Klasse voor Leraren 212

algebraVan�mensentaal�naar

februari 2011www.klasse.be

maandblad voor onderwijs in vlaanderen

212

lerareN BaSiS- eN SecUNDair oNDerWijS SPrekeN eeN aNDere taal

Niet om te lacheN

Maandblad voor onderwijs in VlaanderenUitgegeven door het Vlaams ministerie van Onderwijs en Vorming (Agentschap voor Onderwijscommunicatie)

Nr 212 • februari 2011

Klasse is teamwork. De hele ploeg vind je op www.klasse.be.Hoofdredactie: Leo Bormans Eindredactie: Nele Beerens en Wouter Bulckaert Beeldredactie: Jo Valvekens Redactie: Stijn Dekelver, Leen Leemans en Toon Van de Putte, m.m.v. Heleen Mesellem en Mieke Santermans Vormgeving: Mieke Keymis,

Peter Mulders en Tim Sels Sites en multimedia: Michel Aerts en Toon Van de Putte TV.Klasse: Elke Broothaerts, Hans Vanderspikken en Wouter Vanmol Lerarenkaart & Zeker Doen: Patrick De Busscher, Hannah El-Idrissi, Kerim Helaut, Geert Neirynck, Anne Siccard, Marc Van Belle en Sonja Van Droogenbroeck Secretariaat Klasse: Sabrina Claus, An Declercq, Hannah El-Idrissi en Anne Siccard Publiciteit: Diana De Caluwé

Verantwoordelijke uitgever: Jo De Ro – Koning Albert II-laan 15 – 1210 Brussel

Alle actieve Vlaamse leraren, CLB-medewerkers (elk net, elk niveau) krijgen Klasse gratis. Adreswijzigingen regel je uitsluitend via je eigen schooladministratie. Abonnement (10 nummers): 28 euro. Gepensioneerden, terbeschikkinggestelde leraren en

individuele studenten krijgen een abonnement tegen halve prijs. Groepsabonnementen voor alle studenten in de lerarenopleiding zijn gratis (bel 02 553 99 57 of mail [email protected]).

Voor scholen die dat wensen is er ook Yeti (derde graad lager onderwijs), Klasse voor Ouders (kleuteronderwijs tot en met tweede jaar secundair onderwijs) en Maks! (derde tot en met zevende jaar secundair onderwijs). Lees meer op www.klasse.be.

Klasse – Koning Albert II-laan 15 – 1210 [email protected]. redactie: 02 553 96 86Tel. secretariaat: 02 553 96 95Tel. advertenties: 02 553 96 94Tel. lerarenkaart: 02 553 96 95

Ergernis. Een bevriende stu-

dente moet voor haar stage in

de lerarenopleiding een gewone

lesdag volgen van jongeren in

het vijfde jaar secundair. Zeven

lesuren met dezelfde groep. ’s

Avonds ploft ze doodop in de ze-

tel. “Ik kan niet meer”, zucht ze.

Verwondering. “Niet te geloven hoe die gasten dat vol-

houden”, zegt ze. “Het was een relatief brave klas. Maar

de lessen waren gewoon doodsaai. Ze begonnen meestal

met de vraag waar ze de vorige keer waren gebleven. In die

school volgde ik zeven jaar geleden dezelfde richting. Som-

mige lessen waren nog altijd woordelijk dezelfde.” Het lijkt

een mooi experiment om zelf eens te doen.

Verantwoordelijkheid. Wat haar het meest opviel? Dat

er zo weinig gelachen werd. Er waren best heel grappige

gasten in die klas maar zij kregen nagenoeg altijd tijdens

de eerste minuten van de les te horen “dat ze moesten zwij-

gen” en “dat er in de les niet gelachen moest worden”. Ik

lees een Amerikaanse studie waarin humor een van de 24

grootste krachten van de mens wordt genoemd. Hoe meer

we erin slagen als leider, leraar, verkoper, dokter, welzijns-

werker, zelfstandige, werknemer of werkgever een beroep

te doen op onze talenten voor humor, hoe succesvoller we

zijn, hoe beter we om kunnen met stress en collega’s en hoe

meer appreciatie we voor onze persoon en ons werk krij-

gen. Speelsheid, relativeringsvermogen, alertheid, gevoel

voor humor … het zijn capaciteiten die overal uitermate

renderen en worden gewaardeerd. Ieder van ons herkent

ze meteen. Maar wat doen we met de vaardigheid ‘humor’

op school? Een kind lacht gemiddeld 300 keer per dag. Een

vijftienjarige nog zes keer … Vaak zijn ‘moeilijke’ leerlingen

bijvoorbeeld wel bijzonder grappig. Maar wie zal die vaar-

digheid als dusdanig erkennen, benoemen of stimuleren?

Nochtans kunnen we ook humor aanleren en oefenen: van

gemakkelijk (de humor inzien in het dagelijkse leven, het

kind in jezelf herontdekken, verbale humor) tot moeilijk

(lachen met jezelf, humor in stresssituaties). Mensen met

gevoel voor humor vinden gemakkelijker een partner en

een goede job. Ze hebben meer vrienden, zijn gezonder en

gelukkiger. Wereldwijd scoort humor helemaal bovenaan

bij de meest wenselijke eigenschappen. Het blijft een rare

vaststelling dat we met die eigenschap zo weinig doen op

school. Onderwijs is niet om te lachen. Wie laat Stijn mor-

gen even schrikken met een complimentje voor zijn gevoel

voor humor?

Hoofdredacteur Klasse

[email protected]

Is er ook plaats voor humor in de klas?

Wim Van Dooren, docent onderwijspsychologie: “Gezond verstand helpt niet als je abstract moet redeneren.” p. 10

Sieglinde Baeyens, directeur: “Leren luisteren? Start eens met muziek.” p. 36

Wouter Verhasselt, leraar wiskunde: “Waarom ik mij laat evalueren door mijn leerlingen.” p. 25

04 het nieuws

Lerarenberoep aantrekkelijker

10 Bergaf na de basisschool

Leraren basis- en secundair onderwijs spreken een andere taal. Hoe laten we de overstap vlotter verlopen?

17 Zing mee met het antipestlied

Tienerblad Yeti lanceert campagne tegen pesten.

18 Samen op school

Inspiratie voor ouders, leraren én leerlingen

22 Sssssstt, de leraar leert

De Vlaamse Scholierenkoepel (VSK) reikt je 25 methodieken aan om jezelf te evalueren. Even proberen?

26 het inschrijfgesprek

Hoe warm is jouw onthaal?

28 Sjapo

Loop naar Afrika, gsm-cursus voor senioren en Belgische chocolade in Finland

30 Dialoog

Creatief met eindtermen

32 De lerarenkamer

Academie voor beeldende kunst: school zonder punten

34 help

Schooltas doorzoeken: schending van de privacy?

36 muziek maakt slim

Het doorslaggevende effect van samen muziek maken

39 Zeker Doen

40 Kalender lerarendagen

44 Doe mee aan het Internationale jaar van de chemie

47 Tip&Win: nomineer de leraar van het jaar

58 Kruiswoordraadsel

iNhoUD

HET NieUWS

4 • Klasse voor Leraren

BeelD van de maand

“Zo Voel ik mij”

Griet Deknopper is docent lerarenopleiding met

loopbaanonderbreking. Vorig jaar trok ze naar

Palestina. Daar bezocht ze scholen in vluchtelin-

genkampen en organiseerde workshops beel-

dende expressie met kinderen en jongeren op de

Westelijke Jordaanoever. “Wat wil je over jezelf

aan andere kinderen in de wereld vertellen?” was

de opdracht. Een dertienjarige jongen uit Ramallah

maakte dit zelfportret. Vandaag toont hij het via

Klasse aan 200.000 leraren.

Begin februari vertrekt Griet opnieuw op expedi-

tie naar onderdrukt gebied. Om lokale leraren te

ondersteunen en Vlaamse leraren te inspireren.

Volg Griet op www.klasse.be/leraren en op

www.schoolexpeditie.org.

©©

Griet©Deknopper

Klasse voor Leraren • 5


HET NieUWS

procent van de kinderen van de derde kleuterklas ging minstens 220 hal-

ve dagen naar school tijdens het schooljaar 2009-2010. Het schooljaar

daarvoor lag dat aantal nog 4,5 procent lager. Zesjarige leerlingen die

dat minimum aantal dagen niet halen, moeten bij het CLB een taalproef

afleggen. Wie niet slaagt, moet een extra jaar les volgen in een Neder-

landstalige kleuterklas. Vorig schooljaar slaagden acht op de tien kinde-

ren die de taalproef aflegden.

Hersenen actiever naarmate ze ouder wordenHersengebieden die bepaalde denk-functies uitvoeren, zoals beslissingen nemen, worden actiever naarmate tieners ouder worden. Dat stelt Esther Keulers (Universiteit Maastricht) in haar proefschrift. Keulers onderzocht adolescenten tus-sen 13 en 21 jaar, zowel via hersenscans als neuropsychologische testen. Ze ging de ontwikkeling van denk-functies na, zoals beslissingen nemen en reacties onderdrukken. De hersen-gebieden die veranderen in de tiener-jaren liggen verspreid door het brein. Veel van die hersengebieden werken samen in netwerken. De communicatie ertussen verbetert met ouder worden. De uitkomsten van het onderzoek zijn van belang voor de manier waarop we naar tieners kijken. Zo gaan we er in het huidige onderwijssysteem vaak van uit dat leerlingen al behoorlijk goed in staat zijn tot zelfstandig werken, terwijl dat een vaardigheid is die zich in de tienerfase nog ontwikkelt. Er bestaan ook beduidende verschillen tussen jongeren. Zo zijn meisjes sneller dan jongens tijdens taken waarin ze een beslissing moeten nemen.

Vinger opsteken werkt niet

Enkel de sterkere leerlingen steken hun vinger op tijdens de les. Wie twijfelt of geen zin heeft, let niet op en haakt af. Dat blijkt uit The Classroom Experiment, een BBC-documentaire met pedagoog Dylan Williams (Universiteit Londen). Hij testte tien weken lang uit hoe je leerlingen beter bij de lessen betrekt. Alle leerlingen kregen een bordje. Telkens als de leraar een vraag stelde, schreven de leerlingen het antwoord op. Op hetzelfde moment staken ze hun antwoord in de lucht. Op die manier moest iedereen zijn aandacht bij de les houden, ook omdat Williams de leraar tussendoor leerlingen liet aanduiden. Verder begon elke dag met een sportmoment. En in plaats van punten kregen de kinderen persoonlijke feedback. “In het begin hadden ze er een hekel aan”, zegt Williams in de docu-mentaire. “Sterkere leerlingen kregen minder aandacht dan ze gewoon waren. Kinderen die het gewend waren om zich te verstoppen, moesten plots veel actiever worden.” De resultaten zijn spectaculair. In tien weken tijd gingen leerlingen dub-bel zo snel vooruit. Ze waren meer gericht op hun eigen leerproces. Op de koop toe kregen de stillere kinderen meer zelfvertrouwen.

Check het filmpje over uitwisbare bordjes op TV.Klasse.www.klasse.be/ga/bordjes


Graag meer aandacht voor welbevindenIn het Vlaamse basisonderwijs is er nog te weinig aan-dacht voor de emotionele ontwikkeling van kinderen, zowel in de eindtermen als in de les zelf. Dat blijkt uit de masterscriptie van Kristiaan Pipijn (Universiteit Antwer-pen). In de eindtermen ligt de nadruk sterk op sociale vaardig-heden. Scholen focussen bijgevolg veel meer op die sociale vaardigheden en minder op emotionele ontwikkeling. Pedagogische begeleiders bevestigen dat. Toch merken zij dat de aandacht voor het welbevinden en de emotionele ontwik-keling in scholen gegroeid is dankzij het gok-decreet. Het daagt leraren uit om naar de volledige ontwikkeling van een kind te kijken. Materialen zoals de ‘Axenroos’ en ‘Het huis vol Axen en gevoelens’ bevorderen het welbevinden en de emotionele ontwikkeling. Leraren hebben in hun dagelijkse omgang met kinderen vooral onbewust aandacht voor de emotionele ontwikkeling. Bewuste aandacht komt er pas voor een kind met problematisch gedrag.

Maken rekenmachines je dom? ‘Dit apparaat maakt je dom.’ Die waarschuwingstekst moet volgens de Nederlandse hoogleraar Ruud Schotting op rekenmachines staan. Door het blinde gebruik ervan missen veel eerstejaars in het hoger onderwijs elementaire rekenvaardigheden.

Volgens Schotting weten de studenten niet hoe ze haakjes moeten wegwerken of vierkantswortels moeten berekenen. “Er is iets grondig mis met de wiskundelessen in onze secun-daire scholen. Als je leerlingen al te vroeg met de grafische rekenmachine laat werken, doen ze vaak de wiskundige basisvaardigheden niet op”, zegt Schotting in De Telegraaf. Uit het recentste PISA-onderzoek blijkt nochtans dat Neder-landse vijftienjarige leerlingen goed scoren op wiskundige geletterdheid. In Europa staan ze op de vijfde plaats.

Populair op de speelplaatsOp de speelplaats wil elk kind erbij horen. Kinderen met een beperking des te meer. Waardoor voelen die kinderen zich opgenomen in of net verstoten uit een groep als ze spelen? Dat onderzocht dr. Nancy Spencer-Cavaliere (Uni-versity of Alberta, Canada). Er zijn drie sleutels. Een eerste cruciale stap is toegang tot het spel. Erbij horen begint met zelf te vragen of je mee mag spelen en een positief antwoord daarop, of uitgenodigd worden om mee te spelen. Ten tweede willen kinderen zich een gelijkwaardige deel-nemer voelen. Ze willen een betekenisvolle, belangrijke rol spelen in het spel. De derde sleutel is vriendschap, iemand hebben op wie je kunt bouwen en die je vertrouwt. Daardoor maken de kinderen zich minder zorgen over hun prestaties in het spel en kunnen ze zich gewoon amuseren omdat ze zich in een veilige omgeving voelen. “Voor kinderen met een beperking is spelen op de speelplaats een extra uitdaging”, zegt Spencer-Cavaliere. “Je bent immers afhankelijk van andere kinderen. Die gaan niet altijd even goed om met verschillen of begrijpen ze niet.”


HET NieUWS

De Vlaamse Regering en de sociale partners sloten een ak-koord van cao af voor de verschillende sectoren binnen het onderwijs. Daarin zijn verschillende nieuwe maatregelen opgenomen die het beroep van leraar aantrekkelijker moe-ten maken. De afspraken gelden voor de jaren 2010 en 2011.

ALLE ONDERWIjSNIVEAUS• Als je deelneemt aan lokale inspraakorganen die op-

gericht zijn op basis van een wet of een decreet krijg je daarvoor dienstvrijstelling.

• Je inrichtende macht moet vanaf 1 september 2011 een ver-zekering burgerlijke aansprakelijkheid en rechtsbijstand afsluiten voor jou en al je collega’s.

• Volgende maatregelen moeten je uiterlijk vanaf 1 septem-ber 2011 vlotter aan een vaste benoeming helpen:

` alle betrekkingen worden vacant verklaard in het GO!; ` als je in het GO! de enige kandidaat bent, kan je school een vaste benoeming enkel nog weigeren als je als laat-ste evaluatie een ‘onvoldoende’ hebt gekregen;

` betrekkingen van personeelsleden die ter beschikking worden gesteld wegens ontstentenis van betrekking wegens definitieve ongeschiktheid worden vacant verklaard.

Er wordt ook onderzocht of personeelsleden die minder dan een halftijdse opdracht uitvoeren onder bepaalde voorwaarden sneller het TADD-statuut kunnen krijgen.

• Als je opnieuw start na een ernstige of langdurige ziekte,

kun je vanaf 1 september 2011 in bepaalde omstandighe-den met ‘verminderde prestaties’ werken.

• Een aantal maatregelen vergemakkelijken de combinatie werk en gezin:

` je kunt vrijgesteld worden om het verplichte voorberei-dingsprogramma adoptie te volgen;

` je krijgt vanaf 1 september 2011 ook vaderschapsverlof als je de partner van de biologische moeder bent;

` je kunt ouderschapsverlof opnemen tot je kind twaalf jaar is. Dat kan vanaf 1 september 2011 in twee periodes als de zomervakantie ertussen valt of voor een vijfde van je opdracht.

BASIS- EN SECUNDAIR ONDERWIjS• De verbetering van de arbeidsomstandigheden en

-voorwaarden van het meester-, vak- en dienstpersoneel en de busbegeleiders wordt geëvalueerd. In afwachting daarvan is er een budget om hun arbeidsomstandigheden verder te verbeteren.

• In het basisonderwijs versterken bijkomende middelen vanaf 1 september 2011 de administratieve ondersteuning.

• Plage-uren inrichten wordt vanaf 1 september 2011 beperkt in het basisonderwijs.

BASISEDUCATIE• Als je in een centrum voor basiseducatie werkt moet de

directie je vanaf 1 mei 2011 vóór de start van het schooljaar schriftelijk bevragen over de dagen en dagdelen waarop je bij voorkeur wilt werken, inclusief je voorkeur voor avond- en weekendwerk.

HOGER ONDERWIjS• De overheid zal een werkgroep oprichten om na te

gaan of en hoe de verschillende salarisschalen voor de personeels leden van de universiteiten en de hogescholen tegen eind 2012 kunnen geharmoniseerd worden.

• Je zult bij deeltijdse loopbaanonderbreking vanaf 1 sep-tember 2011 ook een vermindering met een vijfde kunnen opnemen.

Veel van deze maatregelen zijn ingegaan op het ogenblik dat de cao’s onder-tekend werden (10/12/2010). Als dat niet het geval is, wordt de ingangs- datum uitdrukkelijk vermeld. De volledige tekst van de cao’s raadpleeg je via www.ond.vlaanderen.be/cao.

Lerarenberoep aantrekkelijker


Ben je leraar, CLB-medewerker, opvoeder ...?Abonneer je op de nieuwsbrief van LERARENDIRECT of lees het nieuws op www.lerarendirect.be.

Ben je directeur of secretariaatsmedewerker? Abonneer je op de nieuwsbrief van SCHOOLDIRECT of lees het nieuws op www.schooldirect.be.

méér oNDerWijSNieUWS? elke WoeNSDag kaNt-eN-klaar iN je mailBox.

In HeT kort

➜ lieven Viaene is de nieuwe

inspecteur-generaal van de

Vlaamse onderwijsinspectie.

Hij was coördinerend directeur

van de scholengemeenschap

O.L.V. van Groeninge uit Kort-

rijk. Hij is pedagoog en behaal-

de ook een bachelordiploma

wiskunde-fysica-economie.

➜ De toetertest, die bij heel

wat vijfjarige kleuters wordt af-

genomen, is niet representatief

voor wat kleuters echt kunnen.

In de derde kleuterklas gebrui-

ken de kleuteronderwijzers die

test om na te gaan of kleuters

naar het eerste leerjaar kunnen

gaan. Alle onderwijskoepels

raden hun scholen af om de test

te gebruiken.

➜ Aanwezig zijn in het kleu-

teronderwijs is meebepalend

voor de schooltoelage en sinds

1 september 2010 is het een

toelatingsvoorwaarde voor het

gewoon lager onderwijs. Kin-

deren die niet voldoende naar

school zijn geweest, moeten

eerst slagen voor een taalproef.

