1KODI CIVILI

REPUBLIKS S SHQIPRIS

Botim i Qendrs s Publikimeve Zyrtare

Shtator, 2003

Miratuar me ligjin nr.7850, dat 29.7.1994, ndryshuar me ligjin nr.8536, dat 18.10.1999

dhe nr.8781, dat 3.5.2001.

2Azhurnoi: Valjeta Kaftalli, Afrdita Prnoca

i ktij botimi Qendra e Publikimeve Zyrtare

3Faqe Neni

PJESA I 11 1-140 PJESA E PRGJITHSHME 11TITULLI I 1-63 SUBJEKTET E S DREJTS CIVILE 11KREU I 1-23 PERSONAT FIZIK

A. Zotsia juridike 11 1-4B. E drejta e emrit 12 5C. Zotsia pr t vepruar 13 6-11. Banimi dhe qndrimi 14 12-14D. Shpallja e zhdukjes dhe e vdekjes s nj personi 15 15-23

KREU II 24-63 PERSONAT JURIDIK 18

A. Dispozita t prgjithshme 18 24-38B. Shoqatat 21 39-53C. Fondacionet 27 54-63

TITULLI II 64-78PRFAQSIMI 30

KREU I 64-78KUPTIMI DHE LLOJET E PRFAQSIMIT 30

TITULI III 79-111VEPRIMET JURIDIKE 35

KREU I 79-91DISPOZITA T PRGJITHSHME 35

PRMBAJTJA E LNDS

4KREU II 92-111PAVLEFSHMRIA E VEPRIMEVE JURIDIKE 38

TITULLI IV 112-140PARASHKRIMI I PADIS DHE DEKADENCAE T DREJTAVE 44

KREU I 112-128DISPOZITA T PRGJITHSHME 44

KREU II 129-136PEZULLIMI DHE NDRPRERJA E PARASHKRIMIT 49A. Pezullimi i parashkrimit 49 129-130B. Ndrprerja e parashkrimit 50 131-136

KREU III 137-140PREKLUZIVITETI (DEKADENCA) 52

PJESA II 53 141-315SENDET DHE PRONSIA 53

TITULLI I 141-148SENDET 53

TITULLI II 149-198PRONSIA 55

KREU I 149-161DISPOZITA T PRGJITHSHME 55

KREU II 162-191FITIMI DHE HUMBJA E PRONSIS 59

KREU III 192-198REGJISTRIMI PASURIVE T PALUAJTSHME 68

TITULLI III 199-231BASHKPRONSIA 70

KREU I 199-208BASHKPRONSIA N PJES 70

Faqe Neni

5KREU II 209-231BASHKPRONSIA N TRSI 75A. Bashkpronsia e detyrueshme 75 209-221B. Bashkpronsia midis antarve t familjes bujqsore 80 222-230C. Bashkpronsia ndrmjet bashkshortve 82 231

TITULLI IV 232-258UZUFRUKTI 83

KREU I 232-236DISPOZITA T PRGJITHSHME 83

KREU II 237-245T DREJTAT Q RRJEDHIN NGA UZUFRUKTI 84

KREU III 246-254DETYRIMET Q RRJEDHIN NGA UZUFRUKTI 88

KREU IV 255-258MBARIMI I UZUFRUKTIT 91

TITULLI V 259-260PRDORIMI E BANIMI 93

TITULLI VI 261-295SERVITUTET 93

KREU I 261-264DISPOZITA T PRGJITHSHME 93

KREU II 265-280SERVITUTET DETYRUESE 94

KREU III 281-284SERVITUTET VULLNETARE 99

KREU IV 285-292MNYRAT E USHTRIMIT T SERVITUTEVE 100

KREU V 293-295SHUARJA E SERVITUTEVE 102

Faqe Neni

6TITULLI VII 296-303MBROJTJA E PRONSIS 103

TITULLI VIII 304-315POSEDIMI 106

KREU I 204-309DISPOZITA T PRGJITHSHME 106

KREU II 310-315MBROJTJA E POSEDIMIT DHE E MBAJTJES 108

PJESA III 110 316-418TITULLI I 316-359

DISPOZITA T PRGJITHSHME 110TITULLI II 360-371

TRASHGIMIA ME LIGJ 121TITULLI III 372-418

TRASHGIMIA ME TESTAMENT 125PJESA IV 137 419-658

DETYRIMET 137TITULLI I 419-454

DISPOZITA T PRGJITHSHME 137KREU I 419-422

KUPTIMI DHE LINDJA E DETYRIMEVE 137KREU II 423-435

DETYRIMET SOLIDARE 138KREU III 436-441

DETYRIMET ALTERNATIVE 142KREU IV 442-444

DETYRIME T PJESTUESHME ET PAPJESTUESHME 144

KREU V 445-454DETYRIMET MONETARE 145

Faqe Neni

7TITULLI II 455-529EKZEKUTIMI DHE SHUARJA E DETYRIMEVE 147

KREU I 455-475EKZEKUTIMI I DETYRIMEVE 147

KREU II 476-495EFEKTET E MOSEKZEKUTIMIT T DETYRIMEVE 153

KREU III 496-507ZVENDSIMI DHE KALIMI I KREDIS 159

KREU IV 508-529SHUARJA E DETYRIMEVE 163

TITULLI III 530-607MJETET PR T SIGURUAR EKZEKUTIMINE DETYRIMEVE 168

KREU I 530-540DISPOZITA T PRGJITHSHME 168

KREU II 541-545KUSHTI PENAL 171

KREU III 546-559PENGU 172

KREU IV 560-584HIPOTEKA 176

KREU V 585-600DORZANIA 183

KREU VI 601-607KAPARI DHE PRIVILEGJET 187A. Kapari 187 601-602B. Preferimet (privilegjet) 188 603-607

TITULLI IV 608-652DETYRIMET Q RRJEDHIN NGASHKAKTIMI I DMIT 191

Faqe Neni

8KREU I 608-627DISPOZITA T PRGJITHSHME 191

KREU II 628-639PRGJEGJSIA Q RRJEDH NGA PRODUKTET 197A. Prgjegjsia e prodhuesit 197 628-634B. Publikimi mashtrues 199 635-637C. Konkurrenca e pandershme 201 638-639

KREU III 640-647SHPRBLIMI I DMIT 202

TITULLI V 648-652GJERIMI I PUNVE T T TJERVE 204

TITULLI VI 653-654PAGIMI I PADETYRUAR 206

TITULLI VII 655-658BEGATIMI PA SHKAK 206

PJESA V 659-1168KONTRATAT 208

TITULLI I 659-704KONTRATAT N PRGJITHSI 208

KREU I 659-680DISPOZITA PARAPRAKE 208

KREU II 681-689INTERPRETIMI I KONTRATS 213

KREU III 690-704EFEKTET E KONTRATAVE 215

TITULLI II 705-1161KONTRATAT E VEANTA 219

KREU I 705-756SHITJA 219

Faqe Neni

9KREU II 757-760SHKMBIMI 237

KREU III 761-771DHURIMI 238

KREU IV 772-783FURNIZIMI 241

KREU V 784-800ENFITEOZA 244

KREU VI 801-849QIRAJA 248A. Qiraja n pasurit e paluajtshme me natyr bujqsore 256 826-840B. Qiraja e sendeve prodhuese 259 841-848C. Qiraja financiare (leasing) 261 849

KREU VII 850-876SIPRMARRJA 262

KREU VIII 877-900TRANSPORTI 270A. Transporti i personave 270 877-879B. Transporti i sendeve 271 880-900

KREU IX 901-912HUAPRDORJA 278

KREU X 913-934POROSIA 281

KREU XI 935-944KOMISIONI 287

KREU XII 945-949SPEDICIONI (DRGESA) 289

KREU XIII 950-961AGJENCIA 291

KREU XIV 962-972KALIMI I PASURIS KREDITORVE 296

Faqe Neni

10

KREU XV 973-981NDRMJETSIMI 298

KREU XVI 982-1012DEPOZITA 301A. Depozita n magazinat e prgjithshme 305 1000-1003B. Depozita n hotel 306 1004-1012

KREU XVII 1013-1323LLOGARIA RRJEDHSE 309

KREU XVIII 1024-1049KONTRATAT BANKARE 312A. Depozitat bankare 312 1024-1027B. Shrbimi bankar dhe kasetat e sigurimit 314 1028-1030C. Hapja (elja) e kredis bankare 315 1031-1034. Paradhnia bankare 316 1035-1040D. Veprimet bankare me llogari rrjedhse 318 1041-1046E. Skontoja bankare 319 1047-1049

KREU XIX 1050-1055HUAJA 320

KREU XX 1056-1064FRANCHISING 322

KREU XXI 1065-1073RENTA JETORE 325

KREU XXII 1074-1112SHOQRIA E THJESHT 327

KREU XXIII 1113-1161SIGURIMI 338

TITULLI III 1162-1168DISPOZITA KALIMTARE DHE T FUNDIT 352

Faqe Neni

11

LIGJ

Nr. 7850, dat 29.7.1994

KODI CIVIL I REPUBLIKS S SHQIPRIS

N mbshtetje t nenit 16 t ligjit nr.7491, dat 29.4.1991 Prdispozitat kryesore kushtetuese, me propozim t Kshillit tMinistrave,

KUVENDI POPULLORI REPUBLIKS S SHQIPRIS

V E N D O S I:

PJESA I

PJESA E PRGJITHSHME

TITULLI ISUBJEKTET E S DREJTS CIVILE

KREU IPERSONAT FIZIK

A. Zotsia juridikeNeni 1

do person fizik gzon zotsi t plot e t barabart pr t pasurt drejta dhe detyrime civile, brenda kufijve t caktuar me ligj.

12

Neni 2

Zotsia juridike fillon me lindjen e personit gjall dhe mbaron mevdekjen e tij. Fmija kur lind i gjall gzon zotsi juridike q nga kohae znies.

Neni 3

T huajt gzojn po ato t drejta e detyrime q u njihen shtetasveshqiptar, prve prjashtimeve t caktuara me ligj.

Neni 4

Personit fizik nuk mund ti kufizohen t drejtat civile, prveprjashtimeve t caktuara me ligj.

Veprimi juridik q kufizon zotsin juridike t nj personi fizik,sht i pavlefshm.

B. E drejta e emritNeni 5

do person fizik ka t drejtn dhe detyrimin t ket emrin dhembiemrin e tij q i vihen sipas ligjit. Personi, t cilit i mohohet e drejtae prdorimit t tyre ose cnohet nga prdorimi q t tjert i bjnpadrejtsisht, mund t krkoj n gjykat prdorimin e emrit ose tmbiemrit t vet, pushimin e cenimit, si dhe shprblimin e dmitprkats.

Kjo krkes mund t paraqitet edhe nga persona q, ndonse nukmbajn emrin ose mbiemrin e cenuar, apo t prdorur padrejtsisht,kan interesa familjare t denja pr t u mbrojtur.

Gjykata kur pranon padin urdhron botimin e vendimit n FletorenZyrtare. Me krkesn e paditsit gjykata mund t urdhroj botimin e

13

vendimit t saj edhe n gazeta t tjera. Pseudonimi i prdorur ngapersoni fizik gzon t njjtn mbrojtje.

C. Zotsia pr t vepruarNeni 6

Personit, kur mbush moshn tetmbdhjet vje, i lind zotsia eplot q me veprimet e tij t fitoj t drejta dhe t marr prsiprdetyrime civile.

Zotsin e plot pr t vepruar e fiton me an t martess edhegruaja q nuk ka mbushur moshn tetmbdhjet vje. Ajo nuk e humbetkt zotsi edhe kur martesa sht deklaruar e pavlefshme ose shtzgjidhur para se t mbush moshn tetmbdhjet vje.

Neni 7

I mituri, q ka mbushur moshn katrmbdhjet vje, mund tkryej veprime juridike vetm me plqimin e mparshm tprfaqsuesit t tij ligjor. Megjithat ai mund t bj pjes n organizatashoqrore, t disponoj at q fiton me punn e tij, t depozitojkursimet dhe ti disponoj vet kto depozita.

Neni 8

I mituri q nuk ka mbushur moshn katrmbdhjet vje, sht ipazoti pr t vepruar. Ai mund t kryej veprime juridike q i prshtatenmoshs s tij dhe q prmbushen aty pr aty, si dhe veprime juridikeq i sjellin dobi pa asnj kundrshprblim. Veprimet e tjera juridike ikryen n emr t tij prfaqsuesi ligjor.

14

Neni 9

T miturit me mosh katrmbdhjet vje deri ntetmbdhjetvje, i cili sht i pazoti t kujdeset pr punn e tij prshkak smundjesh psiqike ose zhvillimi t met mendor, mund ti hiqetzotsia pr t kryer veprime juridike me vendim t gjykats. Ktoveprime mund t kryhen vetm nprmjet prfaqsuesit t tij ligjor.

Neni 10

Personit madhor, q pr shkak smundjeje psiqike ose zhvillimit met mendor, sht trsisht ose pjesrisht i pazoti t kujdeset prpunt e tij, mund ti hiqet ose kufizohet zotsia pr t kryer veprimejuridike me vendim t gjykats.

Neni 11

Veprimi juridik q kufizon zotsin pr t vepruar sht ipavlefshm.

. Banimi dhe qndrimiNeni 12

Banimi sht vendi ku personi, pr shkak t puns apo t shrbimitt prhershm, t ndodhjes s pasuris apo t realizimit t interesavet veta, qndron zakonisht ose t shumtn e kohs.

do person madhor ka t drejt t caktoj lirisht vendbanimin etij.

Personi nuk mund t ket njkohsisht me shum se njvendbanim.

