Sveznadar

Sadraj Dio I: Korporat

ta je korporKorporativne

Interne kKomunikKorporatKomunik

Dio II : Mree iModel mree

Osnovni Informacini

Dio III: Javne i SixDegreRazvoj kElementi Razlozi zVrste kor

Arhitektura kKomponente

Osnovni Najpopul

Sistem za traSistemi za an

ProgramsDio IV: Drutve

Tipovi drutvUtjecaj drutFacebook neE-mail obavj

ta je newKako nap

Izvori: Wikipedia https://wiki.eveohttp://searchcio.http://www.ekfacunarske%20mrwww.ef.untz.bawww.apeironsrbhttp://www.fer.uhttp://www.fer.uhttp://www.fer.uhttp://www.emahttp://snajderaj.c

Komun

tivno poslovanjeracija? .................e komunikacije ...omunikacije me

kacije sa investitotivno izvjetavanjkacije sa javnoui raunarske mre ..........................pojmovi u analizsistem raunarskekorporativne dr

ees-prva drutvenorporativnih mre i obavezne tehno

za uvoenje korporporativnih mreakorporativne drue platforme za korfunjcionalni modlarnije KDM platansformaciju podnalizu korporativska biblioteka JUene mree ..........venih mrea ........tvenih mrea na pe prodaje (bar zasjetenja- newslettwsletter? .............praviti newsletter

online.com/en/witechtarget.com/d

ak.kg.ac.rs/sites/dreze%20-%20Skra bija.edu.rs/pripremunizg.hr/_downlounizg.hr/_downlounizg.hr/_downloailmarketing.rs/blcom/2013/02/kak

nikacije u savreme

e i komunikacije........................................................u zaposlenim Eorom - investor reje .........................u (Javnost i inforee ..................................................

zi mrea ...............e i drutvene mrerutvene mree .

na mrea ..............a .......................ologije korporativorativne drutvena sa aspekta uesntvene mree ......rporativno drutv

duli KDM platfortforme .................ataka ...................nih drutvenih m

UNG .............................................................................poslovanje ..........ad ne znaajno i ter ...................................................r u tri (etiri) kora

iki/Corporation_mdefinition/enterpridefault/files/nastaripta.pdf

me-ispita/.../skripoad/repository/Dioad/repository/Dioad/repository/Selog/email-marketiko-napraviti-news

enom drutvu:

e ..................................................................................

ER:employee relatelations (IR) ....................................rmacije u konteks....................................................................................ee ...........................................................................................................vne drutvene mrne mree ..............nika ................................................veno umreavanjarme ..............................................................................

mrea ....................................................................................................................................direktno) ....................................................................aka ......................

management_guidise-social-networkava/Novi%20Stud

pta.doc plomski_rad_-_Mplomski_rad_-_Lminar_-_Luka_Ming/sta-je-newslesletter-e-mail-oba

Korporativno

1

-osnovni pojmovi-

............................

............................

............................ations ...........................................................................stu finansijskog tr....................................................................................................................................................................................................ree: SLATES i d....................................................................................a ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

de rking dijski%20Program

Martina_MarjanovLuka_Bozic.pdf Maglic.pdf etter/ avestenja/

o poslovanje i dr

-

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................rita) ..............................................................................................................................................................................................................

drutvo ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

mi/I%20godina/In

vic.pdf

utvene mree

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

nformacione%20t

Miroslav

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

...........................

tehnologije/Preda

v Mihaljiin

......................... 2

......................... 2

......................... 3

......................... 4

......................... 5

......................... 6

......................... 6

......................... 7

......................... 7

......................... 8

......................... 9

....................... 10

....................... 11

....................... 11

....................... 12

....................... 13

....................... 14

....................... 14

....................... 15

....................... 16

....................... 17

....................... 18

....................... 19

....................... 20

....................... 21

....................... 21

....................... 23

....................... 23

....................... 24

....................... 24

....................... 24

avanja/07%20Ra

22

456677890

2

44567890

444

Sveznadar Komunikacije u savremenom drutvu: Korporativno poslovanje i drutvene mree Miroslav Mihaljiin

2

DioI:Korporativnoposlovanjeikomunikacije Savremene poslovne procese karakterie iroka primjena informatike u svim aspektima poslovanja. Da bi informacioni strunjaci aktivno uestvovali u projektovanju informacionih komunikacija potrebno je da bar poznaju osnovne elemente i strukturu (u ovom sluaju korporativnog) poslovanja. Inae nee biti u prilici da budu ak ni aktivni korisnici, bii iskoriteni od korporacija putem modernih sredstava komunikacije. Pokuaemo sagledati komunkacije u korporacijama s aspekta drutvenih mrea objanjavajui na poetku osnovne elemente koji ine korporaciju i njihovu poziciju i ulogu u komunikacijama. tajekorporacija?Prvo emo dati jednu od moguih definicija (normalno preuzetu iz Wikipedije) Korporacija (lat. corpus = tijelo, engl. corporation) ili kompanija je pravno lice, koje esto ima slina prava kao i fiziko lice: da posjeduje imovinu, zaduuje se, tui ili bude tuena. Njena svrha je sjedinjavanje, grupisanje poslovnih interesa i predstavlja najei oblik poslovnog udruivanja. Korporacija je specifina forma organizovanja preduzea. Pod korporacijom se podrazumjeva preduzee organizovano kao akcionarsko drutvo ili javna kompanija (engl. Public company), kako se ona oznaava na anglosaksonskom govornom podruju. Ovako shvaena korporacija je u stvari kompanija ili preduzee koje je svoj akcijiski kapital inicijalno i/ili kroz kasnije dokapitalizacije pribavilo putem tzv. instituta javne ponude ili prodaje. Na taj nain se akcije takvih kompanija nalaze u vlasnitvu velikog broja akcionara ili investitora (tzv. investicione javnosti) tj. one imaju iroko distribuiranu vlasniku strukturu. Osnovne osobine i karakteristike korporacije Sutinski to su dionika drutva, koja kapital (osnivaki, poetni, naknadno steeni) pribavljaju emisijom dionica. Korporacija je jedinstvena cjelina u poslovnom i vlasnikom pogledu. Ima status pravnog lica pa moe stupati u pravni promet sa drugim preduzeima (rjee pojedincima). Pod prometom se podrazumjevaju razliite forme komunikacije od prodaje i kupovine (i prateih djelatnosti npr. marketinga) do proizvodnje novih vrijednosti. Pod proizvodnjom se uobiajeno ne smatra samo proizvodnja klasinih materijalnih dobara i roba. Tako moe biti rijei o medijskim korporacijama, finansijskim korporacijama, filmskim, itd. Tako postoje korporacije koje kao osnovnu, ili dodatnu, djelatnost imaju istraivaku djelatnost (sa namjerom prodaje patentnih prava, bilo direktno bilo ugraene u neke druge proizvode. Dijelovi korporacije nemaju sopstvenu imovinu, kapital, niti upravljake organe. Menaderi provode odluke na raznim nivoima i dijelovima korporacije. Prednosti korporacija: ograniena odgovornost (vlasnici nisu odgovorni, nego korporacija kao subjekt poslovanja). Vlasnici odgovornost snose samo u visini vrijednosti dionica koje posjeduju. U sluaju steaja i likvidacije vlasnici gube samo dioniki kapital. Upravljanje korporacijom Standard korporativnog upravljanja ne moe biti isti za sve kompanije i u osnovi ne treba da zavisi od njihove pravne norme (akcionarsko drutvo, drutvo sa ogranienom odgovornou), ve kumulativno od veliine kompanije (u smislu ekonomsko-raunovodstvenih kriterijuma: male, srednje i velike) i izvora kapitala (da li se prikuplja javnim putem javna emisija akcija, obveznica ili drugih serijskih hartija od vrijednosti - otvorena kompanija, ili se prikuplja nejavnim putem zatvorena kompanija). Za male i u dobroj mjeri srednje kompanije koje su zatvorenog tipa mora vaiti standard fleksibilnosti, minimum imperativnosti, sloboda ugovaranja, dok bi velike kompanije zatvorenog tipa morale da budu regulisane u pogledu korporativnog upravljanja djelimino kao male i srednje zatvorenog tipa, a djelimino kao velike otvorenog tipa. Kao podrka u poslovnom odluivanju, osobe odgovorne za upravljanje ljudskim resursima (human resource) i menaderi koji raspodijeljuju poslove zaposlenima i okupljaju projektne timove trebali bi imati najveu korist od analize korporativnih drutvenih mrea pri donoenju vanih poslovnih odluka. Razvijeni su brojni alat iza analizu mrea koji pruaju veliku koliinu podataka o posmatranoj mrei. Meutim, problem nastaje kada treba objasniti ta ti podaci semantiki znae za korporaciju i kako se mogu upotrijebiti pri donoenju odluka.

