8/20/2019 klaudios ptolem..pdf

1/32

12 MAPTIOY 2000

ÂπταH M E P E Σ

ÂπταH M E P E Σ

8/20/2019 klaudios ptolem..pdf

2/32

2 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 2 M A P T I O Y 2 0 0 0

K ΛΑΥ∆ΙΟΣΠΤΟΛΕΜΑΙΟΣ :O ΓΕΩΓΡΑΦΟΣ

H Γεωγραφ αστον αρχα ο κ σµο

Tου °ÂˆÚÁ›Ô˘ TÛÙÛÔ˘

Kλα διος Πτολεµα ος:Mαθηµατικ ς, αστρον µος,γεωγρ φος

Tης Germaine Aujac

Aπ το Xειρ γραφο στο Bιβλ οTης §ÂˆÓÚ·˜ N·‚¿ÚÈ

O πτολεµαϊκ ς κ δικαςτης Mον ς Bατοπαιδ ου

Tου ™ˆÙ. N. K·‰¿

O πτολεµαϊκ ς κ δικαςτου Bησσαρ ωνος

Tου AÁ·Ì¤ÌÓÔÓ· TÛÂϛη

Tο χειρ γραφοτων Aκουαβ βα

Tης Germaine Aujac

Kλα διος Πτολεµα ος:

O κοσµογρ φοςτης Aναγ ννησης

Tου °ÈÒÚÁÔ˘ TÏÈ·

Πτολεµαϊκ ς και σ γχρονεςσυντεταγµ νες

Tου ¶·Ú·Û΢¿ ¢. ™·‚‚·˝‰Ë

Γεωγραφικ Yφ γησις:Tρεις πανοµοι τυπες εκδ σεις

Tου AÁ·Ì¤ÌÓÔÓ· TÛÂϛη

EÍÒÊ˘ÏÏÔ:

O KÏ·‡‰ÈÔ˜ ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˜, Ô Ì¤Á·˜Ì·ıËÌ·ÙÈΘ, ·ÛÙÚÔÓÌÔ˜ Î·È ÁÂ-

ˆÁÚ¿ÊÔ˜, ÛÙÔ Û Ô˘‰·ÛÙ‹ÚÈ ÙÔ˘.¶·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÙ·È ÂÛÙÂÌ̤ÓÔ˜ ̂ ˜ ‚·-

ÛÈϤ·˜, ÎÚ·ÙÒÓÙ·˜ ·ÛÙÚÔÏ¿‚Ô,ÂÓÒ · „ËÏ¿ ¤Ú¯ÂÙ·È Ë ı›·

¤Ì Ó¢ÛË Ì ÙË ÌÔÚÊ‹ ËÏÈ·ÎÒÓ·ÎÙ›ÓˆÓ. MÂÁ·Ï ÚÂ Ë ·Ú¿ÛÙ·-ÛË · ÙÔÓ EÏÏËÓÈÎ KÒ‰Èη 388Ù˘ °ÂˆÁÚ·Ê›·˜ ÙÔ˘ ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˘,

Ï·Ì Ú ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ηډÈÓ¿ÏÈÔ˘BËÛÛ·Ú›ˆÓÔ˜ ÛÙ· ¤ÙË 1454-55.

H KA£HMEPINHE¶TA HMEPE ™

KYPIAKH 12 MAPTIOY 2000

2-32 A º I E P ø M A

Yπε θυνη «Eπτ Hµερ ν» E § E Y £ E P I A T P A ´ O Y

8/20/2019 klaudios ptolem..pdf

3/32

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 2 M A P T I O Y 2 0 0 0 3

H γεωγραφ α

στον αρχα οκ σµοTου °∂øƒ°ÿ√À T ™Ÿ∆™√À

Tοπογρ φου µηχανικο – DEA ιστορ αςεπιστηµ ν και τεχνολογ ας – υπ. δρος A.Π.Θ.

T ∞ ¶ƒ∆∞ ÿá∏ ∞¶√∆⁄¶ø™∏˜Ù˘ ÁˆÁÚ·-ÊÈ΋˜ ÁÓÒÛ˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËÎ·Ó · ÙËÓÚÔÛ ¿ıÂÈ· ÙÔ˘ ÚÔ˚ÛÙÔÚÈÎÔ‡ ·ÓıÚÒ-Ô˘ Ó· · ÂÈÎÔÓ›ÛÂÈ Ì ˘ ÔÙ˘ Ò‰Ë Û¯¤‰È· ÙÌ‹-

Ì·Ù· Ù˘  ÈÊ¿ÓÂÈ·˜ Ù˘ Á˘ Û ÛÌ›ÎÚ˘ÓÛË.BÚ·¯ÔÁڷʛ˜, ÙÔȯÔÁڷʛ˜ Î·È ÂÁ¯¿Ú·ÎÙ˜

ϿΘ Ì ÁˆÁÚ·ÊÈο ÛÙÔȯ›· · ÙËÓ ÚÔ˚-ÛÙÔÚÈ΋ ÂÚ›Ô‰Ô ¤¯Ô˘Ó ‚ÚÂı› ۠Ϙ ÙȘ Ë Â›-ÚÔ˘˜.

°‡Úˆ ÛÙÔ 3000 .X. ÛÙË MÂÛÔ ÔÙ·Ì›·, Ì Ù˯ڋÛË Ù˘ ÁÚ·Ê‹˜ ˆ˜ ̤ÛԢ ÈÎÔÈÓˆÓ›·˜ Î·È ‰È¿‰ÔÛ˘Ù˘ ÁÓÒÛ˘, ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıË-Î·Ó ÔÈ ÚÔ¸ Ôı¤ÛÂȘ, ÒÛÙ ÔÈÁˆÁÚ·ÊÈΤ˜ ÁÓÒÛÂȘ Ó·· ÔÙ˘ ˆıÔ‡Ó Û ¯¿ÚÙ˜.AÓ· ·Ú·ÛÙ¿ÛÂȘ ÙÌËÌ¿ÙˆÓ Ù˘  ÈÊ¿ÓÂÈ·˜ Ù˘Á˘ Î·È ÁˆÁÚ·ÊÈΤ˜ ·Ó·ÊÔÚ¤˜ ¿Óˆ Û ‹ÏÈ-Ó˜ ÈӷΛ‰Â˜ ¤¯Ô˘Ó ‚ÚÂı› ÛÙË MÂÛÔ ÔÙ·Ì›·Î·È ™˘Ú›·, ÂÓÒ ÛÙËÓ A›Á˘ ÙÔ, ¯ÒÚ· Ô˘ Á›ÓÔ-ÓÙ·Ó ·ÎÚȂ›˜ ÙÔ ÔÁÚ·ÊÈΤ˜ ÌÂÙÚ‹ÛÂȘ, ‚Ú¤ıË-Π¯¿ÚÙ˘ Û ¿ ˘ÚÔ Ô˘ · ÔÙ˘ ÒÓÔÓÙ·È ÁÂ-ˆÊ˘ÛÈο ÛÙÔȯ›· Î·È ÔÚ˘¯Â›· (1300 – 1150

.X., MÔ˘ÛÂ›Ô TÔÚ›ÓÔ). OÈKÈÓ¤˙ÔÈ Â ›Û˘ ۯ‰›·˙·ÓÙÔ ÈÎÔ‡˜ ¯¿ÚÙ˜ ¯ÚËÛÈÌÔ-

ÔÈÒÓÙ·˜ ¤Ó· ÛÙÔȯÂÈ҉˜ۇÛÙËÌ· ·Ó·ÊÔÚ¿˜ Ì ÔÚ-ıÔÁÒÓÈÔ Ï¤ÁÌ· · ÙÔÓ2Ô .X. ·È. OÈ ·Ú¯·›ÔÈ Ï·Ô›Ù˘ MÂÛÔ ÔÙ·Ì›·˜, AÈÁ‡-

ÙÔ˘ Î·È K›Ó·˜ ‹Ù·Ó ηÏÔ›ÏÔÁÈÛÙ¤˜, ηٷÛ΢·ÛÙ¤˜Ù¯ÓÈÎÒÓ ¤ÚÁˆÓ Î·È ÂÌ ÂÈ-ÚÔÙ¤¯Ó˜ ÙÔ ÔÁÚ¿ÊÔÈ, ·Ï-

Ï¿ ‰ÂÓ ·ÓÙÈÌÂÙÒ ÈÛ·Ó Â È-ÛÙËÌÔÓÈο ÙË °ÂˆÁÚ·Ê›·.OÈ ÚÒÙÔÈ Ô˘ ¤ıÂÛ·Ó Â È-ÛÙËÌÔÓÈΤ˜ ‚¿ÛÂȘ ÛÙÔÓÙÔ̤· ·˘Ù, ıÂÌÂÏÈÒÓÔ-ÓÙ·˜ ¤Ó· ıˆÚËÙÈÎ ˘ -‚·ıÚÔ ÁÈ· ÙË ¯·ÚÙÔÁÚ¿ÊË-ÛË Î·È ÙËÓ ÂÚÈÁÚ·Ê‹ Ù˘°Ë˜, ‹Ù·Ó ÔÈ ·Ú¯·›ÔÈ EÏÏË-Ó˜.

H ¤ÏÏÂÈ„Ë Î·ÏÏÈÂÚÁ‹ÛÈ-Ì˘ ¤ÎÙ·Û˘ Î·È ÏÔ˘ÙÔ-

·Ú·ÁˆÁÈÎÒÓ ËÁÒÓ(«EÏÏËÛÈ ·Â› ÔÙ ÂÓ›· Û‡-ÓÙÚÔʘ ÂÛÙÈ») ÛÂ Û˘Ó‰˘·-

ÛÌ Ì ÙÔÓ ÏÔ‡ÛÈÔ ı·Ï¿ÛÛÈÔ ‰È·ÌÂÏÈÛÌ ÙÔ˘ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ¯ÒÚÔ˘, Ô‰‹ÁËÛ ÙÔ˘˜ EÏÏËÓ˜ ÛÂı·Ï¿ÛÛȘ ÂÍÂÚ¢ӋÛÂȘ Î·È ÛÙËÓ ·Ó¿ Ù˘ÍËÙÔ˘ ÂÌ ÔÚ›Ô˘ Î·È ÙˆÓ · ÔÈÎÈÒÓ. EÓÒ Ìˆ˜ ÔÈÛ‡Á¯ÚÔÓÔ› ÙÔ˘˜ ºÔ›ÓÈΘ Î·È K·Ú¯Ë‰ÓÈÔÈ (ÙˆÓÔ Ô›ˆÓ Ë ÁˆÁÚ·ÊÈ΋ Î·È Ó·˘ÙÈÏȷ΋ ÁÓÒÛË ËÚ¤·Û ÙËÓ ·ÓÙ›ÛÙÔÈ¯Ë ÂÏÏËÓÈ΋) Ù·Í›‰Â˘·ÓÌ · ÔÎÏÂÈÛÙÈÎ ÛÎÔ ÙÔ Î¤Ú‰Ô˜, ÔÈ EÏÏËÓ˜,ηٿ ÙÔÓ HÚ‰ÔÙÔ, Ù·Í›‰Â˘·Ó «Î·Ù’ ÂÌ ÔÚ›ËÓÎ·È ıˆڛËÓ».

B·ÛÈ΋ ÈÛÙÔÚÈ΋ ËÁ‹ ÁÈ· ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙˆÓ ·Ú¯·›-ˆÓ EÏÏ‹ÓˆÓ ÁˆÁÚ¿ÊˆÓ Â›Ó·È Ô ™ÙÚ¿‚ˆÓ, ÔÔ Ô›Ô˜ ıˆÚ› ÙÔÓ OÌËÚÔ ·Ù¤Ú· Ù˘ ÁˆÁÚ·-ÊÈ΋˜  ÈÛÙ‹Ì˘. O OÌËÚÔ˜ ÂÚȤÁÚ·„ ÛÙ·¤ Ë ÙÔ˘ ¤Ó· ÎÔÛÌÔÏÔÁÈÎ ¯¿ÚÙË Ù˘  ԯ‹˜

ÙÔ˘. £ÂˆÚ› ÙÈ Ë °Ë Â›Ó·È ¤Ó·˜Â › ‰Ԙ ΢ÎÏÈΘ ‰›ÛÎÔ˜, Á‡-Úˆ · ÙÔÓ Ô Ô›Ô ÙÚ¤¯Ô˘Ó ·Â-Ó¿ˆ˜ Ù· ÓÂÚ¿ ÂÓ˜ ÔÙ·ÌÔ‡:ÙÔ˘ «·„ÔÚÚÔ˘» øηÓÔ‡. ™Ù·OÌËÚÈο E Ë, ·ÏÏ¿ Î·È ÁÂÓÈÎ-

ÙÂÚ· ÛÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ Ì˘ıÔÏÔÁ›·, ÂÚȤ¯ÂÙ·È, È-ı·Óٷٷ, Ô · ˯Ԙ Ù˘ ÁˆÁÚ·ÊÈ΋˜ ÁÓÒÛË˜ÙˆÓ ÔÏÈÙÈÛÌÒÓ ÙÔ˘ ·ÈÁ·È·ÎÔ‡ ¯ÒÚÔ˘ ηٿ ÙË2Ë .X. ¯ÈÏÈÂÙ›· (΢ÎÏ·‰ÈÎÔ‡, ÌÈÓˆÈÎÔ‡, Ì˘ÎË-Ó·˚ÎÔ‡). H ÁÓÒÛË ·˘Ù‹, ÂÚÓÒÓÙ·˜ ̤۷ · ÙÔÊ›ÏÙÚÔ Ù˘ Ô ÈÛıÔ‰ÚÌËÛ˘ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÌÂ-Û·›ˆÓ· Ù˘ ÁˆÌÂÙÚÈ΋˜ ÂÚÈ‰Ô˘ (10Ô˜–8Ô˜

.X. ·È.), ¤ÊÙ·Û ̤¯ÚÈ ÙËÓ ·Ú¯·˚΋ ÂÚ›Ô‰Ô ÌÂÙË ÌÔÚÊ‹ Ì˘ıÔÏÔÁËÌ¿ÙˆÓ.

™ÙËÓ IˆÓ›· ÙÔ˘ 7Ô˘–6Ô˘ .X. ·È., ÂΛ Ô˘ÁÂÓÓ‹ıËÎÂ Ë Â ÈÛÙ‹ÌË Î·È Ë ÊÈÏÔÛÔÊ›·, ÂÚÈ-ÁÚ¿ÊËÎ·Ó Î·È Ù· ÚÒÙ· ÁˆÁÚ·ÊÈο ÌÔÓ٤Ϸ· ÙÔ˘˜ IˆÓ˜ ÊÈÏÔÛÊÔ˘˜, ÔÈ Ô Ô›ÔÈ Û˘Ì Â-ÚȤϷ‚·Ó ÙȘ · „ÂȘ ÙÔ˘˜ ÁÈ· ÙÔ Û¯‹Ì· Ù˘°Ë˜ ÛÙÔ ÁÂÓÈÎÙÂÚÔ ÎÔÛÌÔıˆÚËÙÈÎ ÔÈÎÔ‰-ÌËÌ· Ô˘ ηı¤Ó·˜ ÙÔ˘˜ ‰È·Ù‡ ˆÛÂ, ηٿ ÙËÓ

ÚÔÛ ¿ıÂÈ¿ ÙÔ˘˜ Ó· ÂÚÌËÓ‡ÛÔ˘Ó ÙËÓ Ô˘Û›·ÙÔ˘ ÎÛÌÔ˘. EÙÛÈ Ô £·Ï‹˜ ˘ ÔÛÙ‹ÚÈÍ ÙÈ Ë ÍË-Ú¿ Â È Ï¤ÂÈ ÛÙÔ ÓÂÚ, Ô Aӷ̷͛ӉÚÔ˜ ÙÈ Ë °Ë

Â›Ó·È Î˘ÏÈÓ‰ÚÈ΋ Î·È ÈÛÔÚÚÔ Â› ÛÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ·, ÔAÓ·ÍÈ̤Ó˘ ÙÈ Â›Ó·È ÔÚıÔÁÒÓÈÔ ·Ú·ÏÏËÏ-ÁÚ·ÌÌÔ ÛÙËÚÈÁ̤ÓÔ Û ̷ÍÈÏ¿ÚÈ ·  ÈÂṲ̂-ÓÔ ·¤Ú·. E È Ï¤ÔÓ Ô Aӷ̷͛ӉÚÔ˜ ʤÚÂÙ·È ˆ˜Ô ÚÒÙÔ˜ ¯·ÚÙÔÁÚ¿ÊÔ˜ Ù˘ ÈÛÙÔÚ›·˜ ·ÊÔ‡« ÚÒÙÔ˜ ÂÙÏÌËÛÂ Ù‹Ó ÔÈÎÔ˘Ì¤ÓËÓ ÂÓ ›Ó·ÎÈÁÚ¿„·È», ÂÓÒ Ô Eηٷ›Ô˜ Ô MÈÏ‹ÛÈÔ˜ Á‡Úˆ ÛÙÔ500 .X. ¤ÁÚ·„ ÙÔ ÚÒÙÔ ÁˆÁÚ·ÊÈÎ ‚È‚Ï›ÔÌ ٛÙÏÔ °Ë˜ ¶ÂÚ›Ô‰Ô ,̃ ÛÙÔ Ô Ô›Ô ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÙ·ÈË MÂÛÁÂÈÔ˜ Î·È Ë ¢˘ÙÈ΋ AÛ›·.

KÏ·ÛÈÎÔ› ¯ÚÓÔÈK·Ù¿ ÙËÓ ÎÏ·ÛÈ΋ ÂÚ›Ô‰Ô, ÙË ÌÂÁ¿ÏË ·‡ÍËÛËÙ˘ ÁˆÁÚ·ÊÈ΋˜ ÁÓÒÛ˘ Ê·ÓÂÚÒÓÔ˘Ó ÔÈ Áˆ-

Õ O Πτολεµα ος υπολογ ζει µε εξ - ντα και διαβ τη τη θ ση των στρων,εν νας µαθητ ς του µεταφ ρει τα

δεδοµ να στην υδρ γειο. Eικονο- γρ φηση στην πρ τη σελ δα του ελληνικο χειρο- γρ φου της Γεω- γραφ ας του Πτο- λεµα ου Parisinus graecus 1401,15ου αι. (πηγ : Germaine Aujac,«Claude Ptolemee»,editions du CTHs,Παρ σι 1993).

Eπιµ λεια αφιερ µατος:

E§EY£EPIA TPA´OY

8/20/2019 klaudios ptolem..pdf

4/32

ÁÚ·ÊÈΤ˜ ÂÚÈÁڷʤ˜ Ô˘ ÂÓÙ¿ÛÛÔ˘Ó ÛÙ· ÈÛÙÔÚÈÔ-ÁÚ·ÊÈο ÙÔ˘˜ ¤ÚÁ· Ô HÚ‰ÔÙÔ˜, Ô ™Î‡Ï·Í K·Ú˘·Ó-‰Â‡˜, Ô EÊÔÚÔ˜, Ô AÓÙ›Ô¯Ô˜ ™˘Ú·ÎÛÈÔ˜, Ô £Ô˘Î˘‰›-‰Ë˜, Ô •ÂÓÔÊÒÓ. ¶·Ú¿ÏÏËÏ·, ÙÔ ıˆÚËÙÈÎ ¤ÚÁÔ ÙˆÓIÒÓˆÓ ÊÈÏÔÛÊˆÓ Û˘Ó¯›˙Ô˘Ó Ô ¶˘ı·ÁÚ·˜ Î·È Ô¶·ÚÌÂÓ›‰Ë˜, ÛÙÔ˘˜ Ô Ô›Ô˘˜ · Ô‰›‰ÂÙ·È Ë ÚÒÙˢ ıÂÛË ÁÈ· ÛÊ·ÈÚÈÎ Û¯‹Ì· Ù˘ °Ë˜,  ›Û˘ Ô ¢Ë-ÌÎÚÈÙÔ˜ Î·È Ô E‡‰ÔÍÔ˜.

¶ÚÔԉ¢ÙÈο, ‰‡Ô  ÈÛÙËÌÔ-ÓÈο Ú‡̷ٷ ·Ú¯›˙Ô˘Ó Ó· ÌÔÚ-ÊÔ ÔÈÔ‡ÓÙ·È: H ¶ÂÚÈÁÚ·ÊÈ΋°ÂˆÁÚ·Ê›·, Ë Ô Ô›· · ÙËÓ

ÂÚÈÁÚ·Ê‹ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎÒÓÁÓˆÚÈÛÌ¿ÙˆÓ ‰È·ÊÚˆÓ ¯ˆÚÒÓÂÍÂÏ›ÛÛÂÙ·È ÛÙÔÓ ÂÓÙÔ ÈÛÌÎ·È ÙËÓ ·ÎÚÈ‚¤ÛÙÂÚË ÙÔ Ôı¤ÙË-Û‹ ÙÔ˘˜ Î·È Ë M·ıËÌ·ÙÈ΋ °Â-ˆÁÚ·Ê›·, Ô˘ ¤¯ÂÈ ˆ˜ ·ÊÂÙËÚ›·ÙÔ ÁˆÌÂÙÚÈÎ ÔÚıÔÏÔÁÈÛÌ ÙˆÓ Ê˘ÛÈÎÒÓ ÊÈÏÔÛ-ÊˆÓ Î·È Û˘Ó¯›˙ÂÙ·È Î˘Ú›ˆ˜ Ì ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ AÚÈÛÙÔ-Ù¤ÏË. O AÚÈÛÙÔÙ¤Ï˘ Û˘ÛÙËÌ·ÙÔ Ô›ËÛ ‚·ÛÈΤ˜ ¤Ó-ÓÔȘ Ù˘ °ÂˆÁÚ·Ê›·˜. ¶·Á›ˆÛ ÙËÓ ¿ Ô„Ë ÁÈ· ÛÊ·È-ÚÈÎÙËÙ· Ù˘ °Ë˜, ·ÊÈÂÚÒÓÔÓÙ·˜ ÙÌ‹Ì· ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ÙÔ˘ ¶ÂÚ› O˘Ú·ÓÔ‡ ÁÈ· ÙËÓ ˘ ÔÛÙ‹ÚÈÍ‹ Ù˘ Î·È ‰È·›-ÚÂÛ ÙË Á‹ÈÓË ÛÊ·›Ú· Û ÛÊ·ÈÚÈΤ˜ ˙ÒÓ˜ Ì ÎÏÈÌ·-ÙÔÏÔÁÈο ÎÚÈÙ‹ÚÈ·, ÂÓÒ Ë °ÂˆÁÚ·Ê›·‰È‰·ÛÎÙ·Ó ˆ˜ ͯˆÚÈÛÙ Ì¿ıËÌ·ÛÙË ™¯ÔÏ‹ ÙÔ˘.