Kjo dispozit nuk zbatohet pr vendbanimin e veprimtaris stregtarit.

15

Neni 13

I mituri q nuk ka mbushur moshn katrmbdhjet vje, ka prbanim at t prindrve t tij.

Kur prindrit kan banime t ndryshme, fmija e tyre nnkatrmbdhjet vje ka pr banim at t prindit pran t cilit jeton.

Personi t cilit i sht hequr zotsia pr t vepruar dhe fmijtnn kujdestari kan pr banim at t prfaqsuesit t tyre ligjor.

Neni 14

Vendqndrimi i personit sht vendi ku ai ndodhet pr t kryerpun ose detyra t caktuara, pr t vazhduar nj shkoll ose kurs tcaktuar, pr tu mjekuar, pr t vuajtur nj dnim penal, dhe pr rastet tjera t ksaj natyre.

D. Shpallja e zhdukjes dhe e vdekjes s nj personiNeni 15

Personi q mungon nga vendi i banimit ose i vendqndrimit tfundit t tij dhe pr t cilin nuk ka lajme pr m shum se dy vjet, mekrkesn e do t interesuari mund t shpallet i zhdukur me vendim tgjykats.

Kur dita e lajmeve t fundit nuk mund t caktohet, afati i msiprmfillon nga dita e par e muajit pasardhs n t cilin jan marr lajmete fundit. Kur muaji nuk mund t caktohet, afati fillon nga dita 1 janar evitit t mpasm.

Neni 16

Me shpalljen e zhdukjes s nj personi, pr administrimin epasuris s tij caktohet nj kujdestar.

16

Vendimi i gjykats, me t cilin nj person sht shpallur i zhdukur,botohet n Fletoren Zyrtare dhe i drgohet pr regjistrim zyrsprkatse t gjendjes civile.

Neni 17

Personi q sht shpallur i zhdukur, me krkesn e do tinteresuari, mund t shpallet i vdekur me vendim t gjykats, kur kankaluar pa patur lajme katr vjet nga dita q sht shpallur i zhdukur.

Neni 18

Personi q ka humbur gjat veprimeve luftarake dhe kjo humbjevrtetohet nga organet kompetente ushtarake, n rast se kan kaluarpa patur lajme dy vjet, nga dita q ka hyr n fuqi marrveshja e paqesose tre vjet nga mbarimi i veprimeve luftarake, mund t shpallet ivdekur me vendim t gjykats, pa qen nevoja t shpallet m par izhdukur.

Neni 19

Personi q ka humbur gjat nj fatkeqsie natyrore ose n rrethanaq bjn t besohet se ka vdekur, mund t shpallet si i till me vendimt gjykats, kur kan kaluar pa patur lajme dy vjet nga dita q ka ngjarfatkeqsia, pa qen e nevojshme t shpallet m par i zhdukur.

Kur nuk caktohet dita n t ciln ka ndodhur fatkeqsia, afati dyvjear fillon nga dita e par e muajit q vjen pas atij n t cilin kandodhur fatkeqsia dhe, kur nuk mund t caktohet as muaji, afati fillonnga dita e par e muajit janar t vitit t mpasm.

17

Neni 20

Kur dy ose m shum persona kan vdekur dhe nuk mund tprovohet kush prej tyre ka vdekur m par, pr efekte juridike, quhetse t gjith kan vdekur n nj koh.

Neni 21

Kur shpallet vdekja e nj personi t zhdukur, caktohet dita se kurka ngjar ajo. Kur kjo dit nuk sht e mundur t vrtetohet me saktsi,gjykata e cakton at sipas rregullave t parashikuara n nenet e ktijKodi.

Me krkesn e do t interesuari, gjykata q ka dhn vendimin,mund t ndryshoj datn e vdekjes, kur vrtetohet se personi ka vdekurn nj dit tjetr.

Neni 22

Vdekja e shpallur me vendim t gjykats barazohet n t gjithapasojat juridike me vdekjen e vrtet.

Vendimi i gjykats me t cilin nj person sht shpallur i vdekur,botohet n Fletoren Zyrtare dhe i drgohet pr regjistrim zyrsprkatse t gjendjes civile.

Neni 23

Kur personi q sht shpallur i vdekur del se sht i gjall, mekrkesn e tij ose t do t interesuari, vendimi prishet nga gjykata qe ka dhn.

Personi q del se sht gjall ka t drejt t krkoj pasurin e tijdhe pasurin e fituar me an t saj, qoft edhe nga personat e tret qe kan fituar nga ata, t cilve u ka kaluar kjo pasuri pr shkak t

18

deklarimit t vdekjes s tij, n kufijt dhe kushtet e parashikuara ngaky Kod e nga Kodi i Familjes.

KREU II

PERSONAT JURIDIK

A. Dispozita t prgjithshme

Prmbajtja e personit juridikNeni 24

Personat juridik jan publik dhe privat.

Neni 25

Persona juridik publik jan institucionet e ndrmarrjetshtetrore, q financohen vet ose nga buxheti i shtetit, si dhe entet etjera publike t njohura nga ligji si person juridik.

Institucionet dhe entet shtetrore, q nuk ndjekin qllimeekonomike, nuk regjistrohen.

Neni 26

Persona juridik privat jan shoqrit, shoqatat, fondacionet dheentet e tjera me karakter privat, t cilat e fitojn personalitetin juridikn mnyrn e caktuar nga ligji.

19

Emri i personit juridikNeni 27

Personi juridik ka emrin e tij t plot dhe t shkurtuar. Emri i doshoqrie ose organizate tjetr q zhvillon veprimtari ekonomike shtfirma e saj, e cila duhet t shpreh sidomos qllimin e ksaj veprimtarie.

Qendra e personit juridikNeni 28

Personi juridik ka qendrn atje ku ndodhet organi drejtues i tij,prve kur n statut ose n aktin e krijimit sht parashikuar ndryshe.

Zotsia e personit juridikNeni 29

Personi juridik ka zotsi t fitoj t drejta dhe t marr prsiprdetyrime civile q nga asti i krijimit t tij dhe, kur ligji parashikon seduhet t regjistrohet, q nga asti i regjistrimit.

Neni 30

Personi juridik mund t kryej do veprim juridik t lejuar nligj, n aktin e krijimit ose n statut.

Neni 31

Personi juridik vepron me an t organeve t veta t parashikuaran ligj, n aktin e krijimit ose n statut, t cilt shprehin vullnetin e tij.

Veprimet juridike t kryera nga organet e personit juridik, brendakompetencave t tyre, quhen si t kryera nga vet personi juridik.

20

Prgjegjsia e personit juridikNeni 32

Personi juridik sht prgjegjs pr dmet e shkaktuara ngaorganet e tij gjat prmbushjes s detyrave t tyre.

Personi juridik prgjigjet pr detyrimet e tij brenda kufijve tpasuris s tij. Personat q kan vepruar me cilsin e organit t personitjuridik, kan prgjegjsi vetjake pr shprblimin e dmeve q janshkaktuar pr fajin e tyre.

Neni 33

Shteti dhe personat juridik shtetror nuk prgjigjen pr detyrimete njri-tjetrit, prve kur kjo sht pranuar prej tyre ose shtparashikuar shprehimisht n ligj.

Mbarimi i personit juridikNeni 34

Personi juridik mbaron sipas mnyrs s caktuar n aktin ekrijimit, n statut ose n ligj.

Neni 35

Me mbarimin, personi juridik pushon veprimtarin e tij dhe vihetn likuidim.

Neni 36

Kalimi i t drejtave dhe detyrimeve n rast mbarimi t personitjuridik, pr t cilin krkohet regjistrimi, sjell pasoja nga koha eregjistrimit.

21

Kur nuk krkohet regjistrimi, kalimi i t drejtave dhe i detyrimeven rastet e parashikuara nga paragrafi i msiprm, sjell pasoja ngakoha e miratimit t bilancit prkats, n mnyrn q parashikohet nligj, nga organi prkats q e ka krijuar ose n statut.

Likuidimi i personit juridikNeni 37

Likuidimi i personit juridik q ka mbaruar bhet me realizimin et drejtave dhe pagimin e detyrimeve nga likuidator t caktuar ngaorgani q ka vendosur mbarimin e tij.

Komisioni bn likuidimin sipas dispozitave ligjore prkatse,statutit ose aktit t themelimit.

Neni 38

Kur personi juridik mbaron pr shkak se ka zhvilluar veprimtarit kundrligjshme, pasuria e mbetur pas likuidimit i kalon shtetit.

Likuidimi i personit juridik q falimenton rregullohet me ligj.

B. Shoqatat

Krijimi i shoqataveNeni 39

(Ndryshuar me ligjin nr. 8781, dat 3.5.2001, neni 1)

Shoqata sht person juridik q krijohet me vullnetin e lir tpes ose m shum personave fizik ose jo m pak se dy personavejuridik q ndjekin nj qllim t caktuar, t ligjshm, n t mir dhe ninteres t publikut ose t antarve t saj.

22

Neni 39/1(Shtuar me ligjin nr. 8781, dat 3.5.2001 neni 2)

Shoqata ka t drejt t ket n pronsi pasuri t luajtshme dhe tpaluajtshme, t realizoj t ardhura nprmjet administrimit t ktyrepasurive, si dhe ushtrimit t veprimtarive t tjera, n prputhje meligjin dhe me qllimin e objektin e veprimtaris s shoqats, tparashikuar n statutin e saj.

T ardhurat e realizuara nga shoqata duhet t prdoren vetmpr realizimin e veprimtarive q parashikohen n qllimin dhe objektine veprimtaris s parashikuar n statutin e saj.

Nuk lejohet q shoqata t kryej veprimtari fitimprurse.

Neni 40(Ndryshuar me ligjin nr. 8781, dat 3.5.2001, neni 3)

Akti pr krijimin e shoqats, me krkes t themeluesve t saj,regjistrohet n gjykat.

Rregullat pr organizimin e funksionimin e shoqats prcaktohenn statutin e saj, i cili duhet t hartohet me shkrim dhe t prmbajsidomos:

a) emrin dhe qllimin e shoqats, qndrn e saj dhe territorin nt cilin do t zhvilloj veprimtarin e vet;

b) kushtet e pranimit dhe t largimit t antarve, si dhe t drejtatdhe detyrat e tyre;

c) organet drejtuese t shoqats, mnyrn e formimit dhekompetencat e tyre;

) afatet, mnyrn e thirrjes dhe kompetencat e mbledhjeve tprgjithshme dhe t delegatve;

d) burimin e mjeteve materiale t saj, si dhe kontributet apo kuotatq duhet t jap do antar;

dh) mnyrn e ndryshimit t statutit dhe t mbarimit t shoqats.

23

Neni 41(Ndryshuar paragrafi i par me ligjin nr. 8781, dat 3.5.2001, neni 4)

Shoqata themelohet nga mbledhja e themeluesve, n t cilnmiratohet statuti dhe zgjidhen organet drejtuese t saj. Shoqata, me krkesne saj, regjistrohet n gjykat sipas mnyrs s parashikuar n ligj.

Gjykata kontrollon pajtueshmrin e statutit me ligjin.

Neni 42(Ndryshuar me ligjin nr. 8781, dat 3.5.2001, neni 5)

Shoqata fiton cilsin e personit juridik nga dita e regjistrimit tsaj n gjykat. Deri n ditn e regjistrimit, themeluesit e shoqatsmund t kryejn veprimet q jan t nevojshme pr themelimin dheprmbushjen e kushteve pr regjistrimin e saj.

Neni 43(Ndryshuar me ligjin nr. 8781, dat 3.5.2001, neni 6)

Shoqata ka t drejt t themeloj deg t saj kudo ku ajo e mont arsyeshme, pr t realizuar qllimin dhe objektin e veprimtaris sshoqats.

Neni 43/1(shtuar me ligjin nr. 8781, dat 3.5.2001, neni 7)

Rastet dhe mnyrat e mbikqyrjes s veprimtaris s shoqatavenga organet kompetente shtetrore parashikohen shprehimisht n ligj.

24

Organizimi i shoqatsNeni 44

Mbledhja e prgjithshme e antarve ose e prfaqsuesve t tyre,sht organi m i lart i shoqats.

Ajo thirret nga organi drejtues, sipas dispozitave prkatse tstatutit, si dhe kur e krkon nj e pesta e antarve.

Neni 45

Mbledhja e prgjithshme vendos pr pranimin ose prjashtimin eantarve dhe pr do shtje tjetr, q nuk sht ln n kompetencne ndonj organi tjetr t shoqats.

Ajo ushtron posarisht mbikqyrjen mbi t ardhurat dhe veprimete shoqats, si dhe mbi objektet pasurore t saj.

Neni 46(Ndryshuar paragrafi i dyt dhe shtuar paragrafi i tret

me ligjin nr. 8781, dat 3.5.2001, neni 8)

T gjith antart e shoqats kan t drejt vote t barabart nmbledhjen e prgjithshme.

Antari i shoqats nuk merr pjes n diskutim dhe votim n rastetkur vet ose bashkshorti, fmijt, gjinia a krushqia e tij jan n konfliktinteresash me shoqatn, lidhur me nj shtje t rendit t dits.

Miratohen me shumicn e t gjith antarve t shoqats vendimetpr ndryshimin e statutit dhe pr shprndarjen e shoqats, prve kurn statut parashikohet nj shumic m e lart votimi.

Neni 47

Organi drejtues ka t drejtn dhe detyrn t kujdeset pr interesate shoqats, ti mbroj ato, si dhe t prfaqsoj shoqatn sipaskompetencave q i jan dhn nga statuti.

