OI ΚΑΛΕΣ ΤΕΧΝΕΣ ΚΑΙ

ΟΙ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΙ ΤΟΥ

ΤΟΠΟΥ ΜΑΣ

Το έργο και η προσφορά του Κώστα

Μαλάμου

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

Ομάδες μαθητών που συμμετείχαν

Κάλτσα

Αγγελική –

Ιάσμη

Λύγδα

Ανθή

Μαλλάτου

Λαμπρίνα

Τσίκου

Γεωργία

Δίμηνα

Αρετή

Δρόσος

Βαγγέλης

Κότικα

Μαρία

Νούσια

Στεφανία

Κιεβάνι

Αντελίνα

Ράγγα

Βασιλική

Σίσκα

Μαρία

Τσίτσου

Κων/να

Ντοντοβέτσι

Αφερντίτα

Σίτη Μαρία

Τατσάκη

Κων/να

Τζώρτζη

Αγγέλικα

Βασικές έννοιες – Παράγοντες της

Ερευνητικής Εργασίας

Μαθητές της Α΄ τάξης του Λυκείου Ελεούσας

Καλλιτέχνες του τόπου μας

Μορφές τέχνης

Πινακοθήκες

Πολιτιστικές εκδηλώσεις

Γενικοί Στόχοι

Να προσεγγίσουμε διάφορες πτυχές μιας σύνθετης έννοιας με βιωματικό τρόπο.

Να αποκτήσουμε κοινωνική & πολιτική σκέψη.

Να εμπλακούμε δημιουργικά στην παραγωγή της γνώσης, εξασφαλίζοντας την αυτονομία στη σκέψη, τη μάθηση και τη δράση.

Να ασκηθούμε στην αυτενέργεια και στη συλλογική εργασία.

Ειδικοί Στόχοι

Να μπορέσουμε να εξετάσουμε τις διάφορες μορφές της Τέχνης και να παρακολουθήσουμε την πορεία και την προσφορά καλλιτεχνών του τόπου μας.

Να εκφραστούμε δημιουργικά μέσα από ομαδικές ή ατομικές εργασίες ( δημιουργία πίνακα ).

Να εξασκηθούμε στην παραγωγή κειμένων.

Να ενημερωθούμε για συλλόγους και φορείς που δείχνουν έμπρακτα το ενδιαφέρον τους στον πολιτισμό και τον άνθρωπο ( πινακοθήκη χαρακτικής, πολιτιστικός σύλλογος Ζίτσας. )

Να καλλιεργήσουμε ένα «νέο ήθος», στον τρόπο σκέψης και δράσης χαρακτηριστικό του οποίου θα είναι η συμμετοχή σε ομάδες, η αίσθηση συνδεσιμότητας, η συνεργασία και η αλληλεπίδραση των μελών των ομάδων μας.

Η πρωτογενής επαφή με την τέχνη και τους καλλιτέχνες και η σύνδεσή της με το τοπικό στοιχείο.

Διοργάνωση έκθεσης – δημόσια εικαστική παρέμβαση. Να μάθουμε να χειριζόμαστε τη γνώση και τη καλλιτεχνική ευαισθησία έτσι ώστε να γεφυρώνουμε το ρεαλισμό με τη φαντασία.

Να αντιληφθούμε ότι η τέχνη έχει τόσα διαφορετικά πρόσωπα όσα και οι άνθρωποι που την εκπροσωπούν (ο καθένας έχει το δικό του πρόσωπο στην τέχνη).

Να συνθέσουμε το υλικό που συγκεντρώσαμε και να το αναρτήσουμε στο διαδίκτυο.

“Η τέχνη είναι ένα από τα λίγα πράγματα, μαζί με τον έρωτα και τη φιλία, που αξίζει να ενδιαφέρεται κανείς .” Brian Aldiss, 1925-, Βρετανός συγγραφέας επιστ. Φαντασίας

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ

Ο Κώστας Μαλάμος γεννήθηκε στην

Αλεξάνδρεια το 1913, αλλά μεγάλωσε στα

Ιωάννινα. Σπούδασε με υποτροφία στην

Ανώτατη Σχολή καλών τεχνών της Αθήνας με

δασκάλους τον Κωνσταντίνο Παρθένη,τον

Παύλο Μαθιόπουλο και τον Ουμβέρτο

Αργυρό. Κατά την διάρκεια των σπουδών του

τιμήθηκε με διάφορα βραβεία και αποφοίτησε

το 1937 με Α' βραβείο στο γυμνό.

Σπουδαστής ακόμη ο Μαλάμος κάνει την

πρώτη του ατομική έκθεση στα Γιάννενα το

1933 ενώ από το 1937 παίρνει μέρος σε

ομαδικές εκθέσεις.Το 1937 ανοίγει

φροντιστήριο ζωγραφικής στην Αθήνα. Ένα

χρόνο αργότερα διορίζεται καλλιτέχνης στο

Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο,γεγονός που

τον έφερε σε μεγαλύτερη επαφή με την Αρχαία

Τέχνη.