Sveznadar

Korporat Korporativneksterne komTo su raznezaposlenih Korporativnvizije i vrijedio opte koZnai on u povezujui

Komun

tivnekom

na komunikamunikacije ue vrste poruali i javnih

ne komunikaednosti u kohomunikacion

sebe ukljuakcionare i z

nikacije u savreme

munikacij

acija je skup u cilju stvarauka koje cirkh medija, paracije pomahezivan poru

ne strukture kuje i eksternzaposlene u k

PrimjeOd zatvor

enom drutvu:

e

aktivnosti ukanja to vee kuliu izmertnera i ire

u organizacuku na dionikoja slui za na sredstva korporaciji i

er organizacirene (korpora

Korporativno

3

kljuenih u uvrijednosti d

u dijelova ke javnosti. cijama objasici. Pojam kopoveanje di medije, aljavnost.

ije korporacacijske) kom

o poslovanje i dr

upravljanje idionicima. korporacije,

sniti svoju morporativnogobiti korporai i medije k

ijske komunimunikacije pre

utvene mree

korporacijom

ili eksternih

misiju, kombg komuniciraacije.

koje su u svr

ikacije: ema kupcu

Miroslav

m objedinjuju

h partnera, d

binovati njeanja moe se

rsi vlasnitv

v Mihaljiin

ui interne i

akle izmeu

gove brojneshvatiti kao

u korporcije

i

u

e o

e

Sveznadar

Interneko Kako u savrda kreiraju pInterna komkorporativnER strunja

1. Efikkorp

2. Kolduh

3. Povpov

4. Zadpos

Kako postiPojedinac trosjea izubpomiriti sa sZaposlenicida itaju meroendan i dInterna mreSveprisutnegotovo jednVeina korpstanje u firmpotrebne noDaemo tip

NajrasprostrOvaj vid koTelefonska ostalim sluposlata putetaj da svi erazlog je tzapisi, video

Komun

omunikacije

remenom druposebnue pro

munikacija u ne kulture na aci treba da iskasnost (Effrporativnim alektivno razmha razumijevavezivanje (Cvezanost drudovoljstvo (Sslom u cijelomi ove ciljevereba da je u

bljeno u korpsamim karaki imaju obavejl ili budu nda li je dobioa se prilago

e kamere ne nako vae kaporacija imami i predlaove edukacijeinu emu ko

ranjeniji vid omunikacije j

komunikacijajevima e-mem e-mail-a ne-mail klijento se putem o zapisi itd.)

nikacije u savreme

emeuzap

utvu raste oocedure i fun21. stoljeu vrijednostim

spuni jednu ificiency): Inaktivnostimamiljanje (Shanje meu za

Connectivity)tva ljudi i akSatisfaction)m drutvu. e? sreditu inte

poraciji (tokterom korpoezu da koris

na video kono sina. oava stanju smiju biti nao 1. i 2. , jer

a (ili koristi e odreena re). oja prikazuje

komunikacijje u mnogomja se koristi

mail korespone zahteva o

nti (e-mail pe-mail poru.

enom drutvu:

poslenimE

obim komuninkcije interneje vie od do

ma koje pokreili vie od sljnterna komu.

hared meaninaposlenicima): Interna kktivnosti. : Interna ko

eresovanja si je lako po

oracije. te odreene

nferenciji, ali

u preduzeuaporne i sambez njih oneusluge) specrjeenja (od

e nain prae

ije izmeu zame zamenio k

jedino u sluodencija je md druge stranrogrami) om

uka mogu sla

Korporativno

4

ER:employe

ikacija, mnoe komunikacopise, publieu organizajedee etiriunikacija se

ng): Interna ka o ciljevima

komunikacija

omunikacija

istema, ne bistaviti kao c

kanale komui da saznaju

u i ponaanjumo nadzorne e ne funkcioncijaliste za ljprocjene zn

enja ljudskih

aposlenih ali klasinu komuajevima kamnogo zahvane da bude d

moguavaju ati i pratei

o poslovanje i dr

eerelations

ge firme su ucije. kacija i emi

acijsku izvrsnuloge: prvenstven

komunikacija poduzea. a se uglavno

se koristi z

i trebao da scilj, ali tek

unkacije, nprkad je nekom

pojedinca. i kontrolne

niu. ljudske resurnanja, zalaga

h resursa:

i izmeu pomunikaciju puada je potrebalnija. Glavndostupna u trearhiviranje pdokumenti (

utvene mree

s

u odnosima s

isija koje ju nost.

o koristi za

a se koristi z

om koristi

za poveannj

se ko

r. m

(to u osnov

rse (Human nja do mjera

slovnih partnutem telefonabna trenutna ni razlog je tenutku njenoporuka. Tre(ugovori, na

Miroslav

sa zaposleni

ine; rije j

a irenje in

za izgradnju

da uspostav

je osjeaja z

vi jesu), stav

Resources) a za pobolj

nera je e-maa. korespoden

taj to tekstuog slanja. Dri i moda narudbine, fa

v Mihaljiin

m morale su

e o izgradnji

nformacija o

zajednikog

vi bliskost i

zadovoljstva

vke 3. i 4. su

koji ispitujuanja stanja i

il.

cija. U svimualna porukaugi razlog jenajznaajniji

akture, audio

u

i

o

g

i

a

u

u i

m a e i o

Sveznadar

U poslednjepredstavljajmrea saradistoj prostori itaju ista tehnologije ta je ulogaNe samo datehnikama nKlasian primpoveanja prIli promjena najefikasnijeIli praksa zajaktivnosti naIli praenje ( Komunika Mada bi i inupravljanju tim nemaju problem komOstvarivanjobavezno kU takvim fii potencijalninvestitori (kreiraju mi Komunikac

1. uskfirm

2. stva3. stva

(ne

Postoje i taTako bi IT od promjenaposlovanje.