25

Antarsia n shoqatNeni 48

Pranimi i antarve t rinj, q prmbushin kushtet e nevojshme,mund t lejohet n do koh.

E drejta pr t dhn dorheqjen sht e garantuar, por me kushtq t jet paraqitur s paku gjasht muaj para mbarimit t vitit kalendarikose brenda afatit t parashikuar n statut.

Neni 49

E drejta e antarsis n shoqat nuk mund t tjetrsohet dhe ast kalohet me an trashgimie.

Neni 50(Ndryshuar paragrafi i par me ligjin nr. 8781, dat 3.5.2001, neni 9)

Antari, q largohet ose prjashtohet nga shoqata, prgjigjet prdetyrimet e saj ndaj t tretve deri n astin e largimit t tij dhe nuk kat drejta mbi pasurit e luajtshme dhe t paluajtshme t saj.

Ata kan detyrn t derdhin kuotat pr kohn gjat s cils kanbr pjes n shoqat.

Neni 51

do antar ka t drejt t kundrshtoj n gjykatn kompetentevendimet e shoqats q vijn n kundrshtim me ligjin ose me statutin.

Ky kundrshtim mund t bhet brenda nj muaji nga dita kurantari ka marr njoftimin pr at vendim.

26

ShprndarjaNeni 52

(riformuluar me ligjin nr. 8781, dat 3.5.2001, neni 10)

Shprndarja e shoqats bhet:a) me vendim t mbledhjes s prgjithshme t antarve t saj;b) kur numri i antarve sht nn numrin minimal t caktuar n

kt Kod ose n statut;c) kur qllimi i shoqats sht prmbushur ose nuk mund t

prmbushet m;) kur vrtetohet se shoqata ka ushtruar veprimtari t

kundrligjshme;d) n raste t tjera t parashikuara nga ligji.Gjykata, n rastet e parashikuara n ligj, mund t vendos

shprndarjen e shoqats, me krkes t do antari t shoqats, t organevevendimmarrse t saj, si dhe t organeve kompetente shtetrore.

Neni 53(Ndryshuar me ligjin nr. 8781, dat 3.5.2001, neni 11)

Kur vendoset shprndarja e shoqats, ajo vihet n likuidim dheregjistrohet sipas rregullave t parashikuara n ligj.

Neni 53/1(Shtuar me ligjin nr. 8781, dat 3.5.2001, neni 12)

Gjykata, pasi t ket marr mendimin e subjektit q ka krkuarshprndarjen e shoqats, vendos pr destinimin e pasuris q mbetetpas shprndarjes s saj, n prputhje me rregullat e parashikuara nstatut, si dhe duke pasur parasysh destinacionin e tyre dhe qlliminthemelor pr t cilin sht themeluar shoqata.

27

C. Fondacionet

Mnyra e krijimitNeni 54

(Ndryshuar me ligjin nr. 8781, dat 3.5.2001, neni 13)

Fondacioni sht person juridik pa antarsi q ka pr objektarritjen e nj qllimi t ligjshm me an t destinimit t pasuris n tmir dhe interes t publikut.

Neni 55(Ndryshuar paragrafi i par me ligjin nr. 8781, dat 3.5.2001, neni 14)

Fondacionet krijohen nga persona fizik ose juridik me akt notetialose me testament. Akti pr krijimin e fondacionit, me krkes tthemeluesve t tij, regjistrohet n gjykat.

N aktin e krijimit prcaktohen sidomos emrat e themeluesve,qllimi i fondacionit, prbrsit e pasuris (para, letra me vler, osesende t luajtshme dhe t paluajtshme), burimet dhe mnyra efinancimit, organet drejtuese, kompetencat e tyre, si dhe emrat eantarve t administrats.

Neni 56(Ndryshuar me ligjin nr. 8781, dat 3.5.2001, neni 15)

Fondacioni fiton cilsin e personit juridik q nga dita e regjistrimitn gjykat. Deri n ditn e regjistrimit, themeluesit e fondacionit oseekzekutori i testamentit mund t kryejn veprimet q jan t nevojshmepr themelimin dhe prmbushjen e kushteve pr regjistrimin e tij.

28

Neni 56/1(Shtuar me ligjin nr. 8781, dat 3.5.2001, neni 16)

Fondacioni ka t drejt t ket n pronsi pasuri t luajtshme dhe tpaluajtshme, t realizoj t ardhura nprmjet administrimit t ktyrepasurive, si dhe ushtrimit t veprimtarive t tjera, n prputhje me ligjin dheqllimin e objektin e veprimtarive t parashikuara n statutin e fondacionit.

T ardhurat e realizuara nga fondacioni duhet t prdoren vetmpr realizimin e veprimtarive q parashikohen n qllimin dhe objektine veprimtaris s parashikuar n statutin e tij.

Nuk lejohet q fondacioni t kryej veprimtari fitimprurse.

Neni 57

Akti pr krijimin e fondacionit mund t shfuqizohet nga themeluesitpara regjistrimit ose kur ende nuk ka filluar veprimtarin prkatse.

Akti i krijimit t fondacionit mund t kundrshtohet ngatrashgimtart ose nga kreditort e themeluesit.

Ushtrimi i veprimtaris t fondacionitNeni 58

Organet e fondacionit, mnyra e formimit dhe kompetencat etyre caktohen nga akti i krijimit.

do fondacion kryen veprimtarin e vet n baz t dispozitave tlegjislacionit n fuqi dhe t aktit t themelimit t tij.

Neni 59(Ndryshuar me ligjin nr. 8781, dat 3.5.2001, neni 17)

Rastet dhe mnyra e mbikqyrjes s veprimtaris s fondacionevenga organet kompetente shtetrore parashikohen shprehimisht n ligj.

29

Neni 60

Drejtuesi i institucionit mbikqyrs ka t drejt t krkoj ngagjykata kompetente anulimin e vendimit t organit t fondacionit kurvjen n kundrshtim t hapur me qllimin prkats, me dispozitat ligjoreapo me aktin e krijimit.

Gjykata mund t pezulloj zbatimin e ktij vendimi deri n dhniene vendimit prfundimtar t saj.

Neni 61

Mosmarrveshjet pasurore, n t cilat fondacioni sht pal,zgjidhen nga gjykata kompetente.

Neni 62(Ndryshuar me ligjin nr. 8781, dat 3.5.2001, neni 19)

Shprndarja e fondacionit bhet:a) me vendim t organit m t lart vendimmarrs t tij;b) kur sht prmbushur qllimi pr t cilin u themelua ose kur

qllimi i tij nuk mund t prmbushet m;c) kur vrtetohet se fondacioni ka filluar t ushtroj veprimtari t

kundrligjshme;) n raste t tjera t parashikuara me ligj.Gjykata, n rastet e parashikuara me ligj, mund t vendos

shprndarjen e fondacionit me krkes t do themeluesi t tij, torganeve vendimmarrse t shoqats, si dhe t organeve kompetenteshtetrore.

30

Neni 63(Ndryshuar me ligjin nr. 8781, dat 3.5.2001, neni 20)

Gjykata, pasi t ket marr mendimin e subjektit q ka krkuarshprndarjen e fondacionit, vendos pr destinimin e pasuris q mbetetpas shprndarjes s tij, n prputhje me rregullat e parashikuara nstatut, si dhe duke pasur parasysh destinacionin e tyre dhe qlliminthemelor pr t cilin sht themeluar fondacioni.

TITULLI II

PRFAQSIMI

KREU I

KUPTIMI DHE LLOJET E PRFAQSIMIT

Kuptimi i prfaqsimitNeni 64

Me prfaqsimin nj person (prfaqsuesi) kryen, brenda tagreveq i jan dhn nga ligji, nga prokura ose nga gjykata, veprime juridiken emr e pr llogari t nj personi fizik ose juridik tjetr (iprfaqsuari).

Prfaqsimi nuk lejohet kur veprimi juridik duhet, sipas ligjit, tkryhet nga vet personi.

Nuk mund t veproj si prfaqsues personi q nuk ka zotsi tplot pr t vepruar.

31

Kufijt dhe pasojat e prfaqsimitNeni 65

Tagret e prfaqsimit ligjor caktohen nga dispozitat e ligjit q ijapin kt cilsi, ndrsa tagret e prfaqsuesit t emruar nga iprfaqsuari caktohen me prokur.

Tagret e prfaqsuesit mund t nxirren edhe nga rrethanat, n tcilat kryhen veprimet juridike prkatse.

Neni 66

Veprimet juridike t kryera nga prfaqsuesi, brenda tagreve qi jan dhn, krijojn pasoja drejtprdrejt pr t prfaqsuarin.

Neni 67

Prfaqsuesi nuk mund t kryej veprime juridike n emr t tprfaqsuarit as me veten e tij dhe as me persona t tjer t prfaqsuarprej tij, prve kur i prfaqsuari e ka lejuar kt shprehimisht, osekur prmbajtja e veprimit juridik nuk cenon interesat e tij.

Neni 68

Kur pr kryerjen e nj veprimi juridik jan caktuar dy ose m shumprfaqsues, secili prej tyre mund ta kryej at pa pjesmarrjen eprfaqsuesve t tjer, prve kur n prokur sht parashikuar ndryshe.

Neni 69(Shfuqizuar me ligjin nr. 8781, dat 3.5.2001, neni 18)

32

Prfaqsimi me prokurNeni 70

Prokura sht dokumenti n t cilin i prfaqsuari, me vullnetin etij t lir ka prcaktuar karakterin dhe vllimin e tagreve q i kadhn prfaqsuesit.

Neni 71

Prokura sht e prgjithshme kur i prfaqsuari i ka dhnprfaqsuesit tagre pr t kryer veprime juridike t shumllojshme, tcilat kan t bjn me nj trsi t drejtash t t prfaqsuarit, prveatyre q i ka prjashtuar shprehimisht.

Prokura sht e posame kur i prfaqsuari i ka dhnprfaqsuesit tagrin pr t kryer nj ose disa veprime juridike tcaktuara, q karakterizohen nga nj qllim i prbashkt.

Neni 72

Prokura bhet gjithmon me shkres.do prokur pr t lidhur nj kontrat, e cila sipas ligjit mund t

bhet vetm me akt noterial, duhet t prpilohet n kt form,prndryshe sht e pavlefshme. Edhe prokura pr kryerjen e veprimevepara gjykatave dhe institucioneve t tjera shtetrore, duhet t bhetme akt noterial, prve kur me dispozita ligjore lejohet q ajo t bhetme shkres t thjesht.

Prokura n emr t personave juridik publik e privat mud t bhetedhe vetm me nnshkrimin e drejtuesit t tij dhe me vuln prkatse,prve kur ligji krkon q veprimi juridik t kryhet me akt noterial.

Neni 73

Prokura pr t trhequr drgesa postare ose para nga zyrat postare

33

apo nga bankat deri n nj shum t caktuar prej tyre, prokura pr tterhequr paga dhe shprblime t tjera q rrjedhin nga marrdhniet epuns, si dhe prokura pr t trhequr pensione, ndihma e bursa, mundt vrtetohen edhe nga:

a) administratori i lagjes s qytetit ose kryeplaku i fshatit;b) drejtuesi i personit juridik apo i degs s tij, ku i prfaqsuari

sht n marrdhnie pune ose ndjek shkolln;c) drejtuesi i institucionit shndetsor ku i prfaqsuari sht

shtruar pr mjekim;) komanda e repartit ushtarak ku shrben i prfaqsuari;d) drejtuesi i institucionit ku i prfaqsuari mbahet i arrestuar ose

vuan dnimin me heqje t liris.

Neni 74

Ndryshimet n prokur duhet tu bhen t njohura t tretve memjete t prshtatshme. N munges t njoftimeve t tilla, kto ndryshimenuk mund tu kundrejtohen t tretve, prve kur provohet q kta i dininndryshimet n prokur n kohn kur sht kryer veprimi juridik.

Neni 75

I prfaqsuari mund t shfuqizoj prokurn dhe prfaqsuesi theq dor prej saj n do koh. do marrveshje e kundrt sht epavlefshme.

Mbarimi i prokursNeni 76

Prokura mbaron kur:a) prfaqsuesi ka kryer veprimet juridike pr t cilat ajo ishte

dhn;

34

b) sht plotsuar afati pr t cilin ajo ishte dhn;c) kur ka vdekur prfaqsuesi apo i prfaqsuari, ose kur njri

prej tyre ka humbur zotsin pr t vepruar;) ka mbaruar personi juridik prfaqsues apo i prfaqsuar;d) kur i prfaqsuari ka shfuqizuar prokurn ose prfaqsuesi ka

hequr dor prej saj. Pas mbarimit t prokurs perfaqsuesi, mekrkesn e t prfaqsuarit duhet ti kthej atij aktin e prokurs.

Prfaqsimi pas ndryshimeve ose mbarimit t prokursNeni 77

Veprimet juridike t kryera nga prfaqsuesi, pas ndryshimevet bra n prokur ose pas mbarimit t saj, jan t detyrueshme pr tprfaqsuarin ose pr trashgimtart e tij, n rast se personat e tret,me t cilt jan kryer ato veprime juridike, nuk kan patur dijeni prndryshimet ose pr mbarimin e prokurs.

Prfaqsimi pa tagreNeni 78

Kur nj person fizik ose juridik vepron si prfaqsues pa e paturkt cilsi, si edhe kur prfaqsuesi ka kaprcyer tagret q i jan dhn,veprimi juridik i kryer n kto kushte nuk sht i detyrueshm prpersonin n emrin e t cilit jan kryer, prve kur ky e ka miratuar atm von.

Kur miratimi nuk sht dhn, personi i tret q ka qen nmirbesim ka t drejt t krkoj shprblimin e dmit nga prfaqsuesi.