Το 1941,μετά από τον γάμο του με την επίσης ζωγράφο Ιωάννα

Μητσέα,επιστρέφει στα Ιωάννινα και ιδρύει μαζί της σχολείο ζωγραφικής αλλά

το 1942 ξαναγυρίζει στην Αθήνα.

Το 1944 αρνείται την οργάνωση της Α.Σ.Κ.Τ. στον Πύργο της Τήνου, που του

κάνει το Υπουργείο Παιδείας και το 1946 μετέχει στην πρώτη μεταπολεμική

έκθεση της Ελληνογαλλικής ένωσης στο Γαλλικό Ινστιτούτο της Αθήνας και

παίρνει μέρος με απόφαση καλλιτεχνικής επιτροπής στην έκθεση Ελληνικής

τέχνης στη Στοκχόλμη.

Την ίδια χρονιά διορίζεται καθηγητής στο Κολέγιο Αθηνών και του δίνεται

υποτροφία της Γαλλικής Κυβέρνησης για να συνεχίσει τις σπουδές του στο

Παρίσι,όμως λόγω των περιστάσεων δεν μπορεί να επωφεληθεί.

Το 1960 ιδρύει στα Γιάννενα την Πινακοθήκη Νεοελληνικής Τέχνης με

συνεργασία του σωματείου «Οι Φίλοι Των Ιωαννίνων».

Το 1980 εκλέγεται Πρόεδρος του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος.

Ο Μαλάμος εξακολουθεί να εργάζεται πάντα και να μοιράζει τη ζωή του

ανάμεσα στα Γιάννενα και την Αθήνα,ως το 2007, έτος κατά το οποίο απεβίωσε.

Λίγα λόγια για τον καλλιτέχνη… Ήταν ζωγράφος της πραγματικότητας. Τον ενδιέφερε πάνω απ' όλα ο

άνθρωπος. Ζωγραφίζει τον τόπο όπου ζει και δουλεύει, τις ασχολίες, τον καθημερινό μόχθο, τις ψυχολογικές αποχρώσεις, που τις αποδίδει αδρά μέσα από το πορτρέτο. Έμπειρος σχεδιαστής, επιμένει στην ακρίβεια και στη στέρεη δόμηση κάθε του έργου.

Το φως, ως ενεργό στοιχείο του χρώματος, αποτελεί, από τα σπουδαστικά ακόμη χρόνια του, πρωταρχικό εργαλείο διαμόρφωσης της εικόνας. Του άρεσε να ζωγραφίζει την ύπαιθρο. Παλαιότερα είχε ισχυριστεί σε συνέντευξη του ότι το φως την Αθήνας διαλύει το σχέδιο σε αντίθεση με αυτό της Ηπείρου που μπορείς να τα βλέπεις όλα.

Ο Κώστας Μαλάμος από τα πρώτα χρόνια της καλλιτεχνικής του πορείας ενδιαφέρεται για όλες τις θεματογραφίες περιοχές καθώς κάνει και τις πρώτες του προσπάθειες στην προσωπογραφία. Πρόκειται για έναν τομέα στον οποίον δείχνει πολύ γρήγορα τις ικανότητες του να προχωρήσει πέρα από το κλίμα των δασκάλων του και να περάσει καθαρά σε προσωπικές διατυπώσεις. Η επίδραση του Μαθιόπουλου κυρίως διακρίνεται στην απασχόλησή του Μαλάμου με το παστέλ.

Παρόλο που εργάζεται με παστέλ δίνει μαζί με τα εξωτερικά φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά των προσώπων και κάτι από τον εσωτερικό τους κόσμο παραβλέποντας την επιφανειακότητα και την εξωτερική ωραιοπάθεια. Με τις συνολικά εικοσιτέσσερις προσωπογραφίες του ομαδικού πορτρέτου μπορούμε να αντικρίσουμε ένα εντυπωσιακό σύνολο το οποίο δεν μας είναι γνωστό στην ευρωπαϊκή τέχνη.

Προσωπογραφίες

Εργασία των: Κάλτσα Αγγελικής– Ιάσμης

Λύγδα Ανθής

Μαλλάτου Λαμπρίνας

Τσίκου Γεωργίας

ΠΡΟΣΩΠΟΓΡΑΦΙΕΣ ΠΑΤΕΡΑ

- ΜΗΤΕΡΑΣ

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι

προσωπογραφίες του Πατέρα και της Μητέρας του, στις

οποίες δεν περιορίζεται μόνο στα εξωτερικά φυσιογνωμικά

χαρακτηριστικά, αλλά ο ζωγράφος κατορθώνει να μας δώσει

ένα είδος ψυχολογικής διείσδυσης των μορφών.