Daarom ontwierp het ministerie

van Onderwijs en Vorming de

kalender 'halve dagen aanwe-

zigheid'. Met dat hulpmiddel

gaan scholen na of een niet-

leerplichtige kleuter nog een

voldoende aantal halve dagen

aanwezigheid kan behalen.

www.ond.vlaanderen.be/

basisonderwijs/kleuterpartici-

patie

Rijke Chinezen plannen elitekleuter scholen

[CHINA] Vier rijke Chinese zakenvrouwen reizen door Europa om er de beste scholen te vergelijken. De Chinese regering wil private kleuterscholen toelaten omdat ze zelf niet genoeg middelen heeft om kleuteronderwijs op hoog niveau te financieren. “Sommige scholen in Europa doen middeleeuws aan”, zegt Zhou Hongxia, zakenvrouw op bezoek in het Britse Eton. “Maar de kinderen bereiken hier veel. Dan kunnen Chinese kinderen dat ook”, maakt ze zich sterk. Zhou en haar vrienden willen Chinese kinderen optimale kansen geven om later te studeren aan internationaal gerespecteerde scholen. Ze vrezen dat zelfs kinderen van rijke ouders in China door het bestaande kleuteronderwijs een achterstand oplopen die hun later misschien fataal wordt. Premier Wen Jiabao geeft toe dat het Chinese onderwijs in zijn geheel tekortschiet om de creatieve geesten en goede managers te vormen die het snel groeiende land nodig heeft. Maar voorlopig wil de overheid de andere onderwijsniveaus nog niet uit handen geven aan de privé-sector. “Dat is een alleen een kwestie van tijd”, aldus Zhou. Dan wordt de onder-wijssector pas echt een winstgevende zaak voor Chinese ondernemers.



De resultaten van de peilingtoetsen wiskunde liegen er

niet om. Leerlingen in het basisonderwijs slagen erin om

concrete oefeningen op te lossen, maar bij de overgang

naar het secundair hebben vooral leerlingen in techni-

sche richtingen opvallend veel moeite met de abstracte

algebrataal die ze daar plots moeten gebruiken. Even

slechte resultaten blijken uit de peilingtoetsen Frans en

biologie in de eerste graad secundair. Wat loopt er fout

na het basisonderwijs?

“PlotS BegrijP ik De leraar Niet meer”

Bergaf�nade�basisschool


©©

Lieven©Van©Assche

De wiskundige structuur in beide opgaven is dezelfde, maar ze wordt heel anders gepresenteerd”, zegt Wim

Van Dooren, docent Onderwijspsychologie aan de K.U.Leuven. “In het secundair begin je te rekenen met letters, met negatieve getallen, met breuken. Die stappen zijn niet evident. De verwij-zing naar iets concreets valt weg. Als de leerlingen dan een fout maken, merken ze die niet meer op omdat de context niet meer helpt. Ze kunnen dan enkel nog vertrouwen op formele regels die ze hebben geleerd.”

Leraren�basis-�en�secundair�onderwijs�spreken�een�andere�taal�

Situatie: een les wiskunde in het tweede jaar van een

school technisch secundair onderwijs (tso).

In de klas van mevrouw Lauwers proberen

de leerlingen de volgende vergelijking op te

lossen:

130 = x + 3x + (3x - 10)

Bereken (x)

Hamza en Anouk vinden na enig zoekwerk de

oplossing. Maar voor Charlotte, Rayan, Aya

en Liam is de oefening een onoverkomelijk

probleem. Nochtans bepalen de eindtermen

wiskunde van de eerste graad dat de leer-

lingen zulke vergelijkingen moeten kunnen

oplossen. Bovendien losten diezelfde leer-

lingen in het zesde leerjaar bij Juf Annick vrij

makkelijk het onderstaande vraagstuk op:

Oma verdeelt 130 euro nieuwjaarsgeld

aan haar drie kleinzoons. De eerste krijgt

drie keer het bedrag van de tweede,

terwijl de derde 10 euro minder krijgt

dan de eerste. Hoeveel krijgt elke

kleinzoon?kan dat algebraïsch inzicht groeien?

Wim Van Dooren: “Het is normaal dat wanneer leerlingen met iets nieuws beginnen, er een terugval is. Uit onderzoek weten we dat er vooral voor algebra een moeilijke conceptuele sprong is. Het goede nieuws is wel dat leraren basisonderwijs technieken aanleren die eigenlijk al ‘mentale algebra’ zijn. Leerlingen doen onbewust aan algebra zonder dat ze het formele systeem van de onbekende ‘x’ kennen. Of ze pro-beren de oplossing te vinden via raden en slim uitproberen. Zonder het te weten kiezen ze zo ook een variabele ‘x’. Maar de leraar basisonderwijs beseft dat niet altijd voldoende. En wat belangrijker is: de leraar secundair waardeert dat soort


slimme rekenstrategieën niet altijd. Die vindt dat geen echte wiskunde. Leraren basis- en secundair onderwijs spreken een andere taal. Ze doen hetzelfde, maar anders. Doordat ze een andere opleiding gekregen hebben en te weinig over de muur kijken, loopt de overgang van basis- naar secundair onderwijs niet vlot. Leraren zien elkaar niet bezig. Ze beseffen niet waar de links en de mogelijkheden liggen.”

Ze maken niet genoeg gebruik van de voorkennis van

hun leerlingen?

Wim Van Dooren: “Inderdaad, maar die voorkennis kan leerlingen ook parten spelen. Dat komt onder andere door onze natural number bias. Wij denken spontaan in natuurlijke getallen. Al wat daarvan afwijkt, gaat in tegen onze intuï-tie. In het basisonderwijs leggen leraren alle rekenkundige principes uit aan de hand van natuurlijke getallen. Drie maal vier is twaalf, en twaalf is groter dan drie. Maar als je in het secundair leert vermenigvuldigen met een negatief getal of een breuk, dan is je uitkomst plots kleiner. Dat gaat in tegen ons gezond verstand en de voorkennis van de leerlingen. Zo moet je ook leren inzien dat -2b een positieve waarde kan hebben als b negatief is. Probleem is dat die overgangen vaak te impliciet gebeuren. Je moet daar blijven op hameren. Zelfs studenten en wiskundigen moeten nog altijd hun intuïtie overwinnen.”

is dat typisch voor wiskunde?

Wim Van Dooren: “Bij taal en bij wetenschappen heb je dat evengoed. Als je een andere taal leert, zit je eigen taal voortdurend in de weg. Wij vinden verbuigingen in het Duits moeilijk, omdat wij in het Nederlands niet verbuigen. Maar een Duitser wil voortdurend verbuigen als hij Nederlands leert. Of kijk naar de vorm van de aarde. Aanvankelijk denken kinderen dat de aarde plat is. Hun voorkennis helpt hen daarbij: ze zien iets wat plat is en onderaan een bol blijft niets ‘plakken’. Hoe kan de aarde dan rond zijn? Die impliciete vooronderstellingen pakken we in het onderwijs te weinig expliciet aan, terwijl ze een heel leerproces vragen.”

moet je morrelen aan eindtermen en leerplannen?

Wim Van Dooren: “Stem eindtermen en curricula van beide niveaus beter op elkaar af. Maak de links tussen basis- en secundair onderwijs explicieter. De peilingresultaten wiskunde in het basisonderwijs zijn goed. Moet het secundair onderwijs zich dan maar aanpassen aan het basisonderwijs en aan de leerlingen die het binnenkrijgt? Dat vind ik heel onnatuurlijk. Waarom start je de leerlijn voor algebra niet al voorzichtig in het vijfde leerjaar? Die is er al, maar we herken-nen ze niet als dusdanig. Laat ons inzien dat die leerlijnen doorlopen, net zoals de leerlijnen in het secundair onderwijs doorlopen van de ene graad naar de volgende, telkens een trap hoger.”

Want abstract denken kun je leren?

Wim Van Dooren: “Zeker. Begin er vroeg genoeg mee. Werk met modellen waar je dat abstract denken altijd weer terugkoppelt aan de concrete realiteit. Maak gebruik van de pre-algebraïsche vaardigheden die jonge kinderen al hebben. Focus op de gelijkenissen, sla bruggen. Alle leerlingen van de eerste graad moeten de kans krijgen abstract te leren rede-neren, gebaseerd op hun voorkennis. Verlaag die eindtermen niet in niveau. Abstract denken is in de latere jaren van het tso nog steeds belangrijk, ook al gebruiken leerlingen niet zoveel algebra meer. Ga er daarom niet vanuit dat het voldoende is om aan die leerlingen alleen zinloze regels aan te leren. Leer omgaan met leerlingen met verschillende beginsituaties, maar verander daarom de essentie van je doelstellingen niet. Toch niet in de eerste graad secundair onderwijs.”

SPELENDERWIJS�ALGEBRA

Els Goetschalckx

geeft wiskunde aan

eerstejaars in het Vrij

Instituut voor

Technisch Onderwijs

(VITO) in Hoogstra-

ten. “Besef dat

leerlingen die voor tso kiezen, vaak niet

sterk zijn in abstract denken”, zegt ze.

“Breng daarom je leerlingen spelender-

wijs van mensentaal naar wiskundetaal.

Ik werk met een vraagstuk van de week.

Dat mogen ze op om het even welke

manier oplossen. Ik hang de juiste

oplossing op in de klas. En als ze later

vergelijkingen leren, zijn er leerlingen

die zelf inzien: aha, zo kunnen we dat

vraagstuk óók oplossen. En zo zetten ze

de stap naar algebra veel spontaner en

makkelijker. Tso-leerlingen vinden

wiskunde best plezant, zolang die maar

bruikbaar en concreet genoeg is.”


©©

Lieven©Van©Assche

Uit de peilingtoetsen wiskunde in het basisonderwijs (2009) blijkt dat de leerlingen de eindtermen wiskunde

op het einde van het basisonderwijs behoorlijk tot goed behalen. Zo behaalt 90 procent van de leerlingen de eindterm ‘begrippen en symbolen met betrekking tot meetkunde’, 76 procent de eindterm ‘cijferen’ en 60 procent de eindterm ‘veel-vouden en delers’. “Daaruit concluderen dat het basisonderwijs goed bezig is en het secundair slecht, is kort door de bocht”, zegt Emile Claeys, coördinator wetenschappen van het Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs (VVKSO).

Die cijfers contrasteren toch fel met de resultaten van de

peilingtoetsen in het secundair?

Emile Claeys: “De cijfers voor de basisoptie Klassieke talen zijn behoorlijk. Vooral de technisch georiënteerde basisopties scoren slecht tot zeer slecht, óók in de peilingtoetsen informa-tieverwerving en -verwerking, biologie en Frans. Het probleem is dus ruimer dan wiskunde. Misschien zitten er leerlingen in technische opties die thuishoren in de B-stroom. Zelfs met remediëren of aangepaste didactiek zullen die nooit de eindter-men eerste graad halen.”

Net die leerlingen verteren de overgang van basis- naar

secundair onderwijs moeilijk.

Emile Claeys: “Je kunt die nochtans al in het basisonder-wijs detecteren. Kijk naar de cijfers. Zelfs al zijn de resultaten voor bepaalde onderdelen van de peilingtoetsen goed, toch is er nog minstens 20 procent leerlingen die het niet haalt. Waar zit die 20 procent in het secundair? Je kunt makkelijk voor-spellen dat een aantal van die leerlingen in 1A zullen zitten, in de technische opties. Een mogelijke oplossing? Start voor die leerlingen na het vierde leerjaar een aangepast traject dat over de eerste graad secundair onderwijs heen loopt. Een schakel-blok van drie tot vier jaar. Zo komen ze met zo weinig mogelijk achterstand in de juiste studierichting, op het juiste niveau. Dat kan in bso zijn, maar ook in tso, kso of aso. Het voordeel is dat je vertrekt van het niveau waarop de leerling staat en niet van het niveau waar wij wensen dat hij zou staan.”

Waarom werkt remediëren hier niet?

Emile Claeys: “Omdat je bij remediëren vertrekt van het idee dat je iedereen op hetzelfde niveau kunt brengen, als je maar didactisch goed bezig bent en de juiste methodiek gebruikt. Maar je kunt niet alle leerlingen tot werken met breu-

Werk�met�een�schakelblok�tussen�basis�en�secundair�

Zo kaN het ook

Hoe goed bereiden leraren van het zesde leerjaar

hun leerlingen voor op de overstap? Je ziet het

in het fi lmpje ‘Naar het secundair’ in de reeks ‘De

overstap’.

Je kunt de kloof tussen basis en secundair aanzien-

lijk verkleinen. Laat je inspireren door het fi lmpje

‘Talent gespot’ in de reeks ‘De proeftuinen’.

Bekijk beide fi lmpjes op www.tvklasse.be.


ken brengen. Je kunt daar blijven op oefenen en remediëren, maar op een bepaald moment moet je vaststellen dat het niet lukt. Schrijf daarom die leerlingen niet af, maar denk na hoe je met hen verder moet. Veel van die leerlingen zijn ‘doe’-leerlin-gen die je vooral via doe-activiteiten een basisvorming geeft. Ga met die leerlingen op een andere manier met wiskunde en taal om, neem hun die doe-activiteiten niet af om hen toch maar zo ver mogelijk te brengen op theoretisch vlak.”

Dat betekent: bso opwaarderen.

Emile Claeys: “Absoluut. Maar niet in de zin van ‘niveau’. We koppelen waardering al te dikwijls aan het niveau van kennis. Waardeer de leerlingen liever op vanuit hun mens-zijn, beschouw hen niet als derderangsburgers. Besteed aandacht aan hun capaciteiten en talenten, zorg ervoor dat ze vanuit een positief zelfbeeld vertrekken. Want veel leerlingen denken: ik kan niets, en gaan zich daar ook naar gedragen. We kunnen heel wat leren van het buitengewoon onderwijs. Daar vertrek-ken ze vanuit wat een leerling kan en hoe hij van daaruit kan doorgroeien. In het gewoon onderwijs focussen we te veel op wat een leerling niet kan. Maar als een leerling iets theoretisch niet aankan, moeten wij hem dan voortdurend zeggen: ‘Jij gaat in de fout’? Stel dat je dagelijks drie uur tennistraining krijgt, maar je hebt geen aanleg voor tennis. Dan zul je dat ook maar een saaie training vinden.”

WEG�MET�ALGEBRA?

Ligt de lat te hoog voor wiskunde? Of te laag?

Moeten er andere accenten in de leerplannen?

Hoe kunnen we de overgang van basis- naar

secundair onderwijs verbeteren? Doe mee aan

Het verschil in wiskunde, een debat met leerplan-

makers, inspecteurs, lerarenopleiders, pedago-

gische begeleiders, uitgevers én leraren in De

Factorij in Schaarbeek op 2 maart 2011.

Info en inschrijvingen op www.klasse.be/ga/wiskundedebat

Percentage leerlingen dat de eindtermen wiskunde in de eerste graad secundair beheerst

DomeiN toetS klaSSieke

taleN

moDerNe

WeteNSchaPPeN

techNiSche

oPtieS

Getallenleer Getalinzicht 93 78 53Bewerkingen 57 30 7

Algebra Rekenen met veeltermen 58 29 7Algebraïsering 82 58 37Evenredigheden 70 59 27

Data Omgaan met data 78 58 30Meetkunde Meetkundige begripsvorming 92 68 45

Meetkundige procedures: rekenen 67 48 24

Meetkundige procedures: constructies 87 69 42

Ruimtemeetkunde 97 95 84

Bron: peiling wiskunde in de eerste graad secundair onderwijs (A-stroom), 2009. Download de brochure op www.klasse.be/ga/peilingen.


ANTON WORDT GEPEST.WAT DOETDE REST?“Hoe mooi zou de wereld zijn als iedereen zou samenwerken? Als je het door mijn ogen bekijkt dan is iedereen gelijk.

We zijn allemaal uniek, maar we blijven allemaal mensen. En als iedereen dat ziet, dan zou de wereld mooier zijn.”

Bekijk de videoclip “Hoe mooi zou de wereld zijn” op YetiTV en YouTube.www.yeti.beop www.yeti.be

KIES KLEURTEGEN PESTEN!

Ik zeg stop!

Ik zoek hulp!


SameN oP School

“Huiswerk maken is nu leuker”

het oudercontact: vechten verboden

Slecht nieuws melden, is

nooit leuk. Maar wat doe

je als ouders agressief

reageren tijdens een ou-

dercontact? “Ga menings-

verschillen niet uit de weg”,

zegt Leen Ryckaert. “Maar

je moet wel weten hoe te

reageren als een gesprek uit de hand loopt.” In de tweede

afl evering van ‘Het oudercontact’ geeft zij tips over hoe je

kunt omgaan met agressieve uitvallen van ouders.

Proeftuinen: studieondersteuning

Sarah (19) studeert toege-

paste psychologie. Twee

keer per week komt ze

langs bij Melanie en Maaike.

Ze helpt hen bij studeren en

huistaken maken. De zusjes

groeien op in een kansarm

gezin waar huiswerk maken

niet echt een plaats heeft. Sarah brengt structuur aan en

motiveert de meisjes. Met haar wordt huiswerk leuker. Een

proeftuin van ‘t Scharnier in Brugge.

afl . 2afl . 4

5’54’’8’24’’


klik&Print: het zakgeldcontract

Hoe leer ik mijn kind op

een juiste manier omgaan

met zakgeld? Hoeveel

krijgt het per maand? En

wat moet mijn kind daar

zelf mee betalen? Allemaal

vragen waar ook Sophie,

alleenstaande mama van

drie kinderen, mee worstelt. In dit filmpje legt ze in één

minuut uit welke oplossingen zij gevonden heeft. Geen

onduidelijkheden meer over zakgeld!

©©

KLASSE

1’15’’

Op zOek NAAr kwAlIteIteN

tIp 1 Is je kind goed in samenwerken, is het een volhouder,

helpt het graag? Leeft je kind zich makkelijk in anderen in,

heeft het lef en barst het voortdurend van de ideeën? Klasse

doet ouders zoeken naar de kwaliteiten van hun kind met

27 uitscheurbare kaartjes. Ook leuk voor in de klas? Vanaf

7 februari met een vingerklik op www.klasse.be/ouders/

klikenprint.

tIp 2 Wat vinden ouders belangrijk als ze een school kiezen?

Klasse helpt hen met een woordwolk. Leuk om die ook eens

samen met het lerarenteam te bekijken? Nog leuker om ze

naast de woordwolk van de ouderraad te leggen?

A Is vAN MAks!

... en Maks! is van A. In februari is het jongerenmagazine van

Klasse volledig gewijd aan de grootste stad van Vlaanderen.

Antwerpen is dit jaar de Europese Jongerenhoofdstad, en

dat is meer dan voldoende reden om enkele sterke verhalen

van jongeren uit ’t Stad te tonen. Maks! checkt hoe het is om

volwassen te worden in het Kiel, op het Zuid, in Borgerhout.

Omdat iedereen die jong is graag eens door Antwerpen

wandelt, laat Maks! hen verder kijken dan de Meir.

Wil je lestips bij Maks!? Zoek de bijlage Maks!mum in je

lerarenkamer of ontvang ’m elke maand gratis in je mailbox

via www.klasse.be/maksimum.

Nu Met eetbAre COver

Suiker-goed is bijtschrift Yeti. Vegetariërs in de refter, tieners

met overgewicht in de voorbewaking en omnivoren op de

speelplaats? Er is zelfs meer om je tanden op stuk te bijten:

pesters. Yeticlaxon doet er iets aan met een postercampagne

en een hit. Download die voor je klas op www.yeti.be. Pak

pesters aan met de rubriek ‘Fiks het’.

Verder op het menu van je leerlingen:

• Mijn juf kiest mij nooit als ik mijn vinger opsteek.

• Welke meeloper ben jij?

• Heeft mijn vriendin anorexia?