35

TITULLI III

VEPRIMET JURIDIKE

KREU I

DISPOZITA T PRGJITHSHME

Prkufizimi i veprimit juridikNeni 79

Veprimi juridik sht shfaqja e ligjshme e vullnetit t personitfizik ose juridik, q synon t krijoj, t ndryshoj ose t shuaj tdrejta ose detyrime civile.

Veprimi juridik mund t jet i njanshm ose i dyanshm.

Format e veprimit juridikNeni 80

Veprimi juridik mund t kryhet me shkrim, me goj dhe me dolloj shfaqje tjetr t padyshimt t vullnetit.

Shkresa mund t jet e thjesht ose akt noterial.

Neni 81

Veprimi juridik me shkres duhet t nnshkruhet nga personi qe kryen at.

Neni 82

Personi q nuk di, ose q pr shkak smundje ose t metash fizikenuk mund t nnshkruaj, ngarkon nj person tjetr pr kt qllim.

36

Nnshkrimi i ktij personi duhet t vrtetohet nga noteri, duke utreguar shkaku pr t cilin personi q ka kryer veprimin juridik nuk kamundur ta nnshkruaj vet.

Pr veprimet q kryhen n bankat dhe n institucionet e tjera tkreditit, n zyrat postare apo doganore, nnshkrimi i ktij personivrtetohet nga nj npuns i autorizuar i ktyre nstitucioneve.

Neni 83

Veprimi juridik pr kalimin e pronsis s sendeve t paluajtshmedhe t t drejtave reale mbi to, duhet t bhet me akt noterial dhe tregjistrohet, prndryshe nuk sht i vlefshm.

sht i pavlefshm veprimi juridik q nuk sht br n formn ekrkuar shprehimisht nga ligji. N rastet e tjera veprimi juridik shti vlefshm, por nuk mund t provohet me dshmitar.

Veprimet juridike me kushtNeni 84

Veprimi juridik sht me kusht kur lindja ose shuarja e t drejtavedhe e detyrimeve t parashikuara n t, varen nga nj ngjarje e cilanuk dihet n se do t ndodh.

Neni 85

Kushti sht pezullues kur t drejtat dhe detyrimet lindin po tndodh ngjarja. Kushti sht zgjidhs kur t drejtat dhe detyrimet shuhenpo t ndodh ngjarja.

Neni 86

Kur vrtetimi i kushtit sht ndaluar me keqbesim nga pala q dot perfitonte nga mos vrtetimi i tij, kushti quhet se sht vrtetuar.

37

Kur vrtetimi i kushtit sht shkaktuar me keqbesim nga pala qdo t prfitonte nga vrtetimi i tij, kushti quhet se nuk sht vrtetuar.

Neni 87

Kur e drejta q varet nga vrtetimi i kushtit cenohet ose humbetnga veprimet e pals s detyruar me kusht, kjo duhet t shprblejdmin e shkaktuar n rast se kushti vrtetohet.

Neni 88

Pasojat q lidhen me vrtetimin e kushtit fillojn nga asti qsht vrtetuar kushti, prve kur nga prmbajtja e veprimit juridikdel se kto pasoja duhet t fillojn n nj koh t mparshme.

Veprimet juridike me afatNeni 89

Afati i veprimit juridik sht asti i caktuar, nga i cili fillon osepushon fuqia juridike ose disa nga efektet e tij.

Neni 90

Afati sht pezullues kur n veprimin juridik sht parashikuarse pasojat e tij fillojn nga nj koh e caktuar.

Afati sht zgjidhs kur n veprimin juridik sht parashikuar sepasojat e tij pushojn n nj koh t caktuar.

Llogaritja e afateve t veprimeve juridikeNeni 91

Kur afati sht caktuar me dit, nuk llogaritet dita n t cilntakon ngjarja ose koha nga e cila ai duhet t filloj.

38

Afati q sht caktuar n jav, n muaj ose n vite, mbaron, mekalimin e asaj dite t javs s fundit ose t muajit t fundit q ka tnjjtin emr ose numr me at t dits q ai ka filluar. Kur nj dit etill mungon n muajin e fundit, afati mbaron me kalimin e dits sfundit t ktij muaji.

Kur dita e fundit e nj afati bie n dit pushimi, afati mbaron nditn e puns q vjen pas asaj t pushimit.

KREU IIPAVLEFSHMRIA E VEPRIMEVE JURIDIKE

Veprime juridike t pavlefshmeNeni 92

Veprimet juridike t pavlefshme nuk krijojn asnj pasoj juridike.T tilla jan ato q:

a) vijn n kundrshtim me nj dispozit urdhruese t ligjit;b) kryhen pr t mashtruar ligjin;c) kryhen nga t mitur nn moshn katrmbdhjet vje;) bhen n marrveshje t palve pa patur pr qllim q t sjellin

pasoja juridike (fiktive ose t simuluara).

Neni 93

Kur veprimi juridik sht br me qllim pr t mbuluar njveprim juridik tjetr, ky i fundit sht i vlefshm n qoft se prmbushgjith kushtet e nevojshme pr vlefshmrin e tij.

Veprimi juridik fiktiv ose i simuluar nuk dmton personat e trett cilt n mirbesim kan fituar t drejta n baz t tij.

39

Veprime juridike q shpallen t pavlefshmeNeni 94

T anulueshme quhen veprimet juridike t cilat jan t vlefshmegjersa gjykata me krkesn e t interesuarit i shpall t pavlefshme. Ttilla jan veprimet juridike t kryera nga:

a) t miturit mbi katrmbdhjet vje, kur veprimin juridik e kankryer pa plqimin e prindit ose t kujdestarit;

b) personat, t cilt pr shkak smundje psikike ose zhvillimi tmet mendor u sht hequr ose kufizuar zotsia pr t vepruar, kurveprimin juridik e kan kryer pa plqimin e kujdestarit;

c) personat, t cilt n kohn e kryerjes s veprimit juridik nukishin t ndrgjegjshm pr rndsin e veprimeve t tyre, megjithsen at koh nuk u ishte hequr zotsia pr t vepruar;

) personi q ka kryer veprimin juridik duke qn i mashtruar, ikanosur, n lajthim ose pr shkak t nevojs s madhe.

Anulimi i ktyre veprimeve mund t krkohet edhe pas vdekjess personit prkats, por vetm kur para vdekjes sht krkuar heqjae zotsis s tij pr t vepruar.

Neni 95

Mashtrimi mund t shkaktoj q veprimi juridik t shpallet ipavlefshm, kur gnjeshtra e prdorur nga njra pal, pr ta shpnn gabim paln tjetr, sht e till q pa at pala nuk do ta kishte kryerveprimin juridik.

Kur mashtrimi sht br nga nj person i tret, pala e mashtruarmund t krkoj shpalljen e pavlefshmrise s veprimit juridik vetmkur n kohn e kryerjes s tij pala tjetr ka ditur ose duhej t dintemashtrimin.

40

Neni 96

Kanosja mund t shkaktoj q veprimi juridik t shpallet ipavlefshm, kur sht e till sa t friksoj personin se ai vet,bashkshorti, pasardhsit ose paraardhsit e tij do t psojn nj dmfizik ose material t padrejt dhe t rnd.

Kanosja mund t kryhet edhe nga nj person i tret q nuk merrpjes n veprimin juridik.

Neni 97

Lajthimi mund t shkaktoj q veprimi juridik t shpallet ipavlefshm vetm n qoft se lidhet me cilsin e sendit, me identitetinose cilsit e personit tjetr, apo me rrethana aq thelbsore sa q paato, pala nuk do t kishte kryer veprimin juridik.

Neni 98

Lajthimi n llogaritje nuk sjell shpalljen e veprimit juridik si tpavlefshm, por vetm korregjimin e tij, prve kur gabimi n sasi kaqen prcaktues pr marrveshjen.

Neni 99

Veprimi juridik mund t shpallet i pavlefshm n rastin kur prshkak t nevojs s madhe, detyrimet e marra nga njra pal jankrejt t paprfillshme n krahasim me prfitimet q nxjerr pala tjetrnga veprimi juridik.

Neni 100

Veprimi juridik i kryer nga prfaqsuesi mund t shpallet i

41

pavlefshm me krkesn e t prfaqsuarit, kur vullneti i prfaqsuesitsht me ves.

Kur vesi ka t bj me elemente t prcaktuara nga i prfaqsuari,veprimi juridik mund t shpallet i pavlefshm, vetm n qoft se ishtei vesuar vullneti i ktij t fundit.

Neni 101

Kur n veprimin jurdik ka rndsi prcaktimi i mirbesimit ose ikeqbesimit, i dijenis ose i mosdijenis s rrethanave t caktuara, qprbjn kushte prcaktuese t vlefshme ose t pavlefshme t veprimitjuridik, mbahet parasysh personi i prfaqsuesit, prve kur bhet fjalpr rrethana t prcaktuara nga i prfaqsuari.

I prfaqsuari q sht n keqbesim nuk mund t prfitoj nasnj rast nga mosdijenia ose mirbesimi i prfaqsuesit.

Neni 102

Veprimi juridik i kryer n dm t t prfaqsuarit pr shkakmarrveshjeje me keqbesim midis prfaqsuesit dhe personit t tret,mund t shpallet i pavlefshm pr t prfaqsuarin.

Afati i parashkrimit t padisNeni 103

Padia pr t krkuar q nj veprim juridik t shpallet i pavlefshm,parashkruhet brenda pes vjetve.

Neni 104

Afati pr ngritjen e padis fillon:

42

a) pr veprime juridike t kryera nga persona q u sht hequrose kan patur zotsi juridike t kufizuar pr t vepruar, q nga dita qjan br madhor ose q u sht kthyer zotsia pr t vepruar;

b) pr veprime juridike t kryera me mashtrim, kanosje oselajthim, nga dita q mashtrimi ose lajthimi jan zbuluar, ose kanosjaka pushuar, por n do rast, jo m shum se tre vjet nga dita q shtkryer veprimi juridik;

c) n raste t tjera, q nga dita q sht kryer veprimi juridik.

Neni 105

Veprimi jurdik q shpallet i pavlefshm quhet i till q nga astikur sht kryer.

Pasojat e pavlefshmris s veprimit juridikNeni 106

Kur veprimi juridik sht i pavlefshm pr arsye se vjen n kundrshtimme ligjin, ose sht br me qllim mashtrimi t ligjit, do gj q palt ikan dhn njra-tjetrs merret dhe kalon n t ardhurat e shtetit dhe kurnuk sht e mundur t merret po ajo gj, krkohet vlefta e saj.

Kur njra nga palt ka vepruar n mirbesim, gjykata mund tvendos q do gj q ka dhn kjo pal ti kthehet ksaj dhe kur nuksht e mundur kthimi i po ksaj gjje, i paguhet vlefta e saj.

Neni 107

Kur veprimi juridik shpallet i pavlefshm pr arsye se sht brme mashtrim, kanosje, nga nevoja e madhe ose sepse mungon formae krkuar nga ligji, secila nga palt duhet ti kthej pals tjetr do gjq ka marr prej saj dhe, kur nuk sht e mundur ti kthehet po ajo gj,ti paguhet vlefta e saj.

43

Neni 108

Kur veprimi juridik konstatohet se sht i pavlefshm pr arsyese sht kryer nga nj i mitur, q nuk ka mbushur moshnkatrmbdhjet vje ose shpallet i pavlefshm se sht kryer nga nji mitur q ka mbushur moshn katrmbdhjet vje, por pa plqimin eprindit ose t kujdestarit t tij, secila nga palt detyrohet ti kthejpals tjetr do gj q ka marr prej saj dhe kur nuk sht e mundur tkthej po at gj, ti paguaj vleftn. Prve ksaj, pala q ka zotsipr t vepruar detyrohet ti shperblej t miturit dmin q ky ka psuarpr shkak se veprimi juridik konstatohet ose shpallet i pavlefshm.

Neni 109

Kur veprimi juridik shpallet i pavlefshm pr arsye se sht kryernga nj person, t cilit i sht hequr krejt zotsia pr t vepruar osepr arsye se sht kryer nga nj person t cilit i sht kufizuar zotsiapr t vepruar e pa patur plqimin e kujdestarit t tij, ose pr arsye sesht kryer nga nj person i cili n kohn e kryerjes s veprimit juridiknuk ka patur ndrgjegjen e rndsis s veprimeve t tij, secila ngapalt detyrohet ti kthej pals tjetr do gj q ka marr prej saj dhe,kur nuk sht e mundur ti kthej po at gj, ti paguaj vleftn. Prveksaj, pala q ka patur zotsin pr t vepruar detyrohet ti shprblejpals tjetr dmin q kjo pal ka psuar pr shkak t veprimit juridikq sht shpallur i pavlefshm, n rast se dinte ose duhet t dinte sepala tjetr nuk ka patur zotsi pr t vepruar ose nuk ka patur ndrgjegjene rndsis s veprimeve t saj.

Neni 110

Kur veprimi juridik shpallet i pavlefshm pr arsye se njra ngapalt ka qen n lajthim, secila nga palt detyrohet ti kthej pals

44

tjetr do gj q ka marr prej saj dhe, kur nuk sht e mundur tikthej po at gj, ti paguaj vleftn. Prve ksaj, pala q ka krkuart shpallet i pavlefshm veprimi juridik detyrohet ti shprblej palstjetr dmin q ajo ka psuar pr shkak se veprimi juridik sht shpalluri pavlefshm, me prjashtim t rastit kur ajo provon se nuk ka faj qka rn n lajthim ose se pala tjetr ka ditur ose duhet t dinte lajthimin.