Με περιγραφικά στοιχεία καθώς και με χρωματική

επένδυση μας δίνει την σοβαρότητα, την στοχαστική και την

μελαγχολική διάθεση του πατέρα, όπως και την κάποια

απαισιόδοξη έκφραση της μητέρας του. Οι εσωτερικές

ανησυχίες και η βαθιά μελαγχολία εξηγούνται από το

γεγονός ότι έχουν ζωγραφιστεί στα βαριά χρόνια της

κατοχής.

Το έργο αυτό αποτελεί μία από τις σημαντικότερες προσωπογραφίες του. Στο έργο

αυτό εργάστηκε αρκετά χρόνια και τελικά ολοκληρώθηκε το 1988. Σε αυτό το σημείο

πρέπει να τονίσουμε ότι οι ομαδικές προσωπογραφίες της νεοελληνικής τέχνης είναι

ελάχιστες. Το έργο αυτό είναι κυρίως επηρεασμένο από το έργο του Κουρμπέ «το

ατελιέ». Ο Μαλάμος δεν ενδιαφέρεται στην ΟΜΑΔΙΚΗ ΠΡΟΣΩΠΟΓΡΑΦΙΑ για

αλληγορικά και μεταφορικά θέματα. Το έργο έχει ύψος 2μ. και μήκος 3,35μ.

Πριν την παρουσίαση του ολοκληρωμένου, τελειοποιημένου του έργου έκανε πολλά

προσχέδια ένα εκ των οποίων παρουσιάστηκε στην πινακοθήκη στα

Γιάννενα(1991).Ομοίως ο Κ.Μαλάμος όπως στο έργο του Κουρμπέ έχει στο πρώτο

επίπεδο ένα σκυλάκι και ένα παιδάκι. Στο έργο παρουσιάζονται μερικοί από τους

κυριότερους καλλιτέχνες μας. Ανοίγει από αριστερά με τον Μέμο Μακρή, τον Βάλια

Σεμερτζίδη, τον Τάσσο, τον Κώστα Γραμματόπουλο, τον Τηλέμαχο Κάνθο, το Γεώργιο

Μαννουσάκη, τη Λουκία Μαγγιώρου και τον Κλέαρχο Λουκόπουλο.

Η προσωπογραφία του Κ.

Παλαμά

Ζωγραφισμένη με παστέλ, είναι ένα έργο

στα πλαίσια του αντικειμενικού ρεαλισμού

,που διακρίνεται για τη δυνατότητα της

ψυχολογικής διείσδυσης.

Ο Παλαμάς εικονίζεται καθιστός στο

γραφείο, στα τρία τέταρτα, κατά έναν τύπο

γνωστό και από άλλες απεικονίσεις του στη

ζωγραφική, αλλά και στη γλυπτική. Έχει

στηριγμένο το πηγούνι του στο δεξί του χέρι,

απέναντί του έχει ένα αγαλματάκι της

Αφροδίτης και ψηλότερα στον τοίχο έναν

πίνακα, ενώ πίσω του είναι μια βιβλιοθήκη.

Ιδιαίτερη εντύπωση κάνει το θαυμάσιο

σχέδιο και ο συνδυασμός ρεαλιστικών

χρωμάτων, αλλά αναμφίβολα όλο το

εσωτερικό περιεχόμενο του έργου

εκφράζεται με το χαρακτήρα και την

εσωτερικότητα του χρώματος, αυτού του

ψυχρού γκριζοπράσινου χρώματος που

ολοκληρώνει το χαρακτήρα του συνόλου και

την εσωτερική μοναξιά του ποιητή.

“Το πρώτο προνόμιο ενός καλλιτέχνη σε οποιοδήποτε μέσο είναι να γελοιοποιεί τον εαυτό του.” Pauline Kael, 1919-2001, Αμερικανίδα κριτικός κινηματογράφου

ΤΟΠΙΟΓΡΑΦΙΑ

Εργασία των: Δίμηνα Αρετής

Δρόσου Βαγγέλη

Κότικα Μαρίας

Νούσια Στεφανίας

Τοπιογραφίες

Ο φυσικός χώρος, δηλαδή η τοπιογραφία ,είναι μια άλλη θεματογραφική

περιοχή που θα απασχολήσει τον Μαλάμο σε όλες τις φάσεις της καλλιτεχνικής

του δημιουργίας.Τοπία της Ηπείρου περισσότερο, αλλά και άλλων περιοχών της

Ελλάδας θα γίνουν αφετηρίες και θα αποτελέσουν ερεθίσματα για τις αναζητήσεις

του.

