Sveznadar

Sadržaj Dio I: Korporat

Šta je korporKorporativne

Interne kKomunikKorporatKomunik

Dio II : Mreže iModel mreže

Osnovni Informacini

Dio III: Javne i SixDegreRazvoj kElementi Razlozi zVrste kor

Arhitektura kKomponente

Osnovni Najpopul

Sistem za traSistemi za an

ProgramsDio IV: Društve

Tipovi društvUtjecaj društFacebook neE-mail obavj

Šta je newKako nap

Izvori: Wikipedia https://wiki.eveohttp://searchcio.http://www.ekfacunarske%20mrwww.ef.untz.bawww.apeironsrbhttp://www.fer.uhttp://www.fer.uhttp://www.fer.uhttp://www.emahttp://snajderaj.c

Komun

tivno poslovanjeracija? .................e komunikacije ...omunikacije međ

kacije sa investitotivno izvještavanjkacije sa javnošćui računarske mre ..........................pojmovi u analizsistem računarskekorporativne dr

ees-prva društvenorporativnih mre i obavezne tehno

za uvođenje korporporativnih mrežakorporativne druše platforme za korfunjcionalni modlarnije KDM platansformaciju podnalizu korporativska biblioteka JUene mreže ..........venih mreža ........tvenih mreža na pe prodaje (bar zasještenja- newslettwsletter? .............praviti newsletter

online.com/en/witechtarget.com/d

ak.kg.ac.rs/sites/dreze%20-%20Skra bija.edu.rs/pripremunizg.hr/_downlounizg.hr/_downlounizg.hr/_downloailmarketing.rs/blcom/2013/02/kak

nikacije u savreme

e i komunikacije........................................................đu zaposlenim –Eorom - investor reje .........................u (Javnost i inforeže ..................................................

zi mreža ...............e i društvene mreruštvene mreže .

na mreža ..............ža .......................ologije korporativorativne društvena sa aspekta učesnštvene mreže ......rporativno društv

duli KDM platfortforme .................ataka ...................nih društvenih m

UNG .............................................................................poslovanje ..........ad ne značajno i ter ...................................................r u tri (četiri) kora

iki/Corporation_mdefinition/enterpridefault/files/nastaripta.pdf

me-ispita/.../skripoad/repository/Dioad/repository/Dioad/repository/Selog/email-marketiko-napraviti-news

enom društvu:

e ..................................................................................

ER:employee relatelations (IR) ....................................rmacije u konteks....................................................................................eže ...........................................................................................................vne društvene mrne mreže ..............nika ................................................veno umrežavanjarme ..............................................................................

mreža ....................................................................................................................................direktno) ....................................................................aka ......................

management_guidise-social-networkava/Novi%20Stud

pta.doc plomski_rad_-_Mplomski_rad_-_Lminar_-_Luka_Ming/sta-je-newslesletter-e-mail-oba

Korporativno

1

-osnovni pojmovi-

............................

............................

............................ations ...........................................................................stu finansijskog tr....................................................................................................................................................................................................reže: SLATES i d....................................................................................a ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

de rking dijski%20Program

Martina_MarjanovLuka_Bozic.pdf Maglic.pdf etter/ avestenja/

o poslovanje i dr

-

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................ržišta) ..............................................................................................................................................................................................................

društvo ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

mi/I%20godina/In

vic.pdf

uštvene mreže

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

nformacione%20t

Miroslav

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

tehnologije/Preda

v Mihaljišin

......................... 2

......................... 2

......................... 3

......................... 4

......................... 5

......................... 6

......................... 6

......................... 7

......................... 7

......................... 8

......................... 9

....................... 10

....................... 11

....................... 11

....................... 12

....................... 13

....................... 14

....................... 14

....................... 15

....................... 16

....................... 17

....................... 18

....................... 19

....................... 20

....................... 21

....................... 21

....................... 23

....................... 23

....................... 24

....................... 24

....................... 24

avanja/07%20Ra

2 2  

4 5 6 6 7 7 8 9 0   

2  

4 4 5 6 7 8 9 0     

4 4 4 

Sveznadar Komunikacije u savremenom društvu: Korporativno poslovanje i društvene mreže Miroslav Mihaljišin

2

DioI:Korporativnoposlovanjeikomunikacije Savremene poslovne procese karakteriše široka primjena informatike u svim aspektima poslovanja. Da bi informacioni stručnjaci aktivno učestvovali u projektovanju informacionih komunikacija potrebno je da bar poznaju osnovne elemente i strukturu (u ovom slučaju korporativnog) poslovanja. Inače neće biti u prilici da budu čak ni aktivni korisnici, bići iskorišteni od korporacija putem modernih sredstava komunikacije. Pokušaćemo sagledati komunkacije u korporacijama s aspekta društvenih mreža objašnjavajući na početku osnovne elemente koji čine korporaciju i njihovu poziciju i ulogu u komunikacijama. Štajekorporacija?Prvo ćemo dati jednu od mogućih definicija (normalno preuzetu iz Wikipedije) Korporacija (lat. corpus = tijelo, engl. corporation) ili kompanija je pravno lice, koje često ima slična prava kao i fizičko lice: da posjeduje imovinu, zadužuje se, tuži ili bude tužena. Njena svrha je sjedinjavanje, grupisanje poslovnih interesa i predstavlja najčešći oblik poslovnog udruživanja. Korporacija je specifična forma organizovanja preduzeća. Pod korporacijom se podrazumjeva preduzeće organizovano kao akcionarsko društvo ili javna kompanija (engl. Public company), kako se ona označava na anglosaksonskom govornom području. Ovako shvaćena korporacija je u stvari kompanija ili preduzeće koje je svoj akcijiski kapital inicijalno i/ili kroz kasnije dokapitalizacije pribavilo putem tzv. instituta javne ponude ili prodaje. Na taj način se akcije takvih kompanija nalaze u vlasništvu velikog broja akcionara ili investitora (tzv. investicione javnosti) tj. one imaju široko distribuiranu vlasničku strukturu. Osnovne osobine i karakteristike korporacije Suštinski to su dionička društva, koja kapital (osnivački, početni, naknadno stečeni) pribavljaju emisijom dionica. Korporacija je jedinstvena cjelina u poslovnom i vlasničkom pogledu. Ima status pravnog lica pa može stupati u pravni promet sa drugim preduzećima (rjeđe pojedincima). Pod prometom se podrazumjevaju različite forme komunikacije od prodaje i kupovine (i pratećih djelatnosti npr. marketinga) do proizvodnje novih vrijednosti. Pod proizvodnjom se uobičajeno ne smatra samo proizvodnja klasičnih materijalnih dobara i roba. Tako može biti riječi o medijskim korporacijama, finansijskim korporacijama, filmskim, itd. Tako postoje korporacije koje kao osnovnu, ili dodatnu, djelatnost imaju istraživačku djelatnost (sa namjerom prodaje patentnih prava, bilo direktno bilo ugrađene u neke druge proizvode. Dijelovi korporacije nemaju sopstvenu imovinu, kapital, niti upravljačke organe. Menadžeri provode odluke na raznim nivoima i dijelovima korporacije. Prednosti korporacija: ograničena odgovornost (vlasnici nisu odgovorni, nego korporacija kao subjekt poslovanja). Vlasnici odgovornost snose samo u visini vrijednosti dionica koje posjeduju. U slučaju stečaja i likvidacije vlasnici gube samo dionički kapital. Upravljanje korporacijom Standard korporativnog upravljanja ne može biti isti za sve kompanije i u osnovi ne treba da zavisi od njihove pravne norme (akcionarsko društvo, društvo sa ograničenom odgovornošću), već kumulativno od veličine kompanije (u smislu ekonomsko-računovodstvenih kriterijuma: male, srednje i velike) i izvora kapitala (da li se prikuplja javnim putem – javna emisija akcija, obveznica ili drugih serijskih hartija od vrijednosti - otvorena kompanija, ili se prikuplja nejavnim putem – zatvorena kompanija). Za male i u dobroj mjeri srednje kompanije koje su zatvorenog tipa mora važiti standard fleksibilnosti, minimum imperativnosti, sloboda ugovaranja, dok bi velike kompanije zatvorenog tipa morale da budu regulisane u pogledu korporativnog upravljanja djelimično kao male i srednje zatvorenog tipa, a djelimično kao velike otvorenog tipa. Kao podrška u poslovnom odlučivanju, osobe odgovorne za upravljanje ljudskim resursima (human resource) i menadžeri koji raspodijeljuju poslove zaposlenima i okupljaju projektne timove trebali bi imati najveću korist od analize korporativnih društvenih mreža pri donošenju važnih poslovnih odluka. Razvijeni su brojni alat iza analizu mreža koji pružaju veliku količinu podataka o posmatranoj mreži. Međutim, problem nastaje kada treba objasniti šta ti podaci semantički znače za korporaciju i kako se mogu upotrijebiti pri donošenju odluka.

Sveznadar

Korporat Korporativneksterne komTo su raznezaposlenih Korporativnvizije i vrijedio opšte koZnači on u povezujući

Komun

tivnekom

na komunikamunikacije ue vrste poruali i javnih

ne komunikaednosti u kohomunikacion

sebe uključakcionare i z

nikacije u savreme

munikacij

acija je skup u cilju stvarauka koje cirkh medija, paracije pomažhezivan poru

ne strukture kčuje i eksternzaposlene u k

PrimjeOd zatvor

enom društvu:

e

aktivnosti ukanja što veće kulišu izmeđrtnera i šire

žu organizacuku na dionikoja služi za na sredstva korporaciji i

er organizacirene (korpora

Korporativno

3

ključenih u uvrijednosti d

đu dijelova ke javnosti. cijama objasici. Pojam kopovećanje di medije, aljavnost.

ije korporacacijske) kom

o poslovanje i dr

upravljanje idionicima. korporacije,

sniti svoju morporativnogobiti korporai i medije k

ijske komunimunikacije pre

uštvene mreže

korporacijom

ili eksternih

misiju, kombg komuniciraacije.

koje su u svr

ikacije: ema kupcu

Miroslav

m objedinjuju

h partnera, d

binovati njeanja može se

rsi vlasništv

v Mihaljišin

ući interne i

akle između

gove brojneshvatiti kao

u korporcije

i

u

e o

e

Sveznadar

Interneko Kako u savrda kreiraju pInterna komkorporativnER stručnja

1. Efikkorp

2. Kolduh

3. Povpov

4. Zadpos

Kako postićPojedinac trosjeća izubpomiriti sa sZaposlenicida čitaju merođendan i dInterna mreSveprisutnegotovo jednVećina korpstanje u firmpotrebne noDaćemo tip

NajrasprostrOvaj vid koTelefonska ostalim slučposlata putetaj da svi erazlog je štzapisi, video

Komun

omunikacije

remenom druposebnue pro

munikacija u ne kulture na aci treba da iskasnost (Effrporativnim alektivno razmha razumijevavezivanje (Cvezanost drušdovoljstvo (Sslom u cijelomći ove ciljevereba da je u

bljeno u korpsamim karaki imaju obavejl ili budu nda li je dobioža se prilago

e kamere ne nako važe kaporacija imami i predlažove edukacijeičnu šemu ko

ranjeniji vid omunikacije j

komunikacijčajevima e-mem e-mail-a ne-mail klijento se putem o zapisi itd.)