Npr. kreiran(dioniarimSlanje mejlkriptovanje)(deifrovanePraktian zdKoristei ExNjujork i Mo

Komun

e vrijeme vru video-kon

dnici s vie mriji. Ova tehndokumenta ukompanije i

a IT strunjaka bude tehninpr. data minmjer je otvararoduktivnosti.

lokacija odree da je posluujednikih izlet

a tim izletima (i kasnija mod

acijesainve

nvestitore mokorporacijomni radne obamunikacije se odnosa s i

koristi u firmirmama, svrhnim vlasnicim(bilo privatniljenje dioni

cija s investitklaivanje i pma radi po vaaranje povoljaranje , izgrato to se sad

no zakonskistrunjaci tra vrijednosti..

nje procedurama).

a je banalan) i prenos (e) prestaju b

datak: el za kreiranj

oskvu i da sadr

nikacije u savreme

rlo znaajno nferencije. Zmeusobno unologija omou elektronskpojedinci pr

ka u internojka podrka ning dolazi danje jaslica u k

eenih prostouje dostavlja ta koja dovod(kakva takmi

difikacija radn

estitorom

ogli obuhvatm. Dioniariaveze (obavesa njima. investitorima

mama koje javha IR specijama dionica; bi bilo dravnara i omogu

orima treba zpraenje zakoaeim propijnog odnosa adnja i odravda esto nazi

i propisane pebali obezbji dionica, nov

a i baze iz ko

n primjer, ali(izbor sigurniti banalni.

je grafikog pri kriptovani

enom drutvu:

mesto u koZahvaljujui udaljenih lokoguava zapokom formatu rave velike u

komunikacij(odrava mr

do novih predkrugu korpora

orija (da li kana radnom mj

di do boljih mienja i aktivnog okruenja)

investorre

iti (shvatiti ki ne moraju bezu prisustva

a (IR- Investvno trguje dialista je veza bilo da su to

ni) ali i financuujunim don

zadovljiti tri onske regulatisima s kljunim fvanju uglediva brendiran

procedure kojediti automavih poslova,

oje koja bi vr

i ako mejl sanog kanala,

prikaza poslatdodatak Exel

Korporativno

5

omunikaciji ovoj tehnol

kacija mogu oslenima ne pa ak i da

utede u vrem

iji (i ne samoreu) ve dadloga i skriveacije kao poslj

afa treba da smjestu: koja kafmeuljudskih onosti na zajedn) na osnovu od

elations(IR

kao dio internbiti zaposlenia u odreeno

tor relations)ionicama na a (interfejs) s mali ili velicijskih analitnoenje odlu

glavne funktive i praenj

financijskimda i imida nje).

oje se morajuatsku i siguupozorenja n

rila distribu

adri povjepogotovo a

ti mejl tako dl dokumenta k

o poslovanje i dr

izmeu zapoogiji koja seda odre zajsamo da razpiu na zajed

menu i troko

o internoj)? a aktivno kreenih rjeenjaedica praenja

se pije u posefe pauza najvi

odnosa. Zanimnikom druendnosa i stariji

R)

ne komunikai u korporacivrijeme na o

) je posebnoberzi. trenutnim ki ulagai, tiari (koji

uka.

kcije: je da li

faktorima firme

u potovati u rnu distribuna potencijal

uciju informa

rljive podatako se koris

da stigne u 9 koji se otvara s

utvene mree

oslenih i izme realizuje kjedniki sastgovaraju i didnikoj virtu

ovima transpo

eira sistem (k). a ponaanja m

ebnoj prostorie doprinosi,

mljivo je praenju dovode doi (iskusni) mla

acije, izdvojiiji ije dionicodreenom m

izdvojena c

odnosima sauciju svih relne rizike, no

acija svim au

tke i predajati infrastruk

sati (po lokalsamo ako znam

Miroslav

meu poslovkorienjem tanak kao da

diskutuju veualnoj tabli. orta.

kreira bazu i

mladih majki,

riji, sa kafe auili najmanje

enje poeljniho pozitivnih efai radnici...

iemo ih zboce posjedujumjestu), to u

cjelina i funk

a dioniarimaelevantnih iovih zakona

utorizovanim

a ( i ureaj iktura interne

lnom vrermenmo JMBG.

v Mihaljiin

vnih partneraraunarskih

a se nalaze ui da gledaju

Pomou ove

specifinim

to dovodi do

utomata ili jeteti...) i nepoeljnih

fekata).

g njihove u , pa samim

uslonjava

kcija koja se

a. nformacija:koji utiu na

m korisnicima

program zaeta) i prijem

nu) u London,

a h u u e

m

o

e

h

e

: a

a

a m

,

Sveznadar Komunikacije u savremenom drutvu: Korporativno poslovanje i drutvene mree Miroslav Mihaljiin

6

Korporativnoizvjetavanje Korporativno izvjetavanje ine aktivnosti vezane za objavljivanje svih vanijih informacija o poslovanju akcionarskih drutava, ijim akcijama se trguje na organizovanom tritu kapitala. Korporativno izvjetavanje je iri pojam od finansijskog izvjetavanja, jer obuhvata sve informacije relevantne za poslovanje korporacije, koje ne moraju biti iskljuivo finansijske prirode. Korporativno izvjetavanje obuhvata komunikaciju meu zaposlenim, dioniarima i javnou. Osnovni elementi korporativnog izvjetavanja su finansijski izvjetaji. Pored obaveznog finansijskog izvjetavanja, mnoge korporacije dobrovoljno objavljuju i dodatne informacije o svom poslovanju u cilju lakeg prikupljanja dodatnog kapitala, smanjivanja trokova finansiranja ili poveanja svojih akcija. Veina berzi u svijetu zahtijeva od kompanija ijim akcijama se trguje na berzi objavljivanje dodatnih informacija o poslovanju, koje nisu sadrane u oficijelnim finansijskim izvjetajima. Na taj nain se poveava transparentnost trgovine, a potencijalnim investitorima daju potpune i objektivne informacije za donoenje kvalitetnih investicionih odluka.

Komunikacijesajavnou(Javnostiinformacijeukontekstufinansijskogtrita) Za korporativno upravljanje od posebnog znaaja su sve informacije koje su vezane i/ili proistiu iz svakodnevnog poslovanja preduzea ukljuujui i informacije iz ueg i ireg okruenja preduzea. Ove informacije mogu dolaziti iz sektora raunovodstva i finansija, sektora marketinga, sektora nabavke, proizvodnje i prodaje ili iz sektora upravljanja poslovanjem preduzea. Sa vremenskog aspekta informacije moemo podijeliti na informacije koje krajnji zainteresovani korisnik prima sa odreenim vremenskim zakanjenjem i tzv. informacije u realnom vremenu. Informisanje u realnom vremenu podrazumijeva mogunost njenog prijema od strane krajnjeg korisnika u toku sa deavanjem nekog ciljnog dogaaja za koji je taj korisnik zainteresovan. Informacija u realnom vremenu je instrument pomou kojeg svi zainteresovani mogu da preduzmu odreene aktivnosti koje e uticati na dalji slijed dogaaja tako da konaan rezultat bude u skladu sa njihovim interesima. Zainteresovani korisnici informacija koje su vezane za korporativno upravljanje su: akcionari, povjerioci, dunici, radnici, drava i njeni organi itd. Obaveza informisanja akcionara o poslovanju i finansijskom poloaju kompanije primarno je ureena Zakonom o privrednim drutvima. Akcionarima je neophodno uiniti dostupnim sve informacije i dokumenta za koja je zakonom, osnivakim aktom ili statutom drutva utvreno da se moraju uiniti dostupnim. Presudnu ulogu i odgovornost u informisanju javnosti imaju specijalistike slue za odnose sa javnou (Public relations: PR). Meutim komunikacioni kanali koje PR-vi koriste umnogome zavise od saradnje IKT specijalista sa PR. IKT znanje potrebno za uspjenu PR djelatnost, predstavljaju alat za rad: zahtjev za korienjem pojedine tehnike podrazumjeva poznavanje ta ona moe pa nije rijetko da uspjeni IKT strunjaci PR-pvi i obrnuto. Nesporno najbolji primjer (i neprevazien) je Stiv Dobs: ovjek koji je uticao ne samo na IKT istoriju.