Wil je lestips bij Yeti? Vind de bijlage Yeti Extra in je leraren-

kamer of abonneer je via www.yeti.be/extra.

afl. 1

www.tvklasse.be


Directeur, collega’s, ouders, pedagogisch bege-leider ... ze hebben allemaal handige tips om

je lessen zo goed mogelijk te laten verlopen. Maar leerlingen zijn je enige publiek op de momenten waarop het ertoe doet, namelijk: de lesmomenten. VSK lanceert daarom Sst, de leerkracht leert!, een map met 25 methodes waarop je je door je leerlingen kunt laten evalueren. Want als je feedback vraagt, krijg je een beter beeld van wat werkt en wat bij je leerlingen niet pakt, en breng je je gedrag tijdens de les in kaart.

Sta je voor een nieuwe klas, dan is je deel ‘vrije ruimte’ – het deel van je gedrag dat zowel jij als je leerlingen goed kunnen inschatten – redelijk klein. Hoe groter je ‘vrije ruimte’ wordt, hoe minder ‘blinde vlekken’, hoe natuurlijker de klassituatie wordt en hoe zelfzekerder iedereen zich voelt. Leerlingen observeren je een heel jaar door. Ze maken een heel deel ‘blinde vlekken’ zichtbaar, waardoor jij gericht kunt werken aan wat je doet in de les. Door daarover in gesprek te gaan, leren leerlingen je standpunten begrijpen en leren ze waarom jij kiest voor een bepaalde aanpak.

Sssssstt, De leraar leert!

oNtDek hoe je leerliNgeN je leSSeN erVareN

Feedback mogen geven over leraren: dat staat in de top drie van wat

leerlingen willen veranderen op school. De Vlaamse Scholierenkoepel

(VSK) heeft daarom een methodiekenmap ontwikkeld om met je

leerlingen in gesprek te gaan. “Als leraar versterk je met feedback-

gesprekken je positie in de klas”, zegt Wouter Verhasselt, leraar

wiskunde in Opwijk. Benieuwd hoe het werkt?


Sst, de leerkracht leert! is een werkmap met 25 mo-

gelijke manieren om feedback in je klas of op school

vorm te geven: van vragenlijsten en klasdiscussies

tot schrijfgesprekken en stellingenspelen. Bestel de

map met fi ches en werkbladen op

www.plantyn.com/deleerkrachtleert.

WiN: 5x ‘Sst, de leerkracht leert!’ –©mail©vóór©20©fe-bruari©(met©onderwerp©‘Evaluatie’)©naar©[email protected].

er is geen kant-en-klaar recept voor feedback,

maar VSk geeft wel een stappenplan mee:

1. BereiD jeZelf Voor

Kies een methodiek die werkt voor je klasgroep.

Een eerste jaar Latijn gaat anders om met feed-

back dan een zesde jaar Verzorging. Denk na over

je specifi eke aanpak. Vraag je om verwachtingen

bij het begin van het jaar, of wil je werkpunten om

na de krokusvakantie mee verder te gaan? Stel je

algemene of gerichte vragen? Geef je leerlingen

de kans om anoniem hun zeg te doen, of pak je het

speels en open aan?

2. BereiD je leerliNgeN Voor

Bouw vertrouwen op door je open te stellen voor

verbeterpunten, eventueel door er zelf al te ge-

ven. Maak duidelijke feedbackregels. Leg uit dat

feedback opbouwend is en verduidelijk je gekozen

methode.

3. orgaNiSeer je feeDBackmomeNt

Luister naar je leerlingen, het duurt soms even voor

ze tot het punt komen dat ze willen maken. Vraag

daarna pas door. Vat aan het einde samen. Feed-

back is altijd gekleurd door je eigen perceptie en zo

weet je zeker dat je er de juiste conclusies uit trekt.

4. VerWerk je feeDBack

Bepaal je werkpunten aan de hand van de opmer-

kingen van je leerlingen. Kreeg je een hele boter-

ham aan feedback, neem die dan ook serieus. Praat

er eventueel over met collega’s.

5. koPPel terUg

Bespreek met je leerlingen wat je uit hun feedback

gehaald hebt. Vraag daarna geregeld naar hun

mening. Vinden ze dat het beter gaat?

maar waarover vraag je feedback? in elke leraar

zitten immers minstens vijf leraren:

1. orgaNiSator VaN De leS: zijn je lessen

goed voorbereid , bouw je de leerstof logisch op,

ben je verstaanbaar ...

2. coach VaN het leerProceS: kun je je

leerlingen motiveren, kunnen je leerlingen met hun

vragen bij je terecht, ben je sterk voor de zwakke

leerlingen ...

3. oNtWerPer VaN materiaal: is er voldoen-

de afwisseling in je lessen, zijn je bordschema’s dui-

delijk, speel je in op wat je leerlingen interesseert ...

4. SfeerBeWaker iN De klaS: zijn er duide-

lijke regels en afspraken, reageer je als de klassfeer

verstoord wordt, respecteer je je leerlingen ...

5. eValUator VaN De leerStof: zijn de

opgaven van toetsen duidelijk, sluiten de toetsen

voldoende aan bij de leerstof, leg je uit wat goed

en fout is gegaan bij taken ...

Die vijf aspecten helpen je je feedback structure-

ren. Bovendien ben je ook leraar buiten de lesuren:

als vertrouwenspersoon, als hulp bij leerproblemen

en studiekeuze of als begeleider bij buitenschoolse

activiteiten. En draai de rollen gerust eens om. Laat

je leerlingen de klas evalueren. Zo leren ze over

zichzelf als klasgroep refl ecteren.

1 PlaN = 5 StaPPeN

1 leraar = 5 lerareN

Doe het Zelf

WIN!


hoe vraag jij feedback?

Wouter Verhasselt: “Aan het begin van elk jaar vraag ik de leerlingen wat voor hen de ideale leraar is. Naast ‘Brengt elke dag een taart mee naar de les’ komen daar vaak heel waardevolle ideeën uit. Een tweede feedbackmoment is er vóór de herfstvakantie. Ik laat mijn leerlingen hun hand omtrekken op een blad papier. Bij elke vinger hoort een vraag. Ze mogen positieve en negatieve eigenschappen opsommen, verbeter-punten aangeven én mijn vervelendste kantje omschrijven. De origineelste handen hangen aan de muur. Dat vinden ze geweldig. Dankzij die gerichte vragen krijg je heel concrete werkpunten. Zoals: een stuk strenger zijn.”

Werkt feedback voor elke klas en leraar?

Wouter Verhasselt: “Jawel. Niet elke groep is natuurlijk rijp voor een open gesprek. Soms moet je de ‘roepers’ tegen zichzelf beschermen of een veiliger klimaat creëren voor leerlingen die niets luidop durven te zeggen. Dan werk ik met een enquête of anonieme briefjes. Feedback werkt voor elke leraar die er open voor staat. Zet het daarom niet op het to do-lijstje van elke leraar. Zodra je er verplicht verslag moet over uitbrengen, verliest feedback zijn waarde. Maar het blijft een geweldige manier om te toetsen of je goed bezig bent. Zie het

als een functioneringsgesprek met je leerlingen.”

Wat is het verschil met een evaluatiegesprek door de

directie?

Wouter Verhasselt: “Je leerlingen zijn uiteindelijk de enigen die je in actie zien voor de klas. Zodra er een collega of directeur binnenkomt, waait er een andere sfeer binnen. Leer-lingen hebben evenmin zicht op een lijstje met criteria waaraan ze je moeten toetsen. Dat maakt dat hun bevindingen heel spontaan komen. Toch zou het nuttig zijn mochten collega’s ook elkaar feedback kunnen geven.”

Ben je het feedbacken nog niet moe?

Wouter Verhasselt: “Integendeel. In de toekomst wil ik nog korter op de bal spelen door feedback vragen na een les. Korte momenten waarop leerlingen met kaartjes kunnen aangeven wat goed was of beter kan. Ik stop pas met feedback te vragen als er elke keer hetzelfde naar boven komt. Want dat zou een teken zijn dat ik er niets mee aanvang. Maar als je ‘s avonds thuis rustig in de zetel overloopt wat de leerlingen op het feedbackmoment hebben gezegd, voelt het alsof je zelf met een goed rapport thuiskomt. En je weet wat morgen beter kan.”

Wouter Verhasselt geeft wiskunde in het derde en vierde jaar in VKO

Opwijk. Hij laat zich al jaren evalueren door zijn leerlingen. Hij testte

vorig jaar het VSK-pakket uit in zijn klassen.

oNtDek hoe je leerliNgeN je leSSeN erVareN

Een functionerings-gesprek met je leerlingen

©©

Luc©Daelemans

Checklisthet iNSchrijfgeSPrek

Straks starten de inschrijvingen. Je ontvangt nieuwe leerlingen en hun ouders.

Tijdens het inschrijfgesprek moet veel gebeuren: papierwerk, informatie uitwis-

selen en de basis leggen voor een goede relatie met ouders en leerling. Slaag je

in die drie opdrachten, dan verdient jouw school het label ‘hartelijk onthaal’.

hoe Warm iS joUW oNthaal?

Potentiële leerlingen uit de buurt krijgen een fi jne

uitnodiging.

Inschrijfdata staan op reclameborden voor de

school en op de schoolwebsite.

Ik voorzie een gezellig lokaal en privacy. Ik bied

een kopje koffi e of thee aan.

Ik stel ouders op voorhand gerust: broers en

zussen hebben voorrang bij inschrijving.

Als er wachtrijen ontstaan, beperk ik het onge-

mak. Ik geef permanent informatie over wachttij-

den, vrije plaatsen …

Ik maak tijd voor de ouders. Ik stel interesse-

vragen en toon oprechte belangstelling. Waarom

komen ze naar deze school? Wat verwachten ze?

Onverwacht anderstalige ouders? Ik bel een

telefoontolk en maak een nieuwe afspraak.

Onze school trekt niemand voor en sluit niet bij

voorbaat uit. De procedures en voorrangsregels

gelden voor iedereen.

oPDracht 1:

GeeF OuDers

eN leerlINGeN

eeN GOeD GevOel

Kruis aan wat jij of je school al doet:

oPDracht 2:

wIssel INFOrMAtIe uIt Kruis aan wat jij of je school al doet:

Ik vertel in enkele zinnen wat in onze school belangrijk is en waar we goed in zijn.

Het schoolreglement is overzichtelijk en gemakkelijk te begrijpen.

Met een rondleiding, een fotomuur of open lesmoment toont de school zich zoals ze is.

Ik weet welke informatie verplicht is bij inschrij-ving: schooluren, opvang, leerlingenvervoer, pedagogisch project …

Ik stel de directeur voor, de klastitularis, de CLB-medewerker. Zo weten ouders wie aan te spreken en hoe (telefoon, schoolpoort, op afspraak).

Ik vertel hoe de school omgaat met leerlingen met leerproblemen of andere beperkingen.

Ik geef ouders en leerling de kans om vragen te stellen.

Ik vraag hoe ik best contact opneem met ouders (brief, telefoon, schoolpoort, twee brieven bij echtscheiding).

Met medewerking van Schoolopbouwwerk en LOP Sint-Niklaas


Deze reportage gaat over een laagdrempelig inschrijfgesprek en is de derde van een vierdelige reeks. Meer over omgaan met kansengroepen vind je op www.klasse.be/leraren/help.Schrijf je ook in op de maande-lijkse e-brief XTR Strong, vol tips, verhalen en kant-en-klaarmateriaal.

Xtr strong

In één map zitten alle formulieren en belangrijke informatie. Zo heb ik alles bij de hand.

Ik vertel aan ouders waarom de school (soms persoonlijke) gegevens opvraagt en wie ze kan inkijken.Ik overloop de te verwachten schoolkosten en de betalings-mogelijkheden.

Ik help ouders een schooltoelage aanvragen.Ik leg vaktaal uit: leerlingendossier, zorgbeleid, Smartschool …Ik stel open vragen over de gezinssituatie en het schoolverle-den van de leerling. Ik oordeel niet en blijf discreet. De school is vol? Ik vertel heel duidelijk aan ouders en leerling wat ze moeten doen, welke rechten ze hebben en wie hen kan begeleiden.

Enkele leraren vormen een gespecialiseerd inschrijvingsteam. Ze kennen de procedures en volgen training in gespreks-technieken.

oPDracht 3:

breNG pApIerwerk IN OrDe Kruis aan wat jij of je school al doet:

Hoevee l kruisjes heb je in totaal geze t, voor de drie opdrachten samen? Lees op deze warmtemeter hoe jouw inschrijfgesprek aanvoe lt.


SjaPo

©©

Lieven©Van©Assche

20 kilometer naar afrikaDe leerlingen van het Sint-Lodewijkscollege in Lokeren lopen op 29 mei naar Afrika. Maar dan in België, tijdens de 20 km door Brussel. “Al bijna twintig jaar doen we met de collega’s lichamelijke opvoeding mee aan de 20 km”, vertelt leraar L.O. Patrick Ivens. “We lopen ten voordele van Vredeseilanden. De leerlingen van de derde graad krijgen in december via Smartschool een uitnodiging om mee te doen aan de 20 km. Op maandag, woensdag en vrijdag trainen we tijdens de middag. In maart lopen we tien kilometer in de Blaarmeersen. Voor sommige leerlingen is dan hun doel bereikt. Anderen zetten door en doen in mei mee in Brussel.”

Zijn collega Cyrilla De Baere start samen met de leerlingen in het laatste ‘blok’. “Zo moedig ik hen aan om de 20 km helemaal uit te lopen. Het is niet voor alle leerlingen evident om die afstand te lopen.” De actie ‘Loop naar Afrika’ van Vredeseilanden bracht vorig jaar meer dan 100.000 euro op, het resultaat van sponsoring door familie en leraren.

Schrijf je in via Vredeseilanden voor de 20 km door Brussel. Vul ‘Klasse’ in op je inschrijvingsformulier. Dan krijg je vóór de start een extra attentie. Tot aan de start op zondag 29 mei! www.vredeseilanden.be - www.sintlodewijk-lokeren.be

SjaPo


SjaPo

SjaPo©©

Luc©Daelemans

©©

Luc©Daelemans

gsm-cursus voor senioren

De leerlingen van de opleiding Winkel van CDO Noord in Antwerpen gaan naar school in een buurt waar vooral oudere mensen wonen. In het dienstencentrum De Olijftak leren ze sociaal contact maken met de plaatselijke senioren. Zo leren de jongeren aan de ouderen hoe hun gsm werkt. Mich Dobbeleir, hoofd van het centrum:“De senioren hebben soms wat weerstand om met migrantenjongeren te werken, maar vragen nu al een terugkomdag. De jongeren op hun beurt leren klantgericht zijn, geduld hebben en de vragen van senioren beter begrijpen.”

Marc Tulfer, directeur van CDO Noord, wil nog een stap verder gaan: “De senioren willen ook informatie leren opzoeken op het internet en leren werken met Facebook. Ze zien daarin mogelijkheden om een sociaal netwerk uit te bouwen. Onze leerlingen kunnen hen wijzen op de gevaren die achter netwerksites schuilen.”

www.cdo-noord.be

Belgialaista suklaataBelgische chocolade verkopen in Finse scholen of T-shirts van een Belgische ontwerper uitvoeren naar Spanje. Dat doet Peter Meulemans samen met zijn leerlingen Boekhouden-Informatica en Handel van het Miniemen-instituut in Leuven. Met dat project ondersteunt hij Europees ondernemerschap. “We werken samen met Vlaamse en Spaanse scholen. Leerlingen uit het aso, bso of tso hebben allemaal evenveel te zeggen”, vertelt de leraar bedrijfseconomie. “Communiceren doen ze in het Engels via Skype, Facebook of e-mail.”

De Vlaamse leerlingen brengen hier producten uit Spanje aan de man en hun Spaanse collega’s verkopen Belgische producten in Spanje. “Samenwerken met een buitenlandse partner zorgt soms voor praktische problemen. Zo zijn de lessenroosters van een school in Spanje of Finland anders ingedeeld. En is het project in het ene land een keuzevak, terwijl het in het andere verspreid zit over diverse vakken.”

http://ece.euproject.org - www.miniemeninstituut.be - www.ondernemersklasseweek.be


Dialoog

fIETSVRIENDELIjK BELEID

‘Wie binnen een wandel- of fietscir-kel woont, komt op een sportieve wijze naar school. Ook de leraren.’ Dat lees ik in Klasse 211 in het kader van ‘Maak de aarde niet (w)armer’. Ik stel echter vast dat sedert 1 september 2010 de fiscaal vrijgestelde fietsvergoeding voor de verplaatsing woon-werkverkeer is beperkt tot één keer per dag. Met andere woorden: tussen de middag naar huis en terug komt niet

meer in aanmerking voor vergoeding.

Bovendien blijft diezelfde fiscaal vrijge-stelde fietsvergoeding vastgepind op 15 cent per kilometer, binnen de cao-onderwijs 2010-2011. Heel wat overheidsambtenaren krijgen reeds 20 cent per kilometer, net als de werknemers van grote ondernemingen. Daarenboven was minister van Onder-wijs Smet in een vorig leven minister van Mobiliteit in de Brus-selse regering, waar

hij een fietsnetwerk heeft ontwikkeld, als onderdeel van een fietsvriendelijk beleid. Waarom valt onder-wijs buiten de prijzen?

Johan Verbeke

VASTE BENOEMING

Elke leraar die een tijdelijke aanstelling doorlopende duur (TADD) heeft en kandideert voor een vaste benoeming is vertrouwd met het fenomeen: elke januarimaand worden

de toegewezen uren bekendgemaakt en is het reikhalzend uitkijken ‘of er iets uit de bus is gevallen voor jou’. Voor mij viel helaas dit jaar weer niets te rapen en sta ik nog altijd op 0 uren vaste benoeming.

Ben ik dan te ongedul-dig? Ik vind van niet. Ik ben momenteel al aan mijn negende jaar in het onderwijs bezig, waarvan de laatste zes jaar in dezelfde scholengroep. De laatste drie jaar heb ik telkens voor meer dan

15 uren gekandideerd, vorig jaar zelfs voor meer dan 20 uren.

Ik troost me met de gedachte dat ande-ren het nog slechter hebben dan ik, maar ik kijk tegelijk elk jaar lijdzaam toe hoe minder ervaren en jongere collega’s er steeds meer uren bij krijgen en mijn teller stagneert. Het systeem van de vaste benoeming werkt bijzonder demotive-rend: vastbenoemd raken is grotendeels een kwestie van geluk,


Eindtermen?Manu Vanhaverbeke uit in een lezersbrief in Klasse 211 zijn frustratie over de beperking van bewegingsvrijheid door de eindtermen. Verlies je tijd door in te gaan op de actualiteit en op wat er bij je leerlingen leeft? Uitgerekend in de week waarin ook Humo zijn brief publiceert, verschijnt in De Standaard de opiniebijdrage ‘fúck de leefwereld van tieners’ van Gouden Uil Marc Reugebrink. Daarin stelt die dat je niet moet toegeven aan de leefwereld van de tiener, die zogezegd niet meer aan lezen toekomt omdat hij enkel belangstelling heeft voor zijn eigen ‘leefwereld’, en de klassieke leescultuur daarin tegenwoordig niet meer geïnjecteerd wordt.