¶ÚÔ˜ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ Ù˘ ÎÏ·ÛÈ΋˜ ÂÚÈ-‰Ô˘ ÁÂÓÈ·ÂÙ·È Ë ¯Ú‹ÛË ÙˆÓ ¯·ÚÙÒÓÎ·È ÔÈ ÁˆÁÚ·ÊÈΤ˜ ÁÓÒÛÂȘ ‰È¢ڇÓÔ-ÓÙ·È · ‰‡Ô ÌÂÁ¿Ï˜ ÂÍÂÚ¢ÓËÙÈΤ˜

ÚÔÛ ¿ıÂȘ: H ÚÒÙË Â›Ó·È Ë ÂÎ-ÛÙÚ·Ù›· ÙÔ˘ M. AÏÂÍ¿Ó‰ÚÔ˘, Ô Ô Ô›-Ô˜ ›¯Â ηٷÚÙ›ÛÂÈ Â ÈÙÂÏÂ›Ô Â ÈÛÙË-ÌÓˆÓ ÏˆÓ ÙˆÓ ÂȉÈÎÔÙ‹ÙˆÓ Ô˘ η-Ù¤ÁÚ·Ê οı ÙÈ Ô˘ ‹Ù·Ó ¿ÍÈÔ ·Ú·-Ù‹ÚËÛ˘. H ‰Â‡ÙÂÚË Â›Ó·È ÙÔ˘ ¶˘ı¤·ÙÔ˘ M·ÛÛ·ÏÈÒÙË, Ô˘ Á‡Úˆ ÛÙÔ325–320 .X. Ú·ÁÌ·ÙÔ Ô›ËÛ ¤Ó· ÌÂ-Á¿ÏÔ ÂÚ› ÏÔ˘ ÛÙȘ ·ÎÙ¤˜ Ù˘ ‚ÔÚÂÈÔ-‰˘ÙÈ΋˜ E˘ÚÒ Ë˜ Êı¿ÓÔÓÙ·˜ «ÂÁÁ‡˜Ù˘  ËÁ˘›·˜ ı·Ï¿ÙÙ˘», ‰ËÏ·‰‹

ÛÙÔ˘˜ ·ÈÒÓÈÔ˘˜ ¿ÁÔ˘˜ ÙÔ˘ BÔÚ›Ԣ¶ÏÔ˘. O ¶˘ı¤·˜ ÚÒÙÔ˜ Û˘Ó¤‰ÂÛÂÛ˘ÛÙËÌ·ÙÈο ÙÔ ÁˆÁÚ·ÊÈÎ Ï¿ÙÔ˜ÂÓ˜ Ù Ô˘ Ì ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ Ì·ÎÚ-ÙÂÚ˘ Ë̤ڷ˜ ‹ Ì ÙÔ ‡„Ô˜ ÙÔ˘ ‹ÏÈÔ˘ÛÙÔ ¯ÂÈÌÂÚÈÓ ËÏÈÔÛÙ¿ÛÈÔ Î·È ÚÒÙÔ˜¯ÚËÛÈÌÔ Ô›ËÛ ·Ú·ÏÏ‹ÏÔ˘˜ ÁˆÁÚ·-ÊÈÎÔ‡ Ï¿ÙÔ˘˜ ۯ‰ȷṲ̂ÓÔ˘˜ ÛÙËÁ‹ÈÓË ÛÊ·›Ú·.

H‰Ë · ÙËÓ ·Ú¯‹ Ù˘ ÂÏÏËÓÈÛÙÈ΋˜ÂÚÈ‰Ô˘, Ë ÁˆÁÚ·Ê›· Î·È ¯·ÚÙÔÁÚ·-

Ê›· ÂÍÂÏ›ÛÛÔÓÙ·È Û ڷÁÌ·ÙÈΤ˜  È-Ûً̘ ıÂÌÂÏȈ̤Ó˜ ÛÙ· Ì·ıËÌ·ÙÈÎ¿Î·È ÙËÓ ·ÛÙÚÔÓÔÌ›·. O ¢Èη›·Ú¯Ô˜· ÙË ™ÈÎÂÏÈ΋ MÂÛÛ‹ÓË (Ù¤ÏË

4Ô˘–·Ú¯¤˜ 3Ô˘ .X. ·È.) ÂÈÛ‹Á·Á ÛÙÔ ¯¿ÚÙË ‰‡ÔÁÚ·Ì̤˜ οıÂÙ˜ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ Ô˘ ·Ó· ·ÚÈÛÙÔ‡ÓÙÔÓ ·Ú¿ÏÏËÏÔ Î·È ÙÔÓ ÌÂÛËÌ‚ÚÈÓ Ù˘ °Ë˜ Î·È ‰È-·ÈÚÔ‡Ó ÙËÓ ÔÈÎÔ˘Ì¤ÓË (ÙÔ Î·ÙÔÈÎË̤ÓÔ ÙÌ‹Ì· Ù˘°Ë˜) Û ٤ÛÛÂÚ· ̤ÚËØ ¤ÙÛÈ ‹Ù·Ó Ô ÚÒÙÔ˜ Ô˘ η-ıÚÈÛ ¿ÍÔÓ˜ ·Ó·ÊÔÚ¿˜ ÛÙË Á‹ÈÓË ÛÊ·›Ú·.

KÔÚ˘Ê·›Ô˜ ÂÎ ÚÛˆ Ô˜ Ù˘ M·ıËÌ·ÙÈ΋˜ °Âˆ-ÁÚ·Ê›·˜ ηٿ ÙËÓ ÂÏÏËÓÈÛÙÈ-΋ ÂÚ›Ô‰Ô ‹Ù·Ó Ô EÚ·ÙÔÛı¤-Ó˘ · ÙËÓ K˘Ú‹ÓË Ù˘ BÔÚ.AÊÚÈ΋˜ (275–194 .X.) Ô˘¤‰Ú·Û ÛÙËÓ AÏÂÍ¿Ó‰ÚÂÈ·.¶ÂÚȤÁÚ·„ ¯¿ÚÙË Ù˘ ÔÈÎÔ˘-̤Ó˘ Ì ÔÚıÔÁÒÓÈÔ Û‡ÛÙËÌ··Ó·ÊÔÚ¿˜ · ÌÂÛËÌ‚ÚÈÓÔ‡˜Î·È ·Ú·ÏÏ‹ÏÔ˘˜. TÔ Î˘ÚÈÙÂ-ÚÔ Â ›Ù¢ÁÌ¿ ÙÔ˘ ‹Ù·Ó Ë Ì¤-ÙÚËÛË ÙÔ˘ Ì‹ÎÔ˘˜ ÙÔ˘ Á‹ÈÓÔ˘

ÌÂÛËÌ‚ÚÈÓÔ‡ Û 250.000 ÛÙ¿‰È·, ÙÈÌ‹ Ô˘ Â›Ó·È Ô-χ ÎÔÓÙ¿ ÛÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈ΋. HÙ·Ó ÌÈ· ̤ÙÚËÛË ‚·ÛÈ-Ṳ̂ÓË ÛÂ Û˘Ó‰˘·ÛÌ ·ÛÙÚÔÓÔÌÈÎÒÓ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂ-ˆÓ Î·È Â ›ÁÂÈˆÓ ÌÂÙÚ‹ÛˆÓ, Ô˘ ·Ú¤ÌÂÈÓ ÎÏ·ÛÈ΋ÁÈ· ÙËÓ · ÏÙËÙ·, ÚˆÙÔÙ˘ ›· Î·È ·ÎÚ›‚ÂÈ¿ Ù˘ ηȷӤ‰ÂÈÍ ÙÔÓ EÚ·ÙÔÛı¤ÓË ˆ˜ È‰Ú˘Ù‹ Ù˘ °Âˆ‰·ÈÛ›·˜.

H ·Ó¿ Ù˘ÍË Ù˘ M·ıËÌ·ÙÈ΋˜ °ÂˆÁÚ·Ê›·˜ Û˘ÓÂ-

¯›˙ÂÙ·È Ì ÙÔÓ I ·Ú¯Ô (190–120.X.) · ÙË N›Î·È· Ù˘ BÈı˘Ó›·˜,

ÎÔÚ˘Ê·›Ô ·ÛÙÚÔÓÌÔ Ù˘ ·Ú¯·ÈÙË-Ù·˜. O I ·Ú¯Ô˜ ÂÍ¿ÚÙËÛ ÙÔÓ ˘ Ô-ÏÔÁÈÛÌ ÙÔ˘ ÁˆÁÚ·ÊÈÎÔ‡ Ì‹ÎÔ˘˜Î·È Ï¿ÙÔ˘˜ · ·ÎÚȂ›˜ ·ÛÙÚÔÓÔ-ÌÈΤ˜ ÌÂÙÚ‹ÛÂȘ Î·È Â ÈÓËÛ ÙËÛÙÂÚÂÔÁÚ·ÊÈ΋ ÚÔ‚ÔÏ‹ Ù˘ Ô˘Ú¿-ÓÈ·˜ ÛÊ·›Ú·˜, Ë Ô Ô›· ·ÚÁÙÂÚ·‚ڋΠÂÊ·ÚÌÔÁ‹ ÛÙËÓ Î·Ù·Û΢‹¯·ÚÙÒÓ.

H ·ÎÌ‹ Ù˘ ™¯ÔÏ‹˜ Ù˘ M·ıËÌ·-ÙÈ΋˜ °ÂˆÁÚ·Ê›·˜ ÎÔÚ˘ÊÒÓÂÙ·È ÌÂÙÔÓ M·Ú›ÓÔ ÙÔÓ T‡ÚÈÔ ( ÂÚ› ÙÔ

.X.),  ÈÓÔËÙ‹ Ù˘ ÔÚı‹˜ ΢ÏÈÓ‰ÚÈ΋˜ ÚÔ‚ÔÏ‹˜, ‰ËÏ·‰‹ Ù˘ ·Ó· ·-Ú¿ÛÙ·Û˘ Ù˘  ÈÊ¿ÓÂÈ·˜ Ù˘ Á‹È-Ó˘ ÛÊ·›Ú·˜ ¿Óˆ ÛÙÔ ·Ó¿ Ù˘ÁÌ·Î˘ÏÈÓ‰ÚÈ΋˜  ÈÊ¿ÓÂÈ·˜ Ô˘ ÂÊ¿-

ÙÂÙ·È ÛÙÔÓ IÛËÌÂÚÈÓ Ù˘. TÔ ¤ÚÙÔ˘ · ÔÙ¤ÏÂÛ ‚·ÛÈ΋ ËÁ‹ ÁÈ· ÙÔÓ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô Î·È ıˆÚÂ›Ù·È Ú‰ÚÔ-ÌÔ˜ Ù˘ ÙÔÏÂÌ·˚΋˜ ̄ ·ÚÙÔÁÚ·Ê›·˜.

K·Ù¿ ÙËÓ ÂÏÏËÓÈÛÙÈ΋ Î·È ÚˆÌ·˚΋ ÂÚ›Ô‰Ô ÏÔ˘-ÛÈÙ·ÙÔ Â›Ó·È Î·È ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙˆÓ ÂÎ ÚÔÛÒ ˆÓ Ù˘ ¶ÂÚÈÁÚ·ÊÈ΋˜ °ÂˆÁÚ·Ê›·˜. IÛÙÔÚÈÔÁÚ¿ÊÔÈ ˆ˜ Ô ¶Ô-χ‚ÈÔ˜, Ô AÁ·ı·Ú¯›‰Ë˜, Ô ¶·˘Û·Ó›·˜, Ô ¢ÈÔÓ‡ÛÈÔ˜ Ô¶ÂÚÈËÁËÙ‹˜ Î·È Ô AÚÚÈ·Ó˜ Û˘Ì ÂÚȤϷ‚·Ó ÂÎÙÂÓ›˜Î·È Ï ÙÔÌÂÚ›˜ ÁˆÁÚ·ÊÈΤ˜ ÂÚÈÁڷʤ˜ ÛÙ· ÈÛÙÔÚÈο ÙÔ˘˜ ¤ÚÁ·, ÂÓÒ ÔÚÈṲ̂ÓÔÈ · ·˘ÙÔ‡˜ Û˘Ó¤ÁÚ·-„·Ó Î·È Î·ı·Ú¿ ÁˆÁÚ·ÊÈο Û˘ÁÁÚ¿ÌÌ·Ù·. KÔÚ˘-Ê·›Ô˜ ̈˜ ÂÎ ÚÛˆ Ô˜ Ù˘ ¶ÂÚÈÁÚ·ÊÈ΋˜ °ÂˆÁÚ·-Ê›·˜ ‹Ù·Ó Ô ™ÙÚ¿‚ˆÓ · ÙËÓ AÌ¿ÛÂÈ· ÙÔ˘ ¶ÓÙÔ˘(64 .X. – 24 Ì.X.). ™ÙÔ Û‡ÁÁÚ·ÌÌ¿ ÙÔ˘ °ÂˆÁÚ·ÊÈο

ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÈ Ì Ï ÙÔ̤ÚÂÈ· ÙËÓ E˘ÚÒ Ë, AÛ›· ÎAÊÚÈ΋ ηÈ, Û‡Ìʈӷ Ì ÙËÓ ·Ú¿‰ÔÛË Ù˘ Ù¿Û˘Ù˘ ¶ÂÚÈÁÚ·ÊÈ΋˜ °ÂˆÁÚ·Ê›·˜,  ÂÎÙ›ÓÂÙ·È Î·È ÛÂÂıÓÔÁÚ·ÊÈΤ˜ ·Ó·ÊÔÚ¤˜. ¶·Ú’ ÏÔ Ô˘ ›ÛÙ¢ ÙÈÔÈ ¤Ú¢Ó˜ ÁÈ· ÙË ÌÔÚÊ‹ Î·È ÙÔ Ì¤ÁÂıÔ˜ Ù˘ °Ë˜ ‰Â

Ú¤ ÂÈ Ó· · ÔÙÂÏÔ‡Ó ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ Ù˘ °ÂˆÁÚ·Ê›·˜,ÂÓ ÙÔ‡ÙÔȘ ·Û¯ÔÏ‹ıËÎÂ Î·È Ì ˙ËÙ‹Ì·Ù· Ô˘ ·ÊÔ-ÚÔ‡Ó ÙË M·ıËÌ·ÙÈ΋ °ÂˆÁÚ·Ê›·. H ÚÙ·Û‹ ÙÔ˘ÁÈ· ‰È·›ÚÂÛË Ù˘ Á‹ÈÓ˘ ÛÊ·›Ú·˜ Û ¤ÓÙ ˙ÒÓ(‰‡Ô ÔÏÈΤ˜, ‰‡Ô ‡ÎÚ·Ù˜ Î·È ÌÈ· ÙÚÔ È΋) ‹Ù·Ó ÙÔÙÂÏÈÎ Â ÈÛÙ¤Á·ÛÌ· ·Ó¿ÏÔÁˆÓ ÚÔÙ¿ÛÂˆÓ ÙˆÓ ÚÔ-ÁÂÓÂÛÙ¤ÚˆÓ ÙÔ˘ ÁˆÁڿʈÓ, ˆ˜ Î·È Ë ı¤ÛË ÙÔ˘ÙÈ Ô IÛËÌÂÚÈÓ˜ ‰È¯ÔÙÔÌ› ÙË ‰È·ÎÂη˘Ì¤ÓË ˙ÒӢ‰Ô̤ÓÔ˘ ÙÈ Ù· ΛÌÂÓ· Î·È ÔÈ ¯¿ÚÙ˜ ÙˆÓ ÚÔË

4 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 2 M A P T I O Y 2 0 0 0

H Σχηµατικ αναπαρ σταση

της Γης σ µφωνα µε την κοσµο- λογικ θεωρ α του Aναξιµ ν- δρου, ο οπο ος θεωρο σε τη Γη

ναν κ λινδρο µε ξονα προσα- νατολισµ νο κατ τη διε θυνση Aνατολ ς–∆ σης (πηγ : «Γεω- δαισ α», εκδ. «Kυριακ δη», Θεσ- σαλον κη 1999).

Õ Aναπαρ στα- ση της εικ νας της Γης µε β ση τα σωζ µενα αποσπ σµατα του βιβλ ου του Eκατα ου µε τ τ- λο «Γης Περ ο- δος» (πηγ : «Iστορ α του Eλληνικο

Eθνους», «Eκδο- τικ Aθην ν»,1972).

Õ H γεωγρα- φικ γν ση κατ τον 5ο π.X. αι.: O τ -

τε γνωστ ς κ - σµος πως πε-

ριγρ φεται στο κε µενο της Iστορ ας του Hροδ του (πηγ : «H Aρχα α Mακε- δον α κατ τον Στρ βω- να», εκδ.«Mαλλι -

ρης–Παιδε α»,Θεσσαλον κη,1993).

H ÁˆÁÚ·ÊÈ΋ ÁÓÒÛË · ÙÔ˘˜ ÚÔ˚ÛÙÔÚÈ-ÎÔ‡˜ ¯ÚÓÔ˘˜ ¤ˆ˜ ÙËÓ Â Ô¯‹ ÙÔ˘ ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˘

8/20/2019 klaudios ptolem..pdf

5/32

ÁÔ˘Ì¤ÓˆÓ Î·È Û˘Á¯ÚÓˆÓ ÙÔ˘ ÁˆÁÚ¿ÊˆÓ ¯¿ıËηÓηٿ ÙÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ Ì¤ÚÔ˜, Ô ™ÙÚ¿‚ˆÓ, Ì ÙËÓ ·-Ú¿ıÂÛË ÙˆÓ ÚÔÁÂÓÂÛÙ¤ÚˆÓ ıˆÚÈÒÓ Î·È Â ÈÙ¢Á-Ì¿ÙˆÓ, ÎÏËÚÔ‰ÙËÛ ÛÙËÓ ·ÓıÚˆ ÙËÙ· ÙÔ ıˆÚË-ÙÈÎ ˘ ‚·ıÚÔ Ù˘ ·Ú¯·›·˜ °ÂˆÁÚ·Ê›·˜.

™ÙÔ ÂӉȿÌÂÛÔ ÙˆÓ ‰‡Ô ™¯ÔÏÒÓ, Ù˘ ¶ÂÚÈÁÚ·ÊÈ-΋˜ Î·È Ù˘ M·ıËÌ·ÙÈ΋˜ °ÂˆÁÚ·Ê›·˜, ‚Ú›ÛÎÂÙ·È Ô¶ÔÛÂȉÒÓÈÔ˜ · ÙËÓ A ¿ÌÂÈ· Ù˘ ™˘Ú›·˜ (135–50

.X.), Ô Ô Ô›Ô˜ ¤Î·Ó ÙË ‰Â‡ÙÂÚË Ì¤ÙÚËÛË Á‹ÈÓÔ˘ ÌÂ-ÛËÌ‚ÚÈÓÔ‡ Ì ÌÈÎÚÙÂÚË ·ÎÚ›‚ÂÈ· · ÙËÓ ·ÓÙ›ÛÙÔÈ-¯Ë ÙÔ˘ EÚ·ÙÔÛı¤ÓË. ™ËÌ·ÓÙÈ΋  ›‰Ú·ÛË Ù˘ ̤-ÙÚËÛ˘ ·˘Ù‹˜ ÛÙË ÌÂÙ·ÁÂÓ¤ÛÙÂÚË X·ÚÙÔÁÚ·Ê›·,‹Ù·Ó ÙÔ ÁÂÁÔÓ˜ ÙÈ ÂÍ ·ÈÙ›·˜ Ù˘ ˘ ÔÏÔÁ›ÛÙËÎÂÂÛÊ·Ï̤ӷ ÙÔ Ì‹ÎÔ˜ Ù˘ ÔÈÎÔ˘Ì¤Ó˘ · ÙȘ HÚ¿-ÎÏÂȘ ™Ù‹Ï˜ ˆ˜ ÙËÓ IÓ‰›·, ηٿ Ì‹ÎÔ˜ ÙÔ˘ ·Ú·Ï-Ï‹ÏÔ˘ Ù˘ P‰Ô˘, ˆ˜ ÙÔ ÌÈÛ ÙÔ˘ ÏÔ˘ ·Ú·ÏÏ‹ÏÔ˘Ù˘ Á‹ÈÓ˘ ÛÊ·›Ú·˜, Ú¿ÁÌ· Ô˘ ¤Ú·Û ‰È¿ ÙÔ˘

M·Ú›ÓÔ˘ Î·È ÙÔ˘ ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˘ Û ÁˆÁÚ¿ÊÔ˘˜ ηȯ·ÚÙÔÁÚ¿ÊÔ˘˜ ̤¯ÚÈ ÙÔÓ 16Ô ·ÈÒÓ·.