Sveznadar

DioII:MMrea je forKada govoropisati skup

tei rang tip, svoj

Podaci o mrSvojstva v

1. iz d ulaz izla2. iz p

vor A s

Divo

vor koji podok su Hub

ModelmModel mresvojstva i isNajjednostamrea neusmbroja vorov

Komun

Mreeirarmalno definrimo o vezi pom atributa:ina, g,

ojstva koja zarei mogu se

vorova u mredirektne povezni stepen vazni stepen vpovezanosti s

se moe dohvslijedei

ovska kompo

okazuje na p vorovi oni

mreee je jednosshode. avniji model mjerena te dva N) je p(vj

nikacije u savreme

aunarsknisana kao skizmeu dva :

avise ovise o e opisati matri mogu se oezanosti vorvora, vora. s ostatkom gr

vatiti iz svih ousmjerene v

onenta mree

puno drugih koji skupljaj

tavna reprez

mree naprada su vorovijerojatnoa d

enom drutvu:

kemreekup meusobvora, razlik

strukturi prericom susjedopisati : rova:

rafa (bliskos

ostalih voroeze

e (podgraf)

vorova naziju informacij

zentacija kom

avili su mai proizvoljnoda su bilo koj

Korporativno

7

ebno povezanikujemo usm

eostalog dijedstva, listom

st s ostalim v

ova

UkomrenazicomDivgovosim

iva se Authorije od Author

mpleksne mr

arski matemo povezani. Kja dva vora

o poslovanje i dr

ih vorova. mjerene i neu

ela grafa itd.veza ili listo

vorovima u g

vor F se moslijede

Divovska k

oliko najveei) obuhvaiva divov

mponent) ovska kompori za proma

m njega imajrity (Authoririty-a (Hubim

ree koji mo

matiari ErdKljuni param

povezana) il

utvene mree

usmjerene ve

m susjeda u

grafu).

e dohvatiti iei veze u bilo

komponenta promatrani

a komponea znaajan vska kom

ponenta u atrani vor xu prijatelji vity ima najvema najvei ul

oe matemat

s i Renyi. Ometar za opisliM (ukupan

Miroslav

eze. Svaka v

mrei.

iz svih ostalio kojem smje

mree u odni vor x

enta mree dio grafa,o

mponenta

drutvenoj x, koliko drugvora x. ei izlazni stelazni stepen

tiki izvesti

Oni su pretpos njihovog m

n broj veza u

v Mihaljiin

eza moe se

ih vorova eru

nosu na

(podgraf uonda se ona

(engl.giant

mrei npr.gih prijatelja

epen vora), vora)

i predvidjeti

ostavili da jemodela (osim

grafu).

e

u a t

. a

i

e m

Sveznadar Komunikacije u savremenom drutvu: Korporativno poslovanje i drutvene mree Miroslav Mihaljiin

8

Osnovnipojmoviuanalizimrea

1. Komponente mree: a. usmjerene i neusmjerene veze, b. atributi veze, c. povezanost vorova u mrei itd.

2. Model mree: a) centralnost, b) struktura zajednice unutar mree

Tri osnovna cilja prilikom analize (bilo kojih pa i drutvenih) mrea su:

2. definisati strukturu mree : jesu li vorovi povezani u mrei? koliko su vorovi meusobno udaljeni? jesu li neki vorovi vaniji zbog svoje pozicije u mrei? sastoji li se mrea od manjih zajednica?

3. formiranje modela mree sluajno generisane mree, povezivanje novih vorova s povlatenim vorovima (engl. preferential attachment), male svjetske mree, optimizacija, formacija stratekih mrea.

4. razumijevanje kako struktura mree utie na procese: difuzija informacija, formiranje miljenja, koordinacija/kooperativnost, otpornost na napade

Teorija drutvenih mrea daje odgovor na pitanje koje filozofija postavlja jo od vremena Platona- problem drutvenih odnosa; kako se autonomni pojedinci mogu kombinivati s ciljem stvaranja trajnih funkcionalnih zajednica.

Osnovni cilj analize mrea je objanjavanje veza izmeu njezinih lanova. Predmet analize korporativnih drutvenih mrea su zaposleni i njihovi odnosi, odnosno njihova meusobna komunikacija. Pri emu je poseban naglasak na otkrivanju gustoe mree i centralnosti njezinih dijelova kojima se otkriva snaga, utjecaj i popularnost pojedinih dijelova mree.

Sveznadar

Informac Savremeni pRaunarskveze. Za uumreavanjinformacija Raunarskapredajnoj stRaunarskeesto, rutinrealizaciji psistemima. informacijaRaunarskaPoslovni siprocesa kojiInformacionkojima zappomenutih povezuje.

Zahvaljujui razaposleni im (klijentu). Zahvaljujui tbilo kojoj filijmestu u istojtransakcijama menader bankna svakom altKada bi se podda preuzima organizacione proizvoda u prVeliki znasa poslovnipravovremeraunarskimisporuka eli Ovdje emorazvoja infoDrutvena mvrsta interneKorporativnkorporacijePredmet ankomunikacijKorporativnkombinuju transportu n

Zadatak: Po

Komun

cinisistem

poslovni sistke mree omumreavanje a. Umreavizmeu dvij

a mrea se trani (izvorie mree omonske i ponavpomenutih po

Oigledno n.

a mrea je jedstem je termi su dokumenni sistem posposleni pristbaza podata

aunarskim mrepristupaju, ko

ome, klijent mali banke. U suj filijali. Sa realizovanim nke moe vrlo bterskom mestu daci o obavljeni obrauje pojedinice. Zahv

rodajnim centriaj primene rim partnerimeno naruivam mreama piminie potre

o naglasiti neormacionog pmrea je proetskog servisne drutvenee, ustanove ilnalize korporja. ne mree moobje, na na

na javnim mr

ogledaj film

nikacije u savreme

mraunar

temi se ne momoguavaju m

vie raunavanje podrazje take. moe posma

te poruke) doguavaju zavljajue radnoslovnih aktinajvei zna

dna od najbmin koji se kntovani sa jaslovnog sistetupaju prekaka da bi pr

eama podaci soriste i mijenj

oe da koristi uuprotnom novacdruge strane

na svim alterskbrzo da dobije pposebno.