Neni 111

Kur shkaku i pavlefshmris prek vetm nj pjes t veprimitjuridik, ky mbetet i vlefshm n pjest e tjera t tij, prve kur, sipasprmbajtjes s veprimit juridik, kto pjes paraqesin marrdhnie tpandashme me pjesn e pavlefshme t veprimit juridik.

TITULLI IV

PARASHKRIMI I PADIS DHE DEKADENCA E TDREJTAVE

KREU I

DISPOZITA T PRGJITHSHME

PrmbajtjaNeni 112

E drejta e padis q nuk sht ushtruar brenda afatit t caktuar nligj, shuhet dhe nuk mund t realizohet m me an t gjykats ose torganit tjetr kompetent.

Padit q nuk parashkruhen

45

Neni 113

Nuk parashkruhen:a) padia pr rivendosjen ose mbrojtjen e nj t drejte vetjake

jopasurore, prve prjashtimeve t caktuara n ligj;b) padit e njohjes;c) padia e pjestimit midis bashkpronarve;) padia pr kthimin e shumave t depozituara n bank;d) padit e tjera t parashikuara n dispozita ligjore t veanta.Nuk parashkruhen edhe krkesat pr ekzekutimin e detyrueshm

t vendimeve q jan t lidhura me padi, pr t cilat nuk zbatohetparashkrimi.

Afatet e parashkrimitNeni 114

Kur n ligj nuk sht parashikuar ndryshe, parashkruhen brendadhjet vjetve t gjitha padit midis personave juridik, midis ktyredhe personave fizik, si dhe midis vet personave fizik.

Neni 115

Parashkruhen brenda afateve prej:a) gjasht muaj padit pr pagimin e kushteve penale vlersuese;b) nj viti padit e rrjedhura nga kontratat e spedicionit;c) gjasht muaj padit q rrjedhin nga transportimet e

drejtprdrejta t mallrave dhe t udhtarve me an t hekurudhs,automjeteve ose avionve dhe nj viti pr t njjtat padi q rrjedhinnga transportimet detare ose t prziera;

) dy vjetve padit pr pagimin e shprblimit sipas kontrats ssigurimit dhe risigurimit, si edhe t shums prkatse t rrjedhur ngasigurimi i detyrueshm;

46

d) tre vjetve padit pr pagimin e qirave t banesave, dyqaneve,lokaleve dhe pasurive t tjera t paluajtshme;

dh) tre vjetve padit pr shprblimin e dmit jo kontraktor dhepadit pr kthimin e prfitimit pasuror pa t drejt.

Padit e tjera parashkruhen brenda afateve t posame t caktuaran kt Kod ose n ligje t tjera.

Neni 116

sht e pavlefshme marrveshja e palve pr ndryshimin e afatevet parashkrimit dhe e do dispozite t ktij kreu.

Neni 117

Afati i parashkrimit fillon nga dita kur subjektit i ka lindur e drejtae padis.

Neni 118

N detyrimet kontraktore t lidhura me afat ekzekutimi,parashkrimi i padis fillon nga dita kur sht plotsuar ky afat.

Kur detyrimi sht i prbr nga pagesa periodike, pr secilnprej tyre afati i parashkrimit fillon n mnyr t veant.

Pr detyrimet kontraktore t lidhura pa afat dhe pr detyrimet qekzekutohen me krkesn e kreditorit, afati i parashkrimit fillon ngadita kur ka lindur detyrimi.

Neni 119

Pr krkimin e sendit, parashkrimi i padis fillon nga dita kurpronari ka marr ose duhej t merrte dijeni pr cenimin dhe cenuesine s drejts s tij.

Neni 120

47

Pr krkimin e shprblimit t dmit jokontraktor, parashkrimi ipadis fillon nga dita kur i dmtuari ka ditur ose duhej t dinte prdmin e psuar dhe pr personin q e ka shkaktuar.

Neni 121

Pr kthimin e shums s parave ose t sendit q sht fituar osekursyer pa shkak, parashkrimi i padis fillon nga dita kur i dmtuarika ditur ose duhej t dinte pr fitimin ose kursimin pa shkak q karealizuar personi prkats.

Neni 122

Pr krkimin e trashgimit, parashkrimi i padis fillon nga dita eeljes s trashgimis.

Neni 123

Pr padit e kthimit, parashkrimi i padis fillon nga dita kur paditsika paguar vullnetarisht, n baz t nj detyrimi ligjor ose kontraktor,personit t tret, pr fajin e t paditurit, shumn e parave apo sendinq krkohet me an t ksaj padie, ose nga dita kur sht dhn vendimii gjykats ose arbitrazhit prkats nga i cili ka lindur padia e regresit.

Neni 124

Parashkrimi i padis pr krkesn kryesore shkakton q tparashkruhen edhe padit pr krkesat e rrjedhura prej saj, pavarsishtse pr kto nuk sht plotsuar ende afati prkats.

Krkesa e pals s interesuarNeni 125

48

Parashkrimi i plotsuar nuk mund t merret parasysh nga gjykataose organi tjetr kompetent me nismn e vet, por vetm me krkesne pals s interesuar.

Heqia dor nga parashkrimiNeni 126

Heqja dor nga parashkrimi lejohet vetm pasi t jet plotsuarafati i tij.

Neni 127

Pretendimi se afati i parashkrimit sht plotsuar mund t ushtrohetedhe nga kreditort dhe nga kushdo q ka interes, n rastet kur palaprkatse e ka ushtruar vet.

Prmbushja e detyrimit pas plotsimit t afatitNeni 128

Debitori q ka prmbushur detyrimin e tij pas plotsimit t

49

parashkrimit, nuk mund t krkoj kthimin e shums s parave ose tsendit, q ka dhn vullnetarisht, edhe sikur t mos dinte se ishteplotsuar afati i parashkrimit.

KREU II

PEZULLIMI DHE NDRPRERJA E PARASHKRIMIT

A. Pezullimi i parashkrimitNeni 129

Parashkrimi pezullohet:a) midis bashkshortve deri n ditn kur ka marr form t prer

vendimi gjyqsor me t cilin sht zgjidhur martesa;b) midis fmijve dhe prindrve gjersa kta ushtrojn t drejtn

prindrore; c) midis personave q ndodhen nn kujdestari dhe kujdestarve

t tyre gjersa vazhdon kujdestaria;) pr padit e personave, pasuria e t cilve sht vn n

administrim, kundr administruesve prkats t caktuar nga gjykataose nga nj organ tjetr kompetent shtetror, gjersa t jet miratuarraporti prfundimtar i llogarive;

d) pr padit e t miturve dhe personave t tjer, q nuk kanzotsi pr t vepruar gjersa tu emrohet prfaqsuesi ose t fitojnkt zotsi, si edhe pr gjasht muaj pasi sht emruar prfaqsuesiose pasi kan fituar zotsin pr t vepruar;

dh) pr padit e personit juridik kundr administratorve t vet,gjersa kta vazhdojn kt detyr pran tij;

e) pr padit me objekt shprblimin prkats, t rrjedhura ngadmtimi i shndetit ose nga shkaktimi i vdekjes, pezullimi i parashkrimitvazhdon nga dita kur i sht paraqitur krkesa organit t sigurimeve

50

shoqrore shtetrore dhe deri n ditn kur sht caktuar pensioni osesht refuzuar ajo krkes;

) kur ka forc madhore.

Neni 130

Koha e pezullimit nuk llogaritet n afatin e parashkrimit. Kur paszhdukjes s shkakut pezullues, koha q mbetet pr tu plotsuarparashkrimi sht m e shkurtr se gjasht muaj, ajo zgjatet deri ngjasht muaj.

B. Ndrprerja e parashkrimitNeni 131

Parashkrimi ndrpritet:a) me do veprim t personit fizik ose juridik t detyruar, q

shpreh njohjen e sakt dhe t plot t s drejts t kreditorit;b) me paraqitjen e padis, t kundrpadis ose t prapsimit, qoft

edhe n nj gjykat ose arbitrazh q nuk sht kompetent nga pikpamjatoksore ose lndore pr shqyrtimin e shtjes;

c) me do veprim q e v debitorin n vones;) me paraqitjen e krkess pr ekzekutimin e detyrueshm t

vendimit gjyqsor apo t arbitrazhit prkats, si dhe t do titulliekzekutiv tjetr.

Neni 132

Parashkrimi i ndrprer kundr njrit prej debitorve solidarose njrit prej bashkshortve t nj detyrimi t papjestueshm, shtrihetedhe ndaj secilit nga kta debitor t tjer.

Neni 133

51

Parashkrimi i ndrprer kundr debitorit kryesor shtrihet edhendaj dorznsit prkats.

Neni 134

Koha e kaluar para se t vrtetohej shkaku ndrprers nuk llogaritetdhe pas zhdukjes s ktij shkaku fillon nj afat parashkrimi i ri.

Neni 135

Kur parashkrimi sht ndrprer pr shkak t paraqitjes s padisose t kundrpadis, afati i ri i parashkrimit fillon nga dita q ka marrform t prer vendimi me t cilin sht zgjidhur shtja n themel.

Kur sht vendosur rrzimi i padis pa u zgjidhur shtja n themel,ose pushimi i gjykimit t shtjes, parashkrimi nuk quhet i ndrprer.

Llogaritja e afateve t parashkrimitNeni 136

Afati i parashkrimit t padis, q sht caktuar n jav, n muajose n vite mbaron me kalimin e asaj dite t javs s fundit apo tmuajit t fundit q ka t njjtin emr ose numr me at t dits n tciln ka filluar afati dhe, kur nj dit e till mungon n muajin e fundit,afati mbaron me kalimin e dits s fundit t ktij muaji.

Kur dita e fundit e afatit t parashkrimit bie n nj dit pushimi,quhet si e fundit ajo dit pune q vjen pas asaj t pushimit.

KREU III

PREKLUZIVITETI (Dekadenca)

Neni 137

52

Kur nj e drejt duhet t ushtrohet brenda nj afati prekluziv, nukzbatohen dispozitat q rregullojn ndrprerjen e parashkrimit.Gjthashtu, nuk zbatohen shkaqet pezulluese, prve rasteveprjashtimore, kur vet ligji lejon pezullimin e afatit prekluziv.

Neni 138

sht e pavlefshme do marrveshje me t ciln jan caktuarafate prekluzive, q e bjn tejet t vshtir pr njrn nga paltushtrimin e s drejts prkatse.

Neni 139

Palt nuk mund t ndryshojn urdhrimet ligjore q rregullojnprekluzivitetin, dhe as mund t heqin dor nga afati prekluziv i plotsuarkur ky afat sht caktuar me dispozita ligjore t veanta.

Neni 140

Afati prekluziv i plotsuar merret parasysh nga gjykata osearbitrazhi kompetent me nismn e vet, edhe pa u krkuar nga pala einteresuar.

PJESA II

SENDET DHE PRONSIA

TITULLI I

SENDET

Kuptimi juridik i sendit

53

Neni 141

Send sht do gj q mund t prbj objekt pronsie ose i tdrejts tjetr reale.

Llojet e sendeveNeni 142

Sendet jan t luajtshme dhe t paluajtshme.Jan sende t paluajtshme toka, burimet e rrjedhjet e ujrave,

drurt, ndrtesat, ndrtimet e tjera notuese t lidhura me tokn dhedo gj q sht e trupzuar n mnyr t qndrueshme e tvazhdueshme me tokn ose ndrtesn.

T gjitha sendet e tjera, duke prfshir edhe do energji tjetrnatyrore, jan sende t luajtshme.

Neni 143

Dispozitat q kan t bjn me sendet e paluajtshme zbatohenedhe pr t drejtat reale q kan si objekt sende t paluajtshme, si dhepr padit prkatse, prve kur parashikohet ndryshe me ligj.

Dispozitat q kan t bjn me sendet e luajtshme zbatohen pr tgjitha t drejtat e tjera.

Regjistrimi i sendeveNeni 144

Sendet e paluajtshme dhe t drejtat reale mbi to regjistrohen nregjistrat e pasurive t paluajtshme.

Regjistrohen edhe ato sende t luajtshme, pr t cilat krkohetshprehimisht nga ligji.

54

Frutat e senditNeni 145

Frutat natyrore t nj sendi jan produktet q nxirren prej tij.Derisa nuk jan ndar nga sendi, ato jan pjes prbrse e tij.Frutat civile nxirren nga sendet si rrjedhoj e gzimit t t drejtave

q kan personat mbi to.Frutat civile fitohen n baz t kohzgjatjes s t drejtave dhe kur

kto jan br t krkueshme.

Pjest prbrse t senditNeni 146

sht pjes prbrse e nj sendi do gj q sht bashkuar met dhe nuk mund t ndahet prej tij pa iu shkaktuar nj dm thelbsor.

Sendet aksesoreNeni 147

Aksesor jan ato sende t luajtshme q jan destinuar pr tishrbyer n mnyr t vazhdueshme nj sendi kryesor ose pr tazbukuruar at.

Ky destinim bhet nga pronari i sendit kryesor ose nga personi qka nj t drejt reale mbi at.

Neni 148

do disponim i sendit kryesor prfshin edhe aksesort e tij, prvekur sht parashikuar ndryshe.

Aksesort mund t jen edhe objekt i nj disponimi t veant.Aksesori nuk e humbet kt cilsi t tij n rastet kur sht ndar

prkohsisht nga sendi kryesor.

55

TITULLI II

PRONSIA

KREU I

DISPOZITA T PRGJITHSHME

Prmbajtja e pronsisNeni 149

Pronsia sht e drejta pr t gzuar dhe disponuar lirisht sendet,brenda kufijve t caktuar nga ligji.