Arme eindtermenopstellers. Toch kan het niet de bedoeling zijn dat die opstellers real-onderwijs afkeuren en/of verhinderen. De contou-ren van de eindtermen zie ik veeleer als een gewillige stippellijn dan als prikkeldraad. De inspectie of directie die een leraar afrekent op het levendig (i.e. actueel, concreet en met ernstig genomen inbreng van de leerlingen, ‘eigentijds’ dus) lesgeven ten koste van rigoureus afvinken van de eindtermen, moet haar update-programma weer inschakelen. Als je wat je leerlingen bezighoudt in je klasleven opneemt en combineert met het verwerken van de nerven van de leerstof, zal je eindresultaat altijd meer zijn dan de klassieke som van de delen, ook al is dat meestal moeilijk te meten, behalve in termen van ‘betrokkenheid’.

Stimulerend werken in plaats van à la Reugebrink de leefwereld te negeren (‘fúck’, ja, hoe vertaal je dat eigenlijk ...) vind ik ook terug in het bemoedigende artikel van professor André Mottart in dezelfde Klasse 211 (‘Ons leesonderwijs is achterhaald’). Zijn eerste tip is: laat de leerlingen af en toe vrij kiezen wat ze lezen. Niet wat ze lezen telt, wel een positieve leeservaring. Dat is een omschrijving van (de bedoeling van) de eindtermen, en volgens mij van toepassing op meer dan alleen maar de taalvakken.

Simon De Clercq

jouw mening?• Mail naar [email protected].• Schrijf naar Klasse (Dialoog) –

Koning Albert II-laan 15 – 1210 Brussel.• Geef je mening op www.klasse.be/leraren.

van net in de juiste openstaande uren les te geven. En dan spreek ik nog niet over de fi nanciële voorde-len van het statuut van vastbenoemden.

Dit systeem staat lijnrecht tegenover de privésector, waar men-sen na enkele weken al een vast contract kunnen krijgen en de koek eerlijker wordt verdeeld op basis van verdiensten en goede prestaties. Wanneer wordt het archaïsche systeem van de vaste benoeming herzien?

Naam en adres

gekend bij de redactie

SLOW LEARNING

Nieuwe trend: scholen beweren dat ze hun leerlingen energiebe-wust maken, terwijl digitale schoolborden, laptops en nu ook games je om de oren vliegen. Stuk voor stuk technologische media die zeer belastend zijn voor het milieu: moeilijk afbreekbare en ‘verborgen’ ener-gievreters.

Waar wij de kinderen moeten begeleiden tot kritische geesten, laten

scholen zich zelf meer en meer verleiden tot de huidige technolo-gische hypes. Wat is de meerwaarde van games als we weten dat ze de adrenaline de hoogte injagen en dus stress veroorzaken bij onze kinderen? Het merendeel van de kinderen zit thuis ook al elke dag aan de Playstation en het internet gekluisterd.

In de horeca scholen restauranthouders zich om tot ‘slow food’-adepten, modemerken leren je terug breien. Er zijn zelfs al cursus-sen ‘slow living’: hoe terug te keren naar de natuur, zelf groenten te kweken, brood te bakken.

Terwijl andere secto-ren zich beginnen te distantiëren van de technologische hek-senketel, en duidelijk ‘nee’ zeggen tegen de stress van onze informatiemaatschap-pij, streven scholen net het tegenovergestelde na. Hoe groot is de groep die pleit voor ‘slow learning’?

Eefje Goethals

Brief van de maand

Eindtermen?

Brief van de maand


DE lerareNkamer

de lerareNkamer

goeStiNg VS. taleNt

K o e n V o s ( 5 0 ) , l e r a a r s c h i l d e r K u n s t

Prikkel: “We hebben een heterogeen publiek,

van dokwerkers over Romazigeuners en

psychiatrische patiënten tot juristen. Veel

geld of geen geld, we vormen één grote

gemeenschap.”

Project: “Kunst is er niet alleen voor de elite.

Kun je niet tekenen? Dan geven we je een

potlood, roepen je verwondering op en laten

je terug in je kindertijd komen. Plezier en

goesting zijn belangrijker dan talent. Je mag,

nee, je móet hier fouten maken, want hoe

meer je van elkaar leert, hoe meer je vooruit-

gaat en hoe gelukkiger je wordt.”

Pluswaarde: “Vergelijk het met naar de sauna

gaan: kleren uit en we praten als gelijken met

elkaar. Ook in de kunst is iedereen gelijk. ”

Sociaal Werk

M a r n i x e V e r a e r t ( 5 0 ) , l e r a a r V r i j e g r a f i e K

Prikkel: “Kunst is een venster op de wereld.”

Project: “In kunst zie je dat er heel andere

denkwijzen zijn in de wereld dan de jouwe,

en leer je er ook mee omgaan. En door naar

de ander te kijken leer je iets over jezelf, en

krijg je een heel verdraagzame kijk op de

maatschappij. Maar je moet léren kijken, en

dat trigger ik in mijn lessen. Tot de pijngrens

(lacht). ‘Is het nu genoeg’, vragen mijn leerlin-

gen dan, maar ik wil dat ze achteraf kunnen

zeggen: ‘Nooit gedacht dat ik dit in mij had.’

Wel, zo ver kun je gaan.”

Pluswaarde: “Het individu blijft buiten de

deur. Onze leerlingen functioneren als groep.

En wij zijn de sociale werkers.”

kunst zonder grenzen. in de Stedelijke academie voor Beel-

dende kunst in gent kleuren leerlingen

en leraren buiten de lijntjes. Vanuit de

buik. Vanuit het hart. De verbeelding

aan de macht. en de punten? afge-

schaft. leerlingen evalueren zichzelf,

maar vooral elkaar. Van nul beginnen,

tot je eigen beeldtaal ontwikkelen

tegen het einde van het jaar.

1

2

Dag VaN het Dko

Op zaterdag 26 februari 2011 laten leerlingen van 166 academies deel-tijds kunstonderwijs (dko) van zich horen. Onder het thema ‘Lof der Zotheid’ bezetten ze straten en pleinen, met feestelijke parades, met concerten voor jong en oud.

www.dagvanhetdko.be

M a r i e - a n g e d e M u y s e r e4

g o r a n g r a h o V a c3


de lerareNkamer

PoSitief ZelfBeelD

g o r a n g r a h o V a c ( 3 4 ) : l e r a a r a l g e M e e n - b e e l d e n d e V o r M i n g

Prikkel: “Ons onderwijssysteem maakt cre-

ativiteit kapot. Twee plus twee is vier. Punt.

Maar in kunst zijn er meerdere oplossingen

voor één probleem.”

Project: “Kinderen falen op school omdat ze

bijvoorbeeld een taalachterstand hebben.

Maar voor tekenen zijn er geen maatstaven.

De vraag is niet: kun je goed tekenen? De

vraag is wel: kun je je emoties in je tekening

laten doorstromen? Zo krijgen kinderen

positieve feedback. Dat hebben ze nog nooit

gehoord en dat geeft een enorme boost aan

hun zelfbeeld.”

Pluswaarde: “Kunst laat talenten bloeien

die op school onopgemerkt blijven. Soms

komen leraren even piepen. En die zijn dan

verwonderd: ‘Waw, is dat werk van Emma?

Op school is die nochtans zo zwak.’ Tja.”

SameN Naar het mUSeUm

M a r i e - a n g e d e M u y s e r e (4 7 ) : l e r a a r s c h i l d e r K u n s t

Prikkel: “Kunst is er ook voor kansarmen en

allochtonen.”

Project: “We hebben meer dan twintig wijk-

klassen in kansarme buurten. Na schooltijd

geven we daar algemeen-beeldende

vorming aan zowel Turkse kinderen als

leerlingen uit elitaire methodescholen. Die

komen op elkaars scholen over de vloer,

leren elkaar kennen, spelen samen in de

buurt, en veel kinderen stromen door naar

de academie. En ze pushen elkaar om naar

het museum te gaan. Het enige probleem

is het inschrijvingsgeld. Als kinderen naar

school worden gestuurd zonder boterham-

men, hoe kunnen ze dan dat inschrijvings-

geld betalen? Gelukkig past de stad Gent

bij. Maar wanneer komt er een structurele

oplossing?”

Pluswaarde: “De kinderen presteren

overdag beter in rekenen en taal omdat ze

zelfvertrouwen krijgen door zich plastisch

uit te leven.”

4

3

K o e n V o s1

M a r n i x e V e r a e r t2

©©

Switn

helP!


een van mijn leerlingen trekt zijn slechte examenresultaat in twijfel en wil zijn examen inkijken. Sta ik dat toe?

elke (25), leraar aardrijkskunde

ja. Leerlingen hebben het recht om samen met hun

ouders het (eigen) examen in te kijken. Ze krijgen geen

informatie over andere leerlingen om te vergelijken.

onze leerlingen verliezen erg vaak het materiaal dat ze gratis krijgen van de school of ze maken het stuk. moeten de ouders dat betalen?

Carine (55), directeur van een basisschool

De school mag van ouders vragen dat ze beschadigde

of verloren materialen vergoeden. Zo’n regeling neem

je het best uitdrukkelijk en in detail op in het schoolre-

glement. Je mag uiteraard van ouders niet verwachten

dat zij materiaal vergoeden dat stukgaat door langdurig

gebruik of slijtage.

Voortaan wil ik de huistaken voor mijn leerlingen enkel nog via Smartschool ‘uitdelen’ en niet meer in de klas. mag dat?

Hans (41), leraar economie

Natuurlijk mag dat. Als je in de klas merkt dat Smart-

school een effi ciëntere manier is om goed te commu-

niceren met alle leerlingen, dan is daar absoluut geen

bezwaar tegen.

FAQ?

is mijn school verplicht om voor- en naschoolse opvang te organiseren?

Christian (53), directeur van een basisschool

een school moet opvang en toezicht organiseren

tijdens de periode van de ‘normale aanwezigheid van

de leerlingen’. Die loopt vanaf vijftien minuten voor de

eerste les ‘s morgens tot vijftien minuten na de laatste

les ‘s middags en vanaf vijftien minuten voor de eerste

les ‘s namiddags tot vijftien minuten na de laatste les

‘s avonds. Veel scholen zorgen wel voor meer opvang,

maar dat is niet verplicht. Een school mag voor die

vrijwillige opvang een fi nanciële bijdrage van de ouders

vragen.

toen ik wou kijken of er in de boekentas van een leerling een mes zat, protesteerde die hevig met als argument ‘schending van mijn privacy’. klopt dat?

Rik (35), leraar automechanica

Dat klopt. Als je meent dat een leerling de les stoort of

iets doet wat in strijd is met het schoolreglement, dan

mag je een voorwerp, zoals bijvoorbeeld een mp3-

speler, voor korte tijd afnemen. Je mag aan leerlingen

vragen om iets af te geven wat in hun schooltas zit. Je

mag echter niet zonder toestemming van de leerling in

de boekentas kijken of er een voorwerp uithalen. Enkel

de politie is daarvoor bevoegd.

is mijn school verplicht om

©©

KLASSE

Wat mogen mijn leerlingen wel en niet tijdens de

ramadan? hoe spreek ik moslimouders aan? kan ik een

moskee bezoeken? Wie geeft lezingen over seksuali-

teit en islam?

Voor informatie en duiding over de islam en over mos-

lims of voor contactpersonen is er vanaf nu één adres:

maNa vzw, expertisecentrum voor islamitische cultu-

ren in Vlaanderen.

Dit is hun aanbod:

www.manavzw.be, een informatieve website met

een islamitische kalender, woordenlijst, agenda, boe-

ken, dossiers, cartoons

Islamoscape, een databank van verenigingen en

experts die werken rond islamitische culturen

een fotoboek ‘Nieuwbouwmoskeeën in Vlaanderen’

over de evolutie in de moskeearchitectuur

een dvd ‘Moslim-zijn vandaag’ met getuigenissen

van moslims over hoe ze leven, werken en geloven

consulting op maat: antwoord op specifi eke vragen

van scholen, media, verenigingen …

Goed om weten: MANA verzamelt kennis over de ver-

schillende manieren waarop moslims in Vlaanderen le-

ven en samenleven, doet geen theologische uitspraken,

gaat uit van diversiteit onder moslims, stimuleert debat

en dialoog tussen groepen in de samenleving en voert

onderzoek naar de interne diversiteit van de moslimge-

meenschappen, islamitisch erfgoed en beeldvorming

over moslims.

Contact: MANA vzw, Gallaitstraat 76/2, 1030 Brussel, 02 245 40 33, [email protected]


Spreekbeurt 2.0: pODCAsteNeen alternatief bieden voor een spreekbeurt en je leerlingen heel natuurlijk met technologie en internet leren omgaan? laat hen een ‘podcast’ ma-ken, een radioprogramma op het internet, waarbij je zelf bepaalt wanneer je het beluistert. Door je leerlingen te laten vertellen over hun hobby’s of over boeken en games die hen interesseren, leer je bovendien hun leefwereld beter kennen. Ze luiste-ren ook naar elkaar. Noem het gerust ‘Spreekbeurt 2.0’. Starten met podcasten, in drie stappen:

1. materiaal VerZameleN Zorg voor het juiste materiaal: een computer met daarop een programma om geluid op te nemen en een microfoon. Een hoofdtelefoon is niet noodza-kelijk, maar je kunt ermee controleren of het geluid goed opgenomen wordt.

2. oPNemeNWeet wat je zult vragen en vertellen. Maak een script met een overzicht van de inhoud. Laat wel ruimte voor improvisatie en een natuurlijk gesprek. Voor je aan de ‘echte’ opname begint, test je ook het best een paar minuten. Zo weet je of alles goed werkt en of je de opname vlot kunt starten en stoppen.

3. PUBlicereNSla je opname op als .wav- of .aiff-bestand om geen kwaliteit te verliezen. Om je podcast online te publi-ceren moet je die fi le opslaan als mp3-bestand, het meest gangbare audioformaat op internet.

Let op! Houd rekening met de privacy van je leer-lingen. Anticipeer op vragen van ouders, leg hun uit wat je leerlingen opsteken door zo’n podcast te maken. Zet je radioprogramma eventueel op een be-schermde pagina van de schoolwebsite zodat alleen mensen die het wachtwoord kennen de podcast kunnen beluisteren. Wil je ook muziek gebruiken, let dan op met auteursrechten.

Meer weten? Links naar cursusmateriaal, programma’s … vind je op www.klasse.be/leraren.

Bekijk het fi lmpje ‘Spreekbeurtfobie’ over spreekbeurt & podcasten op www.tvklasse.be.

MANA geeft correcte info over islam

Heb je een vraag of praktisch probleem in de klas of lerarenkamer? Of een leuke tip of

stappenplan voor je collega’s? Stuur een mail naar [email protected]. Of zoek en help elkaar op www.klasse.be/leraren.

©©

Christophe©Ketels

Leren luisteren? Start met muziek

Sieglinde Baeyens:


Duits onderzoek (Bastian, 2003) bevestigt dat muziek het sociale klimaat in een klas en op school verbetert. Een kwintet van voordelen:

miNDer leerliNgeN WorDeN afgeWeZeN

Sieglinde Baeyens werkt met groepjes leerlingen uit verschil-lende leerjaren. “De leefwereld van kinderen die net in het vierde leerjaar zitten en aanstormende pubers is helemaal verschillend. Samen muziek maken overbrugt dat verschil en je merkt op de speelplaats dat de leerlingen meer respect hebben voor elkaar. Door muziek te maken leren kinderen elkaar anders kennen.” Hans Schmidt kan zich daarin vinden: “Wij startten pas vorig jaar met onze school. 65 leerlingen, die elkaar niet kenden, speelden de eerste dagen nauwelijks samen. Maar dankzij de les samenzang en musiceren veran-derde dat. Als je muziek maakt leer je samenwerken en naar elkaar luisteren.”

allochtoNe leerliNgeN kUNNeN Door eN met mUZiek Beter commUNicereN

Hans: “Onze school is een buurtschool waar ook allochtone kinderen les volgen. Vaak spreken ze in het begin geen woord Nederlands. Samen zingen met de juf zorgt ervoor dat ze al

snel Nederlandse woorden leren kennen, op een laagdrempe-lige manier. Ook al kennen ze er nog niet meteen de betekenis van, de soms moeilijke Nederlandse klanken spreken ze in elk geval al juist uit.” Ook in de school van Sieglinde zitten er anderstalige kinderen. “Door te zingen breidt hun woorden-schat uit, maar dat geldt evengoed voor onze Nederlandstalige kinderen.”

mUZiek BeVorDert het oNtWikkeleN VaN eeN eigeN iDeNtiteit

Sieglinde: “De leerlingen van het zesde leerjaar willen liever Engelstalige dan Nederlandstalige liedjes zingen. Soms denk ik dat ze niet gemotiveerd zijn om mee te zingen of muziek te maken. Op het einde van elke middag laat ik hen daarom een evaluatie maken. Dan blijkt dat leerlingen de les heel anders hebben beleefd dan ik dacht. Ze hebben zich vermaakt en dingen bijgeleerd. Door niet alleen bezig te zijn met Neder-lands, wiskunde of wereldoriëntatie leren kinderen dat ze nog andere talenten hebben. Nuttig als ze een studiekeuze voor het secundair onderwijs moeten maken.” Ook Hans bevestigt dat kinderen dankzij muziek zichzelf beter leren kennen. “Bij een project over bedreigde dieren componeren onze kinde-ren zelf in groepen muziekstukjes met tekst en begeleiding. Daar leggen ze veel van zichzelf in. Bij de voorstelling van die muziekstukjes luisteren ze naar elkaar. Zo leren ze waarderen wat andere kinderen via hun muziek vertellen.”

mUZiek maaKT sLIm

“Kinderen die minder goed zijn in wiskunde of Nederlands kunnen via

muziek uitblinken”, zegt Sieglinde Baeyens, directeur van de Leo XIII-school

in Neder-Over-Heembeek. Elke donderdagnamiddag geven alle leraren én

de directeur tijdens hetzelfde lesuur muziekopdrachten, telkens aan een

andere groep. Ook De Wonderfluit in Gent heeft haar naam niet gestolen.

Coördinator Hans Schmidt: “Muziek is dé pijler van onze school.”

Sociaal Sterk Door SameNSPel


Sociaal Sterk Door SameNSPel

leerliNgeN Die Veel mUSicereN oP School VoeleN Zich Beter iN hUN Vel

Hans: “Het is fijn om samen muziek te maken. Ouders vertellen me dat hun kinderen graag komen. Thuis blijven ze verder zingen. Ook Sieglinde ervaart dat kinderen zich dankzij muziek beter voelen op school. “Ouders en grootouders komen me met de tranen in de ogen vertellen hoe fijn ze het vinden dat hun kinderen openbloeiden dankzij ons koor. En ook de leraren merken hoe ‘moeilijke’ kinderen heel gedisciplineerd meezingen tijdens een concert.”

leerliNgeN Die aaN mUZiek DoeN VoeleN Zich meer eVeNWaarDig aaN hUN meDeleerliNgeN

“Samen zingen is voor iedereen haalbaar”, vertelt Hans en-thousiast. “Je kunt eigenlijk geen fouten maken en je moet met elkaar samenwerken. Daarin verschilt muziek van wiskunde of taal: je hebt iedereen nodig om er iets moois van te maken. Iedereen heeft ook een gelijkwaardige rol. Bij toneelspelen bijvoorbeeld is die rolverdeling vaak ongelijk. “

mUZiek ook iN joUW klaS? Vier (Sol)SleUtelS

1. Zelf geen muzikaal genie? Vraag dan hulp

aan een collega die meer aanleg heeft voor

muziek. Of wissel van klasgroep. Terwijl jij dans

geeft aan een andere klas, tokkelt jouw collega

vrolijk op de xylofoon in jouw klas.