nikacije u savreme

emeđuzap

uštvu raste oocedure i fun21. stoljeću vrijednostim

spuni jednu ificiency): Inaktivnostimamišljanje (Shanje među za

Connectivity)štva ljudi i akSatisfaction)m društvu. e? središtu inte

poraciji (štokterom korpoezu da koris

na video kono sina. ođava stanju smiju biti nao 1. i 2. , jer

a (ili koristi e određena re). oja prikazuje

komunikacijje u mnogomja se koristi

mail korespone zahteva o

nti (e-mail pe-mail poru.

enom društvu:

poslenim–E

obim komuninkcije interneje više od do

ma koje pokreili više od sljnterna komu.

hared meaninaposlenicima): Interna kktivnosti. : Interna ko

eresovanja si je lako po

oracije. te određene

nferenciji, ali

u preduzećuaporne i sambez njih oneusluge) specrješenja (od

e način praće

ije između zame zamenio k

jedino u sluodencija je md druge stranrogrami) om

uka mogu sla

Korporativno

4

ER:employe

ikacija, mnoe komunikacopise, publieću organizajedeće četiriunikacija se

ng): Interna ka o ciljevima

komunikacija

omunikacija

istema, ne bistaviti kao c

kanale komui da saznaju

u i ponašanjumo nadzorne e ne funkcioncijaliste za ljprocjene zn

enja ljudskih

aposlenih ali klasičnu komučajevima kamnogo zahvane da bude d

mogućavaju ati i prateći

o poslovanje i dr

eerelations

ge firme su ucije. kacija i emi

acijsku izvrsnuloge: prvenstven

komunikacija poduzeća. a se uglavno

se koristi z

i trebao da scilj, ali tešk

unkacije, nprkad je nekom

pojedinca. i kontrolne

nišu. ljudske resurnanja, zalaga

h resursa:

i između pomunikaciju puada je potrebalnija. Glavndostupna u trearhiviranje pdokumenti (

uštvene mreže

s

u odnosima s

isija koje ju nost.

o koristi za

a se koristi z

om koristi

za povećannj

se ko

r. m

(što u osnov

rse (Human nja do mjera

slovnih partnutem telefonabna trenutna ni razlog je tenutku njenoporuka. Treć(ugovori, na

Miroslav

sa zaposleni

čine; riječ j

a širenje in

za izgradnju

da uspostav

je osjećaja z

vi jesu), stav

Resources) a za poboljš

nera je e-maa. korespoden

taj što tekstuog slanja. Drći i možda narudžbine, fa

v Mihaljišin

m morale su

e o izgradnji

nformacija o

zajedničkog

vi bliskost i

zadovoljstva

vke 3. i 4. su

koji ispitujuanja stanja i

il.

cija. U svimualna porukaugi razlog jenajznačajniji

akture, audio

u

i

o

g

i

a

u

u i

m a e i o

Sveznadar

U poslednjepredstavljajmreža saradistoj prostori čitaju ista tehnologije Šta je ulogaNe samo datehnikama nKlasičan primpovećanja prIli promjena najefikasnijeIli praksa zajaktivnosti naIli praćenje ( Komunika Mada bi i inupravljanju tim nemaju problem komOstvarivanjobavezno kU takvim fii potencijalninvestitori (kreiraju miš Komunikac

1. uskfirm

2. stva3. stva

(neš

Postoje i tačTako bi IT od promjenaposlovanje.

Npr. kreiran(dioničarimSlanje mejlkriptovanje)(dešifrovanePraktičan zdKoristeći ExNjujork i Mo

Komun

e vrijeme vru video-kon

dnici s više mriji. Ova tehndokumenta ukompanije i

a IT stručnjaka bude tehničnpr. data minmjer je otvararoduktivnosti.

lokacija odree da je poslužujedničkih izlet

a tim izletima (i kasnija mod

acijesainve

nvestitore mokorporacijomni radne obamunikacije se odnosa s i

koristi u firmirmama, svrhnim vlasnicim(bilo privatnišljenje dionič

cija s investitklađivanje i pma radi po vaaranje povoljaranje , izgrašto što se sad

čno zakonskistručnjaci tra vrijednosti..

nje procedurama).

a je banalan) i prenos (e) prestaju b

datak: el za kreiranj

oskvu i da sadr

nikacije u savreme

rlo značajno nferencije. Zmeđusobno unologija omou elektronskpojedinci pr

ka u internojčka podrška ning dolazi danje jaslica u k

eđenih prostouje dostavljač ta koja dovod(kakva takmi

difikacija radn

estitorom‐

ogli obuhvatm. Dioničariaveze (obavesa njima. investitorima

mama koje javha IR specijama dionica; bi bilo državnčara i omogu

orima treba zpraćenje zakoažečim propijnog odnosa adnja i održavda često nazi

i propisane pebali obezbji dionica, nov

a i baze iz ko

n primjer, ali(izbor sigurniti banalni.

je grafičkog prži kriptovani

enom društvu:

mesto u koZahvaljujući udaljenih lokogućava zapokom formatu rave velike u

komunikacij(održava mr

do novih predkrugu korpora

orija (da li kana radnom mj

di do boljih mičenja i aktivnog okruženja)

investorre

iti (shvatiti ki ne moraju bezu prisustva

a (IR- Investvno trguje dialista je veza bilo da su to

ni) ali i financućujunim don

zadovljiti tri onske regulatisima s ključnim fvanju uglediva brendiran

procedure kojediti automavih poslova,

oje koja bi vr

i ako mejl sanog kanala,

prikaza poslatdodatak Exel

Korporativno

5

omunikaciji ovoj tehnol

kacija mogu oslenima ne pa čak i da

uštede u vrem

iji (i ne samorežu) već dadloga i skriveacije kao poslj

afa treba da smjestu: koja kafmeđuljudskih onosti na zajedn) na osnovu od

elations(IR

kao dio internbiti zaposlenia u određeno

tor relations)ionicama na a (interfejs) s mali ili velicijskih analitnošenje odlu

glavne funktive i praćenj

financijskimda i „imidža“ nje).

oje se morajuatsku i siguupozorenja n

ršila distribu

adrži povjepogotovo a

ti mejl tako dl dokumenta k

o poslovanje i dr

između zapoogiji koja seda održe zajsamo da razpišu na zajed

menu i troško

o internoj)? a aktivno kreenih rješenjaedica praćenja

se pije u posefe pauza najvi

odnosa. Zanimničkom družendnosa i stariji

R)

ne komunikai u korporacivrijeme na o

) je posebnoberzi. trenutnim ki ulagači, tičari (koji

uka.

kcije: je da li

faktorima firme

u poštovati u rnu distribuna potencijal

uciju informa

rljive podatako se koris

da stigne u 9 koji se otvara s

uštvene mreže

oslenih i izme realizuje kjednički sastgovaraju i didničkoj virtu

ovima transpo

eira sistem (k). a ponašanja m

ebnoj prostoriše doprinosi,

mljivo je praćenju dovode doi (iskusni) mla

acije, izdvojićiji čije dionicodređenom m

izdvojena c

odnosima sauciju svih relne rizike, no

acija svim au

tke i predajati infrastruk

sati (po lokalsamo ako znam

Miroslav

među poslovkorišćenjem tanak kao da

diskutuju većualnoj tabli. orta.

kreira bazu i

mladih majki,

riji, sa kafe auili najmanje š

enje poželjniho pozitivnih efađi radnici...

ićemo ih zboce posjedujumjestu), što u

cjelina i funk

a dioničarimaelevantnih iovih zakona

utorizovanim

a ( i uređaj iktura interne

lnom vrermenmo JMBG.

v Mihaljišin

vnih partneraračunarskih

a se nalaze ui da gledaju

Pomoću ove

specifičnim

što dovodi do

utomata ili ješteti...) i nepoželjnih

fekata).

g njihove u , pa samim

usložnjava

kcija koja se

a. nformacija:koji utiču na

m korisnicima

program zaeta) i prijem

nu) u London,

a h u u e

m

o

e

h

e

: a

a

a m

,

Sveznadar Komunikacije u savremenom društvu: Korporativno poslovanje i društvene mreže Miroslav Mihaljišin

6

Korporativnoizvještavanje Korporativno izvještavanje čine aktivnosti vezane za objavljivanje svih važnijih informacija o poslovanju akcionarskih društava, čijim akcijama se trguje na organizovanom tržištu kapitala. Korporativno izvještavanje je širi pojam od finansijskog izvještavanja, jer obuhvata sve informacije relevantne za poslovanje korporacije, koje ne moraju biti isključivo finansijske prirode. Korporativno izvještavanje obuhvata komunikaciju među zaposlenim, dioničarima i javnošću. Osnovni elementi korporativnog izvještavanja su finansijski izvještaji. Pored obaveznog finansijskog izvještavanja, mnoge korporacije dobrovoljno objavljuju i dodatne informacije o svom poslovanju u cilju lakšeg prikupljanja dodatnog kapitala, smanjivanja troškova finansiranja ili povećanja svojih akcija. Većina berzi u svijetu zahtijeva od kompanija čijim akcijama se trguje na berzi objavljivanje dodatnih informacija o poslovanju, koje nisu sadržane u oficijelnim finansijskim izvještajima. Na taj način se povećava transparentnost trgovine, a potencijalnim investitorima daju potpune i objektivne informacije za donošenje kvalitetnih investicionih odluka.

Komunikacijesajavnošću(Javnostiinformacijeukontekstufinansijskogtržišta) Za korporativno upravljanje od posebnog značaja su sve informacije koje su vezane i/ili proističu iz svakodnevnog poslovanja preduzeća uključujući i informacije iz užeg i šireg okruženja preduzeća. Ove informacije mogu dolaziti iz sektora računovodstva i finansija, sektora marketinga, sektora nabavke, proizvodnje i prodaje ili iz sektora upravljanja poslovanjem preduzeća. Sa vremenskog aspekta informacije možemo podijeliti na informacije koje krajnji zainteresovani korisnik prima sa određenim vremenskim zakašnjenjem i tzv. informacije u realnom vremenu. Informisanje u realnom vremenu podrazumijeva mogućnost njenog prijema od strane krajnjeg korisnika u toku sa dešavanjem nekog ciljnog događaja za koji je taj korisnik zainteresovan. Informacija u realnom vremenu je instrument pomoću kojeg svi zainteresovani mogu da preduzmu određene aktivnosti koje će uticati na dalji slijed događaja tako da konačan rezultat bude u skladu sa njihovim interesima. Zainteresovani korisnici informacija koje su vezane za korporativno upravljanje su: akcionari, povjerioci, dužnici, radnici, država i njeni organi itd. Obaveza informisanja akcionara o poslovanju i finansijskom položaju kompanije primarno je uređena Zakonom o privrednim društvima. Akcionarima je neophodno učiniti dostupnim sve informacije i dokumenta za koja je zakonom, osnivačkim aktom ili statutom društva utvrđeno da se moraju učiniti dostupnim. Presudnu ulogu i odgovornost u informisanju javnosti imaju specijalističke služe za odnose sa javnošću (Public relations: PR). Međutim komunikacioni kanali koje PR-vi koriste umnogome zavise od saradnje IKT specijalista sa PR. IKT znanje potrebno za uspješnu PR djelatnost, predstavljaju alat za rad: zahtjev za korišćenjem pojedine tehnike podrazumjeva poznavanje šta ona može pa nije rijetko da uspješni IKT stručnjaci PR-pvi i obrnuto. Nesporno najbolji primjer (i neprevaziđen) je Stiv Džobs: čovjek koji je uticao ne samo na IKT istoriju.