nim transakcijamodatke. Primjenvaljujui raunaima u Sidneju baunarskih m

ma elektronskanje i efikasnproizvoai mebu za stvara

eto to bi treposlovnog siogramska apsa. e mree su vrli institucije. rativnih dru

ogu da korisin da se rareama koris

Drutvena m

enom drutvu:

rskeidru

ogu zamislitimeusobno ara potrebanzumijeva os

atrati kao kostavlja elje

aposlenima dne zadatke. ivnosti menaaj primene

bitnijih komporisti kao op

asno definisaema se najjeko svojih apristupili pod

se skladite i uaju kao da se

usluge banke nc bi mogao da zahvaljujui kim mestima npodatke o realiz

ma uvali na rana raunarskiharskim mream

bez obzira na gemrea u savrekim putem. Tno isporuivamogu da nar

anjem nepotre

ebalo biti jasnstema.

plikacija raz

rsta drutven

tvenih mrea

ste sopstveneazmjena povjte posebne m

mrea (The S

Korporativno

9

utvenem

ti bez postojakomuniciran

n je posebanstvarivanje v

komunikacioenom odredi

da na brz i eSa druge straderi su u sraunarskih

ponenti i prpis pojma poanim tokom ednostavnije plikacija (sodacima neop

uvaju na jednome nalaze na nj

na bilo kojem podie uvek nainjenici da senalaze na jednozovanim poslov

aunarima alterh mrea je po

ma direktor proeografsku udaljeemenom posTo je posebnanje od vitalnruuju potrebebnih zaliha

no samo po

zvijena na mr

nih mrea koj

a su zaposle

e raunarsle vjerljivih podmetode zatit

Social Netwo

o poslovanje i dr

mree

anja i primennje raunara n hardver, aveze u cilju

oni sistem, itu. efikasan nairane, zahvalstanju da na

mrea u po

reduslova svoslovanje pr

moe opisatoftvera). Kaphodno je da

m mestu (serverunjihovom raun

alterskom mesta istom alterske podaci o svm mestu (servevnim aktivnost

rskih mesta nekosebno znaajndaje u Londonenost od 10 vreslovanju leino izraeno nog znaaja bne dijelovei poveava s

sebi: Rauna

rei, obino

je su dio info

eni i njihovi o

mree (privdataka obavlte i kriptovan

ork)

utvene mree

ne raunara i pomou nek

ali i softveru razmjenjiv

gdje se inf

in realizuju sljujui podacefikasan naoslovanju je

akog informreduzea, a

ti kao jednaako su zaposa postoji ra

u) a naru

tu u kom vim eru) ima

ko bi morao da na u kompaniju moe vrlo br

emenskih zona. u mogunosu lancima snza proizvodnelektronskim

sveukupnu ef

arske mree s

na internetu

ormacionog s

odnosi, odno

vatne) ili javnlja putem prnja.

Miroslav

raunarskih ke stalne ilir, te poznavvanja resurs

formacija ge

svoje svakodcima i inforin upravljajue distribucija

macionog sisini ga skup

a ili vie bazsleni fiziki unarska mr

a ide od raunarjama koje imarzo da dobije s

sti obavljanjanabdjevanja

dne sisteme. Zm putem. Prfikasnost.

su hardversk

u i obino se

sistema neke

osno njihova

vne (internet)rivatnih mre

v Mihaljiin

mrea. i privremenevanje nainasa, ideja ili

enerisana na

dnevne, vrlormacijama ou poslovnima podataka i

stema. integrisanih

za podatakaudaljeni od

rea koja ih

ra do raunara iaju dislociranespisak prodatih

a transakcijau kojima je

Zahvaljujuiravovremena

ki preduslov

definie kao

e kompanije-

a meusobna

), a najeeea ili se pri

e a i

a

o o

m i

h

a d h

i e h

a e i a

o

-

a

e i

Sveznadar

DioIII:J Drutveno umrazliite web mPostoji mnozajednikogmree temgrafa. Korisnici koostvaruje inKad se registrdrugim i lano Iako pojamMySpace, Tmree. KorporativnESN) je sistinformacija

Tabelarna aProfil kojiPovezivanjeKomunikacDijeljeni sadAplikacije

Komun

Javneiko

mreavanje predmree od kojih jogo razliitihg interesa kojelji se prito

omuniciraju nterakciju s orujetei na nekojovima, itanje p

m drutvenaTwitteri dr.,

na drutvena tem zasnovaunutar komp

Tab

analiza pokazi su podaci oe s kim se icija na koji draj kakav kakve aplik

nikacije u savreme

orporativ

dstavlja grupisanje najpozantiji

h definicija dji meusobn

om na teorij

pomou raznostalim korisnj drutvenoj mrprofil stranice l

a mrea ljudanas postoj

mrea KDMan na web-tehpanije (intern

belarni prika

zuje odnos pro korisniku di na koji nainain se odvv sadraj se kacije su dos

enom drutvu:

vnedrut

nje pojedinaca Facebook. drutvene mno povezuje sji grafova,

nih usluga, pnicima te morei moete se planova koji Vam

ude najeeji i drugiobli

M (engl. Corhnologijamani CSN), odn

az razlika i sl

rema pet razldostupni; in mogu povvija tipina kdijeli u mre

stupne u mre

Korporativno

10

tvenemr

u odreene gru

mree, no zajsudionike unpri emu su

pri emu svakoe dijeliti odpoeti druitim daju odobren

e asocira naik drutvenih

rporate Socia koji omogunosno izme

linosti dru

liitih katego

vezivati koriskomunikacijai; i.

o poslovanje i dr

ree

upe. Drutveno

edniko im jnutar drutveu veze izme

ki korisnik pdreene pove. To druenje nje za to tj. Vai

a javne druh mrea koje

ial Networkuava jednosu kompanije

tvenih i korp

orija:

snici; a u mrei;

utvene mree

umreavanje j

je to sve stane mree. Foeu korisnik

osjeduje vlaseznice. ukljuuje izradih prijatelja.

tvene mreee se nazivaju

, CSN ili Entavnu i efika

e i uesnika u

porativnih mr

Miroslav

je na internetu

avljaju naglasormalni opika prikazan

stiti profil po

du vlastitog pro

e kao to suu korporativn

nterprise Socasnu saradnjuu okruju (ek

rea

v Mihaljiin

uoblieno kroz

sak na uloguis drutvenene granama

omou kojeg

ofila, kontakte s

u Facebook,ne drutvene

ial Network,u i razmjenuksterni CSN)

z

u e a

g

s

, e

, u )

Sveznadar

Korisnici nai line infolanog predtakvi korisnobjavljivati S druge strapostoji mogobzirom na sadraja, za SixDegreeSmatra se dmrea SixDIdeja za straovjek udalj

Razvojkor Prvi sistem (ekstranet) jO'Rilly je 2primjer wikEnterprise 2Enterprise pretraivanjovog sistemse ona objav