2. Bang dat je vals zingt? Niet iedereen doet het

even goed als Pavarotti. Probeer het eens in de

klas en je zult merken dat zingen sfeer brengt

en de kinderen een ontspannend moment

bezorgt.

3. Is er een muziekschool in de buurt? Werk dan

samen met de leraren uit die school. Zij bezit-

ten heel wat expertise. Zit op voorhand samen

en bespreek wat je wilt bereiken.

4. Bouw een leerlijn muziek op. Stel een zang-

boekje samen dat de hele schoolcarrière mee-

gaat met de kinderen. Dat is meteen een schat

aan materiaal voor de andere collega’s. Ook

rond instrumenten bespelen kun je een leerlijn

opbouwen.

wonderfluit.weebly.com - www.leoxiii.be

©©

Christophe©Ketels

©© Het©personage©‘Tiny’©is©gecreëerd©door©Gilbert©Delahaye©en©Marcel©Marlier/Léaucour©Création©©©Casterman©2011.

alle leraren

op avontuur in DoornikKen©je©Marcel©Marlier?©Of©doet©Tiny©een©luider©belletje©rinkelen?©De©tekenaar©van©onze©jeugdvriendin©had©in©Doornik©zijn©thuishaven.©Maar©ook©Clovis©en©Rogier©Van©der©Weyden©waren©ooit©beroemde©inwoners.©

klasseDagen©De©stad©Doornik©nodigt©1000©leraren©en©hun©gezin©uit©voor©een©ontdekkingsdag.©Wil©je©meer?©©Na©de©tombola©op©het©einde©van©de©dag©ga©je©misschien©naar©huis©met©een©mand©streekproducten©of©een©waarde-bon©voor©een©weekendje©Doornik©met©overnachting.

Stad met Klasse Doornik – 26 en 27 maart 2011 – i.s.m. Animatie centrum voor Talen – www.talenanimatie.be – inschrijven verplicht en uitsluitend via www.lerarenkaart.be/ inschrijven

zekerdoenActies voor actieve leraren

zekerdoen

zekerdoen


wOensdag 9 februari

thEatEr DoE DE Gloob

vipDag©Gloob©is©een©ondeugende©en©nieuwsgierige©ontdekkingsreiziger.©De©kleuters©leven©mee©met©zijn©verre©reizen,©spannende©avonturen©en©grapjes.©Samen©met©Gloobs©vrienden©Falala,©Boktor©en©Argus©leren©kinderen©over©de©wereld.©Het©jonge©publiek©voelt©zich©

verbonden©met©dieren,©planten©en©mensen©in©de©rest©van©de©wereld.©Waar?©Cc©De©Werf©–©Molenstraat©51©–©9300©Aalst©Wanneer?©14.30©uur©Wie?©Gratis©voor©leraren©en©hun©gezin©Meer info:©www.djapo.be©©Inschrijven:©uitsluitend©via©[email protected]©(vermeld©je©naam,©adres©en©het©nummer©van©je©lerarenkaart)

wOensdag 9 februari

EEn avonD m

infoDag©Na©een©receptie©stelt©de©publiekswerking©van©het©museum©M©zich©voor.©Je©maakt©kennis©met©het©scholenaanbod.©Dat©gebeurt©per©doelgroep©(kleuter-,©lager,©secundair©en©hoger©onderwijs).©Na©afl©oop©maak©je©kans©op©een©M-bassadeurskaart©waarmee©je©het©

museum©een©heel©jaar©lang©gratis©bezoekt.©Waar?©M©–©Vanderkelenstraat©30©–©3000©Leuven©Wanneer?©18©tot©21.30©uur©Wie?©Gratis©voor©leraren©(geen©gezinsleden)©Meer info:©www.mleuven.be©©Inschrijven:©016©27©29©29©(van©10©tot©18©uur)©of©[email protected]©©(vermeld©je©contactgegevens©en©het©nummer©van©je©lerarenkaart)

wOensdag 9 februari

WitloofmusEum

infoDag©De©gidsen©en©de©verantwoordelijke©van©de©dienst©toerisme©Kampenhout©verwelkomen©je.©Daarna©neemt©een©gids©je©op©sleeptouw©door©het©witloofmuse-um©en©geeft©tegelijk©uitleg©over©de©verschillende©doe-activiteiten.©Waar?©Witloofmuseum©–©

Leuvensesteenweg©22©–©1910©Kampenhout©Wanneer?©13.30©tot©15©uur©Wie?©Gratis©voor©leraren,©partner©en©maximaal©3©eigen©kinderen©(minimumleeftijd©6©jaar)©Meer info:©www.witloofmuseum.be©©Inschrijven:©uitsluitend©via©016©22©33©80©of©[email protected]©(vermeld©je©naam,©adres©en©het©nummer©van©je©lerarenkaart)

KALENdER LERARENdAGENHet©Groentemuseum,©het©Witloofmuseum©en©De©Oude©Kaasmakerij©verwennen©je©smaakpapillen.©Het©Museum©voor©Oudere©Technieken©toont©hoe©je©met©arbeid©de©calorieën©weer©wegwerkt.©In©Gooik©strelen©ze©je©oren©met©volksinstru-menten.©Het©recentste©aanbod©staat©op©www.lerarenkaart.be/inschrijven.©Wie©geabonneerd©is©op©de©nieuwsbrieven©kent©alle©nieuwe©voordelen©van©de©lerarenkaart©(www.lerarenkaart.be©-©nieuwsbrief).

zaterdag 12 februari

op WEtEnsChappElijk avontuur

vipDag©Een©gids©leidt©je©rond©op©de©site©van©het©wetenschappelijke©avonturenpark©Pass.©Hier©geen©verzamelingen,©maar©tentoonstel-lingen©en©spektakels©op©12.000©m²©die©jouw©nieuwsgierigheid©prikkelen.©In©het©park©van©28©ha©dat©integraal©deel©uitmaakt©van©de©tentoonstellingen©komt©de©

ontdekkingsreiziger©in©je©boven.©In©de©loop©van©de©dag©stelt©het©Pass©zijn©aanbod©voor©scholen©voor.©Waar?©Pass©–©3©rue©de©Mons©–©7080©Frameries©Wanneer?©10©of©13©uur©Wie?©Gratis©voor©leraren©en©hun©gezin©Meer info:©www.pass.be©Inschrijven:©uitsluitend©via©‘inschrijven’©op©www.lerarenkaart.be/inschrijven

wOensdag 16 februari

proEvEn van ’t Grom

infoDag©Tijdens©een©kookworkshop©maak©je©een©winterse©soep©met©groenten©in©de©hoofdrol.©Een©gids©laat©je©daarna©proeven©van©de©verschillende©rondleidin-gen©die©’t©Grom©aanbiedt.©Je©sluit©de©dag©af©met©een©soepproeverij.©Waar?©’t©Grom©(het©Groentemuseum)©

–©Midzelen©25©a©–©2860©Sint-Katelijne-Waver©Wanneer?©14©tot©16.30©uur©Wie?©Gratis©voor©leraren©lager©en©secundair©onderwijs©(geen©gezinsleden)©Meer info:©www.tgrom.be©©Inschrijven:©via©015©31©55©55©of©[email protected]©(vermeld©je©naam,©de©school©waar©je©lesgeeft©en©het©nummer©van©je©lerarenkaart)


infiltrEEr in hEt DiamantmusEum

vipDag©Ontdek©het©museumspel©‘Schitterend’©in©een©nieuw©jasje.©Ook©voor©het©buitengewoon©lager©onderwijs©is©er©nu©een©aangepaste©versie.©Leraren©secundair©spelen©het©gps-spel©‘De©Infi©ltrant’©in©de©binnenstad©en©de©diamantwijk.©Terug©in©het©museum©presenteert©een©

gids©je©de©gloednieuwe©versie©van©de©permanente©collectie.©Die©kun©je©trouwens©doorlopend©op©eigen©houtje©bezichtigen©aan©de©hand©van©een©

zekerdoen


zaterdag 5 tOt zaterdag 12 Maart

Gratis EftElinG-sprookjEs

uittip©Leraren©laten©zich©tijdens©de©krokusvakantie©gratis©verbazen©door©de©magie©van©de©Efteling.©Zo©ervaar©je©hoe©sprookjesachtig©een©schoolreis©naar©de©Efteling©wel©is,©inclusief©spanning©en©avontuur.©Laat©het©bezoek©bij©je©lessen©aansluiten.©Bestel©het©gratis©Efteling©Sprookjeslespakket©met©

thematische©oefeningen©en©lessuggesties©via©www.efteling.com/scholen.©Waar?©Efteling©–©Europalaan©1©–©NL©5171©KW©Kaatsheuvel©(Nederland)©Wanneer?©Vanaf©10©uur©©–©het©park©sluit©om©18©uur©Wie?©Gratis©toegang©voor©leraren©op©vertoon©van©hun©lerarenkaart©én©op©voorwaarde©dat©ze©vergezeld©©zijn©van©minstens©één©betalende©bezoeker,©begeleidende©personen©betalen©het©gewone©tarief©Meer info:©www.efteling.com©Inschrijven:©hoeft©niet

multimediagids.©Waar?©Diamantmuseum©Provincie©Antwerpen©–©Koningin©Astridplein©19-23©–©2018©Antwerpen©Wanneer?©10©tot©17©uur©Wie?©Gratis©voor©leraren©lager©en©secundair©onderwijs©en©hun©gezin©Meer info:©www.diamantmuseum.be©©Inschrijven:©uitsluitend©via©‘inschrijven’©op©www.lerarenkaart.be/inschrijven©©

wOensdag 23 februari

thEatEr DoE DE Gloob

Waar?©Provinciehuis©–©Universiteitslaan©1©–©3500©Hasselt©Wanneer?©14©uur zie woensdag 9 februari


DaG van hEt Dko

uittip©Leerlingen©van©166©academies©muziek,©woord,©dans©en©beeldende©kunst©laten©van©zich©horen.©Onder©het©thema©‘Lof©der©Zotheid’©organiseren©ze©een©waaier©aan©activiteiten.©Ze©bezetten©straten©en©pleinen,©met©feestelij-ke©parades,©met©concerten©voor©jong©en©oud©Waar?©Diverse©locaties©(fees-telijke©opening©op©vrijdag©25©februari©in©de©gotische©zaal©van©het©stadhuis©van©Brussel)©Wanneer?©Diverse©tijdstippen©Wie?©Voor©iedereen©gratis©toegankelijk©Meer info:©www.dagvanhetdko.be©©Inschrijven:©hoeft©niet

zaterdag 5 Maart tOt en Met zOndag 13 Maart

sEa lifE blankEnbErGE

klasseDag©Breng©een©bezoek©aan©meer©dan©2500©dieren©uit©de©zeven©wereldzeeën.©In©SEA©LIFE©Blankenberge©duik©je©dankzij©meer©dan©vijftig©aquaria©onder©in©de©mysterieuze©onderwaterwereld.©In©de©‘ocean©tunnel’©sta©je©oog©in©oog©met©haaien.©Even©verderop©

wachten©spinkrabben©je©op.©Of©heb©je©het©meer©voor©de©zeehonden,©de©speelse©otters©of©de©knotsgekke©pinguïns?©Waar?©SEA©LIFE©Blankenberge©–©Koning©Albert©I-laan©116©–©8370©Blankenberge©Wanneer?©10©tot©14©uur©OF©14©tot©18©uur©Wie?©Gratis©voor©leraren,©hun©partner©en©kinderen©tot©3©jaar.©Kinderen©vanaf©4©jaar©krijgen©50©procent©korting©en©betalen©6,5©euro©per©persoon.©Meer info:©www.sealife.be©©Inschrijven:©uitsluitend©via©‘inschrijven’©op©www.lerarenkaart.be/inschrijven

zaterdag 5 Maart

DE ouDE kaasmakErij

vipDag©Trek©de©witte©outfit©van©een©echte©kaasmaker©aan©en©ontdek©de©Oude©Kaasmakerij.©Een©gids©leidt©je©rond©en©biedt©antwoord©op©al©je©vragen.©Na©de©rondleiding©volgt©een©degustatie©met©kaas©en©Passendalebier©of©fruitsap.©Waar?©De©Oude©

Kaasmakerij©–©’s©Graventafelstraat©48©a©–©8980©Passendale©Wanneer?©10,©12,©14©of©16©uur©Wie?©Gratis©voor©leraren©en©hun©gezin©Meer info:©www.deoudekaasmakerij.be©©Inschrijven:©uitsluitend©via©www.lerarenkaart.be/inschrijven

wOensdag 9 Maart

ouDE volksmuziEk

infoDag©Gefascineerd©door©oude©volksmuziekinstru-menten©zoals©een©hommel,©draailier©of©klompviool?©Een©gids©leidt©je©rond©langs©waardevolle©instrumenten,©prenten©en©archiefstukken.©Muzikanten©geven©die©dag©een©uitgebreide©demonstratie©van©de©instrumenten©die©in©

het©museum©te©zien©zijn.©©Waar?©Gc©De©Cam©–©Dorpsstraat©67©–©1755©Gooik©Wanneer?©10©of©14©uur©Wie?©Gratis©voor©leraren©en©hun©gezin©Meer info:©www.muziekmozaiek.be©(klik©onderaan©bij©de©rubriek©‘beleef’©op©‘instrumentenmuseum’)©Inschrijven:©uitsluitend©via©[email protected]©©(vermeld©je©naam,©adres,©het©nummer©van©je©lerarenkaart©en©het©aantal©deelnemers©aan©de©rondleiding)

zaterdag 19 Maart

WatEr, WinD En spiErEn

vipDag©Maak©je©klaar©voor©een©work-out©in©het©Museum©voor©de©Oudere©Technieken.©De©focus©ligt©er©op©alles©wat©water,©wind©en©spieren©aandrijven.©Tijdens©de©gezinsdag©ga©je©op©ontdekkingsreis©door©de©Arabische©Wereld.©Je©krijgt©er©informeel©toelichting©bij©het©

educatieve©aanbod©en©inzage©in©de©didactische©dossiers.©Waar?©het©MOT©–©Museum©voor©de©Oudere©Technieken©–©Guldendal©20©–©1850©Grimbergen©Wanneer?©9.30©tot©15.15©uur©Wie?©Gratis©voor©leraren©en©hun©gezin.©Een©lunchpakket©kan©op©voorhand©besteld©worden©(6©euro).©Eigen©lunch©meebrengen©kan©ook.©Meer info:©www.mot.be©Inschrijven:©uitsluitend©via©‘inschrijven’©op©www.lerarenkaart.be/inschrijven


vlaamse arDennenOntdek©de©Vlaamse©Ardennen,©een©paradijs©voor©wandelaars©en©fietsers.©Je©verblijft©in©Johan’s©Lodge©in©Zwalm©waar©elke©kamer©is©ingericht©rond©een©reisthema.©Vlakbij©vind©je©enkele©hoogtepunten©uit©de©Ronde©van©Vlaanderen.©Historische©rijkdommen©bewonder©je©in©Oudenaarde,©Ronse,©Geraardsbergen,©bij©de©archeologische©

opgravingen©in©Ename©of©in©het©Gallo-Romeins©museum©te©Velzeke.©Jouw prijs:©drie©dagen©(twee©nachten)©van©5©tot©13©maart©(krokusvakantie),©van©9©tot©25©april©(paasvakantie),©van©29©april©tot©2©mei,©van©2©tot©5©juni©(hemelvaart),©van©1©juli©tot©31©augustus©(zomervakantie©–©uitgezonderd©9©en©10©juli©en©13©en©14©augustus)©en©van©29©oktober©tot©6©november©(herfstvakantie):©99©euro©per©persoon.©Prijzen©per©persoon©op©basis©van©een©tweepersoonskamer,©inclusief©ontbijt©en©tweemaal©een©driegangendi-ner.©Boekingscode:©VLAPKL01

venetiaans schoonJe©logeert©in©Villa©dei©Carpini©***©op©1©kilometer©van©het©centrum©van©Oderzo.©In©de©buurt©stapelen©de©kunststeden©zich©op:©Venezia,©Verona,©Vicenza,©Padova©en©Treviso.©Ook©in©Oderzo©komt©de©kunstliefhebber©aan©zijn©trekken©dankzij©de©talrijke©archeologische©sites©verspreid©over©de©stad.©Jouw prijs: acht©dagen©(zeven©nachten)©van©9©tot©25©april©

(paasvakantie)©en©van©1©juli©tot©31©augustus©(zomervakantie)©mits©je©reserveert©vóór©28©februari©2011:©299©euro©per©persoon.©Inclusief©ontbijtbuffet©en©welkomstdrankje©Extra: Twee©kinderen©mogelijk©op©de©kamer©van©de©ouders.©Kinderen©tot©en©met©5©jaar:©gratis.©Kinderen©van©6©tot©en©met©11©jaar:©59©euro©per©persoon.©Kinderen©van©12©tot©en©met©15©jaar:©95©euro.©Inclusief©ontbijt.©Boekingscode:©VTOPKL01

Beierse natuurJe©verblijft©op©minder©dan©duizend©kilometer©van©Brussel©te©Lam©in©het©Hotel©Premier©Sonnenhof©****.©Zomer©en©winter©beleef©je©tal©van©activiteiten©in©de©ongerepte©natuur.©In©de©buurt©bezoek©je©de©historische©zilvermijn©of©het©sprookjeskasteel©van©Lambach.©Jouw prijs:©zeven©dagen©(zes©nachten)©van©5©tot©13©maart©(krokusvakantie),©van©9©tot©

25©april©(paasvakantie)©en©van©1©juli©tot©31©augustus©(zomervakantie):©299©euro©per©persoon.©Prijzen©op©basis©van©een©tweepersoonskamer,©inclusief©ontbijtbuffet.©Verblijfstaks©1©euro©per©persoon©per©nacht©ter©plaatse©te©betalen.©Single©kamer:©329©euro©per©persoon.©Half©pension©(viergangen©keuzemenu©en©tweemaal©per©week©buffet):©supplement©van©23©euro©per©persoon©per©nacht.©Extra:©Eén©kind©tot©en©met©12©jaar©op©de©kamer©van©de©ouders©betaalt©59©euro.©Eén©kind©van©13©tot©en©met©16©jaar©op©de©kamer©van©de©ouders©betaalt©119©euro.©Boekingscode:©BAYPKL01

olé valencia!Je©verblijft©in©het©Hotel©Novotel©Valencia©Palacio©de©Congresos©****©op©vier©metrohaltes©van©het©historische©centrum©van©Valencia.©Combineer©er©cultuur,©uitgaan,©lekker©eten©en©strand.©In©de©buurt©vind©je©het©futuristische©Ciudad©de©las©Artes©y©las©Ciencias.©Het©megacomplex©omvat©onder©andere©een©wetenschapsmu-seum,©planetarium,©Imax-bioscoop,©

operagebouw©en©het©grootste©aquarium©van©Europa.©Jouw prijs:©vier©dagen©(drie©nachten)©van©8©tot©25©april©(paasvakantie)©en©van©1©juli©tot©31©augustus©(zomervakantie):©279©euro©per©persoon.©Inclusief©ontbijtbuffet©en©vlucht©Brussel-Valencia©h/t©met©Vueling©(volgens©beschikbaarheid©in©de©J-klasse).©Dit©aanbod©kun©je©ook©boeken©voor©zes©dagen©(vijf©nachten)©mits©je©een©supplement©betaalt©van©80©euro©per©persoon.©Extra:©twee©kinderen©tot©en©met©15©jaar©overnachten©gratis©op©de©kamer©van©de©ouders©(inclusief©ontbijt)©en©betalen©enkel©hun©vlucht.©Boekingscode: VLCPKL01