Και στην περίπτωση αυτή ο καλλιτέχνης έχει σαν αφετηρία την οπτική

πραγματικότητα, δηλαδή το συγκεκριμένο τοπίο, αλλά δε θα περιοριστεί (στους

πιο χαρακτηριστικούς και ολοκληρωμένους του πίνακες) μόνο στη ρεαλιστική

περιγραφή. Θα επιχειρήσει και θα κατορθώσει να μας δώσει άλλοτε μια

προσωπική ποιητική ερμηνεία τους και άλλοτε μια επιβολή των τυπικών και των

καθοριστικών στοιχείων των θεμάτων του.

Ο καλλιτέχνης φαίνεται ότι δεν ενδιαφέρεται για την εξωτερική πιστότητα όσο

για την απόδοση των καθοριστικών στοιχείων του θέματος και την έμφαση στο

ατμοσφαιρικό. Η έμφαση στις κατακτήσεις του Σεζάν γίνεται περισσότερο

αφομοιωμένη και πιο φανερή σε μια σειρά έργων του από τα χρόνια 1950-1952.

Έτσι σε προσπάθειες όπως η «Πάργα» του 1950 και το «Παρίσι» του 1951, ο

Μαλάμος προχωρεί σε έναν προσωπικό συνδυασμό σεζανικών και ιμπρεσιονιστικών

τύπων, με εξαιρετικά εκφραστικά αποτελέσματα.

Στην «Πάργα», το πρώτο επίπεδο με τα σπίτια έχει καθαρά ιμπρεσιονιστικά στοιχεία,

ενώ το δεύτερο, με τα χρώματα σαν ογκομετρικές αξίες, μένει περισσότερο στο κλίμα

των έργων του Σεζάν . Ίδια εποχή, στο έργο του «Παρίσι» έχουμε μια αντιστροφή των

ίδιων στοιχείων με τα σεζανικά στο πρώτο επίπεδο, τα ιμπρεσιονιστικά στο δεύτερο.

Στις δυο περιπτώσεις διαπιστώνεται εύκολα η τάση του Μαλάμου να φτάσει σε μια

καθαρά προσωπική σύνθεση, μια εκφραστική γλώσσα που διακρίνεται για την

εσωτερικότητα και το ζωγραφικό της πλούτο.

Με έργα που αναφέρονται σε αρχιτεκτονικά θέματα, ιδιαίτερα σε

νεοκλασικά οικοδομήματα και εσωτερικά, έχουμε μια άλλη μεγάλη

θεματογραφική περιοχή, που έχει απασχολήσει τον Μαλάμο.

Και σ’ αυτή ο καλλιτέχνης μας έχει δώσει εξαιρετικές

εργασίες του, που βασίζονται περισσότερο στην οξύτητα του

σχεδίου και την ευγένεια του χρώματος, τη μελετημένη σύνθεση και την

απόδοση του ουσιαστικού.

Χωρίς πάντοτε να περιορίζεται στην

καταλογογράφηση της αντικειμενικής πραγματικότητας , ο

καλλιτέχνης κατορθώνει να μας δώσει σύνολα που διακρίνονται για

τη βαθιά νοσταλγία και τη ρομαντική διάθεση για ό,τι χάνεται. Ακόμη

στις πιο σημαντικές προσπάθειες του από τη θεματογραφική αυτή

περιοχή, εισάγεται και μια συνομιλία του σήμερα με το χτες, της

ζωής με την ιστορία .Με βαθιά αγάπη και εσωτερική συγκίνηση για τα

οικοδομήματα αυτά ο Μαλάμος μας δίνει μια ζωγραφική στην οποία

μεταφέρεται όλος ο χαρακτήρας και η ευγένεια του κλασικισμού στο

Θεατή. Σε έργα του σαν το «Σπίτι στην Πάργα» του 1965 , η λιτότητα

και η έμφαση στα κάθετα και οριζόντια θέματα και πολύ περισσότερο τα ψυχρά

χρώματα υποβάλλουν όλη την επίδραση του χρόνου στο οικοδόμημα.

Ανάλογα στοιχεία έχουμε και στο «Νεοκλασικό σπίτι στην Πλάκα» του 1980. Στα

πιο ενδιαφέροντα έργα της ομάδας των αρχιτεκτονικών θεμάτων ανήκουν το «Πλατεία

Λαυρίου» από το 1975 και το «Λαύριο - Αγορά» του 1982. Πρόκειται για έργα στα

οποία εκφράζεται ο χαρακτήρας των κλασικιστικών οικοδομημάτων με την

καθαρότητα των γραμμών, την εσωτερικότητα του χρώματος, την επιβολή του συνόλου

.Η απόσταση της κλασικιστικής αρχιτεκτονικής από το θεατή εκφράζεται με το

χαρακτήρα των ψυχρών περισσότερο χρωμάτων .

“Ονειρεύομαι ότι

ζωγραφίζω και μετά

ζωγραφίζω αυτό που

ονειρεύομαι.”