Komun

a javnoj druormacije negdstavljanja, onici imaju osadraje koj

ane korisnici gunost anoninjenicu ka

adravanje ko

sprvadruda je prva d

Degrees koja janicu nastalaljen od drugo

est kor

rporativnih

koji je prvi jest Enterpris005. godine ki, blogovi, 2.0 koji ozna1.0 se razvije meusobn

ma krio se u avljivala ostal

nikacije u savreme

tvenoj mrego korisnici odnosno stvosjeaj kakoje inae ne biu korporativ

nimnosti (svako u korpororisnika na ta

tvenamredrutvena mrje kombiniraa je prema poga najvie e

raka koji razd

hmrea

omoguio kse 1.0. uveo pojam web-usluge

aava koritenio kao posebnopovezaniharhitekturi kllim zaposlen

enom drutvu:

i su puno nekorporativn

varanja lanoo nee moi objavili kadvnim drutveakom zaposlrativnoj, za rakvoj je kra

earea baziranaala liste prijaoznatoj teoriest koraka.

dvajaju osob

komunikaciju

Web 2.0 koj, oznaavanjnje Web 2.0 bna verzija

informacijaijent-poslui

nim, odnosno

Korporativno

11

eformalniji ue drutvene

og profila, i biti odgod bi znali da enim mreamlenom je dorazliku od jae nego na ja

a na modernatelja i poveziji (est kor

be A i osobe B

u unutar kom

ji je pod jednnje (engl. tag

tehnologija Weba 1.0 k

a pomou raitelj gdje je i

o klijentima i

o poslovanje i dr

u komunikacimree. U j

to omoguuvorni za akiza toga stoj

ma dobro pazdijeljen jedinavne mree uavnoj drutve

nom konceptzivanje starihraka (stepena

B

mpanije (intr

nim nazivomgging). McAu poslovne s

koji je korisaunara spojnformaciju gi saradnicima

utvene mree

iji te su spremavnim mre

uje anonimnokcije na mrei njihovo im

ze na to to onstveni korisuglavnom neenoj mrei.

tu nastala 19h kolskih koa) separacije

Ideja ali stugasi

Njen Weinjednovremjer uimaliprija

anet) te izme

m obuhvatio tAffee, godinsvrhe. snicima omojenih na Integenerirao jeda te kompanij

Miroslav

mniji objavitama postojiost korisnikaei te mogu

me i prezime. objavljuju na sniki raunema aplikaci

997. godine.olega. e) koja tvrd

a je bila vie tranica se 2ila.

osniva,nreich vjeruostavno bila

mena i da se u to doba i dovoljn

atelja.

eu kompan

tehnologije knu kasnije, u

oguio itanjternet. Osnovdan entitet u kije.

v Mihaljiin

ti fotografijei mogunosta zbog egau primjerice

mrei jer nen). Takoe, sija zabavnog

. To je bila

di da je svaki

nego dobra,000. godine

, Andrewuje da jeispred svog

nije uspjelaljudi nisu

no online

nije i okoline

kao to su nauvodi pojam

je, pisanje ivni problemkompaniji te

e t a e

e s g

a

i

, e

w e g a u e

e

a m

i m e

Sveznadar

RazlikeParalelno s zaposlenih informacijampogodni za Elementii Veina kompodijeliti u Prva obuhv(engl. instanDruga kateNjih karaktepotom je doKorporativnkomunikaciDrutvene modreene alUloga IKTbolja. Tehnologijekoritenih o

1. Pretefik

2. Povsadr

3. Aut(tekakuvlasispr

4. Oznstruje nodn

5. Prosistkara

6. Signi ka

Komun

e izmeu konrazvojem Wunutar i i

ma (kontrolakomunikacij

iobaveznet

munikacijskihdvije kategovaa komunnt messagingegorija obuherie da je in

ostupna iroj ne drutveneije. Problem mree poput late koji bi ih strunjaka

e za realizacionuhvaenih traivanje (

kasnog pretraveznice (engraja (npr. satorstvo (engksta) koji je umulativan (ssnika sadraravlja); nake (engl. ukturisanje onazvao folksnosno kategooduenja (engem preporuakteristikamnali (engl. Sategorizacijo

nikacije u savreme

ncepta WebaWeba 2.0 razv

izvan kompa spama) te sju i saradnju

tehnologije

h tehnologijaorije. nikacione kg), gdje inforhvaa platfornformacija stskupini ljude mree epredstavlja Facebooka,

h promjenili ua je da pron

iju KDM-a mpopularnim engl. Searchaivanja sadr

gl. Links) padraj se sma

gl. Authorindostupan i dstalno se doaja i u tom

Tags) od strane ve

sonomija, kaorizaciju od sgl. Extensionuivanja koja i kao produ

Signals) genom, esto se

enom drutvu:

a 1.0 i Weba vijao se i Entpanije. Takosu one grupiszaposlenih (

ekorporati

a koje se da

kanale poputrmacija moerme poput itvorena od m

di, pri emu imele obuhvatito mnogi zaMySpacea, Tu efikasne koau skriven

manje-vie sunazivom SLh) za usraja; povezivanje atra vanim ag) blogovdrugima. Dodaje novi sa

sluaju pro

znaavanje eg broja kor

ao suprotnosstrane strunjns) koriteji na temeluetak neke uneririsanjemdogaa da s

Korporativno

12

2.0 nterprise 2.0 koe, smanjesane prema i(npr.wiki, blo

ivnedrutv

anas koriste

t elektroniske biti kreiranintraneta, zaj

male skupine ma visok niviti obje kataposleni nisuTwittera i drorporativne mne moguno

u propisane uLATES : spjeno kori

razliitih saako na njegavi i wiki omok je kod bloadraj), u sluoces stvaran

sadraja omrisnika. Rezust taksonomijja enjem oznakalju prijanjiusluge moe

m jako velike se ne dobije

o poslovanje i dr

Web 2.0 informacijainteresne gtrenutnoj po Vremenomsistema te arhitekturompeer), gdje samo korisobavlja oproducer +c

kod koga u seno je prepinteresima koogovi, forum

venemree

u korporativ

ke pote (enna i dostavljenajednikih w

ljudi (Zadatvo istovjetnoegorije kaku zadovoljnir., koliko godmree. sti u gotovim

u Enterpriseu

tenje sadr

adraja pomoa vodi puno vmoguuju svogova prisutuaju wiki snja je iterati

moguuje njultat takvog, ji, koja ozna

a i odgovaraih korisnike mu preporu

koliine sade neka bitna

utvene mree

je omogua, ve i povegrupe koje notrebi svojih

se mijenjaje model k

m ravnopraentitet nije v

snik informobje funkciconsumer).

sreditu bila plavljivanje orisnika, a ra

mii sl.).