REIZEN MET KLASSE

HoE dEzE rEIzEn rEsErvErEn?©Meer©informatie©over©deze©reis-aanbiedingen©vind©je©op©www.holidayline.be/klasse.©Alle©vermelde©prijzen©zijn©op©basis©van©een©standaard©tweepersoonskamer©en©volgens©beschikbaarheid.©Ze©zijn©geldig©voor©leraren©en©meereizende©familie©of©vrienden©gedurende©de©vermelde©periodes©in©2011.©Reserveer©tijdig.©Als©

alle©kamers©van©een©hotel©ingenomen©zijn©of©als©het©vliegtuig©volzet©is,©dan©is©dat©zo.©Bel©Holidayline©(lic©A1615)©op©050©33©09©90©en©vermeld©het©nummer©van©je©lerarenkaart.©Mailen©kan©naar©[email protected].©100©procent©kosten©bij©wijziging©of©annulatie©tenzij©je©een©reisverzeke-ring©neemt©van©3,5©procent©op©de©totale©reissom.

www.holidayline.be/klasse

zekerdoen

HET BELANG VAN dE MoLECuLE

DÁÁrom! In©2050©leven©op©onze©planeet©tien©miljard©mensen.©Hoe©produce-ren©we©voldoende©drinkbaar©water©en©voedsel?©Hoe©gaan©we©om©met©de©slinkende©olievoorraden©of©het©stijgende©energieverbruik?©Tijdens©het©‘Internationaal jaar van de chemie’©(2011)©tonen©scheikundigen©hun©bijdrage.©Binnenkort©is©verwarming©overbodig,©zelfs©in©de©winter.©Auto’s©gebouwd©uit©ultralichte©materialen©verbruiken©minder.©Nieuwe©geneesmid-delen©verhogen©de©levenskwaliteit.©Stop©je©leerlingen©een©proefbuis©in©de©hand:©de©geplande©acties©voor©2011©vind©je©op©www.iyc2011.be.©©

trek aanDacht! Kennen©jouw©leerlingen©Marie©Curie©of©Leo©Baekeland?©Zoek©op©Wikipedia©afbeeldingen©van©tien grote wetenschappers.©Druk©die©beelden©af©en©kleef©ze©op©een©groot©blad©papier.©Met©een©ferme©stift©noteer©je©hun©na-men©in©een©willekeurige©volgorde.©In©een©andere©volgorde©vermeld©je©hun©belangrijkste©realisatie.©In©een©derde©mix©vat©je©samen©wat©die©ontdekking©voor©de©gewone©mens©betekent.©Slagen©je©leerlingen©erin©om©Alexander©Fleming©te©koppelen©aan©de©ontdekking©van©de©penicilline©en©te©bekronen©als©de©genezer©van©bacteriologische©infecties?©

Beloof!Verras©de©ogen©van©je©leerlingen.©Wetenschappen©leer©je©niet©(alleen)©uit©boeken©maar©(vooral)©door©te©doen.©Laat©je©leerlingen©iedere©week©één©wetenschappelijke©vraag©stellen.©Hoe©komt©het©dat©zonnemelk©je©huid©beschermt?©Hoeveel©poten©heeft©een©duizendpoot©echt?©Waardoor©kan©een©vliegtuig©vliegen?©Nomineer©jezelf©als©Gobelijn, professor-in-alles,©en©beantwoord©de©vraag.©Als©het©kan©met©een©experiment.©(Houd©www.ikhebeenvraag.be©achter©de©hand.©Daar©vind©je©het©antwoord©op©duizenden©vragen,©per©onderwerp©gerangschikt.©Je©kunt©ook©zelf©een©vraag©posten.©Wetenschappers©van©32©instellingen©zitten©klaar©om©je©te©helpen.)

Grote buizen, kleine buizen. Dankzij het jongerenblad Maks! mochten negen leerlingen van het Provinciaal Instituut Sint-Godelieve (Antwerpen) chemiereus Ineos bezetten.

werK in Het ‘grOOtste labO Van Vlaanderen’

Op©maandag 28 februari maken©vijfhon-derd©leerlingen©uit©het©lager©onderwijs©bij©Technopolis©(Mechelen)©tandpasta,©badzout©en©haargel.©Ze©komen©daarmee©in©het©Guinness©Book©of©Records.©©Het©Mechelse©lab©zit©nu©al©vol,©maar©dat©belet©niet©dat©je©op©diezelfde©dag©ook©in©jouw©klas©deze©experimenten©kunt©uit-voeren.©Onder©‘Inspiratie’©op©www.eurekas.be©vind©je©haalbare©proeven.©

Het ‘Grootste labo’ is een organisatie van essenscia, de federatie van de chemie en life sciences, en Technopolis. Eurekas is een project van de Associatie K.U.Leuven en Technopolis. Leerlingen secundair die zelf proeven bedenken kunnen via Eurekas mp3’s en draagbare dvd-spelers winnen (tot 27 maart).

zekerdoen


Doe! Enthousiasme©voor©wetenschappen©kweek©je©niet©op©één©dag.©Plan©geregeld©een©actie©zodat©de©verwon-dering©groeit.©

1. The Essence of Life in Living Tomorrow (Vilvoorde) toont hoe chemie de pro-blemen van de planeet helpt oplossen: www.the-essence-of-life.be.

2. Spelletjes, fi lms, artikels en interactieve toepassingen leggen uit wat biodiversiteit is. ikgeefl evenaanmijnplaneet.indeklas.be bevat opdrachten voor kleuter, lager en secundair.

3. Een gewoon blik cola gaat onder in een bak met water, cola light blijft drijven. Meer proeven op www.technopolis.be (‘Experimenteer’), inclusief uitleg.

4. Tandpasta maken, vezels onder de micro-scoop bekijken, een chromatografi e uitvoe-ren: XperiLAB.be is een wetenschapstruck met experimenten rond chemie, biologie, fysica en techniek voor leerlingen tussen 10 en 14 jaar. Reserveer vanaf 4 april voor 2011-’12: www.xperilab.be.

5. Chemie is C.S.I.! Met een nieuw educatief lespakket lossen leerlingen uit de eerste graad secundair een misdrijf op aan de hand van chemische proeven: www.essenscia.be.

6. Wat gebeurt er in je hoofd als je verliefd bent? Waarom weersta je moeilijk aan cho-colade? Met ‘Meeting of Minds’ reizen 14- tot 18-jarigen door het brein. Met wedstrijd en slothappening (18 maart): www.mom4y.be.

7. De chemiebedrijven houden opendeur op 21 en 22 mei: www.iyc2011.be.

zekerdoen


©©

KLASSE

zekerdoen


leraren lager Onderwijs

leraar van het Jaar

oproep©Met©‘De©leraar©van©het©jaar’©zet©Klasse©elk©jaar©één©leraar©in©de©bloemen©als©symbool©voor©de©inzet©van©zoveel©duizenden©andere©leraren©in©Vlaanderen.©Elk©jaar©wisselt©de©categorie.©Dit©jaar©kunnen©alleen©leraren,©directeurs©en©andere©medewerkers©die©actief©zijn©in©het©lager©onderwijs©(geen©kleuteronderwijs)©genomineerd©worden.©Ken©je©iemand©die©echt©in©aanmerking©komt©om©de©eretitel©een©jaar©te©dragen?©Overleg©dan©met©anderen©(leerlingen,©collega’s,©ouders)©wat©zijn/haar©sterkste©eigenschappen©zijn.©Leg©aan©de©hand©van©voorbeelden©uit©waarom©je©precies©deze©leraar©nomineert.Schrijf een brief of stel een dossiertje samen. Vul het inschrijvingsformulier in op www.lerarenkaart.be/leraarvanhetjaar. Misschien wordt jouw kandidaat wel uitgenodigd voor de slotshow op woensdag 25 mei in Brussel. En houd het plan geheim voor de genomineerde. Na 25 mei krijgt hij/zij alvast jouw nominatie zelf in handen.

alle leraren

Door het sliJk

actie©Op©zoek©naar©een©activiteit©om©het©schooljaar©af©te©sluiten©samen©met©jouw©collega’s?©Neem©deel©aan©de©tweede©Klasse©moddervoetbal-competitie.©Stel©een©ploeg©samen©van©zes©spelers©waarvan©minstens©twee©vrouwen.©Voorzie©ook©enkele©wisselspelers.©Voetbalkennis©is©niet©vereist,©enkel©veel©teamspirit©en©weinig©moddervrees.©Duik©samen©het©veld©in©en©breng©supporters©mee.©Zij©schreeuwen©hun©team©de©modder©uit©de©oren©en©genieten©van©randanimatie©voor©jong©en©oud.Klasse moddervoetbalcompetitie i.s.m. De Rode Modderduivels – www.rodemodderduivels.be – zondag 3 juli (10 tot 17 uur) – Exelshof Arena – Nieuwstraat 35 – 3940 Hechtel-Eksel – inschrijven via www.lerarenkaart.be (‘gelezen in klasse’)

6-12 jaar

leen De theaterBoXlestip©Theater©is©een©beetje©magie.©Met©de©theaterbox©genie-ten©je©leerlingen©optimaal.©Op©een©speelse,©visuele©en©prakti-sche©manier©bereid©je©ze©voor©op©een©theaterbezoek.©Maar©de©verschillende©spelletjes,©doe-opdrachten,©dramaoefeningen©

en©het©miniatuurtheater©kunnen©ook©gewoon©de©nieuwsgierigheid©prikkelen.De theaterbox – twee educatieve uitleenkoffers voor het basisonderwijs – huurprijs 25 euro (+ waarborg 125 euro) voor twee weken (van maandag tot maandag) – je haalt de koffers zelf af en brengt ze terug naar CC De Werf, Molenstraat 51, 9300 Aalst – minimaal twee weken op voorhand reserveren via 053 73 28 12 – meer info: [email protected]

WIn:©twee leraren proberen de educatieve koffers gratis uit©(maar©betalen©wel©de©waarborg).©Mail©vóór©20©februari©naar©[email protected]©met©als©onderwerp©‘theaterbox’.©Vermeld©je©naam,©adres©en©de©school©waar©je©lesgeeft.

©©

Ine©Seppion

alle leraren

schleip Je potlooDkorting©Schleiper©nv©biedt©je©keuze©uit©meer©dan©honderdduizend©soorten©kunstenaars-,©bureel-©en©hobbymateriaal©en©inlijstingen.©Vanaf©nu©profi©teer©je©van©een©extra©korting©dankzij©de©Schleiper-onderwijskaart©die©je©aanvraagt©in©een©van©de©win-kels.©Daarvoor©breng©je©de©lera-renkaart©2011©en©je©identiteitskaart©mee.©Na©ontvangst©van©de©Schleiper-

onderwijskaart©krijg©je©geprivilegieerde©toegang©tot©de©website©waar©je©op©eenvoudige©manier©je©uitzonderlijke©tarief©raadpleegt.Schleiper nv – vestigingen in Antwerpen, Brussel, Gent, Hasselt, Kortrijk, Luik en Namen – www.schleiper.be

WIN!

zekerdoen


4-11 jaar

1001 lichtpuntJeseXpo – gratis©Een©melktand©valt©uit?©Die©stoppen©wij©onder©het©hoofdkussen.©De©tandenfee©wisselt©hem©voor©een©muntstuk.©Maar©in©Afrikaanse©landen©gooien©kinderen©hun©melktand©in©de©richting©van©de©zon.©Het©leven©zit©vol©ankerpunten©en©

daar©gaan©we©ritueel©mee©om.©Dat©bewijst©het©Kindermuseum©in©Elsene©met©de©nieuwe©opstelling©‘1001©lichtpuntjes’.©Geen©computers,©geen©video’s©maar©wel©veel©houten©speeltuigen©leiden©kinderen©door©de©oriëntatiepunten©van©het©leven.©Het Kindermuseum – Burgemeestersstraat 15 – 1050 Brussel (Elsene) – vanaf het cen-traal station per bus (MIVB 71) – gratis met lerarenkaart – andere bezoekers: 7,50 euro per persoon – www.kindermuseum.be

4 tOt 8 jaar

hesJe en helmvoorstelling©Agent©Snor©geeft©verkeers-les.©Samen©met©Sloefke©slaagt©hij©erin©om©heks©Leonarda©te©stoppen.©Die©zou©zich©namelijk©amuseren©met©verkeersborden.©‘Hesje©en©Helm’©is©een©poppentheatervoorstelling©rond©ver-

keer.©Het©Reizend©Poppentheater©Sloef©speelt©het©live©bij©jou©op©school©op©woensdag©of©vrijdag.

WIn:©Eén©Vlaamse©school©wint©een voorstelling ter waarde van 300 euro.©Mail©de©gegevens©van©de©school©en©de©te©contacteren©leraar©naar©[email protected]©vóór©20©februari.©De©winnende©school©wordt©persoonlijk©verwittigd.©

5-12 jaar

goeD gevoelBoek©De©kinderen©in©je©klas©laten©stilstaan©bij©wat©ze©denken©en©voelen:©dat©kan©met©het©‘Goedgevoel-boekje’©en©het©bijbehorende©‘Goedgevoel-latje’.©Aan©de©hand©van©de©kleuren©groen©en©rood©tonen©je©leerlingen©–©zonder©een©woord©te©zeggen©–©hoe©ze©

zich©voelen.©Bijzonder©waardevol©in©het©kader©van©preventie©en©streven©naar©welbevinden©in©de©klas.‘Goedgevoel-boekje’ en ‘Goedgevoel-latje’ – respectievelijk 9 euro en 1 euro – bestellen via www.schoolzonderpesten.be

WIn:©3 x ‘Goedgevoel-boekje’©–©mail©vóór©20©februari©(met©onderwerp©‘Goed©gevoel’)©naar©[email protected]

5-8 jaar

raf & renee op schoolvoorstelling©Het©vertelduo©Raf©&©Renee©komt©naar©je©school©met©het©verhaal©van©‘Balthazar,©de©een-zaamste©ezel©ooit’,©naar©het©boek©van©Inge©Misschaert©&©Marieke©Coenen.©Dat©doen©ze©met©live©muziek©en©leuke©liedjes©in©een©poëtisch©en©sfeervol©decor.©Een©ontroerend©en©grappig©verhaal©over©‘afscheid©nemen©en©doorgaan’.www.zamzamproducties.be – 050 28 00 20

› Hoe?©©Leerlingen©derde©kleuterklas©tot©en©met©derde©leerjaar©–©tot©vier©voorstellingen©per©dag©(duur:©40©minuten)

› Extra:©bij©de©voorstelling©krijg©je©een©gratis©exemplaar©van©het©boek,©een©lesbrief©om©met©dit©verhaal©in©de©klas©te©werken©en©een©leuk©geschenk©voor©elke©leerling

WIn:©5 x een tweede voorstelling gratis in jouw school –©mail©vóór©20©februari©(met©onderwerp©‘Balthazar’)©naar©©[email protected]

leraren secundair

sociaal-economische voeten

WeBsite©Waarom©zijn©belastingen©nodig?©Hoe©is©onze©sociale©zekerheid©tot©stand©gekomen?©Wat©zijn©de©oorzaken©van©de©economische©crisis?©Op©www.klascement.be©vind©je©brochures©en©vormingsmaterialen©van©midden-veldorganisaties©Netwerk©Vlaanderen,©ACW,©ACV,©ACOD,©OIVO©en©Oproep©voor©een©Democratische©School©(OVDS).©Ze©helpen©je©de©sociaal-economi-sche©context©van©de©vakoverschrijdende©eindtermen©goed©in©te©vullen.©Op©dezelfde©site©kun©je©reacties©posten©en©je©eigen©lesmateriaal©toevoegen.www.klascement.be

WIN!

WIN!

WIN!

zekerdoen


8-12 jaar

skrYf naar afrikaproJect©In©Zuid-Afrika©spreekt©men©Nederlands:©14©procent©van©de©Zuid-Afrikanen©spreekt©Afrikaans,©een©taal©gegroeid©uit©het©Nederlands.©Marnixring©promoot©de©Nederlandse©taal©en©de©Nederlandstalige©cultuur©en©lanceert©daarom©een©nieuw©project©tussen©Vlaanderen©en©Zuid-Afrika.©De©bedoeling:©Afrikaanse©en©Vlaamse©klassen©via©internet©met©elkaar©in©con-tact©brengen©en©elkaars©leefwereld©laten©ontdekken.©Echte©uitwisselingen©zijn©niet©meteen©gepland,©daarvoor©zijn©de©afstanden©(en©kosten)©te©groot.©Spontane©solidariteitsacties©zijn©wel©mogelijk©(zoals©babyschoentjes©voor©kinderkribbes©of©schoolmateriaal©voor©Afrikaanse©scholen).Stef©Bos©is©peter©van©dit©nieuwe©scholenproject,©Marnixring©helpt©je©bij©de©eerste©contacten©en©organiseert©de©opvolging.www.marnixring.org – op www.klasse.be/leraren vind je een powerpointpresentatie met achtergronden rond dit project

› Hoe?©Meld©je©interesse©via©[email protected]©–©0475©42©06©31

Vanaf 16 jaar

Doe De ZuiDprikactie©Leerlingen©derde©graad©secundair©zetten©hun©school©op©stelten©om©aandacht©te©vragen©voor©de©pro-blemen©in©het©Zuiden.©Dat©is©het©opzet©van©‘Zuidprik’,©een©wedstrijd©van©Broederlijk©Delen,©die©dit©jaar©draait©

rond©Burundi©en©de©(on)zin©van©ontwikkelingssamenwerking.©Je©leerlingen©vormen©een©actiegroep,©schrijven©in©via©www.zuidprik.be,©kiezen©een©actie,©voeren©ze©uit,©zetten©bewijsmateriaal©op©de©site©en©vallen©(hopelijk)©in©de©prijzen.©Dit©©zijn©de©vier©mogelijke©uitdagingen/acties:©maak©een©‘Zuidprik’-voertuig©en©zet©je©groep©in©beweging;©ga©op©zoek©naar©het©talent©van©je©groep©en©veil©dit©ten©voordele©van©Burundi;©maak©een©jong©koffi©eproduct;©organiseer©een©Afrikaanse©voetbal-©of©basketwedstrijd.www.zuidprik.be – [email protected]

› Hoe?©De©actie©loopt©van©9©maart©tot©30©april©–©inschrijven©via©www.zuidprik.be

› Extra:©gratis©lerarenhandleiding©met©tips©&©tricks©–©downloaden©via©de©site

alle leerlingen

naar het vertelkasteelevenement©Sprookjes,©legenden,©mythen,©reisverhalen©…©Laat©je©mee-voeren©met©de©mooiste©verhalen©van©binnen-©en©buitenlandse©vertellers©tij-dens©het©16de©‘Internationaal©Vertelfestival’.©Je©leerlingen©tot©15©jaar©volgen©de©vertellingen©in©het©Nederlands.©Vanaf©16©jaar©kiezen©ze©uit©Nederlands,©Frans,©Duits©en©Engels.©Dit©jaar©zijn©er©ook©enkele©tweetalige©vertelsessies.©’s©Avonds©kunnen©de©taalafdelingen©van©volwasseneneducatie©kiezen©uit©verhalen©in©zeven©talen©(met©o.m.©Spaans,©Italiaans©en©Portugees).www.alden-biesen.be/vertelfestival