Vincent Van Gogh, 1853-

1890, Ολλανδός ζωγράφος

ΝΕΚΡΗ ΦΥΣΗ

Εργασία των: Κεβάνι Αντελίνας

Ράγγα Βασιλικής

Σίσκα Μαρίας

Τσίτσου Κων/νας

Συχνά ο Κώστας Μαλάμος συνδυάζει νεκρή φύση και εσωτερικό χώρο

με τρόπο που διευρύνει τις εκφραστικές δυνατότητες των δύο κατηγοριών

όπως το «Νεκρή φύση με βιβλία» από το 1943 περίπου.

Είναι εντυπωσιακός ο συνδυασμός ψυχρών και θερμών χρωμάτων. Έτσι

κατανοεί κανείς ότι ακόμη και στις πολύ πρώιμες προσπάθειες του , δεν

θέλει να εστιάσει στην απλή απόδοση της αντικειμενικής πραγματικότητας,

αλλά σε μια πιο ουσιαστική ερμηνεία της.

Ειδικότερα επισημαίνουμε στις ζωγραφικές αξίες τους συνδυασμούς

πλαστικών και σχεδιαστικών τύπων στο «νεκρή φύση με φρούτα,

λουλούδια, το μικρό ξύλινο γλυπτό και το

μαρμάρινο κεφάλι γλυπτού και την παλέτα

του» από το 1942... Πρόκειται για ένα

εξαιρετικό έργο απ' τα αρχικά της ακμής

του στο οποίο συνδυάζονται γνωστοί τύποι

και προσωπικές κατακτήσεις, καθώς και

αναφορές στο «memento mori».

Στο έργο του

Μαλάμου «Στο

εργαστήριο»

(1958),

συνδυάζονται

γραμμικές και

χρωματικές αξίες.

Στα έργα του μετά το 1960, όπως το

«καρέκλα και σπασμένη προτομή», δεν

είναι μόνο η έμφαση στα σχεδιαστικά

στοιχεία και τα ψυχρά περισσότερο

χρώματα, αλλά και η μεγαλύτερη

αναφορά σε συμβολικά και μεταφορικά

χαρακτηριστικά.

Στις νεκρές φύσεις πρέπει να

συμπεριληφθεί το έργο του «Το

Εργαστήριο» (1964).

Αυτό το έργο μπορεί να θεωρηθεί ως

απάντηση στους πίνακες του 17ου αιώνα

που μας παρουσιάζουν ιδιωτικές

συλλογές.

Στο έργο αυτό είναι ο καλλιτέχνης

που εργάζεται έχοντας εξαιρετικές

εκφραστικές προεκτάσεις.

Στη «Νεκρή φύση με τραπέζι»

κάνει εντύπωση ο

συνδυασμός σχεδιαστικών

και χρωματικών αξιών.

Σε μια άλλη «Νεκρή Φύση»

(1978) είναι το παιχνίδι των

ζεστών και ψυχρών τόνων που

ολοκλήρωσε το περιεχόμενο

του συνόλου.

Σε αυτή όπως και σε άλλες

σειρές έργων του Μαλάμου

είναι περισσότερο το εσωτερικό

και λιγότερο η Νεκρή Φύση

που τον ενδιαφέρει δηλαδή ο

χώρος και όχι τα αντικείμενα.

Σε ένα

άλλο

«Εσωτερι

κό»

(1985)

έχουμε

το ρόλο

του

χώρου

που

τονίζεται.

Στο «Αντικείμενα»

χρησιμοποιούνται

με ασφάλεια οι

ρεαλιστικές

διατυπώσεις και η

ποιητική φωνή του

χρώματος.

Στο «Αντικείμενα και γλυπτό

του Καπράλου» (1984), ο

Μαλάμος συνδυάζει την

εξωτερική πιστότητα απόδοσης

των αντικειμένων με την

εσωτερική αλήθεια του

συνόλου.

Στο έργο του «Τραπεζάκι με ένα τριαντάφυλλο» (1984) δίνει

μια από τις ποιητικές ερμηνείες του θέματος.

Τέλος, «Το εσωτερικό»

υποβάλλει συμβολικές

προεκτάσεις.

Ο καλλιτέχνης δεν επιθυμεί να σταθεί μόνο στη περιοχή αυτή επειδή

προτιμά να δίνει την καθαρά προσωπική του νότα στα έργα του, έτσι ώστε να

ανταποκρίνονται περισσότερο στην ιδιοσυγκρασία του.

Πάντα σύμφωνα με την αντικειμενική πραγματικότητα ερμηνεύει με δικό

του τρόπο της συναντήσεις του. Χρησιμοποιώντας διαφορετικές στιλιστικές

αξίες για κάθε θεματογραφική περιοχή κατορθώνει την ολοκλήρωση των

προσωπικών ερμηνειών του.

Στις θεματογραφικές περιοχές, που τον ενδιαφέρουν διακρίνουμε την

ασφάλεια της σύνθεσης , τη σαφήνεια της μορφοπλαστικής του γλώσσας και

τον εκφραστικό πλούτο. Δεν επιδιώκει να εντυπωσιάσει παρά μόνο να

εκφράσει με ειλικρίνεια τις συναντήσεις του με τον κόσμο και τη ζωή.