Sveznadar

DioII:MMreža je forKada govoropisati skup

• teži• rang• tip, • svoj

Podaci o mrSvojstva čv

1. iz d• ulaz• izla2. iz p

Čvor A s

Divo

Čvor koji podok su Hub

ModelmModel mrežsvojstva i isNajjednostamreža neusmbroja čvorov

Komun

Mrežeirarmalno definrimo o vezi pom atributa:ina, g,

ojstva koja zareži mogu se

vorova u mreždirektne povezni stepen čvazni stepen čvpovezanosti s

se može dohvslijedeći

ovska kompo

okazuje na p čvorovi oni

mrežeže je jednosshode. avniji model mjerena te dva N) je p(vj

nikacije u savreme

ačunarsknisana kao skizmeđu dva :

avise ovise o e opisati matrži mogu se oezanosti čvorvora, vora. s ostatkom gr

vatiti iz svih ousmjerene v

onenta mreže

puno drugih čkoji skupljaj

tavna reprez

mreže naprada su čvorovijerojatnoća d

enom društvu:

kemrežekup međusobčvora, razlik

strukturi prericom susjedopisati : rova:

rafa (bliskos

ostalih čvoroeze

e (podgraf)

čvorova naziju informacij

zentacija kom

avili su mađi proizvoljnoda su bilo koj

Korporativno

7

ebno povezanikujemo usm

eostalog dijedstva, listom

st s ostalim čv

ova Č

UkomrenazicomDivgovosim

iva se Authorije od Author

mpleksne mr

đarski matemo povezani. Kja dva čvora

o poslovanje i dr

ih čvorova. mjerene i neu

ela grafa itd.veza ili listo

vorovima u g

Čvor F se možslijede

Divovska k

oliko najvećeži) obuhvaćiva divov

mponent) ovska kompori za proma

m njega imajrity (Authoririty-a (Hubim

reže koji mo

matičari ErdöKljučni param

povezana) il

uštvene mreže

usmjerene ve

m susjeda u

grafu).

že dohvatiti ieći veze u bilo

komponenta promatrani

ća komponeća značajan vska kom

ponenta u atrani čvor xu prijatelji čvity ima najvema najveći ul

ože matemat

ös i Renyi. Ometar za opisliM (ukupan

Miroslav

eze. Svaka v

mreži.

iz svih ostalio kojem smje

mreže u odni čvor x

enta mreže dio grafa,o

mponenta

društvenoj x, koliko drugvora x. eći izlazni stelazni stepen

tički izvesti

Oni su pretpos njihovog m

n broj veza u

v Mihaljišin

eza može se

ih čvorova eru

nosu na

(podgraf uonda se ona

(engl.giant

mreži npr.gih prijatelja

epen čvora), čvora)

i predvidjeti

ostavili da jemodela (osim

grafu).

e

u a t

. a

i

e m

Sveznadar Komunikacije u savremenom društvu: Korporativno poslovanje i društvene mreže Miroslav Mihaljišin

8

Osnovnipojmoviuanalizimreža

1. Komponente mreže: a. usmjerene i neusmjerene veze, b. atributi veze, c. povezanost čvorova u mreži itd.

2. Model mreže: a) centralnost, b) struktura zajednice unutar mreže

Tri osnovna cilja prilikom analize (bilo kojih pa i društvenih) mreža su:

2. definisati strukturu mreže : • jesu li čvorovi povezani u mreži? • koliko su čvorovi međusobno udaljeni? • jesu li neki čvorovi važniji zbog svoje pozicije u mreži? • sastoji li se mreža od manjih zajednica?

3. formiranje modela mreže slučajno generisane mreže, • povezivanje novih čvorova s povlaštenim čvorovima (engl. preferential attachment), • male svjetske mreže, • optimizacija, formacija strateških mreža.

4. razumijevanje kako struktura mreže utiče na procese: • difuzija informacija, • formiranje mišljenja, • koordinacija/kooperativnost, • otpornost na napade

Teorija društvenih mreža daje odgovor na pitanje koje filozofija postavlja još od vremena Platona- problem društvenih odnosa; kako se autonomni pojedinci mogu kombinivati s ciljem stvaranja trajnih funkcionalnih zajednica.

Osnovni cilj analize mreža je objašnjavanje veza između njezinih članova. Predmet analize korporativnih društvenih mreža su zaposleni i njihovi odnosi, odnosno njihova međusobna komunikacija. Pri čemu je poseban naglasak na otkrivanju gustoće mreže i centralnosti njezinih dijelova kojima se otkriva snaga, utjecaj i popularnost pojedinih dijelova mreže.

Sveznadar

Informac Savremeni pRačunarskveze. Za uumrežavanjinformacija Računarskapredajnoj stRačunarskečesto, rutinrealizaciji psistemima. informacijaRačunarskaPoslovni siprocesa kojiInformacionkojima zappomenutih povezuje.

Zahvaljujući razaposleni im (klijentu). Zahvaljujući tbilo kojoj filijmestu u istojtransakcijama menadžer bankna svakom šaltKada bi se podda preuzima organizacione proizvoda u prVeliki značsa poslovnipravovremeračunarskimisporuka eli Ovdje ćemorazvoja infoDruštvena mvrsta interneKorporativnkorporacijePredmet ankomunikacijKorporativnkombinuju transportu n

Zadatak: Po

Komun

cinisistem

poslovni sistke mreže omumrežavanje a. Umrežavizmeđu dvij

a mreža se trani (izvoriše mreže omonske i ponavpomenutih po

Očigledno n.

a mreža je jedstem je termi su dokumenni sistem posposleni pristbaza podata

ačunarskim mrepristupaju, ko

ome, klijent mali banke. U suj filijali. Sa realizovanim nke može vrlo bterskom mestu daci o obavljeni obrađuje pojedinice. Zahv

rodajnim centriaj primene rim partnerimeno naručivam mrežama piminiše potre

o naglasiti neormacionog pmreža je proetskog servisne društvenee, ustanove ilnalize korporja. ne mreže moobje, na na

na javnim mr

ogledaj film

nikacije u savreme

mračunar

temi se ne momogućavaju m

više računavanje podrazje tačke. može posma

šte poruke) dogućavaju zavljajuće radnoslovnih aktinajveći znač

dna od najbmin koji se kntovani sa jaslovnog sistetupaju prekaka da bi pr

ežama podaci soriste i mijenj

ože da koristi uuprotnom novacdruge strane

na svim šalterskbrzo da dobije pposebno.

nim transakcijamodatke. Primjenvaljujući računaima u Sidneju bačunarskih m

ma elektronskanje i efikasnproizvođači mebu za stvara

ešto što bi treposlovnog siogramska apsa. e mreže su vrli institucije. rativnih druš

ogu da korisčin da se rarežama koris

Društvena m

enom društvu:

rskeidru

ogu zamislitimeđusobno ara potrebanzumijeva os

atrati kao kostavlja želje

aposlenima dne zadatke. ivnosti menačaj primene

bitnijih komporisti kao op

asno definisaema se najjeko svojih apristupili pod

se skladište i čuaju kao da se

usluge banke nc bi mogao da zahvaljujući čkim mestima npodatke o realiz

ma čuvali na rana računarskiharskim mrežam

bez obzira na gemreža u savrekim putem. Tno isporučivamogu da nar

anjem nepotre

ebalo biti jasnstema.

plikacija raz

rsta društven

štvenih mreža

ste sopstveneazmjena povjte posebne m

mreža (The S

Korporativno

9

uštvenem

ti bez postojakomuniciran

n je posebanstvarivanje v

komunikacioenom odredi

da na brz i eSa druge stradžeri su u sračunarskih

ponenti i prpis pojma poanim tokom ednostavnije plikacija (sodacima neop

uvaju na jednome nalaze na nj

na bilo kojem špodiže uvek načinjenici da senalaze na jednozovanim poslov

ačunarima šalterh mreža je po

ma direktor proeografsku udaljeemenom posTo je posebnanje od vitalnručuju potrebebnih zaliha

no samo po

zvijena na mr

nih mreža koj

a su zaposle

e računarsle vjerljivih podmetode zaštit

Social Netwo

o poslovanje i dr

mreže

anja i primennje računara n hardver, aveze u cilju

oni sistem, ištu. efikasan načirane, zahvalstanju da na

mreža u po

reduslova svoslovanje pr

može opisatoftvera). Kaphodno je da

m mestu (serverunjihovom račun

alterskom mesta istom šalterske podaci o svm mestu (servevnim aktivnost

rskih mesta nekosebno značajndaje u Londonenost od 10 vreslovanju ležino izraženo nog značaja bne dijelovei povećava s

sebi: Računa

reži, obično

je su dio info

eni i njihovi o

mreže (privdataka obavlte i kriptovan

ork)

uštvene mreže

ne računara i pomoću nek

ali i softveru razmjenjiv

gdje se inf

in realizuju sljujući podacefikasan načoslovanju je

akog informreduzeća, a č

ti kao jednaako su zaposa postoji rač

u) a naru

tu u kom vim eru) ima

ko bi morao da na u kompaniju može vrlo br

emenskih zona. u mogućnosu lancima snza proizvodnelektronskim

sveukupnu ef

arske mreže s

na internetu

ormacionog s

odnosi, odno

vatne) ili javnlja putem prnja.

Miroslav

računarskih ke stalne ilir, te poznavvanja resurs

formacija ge

svoje svakodcima i inforčin upravljajue distribucija

macionog sisčini ga skup

a ili više bazsleni fizički čunarska mr

a ide od računarjama koje imarzo da dobije s

sti obavljanjanabdjevanja

dne sisteme. Zm putem. Prfikasnost.

su hardversk

u i obično se

sistema neke

osno njihova

vne (internet)rivatnih mre

v Mihaljišin

mreža. i privremenevanje načinasa, ideja ili

enerisana na

dnevne, vrlormacijama ou poslovnima podataka i

stema. integrisanih

za podatakaudaljeni od

reža koja ih

ra do računara iaju dislociranespisak prodatih

a transakcijau kojima je

Zahvaljujućiravovremena

ki preduslov

definiše kao

e kompanije-

a međusobna

), a najčešćeeža ili se pri

e a i

a

o o

m i

h

a d h

i e h

a e i a

o

-

a

e i

Sveznadar

DioIII:J Društveno umrazličite web mPostoji mnozajedničkogmreže temgrafa. Korisnici koostvaruje inKad se registrdrugim i člano Iako pojamMySpace, Tmreže. KorporativnESN) je sistinformacija

Tabelarna aProfil – kojiPovezivanjeKomunikacDijeljeni sadAplikacije –

Komun

Javneiko

mrežavanje predmreže od kojih jogo različitihg interesa kojelji se prito

omuniciraju nterakciju s orujetei na nekojovima, čitanje p

m „društvenaTwitteri dr.,

na društvena tem zasnovaunutar komp

Tab

analiza pokazi su podaci oe – s kim se icija – na koji držaj – kakav– kakve aplik

nikacije u savreme

orporativ

dstavlja grupisanje najpozantiji

h definicija dji međusobn

om na teorij

pomoću raznostalim korisnj društvenoj mrprofil stranice čl

a mreža“ ljudanas postoj

mreža KDMan na web-tehpanije (intern

belarni prika

zuje odnos pro korisniku di na koji načinačin se odvv sadržaj se kacije su dos

enom društvu:

vnedrušt

nje pojedinaca Facebook. društvene mno povezuje sji grafova,

nih usluga, pnicima te moreži možete se planova koji Vam

ude najčešćeji i drugiobli

M (engl. Corhnologijamani CSN), odn

az razlika i sl

rema pet razldostupni; in mogu povvija tipična kdijeli u mrež

stupne u mrež

Korporativno

10

tvenemr

u određene gru

mreže, no zajsudionike unpri čemu su

pri čemu svakože dijeliti odpočeti „družiti“m daju odobren

e asocira naik društvenih

rporate Socia koji omogunosno izmeđ

ličnosti druš

ličitih katego

vezivati koriskomunikacijaži; ži.