› Hoe?©Het©‘Vertelfestival’©vindt©plaats©van©14©tot©22©maart

secundair Onderwijs

stap voor stap in europainternationaal©Je©hebt©wel©zin©om©een©internationaal©project©te©starten,©maar©je©weet©niet©goed©hoe©te©beginnen.©Of©je©kent©de©subsidie-mogelijkheden©niet.©In©‘Horizon:©gids©voor©de©organisatie©van©grensover-schrijdende©schoolprojecten©in©het©secundair©onderwijs’©maak©je©kennis©met©de©subsidieprogramma’s©waarop©je©als©secundaire©school©een©beroep©kunt©doen©voor©je©grensoverschrijdende©activiteiten.©Je©leest©ook©hoe©je©stap©voor©stap©zo’n©project©uitwerkt,©met©veel©tips©&©tricks.©Ryckevelde©vzw©zorgde©voor©een©update©van©de©gids.©Je©vindt©de©elektronische©versie©van©Horizon©op©hun©site.Vraag je (gratis) papieren exemplaar via [email protected]

› Extra:©download©de©e-versie©van©‘Horizon’©op©www.ryckevelde.be©(‘Internationalisering’,©‘Knowhow©gebundeld’)

WIn:©een Europese sportzak©–©mail©vóór©21©februari©(met©onderwerp©‘Sportzak’)©naar©[email protected]

alle scHOlen

tsJilp tsJilp tsJilpactie©Hoor©je©op©school©de©mussen©nog©tsjil-pen?©Laat©je©leerlingen©de©oren©spitsen©en©op©

zoek©gaan©naar©huismussen.©Ontdek©hoeveel©mannetjes©op©het©schoolterrein©een©vrouwtje©trachten©te©versieren.©Hoeveel©huismussen©broeden©op©jul-lie©school?©Komen©ze©elk©jaar©terug?©Neem©contact©op©met©Vogelbescherming©Vlaanderen©en©ont-dek©hoe©jij©met©de©school©kunt©meewerken©aan©het©

‘Huismussenonderzoek’.www.vogelbescherming.be – [email protected] –

03 296 26 80

› Extra:©er©zijn©speciale©informatiemomenten©in©elke©provin-cie©–©data©en©locaties©via©de©website

alle leeftijden

pesten in een kofferpeDagogisch materiaal©In©de©‘Anti-Pestkoffer’©vind©je©ideeën©en©handvatten©om©het©schoolbeleid©te©versterken,©lessuggesties©en©concrete©werkvormen©voor©in©de©klas©en©materiaal©en©tips©voor©individuele©leerlingen©(en©ouders).©De©begeleidende©brochure©geeft©een©overzicht©van©bestaande©literatuur©en©zit©boordevol©praktische©tips,©werkvormen©en©goedepraktijkvoorbeelden.www.vclbmeetjesland.be (‘Projecten’)

WIN!

zekerdoen

alle leeftijden

JongerengiDsactie©Actuele©en©allesomvattende©informatie©voor©kinderen,©tieners©en©jongeren:©met©drie©verse©gidsen©en©web-sites©maakt©het©Vlaams©Informatiepunt©Jeugd©deze©ambitie©waar.©De©website©jongerengids.be©wordt©het©nieuwe©decor©voor©info©op©maat©voor©8-©tot©11-jari-gen,©12-©tot©15-jarigen©en©16-plussers.©Gezondheid,©vrienden,©internet,©geld,©werk,©seks,©wonen,©school,©rechten,©na-tuur:©de©gidsen©en©de©website©zijn©een©vertrekpunt©waar©jongeren©een©antwoord©

kunnen©zoeken©op©hun©vragen©én©ze©zijn©een©informatieportaal©voor©ieder-een©die©gewoon©nieuwsgierig©is.Dit project is een initiatief van Vlaams Informatiepunt Jeugd, i.s.m. Ladda vzw, Piazza dell’Arte vzw, Content Cowboys en HolonCom – www.jongerengids.be

› Hoe?©In©totaal©zijn©er©510.000©gratis©gidsen©–©340.000©exemplaren©komen©via©de©tijdschriften©van©Klasse©op©school©voor©leerlingen©derde©graad©lager©onderwijs©en©eerste©en©derde©graad©secundair©–©voorts©vind©je©de©(papieren)©gids©bij©jeugddiensten,©JAC,©JIP©enz.

alle leeftijden

grote stockverkoopactie©Zin©om©je©klas-©of©schoolbib©goedkoop©aan©te©vullen?©Kinderboekenuitgeverijen©Abimo©en©De©Eenhoorn©organiseren©een©grote©stockverkoop©met©een©massa©kinder-©en©jeugdboeken©en©educatieve©mate-rialen©aan©sterk©verlaagde©prijzen.

› Hoe?©De©stockverkoop©vindt©plaats©op©zaterdag©26©februari,©van©10©tot©17©uur,©in©de©gebouwen©van©De©Eenhoorn©-©Vlasstraat©17©-©8710©Sint-Baafs-Vijve©(Wielsbeke)

laatstejaars secundair

Jongeren naar De arBeiDsmarktpeDagogisch materiaal©Jongeren©die©afstuderen,©zitten©vaak©met©vragen©over©de©arbeidsmarkt.©Om©die©overgang©zo©vlot©mogelijk©te©laten©verlopen,©biedt©VDAB©een©pakket©aan©met©verschillende©tools©om©je©leerlin-gen©zo©goed©mogelijk©voor©te©bereiden.partners.vdab.be/onderwijs

› Extra:©infosessies©voor©leraren©–©data©en©locaties©via©de©website

zekerdoen


alle leraren

De pc leest voor

ict©De©schermteksten©door©je©pc©laten©voorlezen?©Je©leerlingen©met©dyslexie©de©fouten©die©ze©intikken©onmiddellijk©laten©corrigeren?©Het©lukt©dankzij©L2S,©voorleessoftware©die©lezen,©spreken©en©schrijven©ondersteunt.©Geschikt©voor©leerlingen©met©lees-©en©spellingsstoornissen,©leerlingen©met©een©visuele©beperking,©maar©ook©handig©om©vreemde©talen©aan©te©leren.©Je©installeert©L2S©probleemloos©als©hulpprogramma©op©je©pc.Download een gratis proefversie (30 dagen) op www.l2s.nl

alle leraren

ZZZipenQuÊte©Met©het©burgerlijk©huwelijk©voor©koppels©van©gelijk©geslacht©en©het©recht©om©kinderen©te©adopteren©is©er©de©voorbije©tien©jaar©veel©ver-anderd©op©beleidsvlak©voor©holebi’s©in©Vlaanderen.©Zorgen©deze©veran-deringen©in©het©beleid©er©ook©voor©dat©de©kwaliteit©van©leven©van©holebi’s©is©verbeterd?©Om©dat©te©onderzoeken©is©er©‘Zzzip2’,©een©studie©naar©de©leefsituatie©van©holebi’s©in©Vlaanderen,©een©enquête©van©het©Steunpunt©Gelijkekansenbeleid,©in©opdracht©van©de©Vlaamse©minister©van©Gelijke©Kansen.©In©2006©was©er©al©een©eerste©enquête,©maar©aan©‘Zzzip2’©mogen©nu©ook©hetero’s©deelnemen,©zodat©de©resultaten©van©de©holebigroep©kunnen©worden©vergeleken©met©de©rest©van©de©bevolking.www.zzzip2.be

› Hoe?©Vul©de©vragenlijst©online©in©(duurt©een©halfuurtje),©volledig©ano-niem,©met©o.a.©vragen©naar©opleiding,©relaties,©discriminatie,©middelen-gebruik©–©wie©deelneemt©kan©een©leuke©prijs©winnen©(zelfs©een©iPad)

alle leeftijden

DarWins verstekeling

DvD©300©dagen©voer©de©Stad©Amsterdam©in©2009©in©het©spoor©van©Charles©Darwin,©met©de©35-delige©televisiereeks©‘Beagle,©in©het©kielzog©van©Darwin’©als©spectaculairste©resultaat.©Aan©boord©een©team©van©wetenschappers,©met©o.a.©achterachterkleindochter©

Sarah©Darwin,©bioloog©Dirk©Draulans©en©journalist©Lex©Runderkamp.©Én©de©Britse©schrijver©Redmond©O’Hanlon,©die©in©de©fi©lm©‘Darwins©verstekeling’©zijn©verhaal©van©deze©fantastische©reis©vertelt,©met©prachtige©vergezichten,©het©reilen©en©zeilen©aan©boord©en©een©exclusieve©blik©achter©de©schermen©op©het©schip.www.dfw.nl – overal verkrijgbaar op dvd en Blu-ray

WIn:©4 x ‘darwins verstekeling’ –©mail©vóór©20©februari©(met©onder-werp©‘Darwin’)©naar©[email protected]

alle leeftijden

een Zee van sportenevenement©‘Een©zee©van©sporten’©is©een©vakoverschrijdende©themadag©boordevol©actie,©met©bekwame©monitoren©die©het©sport-©en©spelaanbod©in©goede©banen©leiden.©Er©is©een©apart©aanbod©voor©de©verschillende©leef-tijdsgroepen.©‘Een©zee©van©sporten’©is©een©initiatief©van©Stichting©Vlaamse©Schoolsport,©i.s.m.©provincie©West-Vlaanderen,©sportdienst©en©sportraad©Oostende©en©Horizon©Educatief©vzw.www.schoolsport.be

› Hoe?©Sport-©en©speldag©op©17©mei©(kleuters;©4©euro©per©leerling),©19©mei©(eerste©graad©lager;©4©euro©+©secundair;©7©euro)©en©20©mei©(tweede©en©derde©graad©lager;©5©euro)©op©verschillende©locaties©in©Oostende©–©in-schrijven©vóór©10©februari

WIN!

zekerdoen


alle leeftijden

De grote trek

DvD©Miljoenen©dieren©gaan©op©reis.©Het©doel:©het©voortbe-staan©van©de©eigen©soort.©Twee©en©een©half©jaar©lang©werkte©een©team©van©National©Geographic©aan©‘Great©Migrations’,©een©even©ambitieuze©als©indrukwekkende©productie©met©zowat©zeven©uur©verbluffende©beelden©over©migratiegedrag©

op©land,©in©de©lucht©en©onder©water.©Van©de©olifanten©in©Mali©over©de©grote©witte©haai©in©de©Stille©Oceaan©tot©de©vleerhonden©van©Australië.©In©de©box©vind©je©extra©documentaires©over©het©fenomeen©migraties©vanuit©weten-schappelijk©oogpunt©(‘Science©of©migrations’),©een©‘Behind©the©scenes’-documentaire©en©‘Rhythm©of©life’,©een©concert©met©muziek©uit©de©serie©op©veelal©ongebruikt©beeldmateriaal.www.dfw.nl – overal verkrijgbaar op dvd en Blu-ray

WIn: 4 x ‘Great Migrations’ –©mail©vóór©20©februari©(met©onderwerp©‘Migrations-dvd’©of©‘Migrations-Blu’)©naar©[email protected]

Vanaf 5 jaar

spelenD leren/leZenprentenBoek©Mag©je©een©kunstwerk©in©een©museum©aanraken?©Wat©is©een©catalogus?©‘Naar©het©museum’©is©een©nieuw©informatief©prenten-boek©uit©de©reeks©‘Willewete’.©Via©een©leuke©mix©van©informatie,©versjes,©opdrachten©en©een©mini-quiz©leren©je©kleuters©spelenderwijze©alles©over©het©museum.

‘Naar het museum’ (Florence Ducatteau) – reeks ‘Willewete’ – 14,95 euro – www.clavisbooks.com

prentenBoek©De©A©van©de©appel©van©Sneeuwwitje,©de©K©van©de©kikker©die©tot©prins©werd©gekust,©de©Z©van©de©zee©van©de©Kleine©Zeemeermin:©‘Sprookjesletters’©is©een©abc-pren-tenboek©met©26©sprookjes©op©rijm©om©je©kleuters©de©letters©van©het©alfabet©te©leren.‘Sprookjesletters’ (Annemarie van den Brink) – 17,95 euro – www.clavisbooks.com

WIn: 5 x ‘naar het museum’ en 5 x ‘sprookjesletters’ –©mail©vóór©20©februari©(met©onderwerp©‘Museum’©of©‘Sprookjesletters’)©naar©[email protected]

Vanaf 15 jaar

een vluchteling in Je kelDerBoek©‘Als©hij©toch©maar©niet©op©mijn©deur©had©geklopt©die©avond.©Dat©is©wanneer©het©allemaal©begon.©En©dat©is©wanneer©ik©me©realiseerde©dat©niemand©is©wie©je©denkt©dat©hij©is.©Zelfs©ik©niet.’©Tiener©Mattias©woont©in©een©stadje©in©Zweden.©Er©is©veel©werkloosheid©en©net©buiten©de©stad©is©er©een©vluchtelingenkamp.©De©vader©van©Mattias©is©politieman.©Op©een©dag©klopt©een©jonge©vluchteling©aan©bij©het©huis©van©Mattias.

‘Mijn extra leven’ (Johan Unenge) – graphic novel – 16,95 euro – www.clavisbooks.com

WIn:©5 x ‘Mijn extra leven’©–©mail©vóór©20©februari©(met©onderwerp©‘Mijn©extra©leven’)©naar©[email protected]

Vanaf 3 jaar

voorleZen en vertellenkamishiBai©Voorlezen©aan©een©groep©kinderen©is©extra©leuk©met©kamishibai-vertelplaten.©Terwijl©de©kinderen©naar©de©grote©prenten©kijken,©lees©je©de©tekst©af©op©de©achterkant©van©de©plaat.©De©platen©houd©je©gewoon©vast©of©stop©je©in©een©speciaal©kamishibai-theatertje.©Die©vertelvorm©gaat©trou-wens©terug©tot©rondreizende©vertellers©in©het©Japan©van©de©12de©eeuw.©Nieuw©bij©Clavis©Uitgeverij©zijn©kamishibai-versies©van©de©klassieke©prentenboeken©‘Anna©in©het©verkeer’©(Kathleen©Amant)©en©‘Rikki©is©jarig’©(Guido©van©Genechten).©Elke©set©bestaat©uit©13©vertelplaten©(gelamineerd©én©afwasbaar),©ver-pakt©in©een©stevige©kartonnen©envelop.Een set kamishibai-vertelplaten kost 25 euro - www.clavisbooks.com

WIn:©5 x ‘Anna in het verkeer’, 5 x ‘rikki is jarig’©-©mail©vóór©20©fe-bruari©(met©onderwerp©‘Anna’©of©‘Rikki’)©naar©[email protected]

WIN!

WIN!

WIN!

WIN!

zekerdoen


Vanaf 10 jaar

riJmpJes en muZiekBoek + cD©Snurkende©honden,©kan-nibalen©op©de©bus,©een©wolkenfabriek©en©een©tuttebellentango©…©In©‘Foetsie!©(als©ik©in©een©goochelaar©zijn©hoed©zie,©is©‘t©konijn©meestal©foetsie)’©vind©je©knotsgekke©rijmpjes©en©aanstekelijke,©soms©wat©dro-merige©gedichten,©geschreven©door©Karin©Jacobs.©Muzikale©zoon©Jelle©Cleymans©zette©tien©gedichten©op©muziek.©Harmen©

van©Straaten©tekende©de©hilarische©illustraties.‘Foetsie!’ – 18,50 euro – www.davidsfonds.be

WIn: 5 x ‘Foetsie!’©–©mail©vóór©20©februari©(met©onderwerp©‘Foetsie’)©naar©[email protected]

Vanaf 14 jaar

Zoeken naar liefDeBoek©De©16-jarige©Lise©studeert©fo-tografi©e.©Haar©76-jarige©oma©Elizabeth©woont©aan©de©andere©kant©van©het©land©in©een©servicefl©at.©Ze©houden©contact©via©mail.©Dat©worden©lange©onthullende©berichten©over©de©moeilijke©relatie©tus-sen©Lise©en©haar©vriend©Nishan.©En©over©het©liefdesleven©van©oma©en©haar©vlucht©uit©het©klooster.©Al©schrijvend©worden©beiden©geconfronteerd©met©hun©verle-den,©geheimen©en©schuldgevoelens.©Een©universeel©liefdesverhaal,©met©beelden©van©Nicol’Andrea.

‘Zie je graag :-)’ – 16,50 euro – www.davidsfonds.be

WIn: 5 x ‘zie je graag :-)’ –©mail©vóór©20©februari©(met©onderwerp©‘Zie©je©graag’)©naar©[email protected]

Vanaf 10 jaar

‘the eagle hunter’s son’

DvD©‘The©Eagle©Hunter’s©Son’©(René©Bo©Hansen)©is©een©fascinerende©roadmovie©in©een©schitterend©decor.©De©twaalfjarige©nomadenjongen©Bazarbai©droomt©ervan©zijn©geboortestreek©in©de©Mongoolse©steppe©te©ontvluchten©voor©de©grote©stad©Ulan©Bator.©Maar©zijn©vader©wil©dat©hij©de©familietraditie©verderzet©en©adelaarsjager©wordt.©Bazarbai©gaat©met©vader©naar©het©grote©Adelaarsfestival,©maar©als©daar©hun©‘prijsbeest’©

opschrikt©en©wegvliegt,©volgt©Bazarbai©de©adelaar©de©wijde©wereld©in.‘The Eagle Hunter’s Son’ – overal verkrijgbaar – www.jekino.be/eaglehuntersson

› Extra:©gratis©online©lesfi©che©en©downloadbaar©lespakket©op©de©website

WIn: 10 x ‘The Eagle Hunter’s son’©–©mail©vóór©20©februari©(met©on-derwerp©‘Eagle’)©naar©[email protected]

leraren frans

uitWisseling – échangeontmoeting©Leraren©Frans©uit©Vlaanderen©en©leraren©Nederlands©uit©Wallonië©ontmoeten©elkaar©om©ervaringen©uit©te©wisselen©rond©het©onder-wijs©van©een©tweede©taal©én©om©eventueel©al©meteen©afspraken©te©maken©voor©latere©ontmoetingen©en©uitwisselingen.Viviane Temmerman – [email protected] – 0478 28 54 85

› Hoe?©Ontmoetingsdag©op©zaterdag©2©april,©vanaf©11©uur©in©Vrij©Katholiek©Onderwijs,©Opwijk©(www.vko.be)©–©optioneel:©middagmaal©en©geleide©stadswandeling©in©Dendermonde©–©meteen©inschrijven©via©mail©(max.©50©deelnemers)

lager Onderwijs

schaakkampioenenWeDstriJD©Alle©leerlingen©lager©onder-wijs©kunnen©meeschaken©op©het©‘Vlaams©Kampioenschap©Lager©Onderwijs©2011’.©Je©leerlingen©nemen©deel©in©ploegen©van©vier,©in©twee©leeftijdscategorieën.www.schakenopschool.be

› Hoe?©Het©‘Kampioenschap’©vindt©plaats©op©zaterdag©19©maart©in©KA©I©in©Brugge©–©inschrijven©vóór©15©maart,©via©de©site

WIN!

WIN!

WIN!

zekerdoen


alle leraren

Dé 20 km lopen met klasseactie©230©lopers©met©Klasse©brachten©vorig©jaar©12.177©euro©bij©elkaar©voor©Vredeseilanden©tijdens©de©20©km©door©Brussel.©Op©zondag©29©mei©wil©Klasse©met©een©stevige©ploeg©verschijnen©aan©de©start©van©deze©‘Loop©naar©Afrika’.©Jij©kunt©erbij©zijn©en©zo©boerenfamilies©helpen©een©beter©inkomen©te©verdienen.©Een©van©die©boerinnen©is©Leontine©Batcho©uit©Benin.©“In©Benin©eten©we©vooral©Aziatische©rijst.©Maar©wereldwijd©groeit©er©stilaan©een©tekort”,©vertelt©ze.©“Daar©ligt©een©kans©

voor©ons.©Onze©grond©is©geschikt©voor©rijstteelt.©Steeds©meer©mensen©leren©de©West-Afrikaanse©rijst©kennen.©Ook©in©België.”Schrijf vóór 10 maart in via www.vredeseilanden.be/loopnaarafrika, stort 20 euro inschrijvingsgeld op 000-0000052-52 met de vermelding ‘Loop naar Afrika’. Train rustig zodat je fi t en blessurevrij aan de start staat op 29 mei.