Το μορφοπλαστικό του λεξιλόγιο εκφράζει άμεσα το εσωτερικό

περιεχόμενο των θεμάτων του, και ακόμη δεν διστάζει να θυσιάσει την

εξωτερική ρεαλιστική περιγραφή για να προοδεύσει στην ερμηνεία του

εσωτερικού και την επιβολή του ουσιαστικού. Έτσι στις πιο ολοκληρωμένες

και χαρακτηριστικές του προσπάθειες καταφέρνει να μας δώσει έργα που

διακρίνονται για την εσωτερικότητα και την πηγαιότητα τους.

ΗΘΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Εργασία των: Ντοντοβέτσι Αφερντίτας

Σίτη Μαρίας

Τατσάκη Κων/νας

Τζώρτζη Αγγέλικας

Ιστορικά Θέματα Ο Κώστας Μαλάμος ήταν παρών σε διάφορα σημαντικά γεγονότα, γι'

αυτό και πολλοί από τους πίνακες του έχουν να κάνουν με διάφορα

ιστορικά θέματα.

Υπάρχει μια σειρά έργων που αναφέρονται σε γεγονότα της σύγχρονης

ιστορίας, όπως οι σκηνές της κατοχής, της κυπριακής τραγωδίας και του

Βιετνάμ.

Αν και είναι ζωγραφισμένα κάπως αργότερα, βασίζονται στις μνήμες

από τα γεγονότα που είχε ο Κ. Μαλάμος.

Κάντε διπλό κλικ για την προσθήκη

γραφικού

Μερικά από αυτά

τα έργα είναι το

“Μετά την

εκτέλεση”,

και το “Φευγιό”,

από την ίδια

χρονιά.

Το αριστούργημα του “Μετά την Εκτέλεση” διηγείται κατά κάποιον

τρόπο την ιστορία του χρονικού της καταστροφής του Κομμένου. Ο

καλλιτέχνης επηρεασμένος από τη μεγάλη σφαγή που είχε λάβει χώρα στο

Κομμένο, δημιούργησε αυτό το έργο.

Ηθογραφία Σε στενή σχέση με την προσωπογραφία του Μαλάμου βρίσκεται και η

ηθογραφία του, δηλαδή η απασχόληση του με τα θέματα της καθημερινής

ζωής. Έργα του σε παστέλ, διακρίνονται για τα βαριά χρώματα, τα

γωνιώδη περιγράμματα, την έμφαση στο τυπικό και τα έστω και

περιορισμένα εξπρεσιονιστικά στοιχεία. Στα έργα του Μαλάμου, με τις

μορφές κινούμενους χρωματικούς όγκους, τα πρόσωπα χωρίς ατομικά

χαρακτηριστικά, το χώρο σκόπιμα ακαθόριστο, όλα αποκτούν το

χαρακτήρα της τραγωδίας.

Σε προσπάθειες με περισσότερο τυπικό ηθογραφικό χαρακτήρα, ο

Μαλάμος χρησιμοποιεί ένα συγκεκριμένο λεξιλόγιο.

Μια άλλη σειρά έργων του Μαλάμου στα πλαίσια της ηθογραφίας

έχουμε με τα έργα του από τη ζωή των μεταλλωρύχων του Μαντέμ

Λάκκου, ζωγραφισμένα το 1978-80.

Πρόκειται για προσπάθειες στις οποίες έχουμε σαφέστερα τη θυσία του

ατομικού στο τυπικό και του χρονικού στο διαχρονικό.

Επίσκεψη στη Ζίτσα

Την Πέμπτη 22 Νοεμβρίου 2012 πραγματοποιήθηκε εκπαιδευτική επίσκεψη στη Ζίτσα από το τμήμα της Α΄ Λυκείου του σχολείου μας, το οποίο εκπονεί διερευνητική εργασία (project) με θέμα «Οι καλές τέχνες και εκπρόσωποι του τόπου μας: Το έργο και η προσφορά του ζωγράφου Κώστα Μαλάμου», με υπεύθυνους καθηγητές την κυρία Γεωργαλή Παναγιώτα και τον κύριο Μέμο Σπύρο.

Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε το Δήμο Ζίτσας για την υποδοχή και ξενάγηση στην Πινακοθήκη Χαρακτικής. Επίσης να ευχαριστήσουμε την κυρία Πλάτωνα Βούλα για την υποδοχή και ξενάγηση στο Λαογραφικό Μουσείο της Ζίτσας.

Οι εντυπώσεις μας Το τμήμα μας επισκέφθηκε στις 22 Νοεμβρίου την Πινακοθήκη Χαρακτικής

της Ζίτσας, καθώς και το Λαογραφικό μουσείο, στα πλαίσια της διερευνητικής μας εργασίας.