:SLATESid

vnim drutve

ngl. e-mail) na do svakogeb-stranica itak: analizirasti. o bi postig postojeim d dominantn

m rjeenjim

u 2.0. Tu se p

aja, potrebn

ou veza omveza iz drugivakom pojedtan jedan autranica postoivan (sadra

egovo dinamslobodnog oaava unapri

ajuih algoritkih akcija zuiti neku drudraja, unato

informacija

Miroslav

io ne samezivanje ljudnastaju i ne

h korisnika.

ala i arhitekklijent-serveravnih vorovvie samo pr

macije, ve ije (engl.p

komunikacijkorisnika i

azvijeni su i r

drutvo

enim mream

i trenutnog g zaposlenogi informacijsaj pojam net

gle to veunainima ko

ne bile, ipak n

ma, ili da pon

predlae est

no je imati

moguuje uviih sadraja); dincu stvarautor i proces oji vie autoaj se stalno

miko kategoznaavanja rijed odreen

tama moguezakljuuje ugu uslugu;

o dobrim pre. Zbog toga

v Mihaljiin

mo razmjenadi u razliiteestaju prema

ktura samogr zamijenjenva (peer-to-roizvoa iliistovremenorosumer =

ija i saradnjairelevantnimrazliiti alati

ma mogu se

poruivanjag. skih portala.okratija), no

u efikasnostomunikacije.ne posjeduju

nude nova i

t tehnologija

mogunost

id u vanost

nje sadrajastvaranja je

ora, odnosnoprerauje i

goriziranje iVander Wal

nu strukturu,

e je ostvaritio njegovim

etraivaimaje potrebno

a e a

g n -i o =

a m i

e

a

. o

t .

u

i

a

t

t

a e o i

i l ,

i m

a o

Sveznadar

omopret

Naveemomoe smatr

1. KorKorlooksara

2. PosZa akti

3. ViJednomodop

4. SiguVrlsigukom

5. SkaKorzap

6. InteSvaunu

7. VidKordije

Razloziza Uvoenje bdonijeti odr

1. Kom2. Sar

pod3. Dij

(eng

Komun

oguiti sistetplaenom sa

o sedam osnrati edikasnomrisniku intuitrisnici e prik) poput npadnje koja kaslovne aplikakorporativne

ivnu saradnjuestruki komunostavan, aoguavanjem

pisivanja. urnost o vaan segurnosne mehmpaniju od malabilnost rporativne d

poslenih u koeroperabilnosaka korporatiutar kompanijdeo i viemedrporativne dreljenja video

uvoenjek

bilo kog novreenu koristmunikacija radnja (engldrku poslovaeljenje znangl. knowledg

nikacije u savreme

em pretplataadraju u to

novnih elemm: tivan prijateije prihvatiti

pr. Facebookarakterizira Cacije e drutvene u na projektiunikacioni si

a efikasan nm zaposlenic

gment korpohanizme koj

moguih napa

drutvene mompaniji. st s postojeivna drutvenije. dijski sadrajrutvene mrei viemedijs

korporativn

vog informact. Postoje tri (engl. comm

l. collaboratanju); nja (engl. knge manageme

enom drutvu:

a na sadrajo kraem vrem

menata koje

eljski izgledi sistem kojika. Takvom CSN-sisteme

mree vrlo ima, imajui istemi nain razvojcima da kom

orativnih druji e ouvaada, kako un

ree trebaju

im softveromna mrea treb

ji ee, kako intskih sadraja

nedrutven

cionog sistemglavna razlo

munication) tion) podr

nowledge shent systems).

Korporativno

13

koji je odmenu.

su predusl

d. i ve ima insistemu se

e.

je vano daugraene raz

oja kolektivnmuniciraju uz

utvenih mrati povjerljivnutarnjih, tak

u imati mog

m bala bi imati

terne, tako ia kao i veina

nemree

ma pa i korga za uvoen uvoenje nka grupnom

haring) pre.

o poslovanje i dr

d posebnog

ova koje ko

tuitivan pripotom lako

a posjeduju zne analitik

ne inteligenz pomo En

rea jest sigvost informa

ko i od strane

gunost prila

i mogunost

i eksterne, tra javnih dru

rporativne dnje korporatinovih efikasn

m radu (npr.

euzimanje ul

utvene mree

interesa i d

orporativna m

ijateljski izg dodaje mo

posebne aplke i statistik

ncije unutar terprise RSS

gurnost. Oneacija koje sokoline koja

agoenja i p

saradnje s v

ebale bi imatvenih mrea

drutvene mrivne drutvennijih komuniolakano dij

loge sistema

Miroslav

dobivanja in

mrea treba

gled (engl. uogunost kom

likacije kojeke module.

kompanije S-a, blogova

e moraju imse izmjenjuja ju okruuje

promjene po

ve postojeim

ati mogunosa

ree, mora imne mree: ikacijskih kajeljenje sadr

a za upravlja

v Mihaljiin

nformacija o

imati da se

user-friendlymunikacije i

e omoguuju

postie sea i trenutnog

mati razliiteju i zatititie.

orastu broja

m softverom

st pruanja i

mati svrhu i

nala; aja, alati za

anje znanjem

o

e

y i

u

e g

e i

a

m

i

i

a

m

Sveznadar

Vrstekorp

Uobiajeno kmree s obzir

1. E2me

2. B2pos

3. B2(po

4. B2ovaner

Arhitektu

Na slici je prslojeva:

1. sarapartnere, 2. prudruge usl3. drukorporati4. sisteposlovne 5. siste(Enterpr

Kad analizirakao i javne (po razliitimusluga koje iAnalizom poefikasmost psl. (vidi ljuds 1 Ovdje pod upravljanje prje spremite dkoji se odnosi promjena zapi

Komun

porativnihmkarakter uesnrom na uesniE (Employee

eusobno razmE (Business-slodavac ima pC (Business

otroaa- consB (Business-akva komunikrado otkrivaju

urakorporikazana arhite

adnja s vanjvanjske platfo

anje usluga (luge, tveni temelj (vne mree, raemi saradnje aplikacije, ele

emi zapisa (Srise Resourceamo arhitektudrutvene mrm oznakama, ih karakteriu odataka o intepodlovanja; npski resursi). repozitorijom

ocesima objavldigitalnog, elekt

na strukturu poisa u repozitorij

nikacije u savreme

mreasaasnika definie iike komunikae-to-Employe

mjenjivati info-to-Employeeprimat (nadre-to-Consume

sumer); to-Business) kacija u KDM

u sutinske inte

orativnedektura korpor

skim svijetoorme za drutv(engl. Service

(engl. Social azliite analiti

unutar kompektroniku po

Systems of Re Planning), uuru korporativree i moguposlovnim k

(dokumenti, zerakcijama kopr. pomoi u p

smatrmo kol

ljivanja, pristuptronskog materodataka koja jeu / skup comm

enom drutvu:

spektauesi parametre ko

acije: ee) KDM kormacije i sadre) KDM ken je zaposle

er) KDM

KDM komM trenutno nierne probleme

drutvenerativnih mrea

om (engl. Enveno umreave Delivery) o

Foundation) ke alate i sl.,panije (engl. otu i sl., ecord)obuhv

upravljanje odnvne drutvene nost dodatnikarakteristikamzajedniki reprisnika u korppronalaenju n

ekciju podatakpa i uvanja togrijala.Obino seobino pohranj

it-objekata /sku

Korporativno

14

snikakomunikacije.

