Upload
miya
View
52
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Klimaat en MER’s. Studienamiddag Water 23 januari 2012 Jo Laps Dienst Mer. Inleiding. Verwachte klimaatverandering effecten discipline water 1. Temperatuurstijging: verhoogde waterbehoefte (verdamping ↑) EU Prognose 2100 (Bron: Europees witboek). Inleiding. - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
Klimaat en MER’s
Studienamiddag Water 23 januari 2012
Jo LapsDienst Mer
Studienamiddag Water 23/01/2012 Jo Laps – Dienst Mer
Inleiding
Verwachte klimaatverandering effecten discipline water1. Temperatuurstijging: verhoogde waterbehoefte (verdamping↑)
EU Prognose 2100 (Bron: Europees witboek)
Studienamiddag Water 23/01/2012 Jo Laps – Dienst Mer
Inleiding
Verwachte klimaatverandering effecten discipline water2. Zeespiegelstijging
3. Verandering regenpatroon (neerslagvolumes): nattere winters én drogere zomers (minder kleine regenbuien)
4. Verhoging neerslagintensiteit: intensere (lokale) buien
overstromingen, laagwaterdebieten, droogtestress
EU Prognose 2100 (Bron: Europees witboek)
Studienamiddag Water 23/01/2012 Jo Laps – Dienst Mer
AdaptatieVerwachte klimaatverandering effecten discipline water
Conclusie: toename instabiliteit 1. waterkwantiteit: - grotere variaties in afvoeren, waterpeilen, verblijftijden in
rivieren en stand grondwatertafel
- wijzigingen intensiteit en frequentie overstromingen (cfr. saneringsinfrastructuur)
- wijzigingen intensiteit en frequentie droogte, waterschaarste ! Vlaanderen: lage waterbeschikbaarheid = nu al regio met “ernstig
watertekort”
2. waterkwaliteit: - verzilting van watersysteem (cfr. drinkwatervoorziening)
- verhoogd polluentenaanwezigheid
Hoe omgaan met klimaatverandering? Mitigatie
Adaptatie
= anticipating the adverse effects of climate change and taking appropriate action to prevent or minimize the damage they can cause. Early action will save on damage costs later.*
* http://ec.europa.eu/clima/policies/adaptation/index_en.htm
Studienamiddag Water 23/01/2012 Jo Laps – Dienst Mer
Adaptatie
Hoe omgaan met klimaatverandering?Adaptatiemaatregelen op 3 niveaus:
1. EU – gecoördineerde adaptatie (White paper on adapting to climate change - 2009;
Europese adaptatiestrategie – 2013 )
2. Lidstaat – gerichte adaptatie (VAP/NAP)*
3. Project/Plan – autonome adaptatie
“Project-MER/Plan-MER = ideale instrument voor toetsing naar effecten op klimaat en op klimaatbestendigheid Project/Plan
Nood aan “Klimaatreflex” bij opmaak Project/Plan
* Vlaams Adaptatie Plan (verwacht tegen midden 2012) / Nationaal Adaptatie Plan
Studienamiddag Water 23/01/2012 Jo Laps – Dienst Mer
Hoe de klimaatreflex in de praktijk?
Bij definiëring Project/Plan adaptatie-ambities meenemen (pro-actief) Welke vragen te stellen:
Kan het project/plan invloed hebben op omgevingsklimaat? Vb. hittestress door droogleggen van water in grote steden.
Kan het project/plan toekomstige noodzakelijke adaptatiemaatregelen hinderen? Vb. via ruimtebeslag, waardoor waterberging niet meer mogelijk is.
Kan project/plan nog even goed functioneren bij klimaatwijziging? (afh. levensduur project/plan: indien dit stijgt, stijgt de behoefte aan adaptatiemaatregelen)
Gebeurt momenteel in de praktijk zelden reden = kennis & inzicht beperkt/ontbreekt
Goedkoper dan achteraf maatregelen te voorzien Binnen de overheid ook groeiende aandacht Visie binnen dienst Mer nog in ontwikkeling
Studienamiddag Water 23/01/2012 Jo Laps – Dienst Mer
Hoe de klimaatreflex in de praktijk?