Pronsia mbi pjest prbrse t senditNeni 150

Pronarit t sendit i takon pronsia edhe mbi pjest prbrse t tij.

Pronsia mbi frutat e senditNeni 151

Pronarit t sendit i takojn frutat natyrore q prodhon sendi, prvekur pronsia e tyre u sht kaluar t tjerve. N kt rast pronsiafitohet pasi frutat t jen ndar nga sendi.

Personi q merr frutat duhet q brenda vlefts s tyre t shprblejshpenzimet e bra pr prodhimin dhe vjeljen e tyre.

56

Prkatsia e sendeveNeni 152

Sendet u prkasin personave fizik, personave juridik dhe shtetit.Llojet e pasuris publike caktohen me ligj.

T drejtat dhe detyrimet e pronaritNeni 153

(Ndryshuar me ligjin nr. 8781, dat 3.5.2001, neni 21)

Askush nuk mund t shpronsohet ose ti kufizohet e drejta eushtrimit t s drejts t prons q barazohet me shpronsimin, prvesekur kt e krkojn interesa publike dhe kurdoher kundrejt njshprblimi t drejt.

Neni 154

E drejta e pronsis mbi tokn shtrihet gjer n lartsin dhethellsin q sht e dobishme pr ushtrimin e saj, n kushtet eparashikuara me ligj.

Neni 155

Pronari i nj toke, pasi m par ti ket krkuar fqinjit q t presdegt e pemve dhe rrnjt q i futen n tokn e tij, ka t drejt tipres vet ato, n rast se i sjellin dm, si dhe t vjel frutat dhe tiperdor ato pr vete.

Frutat q bien nga pemt mbi tok, i prkasin pronarit t toks kuato kan rn.

Neni 156

57

Pronari i nj toke q ndodhet buz nj rrjedhe uji ose burimi publik,ka t drejt ti prdor ato deri n masn q nuk dmton interesat epronarve t tokave t tjera, prve kur prdorimi rregullohet medispozita t veanta.

Neni 157

Pronari i nj toke mund ti krkoj n do koh pronarit t toksfqinje, q me shpenzime t prbashkta, t vendosen n kufijt e tokavet tyre shenja t dukshme dallimi ose ti ndreqin ato kur jan tdmtuara.

Kur kufiri ndrmjet dy tokave sht i paqart dhe pronart nuk eprcaktojn vet at, secili prej tyre mund t krkoj saktsimin e tijnga gjykata.

Neni 158

Kur mbillen drur e shkurre n kufijt e pronave, pronart jant detyruar t mbajn largsit e caktuara me dispozita t veanta ekur nuk ka t tilla, nga zakonet e vendit, prve kur pronari fqinj kalejuar vet ose kur kufiri sht n nj rrug ose rrjedh uji publike.

N munges t ktyre rregullave, largsit jan: tre metra prdrurt me trup t lart dhe dy metra pr drurt e tjer.

Kto largsi nuk zbatohen pr drurt e shkurret, lartsia e tcilve nuk e kalon murin ndars t pronave.

Neni 159

Pronari sht i lir n prdorimin e sendit, pa dmtuar t drejtate personave t tjer dhe brenda kufijve q caktohen nga ligji ose ngazakonet e mira. Ai nuk mund tu krijoj fqinjve shqetsime t tilla si

58

zhurma, dridhje, futje t tymit, nxehtsive, avujve ose prhapje ttjera t ngjashme, t pengoj gzimin e pronave t tyre, duke ndryshuarrrjedhat, prurjet ose cilsin e ujrave q rrjedhin n tokn e tij ose tujrave nntoksor, si dhe t prdor ujrat q komunikojn lirishtme ato t toks s tjetrit, prve kur kto shqetsime nuk kalojn shkallne zakonshme t tyre.

Pronari gjat ushtrimit t t drejtave t tij, detyrohet t marrmasa pr ruajtjen dhe mbrojtjen e mjedisit pr rreth.

Neni 160

Pronart duhet tu prmbahen rregullave t caktuara n planetrregulluese ose n dispozita t veanta, pr ngritjen e ndrtesave treja, pr rindrtimin ose ndryshimin e tyre, pr largsit ndrmjetndrtesave, pr eljen e dritareve, puseve, gropave e t punimeve ttjera t ksaj natyre.

Neni 161

Pronari sht i detyruar t mbledh ujrat q rrjedhin nga strehte ndrtesave t tij, n mnyr q ato t mos pikojn mbi tokn e tjetrit.

Derdhja e tyre n nj rrjedh publike mund t bhet kur nukndalohet nga rregullat q kan caktuar organet kompetente.

Pronari sht i detyruar t kujdeset q ujrat dhe mbeturinat qvijn nga toka e tij t mos derdhen n kanalin ose n tokn e tjetrit,prve kur ndrmjet tyre ka marrveshje t kundrt.

KREU II

FITIMI DHE HUMBJA E PRONSIS

Kalimi i pronsis

59

Neni 162

E drejta e pronsis dhe t drejta t tjera mbi sendet jan ttransferueshme, prve kur ndalohet nga ligji ose nga vet natyra e sdrejts.

Mnyra e fitimit t pronsisNeni 163

Pronsia fitohet nprmjet mnyrave t caktuara n kt Koddhe mnyrave t tjera t caktuara me ligj t veant.

Fitimi i pronsis me kontratNeni 164

Pronsia fitohet me an t kontrats, pa qen e nevojshme tbhet dorzimi i sendit. Pr sendet q prcaktohen n numr, n peshose me mas, duhet t bhet edhe dorzimi i tyre.

Fitimi i pronsis me trashgimNeni 165

Fitimi i pronsis me trashgim kryhet sipas kushteve tparashikuara n dispozitat e pjess s tret t ktij Kodi.

Fitimi me mirbesim i sendeve t luajtshmeNeni 166

Personi q n baz t nj veprimi juridik pr kalimin e pronsiska fituar kundrejt shprblimit me mirbesim nj send t luajtshm,

60

bhet pronar i ktij sendi edhe sikur tjetrsuesi t mos ishte disponuesi tij.

Megjithat fituesi, qoft edhe me mirbesim, nuk bhet pronar isendit kur ky sht i vjedhur.

Fituesi me mirbesim bhet pronar i monedhave dhe i letrave mevler tek prursi, edhe sikur kto ti jen vjedhur ose ti ken humburpronarit ose personit juridik publik.

Dispozitat e msiprme nuk zbatohen pr sendet e luajtshme qjan t shnuara n regjistrat publike.

Prona fitohet e lir nga t drejtat e tjetrit mbi sendin, n rast sekto t drejta nuk rrjedhin nga titulli dhe nga mirbesimi i fituesit.

Neni 167

N rast se pronsia mbi nj send t luajtshm u kalon me ankontratash disa personave, bhet pronar ai q ka fituar posedimin esendit me mirbesim, edhe sikur kontrata t jet e nj date tmvonshme.

Parashkrimi fituesNeni 168

Personi q ka fituar me mirbesim nj send, n baz t nj veprimijuridik pr kalimin e pronsis dhe q nuk sht i ndaluar nga ligji,bhet pronar i ktij sendi, pas nj posedimi t pandrprer prej pesvjetsh kur sendi sht i luajtshm dhe prej dhjet vjetsh kur ai shti paluajtshm.

Kur posedimi nuk sht me mirbesim, afatet e posedimit tpandrprer dyfishohen. Posedimi konsiderohet i pandrprer edhekur fituesi i sendit ia ka dhn posedimin nj personi tjetr.

Nuk mund t fitohet me parashkrim fitues nj send q sht pronpublike e patjetrsueshme.

61

Neni 169

Personi q ka poseduar qetsisht e pa ndrprerje, duke u sjellsikur t ishte pronar pr njzet vjet n nj pron t paluajtshme, bhetpronar i saj.

Regjistrimi i sendit t fituar me parashkrimNeni 170

Personi q ka fituar me parashkrim nj send t paluajtshm ka tdrejt t paraqes padi kundr personit t mparshm osetrashgimtarve t tij pr njohjen e pronsis s vet dhe, n baz tvendimit gjyqsor prkats, t krkoj q t kryhet regjistrimi i senditnga organi kompetent shtetror.

Pezullimi e ndrprerja e parashkrimit fituesNeni 171

Dispozitat pr pezullimin dhe ndrprerjen e parashkrimit t padiszbatohen edhe pr parashkrimin fitues.

Parashkrimi fitues ndrpritet me humbjen e posedimit. Nuk quhetndrprerje kur poseduesi hyn prsri n posedimin brenda gjashtmuajve ose edhe m von me an padie t ngritur brenda gjashtmuajve.

Sendet pa zotNeni 172

Sendet pa zot jan ato q nuk kan pronar ose pronari i t cilave kahequr dor nga pronsia.

62

Sendet q nuk kan zot i takojn shtetit. Kalimi i tyre n pronsi tshtetit bhet me vendim t gjykats kompetente.

Fitimi i pronsis me bashkim e przierjeNeni 173

Mbjelljet, si dhe ndrtesat e do vepr tjetr q ndodhen mbi osenn siprfaqen e toks, i prkasin pronarit t saj, prve kur parashikohetndryshe n kt Kod e n dispozita t tjera ligjore.

Neni 174

Pronari i toks q ka br ndrtime e vepra t tjera dhe mbjelljeme material t huaj, detyrohet t paguaj vleftn e tyre, n rast se nukkrkohet ndarja e kthimi i tyre dhe kur kjo mund t kryhet pa u shkaktuarnj dm thelbsor ndrtimeve ose mbjelljeve t kryera.

Kur ndarja e materialeve sht e mundshme dhe pronari i tokska vepruar me keqbesim, duhet ti shprblej pronarit t materialevedmin e psuar.

Neni 175

Kur ndrtesat e veprat e tjera dhe mbjelljet jan br nga njperson i tret me materialet e veta n tokn e tjetrit, pronari prkatska t drejt ti mbaj ato ose t krkoj detyrimin e atij q i ka br tiheq ato me shpenzimet e tij, dhe kur sht rasti t shprblej dmin.

Kur pronari i toks pranon ti mbaj, detyrohet t paguaj vleftne matarialeve dhe t krahut t puns ose rritjen e vlefts q i shtbr prons.

Pronari i toks nuk mund ti krkoj heqjen e ndrtimeve e tmbjelljeve t kryera kur ato jan br me dijenin e tij, ose memirbesim nga personi i tret, si dhe kur kan kaluar gjasht muaj q

63

nga dita kur pronari ka marr njoftim pr kto ndrtime e mbjellje.Kur me mirbesim sht ngritur nj ndrtes n tokn e huaj dhe

vlefta e saj sht m e madhe se vlefta e toks, personi q ka ngriturndrtesn mund t njihet pronar edhe i toks, me vendim t gjykatskompetente.

Neni 176

Kur dy ose m shum sende t luajtshme q u prkasin pronarvet ndryshm jan bashkuar ose przier n nj send t vetm e q nukmund t ndahen pa u shkaktuar nj dm thelbsor njri-tjetrit, ose kurndarja krkon pun e shpenzime t tepruara, pronart e secilit sendbhen bashkpronar t sendit t ri, n prpjestim me vleftn q pjeste sendit kishin n momentin e bashkimit apo t przjerjes s tyre.

Kur nj send i luajtshm sht bashkuar ose przier me nj tjetrn mnyr t till sa duket se sht pjes aksesore e tij, sendi i ri iprket pronarit t pjess kryesore, i cili detyrohet t paguaj vleftnprkatse, si dhe kur sht rasti t shprblej dmin e shkaktuar.

Fitimi i pronsis me prpunimNeni 177

Personi q me punn e tij ka krijuar nj send t ri t luajtshmduke prdorur lndn n pronsi t nj personi tjetr, pavarsisht selnda mund ose jo t marr formn e saj t par, bhet pronar i senditt ri n rast se vlefta e puns sht m e madhe se ajo e lnds, mekusht q t paguaj vleftn e saj.

N rast t kundrt sendi i ri fitohet nga pronari i lnds, dukepaguar vleftn e puns. Kur prpunuesi ka vepruar me keqbesim, mevendim t gjykats sendi i ri i kalon pronarit t lnds edhe n rast sevlefta e puns sht m e madhe se ajo e lnds, por duke paguarvleftn e ksaj t fundit.

64

Bashkimet e tokave nga aluvionetNeni 178

Mbushjet me dhe t tokave e shtesat e toks q formohen n mnyrt natyrshme gjat brigjeve t lumenjve a t prrenjve, i prkasinpronarit t toks, prve kur parashikohet ndryshe me ligj.

Tokat e liruara nga rrjedhat e ujitNeni 179

Toka q lirohet nga nj rrjedh uji, e cila trhiqet n mnyr tnatyrshme nga njri breg dhe shkon n bregun tjetr, i prket pronaritt toks nga e cila sht larguar rrjedha.

Tokat e krijuara n shtratet e lumenjveNeni 180

Ishujt dhe mbushjet me dhe q krijohen n shtratet e lumenjvejan pron publike.

Neni 181

Kur nj lum ose prrua ndrron shtrat duke e ln t vjetrin, tokaq lirohet sht n pronsi t pronarve kufitar t dy anve (buzve)t lumit apo t prroit, t cilt e ndajn at deri n mesin e shtratit tln sipas gjatsis s tij.

SENDET E HUMBURA OSE T GJETURA

Njoftimi pr gjetjenNeni 182

65

Personi q ka gjetur nj send t humbur, duke prfshir edhegjn e gjall t shkputur nga tufa, sht i detyruar t lajmrojmenjher pronarin ose personin q i ka humbur dhe kur ky nuk njihet,ta dorzoj at n bashkin apo komunn, n territorin e s cils shtgjetur sendi.

