: KKKKnnnn mmmmssssrrrrkkkk KKKKiiiittttbbbb 2222 ... · Bb mbe Ibrhim Abdll, Amboro n ̂yembo n dumn̰en, irye ke n de. F@ki mbe mbo mjirint ê mind w ̂ mbo kooy de kll me. Y u m

Nikariyaa ndayŋasira taŋ :

1. Ŋgâri tukan ŋoninti?

2. Ŋgo ru waldaman mirsi tuu urduri?

Gulasiran

1) Tiŋge neneŋesira

aaaa eeee iiii oooo uuuu

ŋundiiii

ŋunduuuu

ŋonaaaa

ŋonoooo

1) __ __ __ __

2) __ __ __ __

3) __ __ __ __

4) __ __ __ __

2) Sulo dora

Masal: ŋonin

___________

___________

______________

32

ŋo nin

hâ gu du

to

gi ka wa

ndor ŋo la

GGGGiiiirrrraaaayyyyeeee 1111 7777

ŊŊŊŊuuuurrrr aaaa aaaa kkkkiiiimmmmaaaa ttttaaaaŋŋŋŋ

Kima tu baba ta

râdiyo ne,

neremko

tandare-ken âji

tâjin, baba to

tirkarna, “Aji

ŋgârii taŋ tândajiyoŋ?” tirnen, baba ta du

“Kâli niŋ tandajiye” tirnen tinaŋa-kunuŋ

“Ama koy radiyem aya, kara mbo ândajiŋ”

ru râdiyo lutturaŋ “Aci” ru ke, kujo mbo dil

kesin kooy fukutan tela.

Nikariyaa giraye molo :

1. Kima baba to ŋgo ru tirkarna?

_________________

2. Kima ŋgo kesin râdiyo tubukutana?

______________________

Nikariyaa ndayŋasira taŋ :

1. Ŋgo enin râdiye tânikoŋ?

2. Râdiye mbo ŋgâru mine?

33