H‰Ë ηٿ ÙËÓ Â Ô¯‹ ÙÔ˘ ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˘ (2Ô˜ Ì.X. ·È.),Ë ÁˆÁÚ·ÊÈ΋ ÁÓÒÛË ‹Ù·Ó Â˘Ú‡Ù·Ù· ‰È·‰Â‰Ô̤ÓËØÂ›Ó·È ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎ ÙÈ ÔÌÔÈÒÌ·Ù· Ù˘ Ô˘Ú¿ÓÈ·˜Î·È Á‹ÈÓ˘ ÛÊ·›Ú·˜ ¯ÚËÛÈÌÔ ÔÈÔ‡ÓÙ·Ó ÁÈ· ‰È‰·ÎÙÈ-ÎÔ‡˜ ÛÎÔ Ô‡˜ ÛÙ· Û¯ÔÏ›· Ù˘  ԯ‹˜. K·Ù¿ ÙËÓ›‰È· ÂÚ›Ô‰Ô Â›Ó·È Â ›Û˘ ÁÂÁÔÓ˜ ·Ó·ÌÊÈÛ‚‹ÙËÙÔ Ë‡ ·ÚÍË ÔÏÔÎÏËڈ̤Ó˘ ÁˆÁÚ·ÊÈ΋˜  ÈÛÙ‹Ì˘,‰Â‰Ô̤ÓÔ˘ ÙÈ · Ì·ÎÚÔ‡ ¯ÚÓÔ˘ Û˘Ó˘ ¿Ú¯Ô˘Ó ÔÈ

·Ú¿ÁÔÓÙ˜ Ô˘ ıˆÚÔ‡ÓÙ·È · ·Ú·›ÙËÙ˜ ÚÔ¸ Ô-ı¤ÛÂȘ ÁÈ’ ·˘Ù: H ‡ ·ÚÍË ÎÔÈÓÙËÙ·˜ ·ÓıÚÒ ˆÓ

Ô˘ ıÂÚ· Â‡Ô˘Ó ÙËÓ Â ÈÛÙ‹ÌË Â È‚Â‚·ÈÒÓÂÙ·È · ÙȘ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ÁˆÁÚ¿ÊˆÓ ÎÚÈÙÈΤ˜ Î·È ‰È¯ÔÁӈ̛˜

Ô˘ ÂÍÈÛÙÔÚ› ΢ڛˆ˜ Ô ™ÙÚ¿‚ˆÓ, · ÙËÓ Â Ô¯‹Ô˘ Ô HÚ‰ÔÙÔ˜ ·ÚÓÂ›Ù·È ÙÔ ‰Èη›ˆÌ· ÛÙÔ˘˜ Áˆ-

ÁÚ¿ÊÔ˘˜ Ó· Û˘ÓÙ¿ÍÔ˘Ó « ›Ó·Î·» (¯¿ÚÙË) ÙÔ˘ Î-

ÛÌÔ˘, ·ÊÔ‡ ‰ÂÓ Â›Ó·È ‚¤‚·ÈÔÈ ÁÈ· Ù· ¤Ú·Ù¿ ÙÔ˘, ̤-¯ÚÈ Ù· Û¯ÏÈ· ÙÔ˘ ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˘ ÁÈ· ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ M·Ú›-ÓÔ˘. H ÂÍÂȉ›Î¢ÛË ·Ú¯›˙ÂÈ Ì ÙÔÓ Eηٷ›Ô Î·È ÎÔÚ˘-ÊÒÓÂÙ·È ÛÙ· ÂÓÙÂÏÒ˜ ÂȉÈο ¤ÚÁ· ÙˆÓ M·Ú›ÓÔ˘ ηȶÙÔÏÂÌ·›Ô˘. H Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË ÌÂıÔ‰ÔÏÔÁ›· Î·È ÔÌÔÈ-ÔÁÂÓ‹˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÈÛÙÔ ÔÈÂ›Ù·È · ÙË Û˘ÁÁÚ·Ê‹ÙˆÓ ·ÏÏ ¿ÏÏËÏˆÓ ¤ÚÁˆÓ Ì ÙÔ˘˜ Ù›ÙÏÔ˘˜ ¶ÂÚ›Ô‰ỖÎ·È ¶ÂÚ› ÏÔ˘̃ , Ô˘ ‰ËÏÒÓÔ˘Ó ÁÚ· Ù¤˜ ÂÚÈÁڷʤ˜Ù·ÍȉÈÒÓ ÛÙËÓ ÍËÚ¿ Î·È ÙË ı¿Ï·ÛÛ· ·ÓÙÈÛÙÔ›¯ˆ˜.E ›Û˘ · ÙË ‰È·Ù‡ ˆÛË ÙˆÓ ‰È·ÊÚˆÓ ÁˆÁÚ·ÊÈ-ÎÒÓ ÌÔÓ٤ψÓ, ‰ËÏ·‰‹ ÙˆÓ ·ÊËÚËÌ¤ÓˆÓ ÚÙ˘ ˆÓÛ¯ËÌ¿ÙˆÓ Ô˘ · ·ÚÙ›˙Ô˘Ó Ù· ÁˆÁÚ·ÊÈο ÛÙÔȯ›·Î·È Ù· Ô Ô›· ¤¯Ô˘Ó ˆ˜ ·ÊÂÙËÚ›· Ù· ÎÔÛÌÔÏÔÁÈο ÌÔ-Ó٤Ϸ ÙˆÓ Ê˘ÛÈÎÒÓ ÊÈÏÔÛÊˆÓ Î·È Û˘Ó¯›˙ÔÓÙ·È ÌÂÙȘ ÔÈΛϘ ıˆڛ˜ ÂÚ› «ÎÏÈÌ¿ÙˆÓ» (ÛÊ·ÈÚÈÎÒÓ ̇ ˆ-ÓÒÓ Ù˘ °Ë˜ Ì ÎÔÈÓ¿ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο). T¤ÏÔ˜, ˇ ·ÚÍË Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤Ó˘  ÈÛÙËÌÔÓÈ΋˜ ·Ú¿‰ÔÛË˜Û˘Ó¿ÁÂÙ·È · ÙËÓ ÚÒÈÌË ÌÔÚÊÔ Ô›ËÛË ‰‡Ô  È-ÛÙËÌÔÓÈÎÒÓ ™¯ÔÏÒÓ, Ù˘ ¶ÂÚÈÁÚ·ÊÈ΋˜ Î·È M·ıË-Ì·ÙÈ΋˜ °ÂˆÁÚ·Ê›·˜, Ë Ô Ô›· Â›Ó·È ‚¤‚·È· Ì›· ÙÂÏ›-ˆ˜ ηْ ·Ú¯‹Ó ‚·ÛÈ΋ ηÙËÁÔÚÈÔ Ô›ËÛË.

KÏ·‡‰ÈÔ˜ ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˜HÙ·Ó Â Ô̤ӈ˜ ÒÚÈ̘ ÔÈ Û˘Óı‹Î˜ ÁÈ· Ó· ÊÙ¿ÛÂÈ Ë·Ú¯·›· ÁˆÁÚ·Ê›· ÛÙÔ · ÁÂÈÔ Ù˘ ·ÎÌ‹˜ Ù˘ ηٿÙÔÓ 2Ô Ì.X. ·È. Ì ÙÔÓ KÏ·‡‰ÈÔ ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô: Ù· ΛÌÂ-Ó· Î·È ÔÈ ¯¿ÚÙ˜ Ô˘ · Ô‰›‰ÔÓÙ·È Û’ ·˘ÙÓ · ÔÙÂ-ÏÔ‡Û·Ó ÙËÓ Â ÈÙÔÌ‹ Ù˘ Û˘ÛÛˆÚÂ˘Ì¤Ó˘ ÁÓÒÛ˘Ù˘  ԯ‹˜ ÙÔ˘ ÁÈ· ÙË Á‹ÈÓË ÛÊ·›Ú·. H ÛËÌ·ÓÙÈ΋

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 2 M A P T I O Y 2 0 0 0 5

Õ H «Oικουµ νη» (κατοικηµ νο τµ µα της Γης) σ µφωνα µε το γεωγραφικ ργο του Eρατοσθ νη, γνω- στ µ νο απ µεταγε- ν στερες αναφορ ς. O Eρατοσθ νης χ ραξε στην επιφ νεια της γ ινης σφα ρας να δ κτυο απ µεσηµβρι- νο ς και παραλλ -

λους. ∆ιακρ νεται ο παρ λληλος της P - δου, που διαιρο σε την οικουµ νη σε δ ο

µ ρη και ο µ εσηµβρι- ν ς της Aλεξ νδρειας,το µ κος του οπο ου υπολ γισε ο Eρατο- σθ νης µε µια τιµ που προσεγγ ζει πολ την πραγµατικ , (πη- γ : «Iστορ α του Eλληνικο Eθνους»,«Eκδοτικ Aθην ν»,1974).

Õ O Πλ τωνας δε χνει στους µα- θητ ς του γ ινη σφα ρα µε µεσηµ-

βρινο ς και πα- ραλλ λους. Πρ - κειται για ανα-

χρονισµ , δεδοµ - νου τι το σφαιρι- κ σχ µα της Γης

ταν µεν γνωστ

κατ τον 4ο π.X.αι., αλλ ο κ ν- ναβος µε ορθογ - νιο πλ γµα ρχισε να χρησιµοποιε - ται στους ελληνι- στικο ς χρ νους.(Ψηφιδωτ της Villa Boscoreale,Ποµπη α – Aρχαι- ολογικ Mουσε ο,N πολη).

Õ O Eρατο- σθ νης ο Kυ-

ρηνα ος (3ος π.X. αι.), κο-

ρυφα ος µα- θηµατικ ς γε- ωγρ φος της ελληνιστικ ς περι δου και ιδρυτ ς της επιστ µης της

Γεωδαισ ας (Παρ σι, Eθνι- κ Bιβλιοθ - κη).

8/20/2019 klaudios ptolem..pdf

6/32

6 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 2 M A P T I O Y 2 0 0 0

ηÈÓÔÙÔÌ›· ÙÔ˘ ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˘ ‰ÂÓ Â›Ó·È ÙÛÔ ÔÈ ÚÔ-Ù¿ÛÂȘ ÙÔ˘ ÁÈ· ÙËÓ ·Ó· ·Ú¿ÛÙ·ÛË Ù˘ Á‹ÈÓ˘ ÛÊ·›-Ú·˜ Û  › ‰Ô, Ô˘ Â›Ó·È ÌÂÓ ÛËÌ·ÓÙÈÎٷ٘, ·ÏÏ¿ÙÔ ‰ÚÌÔ ÛÙÔ ı¤Ì· ·˘Ù ›¯Â ‹‰Ë ·ÓÔ›ÍÂÈ Ô M·Ú›ÓÔ˜,ÛÔ Ô ·Ó ·Ó¿ÏË ÙÔ˜ ηٿÏÔÁÔ˜ 8.000 ÂÚ› Ô˘ ÁÂ-ˆÁÚ·ÊÈÎÒÓ ÙÔ ˆÓ˘Ì›ˆÓ Ì ÙȘ ·ÓÙ›ÛÙÔȯ˜ Û˘ÓÙÂ-Ù·Á̤Ó˜ ÙÔ˘˜, ÁˆÁÚ·ÊÈÎ Ï¿ÙÔ˜ Î·È ÁˆÁÚ·ÊÈÎ

Ì‹ÎÔ˜, Ô˘ · ÔÙ¤-ÏÂÛ ˘ÏÈÎ ÁÈ· η-Ù·Û΢‹ ¯·ÚÙÒÓ· ÙÔÓ ›‰ÈÔ Î·ÈÙÔ˘˜ ÌÂÙ·ÁÂÓÂÛÙ¤-ÚÔ˘˜ ÙÔ˘. O ¶ÙÔ-ÏÂÌ·›Ô˜  ·Ó¤Ï·-‚ ÁÈ· ÙË Á‹ÈÓËÛÊ·›Ú· ÙÔÓ Â È-ÛÙËÌÔÓÈÎ ¿ıÏÔ

Ô˘ ›¯Â οÓÂÈ ÔI ·Ú¯Ô˜ ÙÚÂȘ ·È-ÒÓ˜ ÚÈÓ ÁÈ· ÙËÓÔ˘Ú¿ÓÈ· ÛÊ·›Ú·:›¯Â Û˘ÓÙ¿ÍÂÈ Î·-Ù¿ÏÔÁÔ ÙˆÓ ·ÛÙ¤-ÚˆÓ Ì ÙȘ Û˘ÓÙÂ-

Ù·Á̤Ó˜ Î·È ÙË Ï·Ì ÚÙËÙ· ηıÂÓ˜, ηٿÏÔÁÔÔ˘ Ô ›‰ÈÔ˜ Ô ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˜ ¿ÏψÛÙ ÙÔÓ ‚ÂÏÙ›ˆÛ ηÈ

ÙÔÓ Û˘Ì ÂÚȤϷ‚ ÛÙÔ ·ÛÙÚÔÓÔÌÈÎ ÙÔ˘ Û‡ÁÁÚ·ÌÌ·,ÙËÓ AÏÌ·Á¤ÛÙË . øÛÙÛÔ, Ë °ÂˆÁÚ·ÊÈ΋ YÊ‹ÁËÛÈ̃ ÙÔ˘¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˘ ‰ÂÓ ıˆÚÂ›Ù·È Ï‹Ú˜ ÁˆÁÚ·ÊÈÎ Û‡Á-ÁÚ·ÌÌ·. ¢ÂÓ Á›ÓÔÓÙ·È ·Ó·ÊÔÚ¤˜ ÛÙÔ Îϛ̷, ÙÔ˘˜ η-ÙÔ›ÎÔ˘˜, Ù· ÚÔ˚ÓÙ·, ·ÏÏ¿ Î·È Ù· ÁÂˆÊ˘ÛÈο ÛÙÔÈ-¯Â›· ‰ÂÓ ÂÚÈÁÚ¿ÊÔÓÙ·È Â ·ÚÎÒ˜. TÔ ÂӉȷʤÚÔÓÙÔ˘ ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˘ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó Ë ‰È¿ÛˆÛË Î·È ‰È¿‰ÔÛËÁÂÓÈ΋˜ ÁˆÁÚ·ÊÈ΋˜ ÁÓÒÛ˘, ·ÏÏ¿ Ô ·ÎÚÈ‚‹˜ ¯·Ú-ÙÔÁÚ·ÊÈΘ ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛ̘ ÙˆÓ ÁˆÁÚ·ÊÈÎÒÓ ÛÙÔÈ-¯Â›ˆÓ. °È· ÚÒÙË Î·È ÙÂÏÂ˘Ù·›· ÊÔÚ¿, · ÙËÓ ·Ú-¯·ÈÙËÙ· ̤¯ÚÈ ÙË ÓÂÙÂÚË ÂÚ›Ô‰Ô Ù˘ ÈÛÙÔÚ›·˜,Û‡Ìʈӷ Ì ۷ ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ì ̤¯ÚÈ Û‹ÌÂÚ·, Ù· Áˆ-ÁÚ·ÊÈο ÛÙÔȯ›· ÂÚÈÁÚ¿ÊÔÓÙ·È Ì ÙËÓ „˘¯Ú‹ ηȷ ÚÛˆ Ë, ·ÏÏ¿ · Ï˘Ù·  ÈÛÙËÌÔÓÈ΋ ÁÏÒÛÛ·ÙˆÓ ·ÚÈıÌÒÓ.

¢È·ÊÔÚÂÙÈ΋ ‹Ù·Ó Ë ÚˆÌ·˚΋ ÊÈÏÔÛÔÊ›· ÁÈ· ÙË ÁÂ-ˆÁÚ·Ê›·, Ô˘ ÙËÓ ¤‚ÏÂ Â Û·Ó Ù¯ÓÈ΋ ¯Ú‹ÛÈÌË ÁÈ·ÙȘ ÛÙÚ·ÙȈÙÈΤ˜ Î·È ‰ÈÔÈÎËÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ Ù˘ ·˘ÙÔ-ÎÚ·ÙÔÚ›·˜. OÈ PˆÌ·›ÔÈ ‰ÂÓ ÂӉȷʤÚıËÎ·Ó ÁÈ· ÙËM·ıËÌ·ÙÈ΋ °ÂˆÁÚ·Ê›· Î·È ÙË °Âˆ‰·ÈÛ›·. ¶ÚÔÙ›ÌË-Û·Ó ÙȘ ·ÏÈÙÂÚ˜ · „ÂȘ ÂÚ› ‰ÈÛÎÔÂȉԇ˜ ÌÔÚ-Ê‹˜ Ù˘ °Ë˜,  Âȉ‹ ¤ÙÛÈ Î¿Ï˘ Ù·Ó ÙȘ ·Ó¿ÁΘ ÙÔ˘˜Î·È ‹Ù·Ó ¢ÎÔÏÙÂÚË Ë ·Ó¿ÁÓˆÛË Î·È Î·Ù·ÓËÛËÙˆÓ ¯·ÚÙÒÓ ÙÔ˘˜. KÏ·ÛÈÎÔ› ÂÎ ÚÛˆ ÔÈ Ù˘ ÂÌ ÂÈ-ÚÈ΋˜ Î·È Ì ڷÎÙÈÎ ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈÛÌ ÚˆÌ·˚΋˜ÁˆÁÚ·Ê›·˜ ‹Ù·Ó, ηٿ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ÙÔ˘ ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˘Î·È Ï›ÁÔ ÚÈÓ (1Ô˜ Ì.X. ·È.), Ô Ô‰Ô̤ÙÚ˘ M¿ÚÎÔ˜ BÈ-„¿ÓÈÔ˜ AÁÚ› ·˜ Î·È ÔÈ ÈÛÙÔÚÈÔ‰›Ê˜ ¶Ï›ÓÈÔ˜ Ô ÚÂ-Û‚‡ÙÂÚÔ˜ Î·È Pomponius Mela. EӉ¯Ô̤ӈ˜ Ô ¶ÙÔ-ÏÂÌ·›Ô˜ Ó· ¯ÚËÛÈÌÔ Ô›ËÛ ÛÙÔȯ›· · ÙȘ ·ÎÚȂ›˜ÚˆÌ·˚Τ˜ ÙÔ ÔÁÚ·ÊÈΤ˜ ÌÂÙÚ‹ÛÂȘ, ÔÈ Ô Ô›Â˜ ¤ÁÈÓ·ÓÛ˘ÛÙËÌ·ÙÈο Î·È ÔÚÁ·ÓˆÌ¤Ó· Û ÂÎÙÂٷ̤Ó˜ Â-ÚÈÔ¯¤˜ Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜. ¶·Ú’ ÏÔ Ô˘ ÔÈ PˆÌ·›ÔÈ

·Ú‹Á·Á·Ó ÛËÌ·ÓÙÈÎ ¯·ÚÙÔÁÚ·ÊÈÎ ˘ÏÈÎ ( O‰ÔÈ Ô- ÚÈÎ AÓÙˆÓ›ÓÔ˘, ¶Â˘ÙÈÁÁÂÚÈ·Ó˜ ¶›Ó·Î·˜ ), ÂÓ ÙÔ‡ÙÔȘÔÈ ·ÓÙÈÏ‹„ÂȘ ÙÔ˘˜, Ô˘ ·Ú¤ÌÂÈÓ·Ó Û ÈÛ¯‡ Î·È Î·-Ù¿ ÙÔÓ MÂÛ·›ˆÓ·, ÛÙ·Ì¿ÙËÛ·Ó ÙȘ ıˆÚËÙÈΤ˜ ·Ó·-˙ËÙ‹ÛÂȘ ÛÙÔ ¯ÒÚÔ Ù˘ °ÂˆÁÚ·Ê›·˜.

H °ÂˆÁÚ·ÊÈ΋ YÊ‹ÁËÛȘ Î·È ÔÈ ÙÔÏÂÌ·˚ÎÔ› ¯¿ÚÙ˜· ÔÙ¤ÏÂÛ·Ó ÙÔÓ Î‡ÚÈÔ Ô‰ËÁ ÁÈ· ÙËÓ ·ÓıÚˆ ÙËÙ·Â › 15 ÂÚ› Ô˘ ·ÈÒÓ˜ Î·È ·Ó·ıˆڋıËÎ·Ó ÚÈ˙Èο

ÌÏȘ ÙÔÓ 17Ô–18Ô ·È. Ì ÙȘ ÌÂÁ¿Ï˜ ÁˆÁÚ·ÊÈΤ˜·Ó·Î·Ï‡„ÂȘ. EÓ‰ÂÈÎÙÈÎ Ù˘ ·Ó·ÁÓÒÚÈÛ˘ ÚÔ˜ ÙËÓ

ÙÔÏÂÌ·˚΋ ·˘ıÂÓÙ›· Â›Ó·È Î·È ÙÔ Â ›ÁÚ·ÌÌ· EȘ ÙÔÓ ¶›Ó·Î· Ù˘ °ÂˆÁÚ·Ê›·˜ KÏ·˘‰›Ô̆ ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˘ Ô˘¤ÁÚ·„Â Ô B˘˙·ÓÙÈÓ˜ ÂÌ‚ÚÈı‹˜ ÌÂÏÂÙËÙ‹˜ Ù˘ ÙÔ-ÏÂÌ·˚΋˜ °ÂˆÁÚ·Ê›·˜ M¿ÍÈÌÔ˜ ¶Ï·ÓÔ‡‰Ë˜ (13Ô˜ ·È.):

HÂÏ›ÔÈÔ Ê·Ó¤ÓÙỖ · ÂÎÚ‡ÊıË Û¤Ï·̃ ¿ÛÙÚ̂ Ó Î·È ÛÊÂÙ¤ÚËÓ ·ÎÙ›Ó· ıÔˆ˜ ·ÓÂÛ›ڷÛ ̋ÓË,

H‰Â ÁˆÁÚ·Ê›Ë ‰Â ÓÂÒÙ·ÙÔÓ ¿ÚÙÈ Ê·Ó›۷,¿Û·È˜ ٷȘ ÚÔ٤ڷȘ ̇ ÔÊÂÚ‹Ó Â ¤ıËΠηχ-ÙÚËÓ

X·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎ Ù˘ ÚÔۋψÛ˘ ÛÙÔÓ ¶ÙÔÏÂ-Ì·›Ô ˘ ‹ÚÍ ÙÔ ÁÂÁÔÓ˜ ÙÈ Î·È Ô XÚÈÛÙÊÔÚÔ˜ KÔ-ÏÌ‚Ô˜ ‚·Û›ÛÙËΠÛÙÔ˘˜ ÙÔÏÂÌ·˚ÎÔ‡˜ ¯¿ÚÙ˜. ¶·-Ú·ÙËÚÒÓÙ·˜ ÛÙÔ˘˜ ¯¿ÚÙ˜ ·˘ÙÔ‡˜ ÙÈ Ë E˘ÚÒ Ë Î·È

Ë AÛ›· Ì·˙› Î¿Ï˘ Ù·Ó ¿Óˆ · ÙÔ ÌÈÛ Ù˘ Á‹ÈÓ˘ÛÊ·›Ú·˜, Û˘Ì ¤Ú·Ó ÙÈ Ë · ÛÙ·ÛË ÁÈ· ÙȘ IÓ‰›Â˜‹Ù·Ó ÌÈÎÚÙÂÚË ÚÔ˜ Ù· ‰˘ÙÈο ·Ú¿ ÚÔ˜ Ù· ·Ó·-ÙÔÏÈο. EÙÛÈ, ÙÔ ÛÊ¿ÏÌ· ÙÔ˘ ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˘ ˘ Ô‚Ô‹ıË-Û ÛÙÔ Ó· ·Ó·Î·Ï˘Êı› Ë AÌÂÚÈ΋ ÙÔ 1492 Î·È Ô KÔ-ÏÌ‚Ô˜ ¤ı·Ó Ì ÙËÓ ·Ó˘ ÛÙ·ÙË ÈηÓÔ Ô›ËÛË Ùȯ¿ÚË ÛÙÔÓ ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô ›¯Â ÊÙ¿ÛÂÈ Ï¤ÔÓÙ·˜ ÚÔ˜ ‰ÛÌ¿˜, ÛÙËÓ ·Ó·ÙÔÏÈÎÙ·ÙË ÂÛ¯·ÙÈ¿ ÙˆÓ IÓ‰ÈÒÓHÙ·Ó ÌÈ· · ÙȘ ıÂÙÈΤ˜ Â È ÙÒÛÂȘ Ù˘ ‰È¿‰ÔÛÙ˘ ÙÔÏÂÌ·˚΋˜ ÁˆÁÚ·Ê›·˜ ÛÙË ¢‡ÛË, ÛÙËÓ Ô Ô›·ÌÂÙ¤ÊÂÚ ÙË ÁˆÁÚ·ÊÈ΋ ÁÓÒÛË. ø˜ ·ÚÓËÙÈ΋ Û˘Ó¤-

ÂÈ· Ì ÔÚ› Ó· ıˆÚËı› ÙÔ ÁÂÁÔÓ˜ ÙÈ ÙÔ ¤ÚÁÔ ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˘ ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û ӷ ıˆÚÂ›Ù·È ·˘ıÂÓÙ›··ÎÌË Î·È Ù·Ó ÔÈ ÚÒÙ˜ ÁˆÁÚ·ÊÈΤ˜ ·Ó·Î·Ï‡-„ÂȘ ÙÔ˘ 16Ô˘ ·ÈÒÓ· ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· ÙÔ ‰È·„‡‰Ô˘Ó ÛÂ

ÔÏÏ¿ ÛËÌ›· ÙÔ˘.