o poslovanje i dr

reže

upe. Društveno

edničko im jnutar društveu veze izme

ki korisnik pdređene pove“. To druženje nje za to tj. Vaši

a javne drušh mreža koje

ial Networkućava jednosđu kompanije

tvenih i korp

orija:

snici; a u mreži;

uštvene mreže

umrežavanje j

je što sve stane mreže. Foeđu korisnik

osjeduje vlaseznice. uključuje izradih „prijatelja“.

tvene mrežee se nazivaju

, CSN ili Entavnu i efika

e i učesnika u

porativnih mr

Miroslav

je na internetu

avljaju naglasormalni opika prikazan

stiti profil po

du vlastitog pro

e kao što suu korporativn

nterprise Socasnu saradnjuu okružju (ek

reža

v Mihaljišin

uobličeno kroz

sak na uloguis društvenene granama

omoću kojeg

ofila, kontakte s

u Facebook,ne društvene

ial Network,u i razmjenuksterni CSN)

z

u e a

g

s

, e

, u )

Sveznadar

Korisnici nai lične infolažnog predtakvi korisnobjavljivati S druge strapostoji mogobzirom na sadržaja, za SixDegreeSmatra se dmreža SixDIdeja za stračovjek udalj

Razvojkor Prvi sistem (ekstranet) jO'Rilly je 2primjer wikEnterprise 2Enterprise pretraživanjovog sistemse ona objav

Komun

a javnoj drušormacije negdstavljanja, onici imaju osadržaje koj

ane korisnici gućnost anončinjenicu ka

adržavanje ko

s‐prvadrušda je prva d

Degrees koja janicu nastalaljen od drugo

Šest kor

rporativnih

koji je prvi jest Enterpris005. godine ki, blogovi, 2.0 koji ozna1.0 se razvije međusobn

ma krio se u avljivala ostal

nikacije u savreme

štvenoj mrežgo korisnici odnosno stvosjećaj kakoje inače ne biu korporativ

nimnosti (svako u korpororisnika na ta

štvenamredruštvena mrje kombiniraa je prema poga najviše še

raka koji razd

hmreža

omogućio kse 1.0. uveo pojam web-usluge

ačava korištenio kao posebnopovezaniharhitekturi kllim zaposlen

enom društvu:

ži su puno nekorporativn

varanja lažnoo neće moći objavili kadvnim društveakom zaposlrativnoj, za rakvoj je krać

ežareža baziranaala liste prijaoznatoj teoriest koraka.

dvajaju osob

komunikaciju

Web 2.0 koj, označavanjnje Web 2.0 bna verzija

informacijaijent-posluži

nim, odnosno

Korporativno

11

eformalniji ue društvene

og profila, šći biti odgod bi znali da enim mrežamlenom je dorazliku od jaće nego na ja

a na modernatelja i poveziji („Šest kor

be A i osobe B

u unutar kom

ji je pod jednnje (engl. tag

tehnologija Weba 1.0 k

a pomoću raitelj gdje je i

o klijentima i

o poslovanje i dr

u komunikacimreže. U j

to omogućuvorni za akiza toga stoj

ma dobro pazdijeljen jedinavne mreže uavnoj društve

nom konceptzivanje starihraka (stepena

B

mpanije (intr

nim nazivomgging). McAu poslovne s

koji je korisačunara spojnformaciju gi saradnicima

uštvene mreže

iji te su spremavnim mrež

uje anonimnokcije na mrei njihovo im

ze na to što onstveni korisuglavnom neenoj mreži.

tu nastala 19h školskih koa) separacije

Ideja ali stugasi

Njen Weinjednovremjer uimaliprija

anet) te izme

m obuhvatio tAffee, godinsvrhe. snicima omojenih na Integenerirao jeda te kompanij

Miroslav

mniji objavitžama postojiost korisnikaeži te mogu

me i prezime. objavljuju na snički računema aplikaci

997. godine.olega. e“) koja tvrd

a je bila više tranica se 2ila.

osnivač,nreich vjeruostavno bila

mena i da se u to doba i dovoljn

atelja.

eđu kompan

tehnologije knu kasnije, u

ogućio čitanjternet. Osnovdan entitet u kije.

v Mihaljišin

ti fotografijei mogućnosta zbog čegau primjerice

mreži jer nen). Takođe, sija zabavnog

. To je bila

di da je svaki

nego dobra,000. godine

, Andrewuje da jeispred svog

nije uspjelaljudi nisu

no online

nije i okoline

kao što su nauvodi pojam

je, pisanje ivni problemkompaniji te

e t a e

e s g

a

i

, e

w e g a u e

e

a m

i m e

Sveznadar

RazlikeParalelno s zaposlenih informacijampogodni za Elementii Većina kompodijeliti u Prva obuhv(engl. instanDruga kateNjih karaktepotom je doKorporativnkomunikaciDruštvene modređene alUloga IKTbolja. Tehnologijekorištenih o

1. Pretefik

2. Povsadr

3. Aut(tekakuvlasispr

4. Oznstruje nodn

5. Prosistkara

6. Signi ka

Komun

e između konrazvojem Wunutar i i

ma (kontrolakomunikacij

iobaveznet

munikacijskihdvije kategovaća komunnt messagingegorija obuheriše da je in

ostupna široj ne društveneije. Problem mreže poput late koji bi ih stručnjaka

e za realizacionuhvaćenih traživanje (

kasnog pretraveznice (engržaja (npr. satorstvo (engksta) koji je umulativan (ssnika sadržaravlja); nake (engl. ukturisanje onazvao folksnosno kategooduženja (engem preporuakteristikamnali (engl. Sategorizacijo

nikacije u savreme

ncepta WebaWeba 2.0 razv

izvan kompa spama) te sju i saradnju

tehnologije

h tehnologijaorije. nikacione kg), gdje inforhvaća platfornformacija stskupini ljude mreže žepredstavlja Facebooka,

h promjenili ua je da pron

iju KDM-a mpopularnim engl. Searchaživanja sadr

gl. Links) – padržaj se sma

gl. Authorindostupan i dstalno se doaja i u tom

Tags) – od strane već

sonomija, kaorizaciju od sgl. Extensionučivanja koja i kao produ

Signals) – genom, često se

enom društvu:

a 1.0 i Weba vijao se i Entpanije. Takosu one grupiszaposlenih (

ekorporati

a koje se da

kanale poputrmacija možerme poput itvorena od m

di, pri čemu imele obuhvatišto mnogi zaMySpacea, Tu efikasne koađu skriven

manje-više sunazivom „SLh) – za usržaja; povezivanje atra važnim ag) – blogovdrugima. Dodaje novi sa

slučaju pro

značavanje eg broja kor

ao suprotnosstrane stručnjns) – korišteji na temelužetak neke uneririsanjemdogađa da s

Korporativno

12

2.0 nterprise 2.0 kođe, smanjesane prema i(npr.wiki, blo

ivnedruštv

anas koriste

t elektroniske biti kreiranintraneta, zaj

male skupine ma visok niviti obje kataposleni nisuTwittera i drorporativne mne mogućno

u propisane uLATES“ : spješno kori

različitih saako na njegavi i wiki omok je kod bloadržaj), u sluoces stvaran

sadržaja omrisnika. Rezust taksonomijja enjem oznakalju prijašnjiusluge može

m jako velike se ne dobije

o poslovanje i dr

Web 2.0 informacijainteresne gtrenutnoj po Vremenomsistema te arhitekturompeer), gdje samo korisobavlja oproducer +c

kod koga u seno je prepinteresima koogovi, forum

venemreže

u korporativ

ke pošte (enna i dostavljenajedničkih w

ljudi (Zadatvo istovjetnoegorije kaku zadovoljnir., koliko godmreže. sti u gotovim

u Enterpriseu

štenje sadrž

adržaja pomoa vodi puno vmogućuju svogova prisutučaju wiki snja je iterati

mogućuje njultat takvog, ji, koja ozna

a i odgovaraih korisničke mu preporu

količine sade neka bitna

uštvene mreže

je omoguća, već i povegrupe koje notrebi svojih

se mijenjaje model k

m ravnopraentitet nije v

snik informobje funkciconsumer).

središtu bila plavljivanje orisnika, a ra

mii sl.).

:SLATESid

vnim društve

ngl. e-mail) na do svakogeb-stranica itak: analizirasti. o bi postig postojećim d dominantn

m rješenjim

u 2.0. Tu se p

žaja, potrebn

oću veza omveza iz drugivakom pojedtan jedan autranica postoivan (sadrža

egovo dinamslobodnog oačava unapri

ajućih algoritkih akcija zučiti neku drudržaja, unato

informacija

Miroslav

ćio ne samezivanje ljudnastaju i ne

h korisnika.

ala i arhitekklijent-serveravnih čvorovviše samo pr

macije, već ije (engl.p

komunikacijkorisnika i

azvijeni su i r

društvo

enim mrežam

i trenutnog g zaposlenogi informacijsaj pojam net

gle što većunačinima ko

ne bile, ipak n

ma, ili da pon

predlaže šest

no je imati

mogućuje uviih sadržaja); dincu stvarautor i proces oji više autoaj se stalno

mičko kategoznačavanja rijed određen

tama mogućezaključuje ugu uslugu;

oč dobrim pre. Zbog toga

v Mihaljišin

mo razmjenadi u različiteestaju prema

ktura samogr zamijenjenva (peer-to-roizvođač iliistovremenorosumer =

ija i saradnjairelevantnimrazličiti alati

ma mogu se

poručivanjag. skih portala.okratija), no

u efikasnostomunikacije.ne posjeduju

nude nova i

t tehnologija

mogućnost

id u važnost

nje sadržajastvaranja je

ora, odnosnoprerađuje i

goriziranje iVander Wal

nu strukturu,

e je ostvaritio njegovim

etraživačimaje potrebno

a e a

g n -i o =

a m i

e

a

. o

t .

u

i

a

t

t

a e o i

i l ,

i m

a o

Sveznadar

omopret

Navešćemomože smatr

1. KorKorlooksara

2. PosZa akti

3. VišJednomodop

4. SiguVrlsigukom

5. SkaKorzap

6. InteSvaunu

7. VidKordije

Razloziza� Uvođenje bdonijeti odr

1. Kom2. Sar

pod3. Dij

(eng

Komun

ogućiti sistetplaćenom sa

o sedam osnrati edikasnomrisniku intuitrisnici će prik) poput npadnje koja kaslovne aplikakorporativne

ivnu saradnjušestruki komunostavan, aogućavanjem

pisivanja. urnost o važan segurnosne mehmpaniju od malabilnost rporativne d

poslenih u koeroperabilnosaka korporatiutar kompanijdeo i višemedrporativne dreljenja video

uvođenjek

bilo kog novređenu koristmunikacija radnja (engldršku poslovaeljenje znangl. knowledg

nikacije u savreme

em pretplataadržaju u što

novnih elemm: tivan „prijateije prihvatiti

pr. Facebookarakterizira Cacije e društvene u na projektiunikacioni si

a efikasan nm zaposlenic

gment korpohanizme koj

mogućih napa

društvene mompaniji. st s postojećivna društvenije. dijski sadržajruštvene mrei višemedijs

korporativn

vog informact. Postoje tri (engl. comm

l. collaboratanju); nja (engl. knge manageme

enom društvu:

a na sadržajo kraćem vrem

menata koje

eljski“ izgledi sistem kojika. Takvom CSN-sisteme

mreže vrlo ima, imajući istemi način razvojcima da kom

orativnih druji će očuvaada, kako un

reže trebaju

ćim softveromna mreža treb

ji eže, kako intskih sadržaja

nedruštven

cionog sistemglavna razlo

munication) –tion) – podrš

nowledge shent systems).