Στην πινακοθήκη η υπεύθυνη μας παρουσίασε ένα DVD με πολλές πληροφορίες για την τεχνική της χαρακτικής, οι οποίες ήταν άγνωστες σε μας. Καθώς ξεναγηθήκαμε στα έργα τέχνης, εμείς οι ίδιοι οι μαθητές διαβάσαμε πληροφορίες για τους ζωγράφους και τους χαράκτες, τις οποίες είχαμε ψάξει και συγκεντρώσει πριν την επίσκεψή μας.

Στο λαογραφικό μουσείο ενημερωθήκαμε οργανωμένοι κατά ομάδες και, αφού καταγράψαμε τα αντικείμενα και τη χρησιμότητά τους τα παλιότερα χρόνια, τα παρουσιάσαμε μεταξύ μας. Στο τέλος μας περίμενε και μια έκπληξη από τις κυρίες που μας υποδέχτηκαν, αφού μας κέρασαν κέικ, αναψυκτικά και τα περίφημα «μπόλια», ένα τοπικό γλύκισμα με καλαμπόκι, σιτάρι, καρύδια και πετιμέζι. Όπως μας εξήγησαν φτιάχνεται αυτή την εποχή (συνήθως του αγίου Ανδρέα) θέλοντας να ευχαριστήσουν το θεό για τη σοδειά της προηγούμενης χρονιάς και να ευχηθούν για την προκοπή της χρονιάς που θα έρχονταν. Έτσι έκλεισε η επίσκεψή μας, αφού πήραμε πολλές «γεύσεις».

Αυτά που μας «έμειναν»:

Αντλήσαμε πληροφορίες για το έργο και τη συμβολή του Μαλάμου στην ίδρυση της πινακοθήκης στη Ζίτσα. Κατανοήσαμε την προσπάθειά του να γίνει η τέχνη προσιτή στους νέους ανθρώπους που ζουν μακριά από τις μεγάλες πόλεις.

Είναι μια εντυπωσιακή πινακοθήκη με πολλά και αξιόλογα έργα!

Η χαρακτική είναι μια δύσκολη τεχνική αλλά τα αποτελέσματα είναι φανταστικά!

Ήταν μια ενδιαφέρουσα και αξιόλογη επίσκεψη!

Το λαογραφικό μουσείο είχε πάρα πολλά αντικείμενα. Μας μετέφερε στον τρόπο ζωής μιας άλλης εποχής!

Οι κυρίες του Λαογραφικού Μουσείου «ζωντάνεψαν» με πολύ αγάπη τα χρόνια της ζωής τους στη Ζίτσα.

Τα μπόλια είχαν απίστευτη γεύση!

Συνδυάσαμε ενημέρωση και ευχαρίστηση!

Στην Πινακοθήκη…

Αυτά που μας «έμειναν»:

• Αντλήσαμε πληροφορίες για το έργο και τη συμβολή του Μαλάμου στην

ίδρυση της πινακοθήκης στη Ζίτσα. Κατανοήσαμε την προσπάθειά του να γίνει

η τέχνη προσιτή στους νέους ανθρώπους που ζουν μακριά από τις μεγάλες πόλεις.

•Είναι μια εντυπωσιακή πινακοθήκη με πολλά και αξιόλογα έργα!

•Η χαρακτική είναι μια δύσκολη τεχνική αλλά τα αποτελέσματα είναι

φανταστικά!

•Ήταν μια ενδιαφέρουσα και αξιόλογη επίσκεψη!

•Το λαογραφικό μουσείο είχε πάρα πολλά αντικείμενα. Μας μετέφερε στον τρόπο

ζωής μιας άλλης εποχής!

•Οι κυρίες του Λαογραφικού Μουσείου «ζωντάνεψαν» με πολύ αγάπη τα χρόνια της

ζωής τους στη Ζίτσα

•Τα μπόλια είχαν απίστευτη γεύση!

•Συνδυάσαμε ενημέρωση και ευχαρίστηση!

ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΖΩΓΡΑΦΟ ΔΗΜΗΤΡΗ ΡΑΤΣΙΚΑ Στις 28 Φεβρουαρίου 2013, ημέρα Πέμπτη επισκεφθήκαμε τον ζωγράφο Δημήτριο

Ράτσικα στο πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Αφού γνωριστήκαμε άρχισε να μας μιλάει γενικά

για τη ζωγραφική, όπως επίσης μας έδωσε χαρτιά να ζωγραφίσουμε κύκλους έτσι ώστε να

δούμε τα συμπληρωματικά χρώματα. Έπειτα του θέσαμε κάποια ερωτήματα για τη ζωή, τα

έργα του και την καλλιτεχνική του πορεία, στα οποία απάντησε με ειλικρίνεια, χωρίς να

αποφύγει καμία από τις ερωτήσεις.