°ÂÓÈ΋ ‚È‚ÏÈÔÁÚ·Ê›· ( ÈÏÔÁ‹)Aujac G.: «Strabon et la science de son temps»,Collection d’ etudes anciennes, Les belles Lettres,Paris 1966.

Dilke O.A.W.: «Greek and Roman Maps», Cornell University Press, London 1985.

Jacob C.: «Γεωγραφ α και Eθνογραφ α στην Aρχα α Eλλ δα» (µετ φρ. Eιρ. Tουντασ κη), εκδ. Gutenberg,Aθ να 1997.

Harley J.B. – Woodward D. (επιµ.): «The History of Cartography, vol. 1, Cartography in Prehistoric,Ancient and Medieval Europe and the Mediterranean», The University of Chicago Press,Chicago and London 1987.

Λιβιερ τος E.:«Xαρτογραφ ας και Xαρτ ν Περι γη- σις», Eθνικ Xαρτοθ κη, Θεσσαλον κη 1998.

Pedech P.: «La geographie des Grecs», Presses Universitaires de France, Paris 1976.

Thomson O.: «History of Ancient Geography», Biblo and Tanen, New York 1971.

Tozer H.F.: «A History of Ancient Geography», Biblo and Tanen, New York 1965.

O ÙÔÏÂÌ·˚Θ ηٿ-ÏÔÁÔ˜ Ì ٷ ÔÎÙÒ ¯È-ÏÈ¿‰Â˜ ÙÔ ˆÓ‡ÌÈ· Î·È ÙȘ Û˘ÓÙÂÙ·Á̤Ó˜ ÙÔ˘˜ · ÔÙ¤ÏÂÛ ÙË ‚¿ÛË Î·Ù·Û΢‹˜ ¯·ÚÙÒÓ Â › 15 ·ÈÒÓ˜

H O Στρ βων, κλασικ τερος εκπρ σωπος της περιγραφι- κ ς Γεωγραφ ας, εθνογρ φος και ιστορικ ς της γεωγρα- φ ας. Tα «Γεωγραφικ » του ε ναι το κ ριο κλειδ της ιστορ ας της αρχα ας Γεωγρα- φ ας. Στο ργο του συµπερι - λαβε τις προσωπικ ς εµπει-

ρ ες απ τα ταξ δια του αλλ και τις πληροφορ ες που αναφ ρουν οι προγεν στερο του επιστ µονες, µε αποτ λε- σµα να δ σει µια πλ ρη ει- κ να της ρωµαϊκ ς αυτοκρα- τορ ας της εποχ ς του (Παρ - σι, Eθνικ Bιβλιοθ κη).

H H Oικουµ νη σ µφωνα µε τα «Γεωγραφικ » του Στρ βω- να. O τ τε γνωστ ς κ σµος εκτειν ταν απ τα βρετανικ νησι µ χρι την Kεϋλ νη (Tαπροβ νη). Oι ρηµοι της Σα-

χ ρας και της Kεντρικ ς Aσ ας, καθ ς και οι ψυχρ ς και δασ δεις περιοχ ς της Kεντρικ ς και Aνατολικ ς Eυρ - πης, αποτελο σαν φυσικ φρ γµατα για τη γεωγραφικ γν ση (πηγ : C. Jacob: «Γεωγραφ α και Eθνογραφ α στην Aρχα α Eλλ δα», εκδ. «Gutenberg», 1997).

8/20/2019 klaudios ptolem..pdf

7/32

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 2 M A P T I O Y 2 0 0 0 7

Kλα διος Πτολεµα ος

Tης G ERMAINE A UJAC

Oµ τιµης καθηγ τριας του Πανεπιστηµ ου της Tουλο ζης

¶ ∞ƒÕ•∂¡∏ ∏ ª√ÿƒ∞ ∆√À KÏ·‡‰È-Ô˘ ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˘, ÂÓ˜ · ÙÔ˘˜Ï¤ÔÓ Â ÈÊ·Ó›˜ ÏÔÁ›Ô˘˜ Ù˘·Ú¯·ÈÙËÙÔ˜ ÁÈ· ÙË ˙ˆ‹ ÙÔ˘ Ô Ô›Ô˘ÂÏ¿¯ÈÛÙ· ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ì ۋÌÂÚ·. MÂÙ·Í‡ÙˆÓ ÂÙÒÓ 127 Î·È 141, ÛÙËÓ AÏÂÍ¿Ó-‰ÚÂÈ·, ¤Î·Ó ÛËÌ·ÓÙÈΤ˜ ·ÛÙÚÔÓÔÌÈ-

Τ˜ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂȘ, ÙȘ Ô Ô›Â˜ η٤ıÂ-Û ÛÙ· ‰ÂηÙÚ›· ‚È‚Ï›· Ù˘ Ú·ÁÌ·-Ù›·˜ ÙÔ˘ Ô˘ Â›Ó·È ÁÓˆÛÙ‹ ˆ˜

Almageste Î·È Ô˘ · ÔÙÂÏ› ÙÔ ÚÒÙÔÌÂÁ¿ÏÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘. O ηٿÏÔÁÔ˜ ÙˆÓ·ÛÙ¤ÚˆÓ, Ô Ô Ô›Ô˜ · ÔÙÂÏ› ̤ÚÔ˜ Ù˘ÂÓ ÏÁˆ Ú·ÁÌ·Ù›·˜, ‰›ÓÂÈ ı¤ÛÂȘ ÙˆÓÔ˘Ú·Ó›ˆÓ ÛˆÌ¿ÙˆÓ Î·Ù¿ ÙÔ ÚÒÙÔ¤ÙÔ˜ Ù˘ ‚·ÛÈÏ›·˜ ÙÔ˘ AÓÙˆÓ›ÓÔ˘(138 Ì.X.).

H A›Á˘ ÙÔ˜ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È, ‹‰Ë · ÙÔÙ¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ 1Ô˘ . ¯ ·ÈÒÓ·, οو · ÙË

ڈ̷˚΋  ÈÚÚÔ‹. O ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˜ ÔÔ Ô›Ô˜ ÁÂÓÓ‹ıËΠÁ‡Úˆ ÛÙÔ 100, ı·

Ú¤ ÂÈ Ó· ¤Ú·Û ÙÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ Ì¤-ÚÔ˜ Ù˘ ÂÓÂÚÁÔ‡ ˙ˆ‹˜ ÙÔ˘ ÛÙËÓ AÏÂ-Í¿Ó‰ÚÂÈ·, ÙÔÓ Î·ÈÚ Ù˘ ‚·ÛÈÏ›·˜ ÙˆÓA‰ÚÈ·ÓÔ‡ (117-138), AÓÙˆÓ›ÓÔ˘ (138-161) Î·È M¿ÚÎÔ˘ A˘ÚËÏ›Ô˘ (161-181).¶Âı·›ÓÔÓÙ·˜, Á‡Úˆ ÛÙÔ 175, ¿ÊËÛÂ¤Ó·Ó ÛËÌ·ÓÙÈÎ ·ÚÈıÌ ·ÍÈÏÔÁˆÓ ¤Ú-ÁˆÓ, ÂÎ ÙˆÓ Ô Ô›ˆÓ Ù· ÂÚÈÛÛÙÂÚ·,¯¿ÚȘ ÛÙËÓ ÂÍ·ÈÚÂÙÈ΋ ‡ÓÔÈ· Ù˘ Ù‡-¯Ë˜, ‰È·ÙËÚ‹ıËÎ·Ó Â›Ù ÛÙÔ ÂÏÏËÓÈÎ

ÚˆÙÙ˘ ÙÔ˘˜ ›Ù ÛÙȘ ·Ú·‚ÈΤ˜ ‹Ï·ÙÈÓÈΤ˜ ÌÂÙ·ÊÚ¿ÛÂȘ ÙÔ˘˜.

H AÏÂÍ¿Ó‰ÚÂÈ· ȉڇıËΠÙÔ 331 · ÙÔÓ M¤Á· AϤͷӉÚÔ Î·È Ôχ ÁÚ‹ÁÔ-Ú·, ˘ ÙËÓ ÒıËÛË Î·È ÙË ‰Ú¿ÛË ÙˆÓ‚·ÛÈϤˆÓ Ù˘, ÙˆÓ ¶ÙÔÏÂÌ·›ˆÓ, ÌÂÙ·-ÌÔÚÊÒÓÂÙ·È Û ÂÛÙ›· ·Ó˘ ¤Ú‚ÏËÙ˘ ÈÛÙËÌÔÓÈ΋˜ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›·˜. O E˘-ÎÏ›‰Ë˜ Â›Ó·È ÂΛ Ì ÙË Û¯ÔÏ‹ ÙÔ˘, Á‡-Úˆ ÛÙÔ 300 . X. O AÚ¯ÈÌ‹‰Ë˜ (287-212)  ›Û˘ ·Ú¤ÌÂÈÓ ÂΛ ÁÈ· ο ÔÈÔ¯ÚÔÓÈÎ ‰È¿ÛÙËÌ· ‰È·ÙËÚÒÓÙ·˜ ÛÙÂ-

Mαθηµατικ ς Aστρον µοςΓεωγρ φος

à H Oικουµ νη π νω στη γ ινη σφα ρα. Aπ το λατινικ χειρ γρα- φο της Γεωγρα- φ ας του Πτολεµα - ου Parisinus latinus 4801, φι- λοτεχνηµ νο στη Φλωρεντ α τα τη 1465–70.

8/20/2019 klaudios ptolem..pdf

8/32

8 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 2 M A P T I O Y 2 0 0 0

Ó¤˜ Û¯¤ÛÂȘ Ì ÙÔ˘˜ ·ÛÙÚÔÓÌÔ˘˜ Ù˘·˘Ï‹˜. O EÚ·ÙÔÛı¤Ó˘ (275-195), Ô

Ô Ô›Ô˜ Î·È ˘ ÔÏÁÈÛ ÙËÓ ÂÚ›ÌÂÙÚÔÙ˘ Á‹ÈÓ˘ ÛÊ·›Ú·˜, ˘ ‹ÚÍ · ÙÔ˘˜

ÚÒÙÔ˘˜ ÂÊÚÔ˘˜ Ù˘ ‚È‚ÏÈÔı‹Î˘Ù˘ AÏÂÍ¿Ó‰ÚÂÈ·˜. M¤Û· Û ·˘Ù ÏÔÈ-

Ó ÙÔ Îϛ̷ Ù˘  ÈÛÙËÌÔÓÈ΋˜ ÎÏË-ÚÔÓÔÌÈ¿˜, Ô ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˜ ·Ê‹ÓÂÈ Âχ-ıÂÚ· Ù· ¯·Ú›ÛÌ·Ù¿ ÙÔ˘ ÁÈ· Ó· ˘ÚÔ-‰ÔÙ‹ÛÂÈ ÙÔ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô ˘ÚÔÙ¤¯ÓËÌ··˘Ù‹˜ Ù˘  ÈÛÙ‹Ì˘, ÁÈÔÚÙ‹˜ Ô˘ÎÚ¿ÙËÛ 500 ¯ÚÓÈ·.

E˘Ú‡Ù·ÙÔÈ ‹Ù·Ó ÔÈ ÔÚ›˙ÔÓÙ˜ ÙÔ˘ Ì·-ıËÌ·ÙÈÎÔ‡ ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˘. ¶ÚÈÓ · ÙËÓÔ ÔÈ·‰‹ ÔÙ  ÂÍÂÚÁ·Û›·, ÙÂÏÂÈÔ Ô›-ËÛË Î·È ÚÔÒıËÛË ÙˆÓ ÚÔÛˆ ÈÎÒÓ ÈÛÙËÌÔÓÈÎÒÓ ÙÔ˘ ı¤ÛˆÓ, ÚÒÙÈÛÙË

̤ÚÈÌÓ¿ ÙÔ˘ ‹Ù·Ó Ë Û‡ÓıÂÛË ÙˆÓ ÎÂ-ÎÙËÌ¤ÓˆÓ ÁÓÒÛˆÓ, Ì ÙÚ Ô Â‡¯ÚË-

ÛÙÔ Î·È Â‡ÏË ÙÔ, Î·È ·˘Ù ÁÈ· ÏÔ˘˜ÙÔ˘˜ ÙÔÌ›˜ ÙˆÓ ÂÓ·Û¯ÔÏ‹ÛÂÒÓ ÙÔ˘.OÈ ‚·ÛÈÎÔ› ÙÔÌ›˜ ÛÙÔ˘˜ Ô Ô›Ô˘˜ ÂÊ¿Ú-ÌÔÛ ÙËÓ · ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈ΋ ·˘Ù‹ ̤ıÔ-‰Ô ‹Ù·Ó ÚˆÙ›ÛÙˆ˜ Ë AÛÙÚÔÓÔÌ›·, ÙË˜Ô Ô›·˜ ÙÔ Û˘Ì Ï‹ÚˆÌ·, ÙËÓ AÛÙÚÔÏÔ-Á›·, ‰ÂÓ Î·Ù¿ÊÂÚ ӷ · ÔʇÁÂÈ, Ë º˘-ÛÈ΋, ΢ڛˆ˜ Ë Ô ÙÈ΋ Î·È Ë ·ÎÔ˘ÛÙÈ-΋, Î·È Ù¤ÏÔ˜ Ë °ÂˆÁÚ·Ê›· ˘ ÙËÓ ¤Ó-ÓÔÈ· Ù˘ ¯·ÚÙÔÁÚ·Ê›·˜ ÙÔ˘ Ò˜ ÙÙÂÁÓˆÛÙÔ‡ ÎÛÌÔ˘. OÈ ÔÏ˘‰È¿Ûٷ٘·˘Ù¤˜ ¤Ú¢Ó˜ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó Û·ÊÒ˜ ÁÂÓÓ‹-Ì·Ù· ÙÔ˘ Ù˘¯·›Ô˘ ‹ ο ÔÈ·˜ ȉÈÙÚÔ-

˘ ‰È¿ıÂÛ˘. OÈ ·Ú· ÔÌ ¤˜ Û ·-Ï·ÈÙÂÚ· ¤ÚÁ·, ÔÈ ·Ó·ÁÁÂϛ˜ ÌÂÏÏÔ-

ÓÙÈÎÒÓ ÂÚÁ·ÛÈÒÓ, ηıÒ˜ Î·È Û· ϤÁÔ-ÓÙ·È ÛÙȘ ·ÊÈÂÚÒÛÂȘ Û ο ÔÈÔÓ ™‡-

ÚÔ, Ô˘ Ì·˜ Â›Ó·È · Ôχو˜ ¿ÁÓˆÛÙÔ˜,·Ê‹ÓÔ˘Ó Ó· ‰È·Ê·Ó› Ë ‡ ·ÚÍË ÂÓ˜ÔÚÁ·ÓˆÌ¤ÓÔ˘  ÈÛÙËÌÔÓÈÎÔ‡ ÚÔ-ÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜, · ÔÙÂÏÔ‡ÌÂÓÔ˘ · ÌÈ·ÛÂÈÚ¿ ÂÍ·ÓÙÏËÙÈÎÒÓ ÌÂÏÂÙÒÓ, ÔÈ Ô Ô›-˜ ı· Ì ÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ÚÔÛʤÚÔ˘Ó ÛÙÔÎÔÈÓ ÔÏÔÎÏËڈ̤ÓË ÂÁ΢ÎÏÔ ·È‰È΋ÁÓÒÛË.

AÛÙÚÔÓÔÌ›·¶ÚÒÙË Â ÈÛÙ‹ÌË ÛÙȘ ÚÔÙÈÌ‹ÛÂȘÙÔ˘ ÛÙ¿ıËÎÂ Ë AÛÙÚÔÓÔÌ›·: Ë ÌÓËÌÂÈ-҉˘ Û‡ÓıÂÛË ÌÈ·˜ ÛÂÈÚ¿˜ ‰ÂηÙÚÈÒÓ‚È‚Ï›ˆÓ Ë Ô Ô›· ʤÚÂÈ Â‡ÁψÙÙÔ Ù›ÙÏÔ

M·ıËÌ·ÙÈ΋ ™‡ÓÙ·ÍȘ Î·È Â›Ó·È ÂÚÈÛÛÙÂÚÔ ÁÓˆÛÙ‹ ˆ ̃Almageste (MÂÁ›-

ÛÙË) · ÙËÓ ÂÁΈÌÈ·ÛÙÈ΋ ÔÓÔÌ·Û›·ÛÙËÓ ·Ú·‚È΋ ÌÂÙ¿ÊÚ·ÛË ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘.T· ‰‡Ô ÚÒÙ· ‚È‚Ï›· · ÔÙÂÏÔ‡Ó Ì›·ÎÏ·ÛÛÈ΋ ÌÂϤÙË ÙÔ˘ Û‡Ì ·ÓÙÔ˜, ÁË˜Î·È Ô˘Ú·ÓÔ‡, Û‡Ìʈӷ Ì ÙË ÁˆÎÂ-ÓÙÚÈ΋ ˘ ıÂÛË Î·Ù¿ ÙËÓ Ô Ô›· Ë ÁË

·Ú·Ì¤ÓÂÈ ·Î›ÓËÙË ÛÙÔ Ì¤ÛÔÓ ÙÔ˘ Û‡-Ì ·ÓÙÔ˜ Î·È · ÔÙÂÏ› ¤Ó· ÛËÌÂ›Ô ÛÂÛ¯¤ÛË Ì ÙËÓ Ô˘Ú¿ÓÈ· ÛÊ·›Ú· Ô˘ Â-ÚÈÛÙÚ¤ÊÂÙ·È Á‡Úˆ · ÙÔÓ ¿ÍÔÓ¿ Ù˙ٷ  ÌÂÓ· ‚È‚Ï›· ÌÂÏÂÙ¿Ù·È Ë ËÏÈ·-΋ ıˆڛ· Î·È ÂΛÓË Ù˘ ÛÂÏ‹Ó˘, η-ıÒ˜ Î·È ÔÈ ·ÏÏËÏ ȉڿÛÂȘ ÙˆÓ ‰‡Ô·˘ÙÒÓ ·ÛÙ¤ÚˆÓ ÔÈ Ô Ô›ÔÈ Â›Ó·È ·ÈÙÙˆÓ ÂÎÏ›„ÂˆÓ (III-VI). ™Ù· ‚È‚Ï›· VII-

8/20/2019 klaudios ptolem..pdf

9/32

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 2 M A P T I O Y 2 0 0 0 9

VIII ÂÚÈÁÚ¿ÊÔÓÙ·È ÔÈ · Ï·Ó›˜ ·ÛÙ¤-Ú˜ Î·È ÔÈ Û·Ú¿ÓÙ· ÔÎÙÒ ·ÛÙÂÚÈÛÌÔ›

‚¿ÛÂÈ ÙˆÓ Ô Ô›ˆÓ ÔÈ AÚ¯·›ÔÈ ‰È·›ÚÂ-Û·Ó ÙÔÓ Ô˘Ú·Ó, ÂÓÒ ÛÙ· ˘ ÏÔÈ ·(IX-XIII) ÂÍÂÙ¿˙ÔÓÙ·È ÔÈ ‰È¿ÊÔÚÔÈ Û˘Ó-‰˘·ÛÌÔ› ÙˆÓ Î‡ÎÏˆÓ Î·È Â È·Îψӂ¿ÛÂÈ ÙˆÓ Ô Ô›ˆÓ Ì ÔÚÔ‡Ó Ó· ÂÍËÁË-ıÔ‡Ó ‹ ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ Ó· ÚÔ‚ÏÂÊıÔ‡ÓÔÈ ÎÈÓ‹ÛÂȘ ÙˆÓ ¤ÓÙ ϷÓËÙÒÓ ÙÔ˘˜Ô Ô›Ô˘˜ ÂÁÓÒÚÈ˙·Ó ÔÈ AÚ¯·›ÔÈ.

O ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˜, ˆ˜ Î·È ÏÔÈ ÔÈ ¿Ï-ÏÔÈ Ï·Ì ÚÔ› ‰È·ÓÔËÙ¤˜ Ô˘ ›¯·Ó

ÚÔËÁËı›, ‰ÂÓ ‰È·¯ˆÚ›˙ÂÈ ÙË ÌÂϤÙËÙÔ˘ Ô˘Ú·ÓÔ‡ · ÂΛÓË Ù˘ Á˘, ËÔ Ô›· · ÔÙÂÏ› Î·È ÙÔÓ Ù Ô · ÙÔÓÔ Ô›Ô Á›ÓÔÓÙ·È ÔÈ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂȘ ÁÈ·ÙÔÓ Ô˘Ú·Ó. ™ÙËÓ Almageste , ÁÈ· ·Ú¿-

‰ÂÈÁÌ·, ¤¯Ô˘Ì ÙÔÓ ›Ó·Î· ÙˆÓ Áˆ-ÁÚ·ÊÈÎÒÓ ·Ú·ÏÏ‹ÏˆÓ Ì ٷ ȉȷ›ÙÂÚ·

¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο ÙÔ˘˜ (‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ Ì·-ÎÚ‡ÙÂÚ˘ Ë̤ڷ˜, ‡„Ô˜ ÙÔ˘ oÏÈÎÔ‡

¤Ú·Ó ÙÔ˘ ÔÚ›˙ÔÓÙÔ˜, Ë Û¯¤ÛË ÙˆÓÛÎÈÒÓ Ì ÙÔÓ ÁÓÒÌÔÓ· (‹ Ì ¤Ó·Ó Ô‚Â-Ï›ÛÎÔ) ηٿ ÙȘ ÈÛËÌÂڛ˜ Î·È Ù· ËÏÈÔ-ÛÙ¿ÛÈ· Î.¿.), ηıÒ˜ Î·È ÙÔ Û¯¤‰ÈÔ Û‡Ó-ıÂÛ˘ Ì›·˜ °ÂˆÁÚ·Ê›·˜ (II, 12). O η-Ù¿ÏÔÁÔ˜ ÙˆÓ · Ï·ÓÒÓ ·ÛÙ¤ÚˆÓ Î·Ù’·ÛÙÂÚÈÛÌÔ‡˜, Ì ÙȘ ·ÓÙ›ÛÙÔȯ˜ Û˘-ÓÙÂÙ·Á̤Ó˜ ÙÔ˘˜, ηıÒ˜  ›Û˘ Î·È ËÏ ÙÔÌÂÚ‹˜ ÂÚÈÁÚ·Ê‹ ÙÔ˘ ÙÚ Ô˘Î·Ù·Û΢‹˜ ÌÈ·˜ ÛÙ¤Ú¢ ÛÊ·›Ú·˜ ËÔ Ô›· · ÂÈÎÔÓ›˙ÂÈ ÙÔÓ ¤Ó·ÛÙÚÔ Ô˘Ú·-Ó, ıˆÚË̤ÓÔ · ¤Íˆ, · ÙË ÛÎÔ-

È¿ ÙÔ˘ ¢ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡, ı· · ÔÙÂϤÛÔ˘Ó

Ù· ÚÙ˘ · Ù· Ô Ô›· ı· ¯ÚËÛÈÌÔ ÔÈ‹-ÛÂÈ ·ÚÁÙÂÚ· ÁÈ· Ó· ÂÚÈÁÚ¿„ÂÈ Î·È Ó··Ó· ·Ú·ÛÙ‹ÛÂÈ ÙËÓ ÁË, ÙÔ ÁÓˆÛ٠̤-¯ÚÈ ÙË ÛÙÈÁÌ‹ ÂΛÓË Ì¤ÚÔ˜ Ù˘.

™ÙËÓ Almageste, Ô ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˜ ›¯ÂÛ˘ÓÙ¿ÍÂÈ ÌÈ· ÛÂÈÚ¿ · ›Ó·Î˜ ÁÈ· Ó·‰È¢ÎÔχÓÂÈ ÙÔ˘˜ ˘ ÔÏÔÁÈÛÌÔ‡˜ ÙÔ˘ÂÚ·ÛÈÙ¤¯ÓË ·ÛÙÚÔÓÌÔ˘ ÛÙÔÓ Ô Ô›Ô· ¢ı˘ÓÙ·Ó ÙÔ ÁÚ· Ù ÙÔ˘. ºÚÔÓÙ›-˙ÔÓÙ·˜ ¿Óˆ · ’ Ï· ÁÈ· ÙËÓ Â˘¯ÚË-ÛÙ›·, ϤÍË ÙËÓ Ô Ô›· ¯ÚËÛÈÌÔ ÔÈ› Ô-χ Û˘¯Ó¿, ÙÔ˘ ·Ó·ÁÓÒÛÙË, Û˘ÁΤ-ÓÙÚˆÛ ÙÔ˘˜ ›Ó·Î˜ ·˘ÙÔ‡˜ Î·È ÙÔ˘˜

Âͤ‰ˆÛ ˘ ÌÔÚÊ‹ Û‡ÓÙÔÌ˘ Ú·Á-Ì·Ù›·˜, Ì ÙÔÓ Ù›ÙÏÔ ¶Ú¯ÂÈÚÔÈ K·Ó-ÓÂ,̃ ÚÔÛı¤ÙÔÓÙ·˜ ¤Ó·Ó ›Ó·Î· Ì ٷÁˆÁÚ·ÊÈο Ì‹ÎË Î·È Ï¿ÙË ÙˆÓ ÌÂ-Á¿ÏˆÓ ψÓ. ™ÙÔ ¤ÚÁÔY Ôı¤ÛÂÈ˜ÙˆÓ ¶Ï·ÓˆÌ¤ÓˆÓ (‰‡Ô ‚È‚Ï›· ÂÎ ÙˆÓÔ Ô›ˆÓ ÙÔ ¤Ó· ÌÓÔ ÛÒ˙ÂÙ·È ÛÙ· ÂÏ-ÏËÓÈο) ‰›‰ÂÈ, · ÏÔ ÔÈÒÓÙ·˜, ÌÈ· Û˘-ÓÙÔÌÂ˘Ì¤ÓË ÂÈÎÓ· ÙˆÓ Ï·ÓËÙÈÎÒÓÛ˘ÛÙËÌ¿ÙˆÓ, ÚÔÛı¤ÙÔÓÙ·˜ Ϙ ÙȘ· ·Ú·›ÙËÙ˜ ˘ ԉ›ÍÂȘ ÁÈ· ÙËÓ Î·Ù·-Û΢‹ ÂÓ˜ Ì˯·ÓÈÎÔ‡ ÚˆÙÔÙ‡ Ô˘(ÌÔÓÙ¤ÏÔ˘) ÙÔ˘ Û˘ÓÏÔ˘. ™ÙȺ̃¿ÛÂÈ˜ÙˆÓ A Ï·ÓÒÓ AÛÙ¤ÚˆÓ (‰‡Ô  ›Û˘ ‚È-‚Ï›·), Ô ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˜ ·ÎÔÏÔ˘ı› ÙËÓ·Ú¯·›· ·Ú¿‰ÔÛË ÙˆÓ ËÌÂÚÔÏÔÁ›ˆÓ.

«ºÈÏÔÛÔÊÈ΋» ÚÔÛ¤ÁÁÈÛËOÈ ·ÛÙ¤Ú˜ ÔÈ Ô Ô›ÔÈ ÎÈÓÔ‡ÓÙ·È ÛÙÔÓÔ˘Ú·Ó ·ÛÎÔ‡Ó Â › Ù˘ Á˘ Î·È Â ›ÙÔ˘ ·ÓıÚˆ ›ÓÔ˘ ›‰Ô˘˜ Ì›·  ›‰Ú·ÛËÙËÓ Ô Ô›· Ô ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˜ ·Ú·‰¤¯ÂÙ·ÈÎ·È ·Ó·ÁÓˆÚ›˙ÂÈ. ™ÙȘ ·ÛÙÚÔÓÔÌÈΤ˜

ÚԂϤ„ÂȘ ÛÙȘ Ô Ô›Â˜ ηٷϋÁÂÈ ‚¿-ÛÂÈ ˘ ÔÏÔÁÈÛÌÒÓ ‰ÂÓ ‰ÈÛÙ¿˙ÂÈ Ó· ÚÔ-Ûı¤ÛÂÈ ÙÔ ·Ó· Ê¢ÎÙÔ Û˘Ì Ï‹ÚˆÌ·

ÚÔÁÓˆÛÙÈÎÒÓ, Ù· Ô Ô›· Â›Ó·È · Ú-ÚÔÈ· ÌÈ·˜ ‰È·ÈÛıËÙÈ΋˜ ÁÓÒÛ˘. ™ÙËÓ

Ú·ÁÌ·Ù›· M·ıËÌ·ÙÈ΋ TÂÙÚ¿‚È‚ÏÔ˜ ™‡ÓÙ·ÍÈ,̃ ÁÓˆÛÙ‹ ˆ˜ TÂÙÚ¿‚È‚ÏÔ˜, Ô¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˜  ÈηÏÂ›Ù·È Ì›· «ÊÈÏÔÛÔ-ÊÈ΋» ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË Ù˘ ·ÛÙÚÔÏÔÁ›·˜.ø˜ ÂÎ ÙÔ‡ÙÔ˘ ÙÔ ¤ÚÁÔ · ÂÙ¤ÏÂÛ ·ÓÙÈ-ΛÌÂÓÔ ÎÚÈÙÈÎÒÓ ÙȘ Ô Ô›Â˜ Ô ¶ÙÔÏÂ-Ì·›Ô˜ ÚÔÛ ·ı› Ó· ηٷÚÚ›„ÂÈ · ÙÔ ÚÒÙÔ ‹‰Ë ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ, ÊÚÔÓÙ›˙Ô-ÓÙ·˜ Ó· ηٷÛÙ‹ÛÂÈ ÂÌÊ·Ó‹ ÙÔÓ ÙÚ-

Ô Ì ÙÔÓ Ô Ô›Ô Ë ·ÛÙÚÔÏÔÁ›· Î·È Ë·ÛÙÚÔÓÔÌ›· ·ÏÏËÏÔÛ˘Ì ÏËÚÒÓÔÓÙ·È.™ÙÔ ÁˆÌÂÙÚÈÎ ÚÙ˘ Ô ÙÔ˘ Û‡Ì ·-ÓÙÔ˜ ¤Ú¯ÂÙ·È Ó· ÚÔÛÙÂı› ÙÔ Ê˘ÛÈÎ

ÚÙ˘ ÙÔ˘, ÂÓÒ ÁÈ· ÙËÓ ·Ó·˙‹ÙËÛËÙÔ˘ ÔÛÔÙÈÎÔ‡ Ï·Ì‚¿ÓÂÙ·È ˘ ’ „ÈÓ Ë

·ÚÔ˘Û›· ÙÔ˘ ÔÈÔÙÈÎÔ‡.™ÙËÓ ·ÛÙÚÔÏÔÁÈ΋ ·˘Ù‹ Ú·ÁÌ·-

Ù›·, Ë Ô Ô›· ¤¯·ÈÚ Ù˘ ›‰È·˜ ÌÂÁ¿Ï˘ÂÎÙ›ÌËÛ˘ Ì ÙË MÂÁ›ÛÙË ™‡ÓÙ·ÍËηÈÙ˘ Ô Ô›·˜ Ë Ê‹ÌË Â›Ó·È Ì·ÎÚÔ‚ÈÙÂ-ÚË, Ô ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˜ · ÔÊ·Û›˙ÂÈ Ó· ÚÔ-‚› Û Ï ÙÔÌÂÚ‹ ·ÏÏ¿ Î·È Â‡ÏË ÙˤÎıÂÛË ÙˆÓ ‰È·ÊÚˆÓ ·ÛÙÚÈÎÒÓ Â È-‰Ú¿ÛˆÓ. AÊÔ‡ ÏÔÈ Ó ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÂÈ,

ÛÙÔ ÚÒÙÔ ‚È‚Ï›Ô, ÙÔ·ÛÙÚÔÏÔÁÈÎ Û‡ÛÙËÌ· ÛÙÔÛ‡ÓÔÏ ÙÔ˘, ÚÔ¯ˆÚ›ÛÙËÓ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ ÙÔ˘ ÂÓ Ï-Áˆ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜, ÛÙÔ˘˜‰È¿ÊÔÚÔ˘˜ Ï·Ô‡˜ ÙÔ˘ ÙÙÂÁÓˆÛÙÔ‡ ÎÛÌÔ˘, ÚÔÛ ·-ıÒÓÙ·˜ Ì ·˘Ù ÙÔÓ ÙÚ ÔÓ· ÂÍËÁ‹ÛÂÈ Ù· ·ÚÈ· ¯·-Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο ÙÔ˘˜ (II).™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÂÊ·ÚÌ˙ÂÈÙËÓ ›‰È· ıˆڛ· ÛÙÔ ·ÙÔÌÈ-Π ڈ̤ÓÔ Û˘Ó‰¤Ô-

ÓÙ¿˜ ÙËÓ Ì ÙÔ ˆÚÔÛÎ ÈÔ(III Î·È IV). E‰Ò ı· Ì Ô-

ÚÔ‡Û ηÓ›˜ Ó· ·Ó·ÚˆÙËı› ·Ó Ô¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˜ ˘ ‹ÚÍ ÓÙˆ˜ ˘ ÔÛÙËÚÈ-ÎÙ‹˜ ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜, ÙÔ˘Ô Ô›Ô˘ Ë Â ÈÊ·ÓÂȷ΋ ÏÔÁÈ΋ ÌÔÈ¿˙ÂÈ·Ó·ÌÊÈÛ‚‹ÙËÙË, ·ÏÏ¿ ·ÚÎÂÙ¿ · Ù·Û˘Ì ÂÚ¿ÛÌ·Ù¿ ÙÔ˘ Â›Ó·È ¿ÎÚˆ˜ ·ÌÊ›-‚ÔÏ·. ãH Ì‹ ˆ˜ ‹ıÂÏ ¤Ú·Ó ÔÙȉ‹-

ÔÙ ¿ÏÏÔ˘ Ó· ‰ÒÛÂÈ Î¿ ÔÈ· Û˘ÁÎÂ-ÎÚÈ̤ÓË ÌÔÚÊ‹ Î·È ‰È¿ÛÙ·ÛË Û ¤Ó·Û‡ÓÔÏÔ ‰ÔÍ·ÛÈÒÓ ÂÍ·ÈÚÂÙÈο ‰È·‰Â‰Ô-Ì¤ÓˆÓ ÙËÓ Â Ô¯‹ ÂΛÓË; ¢ÂÓ Ì ÔÚ›ηÓ›˜ ·Ú¿ Ó· ÌÂȉȿÛÂÈ Ù·Ó ÏËÚÔ-ÊÔÚÂ›Ù·È ‰È·‚¿˙ÔÓÙ·˜ ÙÈ «ÔÈ Î¿ÙÔÈÎÔÈ

Õ X ρτης της Oικουµ νης σε κωνικ προβολ .O κατοικηµ νος κ σµος επεκτε - νεται ως τον τροπικ του Aι- γ κερω. Aπ το λατινικ χειρ - γραφο της Γεω- γραφ ας του Πτο- λεµα ου Parisinus latinus 4805,15ου αι.

Õ Γεωµετρικ κα- τασκευ των δ ο προβολ ν, δηλα- δ της απλ ς κω- νικ ς και της κυ- κλοειδο ς κωνι- κ ς, που προτε - νει ο Πτολεµα ος για τον χ ρτη της Oικουµ νης. Aπ το λατινικ χειρ - γραφο της Γεω- γραφ ας του Πτο- λεµα ου Parisinus latinus 4805,15ου αι.

OÈ ÂÍ·ÓÙÏËÙÈΤ˜ ÌÂϤÙ˜ ÙÔ˘ ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˘ ÛÙÔ˘˜ ÙÔÌ›˜ Ù˘ AÛÙÚÔÓÔÌ›·˜, Ù˘ AÛÙÚÔÏÔ-Á›·˜ Î·È Ù˘ º˘ÛÈ΋˜ Û˘Óı¤-ÙÔ˘Ó ¤Ó· ÔÚÁ·ÓˆÌ¤ÓÔ Â È-ÛÙËÌÔÓÈÎ Û‡ÓÔÏÔ

8/20/2019 klaudios ptolem..pdf

10/32

10 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 2 M A P T I O Y 2 0 0 0

Ó· Û˘Ì ÂÚ¿ÛÌ·Ù·. ™Ù· ÙÚ›· ‚È‚Ï›·ÙˆÓ AÚÌÔÓÈÎÒÓÙÔ˘, Ô ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˜ ÌÂ-ÏÂÙ¿ Ù· ‰È·ÛÙ‹Ì·Ù·, ÙȘ ÙÔÓÈÎÙËÙÂÎ·È ÙȘ  ȉڿÛÂȘ ÙÔ˘˜  › ÙˆÓ ıÚˆ ›ÓˆÓ ·ÈÛıËÌ¿ÙˆÓ. EÍÂÙ¿˙ÂÈ Ù·Û˘ÛÙ‹Ì·Ù· ÙÔ˘ ¶˘ı·ÁÚ· Î·È ÙÔ˘AÚÈÛÙÍÂÓÔ˘, Ù· Ô Ô›· ‚Ú›ÛÎÂÈ ˘ ‚ÔÏÈο ıˆÚËÙÈο Î·È Ô ›‰ÈÔ˜ ÚÔÙÂÓÂÈ ÌÈ· Ó¤·, ÈÔ Ì·ıËÌ·ÙÈ΋ ıˆڛ·, ËÔ Ô›· ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÈÔ ÎÔÓÙ¿ ÛÙË

Ú·ÁÌ·ÙÈÎÙËÙ·.¶·Ú·ÙËÚ› ÏÔÈ Ó Î·Ó›˜ ÙÈ ÔÈ

Î·È Ó· Â›Ó·È ÙÔ Â‰›Ô ÙˆÓ ÌÂÏÂÙÒÙÔ˘, Ô ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˜ ÍÂÎÈÓ¿ Ì ÙËÓ ·-Ú¿ıÂÛË Î·È ÎÚÈÙÈ΋ ÂͤٷÛË ÙˆÓ ‹‰Ë˘ ·Ú¯ÓÙˆÓ ıˆÚÈÒÓ Î·È ÛÙË Û˘Ó¤-¯ÂÈ· ÚÔÙ›ÓÂÈ ÙȘ «Ï‡ÛÂȘ» ÒÛÙˆڛ· Î·È Ù· ÂÌ ÂÈÚÈο ‰Â‰Ô̤ӷ Ó·‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È Û ·Á·ÛÙ‹ Û‡Ì ÓÔÈ·. TËÓ›‰È· ̤ıÔ‰Ô ÂÊ·ÚÌ˙ÂÈ Î·È ÛÙ· ÔÎÙÒ‚È‚Ï›· Ù˘ °ÂˆÁÚ·Ê›·˜ ÙÔ˘, Ë Ô Ô›·Î·È ηٷٿÛÛÂÙ·È ÛÙ· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ¤ÚÁ·ÙÔ˘. B·ÛÈṲ̂ÓÔ˜ ÛÙËÓ ÎÚÈÙÈ΋ ԉȷه ˆÛ ÚÈÓ · ·˘ÙÓ Ô M·Ú›ÓÔ˜Ô T‡ÚÈÔ˜, ηٿ Ì›· ÁÂÓ¿ ÚÂÛ‚‡ÙÂÚ˜ ÙÔ˘, · ÔÚÚ› ÙÂÈ ÙÔ˘˜ ¯¿ÚÙ˜ Ù«ÔÈÎÔ˘Ì¤Ó˘» Ô˘ ΢ÎÏÔÊÔÚÔ‡Û·Ó

ÔÏ˘¿ÚÈıÌÔÈ ÙËÓ Â Ô¯‹ ÂΛÓË Î·È ‰È·ÈÒÓÈ˙·Ó ÛÊ¿ÏÌ·Ù·. O ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˜· ÔÊ·Û›˙ÂÈ Ó·  ·ÓÂÍÂÙ¿ÛÂÈ ÙÔ ÏÎ·È Ó· ÚÔÛʤÚÂÈ ÛÙÔÓ ·Ó·ÁÓÒÛÙË Ù‰˘Ó·ÙÙËÙ· Ó· Û˘Óı¤ÛÂÈ Ô ›‰ÈÔ˜, ‚ÛÂÈ Ó¤ˆÓ ÛÙÔȯ›ˆÓ, ÙÔÓ ̄ ¿ÚÙË ÙÔÙ ÁÓˆÛÙÔ‡ ηÙÔÈÎË̤ÓÔ˘ ÎÛÌÔ˘ ηÈÛÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜  › ̤ÚÔ˘˜ ¯¿ÚÙ˜ ı·Â›¯Â ÙË ‰È¿ıÂÛË.

OÈ ¯¿ÚÙ˜™ÙÔ ÚÒÙÔ ‚È‚Ï›Ô, Ô ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˜ ·Ú¯›-˙ÂÈ Ì ÙËÓ ÔÚÈÔı¤ÙËÛË ÙˆÓ ‰È·ÛÙˆÓ ÙÔ˘ ÁÓˆÛÙÔ‡ ÎÛÌÔ˘ ‚¿ÛÂÈ ÙÔ˘ÁˆÁÚ·ÊÈÎÔ‡ Ì‹ÎÔ˘˜ · ¢‡ÛË ÛÂAÓ·ÙÔÏ‹ Î·È ÙÔ˘ ÁˆÁÚ·ÊÈÎÔ‡ Ï¿-ÙÔ˘˜ · BÔÚÚ¿ ÚÔ˜ NÙÔ. O M·Ú›-ÓÔ˜ Ô T‡ÚÈÔ˜ ÂÎÙÈÌÔ‡Û ÙÈ · ¯ÒÚ· ÙÔ˘ ÌÂÙ·ÍÈÔ‡ (K›Ó·) ¤ˆ˜ ÙȘ Ó‹-ÛÔ˘˜ ÙˆÓ K·Ó·Ú›ˆÓ ÙÔ ÁˆÁÚ·ÊÈÎÌ‹ÎÔ˜ ·ÓÂÚ¯Ù·Ó Û 225Æ, Î·È Û 87ÆÙÔ Ï¿ÙÔ˜ · Ù˘ ·Ú·ÏÏ‹ÏÔ˘ Ù˘£Ô‡Ï˘, Ó‹ÛÔ˜ Ô˘ ¤ÁÈÓ ÁÓˆÛÙ‹ ¯¿-ÚȘ ÛÙÔÓ ¶˘ı¤· ÙÔÓ M·ÛÛ·ÏÈÒÙË(330 .X. ÂÚ› Ô˘), Ò˜ ÙȘ 63Æ ‚ÔÚ›ˆ˜¤ˆ˜ ÙÔÓ ÙÚÔ ÈÎ ÙÔ˘ AÈÁÎÂÚˆ Î·È Û24Æ ÛÙ· ·Ó·ÙÔÏÈο ÙÔ˘ ¤ˆ˜ ÙȘ 24Æ ÓÔÙ›ˆ˜.