Bashkia ose komuna sht e detyruar t shpall menjher gjetjene sendit.

Marrja e sendit dhe pagimi i shpenzimeveNeni 183

Pronari ose personi, t cilit i ka humbur sendi, ka t drejt takrkoj at brenda gjasht muajve nga dita q sht shpallur gjetja nbashkin apo komunn prkatse, pasi t ket paguar shpenzimet ebra pr ruajtjen e sendit dhe nj shprblim pr personin q ka gjetursendin n masn 10% t vlefts s sendit, ose t mimit t marr, kursipas rrethanave t paraqitura, shitja e tij ka qen e domosdoshme.

Kur ka kundrshtime pr vleftn e sendit, mosmarrveshjazgjidhet nga gjykata.

Bashkia ose komuna mund t lejoj mbajtjen prkohsisht t senditnga personi q e ka gjetur, t cilit i paguhen dhe shpenzimet e bra prruajtjen e sendit.

Sendet e humbura duhen t ruhen dhe t mirmbahen me kujdesine duhur.

Fitimi i pronsis nga personi q ka gjetur sendinNeni 184

Kur pronari ose personi q e ka humbur sendin nuk paraqiten pr tamarr at brenda afatit t caktuar n nenin 183, sendi ose mimi i shitjes i

66

kalon n pronsi personit q e ka gjetur, i cili paguan shpenzimet e mbajtjes.

Sendet e gjetura n lokalNeni 185

Sendet e gjetura n lokalet publike e private e n mjetet e transportit,duhen ti dorzohen menjher administrats s lokalit ku jan gjetur, ecila i ruan ato tri dit. Kur nuk paraqitet pronari ose personi q i kahumbur, administrata i dorzon ato n bashki apo n komunn prkatse.

ThesariNeni 186

Quhet thesar do send i mueshm, i cili duket me saktsi se kaqen n tok ose i fshehur prej shum kohsh dhe q nuk mund tigjendet pronari.

Thesari i prket pronarit t sendit t luajtshm apo t paluajtshmku sht gjetur, prve rasteve t sendeve me vler shkencore,kulturore, arkeologjike etj., t parashikuara nga neni 187 i ktij Kodi.

Personi q zbulon thesarin ka t drejtn e nj shprblimi tarsyeshm q nuk duhet t kaloj gjysmn e vlers s tij.

Pronsia e shtetit mbi nj kategori sendesh t luajtshmeNeni 187

Sendet e luajtshme, me vler kulturore, historike, arkeologjike,etnografike, si dhe sendet natyrore t rralla me rndsi shkencore qzbulohen, shkputen ose nxirren nga toka ose uji, kalojn n pronsi tshtetit.

Pronari, n pronn e t cilit jan zbuluar sende t tilla, sht i detyruart lejoj kryerjen e grmimeve, duke u shprblyer dmet e psuara.

Personi q ka zbuluar ose ka gjetur sende t tilla, ka t drejt t

67

marr nga shteti nj shprblim t arsyeshm.

Fitimi i pronsis me an pushtimiNeni 188

Pronsia mbi sendet e luajtshme t abandonuara, si dhe mbi kafshte egra, shpendt, peshqit, frutat e egra dhe mbi sendet e tjera tluajtshme t natyrs, fitohet me an pushtimi, n kushte t caktuarame ligj ose n dispozita t veanta.

Tufa e bletveNeni 189

Pronari i nj tufe bletsh ka t drejt ta ndjek e ta marr at ntokn e tjetrit, duke shprblyer dmin e shkaktuar.

Kur pronari i blets s ikur nuk e ka ndjekur at brenda tri ditve,ose kur ajo ka hyr n nj zgjua bletsh tjetr, pronsia mbi at i kalonprkatsisht pronarit t toks ku ka qndruar bleta ose pronarit t zgjoit.

Fitimi i pronsis me an shpronsimiNeni 190

(Ndryshuar fjalia e par me ligjin nr. 8781, dat 3.5.2001, neni 22)

Sendet mund t shpronsohen vetm pr interesa publike t njohurme ligj dhe vetm kundrejt nj shprblimi t drejt. Ato kalojn npronsi t shtetit ose t enteve t tjera publike, n favor t t cilavesht br shpronsimi.

Humbja e pronsisNeni 191

Pronsia humbet kur fitohet nga nj tjetr ose kur hiqet dor prejsaj.

68

Heqja dor nga pronsia mbi pasurit e paluajtshme n dobi tnj tjetri, sht e vlefshme kur bhet me akt noterial e regjistrohet.

KREU III

REGJISTRIMI I PASURIVE T PALUAJTSHME

Neni 192

Sendet e paluajtshme dhe faktet q kan lidhje me gjndjen juridiket tyre regjistrohen n regjistrin e pasurive t paluajtshme.

Regjistrimi bhet n baz t nj akti publik, t nj vendimi gjykateapo t nj organi tjetr shtetror kompetent, si dhe n rastet e tjera tparashikuara nga ligji.

Neni 193

Duhet t regjistrohen n regjistrin e pasurive t paluajtshme:a) kontratat pr kalimin e pronsis s sendeve t paluajtshme

dhe aktet pr pjestimin vullnetar t tyre;b) kontratat me t cilat krijohen, njihen, ndryshohen ose pushojn

t drejta pronsie mbi sendet e paluajtshme, t drejta uzufrukti,prdorimi e bujtjeje, emfiteoze e servituti e t drejta t tjera reale;

c) aktet me t cilat hiqet dor nga t drejta pasurore t msiprme;) vendimet e gjykatave me t cilat njihet cilsia e trashgimtarit

dhe fitohet pasuria e trashguar;d) aktet me t cilat krijohet nj shoqri ose nj subjekt tjetr i s

drejts q ka n pronsi pasuri t paluajtshme ose gzon t drejta ttjera reale mbi to;

h) vendimet e gjykatave ose organeve kompetente shtetrore qprkatsisht prmbajn fitimin ose njohjen e pronsis mbi pasurit epaluajtshme, pjestimin e pasurive t paluajtshme ose q deklarojn t

69

pavlefshme veprimet juridike pr kalimin e pronsis t regjistruarm par rregullisht, si dhe aktet e prmbarimit gjyqsor prsekuestrimin e pasuris s paluajtshme ose shitjen n ankant t tyre.

Vrtetimi gjyqsor i faktit t pronsis nuk regjistrohet.

Neni 194

N kontratn e dhurimit t pasuris s paluajtshme, regjistrimimerr datn n t ciln regjistrohet pranimi, n rast se ky prmbahetn nj akt t veant.

Neni 195

Pasurit e paluajtshme dhe t drejtat reale mbi ato q jan fituarose njohur sipas dispozitave t ktij Kodi, nuk mund t tjetrsohen dhekur sht rasti, t ngarkohen me barr, n rast se nuk sht brregjistrimi i tyre n regjistrat e pasurive t paluajtshme.

Neni 196

Gjykatat, notert, prmbaruesit gjyqsor dhe organet e tjerashtetrore detyrohen ti drgojn pr regjistrim zyrs q administronregjistrin ku ndodhen pasurit e paluajtshme, kopje t vendimit ose taktit q prmban fitimin, njohjen, ndryshimin, pushimin e nj t drejtepronsie t paluajtshme, ose nj t drejte reale mbi at, ose q deklarojn tpavlefshme veprime juridike pr kalimin e pronsis t regjistruar m par.

Neni 197

Duhen t regjistrohen gjithashtu:a) kontratat e qiradhnies s sendeve t paluajtshme pr nj koh

mbi nnt vjet;

70

b) krkes-padit pr fitimin, njohjen, ndryshimin ose pushimin et drejtave t pronsis ose t drejtave t tjera reale mbi pasurit epaluajtshme;

c) krkes-padit pr pjestimin e pasuris s paluajtshme tprbashkt.

Neni 198

Ministria e Drejtsis administron veprimtarin e regjistrit publikpr pasurit e paluajtshme.

Kushtet, mnyra e regjistrimit dhe e organizimit, si dhe doprocedur q ka lidhje me kt veprimtari, rregullohet me ligj tveant.

TITULLI III

BASHKPRONSIA

KREU I

BASHKPRONSIA N PJES

Prkufizimi dhe prmbajtjaNeni 199

Ka bashkpronsi kur nj ose disa sende dhe t drejta t tjerareale u prkasin bashkrisht dy ose m shum personave.

Pjest e bashkpronarve jan t barabarta, gjersa nuk vrtetohete kundrta. T drejtat dhe detyrimet e bashkpronarve caktohen nprpjestim me pjest prkatse.

T drejtat e bashkpronarve

71

Neni 200

do bashkpronar ka kto t drejta:a) t prfitoj nga t ardhurat e sendit t prbashkt n prpjestim

me pjesn e tij;b) t prdor sendin e prbashkt sipas qllimit t prcaktuar dhe

n mnyr q t mos i pengoj bashkpronart e tjer t prdorin atsipas t drejtave t tyre;

c) t tjetrsoj ose disponoj n do mnyr tjetr pjesn e tij nsendin e prbashkt, por kur ky sht nj send i paluajtshm, mund tashes pjesn e tij vetm duke respektuar t drejtn e parablerjes qkan bashkpronart e tjer sipas nenit 204 t ktij Kodi;

) t krkoj pjestimin e sendit t prbashkt edhe sikur t ketnj marrveshje t kundrt, prve kur ky pjestim dmton s teprmiqllimin prkats ose sht ndaluar me ligj;

d) t krkoj kthimin jo vetm t pjess s tij, por t gjith senditt prbashkt, me kusht q ky tu dorzohet gjith bashkpronarve.

Detyrimet e bashkpronaritNeni 201

do bashkpronar sht i detyruar q n prpjestim me pjesn evet, t paguaj shpenzimet e nevojshme pr ruajtjen dhe gzimin esendit t prbashkt.

Neni 202

Kur sendin e prbashkt e prdorin pr vete nj ose disabashkpronar, kta detyrohen tu paguajn bashkpronarve t tjershprblimin pr prdorimin e pjesve t tyre nga dita kur u sht njoftuar

72

me shkrim krkesa e ktij shprblimi ose nga data e paraqitjes spadis n gjykatn kompetente.

Administrimi i sendit t prbashktNeni 203

T gjith bashkpronart, pavarsisht nga vlera e pjessprkatse, kan t drejt t marrin pjes n administrimin e sendit tprbashkt.

Sendi i prbashkt administrohet sipas mnyrs s miratuar memarrveshjen e t gjith bashkpronarve dhe kur kjo nuk sht arritur,sipas mnyrs s caktuar me vendim t bashkpronarve q kan mshum se gjysmn e vlefts s tij. Vendimi i shumics sht idetyrueshm edhe pr bashkpronart q kan mbetur n pakic.

Kjo shumic mund t vendos q t vihet hipotek ose peng mbisendin e prbashkt, kur kjo sht e domosdoshme pr t siguruar kthimine shumave t marra hua pr mirmbajtjen ose rindrtimin e tij.

Kur nuk sht arritur kjo shumic ose kur vendimi i saj sht idmshm pr sendin e prbashkt, gjykata kompetente, me krkesne do bashkpronari, vendos masat q i mon t nevojshme dhe, sipasrastit, emron nj kujdestar pr administrimin e sendit.

E drejta e parablerjesNeni 204

Bashkpronari, para se tia shes pjesn e vet n sendin epaluajtshm nj personi q nuk sht bashkpronar, detyrohet t njoftojme shkrim bashkpronart e tjer nse dshirojn t blejn pjesn met njjtat kushte q do tia shes personit t tret. N rast se kta nukprgjigjen brenda tre muajve se dshrojn t blejn pjesn,bashkpronari sht i lir t shes pjesn e tij n persona t tret.

Ai duhet tua bj t njohur bashkpronarve t tjer

73

bashkpronarin e ri.

E drejta e kreditorit mbi pjesn e bashkpronaritNeni 205

do kreditor ka t drejt t realizoj kredin e vet mbi pjesn qi takon bashkpronarit debitor n sendin e prbashkt.

Neni 206

Kreditort dhe trashgimtart e ndonj bashkpronari mund tndrhyjn n pjestim, me shpenzimet e tyre, por nuk mund tkundrshtojn pjestimin e br m par, prve kur kan njoftuarkundrshtimin e tyre para pjestimit.

N pjestimin e pasuris s paluajtshme, njoftimi pr kundr-shtimet e prmendura n paragrafin e msiprm, duhet t regjistrohetprpara regjistrimit t krkess pr pjestim. Gjithashtu, n njpjestim t till duhet t thirren t gjith kreditort q kan regjistruarkrkesat e tyre ose q kan fituar t drejta mbi pasurin q pjestohet,prpara regjistrimit t aktit t pjestimit ose t regjistrimit t krkesspr pjestim.

Pjestimi i sendit t prbashktNeni 207

Pjestimi i sendit t prbashkt kryhet me marrveshjen e t gjithbashkpronarve. Kur sendi sht i paluajtshm marrveshja duhet tbhet me akt noterial. Kur kjo marrveshje nuk sht arritur, pjestimii sendit kryhet me an t gjykats, duke u thirrur n gjyq t gjithbashkpronart. Pjestimi i sendit t prbashkt bhet me ndarjen e tijn natyr sipas pjesve q kan bashkpronart, n qoft se kjo ndarjesht e mundshme dhe nuk dmton qllimin prkats t sendit.

74

Pabarazia e pjesve, q rezulton nga ndarja n natyr kompensohetme nj shprblim n para.