Korporativno

13

koji je odmenu.

su predusl

d. i već ima insistemu se

e.

je važno daugrađene raz

oja kolektivnmuniciraju uz

uštvenih mrati povjerljivnutarnjih, tak

u imati mog

m bala bi imati

terne, tako ia kao i većina

nemreže

ma pa i korga za uvođen– uvođenje nška grupnom

haring) – pre.

o poslovanje i dr

d posebnog

ova koje ko

tuitivan „pripotom lako

a posjeduju zne analitičk

ne inteligenz pomoć En

reža jest sigvost informa

ko i od strane

gućnost prila

i mogućnost

i eksterne, tra javnih druš

rporativne dnje korporatinovih efikasn

m radu (npr.

euzimanje ul

uštvene mreže

interesa i d

orporativna m

ijateljski“ izg dodaje mo

posebne aplke i statističk

ncije unutar terprise RSS

gurnost. Oneacija koje sokoline koja

agođenja i p

saradnje s v

ebale bi imaštvenih mreža

društvene mrivne društvennijih komuniolakšano dij

loge sistema

Miroslav

dobivanja in

mreža treba

gled (engl. uogućnost kom

likacije kojeke module.

kompanije S-a, blogova

e moraju imse izmjenjuja ju okružuje

promjene po

već postojećim

ati mogućnosa

reže, mora imne mreže: ikacijskih kajeljenje sadrž

a za upravlja

v Mihaljišin

nformacija o

imati da se

user-friendlymunikacije i

e omogućuju

postiže sea i trenutnog

mati različiteju i zaštititie.

orastu broja

m softverom

st pružanja i

mati svrhu i

nala; žaja, alati za

anje znanjem

o

e

y i

u

e g

e i

a

m

i

i

a

m

Sveznadar

Vrstekorp

Uobičajeno kmreže s obzir

1. E2me

2. B2pos

3. B2(po

4. B2ovaner

Arhitektu

Na slici je prslojeva:

1. sarapartnere, 2. pruždruge usl3. druškorporati4. sisteposlovne 5. siste(Enterpr

Kad analizirakao i javne (po različitimusluga koje iAnalizom poefikasmost psl. (vidi ljuds 1 Ovdje pod upravljanje prje spremište dkoji se odnosi promjena zapi

Komun

porativnihmkarakter učesnrom na učesniE (Employee

eđusobno razmE (Business-slodavac ima pC (Business

otrošača- consB (Business-akva komunikrado otkrivaju

urakorporikazana arhite

adnja s „vanjvanjske platfo

žanje usluga (luge, štveni temelj (vne mreže, raemi saradnje aplikacije, ele

emi zapisa (Srise Resourceamo arhitektudruštvene mrm oznakama, ih karakterišu odataka o intepodlovanja; npski resursi). repozitorijom

ocesima objavldigitalnog, elekt

na strukturu poisa u repozitorij

nikacije u savreme

mrežasaasnika definiše iike komunikae-to-Employe

mjenjivati info-to-Employeeprimat (nadre-to-Consume

sumer); to-Business) kacija u KDM

u suštinske inte

orativnedektura korpor

skim“ svijetoorme za društv(engl. Service

(engl. Social azličite analitič

unutar kompektroničku po

Systems of Re Planning), uuru korporativreže i mogućposlovnim k

(dokumenti, zerakcijama kopr. pomoći u p

smatrmo kol

ljivanja, pristuptronskog materodataka koja jeu / skup comm

enom društvu:

spektaučesi parametre ko

acije: ee) KDM – kormacije i sadre) KDM – kđen je zaposle

er) KDM –

KDM – komM trenutno nierne probleme

društvenerativnih mreža

om (engl. Enveno umrežave Delivery) –o

Foundation) čke alate i sl.,panije (engl. oštu i sl., ecord)–obuhv

upravljanje odnvne društvene ćnost dodatnikarakteristikamzajednički reprisnika u korppronalaženju n

ekciju podatakpa i čuvanja togrijala.Obično seobično pohranj

it-objekata /sku

Korporativno

14

snikakomunikacije.

komunikacijaržaje; komunikacija enom;

komunikacij

munikacija izmije previše poe ili prednosti)

emrežea s elementim

ngagement wvanje i poslovnobuhvaća razl

–sadrži boga

Systems of

vata dokumennosa s kupcimmreže jasno j

ih načina komma, organizacpozitorij1, poslporativnim mnajproduktivn

ka (materijala/sg sadržaja. Buke direktno veže

njena na serveruup referenci com

o poslovanje i dr

Standarno po

a među zapos

između posl

a između fir

među različitiopularna (korp)

ma koje sadrži

ith the Worne usluge, ličite web-apl

ate korisničke

Engagement

ntaciju kompama CRM (Cus

je da korpormunikacije (fcionim karaktlovne aplikaci

mrežama dolaznijih odjela, za

sadržaja) u divalno to je spree za procedure u, a sadrži međummit objekata,

uštvene mreže

ostoje četiri vr

slenim. Zapos

lodavca i zap

rme (posloda

h firmi koje mporacije žele

. Može se uoč

ld) –obuhvata

likacije, aplik

profile, podrš

) –obuhvaćaj

anije, sistem ztomer Relatio

rativne mrežeforumi, wiki, bteristikama i ije i sl.). zi se do informaposlenih s na

gitalnoj formi emište za spise,i koncept iz na

u ostalim: skup zvanih head

Miroslav

rste korporativ

sleni mogu je

poslenih U o

avca) i njezi

međusobno sda sačuvaju

čiti podjela na

ta kupce, trži

kacije za pokre

šku za pretraž

ju intranet, C

za pomoć poonship Managee imaju većinblogovi i sl.),sl.), a poseb

macija koje majvećim fundu

koja omoguć, a uopšte govoadzora (eng. re

p datoteka i dire

v Mihaljišin

vne društvene

ednakopravno

ovom slučaju

inih klijenata

urađuju. Iakoautonomiju i

a pet različitih

ište, poslovne

etne uređaje i

živanje unutar

CSN, različite

slovanja ERPement) i sl. nu elemenata

pretraživanjabno poslovnih

mogu povećatiusom znanja i

ćava sistemskooreći repozitorijevision control)ektorija/ istoriju

e

o

u

a

o i

h

e

i

r

e

P

a a h

i i

o j ) u

Sveznadar

Kompon

KDM platfdijelovima:

1. Inte• B2E

oba• E2E• E2E• Pro

mog

• Povdoz

• Podkomproj

• Bazznaisku

2. Eks• B2C• B2B3. Ana

– ovu ag

Komun

enteplatf

forma je pod

erna KDM –E – modul avlja intranetE (1:1) – direE (N:N) – Koofiliranje – Stgu se prikup

EksplicitnoImplicitno povezanost

vezivanje – Mzvole pristupdrška timskomunikaciju ujekt i slično;za znanja – anja i rješenjustva s edukasterna KDMC – dio korisB – ovaj dio aliza i pomovaj dio namigregirane po

nikacije u savreme

formeza

dijeljena na t

– koriste ju skoji služi z

t firme; ektna komunomunikacija tvaranje i ažiti na dva na

o – korisnik s– zaključiv

ti s drugim zMeđusobno pa povjerljivim

om (projektnu timu, ubrza Komponen

nja problemaacija);

M ste zaposleni koriste zapo

oć u poslovnijenjen je užedatke koji im

enom društvu:

korporat

tri dijela s o

svi zaposleniza komunika

nikacija izmeu kojoj sudjuriranje podčina: sam daje podanjem o noaposlenim napovezivanje m podacima,om) radu –

ava procese o

nta koja zapa (npr. iskus

koji su u koosleni zaduženom odlučivaem krugu zap

m mogu biti k

Korporativno

15

tivnodruš

bzirom na t

i i poslodavaaciju poslod

eđu dva zapoeluje više za

dataka o kori

datke o sebi;ovim podacima osnovu njizaposlenih

, privatna poKomponentaodlučivanja,

poslenim omstva u uvođ

ontaktu s klijeeni za komunanju poslenih kojkorisni pri do

o poslovanje i dr

štvenoum

Pošto sciljevimdaćemopredlogkorpora Slika liplatformumreža

to ko ih kor

ac; davca sa zap

slenih; aposlenih (npsnicima (stva

ma na temehove međusona osnovu ra

oznanstva); a koja pružaomogućuje

mogućava jedđenju novih

entima firmenikaciju s par

i na osnovuonošenju pos

uštvene mreže

mrežavanj

smo se upoznma korporato presjek šta gom strukativno društv

ijevo grafičkme za kavanje.

risti i ko ima

poslenicima.

pr. forum); aranje profil

lju postojećiobne komuniazličitih krite

a alate za radlakše dijelje

dnostavno dprocesa na

e; rtnerskim firm

analize dogaslovnih odluk

Miroslav

ja

nali sa osnovtivne društv

a ona treba sakture platveno umrežav

ki prikazuje korporativno

a dozvoljen

Ovu funkc

la); Podaci o

ih (npr. zaknikacije); terija (npr. ra

d u timu i timenje znanja p

dijeljenje i ppojedinim

rmama;

ađaja u mrežka.

v Mihaljišin

vma teorije ivene mrežeadržavati, satforme zavanje.

komponentedruštveno

pristup tim

ciju najčešće

korisnicima

ključivanje o

adno mjesto,

me olakšavapotrebnog za

pretraživanjeodjelima ili

ži imaju uvid

i e a a

e o

m

e

a

o

,

a a

e i

d

Sveznadar

Osnovnifu Osim premfunkcijama

Vidimo da K

1. Mo• Prem

• Prem

2. Mo• Dije• Pod

kale• Spe3. Mo• Mik

preg• Mak

izra

Komun

unjcionalni

ma pristupu i (možemo K

KDM ima naodul za komuma vrsti kom

Sinhroni –rad (npr. teAsinhroni elektronsk

ma sudioniciE2E; B2E; B2C; B2B.

odul za saradeljenje sadrždrška organizendar); ecifične aplikodul za analikro-analiza –gled sličnostkro-analiza –

ačun najutjec

nikacije u savreme

imoduliKD

tome ko koDM razložiti

a sljedeće dijunikaciju

munikacijsko– nakon što pelefonski raz– pošiljaoc š

ka pošta); ima u komun

dnju žaja – dijeljenzaciji – modu

kacije – modizu – analiza dosti profila s ne– analiza doscajnijeg člana

enom društvu:

DMplatform

oristi određei na tri funkc

jelove:

og kanala: pošiljaoc pošazgovor i chatšalje poruku

nikaciji:

nje sadržaja mul koji pruža

ul koji omog

tupna svim čekim zaposlestupna užem a mreže).