¶ÚÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÌÈ· ÛËÌ·ÓÙÈ΋ ‰È‡ڢÓÛË, Û ۯ¤ÛË Ì ÙÔ˘˜ ¯¿ÚÙ˜ Ô¯ÚËÛÈÌÔ ÔÈÔ‡ÓÙ·Ó ÂΛÓË ÙËÓ ÂÎ·È ÔÈ Ô Ô›ÔÈ ‰ÂÓ ı· Ú¤ ÂÈ Ó· ÚÔ˘Û›·˙·Ó ÛËÌ·ÓÙÈΤ˜ ‰È·ÊÔÚ¤˜ · ÙÔÓ ¯¿ÚÙË Ô˘ Û˘Ó¤Ù·Í ¤ÓÙ ·ÈÒÓ˜ ÚÈÓ Ô EÚ·ÙÔÛı¤Ó˘ Ô K˘ÚËÓ‡H ·Ú·‰ÔÛȷ΋ ÂÈÎÓ· ÙÔ˘ ηÙÔÈÎË-̤ÓÔ˘ ÎÛÌÔ˘ Ô˘ ¤‰ÈÓÂ Ô EÚ·ÙÔÛı¤Ó˘ ‹Ù·Ó ÂΛÓË ÂÓ˜ ÓËÛÈÔ‡ Û Ê

Ì· ¯Ï·Ì‡‰·˜ - ›‰Ô˜ ÔÚıÔÁÒÓÈ·˜ ο-·˜, ÛÙÂÓÙÂÚË ÛÙ· ‰‡Ô ¿ÎÚ· Ù˘

ÙËÓ Ô Ô›· ÊÔÚÔ‡Û·Ó ÔÈ M·Î‰ÓÂË Ô Ô›· Î¿Ï˘ Ù · ÔÎÏÂÈÛÙÈο ÙÔ ‚-ÚÂÈÔ ËÌÈÛÊ·›ÚÈÔ. O ÁÓˆÛÙ˜ ÎÛÌÔÂÎÙ›ÓÔÓÙ·Ó ‰ËÏ·‰‹ Û ̋ÎÔ˜ ÂÚ

Ô˘ 120Æ, · Ù· ÈÓ‰Èο ·ÎÚˆÙ‹Úȷ̤¯ÚÈ ÙË °¿‰ÂÈÚ· Î·È Û ϿÙÔ˜ ÂÚ

Ô˘ 54Æ, · ÙÔÓ ·Ú¿ÏÏËÏÔ Ù˘ £Ô‡-Ï˘, 66Æ ‚ÚÂÈ· ̤¯ÚÈ ÙÔÓ ·Ú¿ÏÏËÏÔÙ˘ ¯ÒÚ·˜ Ù˘ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ Ù˘ ηӤ-Ï·˜ (·ÎÙ¤˜ Ù˘ ™ÔÌ·Ï›·˜) ÛÙȘ 12Æ 1/2‚ÔÚ›ˆ˜. Y ¤Ú ÌÈ·˜ ̤Û˘ χÛ˘ Ô¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˜ ÔÚÈÔıÂÙ› ÛÙȘ 180Æ ÙÔˆÁÚ·ÊÈÎ Ì‹ÎÔ˜ ÙÔ˘ ÁÓˆÛÙÔ‡ Î-

Ù˘ K˘ÚËÓ·˚΋˜, Ù˘ M·ÚÌ·ÚÈ΋˜ ηÈ΢ڛˆ˜ Ù˘ K¿Ùˆ AÈÁ‡ ÙÔ˘, ÏÁˆ Ù˘ۯ¤Û˘ ÙÔ˘˜ Ì ÙÔ˘˜ ¢È‰‡ÌÔ˘˜ Î·È ÙÔÓ·ÛÙÂÚÈÛÌ ÙÔ˘ EÚÌ‹, Â›Ó·È ¤Í˘ ÓÔÈ,

·ÓÔ‡ÚÁÔÈ, ÂÍ·ÈÚÂÙÈο ÚÔÈÎÈṲ̂ÓÔÈ,Ì ȉȷ›ÙÂÚË ¤ÊÂÛË ÛÙËÓ ·Ó·˙‹ÙËÛËÙ˘ ÛÔÊ›·˜, ÛÙËÓ Î·Ù·ÓËÛË ÙÔ˘ ı›-Ô˘ Î·È Ì ÙÂÚ¿ÛÙÈ·  ÈÛÙËÌÔÓÈ΋ ¢-Ì¿ıÂÈ·». (II,3,48). O ˆ˜ Î·È Ó· ¤¯ÂÈ ÙÔ

Ú¿ÁÌ· ÙÔ Û˘ÛÙËÌ·ÙÈÎ Î·È ÌÂıÔ‰ÈÎÓ‡̷ ÛÙÔ Ô Ô›Ô ÛÙËÚ›¯ıËÎÂ Ë ÚÔ-

Û¤ÁÁÈÛË Ù˘ ·ÛÙÚÔÏÔÁÈ΋˜ ·˘Ù‹˜ Û‡Ó-ıÂÛ˘,  ¤‚·Ï ÙÔ ÂÁ¯ÂÈÚ›‰ÈÔ ·˘Ù, ÙÔ

Ô Ô›Ô Â›¯Â ÙÂÚ¿ÛÙÈ· · ‹¯ËÛË, ·Ó ÎÚ›-ÓÂÈ Î·Ó›˜ · ÙȘ ·ÏÏ ¿ÏÏËϘ ÂΉ-ÛÂȘ Î·È ÌÂÙ·ÊÚ¿ÛÂȘ ÙÔ˘ ¯¿ÚȘ ÛÙÈ˜Ô Ô›Â˜ ‰È·ÙËÚ› ·ÎÌË ÙÔÓ ̄ ·Ú·ÎÙ‹Ú·ÂÓ˜ «best seller».

º˘ÛÈ΋H ›‰È· ‚Ô‡ÏËÛË Û˘ÛÙËÌ·ÙÔ Ô›ËÛ˘‰È·Ê·›ÓÂÙ·È Î·È ÛÙËÓO ÙÈ΋ ¶Ú·ÁÌ·-Ù›·, ¤ÓÙ ‚È‚Ï›· ÙˆÓ Ô Ô›ˆÓ ÁÓˆÚ›-˙Ô˘Ì ÌÓÔ ÙË Ï·ÙÈÓÈ΋ ÌÂÙ¿ÊÚ·ÛËÙÔ˘ 12Ô˘ ·ÈÒÓ· Î·È Ë Ô Ô›· Â›Ó·È ‚·-

ÛÈṲ̂ÓË ÛÙËÓ ·Ú·‚È΋ · ÙËÓ Ô Ô›·Ï› ÂÈ ÙÔ ÚÒÙÔ ‚È‚Ï›Ô, ηıÒ˜ Î·È ÙÔÙ¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ ¤Ì ÙÔ˘. Y Ôı¤ÙÔÓÙ·˜ ÙÈ ËÔ ÙÈ΋ ·ÎÙ›Ó· ÂÍÂÏ›ÛÛÂÙ·È Û ¢ı›·ÁÚ·ÌÌ‹, Ô ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˜ ÂÍÂÙ¿˙ÂÈ Ù· Ê·È-ÓÌÂÓ· Ù˘ ÔÊı·ÏÌ· ¿Ù˘ Î·È ÚÔ-¯ˆÚ› ̤¯ÚÈ ÙË ıˆڛ· Ù˘ ·ÓÙ·Ó¿-ÎÏ·Û˘ Ù˘ Ô Ô›·˜ ÙÔ˘˜ ÓÌÔ˘˜ ÚÔ·-Ó·ÁÁ¤ÏÏÂÈ. E ·Ó¤Ú¯ÂÙ·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·Î·È ÂÍÂÙ¿˙ÂÈ ÙÔ Ê·ÈÓÌÂÓÔ Ù˘ ‰È¿ıÏ·-Û˘ Î·È È‰È·ÈÙ¤Úˆ˜ Ù˘ ·ÛÙÚÔÓÔÌÈ΋˜,Ë Ô Ô›· Ú¤ ÂÈ Ó· Ï·Ì‚¿ÓÂÙ·È ÛÔ‚·Ú¿˘ ’ „ÈÓ, ÌÈ·˜ Î·È Ô‰ËÁ› Û ÂÛÊ·Ï̤-

Õ H Γεωγρα- φ α, ως νεαρ κ ρη, µε αστρολ βο και διαβ τη. Aπ το λατινικ χει-

ρ γραφο της Γεωγραφ ας του Πτολεµα ου Parisinus latinus 10764,

που χρονολο- γε ται στα 1490.

8/20/2019 klaudios ptolem..pdf

11/32

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 2 M A P T I O Y 2 0 0 0 11

ÛÌÔ˘ Î·È ÛÙȘ 80Æ ÙÔ ÁˆÁÚ·ÊÈÎ Ï¿-ÙÔ˜ ÙÔ˘ Î·È ÙÔÓ Â ÂÎÙ›ÓÂÈ Ì¤¯ÚÈ ÙÔÓÛ˘ÌÌÂÙÚÈÎ ·Ú¿ÏÏËÏÔ Ô Ô Ô›Ô˜·ÓÙÈÛÙÔȯ› Û ÂΛÓÔÓ Ù˘ MÂÚ˘,ÛÙȘ 16Æ 1/2 ÓÔÙ›ˆ˜. O ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˜ÏÔÈ Ó Î·È Ô M·Ú›ÓÔ˜ T‡ÚÈÔ˜,  Â-ÎÙ›ÓÔÓÙ·˜, ¤Ú·Ó ÙÔ˘ ÈÛËÌÂÚÈÓÔ‡,ÙÔÓ ÁÓˆÛÙ ÎÛÌÔ, ·Ó·ÈÚÔ‡Û·Ó ÙËÓ

 ·Ï·ÈˆÌ¤ÓË È‰¤· Ë Ô Ô›· ΢ÚÈ·Ú-¯Ô‡Û ÛÙÔÓ ÂÏÏËÓÔڈ̷˚Î ÎÛÌÔ.TË ıˆڛ· ‰ËÏ·‰‹ ÙˆÓ ÙÂÛÛ¿ÚˆÓ È-ı·ÓÒÓ Î·ÙÔÈÎËÌ¤ÓˆÓ ÎÛÌˆÓ · ÙÔ˘˜ Ô Ô›Ô˘˜ ¤Ó·˜ ÌÓÔÓ ‹Ù·Ó Ô ÁÓˆ-ÛÙ˜ Î·È ÔÈ Ô Ô›ÔÈ, ·Ó Î·È ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·ÓÛÙË ÁË, ‹Ù·Ó ¯ˆÚÈṲ̂ÓÔÈ · · ÚÔ-Û ¤Ï·ÛÙÔ˘˜ ̂ ηÓÔ‡˜.

™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· Î·È ·ÊÔ‡ ÂÎÊÚ¿ÛÂÈÙȘ ÎÚÈÙÈΤ˜ ÙÔ˘ ÁÈ· ÙÔÓ M·Ú›ÓÔ T‡-ÚÈÔ, Î·È Ê˘ÛÈο Ôχ ÂÚÈÛÛÙÂÚÔÁÈ· ÙÔÓ EÚ·ÙÔÛı¤ÓË, ÔÈ Ô Ô›ÔÈ Â›¯·ÓοÓÂÈ ¯Ú‹ÛË ÔÚıÔÁˆÓ›Ô˘ ÚÔ‚ÔÏ‹˜ÁÈ· Ó· · Ô‰ÒÛÔ˘Ó Û  › Â‰Ô Û¯¤‰ÈÔ·˘Ù Ô˘ ÛÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎÙËÙ·‹Ù·Ó ÌÈ· ΢ÚÙ‹  ÈÊ¿ÓÂÈ·, Ô ¶ÙÔÏÂ-Ì·›Ô˜ ÚÔÙ›ÓÂÈ ÙËÓ ÎˆÓÈ΋ ÚÔ‚ÔÏ‹Ë Ô Ô›·, ηٿ ÙËÓ ¿ Ô„‹ ÙÔ˘, ‹Ù·Ó

ÂÚÈÛÛÙÂÚÔ ·ÏËıÔÊ·Ó‹˜: ›Ù ÙËÓ· Ï‹ ΈÓÈ΋ ÚÔ‚ÔÏ‹, Ë Ô Ô›· ˘ Ô-¯Ú¤ˆÓ ÙÔ ¯·ÚÙÔÁÚ¿ÊÔ Ó· «Û¯›ÛÂÈ»ÙÔ˘˜ ÌÂÛËÌ‚ÚÈÓÔ‡˜ ÛÙÔÓ ÈÛËÌÂÚÈÓÁÈ· Ó· · ÔÊ¢¯ıÔ‡Ó ÔÈ ÌÂÁ¿Ï˜ ·-Ú·ÌÔÚÊÒÛÂȘ ÙˆÓ ÓÙÈˆÓ ÂÚÈÔ¯ÒÓ,›Ù ÙËÓ Î˘ÎÏÔÂȉ‹ ΈÓÈ΋, Ë Ô Ô›·Â›Ó·È ÌÂÓ ÈÔ ‰‡ÛÎÔÏË Î·Ù·Û΢·-ÛÙÈο, ·ÏÏ¿ ‰›ÓÂÈ ÌÈ·Ó ·ÚÙÈÙÂÚË ÂÈ-ÎÓ· ÙÔ˘ Û˘ÓÏÔ˘. ™ÙȘ Û˘Ó¯›˜

ÚÔÛ ¿ıÂȘ Ô˘ η٤‚·Ï ÁÈ· Ó· Á›-ÓÂÈ Î·Ù·ÏË Ù˜ ·ÎÌ· Î·È · ÙÔ˘˜·‰·Â›˜, Ô ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˜ ÊÚÔÓÙ›˙ÂÈ Ì¤¯ÚÈÎ·È ÙËÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›· Ï ÙÔ̤ÚÂÈ· Ù˘ÂÎÙ¤ÏÂÛ˘, ˘ ÔÁÚ·ÌÌ›˙ÔÓÙ·˜ ÙÈ ÁÈ·ÙÔ˘˜ ηٿ Ù Ô˘˜ ¯¿ÚÙ˜ Ë ÔÚıÔÁÒ-ÓÈ· ÚÔ‚ÔÏ‹ ·Ú·Ì¤ÓÂÈ Ë Î·Ï‡ÙÂÚË̤ıÔ‰Ô˜, ˘ ÙËÓ ÚÔ¸ ıÂÛË Ó·

ÚÔÛ¤ÍÂÈ Î·Ó›˜ ÙË Û¯¤ÛË ·Ó¿ÌÂÛ·ÛÙËÓ ·ÌÂÙ¿‚ÏËÙË ÙÈÌ‹ Ù˘ ÌÔ›Ú·˜ÙÔ˘ ÌÂÛËÌ‚ÚÈÓÔ‡ Î·È ÂΛӢ ÙÔ˘ ̤-ÛÔ˘ ·Ú·ÏÏ‹ÏÔ˘ ÙÔ˘ ¯¿ÚÙË, Ë Ô Ô›·ÌÂÙ·‚¿ÏÏÂÙ·È Û ۯ¤ÛË Ì ÙÔ Áˆ-ÁÚ·ÊÈÎ Ï¿ÙÔ˜.

°È· Ó· ۯ‰ȿÛÂÈ Î·Ó›˜ ¤Ó· ¯¿ÚÙËÙÔ˘ ηÙÔÈÎË̤ÓÔ˘ ÎÛÌÔ˘, ı· Ú¤ ÂÈÓ· ÂÓÙÔ ›ÛÂÈ, ÁÈ· οıÂ Ù Ô ÙÔÓ Ô Ô›ÔÛÎÔ Â‡ÂÈ Ó· ı¤ÛÂÈ Â › ÙÔ˘ ¯¿ÚÙÔ˘, ÙÈ˜Û˘ÓÙÂÙ·Á̤Ó˜ ÙÔ˘: ÙÔ ÁˆÁÚ·ÊÈÎ

Ï¿ÙÔ˜ ‹ ÙËÓ · ÛÙ·ÛË · ÙÔÓ ÈÛË-ÌÂÚÈÓ, ÙÔ ÁˆÁÚ·ÊÈÎ Ì‹ÎÔ˜ ‹ ÙËÓ· ÛÙ·ÛË · ÙÔÓ Î˘Ú›ˆ˜ ÌÂÛËÌ‚ÚÈ-Ó, ÂΛÓÔÓ ‰ËÏ·‰‹ ÙˆÓ K·Ó·Ú›ˆÓN‹ÛˆÓ. TËÓ Ù·ÎÙÈ΋ ·˘Ù‹ ·ÎÔÏÔ˘ı›· ÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ Ò˜ ÙÔ ¤‚‰ÔÌÔ ‚È‚Ï›ÔÙÔ˘, ÛÎÈ·ÁÚ·ÊÓÙ·˜ ηٿ Ë Â›ÚÔ˘˜,¯ÒÚ˜ Î·È Â ·Ú¯›Â˜. ™ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙԢ‚‰ÌÔ˘ ‚È‚Ï›Ô˘ ÙÔ˘, Ô ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˜, Èı˘ÌÒÓÙ·˜ Ó· ˘ ÂÓı˘Ì›ÛÂÈ ÙÈ ÁËÎ·È Ô˘Ú·Ó˜ Â›Ó·È ÛÙÔȯ›· ¿ÚÚËÎÙ·

Û˘Ó‰Â‰Â̤ӷ, ‰›ÓÂÈ ÙȘ · ·Ú·›ÙËÙ˜ԉËÁ›Â˜ ÁÈ· ÙËÓ Â › Â‰Ë · ÂÈÎÓÈÛË

¿Óˆ ÛÙËÓ ˘‰ÚÁÂÈÔ ÛÊ·›Ú·, Ë Ô Ô›·‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÛÙÔ Î¤ÓÙÚÔ Ù˘ ÎÚÈΈً˜ÛÊ·›Ú·˜ ÙÔ˘ Û‡Ì ·ÓÙÔ˜. ™ÙÔ ÙÂÏ¢-Ù·›Ô · Ù· ‚È‚Ï›· ¯¿ÚÈÓ · ÏÔ‡ÛÙ¢-Û˘ Î·È ‰È¢ÎÏ˘ÓÛ˘, Ô ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˜ÔÌ·‰Ô ÔÈ› Û 26 ¯¿ÚÙ˜ ÙȘ ‰È¿ÊÔÚ˜¯ÒÚ˜: ‰¤Î· ÁÈ· ÙËÓ E˘ÚÒ Ë, ‰Ò‰ÂηÁÈ· ÙËÓ AÛ›·, Î·È Ù¤ÛÛÂÚȘ ÁÈ· ÙËÓAÊÚÈ΋, · ÏÔ˘ÛÙ‡ÔÓÙ·˜ ÙȘ ÂӉ›-ÍÂȘ ÙÔ˘˜. EÙÛÈ, ÂÊԉȷṲ̂ÓÔ˜ Ì Ϸ·˘Ù¿ Ù· ÛÙÔȯ›·, Ô Ô ÔÈÔÛ‰‹ ÔÙÂ

ϤÔÓ Â›¯Â ÙË ‰˘Ó·ÙÙËÙ· Ó· ÚԂ›ÛÙÔÓ Û¯Â‰È·ÛÌ ÙÔ˘ ¯¿ÚÙÔ˘ ÙÔ˘, ‰›-

¯ˆ˜ Ó· Â›Ó·È ·Ó·ÁηṲ̂ÓÔ˜ Ó· ÚÔ-ÛÙÚ¤ÍÂÈ Û ÚÙ˘ · Ù· Ô Ô›· ÏÁˆÙˆÓ ÔÏ˘¿ÚÈıÌˆÓ ·ÓÙÈÁÚ·ÊÒÓ ÙÔ˘˜,̤۷ ÛÙÔÓ ¯ÚÓÔ, ‰ÂÓ ·Ú›¯·Ó ȷη̛· ÂÁÁ‡ËÛË ÈÛÙÙËÙ·˜.

AÓ˘ ¤Ú‚ÏËÙÔ˜H ÌÂÙ·ÁÂÓ¤ÛÙÂÚË ÂÌ ÂÈÚ›· ‰ÂÓ ·Ú¤-ÏÂÈ„Â Ó· ‰ÈηÈÒÛÂÈ ÙÔÓ ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô, ηȷ˜ ‰Ô‡Ì Ҙ: O M¿ÍÈÌÔ˜ ¶Ï·ÓÔ‡‰ÈÔ˜·Ó·Î·Ï‡ ÙÔÓÙ·˜ ÙÔ ¯ÂÈÚÁÚ·ÊÔ ÙÔ˘ÎÂÈ̤ÓÔ˘, ηٿ ÙÔÓ 13Ô ·ÈÒÓ·, Ì ÚÂ-

Û ·ÎÔÏÔ˘ıÒÓÙ·˜ ÙȘ ·Ú¯·›Â˜ Ô‰ËÁ›Â˜,Ó· ηٷÛ΢¿ÛÂÈ ¯¿ÚÙ˜ ‰›¯ˆ˜ ‰˘ÛÎÔ-Ï›·. A˘Ù‹ ÙËÓ Ù·ÎÙÈ΋ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó¿ÏψÛÙÂ Î·È ÔÈ ¯·ÚÙÔÁÚ¿ÊÔÈ Ù˘ AÓ·-Á¤ÓÓËÛ˘, ÙˆÓ Ô Ô›ˆÓ Ô ˙‹ÏÔ˜ Î·È ÙÔٷϤÓÙÔ Û˘Ó·ÁˆÓ›˙ÔÓÙ·È, ÛÙËÓ IÙ·Ï›··ÏÏ¿ Î·È ÙȘ ¿ÏϘ ¯ÒÚ˜, Ì ÛÎÔ Ó·

ÚÔÛʤÚÔ˘Ó ÛÙÔ˘˜ ÁÓÒÛÙ˜ Ù˘  Ô-¯‹˜ ˘ ¤ÚÔ¯Ô˘˜ ¿ÙÏ·ÓÙ˜.

M ·˘Ù ÙÔÓ ÙÚ Ô ÏÔÈ Ó, ·ÛÙÚÔÓÔ-Ì›·, ·ÛÙÚÔÏÔÁ›·, ÁˆÁÚ·Ê›·, ÌÔ˘ÛÈ΋,Ô ÙÈ΋, ÏÔÈ ·˘ÙÔ› ÔÈ ÎÏ¿‰ÔÈ Ù˘ ÁÓÒ-Û˘, ‚Ú›ÛÎÔ˘Ó ÛÙÔ ÚÛˆ Ô ÙÔ˘ ¶ÙÔ-

ÏÂÌ·›Ô˘ ÙÔÓ ÏÁÈÔ Ô˘ Ì ÚÂÛ ӷ ‰Ò-ÛÂÈ ÙËÓ ÙÂÏÈ΋ ÙÔ˘˜ Û‡ÓıÂÛË, ‡¯ÚË-ÛÙË, · Ï‹ Î·È Â‡ÏË ÙË, Ë Ô Ô›· Ì¿Ï-ÏÔÓ · ¢ı˘ÓÙ·Ó ÛÙÔ Â˘Ú‡ ÎÔÈÓ. H ÙÂ-ÏÂÈÙËÙ· ÙÔ˘ «Û˘ÓÏÔ˘» ÌÔÈ¿˙ÂÈ Ó·· Ôı·ÚÚ‡ÓÂÈ ÙÔ˘˜ ‰È·‰¯Ô˘˜ Ó· ÚÔ-¯ˆÚ‹ÛÔ˘Ó Ì·ÎÚ‡ÙÂÚ· · ÙÔÓ ¶ÙÔÏÂ-Ì·›Ô ÛÙËÓ ¤Ú¢ӷ. H ·Ï‹ıÂÈ· Â›Ó·È ÙÈË ÌÂٷΛÓËÛË ÂÓ˜ Î·È ÌÓÔÓ ÛÙÔȯ›-Ô˘ Û ̛· ÙÛÔ Î·Ï¿ ÔÚÁ·ÓˆÌ¤ÓË «Î·-Ù·Û΢‹» ı· ‹Ù·Ó  ÈΛӉ˘ÓË Î·È ›Ûˆ˜Ó· ÁÈÓÙ·Ó Ë ·ÈÙ›· ηٿÚÚ¢Û˘ ÔÏ-ÎÏËÚÔ˘ ÙÔ˘ ÔÈÎÔ‰ÔÌ‹Ì·ÙÔ˜.