Bij definiëring Project/Plan adaptatie-ambities meenemen (pro-actief) Waar te voorzien binnen MER?:
Adaptatiemaatregelen ≠ klassieke milderende maatregelen aangezien ze niet de effecten van het plan/project op het leefmilieu milderen
Op te nemen als ontwikkelingsscenario in de verschillende relevante disciplines
Kunnen deel uit maken van alternatievenafweging (strategisch niveau)
Wisselwerking gevraagd met MER-deskundigen Huidige praktijkvoorbeelden:
Sigmaplan Kustveiligheidsplan
Studienamiddag Water 23/01/2012 Jo Laps – Dienst Mer
Hoe de klimaatreflex in de praktijk?
Mogelijke maatregelen in MER’s Tegen verdroging
Drietrapsstrategie (vasthouden - bergen - afvoeren) • Hergebruik hemelwater
• Infiltratie (waterdoorlatende verhardingen – wadi’s)
• Buffering met vertraagde afvoer
Grondwatergebruik enkel voor
hoogwaardige toepassingen Grijswatergebruik Hergebruik proceswater Minimaliseren verdamping …
Tegen overstroming Vergroten waterbergingsruimte …
Studienamiddag Water 23/01/2012 Jo Laps – Dienst Mer
Hoe de klimaatreflex in de praktijk?
Mogelijke maatregelen in MER’s Tegen toenemende tijdsvariatie neerslag
Dimensionering infiltratiesystemen en regenwaterberging Dimensionering regenwaterafvoersystemen Voorzien van tijdelijke bergingssystemen (lokale terreindepressies) …
Studienamiddag Water 23/01/2012 Jo Laps – Dienst Mer
Hoe de klimaatreflex in de praktijk?
Met welke beleidsdomeinen zijn er win-win situaties te bereiken?
Natuur & adaptatie: natuur gebruiken om natuurgeweld in te tomen Infiltratiemogelijkheden (ontharding) Ruimte voor water creëren (overstromingsmogelijkheden) Meanderende beken (trage afvoer, grotere opvangcapaciteit)
Landbouw & adaptatie: leveren van “blauwe diensten” Omzetten van akkers in weiden
Ruimtelijke ordening & adaptatie: water als fysisch structurerend element
Waterinfrastructuur: dimensionering, grijswaterinfrastructuur Waterberging (overstromingsmogelijkheden) “Water in de stad”
Studienamiddag Water 23/01/2012 Jo Laps – Dienst Mer
Hoe de klimaatreflex in de praktijk?
Hoe kan de overheid klimaatadaptatie vorm geven
Vrijblijvende ondersteuning: ontwikkeling, beschikbaar stellen en communiceren van kennis en informatie (Milieuverkenning 2030*, codes van goede praktijk, overstromingsgevaarkaarten**,…)
Sensibilisering o.a. via financieringsinstrumenten: vb. subsidies
Uitwerken/evalueren van regelgeving en heffingen: wateraudits, waterprijs i.f.v. beschikbaarheid/verbruik, belasting i.f.v. verhard oppervlakte met afstroom naar riolering (D)
* www.milieurapport.be – VMM, 2009
** ter voorbereiding van ORBP’s (overstromingsrisicobeheerplannen) worden deze kaarten tegen uiterlijk eind 2013 opgemaakt
Studienamiddag Water 23/01/2012 Jo Laps – Dienst Mer
Hoe de klimaatreflex in de praktijk?
Klimaatscenario’s Evolueren met onze kennis Onzekerheden zijn groot
Adaptatiemaatregelen Voldoende flexibel “no regret maatregelen” Win-win situaties zoeken: vb. “Beleidsvisie Water in de stad”*: o.a.
creëren van blauw-groene ruimten; www.adaptatiescan.nl: synergie tussen adaptatie en mitigatie
Multifunctioneel Monitoring / Learning-by-doing
*Departement MOW - 2011