Korporativno

16

me

eni dio mrežcijska modul

alje poruku, t); i nastavlja s

među članova podršku org

gućava rješav

članovima i kenikom); krugu zapos

o poslovanje i dr

že, KDM se la kao što je p

on odmah oč

radom dok č

vima mreže kganizaciji res

vanje specifi

koja se vrši n

slenih i koja

uštvene mreže

može podijeprikzano na s

čekuje odgov

čeka odgovo

koji surađujusursa u grupi

čnih problem

nad ograničen

se vrši nad c

Miroslav

eliti zavisnoslici) :

vor i ne nasta

or (npr. pošta

u (grupa); (npr. projek

ma u firmi;

enim dijelom

cijelom mrež

v Mihaljišin

o o njihovim

avlja svoj

a,

ktni

mreže (npr.

om (npr.

m

Sveznadar

Najpopula

Socialtext [javnog ili pr SocialCast ostale platfo Chatter [Cmreže. Tako YoolinkPronekoliko ve Zadatak za

Komun

arnijeKDM

IBM Lotuumreženoproizvodi

Microsofpodršku gdijele infoSharePoinposebnimmrežu; Yammerspajanja nuređaje;

[STX] – Komrivatnog obla

[SCS] – Rjeorme, nudi v

CHT] – Chatođe, omoguć

o [YOO] – Kerzija, zavisn

napredne:

nikacije u savreme

platforme

us Connectioost. Connectima npr. Lotu

ft SharePoingrupnom (prformacije, sadnt se od osta

m potrebama

r [YAM] – Kna sistem pu

mercijalna plaka;

ešenje koje uisok nivo sig

tter je proizvćuje integraci

Komercijalnno o veličini f

enom društvu:

ons [IBM] –ions je dio us Sametime

nt [MSH] – Sojektnom) radržaji upravlalih rješenja firme te raz

Komercijalna utem Web ap

atforma koja

uz uobičajengurnosti u ko

vod firme Saiju s ostalim

na platforma firme (broju

Korporativno

17

– IBM-ova kolinije proizvkoji se koris

SharePoint jadu na načinlja dokumenrazlikuje po

zvoja specif

platforma zplikacije om

a pruža uslug

ne funkcionaontekstu kont

alesforce kojSalesforceo

za korporatzaposlenih);

o poslovanje i dr

omercijalna voda Lotus šsti za komun

e Microsofton da se postantima. Takođo tome što nfičnih poslov

a korporativnmogućuje i sp

ge komercija

alnosti korpotrole pristupa

ji sadrži funvim proizvo

tivno društve;

uštvene mreže

platforma zašto omoguću

nikaciju koris

ovo komercijavljaju straniđe omogućujenudi velike mvnih aplikaci

no društvenopajanje putem

lnog društve

rativne društa i sadržaja n

nkcionalnostidima.

eno umrežav

Miroslav

a korporativnuje integracisnika;

jalno rješenjice Weba pue komunikacmogućnosti ija koje se i

o umrežavanjm aplikacije

enog umrežav

tvene mrežena mreži;

i korporativn

vanje koja je

v Mihaljišin

nu društvenuiju s drugim

e koje pružatem kojih seciju članova.prilagođenjaintegriraju u

nje koja osimza pokretne

vanja putem

e koje nude i

ne društvene

e dostupna u

u m

a e . a u

m e

i

e

u

Sveznadar

Sistemza Kako nastaPrilikom kopodataka i Neke od tak

• Slan• Obj• Kom

Kako bi se pogodan zakoja prikazu

Ovaj sistemmreže. Sistem za tsadrži zapistrukturisan Modul za akoriste zapoljudskih res

Komun

atransfor

aju podaci uorištenja mrena taj način

kvih akcija sunje poruka pjavljivanje samentarisanje

podaci iz ma analizu. Za uje sistem za

m strukturiše

transformacijis grafa o pni podaci smj

analizu korposleni kojimursa, voditel

nikacije u savreme

rmacijup

u i za KDM?eže generiše n se generišuu:

putem chata iadržaja na pre sadržaja.

mreže moglito je zasluž

a transformac

podatke i ge

ju podataka poslanim poještaju se u s

porativne druma su potrebn

lj projekta i v

enom društvu:

odataka

? se velika ko

u i nastaju p

li nekim drurojektnoj gru

i koristiti u an sistem zaciju podataka

eneriše datot

iz podatakaorukama kojkladište pod

uštvene mrežne informacijvoditelj odjel

Korporativno

18

oličina podapodaci iz kor

ugim komuniupi;

analizi, potra transformaca koji se kori

teke koje se

a o poslanimji je pogod

dataka i po po

že dio je sisije o drugimla.

o poslovanje i dr

ataka. Svakarporativne d

kacijskim ka

rebno ih je kciju podatakisti kod KDM

mogu koristi

m chat porukdan za analiotrebi su dost

stema za pomm zaposlenim

uštvene mreže

a akcija kordruštvene m

analom;

konvertovatia. Na slici m

M mreža.

iti pri analizi

kama može gizu u alatu tupni za anal

moć poslovnm. U primjeru

Miroslav

risnika biljemreže.

i (strukturirampžete vidjet

zi korporativn

generisati daPajek. Tra

lizu.

nom odlučivu na slici, to

v Mihaljišin

ži se u bazi

ati) u formatti blok šemu

ne društvene

atoteku kojaansformisani,

vanju. Njegao su direktor

i

t u

e

a ,

a r

Sveznadar

Sistemiz Analize korinterpretacij

Danas postoUciNet, Gep

Korisnik (klijinterakcija 1dobiva prilagGlavni zadat(interakcija 2aplikacijska funkcije, osnkao što je priDomena webnalaze se dvadatoteka za aanalize ( inte

Komun

zaanalizu

rporativnih mja rezultata.

oje brojni alaphi, NetMine

ijent) se nalaz) i bira vrstugođeni rezultatak aplikacijs2). To uključudomena je za

novne su za ovikaz istorije obb-usluge zadua entiteta – wanalizu i pokrerakcija 4), nak

nikacije u savreme

ukorpora

mreža provo

ati i programer, JUNG.

Arhitektu

i u korisničku analize kojuat analize. ske domene juje transformaadužena za prvu domenu. Mbavljenih analužena je za izeb-usluga (CSreće Pajek (inkon čega web

enom društvu:

ativnihdru

ode se uz po

ske bibliotek

ura sistema a

oj domeni. Ou želi obaviti

je prilagođenjaciju mreže u frilagođenje i

Međutim, u ovliza, poređenjezvršavanje samSNWebServiceterakcija 3). N

b usluga proslj

Korporativno

19

uštvenih

omoć različit

Iz perspfunkcioni

• k• i

u• d

(i Korisnik omogućujmu relativalata.

ke koje omog

analize mrež

On inicira počenad tom mre

nje ulaznih koformat koji seprikaz rezult

vom područjue rezultata preme analize na e) i alat PajekNakon što je ajeđuje rezultat

o poslovanje i dr

mreža

tih složenih

ektive krajniše na princip

korisnik pošadobiva rez

upit( interakcdok o načiinterakcija 2

često nije svuje analizu mvno jednosta

gućuju različ

že putem uslu

etak analize taežom. Nakon

orisnikovih poe može koristiata klijentu k moguća je imethodnih analitemelju prim

k. Web-uslugaanaliza izvršet web-serveru

uštvene mreže

alata, pri če

njeg korisnipu crne kutij

alje mrežu zaultat analizeija 3), inu na koj) nema nikak

vjestan pozadreže, stoga je

avnu i intuitiv

čite analize. N

uge weba

ako što šalje mšto je analiza

odataka za slaiti kao ulaz zakoji je zatražimplementacijaiza i slično.

mljenih ulazniha CSNWebServena Pajek gene

(interakcija 5

Miroslav

emu je najva

ika, sistem e:

a analizu (inte kao odgov

ji se analikvih saznanj

dinske logikee poželjno omvnu upotrebu

Najpoznatiji

mrežu koju žea izvršena, od

anje web-uslua Pajek (Inputio analizu. Naa i mnogih dru

h podataka. Uvice pripremaerira datoteku

5).

v Mihaljišin

ažnija dobra

za analizu

erakcija 1) vor na svoj

iza provodia

e koja mogućiti u složenih

su: Pajek,

eli analizirati (d web-servera

uzi za analizu.net). Takođe,avedene dvijeugih funkcija,

U ovoj domenia sve potrebneu s rezultatom

a

u

j

i

( a

u , e ,

i e

m

Sveznadar Komunikacije u savremenom društvu: Korporativno poslovanje i društvene mreže Miroslav Mihaljišin

20

ProgramskabibliotekaJUNG Naziv JUNG je akronim od engl. Java Universal Network/Graph Framework. JUNG je softverska biblioteka otvorenog koda napisana u programskom jeziku Java koja omogućava zajednički jezik za modeliranje, analizu i vizualizaciju podataka koji mogu biti prikazani u obliku grafa ili mreže. JUNG arhitektura dizajnirana je za prikaz (reprezentaciju) različitih subjekata i njihovih odnosa, kao što su usmjereni i neusmjereni grafovi, multimodalni grafovi, grafovi s paralelnim granicama i hipergrafovi. Osigurana je podrška za zapisivanje grafova, entiteta i odnosa s metapodacima, kao i stvaranje različitih analitičkih alata za 31 kompleksne skupove podataka koji mogu ispitati odnose između promatranih entiteta. JUNG sadrži implementaciju niza algoritama poznatih iz teorije grafova, analize koje obuhvaćaju područje rudarenja podataka (engl. data mining), kao i analize društvenih mreža, poput klasteriranja, dekompozicije, optimizacije, generisanja slučajnih grafova, statističkih analiza i proračuna udaljenosti čvorova u mreži, toka i mjera važnosti (centralnost, PageRank analiza, HITS analiza i dr.).