à O Kλα - διος Πτολε-

µα ος, δαφνο- στεφ ς, µε τα π δια στη γη αλλ το βλ µ-

µα στραµµ νο στον ουραν ,κρατ ντας π - νακα µε αριθ-

µο ς. Aπ το

λατινικ χει- ρ γραφο της Γεωγραφ ας του Πτολεµα - ου Parisinus latinus 10764, που φιλοτεχν θη- κε στα 1490.

8/20/2019 klaudios ptolem..pdf

12/32

12 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 2 M A P T I O Y 2 0 0 0

Aπ το Xειρ γραφο

στο Bιβλ οTης § ∂ø¡Ÿƒ∞˜ N ∞µ Õƒ πΠαλαιοβιβλιολ γου

O A™∆ƒ√¡Ÿª√˜ ∫∞π °∂ø°ƒÕº√˜KÏ·‡‰ÈÔ˜ ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˜ ¤˙ËÛ ηÈÂÚÁ¿ÛıËΠÛÙËÓ AÏÂÍ¿Ó‰ÚÂÈ·Á‡Úˆ ÛÙÔ 160 Ì.X. H «°ÂˆÁÚ·Ê›·» ÙÔ˘, ‹

°ÂˆÁÚ·ÊÈ΋ YÊ‹ÁËÛȘ , ‹Ù·Ó Ë Â ÈÙÔÌ‹Ï˘ Ù˘ ÁˆÁÚ·ÊÈ΋˜ ÁÓÒÛ˘ ÙÔ˘ ·Ú-¯·›Ô˘ ÎÛÌÔ˘ Î·È · ÔÙ¤ÏÂÛ ÙÔÓ ˙ˆÙÈÎ

‰›·˘ÏÔ Ì¤Û· · ÙÔÓ Ô Ô›Ô Ë ÁÓÒÛË ÙˆÓ·Ú¯·›ˆÓ ÌÂÙ·‚È‚¿ÛıËΠÛÙÔÓ Û‡Á¯ÚÔÓÔÎÛÌÔ. E‰ˆÛ ÙÔ ¤Ó·˘ÛÌ· ÙˆÓ ÂÍÂÚ¢Ӌ-ÛÂˆÓ Ô˘ ÂÓ¤ ÓÂ˘Û·Ó ÙËÓ AÓ·Á¤ÓÓËÛËÎ·È Ô‰‹ÁËÛ·Ó ÛÙËÓ ·Ó·Î¿Ï˘„Ë ÙÔ˘ Ó¤Ô˘ÎÛÌÔ˘. O XÚÈÛÙÊÔÚÔ˜ KÔÏÌ‚Ô˜ ¯ÚË-ÛÈÌÔ Ô›ËÛ ÙȘ ÌÂÙÚ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ ¶ÙÔÏÂÌ·›-Ô˘ ÁÈ· Ó· ˘ ÔÛÙËÚ›ÍÂÈ ÙËÓ È‰¤· ÂÓ˜ ‰˘-ÙÈÎÔ‡ ‰ÚÌÔ˘ ÚÔ˜ ÙËÓ IÓ‰›·. K·Ù›¯Â,

Ú¿ÁÌ·ÙÈ, Î·È Û¯ÔÏ›·Û ¤Ó· ·ÓÙ›Ù˘ Ô Ù˘«°ÂˆÁÚ·Ê›·˜» ÙÔ˘ ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˘ · ÙËÓ

¤Î‰ÔÛË Ù˘ PÒÌ˘ ÙÔ˘ 1478. TÔ ÂÚÒÙËÌ·Ô˘ Ù›ıÂÙ·È Â›Ó·È Ò˜ Ë °ÂˆÁÚ·ÊÈ΋ YÊ‹-

ÁËÛȘ‰È·ÛÒıËΠٷ ÚÒÙ· ¯›ÏÈ· ¯ÚÓÈ·Ù˘ ÈÛÙÔÚ›·˜ Ù˘ Î·È Ò˜ Ë ¯ÂÈÚÁÚ·ÊË

·Ú¿‰ÔÛË Î·ÙÚıˆÛ ӷ ‰È·ÙËÚ‹ÛÂÈ ÙÔÛËÌ·ÓÙÈÎ ·˘Ù ¤ÚÁÔ ¤ˆ˜ ÙÔ˘ ηٷÛÙ›‰˘Ó·ÙÓ ÙÔ Ù˘ ˆÌ¤ÓÔ ‚È‚Ï›Ô Ó· ÙÔ ‰È·-ÛÒÛÂÈ ÁÈ· Ì›· ‰Â‡ÙÂÚË ¯ÈÏÈÂÙ›·.

H «°ÂˆÁÚ·Ê›·» Û˘ÓÙ¿¯ıËΠÙÔÓ 2Ô ·È.Ì.X., ·ÏÏ¿ ÙÔ ·Ï·ÈÙÂÚÔ ÁÓˆÛÙ ¯ÂÈÚ-ÁÚ·ÊÔ ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ÂÌÊ·Ó›ÛıËΠÚÔ˜ Ù·

H O χ ρτης της Eλλ δας στο χει-

ρ γραφο της Γε- ωγραφ ας του Πτολεµα ου Parisinus latinus 10764.Στους εξα ρετα φιλοτεχνηµ νους

χ ρτες του χει- ρογρ φου αυτο ,τα ρη, οι ποτα-

µο , οι θ λασ- σες, αλλ και τα

πλα σι τους,παρουσι ζουν εντυπωσιακ

χρωµατικ ποι- κιλ α.

8/20/2019 klaudios ptolem..pdf

13/32

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 2 M A P T I O Y 2 0 0 0 13

Ù¤ÏË ÙÔ˘ 13Ô˘ ·È., ›Ûˆ˜ Á‡Úˆ ÛÙÔ1290. ¶ÚÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÌÈ· ·Û˘Ó‹ıË Â-Ú› ÙˆÛË, ‰Â‰Ô̤ÓÔ˘ ÙÈ Ù· ÂÚÈÛÛ-ÙÂÚ· ΛÌÂÓ· Ù˘ ·Ú¯·ÈÙËÙ·˜ ›ӷÈÁÓˆÛÙ¿ · ¯ÂÈÚÁÚ·Ê· Ô˘ ·Ú‹-¯ıËÛ·Ó Ï›ÁÔ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÂÌÊ¿ÓÈÛË ÙÔ˘·Ú¯ÈÎÔ‡ ÎÂÈ̤ÓÔ˘. EÓ ÙÔ‡ÙÔȘ, ›ӷÈÊ·ÓÂÚ ÙÈ ÙÔ Î›ÌÂÓÔ Ù˘ ÂÚÁ·Û›·˜ÙÔ˘ ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˘ ‹Ù·Ó ÁÓˆÛÙ ÛÙˉȿÚÎÂÈ· ÙˆÓ ¯ÈÏ›ˆÓ ÂÙÒÓ Ô˘ ÌÂÛÔ-Ï¿‚ËÛ·Ó ÌÂٷ͇ Ù˘ ·Ú¯È΋˜ Û˘ÁÁÚ·-Ê‹˜ Î·È Ù˘ ·Ó·Î¿Ï˘„˘ ÙÔ˘ ÚÒÙÔ˘ÁÓˆÛÙÔ‡ ¯ÂÈÚÔÁÚ¿ÊÔ˘ ÙÔÓ 13Ô ·È.,·ÊÔ‡ ·Ó·ÊÔÚ¤˜ ÛÙË «°ÂˆÁÚ·Ê›·» Û˘-Ó·ÓÙԇ̠۠¤ÚÁ· ¿ÏÏˆÓ Û˘ÁÁڷʤ-ˆÓ, B˘˙·ÓÙÈÓÒÓ, AÚ¿‚ˆÓ Î·È AÚÌÂ-Ó›ˆÓ, · ÙÔÓ 4Ô ¤ˆ˜ ÙÔÓ 10Ô ·È.

K·Ù¿ ÙËÓ ·Ú¿‰ÔÛË, Ë ·Ó·Î¿Ï˘„ËÙ˘ °ÂˆÁÚ·ÊÈ΋˜ YÊËÁ‹Ûˆ˜ ÙÔ˘ ¶ÙÔ-ÏÂÌ·›Ô˘ · Ô‰›‰ÂÙ·È ÛÙÔÓ B˘˙·ÓÙÈÓÌÔÓ·¯ Î·È ÏÔÁÔÙ¤¯ÓË M¿ÍÈÌÔ ¶Ï·-ÓÔ‡‰Ë. O ¶Ï·ÓÔ‡‰Ë˜, ÌÔÓ·¯˜ Ù˘MÔÓ‹˜ Ù˘ XÒÚ·˜ ÛÙËÓ KˆÓÛÙ·ÓÙÈ-ÓÔ‡ ÔÏË, ‹Ù·Ó ̤ÏÔ˜ Ù˘ ÔÌ¿‰·˜ ÙˆÓÏÔÁ›ˆÓ Ô˘ ÂÚȤ‚·Ï·Ó ÙÔÓ ·˘ÙÔÎÚ¿-ÙÔÚ· AÓ‰ÚÓÈÎÔ B’ ¶·Ï·ÈÔÏÁÔ. E›¯ÂÌÈ· ÛËÌ·ÓÙÈ΋ ‚È‚ÏÈÔı‹ÎË Î·È ÂӉȷ-ÊÂÚÙ·Ó È‰È·›ÙÂÚ· ÁÈ· ÙȘ  ÈÛً̘,ÙË ÁˆÁÚ·Ê›· Î·È Ù· Ì·ıËÌ·ÙÈο. Eͤ-‰ˆÛ ٷ ¤ÚÁ· ÙÔ˘ ¢ÈÔÊ¿ÓÙÔ˘, ÙÔ˘AÚ¿ÙÔ˘ Î·È ÙÔ˘ E˘ÎÏ›‰Ë. TÔ 1909, Ô

·Ï·ÈÔÁÚ¿ÊÔ˜ ™Ù¤Ê·ÓÔ˜ KÔ˘Á¤·˜

˘ ÔÛÙ‹ÚÈÍ ÙÈ Ô ¶Ï·ÓÔ‡‰Ë˜ ·Ó·Î¿-Ï˘„ ¤Ó· ¯ÂÈÚÁÚ·ÊÔ Ù˘ «°ÂˆÁÚ·-Ê›·˜» ¯ˆÚ›˜ ¯¿ÚÙ˜ Î·È ÙÈ Ô ›‰ÈÔ˜ ԶϷÓÔ‡‰Ë˜ ۯ‰›·Û ÙÔ˘˜ ¯¿ÚÙ˜ Ô˘Û˘Ó‰Â˘Û·Ó ÙÔ ¯ÂÈÚÁÚ·ÊÔ. O KÔ˘Á¤-·˜ ›ӷÈ,  ›Û˘, Ë ËÁ‹ ÙÔ˘ ÈÛ¯˘ÚÈ-ÛÌÔ‡ ÙÈ Ô ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ·˜ AÓ‰ÚÓÈÎÔ˜B’ ¶·Ï·ÈÔÏÁÔ˜ ÂÓÙ˘ ˆÛÈ¿ÛıËΠÙ-ÛÔ Ôχ · ÙÔ ¯ÂÈÚÁÚ·ÊÔ, ÒÛÙ ˙‹-ÙËÛ · ÙÔÓ Aı·Ó¿ÛÈÔ, ÙÔÓ ·ÙÚÈ¿Ú-¯Ë Ù˘ AÏÂÍ¿Ó‰ÚÂÈ·˜, Ó· ÙÔ˘ ‚ÚÂÈ ‹ Ó·ÙÔ˘ ÊÙÈ¿ÍÂÈ ¤Ó· ·ÓÙ›ÁÚ·ÊÔ ÙÔ˘ ¯ÂÈÚÔ-ÁÚ¿ÊÔ˘ Ù˘ «°ÂˆÁÚ·Ê›·˜».

EÏÏËÓÈο ·ÓÙ›ÁÚ·Ê·O ÔȘ Î·È ·Ó Â›Ó·È ÔÈ ÈÛÙÔÚÈΤ˜ ÏÂ-

ÙÔ̤ÚÂȘ Ù˘ ˘ ıÂÛ˘, ›Ù ‚Ú‹ÎÂÙÔ ¯ÂÈÚÁÚ·ÊÔ Ô ¶Ï·ÓÔ‡‰Ë˜ ›Ù ÙÔ·ÁÚ·ÛÂ Ô Aı·Ó¿ÛÈÔ˜ · ÙËÓ AÏÂ-Í¿Ó‰ÚÂÈ·, ·Ú·Ì¤ÓÂÈ ÙÔ ÁÂÁÔÓ˜ ÙÈ ÙÔ¯ÂÈÚÁÚ·ÊÔ ÙË ̃°ÂˆÁÚ·ÊÈ΋˜ YÊËÁ‹-Ûˆ˜ ‹Ïı ÛÙÔ Êˆ˜ ÛÙËÓ KˆÓÛÙ·ÓÙÈ-ÓÔ‡ ÔÏË ÛÙ· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 13Ô˘ ·È. ηȷ ÔÙ¤ÏÂÛ ÙÔ ÚˆÙÙ˘ Ô ÏˆÓ ÙˆÓ ÌÂÓˆÓ ¯ÂÈÚÔÁڿʈÓ. TÔ ÚˆÙÙ˘-

Ô Ú¤ ÂÈ Ó· ‹Ù·Ó ÂΛÓÔ Ô˘ ›ӷÈÛ‹ÌÂÚ· ÁÓˆÛÙ ˆ˜ B·ÙÈηӘ ÂÏÏËÓÈ-Θ ÎÒ‰Èη˜ 191 - ¤Ó· ¯ÂÈÚÁÚ·ÊÔ Ù˘«°ÂˆÁÚ·Ê›·˜» Ì ¯¿ÚÙ˜, Ô˘ ‚Ú›ÛÎÂ-Ù·È Û‹ÌÂÚ· ÛÙË BÈ‚ÏÈÔı‹ÎË ÙÔ˘ B·ÙÈ-ηÓÔ‡ Î·È ¯ÚÔÓÔÏÔÁ‹ıËΠÛÙÔ 1296

· ÙÔÓ ·Ï·ÈÔÁÚ¿ÊÔ Aubrey Diller.AÏÏÔÈ ÏÁÈÔÈ, ˆÛÙÛÔ, ÈÛÙÂ‡Ô˘Ó ÙÈÙÔ ÚˆÙÙ˘ Ô Â›Ó·È Ô B·ÙÈηӘ ÂÏÏË-ÓÈΘ ÎÒ‰Èη˜ 177, ÛÙÔÓ Ô Ô›Ô ˘ ¿Ú-¯ÂÈ ¤Ó· ÌÂÙ·ÁÂÓ¤ÛÙÂÚÔ ÎÙËÙÔÚÈÎ ÛË-Ì›ˆÌ· Ô˘ ‰ËÏÒÓÂÈ ÙÈ ·Ó‹ÎÂÈ ÛÙÔӶϷÓÔ‡‰Ë. OÈ ¤Ú¢Ó˜ ÙÔ˘ Diller¤¯Ô˘Ó · ԉ›ÍÂÈ ÙÈ ˘ ¿Ú¯Ô˘Ó ¿ÏÏ·Ù¤ÛÛÂÚ· ·ÓÙ›ÁÚ·Ê·: O˘ÚÌ ÈÓ¿ÙÔ˜ ÂÏ-ÏËÓÈΘ ÎÒ‰Èη˜ 82 (ÛÙË BÈ‚ÏÈÔı‹ÎËÙÔ˘ B·ÙÈηÓÔ‡), B·ÙÔ ·È‰ÈÓ˜ ÎÒ‰È-η˜ 655 (ÛÙË MÔÓ‹ B·ÙÔ ·È‰›Ô˘ ÙÔ˘AÁ›Ô˘ OÚÔ˘˜), ™ÂÚ·Á›Ô˘ KˆÓÛÙ·ÓÙÈ-ÓÔ˘ ψ˜ ÎÒ‰Èη˜ 57 Î·È º·‚ÚÈΛԢÂÏÏËÓÈΘ ÎÒ‰Èη˜ 23 (ÛÙËÓ ¶·Ó È-ÛÙËÌȷ΋ BÈ‚ÏÈÔı‹-ÎË Ù˘ KÔ ÂÁ¯¿Á˘),

Ô˘ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·ÈÏ· · ÙÔ ›‰ÈÔ Îˆ‰È-ÎÔÁÚ·ÊÈÎ ÂÚÁ·ÛÙ‹-ÚÈÔ (·ÓÙÈÁÚ·Ê‹˜ ¯ÂÈ-ÚÔÁڿʈÓ) ‹ ¤¯Ô˘Ó·ÓÙÈÁÚ·Ê› ˘ ÙËÓ ›‚ÏÂ„Ë ÙÔ˘ ›‰ÈÔ˘·ÓıÚÒ Ô˘, Èı·Ó-ٷٷ ÙÔ˘ ›‰ÈÔ˘ ÙÔ˘M¿ÍÈÌÔ˘ ¶Ï·ÓÔ‡‰Ë.E›Ó·È ÚÔÊ·Ó¤˜ ÙÈ Ë·Ó·Î¿Ï˘„Ë ÙÔ˘ ÛËÌ·ÓÙÈÎÔ‡ ÎÂÈ̤ÓÔ˘ÙÔ˘ ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˘ · ÔÙ¤ÏÂÛ ÙÔ ¤Ó·˘-ÛÌ· ÌÈ·˜ ¤ÓÙÔÓ˘ ‰Ú·ÛÙËÚÈÙËÙ·˜ ·-Ú·ÁˆÁ‹˜ ·ÓÙÈÁڿʈÓ, Ì · ÔÙ¤ÏÂÛÌ·

A ÙË Û‡ÓÙ·ÍË Ù˘ °ÂˆÁÚ·Ê›·˜ ÙÔ˘ ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˘ ÙÔÓ 2Ô ·È. Ì.X.,ÛÙ· Âη٠ÂÚ› Ô˘ ¯ÂÈÚÁÚ·Ê¿ Ù˘ ÌÂٷ͇ 13Ô˘ Î·È 15Ô˘ ·È. Î·È ÙȘ

ÚÒÙ˜ ÂΉÛÂȘ

H O χ ρτης της Eλλ δας στον ελληνικ κ δικα 388 του Bησσαρ ωνος. Kαι οι 27 χ ρτες του χειρογρ φου αυτο ε ναι σχεδιασµ νοι

µε µεγ λες χρωµατιστ ς ζ νες, χωρ ς λεπτοµ ρειες,σ µφωνα µε τις αντιλ ψεις των παλαιολ γειων χρ - νων για την επεξεργασ α του πτολεµαϊκο ργου, η οπο α δ νει την εντ πωση

ρευστ τητας και ταχ τητας των γραµµ ν.

8/20/2019 klaudios ptolem..pdf

14/32

14 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 2 M A P T I O Y 2 0 0 0

Ó· ·Ú·¯ıÔ‡Ó ÔÏÏ¿ ·ÓÙ›ÁÚ·Ê· Ù˘«°ÂˆÁÚ·Ê›·˜» ̤۷ Û ¤Ó· ÌÈÎÚ ¯ÚÔ-ÓÈÎ ‰È¿ÛÙËÌ· · ÙËÓ ·Ó·Î¿Ï˘„ËÙÔ˘ ÎÂÈ̤ÓÔ˘. ¶¿Óˆ · Û·Ú¿ÓÙ· ÂÏ-ÏËÓÈο ¯ÂÈÚÁÚ·Ê· Ù˘ «°ÂˆÁÚ·Ê›·˜»‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËÎ·Ó Ì¤Û· Û ‰‡Ô ·ÈÒÓ˜- · ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ 13Ô˘ ¤ˆ˜ ÙȘ ·Ú¯¤˜ÙÔ˘ 15Ô˘ ·È.

MÂÙ¿ÊÚ·ÛË ÛÙ· Ï·ÙÈÓÈοMÔÏÔÓÙÈ ÙÔ Î›ÌÂÓÔ ÙÔ˘ ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˘Â›Ó·È ÁÚ·Ì̤ÓÔ ÛÙ· ÂÏÏËÓÈο, Ë Â ›-‰Ú·Û‹ ÙÔ˘ ÛÙË ÛΤ„Ë Ù˘ IÙ·ÏÈ΋˜AÓ·Á¤ÓÓËÛ˘ ·Û΋ıËΠ̤ۈ Ù˘ ÌÂ-Ù¿ÊÚ·Û‹˜ ÙÔ˘ ÛÙ· Ï·ÙÈÓÈο. TÔ 1397,Âη٠ÂÚ› Ô˘ ¯ÚÓÈ· ÌÂÙ¿ ÙËÓ ·Ó·-Î¿Ï˘„Ë ÙÔ˘ ·Ú¯ÈÎÔ‡ ¯ÂÈÚÔÁÚ¿ÊÔ˘, ÔB˘˙·ÓÙÈÓ˜ ÏÁÈÔ˜ EÌÌ·ÓÔ˘‹Ï XÚ˘ÛÔ-ψڿ˜ ·Ó·¯ÒÚËÛ · ÙËÓ KˆÓÛÙ·-ÓÙÈÓÔ‡ ÔÏË ÁÈ· ÙËÓ IÙ·Ï›·, ʤÚÓÔÓÙ·˜Ì·˙› ÙÔ˘ ¤Ó· ¯ÂÈÚÁÚ·ÊÔ Ù˘ «°Âˆ-ÁÚ·Ê›·˜», ÙÔ Ô Ô›Ô ¤‰ˆÛ ÛÙÔÓ IÙ·ÏÔ˘Ì·ÓÈÛÙ‹ ¶¿Ï· ™ÙÚÙ˙È. O AubreyDiller Ù·‡ÙÈÛ ÙÔ ¯ÂÈÚÁÚ·ÊÔ ·˘Ù ÌÂÙÔÓ Ô˘ÚÌ ÈÓ¿ÙÔ ÂÏÏËÓÈÎ ÎÒ‰Èη 82.TË ÌÂÙ¿ÊÚ·ÛË ÙÔ˘ ÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ù˘ «°Â-ˆÁÚ·Ê›·˜» ÛÙ· Ï·ÙÈÓÈο ›¯Â ·Ú¯›ÛÂÈ ÔXÚ˘ÛÔψڿ˜ Î·È ÙËÓ ÔÏÔÎÏ‹ÚˆÛ ÔÌ·ıËÙ‹˜ ÙÔ˘ °È¿ÎÔ Ô ÓÙ’ AÓÙ˙ÂÏÔ ÙÔ1406. H ÚÒÙË, ÏÔÈ Ó, ÌÂÙ¿ÊÚ·ÛËÙ˘ «°ÂˆÁÚ·Ê›·˜» ÛÙ· Ï·ÙÈÓÈο ÛÙËÚ›-¯ıËΠ۠¤Ó· · Ù· ÚÒÙ· ÂÏÏËÓÈο¯ÂÈÚÁÚ·Ê·.