Στο τέλος μας έδωσε κάποιες πληροφορίες σχετικά με τα χρώματα και τα είδη τους...

Μετά από περίπου 2 ώρες ξεκινήσαμε για την επιστροφή στο σχολείο μας.

Ο Δημήτρης Ράτσικας είναι ένας αξιόλογος ζωγράφος και είμαστε πολύ περήφανοι που

διδάσκει στην πόλη μας!!!

ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ ΓΛΥΠΤΙΚΗΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗ

Την Πέμπτη 14-03-2013 επισκεφθήκαμε μια έκθεση γλυπτικής του

Παπαγιάννη. Από τη στιγμή που μας ανακοίνωσαν ότι θα επισκεφτούμε έκθεση

γλυπτικής ήμασταν ενθουσιασμένοι. Η γλυπτική εξάλλου είναι ένα είδος

ζωγραφικής σε τρισδιάστατη μορφή. Τουλάχιστον έτσι το βλέπουμε εμείς.

Όταν μπήκαμε στο κτήριο, το πρώτο πράγμα που μας τράβηξε την προσοχή

ήταν ένα τεράστιο ταψί γεμάτο ψωμιά από πηλό. Δεξιά και αριστερά υπήρχαν

πελώρια αγάλματα φτιαγμένα από υλικά που είχε μαζέψει ο ίδιος. Αυτό μας

έκανε πραγματικά μεγάλη εντύπωση,

καθώς συνειδητοποιήσαμε πόσο

δημιουργικός ήταν ο κύριος Παπαγιάννης

αλλά και πόση φαντασία είχε.!

Στη μέση λοιπόν της αίθουσας υπήρχε ένα πολύ μακρύ τραπέζι πάνω στο οποίο

υπήρχαν χιλιάδες αγαλματίδια τα οποία δεν είχαν κανένα κοινό σημείο μεταξύ

τους! Αυτό μας εντυπωσίασε πάρα πολύ, γιατί είναι πολύ δύσκολο να

δημιουργήσει κανείς πάνω από 1.000 μικροσκοπικές φιγούρες, εντελώς

διαφορετικές μεταξύ τους.

Επίσης, κάτι που μας άρεσε πολύ ήταν και το γεγονός ότι σε ένα σημείο της

αίθουσας προβαλλόταν ένα βίντεο σχετικά με τη μέθοδο που χρησιμοποίησε ο

γλύπτης. Έτσι μπορέσαμε να καταλάβουμε περίπου πώς εργάστηκε για να

φτιάξει όλα αυτά τα αγάλματα,

τα οποία ήταν πραγματικά υπέροχα.

Τέλος, θα θέλαμε πολύ να

μας δινόταν ξανά μία

ευκαιρία σαν κι αυτή,

καθώς δεν παρατηρούμε

απλά τα έργα, αλλά

προσπαθούμε να

καταλάβουμε τι μήνυμα

θέλει να περάσει στον

κόσμο ο καλλιτέχνης και τι

ακριβώς θέλει να μας δείξει

μέσα από το έργο του.

“Ακόμα και ο μεγαλύτερος καλλιτέχνης υπήρξε αρχάριος.” Ralph Waldo Emerson, 1803-1884, Αμερικανός φιλόσοφος

Την παρουσίαση επιμελήθηκαν οι

μαθήτριες:

Κάλτσα Αγγελική - Ιάσμη

Λύγδα Ανθή

Υπεύθυνοι Καθηγητές :

Γεωργαλή Παναγιώτα

Μέμος Σπύρος

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βαγενά-Παπαιωάνου Λ., Κώστας Μαλάμος, Αθήνα, εκδόσεις

«Μέλισσσα», (1994).

Βούλγαρη Χ., Κώστας Μαλάμος (διπλωματική εργασία), Ιωάννινα, Τμήμα

Πλαστικών Τεχνών και Επιστημών της Τέχνης (2010).

Στεργιόπουλος Κ., Η Πινακοθήκη Ιωαννίνων, Αθήνα, Οι Φίλοι Των

Ιωαννίνων Και Πάσης Ηπείρου, (1972).

Rilke R. M., Auguste Rodin Η Τέχνη, εκδόσεις PRINTA, Αθήνα (2006).

Chapman L. H., Διδακτική της Τέχνης, εκδόσεις «Νεφέλη», Αθήνα (1993)

Μέλισσα, Οι Έλληνες Ζωγράφοι, εκδόσεις «Μέλισσα», Αθήνα (1976).

Gombrich, Το Χρονικό της Τέχνης, ΜΙΕΤ, Αθήνα (1994).

Ημερησία, Artbook, εκδόσεις Εθνικής Τράπεζας, Αθήνα 2006.

Καθημερινή, Μεγάλοι Ζωγράφοι, Βιβλιοθήκη Τέχνης Καθημερινής, Αθήνα

(2006).