Zadatak za napredne Prouči: Pajek i/ili Jung

Web-usluga CSNWebService

Sveznadar

DioIV:D Ranije smo Društvena mrprostor, koji Twitter. Formalno (preideološkim i tOsnovne karakkorisničkoj moZa većinu korpartnerima i Gotovo 50 %tradicionalnim

Tipovidr Razlikuje se

1. Kol2. Blo3. Mre4. Dru5. Virt6. Virt

Facebook Samo za onFacebook jestudent Harputem moglškole i velikZamišljen tsličnih web Ovaj web sereklama koj

RegistracijZa registracregistrira, mKorisnike sfilmovima, grаdоvimа, Таkоđе, lјukаkо bi оbаProfili s prplanetarne pKorisnik ko

Komun

Društven

dali nekolikreža je vrsta insluži za među

ema Kaplan i tehnološkim oskteristike društogućnosti, konvrporacija, upotrinvestitorima

% korporacija km medijima.

ruštvenih

e šest tipovalaboracijski p

ogovi i mikroeže sadržaja uštvene mrežtualni svijetotualni društv

ne koji su zalue komercijalnrvarda. U svoli međusobnke kompanijeako da se puservisa.

ervis je potpje se pojavlju

a i korištenjciju i kreiran

može uređivase potiče naknjigama, grаdnim mеs

udi mоgu dоdаvеstili priјаtravim imenopopularnosti,oji više ne že

nikacije u savreme

nemreže

ko definicija internetskog servusobno poveziv

Haenlein) drusnovama Web tvenih mreža ogverzaciji i globareba društven(55%).

koriste društven

hmreža

a društvenih mprojekti (Col

oblogovi (Blo(Content Ne

že (Social netovi (Virtual Wveni svijetovi

utali: na internetskojim počecim

no komunicire širom svijeutem internet

puno besplatauju uz svaki p

je nje profila naati svoj profila to da šaljuglazbi. Nјеgstimа, škоlаmdаvаti priјаtееlје о sеbi. om i prezim, ali i predmeeli biti član F

enom društvu:

i objašnjenjavisa, koji se najčvanje korisnika

uštvene mreže 2.0 tehnologije

gledaju se u njialnoj povezanosih medija vrši

ne medije kao

mreža: llabration proogs and micretwork, npr. Ytworking siteWorlds, npr. i (Virtual So

ka društvena ma, Facebookrati i razmjeneta priključileta povežu on

an za sve korprofil.

a Facebookul i priključiti u lične inforgоvi kоrisnicmа i rеgiоniеlје, slаti im

menom te aet kritika FacFacebooka, m

Korporativno

21

a šta su društvčešće javlja u oa. Danas postoj

se definišu ke koje omogućaihovoj: participsti. i se u svrhu iz

produženi PR

ojects, npr. Wroblogs, npr.Youtube, Inses, npr. Face World of Wcial Worlds,

mreža koju jk je bio namnjivati informe su se mrežini ljudi koji

risnike, a ost

u potrebna jese regionaln

rmacije, fotoci sе mоguimа, kаkо b

m pоrukе, а m

autentične incebooka. može obrisat

o poslovanje i dr

vene mreže pobliku platformje stotine ovak

kao skupinu Ivaju kreiranje i

paciji, transpare

zgradnji svijes

R alat ili onaj k

Wikipedija), Tumblr, Twstagram i sl.)ebook, Googl

Warcraft), i npr. Secon L

je 2004. godmijenjen samomacije. Kasni. se već pozn

tvaruje priho

e valjana e-mnoj mreži gdjografije, da pridruživаtii sе pоvеzаl

mоgu i ubаb

nformacije o

ti svoj profil

uštvene mreže

pa podsjećame, prozora ili wvih servisa, a n

nternet aplikai razmjenu korisntnosti, fokusu

ti s kupcima (

koji bi trebao

witter, Blogge), le+ i sl.),

Life).

dine osnovaoo studentima ije, mnogi dr

aju u stvarno

ode od sponz

mail adresa. Je upoznaje ljodgovaraju u mrеžе kо

li i kоmunicаcivаti nоvе

o pojedinim

l tako da dad

Miroslav

mo: web-stranice. Tonajpoznatijima

acija koje su snički generisan

u na zajednicu (

(63%) i stvara

pomoći u jača

er),

o Mark Zucka na Harvardudrugi univerz

om životu, z

zora i oglaša

Jednom kadaljude iz svojena pitanja oоје su оrgаn

cirаli sа drugе pоdаtkе u s

korisnicima

dne naredbu

v Mihaljišin

o je internetskisu: Facebook i

izgrađene nanog sadržaja.(grupu), velikoj

anje odnosa sa

anju odnosa sa

erberg, bivšiu koji su timiteti, srednje

za razliku od

avanja putem

a se korisnike okoline. o omiljenimnizоvаnе pоgim lјudimа.svоје prоfilе

a razlozi su

za to. Profil

i i

a

j

a

a

i m e

d

m

k

m о . е

u

l

Sveznadar

bude obrisaAplikacije Glavna su virtualne korganizovatprivatnih poFacebook istatistiku 20Novi je tren Twitter Još nešto zaTviter je bešalju svoje mTvitovi su isporučuju isporuku samse na njih pili pomoću TwitterrificUsluga je btelefonskog

Upotreba Tvitovi mogse omogućaZnak @ isodređenom korisnici, alZa upućivakorisničkogvideti samoProcjene broTwitter je d30 do 50 go Od značajni

• Lintrаžnjеnsma

Komun

an za 14 dana

posebnost Fkućne ljubimti aukcije, rjeoruka i dr. i dalje nepr011.) a čak 8nd snažan ras

a one koji su esplatna drušmikro-tekstu

tekstualni udrugim korimo na one izrijave. Korisbrojnih dru

, Twitterfon,besplatna preg provajdera.

gu da sadrže ava pronalažespred korisn

korisniku, li se takve poanje direktng imena osob osoba kojojoja korisnikadefinitivno m

odina ima sam

ijih društvennkedin – је žе pоsао. Оvnih člаnоvа,atra za najbit

nikacije u savreme

a.

Facebooka brmce, slati viešavati psiho

rikosnoveno 6 posto nalaz

st korisnika i

zalutali: štvena mreža

ualne unose, tunosi ne dusnicima kojiz svog krugasnici mogu slugih aplikac, TweetDeckeko interneta

oznake (engenje tvitova ničkog imenaili više njih

oruke smatraje (privatne)

be kojoj se p je poruka poa variraju i nmreža za mlamo 16 posto

nih mreža, jošpоslоvnа drvа mrеžа је, pоvеzivаnjtniju poslovn

enom društvu:

rojne aplikairtualna pićaološke testov

stoji na vrhzi se izvan Sizmeđu 45 do

a i mikro-bltakozvane tv

uži od 140 i su se prijava prijatelja, dlati tvitove pija koje slo

k i Feedalizr.a, ali slanje i

g. tags) sastavna određenu a, poput @kh. Tvitove k

aju direktnom) poruke neoruka šalje (oslata. ajčešće se goade jer ga komeđu korisn

š se ističu i sruštvеnа mrее nаstаlа sа а i štо bržе

na mreža pa L

Korporativno

22

acije koje se a, darove, zve i kvizove,

hu s preko mSAD. o 54 godine,

og alat koji vitove. karaktera. Uvili da ih do

dok je uslugapreko Tviteroobodno razvi

primanje un

vljene od pojtemu jednos

korisničko_ikoji počinju

m replikom kekom korisn(npr: d koris

ovori o cifri oriste gotovonicima.

sljedeće drušеžа kоја је ncilјеm еfikаеg spајаnjа pLinkedin ma

o poslovanje i dr

mogu dodazagrljaje i č, dodavati om

milijardu ko

ogromnih 45

omogućava

Unosi se obobijaju. Oni a u startu podovog sajta, Sijaju korisni

nosa preko S

jma sa prefikstavnim tražeme, koristi

u sa @koriskorisniku čiji niku koristi sničko_ime p

od oko 500 mo isključivo m

tvene mreženаmеnjеnа pаsnоg prеdstpоslоdаvаcа

arketing aktiv

uštvene mreže

ati u profile.čestitke, igramiljenu muz

orisnika (Do

5 posto u god

svojim kori

bjavljuju na koji šalju tv

dešena tako dMSa, RSSa (ci-programe

SMSa može

ksom # (eng.enjem upotrese za upuć

sničko_ime je nadimak pse malo la

poruka). Ova

miliona korismladi od 18

: pоvеzivаnju tаvlјаnjа prоsа lоvcimа

vnosti sve viš

Miroslav

. Tako je mati videoigr

ziku, komuni

oubleClick je

dinu dana.

isnicima da

korisnikovovitove mogu da šalje unos(samo prima

eri, kao što

biti naplaćen

. hashtag). Nebljene oznakćivanje odgomogu vidjeprvi u nizu. atinično slovako poslate t

snika 2010 gdo 29 godin

pоslоdаvаcаоfеsiоnаlnih а nа pоslоvеše dobijaju n

v Mihaljišin

moguće imatie u Flashu,icirati putem

e objavio tu

čitaju tuđe i

om profilu ida ograniče

se svima kojianje tvitova),su Tweetie,

no od strane

Na ovaj načinke.

ovora-repliketi svi ostali

vo d ispredtvitove može

godine. ne, a onih od

а i lјudi kојispоsоbnоsti

е. Obično sena značaju,

i ,

m

u

i

i e i , ,

e

n

e i

d e

d

i i e

Sveznadar

• Tumsvojvelivjer

• Instmrepopkoje

• Youposkor

• Pinomosast

• Mynika

Utjecajd Društvene mNajuspješniintenzivno k

Ako vam vea to je odluk Facebook n Prema poslj2013.), tek kupce od 0,Ako ovo anprodajni ala Da li ste iznOve informjasno sasvimDruštvene U redu, modojma kojeg Ipak treba nZanimljiv jskupite grupštete. U tomproblem osprednost i p

Komun

mblr je sve oje blog postikoj većini trovatno isplatagram je aeže omogućpularnsot duge su im vizuautube – je sebno zaživerišćenih obliknterest – je ogući lakše toji od Pinov

ySpacea je nakav utjecaj

društvenih

mreže promijije kampanjekoriste društv

ećina korisnikka koju ne m

ne prodaje (

ljednjim istra1,55% pro71%. naliziramo (at donose zan

nenađeni? macije zapravm pogrešnu mreže ne ut

ogli bismo reg ste do sada

naglasiti da jee primjer jepu od 15 prm slučaju, F

siguranju kodpopularnost

nikacije u savreme

popularniji tove, dijeliti tu su korisnati biti prisutaplikacija zaava korisnicguje ženama alno privlačnmreža koja

eo. Youtube ka svakako je

društvena mi jednostavn

va (Pin) – fotnegativan pri

hmrežan

jenile su stare današnjicevene mreže.

Važn„oniDvoumjepovrKomna s

ka kaže: „Prmože donijeti

(bar zasad n

aživanjima kmeta web tr

elementarnonemarivo po

o i nisu nekapercepciju p

tiču ditrektneći da donesa vjerojatno i

edan Faceboe njemačko rijatelja sa FFriendsurancd standardni

enom društvu:

mikro blogivideo materici koji neman na ovoj m

a iOS (a odcima da fotkojih je 68 p

nije. je poznata marketing o

e i video marmreža – ili nije sakupljantografija. imjer, jedna

naposlova

re poslovne me upravo su

no je da budi tamo u PR oosmjerna koerenu nivo iratnu informa

munikacija jelušanju i spromijenite tuodjel komun

ne značajno i

koja su provrgovina došl

o moj dragiovećanje pri

a novost - samprodajnog pono na rast prsu tu i tamoimali.

ok za neki bosiguranje –

Facebooka, kce smanjuje ih osigurava

Korporativno

23

ing sajt, ali rijal, fotografmaju ozbiljanmreži).