H ÌÂÙ¿ÊÚ·ÛË ÛÙ· Ï·ÙÈÓÈο ÙˆÓXÚ˘ÛÔψڿ - ÓÙ’ AÓÙ˙ÂÏÔ, ¯ˆÚ›˜ ¯¿Ú-Ù˜, ΢ÎÏÔÊÔÚÔ‡Û Û ¯ÂÈÚÁÚ·ÊÔ ÁÈ··ÚÎÂÙ¿ ¯ÚÓÈ· ¤ˆ˜ ÙÔ˘, Á‡Úˆ ÛÙÔ1415, ÌÂÙ·ÊÚ¿ÛıËÎ·Ó ÛÙ· Ï·ÙÈÓÈÎ¿Î·È ÔÈ ¯¿ÚÙ˜. ™‡Ìʈӷ Ì ÙËÓ ·Ú¿-‰ÔÛË, ÙÔ˘˜ ¯¿ÚÙ˜ ۯ‰›·Û·Ó ÔÈ ºÚ·-ÓÙÛ¤ÛÎÔ ÓÙ §· ·ÙÛ›ÓÔ Î·È NÙÔ̤ÓÈ-ÎÔ ÓÙÈ M ÈÓÈÛ¤ÓÈ, · ÙË ºÏˆÚÂÓÙ›··ÌÊÙÂÚÔÈ. ™‹ÌÂÚ· ‰ÂÓ Ì ÔÚԇ̠ӷٷ˘Ù›ÛÔ˘Ì ο ÔÈÔ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ Ï·-ÙÈÓÈÎ ¯ÂÈÚÁÚ·ÊÔ ˆ˜ ¤ÚÁÔ ÙˆÓ ‰‡Ô·˘ÙÒÓ ºÏˆÚÂÓÙÈÓÒÓ ¯·ÚÙÔÁڿʈÓ,·ÏÏ¿ ÙÔ ·Ï·ÈÙÂÚÔ ÁÓˆÛÙ Ï·ÙÈÓÈίÂÈÚÁÚ·ÊÔ Ì ¯¿ÚÙ˜ ÙÔ˘ ¶ÙÔÏÂÌ·›-Ô˘ Â›Ó·È ¤Ó· ¯ÂÈÚÁÚ·ÊÔ Ô˘ ‚Ú›ÛÎÂ-Ù·È ÛÙË BÈ‚ÏÈÔı‹ÎË ÙÔ˘ B·ÙÈηÓÔ‡, Ô‚·ÙÈηӘ Ï·ÙÈÓÈΘ ÎÒ‰Èη˜ 5698,

Ô˘ ÂÚȤ¯ÂÈ Ú¿ÁÌ·ÙÈ ÌÓÔÓ ¯¿ÚÙ˜,¯ˆÚ›˜ ΛÌÂÓÔ ÙÔ˘ ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˘.

H ÂÈÛ·ÁˆÁ‹ ÙˆÓ ÙÔÏÂÌ·˚ÎÒÓ ¯·Ú-ÙÔÁÚ·ÊÈÎÒÓ Î·È ÁˆÁÚ·ÊÈÎÒÓ È‰ÂÒÓÛÙË ¢‡ÛË ÚÔοÏÂÛ ÌÂÁ¿ÏÔ ÂӉȷʤ-ÚÔÓ ÁÈ· ÙË «°ÂˆÁÚ·Ê›·», Î·È Ë ·Ú·-ÁˆÁ‹ Ï·ÙÈÓÈÎÒÓ ¯ÂÈÚÔÁÚ¿ÊˆÓ Î·Ù¿ÙÔÓ 15Ô ·È. ‹Ù·Ó ÙÂÚ¿ÛÙÈ·. ™·Ú¿ÓÙ·ÔÎÙÒ Ï·ÙÈÓÈο ¯ÂÈÚÁÚ·Ê· Ù˘ «°Âˆ-ÁÚ·Ê›·˜» ›¯·Ó ‰ËÌÈÔ˘ÚÁËı› ¤ˆ˜ ÙÔ1500 Î·È ‹Ù·Ó Ù· ÂÚÈÛÛÙÂÚ· ı·˘Ì¿-ÛÈ· Î·È ·Ó¤ÌÔÚÊ· ¤ÚÁ· Ù· Ô Ô›· ›-¯·Ó ·Ú·ÁÁÂÏı› · ÚÔÛٿ٘ ÙˆÓÙ¯ÓÒÓ ‹ · Û˘ÏϤÎÙ˜ ‚È‚Ï›ˆÓ.

EÏÏËÓÈο ¯ÂÈÚÁÚ·Ê· ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡-Û·Ó Ó· ·Ú¿ÁÔÓÙ·È ·ÎÌË Î·È ÛÙËÓIÙ·Ï›·. EÓ ÙÔ‡ÙÔȘ, ηıÒ˜ Ú·ÁÌ·ÙÔ-

ÔÈÔ‡ÓÙ·Ó Ó¤Â˜ ÁˆÁÚ·ÊÈΤ˜ ·Ó·Î·Ï‡-„ÂȘ ηı’ ÏË ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘ 15Ô˘ ·È.,ÔÈ ¯¿ÚÙ˜ ÙÔ˘ ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˘ ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó·ÙÚÔ Ô ÔÈÔ‡ÓÙ·È ÒÛÙ ӷ Ï·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È˘ „Ë ÔÈ Ó¤Â˜ ·˘Ù¤˜ ÏËÚÔÊÔڛ˜.

O ¿ÓıÚˆ Ô˜ Ô˘ Û˘Ó‰¤ıËΠ̠ÙȘ·ÏÏ·Á¤˜ ·˘Ù¤˜ Â›Ó·È Ô °ÂÚÌ·Ó˜ ¯·Ú-ÙÔÁÚ¿ÊÔ˜ NÙÓÔ˘˜ NÈÎÔÏ¿Ô˘˜ °ÂÚÌ¿-ÓÔ˘˜ Ô˘ ¤˙ËÛÂ Î·È ÂÚÁ¿ÛıËΠÛÙËÓIÙ·Ï›· ÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ‹ÌÈÛ˘ ÙÔ˘ 15Ô˘ ·È.¢Âη¤ÍÈ ¯ÂÈÚÁÚ·Ê· ‹ ÂÚ› Ô˘ ÙÔ ¤Ó·ÙÚ›ÙÔ ÙˆÓ Ï·ÙÈÓÈÎÒÓ ¯ÂÈÚÔÁڿʈÓ

Ô˘ ·Ú‹¯ıËÛ·Ó ÙÔÓ 15Ô ·È. · Ô‰›‰Ô-ÓÙ·È ÛÙÔÓ NÈÎÔÏ¿Ô˘˜ °ÂÚÌ¿ÓÔ˘˜. EÓ·· Ù· ÈÔ ÛËÌ·ÓÙÈο ¯ÂÈÚÁÚ·Ê· ›-Ó·È ÙÔ Ebnerius Latinus , Ô˘ ‚Ú›ÛÎÂÙ·ÈÛ‹ÌÂÚ· ÛÙË ¢ËÌÔÙÈ΋ BÈ‚ÏÈÔı‹ÎË Ù˘N¤·˜ YÚ΢. OÏÔÎÏËÚÒıËΠÚÈÓ· ÙÔ 1466 Î·È ·ÁÔÚ¿ÛıËΠ· ÙÔӉԇη M ÚÁÎÔ ÓÙ’ EÛÙ Ù˘ ºÂÚ¿Ú·˜. M¤Û· Û ¤Ó· ‰È¿ÛÙËÌ· Ï›ÁÔ Â-ÚÈÛÛÙÂÚÔ · ÌÈÛ ·ÈÒÓ·, Ë ÙÔÏÂÌ·˚΋ ÂÈÎÓ· ÙÔ˘ ÎÛÌÔ˘ ¯È ÌÓÔÓ›¯Â Á›ÓÂÈ · Ô‰ÂÎÙ‹ · ÙÔ˘˜ ÛÙÔ¯ÛÙ¤˜ Ù˘ AÓ·Á¤ÓÓËÛ˘, ·ÏÏ¿ ›¯Â Á›ÓÂÈÎ·È ÙÛÔ ÔÈΛ· Ô˘ Ì ÔÚÔ‡Û·Ó Ó· Á›-ÓÔ˘Ó Î·È ·ÏÏ·Á¤˜ ¿Óˆ Û ·˘Ù‹Ó. TÔ¯ÂÈÚÁÚ·ÊÔ Ebnerius Latinus Ì·˜ ÂÈÛ¿-ÁÂÈ Û ÌÈ· ¿ÏÏË ÂÚ›Ô‰Ô ÛÙËÓ ÈÛÙÔÙ˘ «°ÂˆÁÚ·Ê›·˜».

EΉÛÂȘH ÂʇÚÂÛË Ù˘ Ù˘ ÔÁÚ·Ê›·˜ ÛÙ· ̤-Û· ÙÔ˘ 15Ô˘ ·È. ‰›ÓÂÈ ÌÈ· Ó¤· ‰È¿ÛÙ·-ÛË ÛÙË «°ÂˆÁÚ·Ê›·» ÙÔ˘ ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˘.HÙ·Ó ¤Ó· · Ù· ÚÒÙ· ÁˆÁÚ·ÊÈοΛÌÂÓ· Ô˘ Ù˘ ÒıËÎ·Ó Î·È ÙÔ ÚÒÙÔÛËÌ·ÓÙÈÎ ¤ÚÁÔ Ô˘ ÂÈÎÔÓÔÁÚ·Ê›ÙÌ ¯¿ÚÙ˜. TÔ 1474 ˘ ‹Ú¯·Ó Û¯¤‰È·Û ÙÚÂȘ ‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜ ÈÙ·ÏÈΤ˜ ÏÓ· ΢ÎÏÔÊÔÚ‹ÛÔ˘Ó ÂΉÛÂȘ Ù˘ «°Â-ˆÁÚ·Ê›·˜» ÙÔ˘ ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˘. ¶ÚÒÙË΢ÎÏÔÊÚËÛ ÙÔ 1475 Ë Ï·ÙÈÓÈ΋ ÌÂ-Ù¿ÊÚ·ÛË ÙÔ˘ NÙ’ AÓÙ˙ÂÏÔ, Ô˘ ÂΉıËΠÛÙË BÂÓÂÙ›·, ·ÏÏ¿ ¯ˆÚ›˜ ÂÈÎÔÓÔ-ÁÚ¿ÊËÛË. H ÚÒÙË ¤Î‰ÔÛË ÙÔ˘ ¤ÚÁÔÙÔ˘ ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˘ Ì ¯¿ÚÙ˜ ΢ÎÏÔÊ-ÚËÛ ÛÙËÓ M ÔÏÓÈ· ÙÔ 1477 Î·È ÌÈ·‰Â‡ÙÂÚË ¤Î‰ÔÛË, Ì ӤԢ˜ ¯¿ÚÙ˜, 1478 ÛÙË PÒÌË. E›Ó·È ‰‡ÛÎÔÏÔ Ó··ÓÙÈÏËÊıԇ̠ۋÌÂÚ· ÙÈ ¿ıÏÔ˜ ‹Ù·ÓÔÈ ÚÒÙ˜ ·˘Ù¤˜ ÂÈÎÔÓÔÁÚ·ÊË̤ÓÂÂΉÛÂȘ Ù˘ «°ÂˆÁÚ·Ê›·˜». HÙ·Ó ¤Ú-ÁÔ ÂÍ·ÈÚÂÙÈο ‰‡ÛÎÔÏÔ ÁÈ· ¤Ó·Ó Ì·ıË-Ì·ÙÈÎ Î·È Î·ÏÏÈÙ¤¯ÓË ÛÙ· 1470 ӷۯ‰ȿÛÂÈ ÙÔ˘˜ 27 ¯¿ÚÙ˜ ÔÈ Ô Ô¤ Ú  η٠ÈÓ Ó· ¯·Ú·¯ıÔ‡Ó Î·È Ó·ÂÙÔÈÌ·ÛıÔ‡Ó ÁÈ· ÂÎÙ‡ ˆÛË Ì·˙› ̤ӷ ‰‡ÛÎÔÏÔ, ÂÚÈÁÚ·ÊÈΠΛÌÂÓÔTÔ ¯ÂÈÚÁÚ·ÊÔ Ebnerius Latinus Ԣ›¯Â ‰ËÌÈÔ˘ÚÁËı› ÁÈ· ÙÔÓ ‰ÔM ÚÁÎÔ NÙ’ EÛÙ · ÙÔÓ NÈÎÔÏ¿Ô˘˜°ÂÚÌ¿ÓÔ˘˜ ÚÈÓ · ÙÔ 1466 ¯ÚËÛÈÌÔ-

ÔÈ‹ıËΠˆ˜ ÙÔ ÚˆÙÙ˘ Ô ÁÈ· ÙËÓÂÎÙ‡ ˆÛË Ù˘ ¤Î‰ÔÛ˘ Ù˘ PÒÌ˘.AÛÎËÛ ÌÂÁ¿ÏË Â ÈÚÚÔ‹ ÛÙË Û‡Á¯ÚÔÓË ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋ ˙ˆ‹ ¯¿ÚȘ ÛÙÔ˘˜ ÂÍ·›-ÚÂÙÔ˘˜ ¯¿ÚÙ˜ Ù˘, Ô˘ ÔÊ›ÏÔ˘Ó ÔÏ-Ï¿ ÛÙËÓ Â È̤ÏÂÈ· Ì ÙËÓ Ô Ô›· Ô NÈÎÔÏ¿Ô˘˜ °ÂÚÌ¿ÓÔ˘˜ ÌÂϤÙËÛ ÙÔ˘˜

ÚˆÙÙ˘ Ô˘˜ ‚˘˙·ÓÙÈÓÔ‡˜ ̄ ¿ÚÙ˜ Ԣ›¯·Ó ۯ‰ȷÛı› ÁÈ· ÙËÓ «°ÂˆÁÚ·Ê›·» ÙÔ˘ ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˘.

MÂٷ͇ 1477 Î·È 1490 ΢ÎÏÔÊÚË-Û·Ó ¤ÍÈ ÂΉÛÂȘ ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ÙÔ˘ ¶ÙÔÏÌ·›Ô˘ -  ›‰ÔÛË ÛËÌ·ÓÙÈ΋ ·Ó Û˘ÁÎÚÈ-ı› Ì ¿ÏÏ· ‚È‚Ï›· Ô˘ ÂΉıËÎ·Ó ÙËÓ

›‰È· ÂÚ›Ô‰Ô. H «°ÂˆÁÚ·Ê›·» ÙÔ˘ ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˘ Â›Ó·È · Ù· ΛÌÂÓ· Ô˘ ›-¯·Ó ‰È·‰Ôı› Ôχ ÛÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù15Ô˘ ·È. Î·È ·ÈÛı¿ÓÂÙ·È Î·Ó›˜ ‰¤Ô˜ ·ÓÛÎÂÊı› ÙÈ ÙËÓ Â Ô¯‹ ÂΛÓË ÔÈ ÚÈÛÛÙÂÚÔÈ ¿ÓıÚˆ ÔÈ ‰ÂÓ Â›¯·Ó ȉ

Ú¿ÁÌ· Â›Ó·È Ô ÁˆÁÚ·ÊÈΘ ¯¿ÚÙ˘ÚÈÓ ÂΉÔı› ÙÔ ‚È‚Ï›Ô. M¤Û· Û ‰

·ÈÒÓ˜ · ÙËÓ ·Ó·Î¿Ï˘„‹ ÙÔ˘, Ë °Â-ˆÁÚ·ÊÈ΋ YÊ‹ÁËÛȘ ÙÔ˘ ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˘¤ÁÈÓ ÚÙ˘ Ô Î›ÌÂÓÔ. M¤¯ÚÈ ÙÔ 15Á‡Úˆ ÛÙ· 3.000 ·ÓÙ›Ù˘ ·, ηٿ ¿Û·

Èı·ÓÙËÙ·, Ù˘ «°ÂˆÁÚ·Ê›·˜» ÙÔ˘¶ÙÔÏÂÌ·›Ô˘ ‹Ù·Ó ÛÙË ‰È¿ıÂÛË ÙˆÓ·Ó·ÁÓˆÛÙÒÓ Û ÏË ÙËÓ E˘ÚÒ Ë.

H O Πτολεµα ος παρατηρ ντας την κρικωτ σφα ρα.Eνα απ τα πορ- τρ τα λογ ων που κοσµο σαν τη βι-

βλιοθ κη του Φε- ντερ κο Mοντεφ λ- τρε, δο κα του O ρµπινο απ το 1444 ως το 1482 (Παρ σι, Mουσε ο του Λο βρου).

P ∆ε γµα γρα- φ ς απ τον ελ- ληνικ κ δικα 388 της Γεωγρα- φ ας του Πτολε-

µα ου, ο οπο ος χρονολογε ται στα 1454–55 και κοσµε σ µερα τη Mαρκιαν Bι-

βλιοθ κη.

8/20/2019 klaudios ptolem..pdf

15/32

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 2 M A P T I O Y 2 0 0 0 15

O πτολεµαϊκ ς κ δικαςτης Mον ς Bατοπαιδ ου

Tου ™ø∆ . N. K ∞¢ Õ

Aν. Kαθηγητ Bυζαντιν ς Aρχαιολογ ας

OK¢π∫∞ ̃655 ∆∏ ̃ª√¡◊˜ B·ÙÔ ·È‰›-Ô˘ Â›Ó·È ¤Ó·˜ ÂÏÏËÓÈΘ ÂÚÁ·ÌË-Ó˜ ÎÒ‰Èη˜ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ Û¯‹Ì·ÙÔ˜

(‰È·ÛÙ. 35,3/36 x 25/26,7 ÂÎ.) Ô˘ Û˘Áηٷ-ϤÁÂÙ·È ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙ· Û Ô˘‰·ÈÙÂÚ· ÂÈÎÔÓÔ-ÁÚ·ÊË̤ӷ ¯ÂÈÚÁÚ·Ê· ÙÔ˘ AÁ›Ô˘ OÚÔ˘˜.A ÔÙÂÏÂ›Ù·È · 297 ÁÚ·Ì̤ӷ ʇÏÏ· ηȉ‡Ô ·Ú¿Ê˘ÏÏ·, · ¤Ó· ÛÙËÓ ·Ú¯‹ Î·È ÛÙÔÙ¤ÏÔ˜ Î·È ‰È·ı¤ÙÂÈ ÂÍ·ÈÚÂÙÈο ˘ÎÓÔÁÚ·Ì̤-ÓÔ Î›ÌÂÓÔ, ÙÔ Ô Ô›Ô · ÏÒÓÂÙ·È Û ÌÈ· ÛÙ‹-ÏË ÙˆÓ 37 ¤ˆ˜ 47 ÛÙ›¯ˆÓ Û οı ÛÂÏ›‰·: ËÁÚ·Ê‹ Â›Ó·È ÌÈÎÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· Ì ÔÏÏ¿ Û˘-Ì Ï¤ÁÌ·Ù· Î·È Û˘¯ÓÔ‡˜ Û˘Ó‰˘·ÛÌÔ‡˜ ÁÚ·Ì-Ì¿ÙˆÓ, ÒÛÙ Û ·ÚÎÂÙ¿ ÛËÌ›· Ó· · Ô‚·›ÓÂȉ‡ÛÎÔÏË Ë ·Ó¿ÁÓˆÛË.

H ·ÓÙÈÁÚ·Ê‹, ˆ˜ Î·È Ë ‰È·ÎÛÌËÛË ÙÔ˘¯ÂÈÚÔÁÚ¿ÊÔ˘, ¤ÁÈÓ·Ó · ο ÔÈÔ ¿ÁÓˆÛÙÔÁÈ· ÙËÓ ÒÚ· ÚÛˆ Ô. øÛÙÛÔ, ı· Ì ÔÚÔ‡-Û·Ì ӷ ̆ Ôı¤ÛÔ˘Ì ÙÈ Î·È ÔÈ ‰‡Ô ·˘Ù¤˜ ÂÚ-

Á·Û›Â˜ ÔÊ›ÏÔÓÙ·È ÛÙÔ ‚˘˙·ÓÙÈÓ ÏÁÈÔ M¿-ÍÈÌÔ ¶Ï·ÓÔ‡‰Ë (1260-1310 ÂÚ› Ô˘), Ô Ô Ô›-Ô˜, ÂÎÙ˜ ÙˆÓ ¿ÏψÓ, ·Û¯ÔÏ‹ıËÎÂ Î·È Ì ÙËÁˆÁÚ·Ê›· Î·È ÂȉÈÎÙÂÚ· Ì ÙÔ˘˜ ‰‡Ô ÂÚ›-ÊËÌÔ˘˜ ÁˆÁÚ¿ÊÔ˘˜ Ù˘ ·Ú¯·ÈÙËÙ·˜, ÙÔÓ™ÙÚ¿‚ˆÓ· Î·È ÙÔÓ ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô. AÏÏ¿ Î·È ÛÂ

ÂÚ› ÙˆÛË Ô˘ ‰ÂÓ Â›Ó·È Ô ›‰ÈÔ˜ Ô ¶Ï·ÓÔ‡-‰Ë˜, ı· Ú¤ ÂÈ ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ Ó· ÛÙÚ·ÊÔ