Kur sendi i prbashkt nuk mund t ndahet n natyr gjykataurdhron q ai t shitet n ankand dhe vlefta e tij t ndahet ndrmjetbashkpronarve, sipas pjesve prkatse, duke llogaritur edhe shumatq ata duhet ti paguajn njri-tjetrit pr shkak t marrdhnies sbashkpronsis.

Megjithat, n vend t shitjes n ankand, gjykata, kur disa ngabashkpronart e krkojn, mund t urdhroj q sendi tu lihet ktyre,duke i detyruar q ti paguajn bashkpronarit, i cili krkon pjestimin,vleftn e pjess s tij, sipas mnyrs dhe brenda afateve t caktuaran vendimin gjyqsor.

Kur sendi q nuk mund t ndahet n natyr, sht shtpi banimi,gjykata ia l n pjes, n kushtet e siprtreguara, atij nga bashkpronartq banon n at shtpi ose ka nevoj m shum se t tjert pr atsiprfaqe banimi.

Tjetrsimi i sendit t prbashktNeni 208

Tjetrsimi i sendit t prbashkt mund t bhet vetm me plqimine t gjith bashkpronarve.

KREU II

BASHKPRONSIA N TRSI

A. Bashkpronsia e detyrueshme

75

Objektet e prbashkta t ndrtesaveNeni 209

N katet ose njsit e ndara t kateve t nj ndrtese q ndodhenn pronsi t veant t pronarve t ndryshm, jan n bashkpronsit detyrueshme t tyre, gjersa n aktin e pronsis nuk sht caktuarndryshe, kto objekte:

a) trualli mbi t cilin sht ngritur ndrtesa, themelet, muretkryesore, muret ndarse t brendshme, shkallt, hollet, atia osetaraca, oxhaqet, si edhe t gjitha ato objekte t ndrtess, q kankarakter t till dhe shrbejn pr prdorim t prbashkt;

b) puset, instalimet e ujit, instalimet elektrike, t gazit, t telefonise t ngrohjes qendrore, duke prfshir edhe tubacionet dhe linjatprkatse, si dhe kanalet e ndryshme deri n pikn e degzimit t tyrebrenda njsive t ndara t kateve.

Neni 210

E drejta e secilit bashkpronar mbi sendet e prmendura n nenine msiprm, sht n prpjestim me vleftn e katit ose t pjesve tkatit q i prkasin atij, prve kur titulli parashikon ndryshe.

Heqia dor nga e drejta mbi sendet e msiprme, nuk e lironbashkpronarin nga detyrimi pr t kontribuar n shpenzimet prmbajtjen e tyre.

Pandashmria e objekteve t prbashktaNeni 211

Objektet e prbashkta t ndrtess nuk lejohet t ndahen, prvekur ndarja e ndonjrit prej tyre mund t kryhet pa ia vshtirsuar

76

prdorimin e tij asnjrit nga bashkpronart.

Prbrja e asambles dhe zgjedhja e kryesisNeni 212

Asambleja prbhet nga pronart e secilit kat ose njsie t ndart do kati, t cilt kan n bashkpronsi objektet e prbashkta tndrtess.

N mbledhjen e par t asambles antart e saj zgjedhin, ngagjiri i tyre, kryesin, e cila ngarkohet t kryej, n emr e pr llogarit tyre t gjitha veprimet e nevojshme pr administrimin dhemirmbajtjen e zakonshme t objekteve t prbashkta, prve atyreveprimeve q jan n kompetenc vetm t asambles, si dhe tprfaqsoj n instancat gjyqsore kompetente dhe n arbitrazh.

Mbledhjet e asambles dhe vlefshmria e vendimeveNeni 213

Pas mbledhjes s par organizuese, mbledhjet e asambles thirrennj her n vit. Mbledhje t tjera t asambles mund t thirren ngakryesia e saj ose me nismn e jo m pak se 20% t antarve t saj.

Asambleja mund t elet dhe t marr vendime kur jan tpranishm personalisht ose t prfaqsuar me prokur bashkpronart,t cilt kan t paktn dy t tretat e trsis s kuotave. Kur ky numrnuk sht i pranishm, mbledhja shtyhet dhe mbledhja pasardhsezhvillohet n rast se merr pjes shumica e zakonshme ebashkpronarve.

Vendimet e asambles merren me shumic t thjesht votash tbashkpronarve, prve rasteve kur n dispozitat e ktij kreu ose medispozita t veanta krkohet nj shumic e cilsuar. Kur numri i votavesht i barabart, vota e kryetarit sht vendimtare.

77

Kompetencat kryesore t asamblesNeni 214

Asambleja ka edhe kto kompetenca kryesore:1. Miraton rregulloren pr administrimin e baness, e cila hartohet

sipas rregullores tip t miratuar nga Kshilli i Ministrave.2. Krijon fondin rezerv pr shpenzimet e prbashkta, duke

caktuar edhe shumn vjetore t tij.3. Miraton preventivat e shpenzimeve q ka vendosur t kryhen

gjat vitit, si dhe ndarjen e shums s tyre midis bashkpronarve.Shpenzimet e prbashkta pr mirmbajtjen, riparimet dhe

prmirsimet e zakonshme t ktyre objekteve miratohen nga asamblejame shumic t thjesht votash, ndrsa shpenzimet pr prmirsime tmdha ose rinsime cilsore vendosen me shumic t cilsuar tbashkpronarve q arrijn t paktn 75% t kuotave prkatse.

4. Emron, kur mohet e domosdoshme, kujdestarin e ndrtess,duke caktuar kompetencat dhe pagn e tij.

5. Autorizon kryesin q t siguroj, brenda kufijve t arsyeshme,objektet q jan pron e prbashkt, si dhe t lidh kontrata t tjera tnevojshme pr mirmbajtjen, riparimet dhe prmirsimet ezakonshme, ose, sipas rastit, pr prmirsime t mdha apo rinsimet ktyre objekteve.

Neni 215

Vendimet e marra nga asambleja sipas dispozitave t msiprmejan t detyrueshme pr t gjith bashkpronart.

Padia kundr vendimeve t asamblesNeni 216

Kur nj vendim i asambles sht i paligjshm ose cenon interesate ndonjrit nga bashkpronart e ktyre objekteve, do bashkpronar

78

ka t drejt t paraqes n gjykatn kompetente padi prpavlefshmrin e atij vendimi, brenda tridhjet ditve nga data e dhniess tij. Paraqitja e krkes-padis nuk pezullon zbatimin e vendimit tasambles, prve kur gjykata ka vendosur ndryshe.

Detyrimet e bashkpronarveNeni 217

do bashkpronar ka kto detyrime:1. T paguaj shpenzimet pr ruajtjen dhe gzimin e pjesve t

prbashkta t ndrtess, pr kryerje shrbimesh n dobi t prbashktdhe pr ndryshime t vendosura nga shumica e bashkpronarve, nprpjestim me vleftn e pjess s secilit, prve kur ka marrveshjetjetr.

Pr sendet q u shrbejn bashkpronarve n mas t ndryshme,shpenzimet prballohen n prpjestim me prdorimin q mund tubj atyre secili.

T paguaj shpenzimet pr ruajtjen dhe gzimin e pjesve t prbashktat ndrtess, pr kryerje shrbimesh n dobi t prbashkt dhe pr ndryshimet vendosura nga shumica e bashkpronarve n prpjestim me vleftn epjess t secilit, prve kur ka marrveshje tjetr.

2. T mos kryej n katin ose njsin e ndarjes s katit, q shtn pronsi t veant t tij, ndrtime t cilat mund t u shkaktojndme objekteve t prbashkta t ndrtess.

3. T ndreq dmin ose t paguaj shpenzimet pr zvendsimine tij, q ai vet ose nj antar i familjes s tij i ka shkaktuar me faj,cilitdo objekti t prbashkt.

4. T mos kryej, pa lejen paraprake t asambles, n katin osen njsin e ndar t katit q sht n pron t tij, shtesa ose ndryshimet cilat mund t cenojn pamjen e jashtme t ndrtess.

Shtesa t reja mbi katin e fundit

79

Neni 218

Ndrtimi mbi katin e fundit t nj ndrtese, t kateve ose vepravet tjera, mund t realizohet me vendimin e shumics prej 3/4 tbashkpronarve t ndrtess.

Neni 219

Ndalohet dhnia e lejes pr kryerjen e shtesave ose veprave ttilla mbi katin e fundit n qoft se kushtet statike t ndrtess nuk elejojn.

Bashkpronart mund t kundrshtojn lejen e dhn nga organikompetent shtetror pr kryerjen e shtesave ose veprave t tilla mbikatin e fundit dhe kur provohet se ato paksojn ajrin apo dritn prkatet e mposhtme ose cenojn pamjen arkitektonike t ndrtess.

Neni 220

Ata q jan lejuar t bjn shtesa ose vepra t tjera n katin efundit detyrohen t rindrtojn taracn, t ciln t gjith ose nj pjese bashkpronarve kishin t drejt ta prdornin.

Shmbja trsore ose pjesore e ndrtessNeni 221

Kur ndrtesa shmbet trsisht ose n nj pjes q prbn jo mpak se tre t katrtat e vlers s saj, secili bashkpronar mund tkrkoj q t shiten n ankand trualli dhe materialet, prve kur shtvendosur ndryshe.

Kur ndrtesa sht dmtuar n nj prmas m t vogl, asamblejavendos pr rindrtimin e objekteve t prbashkta t ndrtess dhesecili bashkpronar i tyre detyrohet t kontribuoj n prpjestim me

80

t drejtat e tij n ato objekte.Bashpronari q nuk dshiron t marr pjes n rindrtimin e

ndrtess, duhet tu shes bashkpronarve t tjer ose ndonjrit prejtyre edhe objektet, t cilt jan pron vetm e tij, sipas vlersimit qdo t bhet.

B. Bashkpronsia midis antarve t familjes bujqsore

Neni 222

Pronsia mbi pasurin e antarve t familjes bujqsore, u prketn trsi antarve t saj, t cilt nprmjet puns ose t drejtave ttjera t fituara, kan kontribuar n krijimin e n mbajtjen e ekonomisbujqsore.

Neni 223

Familja bujqsore prbhet nga personat q lidhen ndrmjet tyrepr shkak gjinie, martese, birsimi ose pranimi si antar i saj.

Neni 224

Familja bujqsore prfaqsohet n marrdhniet pasurore me ttrett nga kryetari, i cili zgjidhet nga antart e saj.

Neni 225

N pasurin e familjes bujqsore nuk prfshihen sendet eprdorimit thjesht vetjak t antarve, si dhe sendet q antari ka fituarme t ardhurat e tij vetjake, me dhurim ose me trashgim.

81

Neni 226

Antari i familjes bujqsore nuk mund t tjetrsoj asnj pjes tpasuris s familjes bujqsore, gjersa nuk sht br pjestimi i saj.

Neni 227

do antar i familjes bujqsore mund t krkoj pjesn e vet npasurin e familjes bujqsore. Ajo prcaktohet duke marr parasyshsidomos:

a) pasurin q i prket tr familjes;b) numrin e antarve t familjes;c) kontributin e tij n vnien ose shtimin e pasuris s familjes

duke u nisur nga sasia ose efektiviteti i ktij kontributi, si dhe nga punadhe mjetet e dhna n krijimin dhe mbajtjen e ekonomis bujqsore.

Neni 228

Pjestimi i pasuris s familjes bujqsore, bhet sipas rregullavet caktuara n nenin 207 t ktij Kodi.

Kur krkohet pjesa nga antar t veant t saj, ajo vlersohetdhe i jepet n para. Kur pjestimi krkohet nga disa pjestar t familjesbujqsore, me qllim q t krijohet nj familje tjetr bujqsore, pjesamund t jepet n natyr, me kusht q toka bujqsore q u mbetet familjevet ndara, t mos jet nn minimumin e njsis minimale t kultivimit.

Me njsi minimale t kultivimit kuptohet toka bujqsore, q shte nevojshme pr mbajtjen e nj ekonomie bujqsore, sipas kushtevenatyrore t krahins apo zons prkatse.

Neni 229

82

Familja bujqsore prgjigjet pr veprimet e paligjshme t kryeranga antart e saj, gjat ushtrimit t detyrave q rrjedhin ngaveprimtaria ekonomike e vet familjes bujqsore.

Neni 230

Familja bujqsore nuk prgjigjet pr detyrimet ekonomike vetjaket antarve, duke prfshir edhe kryetarin e saj. Kreditort kan tdrejt t paguhen nga pjesa q i takon antarit debitor n t ardhurat efamiljes bujqsore dhe nga pjesa q i takon atij n pasurin e familjesbujqsore.

C. Bashkpronsia ndrmjet bashkshortve

Neni 231

Bashkpronsia ndrmjet bashkshortve rregullohet me dispozitat Kodit t Familjes.

TITULLI IV

UZUFRUKTI

KREU I

83

DISPOZITA T PRGJITHSHME

Prmbajtja e uzufruktitNeni 232

Uzufrukti sht e drejta e nj personi (uzufruktari) pr t gzuarnj send q sht n pronsi t nj tjetri, me detyrim q ta ruaj e tamirmbaj at.

Mnyra e krijimit t uzufruktitNeni 233

Uzufrukti krijohet me ligj ose me nj veprim juridik. Ai mund tfitohet edhe me parashkrimin fitues.

Kohzgjatja e uzufruktitNeni 234

Uzufrukti mund t jet me ose pa afat, por n do rast nuk mundt kaloj jetn e uzufruktarit.

Kur e drejta e uzufruktit gzohet nga nj person juridik, nuk mundt zgjas m shum se tridhjet vjet.

Mnyra e krijimitNeni 235

Uzufrukti q krijohet me veprim juridik duhet t bhet me aktnoterial, ndrsa kur