2012) i za tografije napposto, što sve

svim korisnobezbjeđuje vrketing, još bolje: m

nje ideja (kr

od prvih dr

anje

modele ali stintegrirane

dete svjesni odjelu“. omunikacijainvesticije (

maciju. e funkcija U

premnosti Upu crvenu bojunikacija već U

i direktno)

vedena za plo je s društ

Votsone, štoihoda.

mo se nadovotencijala korodaje, to je

o nekog novo

iznis nije u p– Friendsura

koji su sprempremiju za

ajućih kuća.

o poslovanje i dr

i ujedno socfije. Snažno n posao ili u

korisnike anpravljene moe skupa znač

nicima internveliku pokri

mreža “oglasoz fotografij

ruštvenih mr

tvorile i brojnkampanje k

da dvosmjer

a može bitiništa nije be

prave, a dvoprave da uveu“, možda jeUprava.

rvi kvartal otvenih mreža

o bi rejao Š

vezuju na mnojeg npr. imae matematičog kupca, no

potpunosti beance. Inovatmni konkretn

70% za kaSamim tim

uštvene mreže

cijalna mrežaprodire međ

učenici i stu

ndroid uređajobilnim teleči da žene oči

neta, na kojoivenost tržišt

snih tabli”, je) na jednom

reža gotovo

ne nove prilikkoje aktivno

rna komunik

i nevjerojatnesplatno!) m

osmjerna komede promjene zaista vrijem

ove poslovna, uz stopu p

erlok Holms

noge ranije sljedan Facebka i stističkao to je kilom

eskoristan. Bivni model

no, za vas daategoriju mlae Friendsura

Miroslav

a na kojoj mđu mlade, noudenti (ali du

aja koja popuefonom obraito vole druš

oj je interneta, a kao jed

koja služi dm mestu. Sv

da više nem

ike. involviraju

kacije nije ne

no koristan možete dobit

munikacija jne. me da proba

ne godine (izpretvaranja

s), društvene

ličnog obimabook ili Twit

ka činjenica. metrima dale

Baš suprotno.osiguranja rati 20-50 euadih vozačaance je stek

v Mihaljišin

možete pisatio međutim uugoročno se

ut društveneađuju. svojuštvene mreže

et marketingdan od često

da korisnikuvaka tabla se

ma apsolutno

potrošače i

ešto što rade

alat jer uzti vrlo jasnu

e zasnovana

ate s plavom,

zvor Markerposjetioca u

e mreže kao

a pokazujućitter.

eko od onog

. radi tako daura u slučaju, koji imajuao ogromnu

i u e

e u e

g o

u e

o

i

e

z u

a

r u

o

i

g

a u u u

Sveznadar Komunikacije u savremenom društvu: Korporativno poslovanje i društvene mreže Miroslav Mihaljišin

24

Potvrđuje to primjer jedne trgovine iz SAD-a koja je uspjela putem Facebook kampanje skupiti nekoliko hiljada novih pretplatnika na newsletter. U čemu je stvar? Za razliku od Facebooka, newsletter i dalje donosi prihode, i to prilično efikasno. A korist od korišćenja Twittera i Facebooka mpže biti i indirektna. U njih možete ugraditi newsletter. A u vrijeme krize mnogi traže posao, pa i njih podsjećamo: Korištenje društvenih mreža danas je pravilo u službama za ljudske resurse. A u tim službama, svi znaju da prilikom zapošljavanja kandidata nije loše (neki bi rekli i obavezno) provjeriti njegov facebook profil. E‐mailobavještenja‐newsletterŠtajenewsletter?Reč newsletter je nastala spajanjem reči newspaper (novine) i informational letter (informativno pismo). Spajanje te dvije riječi ima smisla jer je newsletter publikacija koja se vremenski ravnomerno distribuira (novine) i tiče se jedne teme koja je od interesa za one koji su se prijavili da dobijaju dati newsletter (informaciono pismo). Postoji više različitih vrsta newsletter-a, od novina i pamfleta, do email newsletter-a. Poslednja vrsta, tj. e-newsletter je u poslednje vrijeme u velikom porastu zbog generalnog trenda prelaska sa štampanih na digitalne medije. Razlozi za slanje newsletter-a mogu biti različiti i mogu biti slani od strane različitih subjekata poput klubova, crkava, udruženja, firmi i kompanija. Informacije se, u skladu sa samim subjektom, mogu slati članovima, klijentima ili zaposlenima. Upotreba newsletter-a u marketingu je postala uobičajena praksa kao vid komunikacije sa sadašnjim i mogućim budućim klijentima. U poslovanju, upotreba newsletter-a nije samo u potrebe oglašavanja već je njegova primarna svrha izgradnje odnosa kompanije sa svojim klijentima i/ili onima koji su prijavili na newsletter listu. Naravno da to može (i treba) da, indirektnim putem, dovede do povećanja u prodaji, ali fokus newsletter-a treba da bude na pružanju relevantnog i korisnog sadržaja onima koji ga primaju. Ukoliko je sadržaj samo oglašivačkog karaktera ili pruža nerelevantan sadržaj, najčešća posledica je umaranje primalaca newsletter-a i odjavljivanje sa liste primalaca. Za razliku od e-newsletter-a, direktni email marketing uključuje slanje emaila sa jedinom svrhom da promoviše uslugu i proizvod i ne mora da se šalje u redovnim intervalima već samo kada postoji potreba za promocijama. Kakonapravitinewsletterutri(četiri)korakaOvdje su date dosta detaljne procedure, koje više služe za ilustraciju stepena složenosti, nego što su trajno vrijedne, u idućoj generaciji (a Mur kaže najkasnije dogodine) većina ovog neće važiti i biće samo istorijska ilustracija. Korak 1 – Cilj Slanje newslettera je kampanja kao i svaka druga, i kao takvo, mora imati svoju svrhu. Prvo odredite koja će biti svrha newsletter kampanje koju kreirate, kako biste postavili sve ostale korake pravilno. Šta želite da postignete? Veću čitanost bloga? Promociju nekog novog proizvoda/usluge? Da li vaš newsletter ima zadatak da upozna čitaoce sa novostima u vašoj kompaniji? Možda vam treba više od jedne kampanje, jer imate više od jednog cilja? Ukoliko želite i da šaljete novosti kompanije, i promjene (update) sa bloga, najbolje je da ponudite dvije mailing liste. Neki posetioci će želeti samo da čitaju blog, nemojte ih tjerati nepotrebnim mailovima. Dobro razmislite o ovom koraku, i tek kada se odlučite šta će vaša newsletter kampanja da radi pređite na sledeći. Korak 2- E-mail adrese Prije svega: ne kupujte e-mail adrese, ne šaljite bez pitanja svojim klijentima, onima koji su komentarisali na vašem sajtu/blogu, i ne skupljajte mail adrese od fanova vaše stranice na Facebooku! Prvo, nije legalno, drugo, nije lijepo, treće – kakvu to reputaciju gradite, ako spamujete ljude?!

Sveznadar Komunikacije u savremenom društvu: Korporativno poslovanje i društvene mreže Miroslav Mihaljišin

25

Jedini legalan način jeste da ostavite mogućnost posetiocima vašeg bloga/sajta, Facebook stranice i sl. da sami ostave svoju mail adresu kako bi dobijali newsletter. Ono što možete jeste da iskoristite mail adrese koje imate (a koje ste legalno prikupili!) da ih pitate da li žele da dobijaju mail obavještenja, i u tom mailu im morate objasniti zašto su dobili taj mail (jer se nalaze u nekom adresaru), i ostaviti mogućnost da sami odaberu žele li ili ne da se prijave. Ne smijete ih automatski ubacivati, niti neodgovaranje na mail može biti opcija prijavljivanja. Svaka mail adresa mora biti eksplicitno prijavljena na tu mailing listu. Kao što vi ne biste voleli da vam neko zloupotrebljava podatke koje ste mu ostavili, tako je neophodno (kako zbog dobre poslovne prakse, tako i zbog zakona) da to isto poštujete i vi. Dakle – kako doći do mail adresa? Ponudite ljudima opciju da se sami prijave na vašem sajtu/blogu, ili na Facebook fan stranici. Naglasite (i poštujte to!) da nećete zloupotrebiti podatke koje vam ostave, i da neće dobijati nikakva druga obavještenja osim onih za koje su se prijavili. Kada budete postavili listu, dobićete i mogućnost da na svoj sajt/blog postavite formu putem koje se čitaoci mogu prijaviti na newsletter – baš kakva je postavljena ovde. Iskoristite mogućnost i prilagodite boje dizajno svog bloga/sajta. Ne zaboravite: neophodno je i da svaki e-mail sadrži i direktan link za odjavljivanje sa liste (unsubscribe)! Korak 3 – Postavljanje newslettera Zbog jednostavnosti upotrebe i sigurnosti servera, u ovom tekstu će biti preporučen servis MailChimp(*). Takođe, neophodno je da znate makar osnove engleskog jezika. Ukoliko imate do 2.000 prijavljenih mail adresa na koje neće stići više od 12.000 mailova u toku mjesec dana, onda će vam besplatna verzija ovog servisa sasvim odgovarati. Za ozbiljnije i veće kampanje postoje plaćene opcije, a o njima se možete informisati u dijelu Pricing. Kada napravite nalog, prvo je potrebno da unesete e-mail adrese u listu/liste na koje će biti slati newsletteri. Ukoliko nemate nijedan prijavljeni email (što je vrlo verovatno ako tek krećete da pravite newsletter kampanju), dodajte prvo svoj – služiće vam kao odličan test svaki put kada kampanja bude startovana. Kada napravite listu, vrijeme je za kreiranje kampanje. Ukoliko želite da šaljete obavještenja o novim tekstovima na svom blogu/sajtu, onda će biti potrebno da kreirate RSS driven campaign - kampanju koja prati vaš RSS kanal. Odaberite kojim danima će ići obavještenja (ukoliko šaljete jednom ili više puta nedeljno), ili odaberite sve dane, ukoliko želite da kampanja ide svaki dan – napomena: mailovi će biti poslati samo ukoliko ima novih tekstova. Pažljivo odaberite vrijeme u koje ćete slati mailove: imajte u vidu da sve više korisnika ima pametne telefone i mail obavještenja na njima – ne želite da ih probudite u pola noći nehotice, samo zašto što ste bili suviše lijenji da podesite vrijeme na kampanji. Na dalje vas MailChimp sam vodi: birate koja će lista biti povezana sa tom kampanjom, potom postavljate dizajn – izgled newslettera (izaberite neku od ponuđenih tema, ili ih možete odabrati iz teksta Besplatne newsletter teme) i na kraju, da potvrdite podešavanja. Ukoliko se odlučite za kampanje koje nisu u vezi sa tekstovima na vašem blogu, već ad hoc (kampanje po potrebi), kada imate novi proizvod/uslugu kojima želite da se pohvalite, procedura je skoro ista, jedino preskačete podešavanje RSS kanala i vrijemena kada će RSS biti povlačen. Važno: odvojte vrijeme da personalizujete prijavu i odjavu sa mailing liste. U dijelu Lists pored svake liste imate mali točak, klikom na njega otvoriće vam se podešavanja. Klikom na Forms će vam se otvoriti podešavanja za liste: izgled prijave na newsletter, prvog prijavnog maila, maila potvrde, odjavnih mailova. Idite na opciju Translate It i odaberite Serbian – i prevedite “peške”, jednu po jednu formu iz ponuđenog padajućeg menija. Prevod, kao što ćete videti, nije precizan – nemojte dodatno zbunjivati svoje čitaoce lošim prevodom. Korak 4 – Slanje i praćenje rezultata Ukoliko ste odabrali RSS newsletter, biće poslat onog dana kada imate objavljen novi tekst. Ukoliko ste pustili ad hoc newsletter on će biti poslat onda kada je zakazan. Obavezno ubacite i svoj mail, kako biste kontrolisali da li je došlo do greške (da li je newsletter stvarno poslan). Umjesto zaključka: Srećom ili nesrećom, svi na planeti svjesno ili nesvjesno su dio neke drušvene mreže. To je dovoljan razlog da se upoznate sa osnovnim pravilima i principima na kojim su zasnovane društvene mreže.