9-12 jaar

nieuWsBegripproJect©Lees©drie©maanden©lang©gratis©actuele©teksten©met©je©leerlin-gen,©mét©strategische©leesopdrachten©nog©eens©gratis©erbovenop.©Je©kiest©zelf©mee©welke©onderwerpen©aan©bod©komen.Tegelijk©werk©je©mee©aan©een©‘Experimenteerproject©Nieuwsbegrip’.©‘Nieuwsbegrip’©is©een©leesmethode,©waarbij©je©leerlingen©via©teksten©over©actuele©onderwerpen©(en©de©daaraan©gekoppelde©woordenschat-©en©leesbegripoefeningen)©o.a.©leesstrategieën©oefenen.©De©onderliggende©gedachte©is©dat©de©actualiteit©hen©sterker©moti-veert©om©teksten©te©lezen.©Tussen©maart©en©mei©mogen©tien©Vlaamse©scho-len©dat©project©gratis©uittesten.www.nieuwsbegrip.be – [email protected]

› Hoe?©inschrijven©uiterlijk©16©februari©via©mail©–©woensdagnamiddag©2©maart©is©er©een©introductiebijeenkomst©voor©de©geselecteerden©–©je©geeft©vervolgens©elke©week©één©‘Nieuwsbegrip’-les©(45©minuten),©waarvoor©je©leerlingen©zelf©onderwerpen©mogen©kiezen©–©je©vult©een©evaluatieformu-lier©in©en©staat©een©lesobservatie©(met©nabespreking©met©de©ontwikke-laars)©toe

Vanaf 9 jaar

evolutie in BeelDDvD©‘Evolve’,©een©fascinerende©13-delige©serie,©schetst©de©eeuwige©strijd©om©te©overleven©met©een©afwisseling©van©historische©feiten©en©levensechte©computerbeelden.©De©Amerikaanse©zeearend,©die©een©telescopische©blik©ontwikkelde©om©zijn©prooi©te©zien©lopen.©De©haai,©die©een©manier©van©voortplanten©ontwikkelde©die©heel©‘menselijk’©lijkt©…©‘Evolve’©brengt©een©

mengeling©van©episch©melodrama©en©(experimentele)©wetenschap.©‘Evolve’©verschijnt©in©de©‘History’-reeks,©net©als©(deze©maand)©het©derde©seizoen©van©de©documentaire©serie©‘The©Universe’©(9©uur©schitterend©materiaal,©met©o.a.©exclusief©materiaal©van©NASA)©en©het©eerste©seizoen©van©‘Battles©B.C.’©(6©uur©computerbeelden©en©live-action©stunts©die©de©gevechtsstrategieën,©tactieken©en©wapens©van©vroegere©krijgsheren©tot©leven©brengen).www.history-channel.be – overal verkrijgbaar

WIn: 3 x ‘Evolve’©–©mail©vóór©20©februari©(met©onderwerp©‘Evolve’)©naar©[email protected]

WIN!

6 tOt 18 jaar

meesters in BoZar

eXpo - korting©Vlaamse©en©Noord-Italiaanse©musea©confronteren©hun©artistieke©scholen©door©een©selectie©schilderijen.©De©tentoonstelling©overloopt©chronologisch©de©schilderkunst©van©de©vijftiende©tot©de©achttiende©eeuw.©Vier©onderdelen©beslaan©de©vier©eeuwen©en©omvatten©elk©vier©thema’s:©portretten,©heiligen©te©midden©van©de©natuur,©het©gewijde©en©het©profane,©panoramische©gezichten.©De©ontdekkingstocht©voor©het©lager©onderwijs©stimuleert©de©creati-viteit©van©je©leerlingen.©Ze©gaan©aan©de©slag©met©potlood©en©schetsboek.©Voor©het©secundair©onderwijs©bestaat©er©een©interactieve©rondleiding.Venetian and Flemish Masters – van vrijdag 11 februari tot en met zondag 8 mei 2011 – Paleis voor Schone Kunsten – Ravensteinstraat 23 – 1000 Brussel – www.bozar.be – leraren krijgen op vertoon van hun lerarenkaart 50 procent korting en betalen 5 i.p.v. 10 euro

alle leraren

chemie magieeXpo©Wat©gebeurt©er©als©je©1172©kinderen©van©zes©tot©elf©jaar©van©de©Leuvense©Academie©voor©Beeldende©Kunst©onderdompelt©in©de©duistere©wereld©van©de©chemie©en©alchemie?©Creaties©waarin©kolven,©pipetten©en©proefbuizen©de©hoofdrol©spelen,©zijn©het©resultaat.©Een©ware©kruisbestuiving©tussen©kunst©en©wetenschap.Chemie Magie – van 3 tot en met 26 februari – opening op woensdag 2 februari om 15 uur – SLAC - Stedelijke Leuvense Academie Conservatorium – D. Boutslaan 60-62 – 3000 Leuven – www.slac.be – voor iedereen gratis toegankelijk

©©

Joris©Casaer


vlaamse arDennenOntdek©de©Vlaamse©Ardennen,©een©paradijs©voor©wandelaars©en©fi©etsers.©Je©verblijft©in©Johan’s©Lodge©waar©elke©kamer©is©ingericht©rond©een©reisthema.©Vlakbij©vind©je©enkele©hoogtepunten©uit©de©Ronde©van©Vlaanderen.©Historische©rijkdommen©bewonder©je©in©Oudenaarde,©Ronse,©Geraardsbergen,©bij©de©archeologische©opgravingen©in©Ename©of©

in©het©Gallo-Romeins©museum©te©Velzeke.©Jouw prijs:©drie©dagen©(twee©nachten)©van©5©tot©13©maart©(krokusvakantie),©van©9©tot©25©april©(paasva-kantie),©van©29©april©tot©2©mei,©van©2©tot©5©juni©(hemelvaart),©van©1©juli©tot©31©augustus©(zomervakantie©–©uitgezonderd©9©en©10©juli©en©13©en©14©augustus)©en©van©29©oktober©tot©6©november©(herfstvakantie):©99©euro©per©persoon.©Prijzen©per©persoon©op©basis©van©een©tweepersoonskamer,©inclusief©ontbijt©en©tweemaal©een©driegangendiner.©Boekingscode:©VLAPKL01

venetiaans schoonJe©logeert©in©Villa©dei©Carpini©***©op©1©kilometer©van©het©centrum©van©Oderzo.©In©de©buurt©stapelen©de©kunststeden©zich©op:©Venezia,©Verona,©Vicenza,©Padova©en©Treviso.©Ook©in©Oderzo©komt©de©kunstliefhebber©aan©zijn©trekken©dankzij©de©talrijke©archeologische©sites©verspreid©over©de©stad.©Jouw prijs: acht©dagen©(zeven©nachten)©van©9©tot©25©april©

(paasvakantie)©en©van©1©juli©tot©31©augustus©(zomervakantie)©mits©je©reserveert©vóór©28©februari©2011:©299©euro©per©persoon.©Inclusief©ontbijtbuffet©en©welkomstdrankje©Extra: Twee©kinderen©mogelijk©op©de©kamer©van©de©ouders.©Kinderen©tot©en©met©5©jaar:©gratis.©Kinderen©van©6©tot©en©met©11©jaar:©59©euro©per©persoon.©Kinderen©van©12©tot©en©met©15©jaar:©95©euro.©Inclusief©ontbijt.©Boekingscode:©VTOPKL01

Beierse natuurJe©verblijft©op©minder©dan©duizend©kilometer©van©Brussel©te©Lam©in©het©Hotel©Premier©Sonnenhof©****.©Zomer©en©winter©beleef©je©tal©van©activiteiten©in©de©ongerepte©natuur.©In©de©buurt©bezoek©je©de©historische©zilvermijn©of©het©sprookjeskasteel©van©Lambach.©Jouw prijs:©zeven©dagen©(zes©nachten)©van©5©tot©13©maart©(krokusvakantie),©van©9©tot©

25©april©(paasvakantie)©en©van©1©juli©tot©31©augustus©(zomervakantie):©299©euro©per©persoon.©Prijzen©op©basis©van©een©tweepersoonskamer,©inclusief©ontbijtbuffet.©Verblijfstaks©1©euro©per©persoon©per©nacht©ter©plaatse©te©betalen.©Single©kamer:©329©euro©per©persoon.©Half©pension©(viergangen©keuzemenu©en©tweemaal©per©week©buffet):©supplement©van©23©euro©per©persoon©per©nacht.©Extra:©Eén©kind©tot©en©met©12©jaar©op©de©kamer©van©de©ouders©betaalt©59©euro.©Eén©kind©van©13©tot©en©met©16©jaar©op©de©kamer©van©de©ouders©betaalt©119©euro.©Boekingscode:©BAYPKL01

olé valencia!Je©verblijft©in©het©Hotel©Novotel©Valencia©Palacio©de©Congresos©****©op©vier©metrohaltes©van©het©historische©centrum©van©Valencia.©Combineer©er©cultuur,©uitgaan,©lekker©eten©en©strand.©In©de©buurt©vind©je©het©futuristische©Ciudad©de©las©Artes©y©las©Ciencias.©Het©megacomplex©omvat©onder©andere©een©wetenschapsmu-seum,©planetarium,©Imax-bioscoop,©

operagebouw©en©het©grootste©aquarium©van©Europa.©Jouw prijs:©vier©dagen©(drie©nachten)©van©8©tot©25©april©(paasvakantie)©en©van©1©juli©tot©31©augustus©(zomervakantie):©279©euro©per©persoon.©Inclusief©ontbijtbuffet©en©vlucht©Brussel-Valencia©h/t©met©Vueling©(volgens©beschikbaarheid©in©de©J-klasse).©Dit©aanbod©kun©je©ook©boeken©voor©zes©dagen©(vijf©nachten)©mits©je©een©supplement©betaalt©van©80©euro©per©persoon.©Extra:©twee©kinderen©tot©en©met©15©jaar©overnachten©gratis©op©de©kamer©van©de©ouders©(inclusief©ontbijt)©en©betalen©enkel©hun©vlucht.©Boekingscode: VLCPKL01

REIZEN MET KLASSE

HoE dEzE rEIzEn rEsErvErEn?©Meer©informatie©over©deze©reis-aanbiedingen©vind©je©op©www.holidayline.be/klasse.©Alle©vermelde©prijzen©zijn©op©basis©van©een©standaard©tweepersoonskamer©en©volgens©beschikbaarheid.©Ze©zijn©geldig©voor©leraren©en©meereizende©familie©of©vrienden©gedurende©de©vermelde©periodes©in©2011.©Reserveer©tijdig.©Als©

alle©kamers©van©een©hotel©ingenomen©zijn©of©als©het©vliegtuig©volzet©is,©dan©is©dat©zo.©Bel©Holidayline©(lic©A1615)©op©050©33©09©90©en©vermeld©het©nummer©van©je©lerarenkaart.©Mailen©kan©naar©[email protected].©100©procent©kosten©bij©wijziging©of©annulatie©tenzij©je©een©reisverzeke-ring©neemt©van©3,5©procent©op©de©totale©reissom.

www.holidayline.be/klasse

zekerdoenzekerdoen

DE WINNENDE MOK

Bert,©Iefke,©Berc’hed©en©Ankie©zijn©met©hun©leerlingen©uit©het©buitengewoon©basis-onderwijs©(De©Hagewinde©in©Lokeren)©op©sporttweedaagse.©Met©de©fi©ets.©Ze©zien©onderweg©een©mok©van©Klasse©staan©en©verongelukken©bijna.©Met©deze©foto©win-nen©ze©de©wedstrijd©‘Mokken©met©Klasse’.©Ze©mogen©samen©een©weekend©naar©zee.©Profi©ciat!©3000©scholen©kregen©in©sep-tember©een©verrassingsdoosje©met©zwarte©Klasse-mokken©(‘Passie©Inspireert’)©voor©de©lerarenkamer.©400©lerarenteams©maak-ten©een©originele©foto©rond©deze©mokken.©Je©houdt©het©niet©voor©mogelijk©wat©ze©daar-voor©allemaal©uithaalden.©Bekijk©de©razende©collectie©op©www.klasse.be/ga/mokken.©Hoeveel©collega’s©herken©je?

zekerdoen


zekerdoen


KRuISwooRdRAAdSEL1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

14 15 16 17 18

19 20 21 22 23

24 25 26 27

28 29 30 31 32 33

34 35 36 37 38

39 40 41 42 43 44

45 46 47 48 49

50 51 52 53

54 55 56 57

58 59 60

61 62 63 64 65

66 67 68

69 70 71 72 73 74 75 76

77 78 79 80 81

82 83

Win!

Voortaan©krijgen©jullie©elke©maand©één©spelletje:©een©reu-zengroot©kruiswoordraadsel.©De©oplossing©is©meteen©je©eerste©stap©richting©een©reischeque©van©500©euro.©Daarmee©kun©je©een©citytrip©kiezen©uit©het©volledige©aanbod©van©Holidayline.©Mail©de©woorden©achter©horizontaal©54©en©56©vóór©20©februari©(met©onder-werp©‘Kruiswoord©212’)©naar©©[email protected].

Melissa©Van©de©Velde©uit©Affligem©is©de©decemberwin-naar©van©het©fotospel©(‘slede’),©Mieke©Dejonghe©uit©Poelkapelle©is©de©decemberwinnaar©van©het©kruiswoordraadsel©(‘Gelukkig©Nieuwjaar’)©en©Els©Seminck©uit©Hofstade©is©de©januariwinnaar©van©het©kruiswoordraadsel©(‘Prettige©feestdagen’).©Prettige©reis!

horiZontaal1 Bekendste©medewerkster©van©Mora©–©5©Eentje©uit©de©stal©–©7 Stad©met©scheve©toren©–©11 Aanwijzend©voornaamwoord©–©14 Dier©‘Nobel’©–©16 Domeinnaam©voor©Trinidad©and©Tobago©–©18 Landmassa©genoemd©naar©Vespucci©–©19 Moet©van©Regi©–©22©Regi©zonder©medeklinkers©–©23 Eenheid©van©absolute©druk©–©24 Die©van©u©–©25 Zoeken©we©in©elke©leerling©–©27 Die©andere©uit©de©stal©–©28©Italiaans©bovenop©–©31 Russische©rivier©(volgens©Raymond©ziet©ze©bleek)©–©32 Romeinse©negen©–©33 Domeinnaam©voor©Sierra©Leone©–©34 Inwoner©van©een©Nederlands©ex-eiland©in©het©IJsselmeer©–©36 Popgroep©van©Buizen©Beernd©en©Brekken©Jan©Schampschot©–©39©Vlaamse©zanger©–©40©Vogel©van©Poe©–©42©Koolstofmonoxide©–©43©Insect©–©45©Beroepssecundair©Onderwijs©–©47 Plechtige©belofte©–©49©Muzieknoot©in©de©schuif©–©50 De©kunst©van©het©motoronderhoud?©–©51 Aggregatietoestand©–©52 Rijksnormaalschool©–©58 Broeikas©–©59 (Griekse)©letter©of©getal?©–©60 Stad©in©Mesopotamië©–©61 Platte©of©holle©lekkernij,©soms©met©parel©–©63 Inwoners©van©Vlaanderen©–©66 Lidwoord©–©67 Automerk©vol©moppen©–©69©Spaans©eiland©–©71 Robert©Allen©Zimmerman©–©74 Huurmoordenaar©met©Alzheimer©–©77 Zelfde©als©66©–©78©Rivier©waarin©de©kleine©Shakespeare©zwom?©–©80 Lectuur©aan©tafel?©–©82©Perzië©–©83 Beroemdste©neusje©uit©de©geschiedenis?

verticaal1 Vlaams©schrijver©–©2 Jungle©–©3 Slaapfase©–©4 Kleine©komkom-mer?©–©6©IJzerlegering©–©8 Geluid©in©de©stal©–©9©Vlaams©minister©–©10©Drie©opeenvolgende©klinkers©–©11©Amerikaanse©actrice©–©12©Meervoud©van©‘akte’©–©13©Meester©Frans?©Meester©Engels?©–©15©Persoonlijk©voor-naamwoord©–©17©Feest©met©gebarentaal©tot©Lingala©–©20©Bruto©–©21©Amerikaanse©gokstad©–©26©Drugs©–©27©Proefwerken©–©29©(Vaak©mislukte)©poging©–©30©Griekse©lucht©–©32©Geluid©in©de©stal©–©35©Egyptische©god©–©37©Scheldwoord©voor©bonten©polswarmer?©–©38©Lithium©–©39©Engels©kindje?©–©41©Duur©fornuis©of©Oosterse©heer?©–©44©Eetlepel©van©69©cm?©–©46©Mislukte©erwtensoep?©–©48©Romeinse©fontein©des©overvloeds?©–©50©Nationaliteit©van©Pippi©Langkous©–©51©Je©in©spreektaal©–©53©Strak©en©stroef©–©54©Technisch©Secundair©Onderwijs©–©55©Dorsvloer©–©57©Apparaat©om©digitale©teksten©te©lezen©–©62©Edelgas©–©64©Loodgieter©in©‘Thuis’©–©65©Spaanse©sneeuw©–©68©Eenheid©voor©kracht©–©69©Kunsttaal©–©70©Deel©van©een©korenhalm©–©72©Alle©zonder©vijfde©letter©–©73©Niet©ja?©Niet©misschien?©–©74©Leading©Success©People©©–©75©Haarknoet©©–©76©Papegaai©–©79©Domeinnaam©van©het©Vaticaan©–©81©Nederlandse©omroep

©©

Rob©Walbers

alle leraren

meet Je met een atleetklasse-geZinsDag©Kom©je©qua©lenigheid©in©de©buurt©van©Aagje©Vanwalleghem?©Zijn©je©reacties©even©snel©als©die©van©Sugar©Jackson?©In©Sportimonium©kun©je©je©me-ten©met©atleten.©Zij©legden©dezelfde©proeven©af.©Of©hou©je©het©liever©bij©het©museumspel?©Daarmee©kun©je©een©Sportimonium-medaille©winnen.©Er©is©een©versie©voor©5-©en©6-jarigen,©voor©7-©tot©9-jarigen©en©voor©10-©tot©14-jari-gen.©Met©trabollen, beugelen of de struifvogel©begeef©je©je©op©het©terrein©van©de©volkssporten.©Word©je©meer©aangetrokken©door©een©laboratorium?©Dan©ga©je©daar©je©eigen©sportdrank©mixen.zondag 6 maart tot vrijdag 11 maart en zondag 13 maart (dus niet op de zaterdagen van de krokusvakantie) – gratis voor leraar en partner, 1 euro voor kinderen tussen 6 en 26 jaar – Sportimonium vzw – Bloso-domein – neem de ingang aan de Trianondreef 19 – 1981 Hofstade-Zemst – www.sportimonium.be – inschrijven moet via www.lerarenkaart.be/inschrijven

Afgiftekantoor Gent X – Pnr: P004699Vlaams ministerie van Onderwijs en VormingRedactie KLASSEKoning Albert II-laan 151210 Brussel

TIJDSCHRIFTverschijnt maandelijks(behalve in juli en augustus)

België – Belgique

PB/PP3/9156

Documents

Klasse voor Leraren 212