komunikacijaraje; komunikacija enom;

komunikacij

munikacija izmije previe poe ili prednosti)

emreea s elementim

ngagement wvanje i poslovnobuhvaa razl

sadri boga

Systems of

vata dokumennosa s kupcimmree jasno j

ih naina komma, organizacpozitorij1, poslporativnim mnajproduktivn

ka (materijala/sg sadraja. Buke direktno vee

njena na serveruup referenci com

o poslovanje i dr

Standarno po

a meu zapos

izmeu posl

a izmeu fir

meu razliitiopularna (korp)

ma koje sadri

ith the Worne usluge, liite web-apl

ate korisnike

Engagement

ntaciju kompama CRM (Cus

je da korpormunikacije (fcionim karaktlovne aplikaci

mreama dolaznijih odjela, za

sadraja) u divalno to je spree za procedure u, a sadri meummit objekata,

utvene mree

ostoje etiri vr

slenim. Zapos

lodavca i zap

rme (posloda

h firmi koje mporacije ele

. Moe se uo

ld) obuhvata

likacije, aplik

profile, podr

) obuhvaaj

anije, sistem ztomer Relatio

rativne mreeforumi, wiki, bteristikama i ije i sl.). zi se do informaposlenih s na

gitalnoj formi emite za spise,i koncept iz na

u ostalim: skup zvanih head

Miroslav

rste korporativ

sleni mogu je

poslenih U o

avca) i njezi

meusobno sda sauvaju

iti podjela na

ta kupce, tri

kacije za pokre

ku za pretra

ju intranet, C

za pomo poonship Managee imaju veinblogovi i sl.),sl.), a poseb

macija koje majveim fundu

koja omogu, a uopte govoadzora (eng. re

p datoteka i dire

v Mihaljiin

vne drutvene

ednakopravno

ovom sluaju

inih klijenata

urauju. Iakoautonomiju i

a pet razliitih

ite, poslovne

etne ureaje i

ivanje unutar

CSN, razliite

slovanja ERPement) i sl. nu elemenata

pretraivanjabno poslovnih

mogu poveatiusom znanja i

ava sistemskoorei repozitorijevision control)ektorija/ istoriju

e

o

u

a

o i

h

e

i

r

e

P

a a h

i i

o j ) u

Sveznadar

Kompon

KDM platfdijelovima:

1. Inte B2E

oba E2E E2E Pro

mog

Povdoz

Podkomproj

Bazznaisku

2. Eks B2C B2B3. Ana

ovu ag

Komun

enteplatf

forma je pod

erna KDM E modul avlja intranetE (1:1) direE (N:N) Koofiliranje Stgu se prikup

EksplicitnoImplicitno povezanost

vezivanje Mzvole pristupdrka timskomunikaciju ujekt i slino;za znanja anja i rjeenjustva s edukasterna KDMC dio korisB ovaj dio aliza i pomovaj dio namigregirane po

nikacije u savreme

formeza

dijeljena na t

koriste ju skoji slui z

t firme; ektna komunomunikacija tvaranje i aiti na dva na

o korisnik s zakljuiv

ti s drugim zMeusobno pa povjerljivim

om (projektnu timu, ubrza Komponen

nja problemaacija);

M ste zaposleni koriste zapo

o u poslovnijenjen je uedatke koji im

enom drutvu:

korporat

tri dijela s o

svi zaposleniza komunika

nikacija izmeu kojoj sudjuriranje podina: sam daje podanjem o noaposlenim napovezivanje m podacima,om) radu

ava procese o

nta koja zapa (npr. iskus

koji su u koosleni zaduenom odluivaem krugu zap

m mogu biti k

Korporativno

15

tivnodru

bzirom na t

i i poslodavaaciju poslod

eu dva zapoeluje vie za

dataka o kori

datke o sebi;ovim podacima osnovu njizaposlenih

, privatna poKomponentaodluivanja,

poslenim omstva u uvo

ontaktu s klijeeni za komunanju poslenih kojkorisni pri do

o poslovanje i dr

tvenoum

Poto sciljevimdaemopredlogkorpora Slika liplatformumrea

to ko ih kor

ac; davca sa zap

slenih; aposlenih (npsnicima (stva

ma na temehove meusona osnovu ra

oznanstva); a koja pruaomoguuje

moguava jedenju novih

entima firmenikaciju s par

i na osnovuonoenju pos

utvene mree

mreavanj

smo se upoznma korporato presjek ta gom strukativno drutv

ijevo grafikme za kavanje.

risti i ko ima

poslenicima.

pr. forum); aranje profil

lju postojeiobne komuniazliitih krite

a alate za radlake dijelje

dnostavno dprocesa na

e; rtnerskim firm

analize dogaslovnih odluk

Miroslav

ja

nali sa osnovtivne drutv

a ona treba sakture platveno umreav

ki prikazuje korporativno

a dozvoljen

Ovu funkc

la); Podaci o

ih (npr. zaknikacije); terija (npr. ra

d u timu i timenje znanja p

dijeljenje i ppojedinim

rmama;

aaja u mreka.

v Mihaljiin

vma teorije ivene mreeadravati, satforme zavanje.

komponentedrutveno

pristup tim

ciju najee

korisnicima

kljuivanje o

adno mjesto,

me olakavapotrebnog za

pretraivanjeodjelima ili

i imaju uvid

i e a a

e o

m

e

a

o

,

a a

e i

d

Sveznadar

Osnovnifu Osim premfunkcijama

Vidimo da K

1. Mo Prem

Prem

2. Mo Dije Pod

kale Spe3. Mo Mik

preg Mak

izra

Komun

unjcionalni

ma pristupu i (moemo K

KDM ima naodul za komuma vrsti kom

Sinhroni rad (npr. teAsinhroni elektronsk

ma sudioniciE2E; B2E; B2C; B2B.

odul za saradeljenje sadrdrka organizendar); ecifine aplikodul za analikro-analiza gled slinostkro-analiza

aun najutjec

nikacije u savreme

imoduliKD

tome ko koDM razloiti

a sljedee dijunikaciju

munikacijsko nakon to pelefonski raz poiljaoc

ka pota); ima u komun

dnju aja dijeljenzaciji modu

kacije modizu analiza dosti profila s ne analiza doscajnijeg lana

enom drutvu:

DMplatform

oristi odreei na tri funkc

jelove:

og kanala: poiljaoc poazgovor i chatalje poruku

nikaciji:

nje sadraja mul koji prua

ul koji omog

tupna svim ekim zaposlestupna uem a mree).

Korporativno

16

me

eni dio mrecijska modul

alje poruku, t); i nastavlja s

meu lanova podrku org

guava rjeav

lanovima i kenikom); krugu zapos

o poslovanje i dr

e, KDM se la kao to je p

on odmah o

radom dok

vima mree kganizaciji res

vanje specifi

koja se vri n

slenih i koja

utvene mree

moe podijeprikzano na s

ekuje odgov

eka odgovo

koji suraujusursa u grupi

nih problem

nad ogranien

se vri nad c

Miroslav

eliti zavisnoslici) :

vor i ne nasta

or (npr. pota

u (grupa); (npr. projek

ma u firmi;

enim dijelom

cijelom mre

v Mihaljiin

o o njihovim

avlja svoj

a,

ktni

mree (npr.

om (npr.

m

Sveznadar

Najpopula

Socialtext [javnog ili pr SocialCast ostale platfo Chatter [Cmree. Tako YoolinkPronekoliko ve Zadatak za

Komun

arnijeKDM

IBM Lotuumreenoproizvodi

Microsofpodrku gdijele infoSharePoinposebnimmreu; Yammerspajanja nureaje;

[STX] Komrivatnog obla

[SCS] Rjeorme, nudi v

CHT] Chatoe, omogu

o [YOO] Kerzija, zavisn

napredne:

nikacije u savreme

platforme

us Connectioost. Connectima npr. Lotu

ft SharePoingrupnom (prformacije, sadnt se od osta

m potrebama

r [YAM] Kna sistem pu

mercijalna plaka;

eenje koje uisok nivo sig

tter je proizvuje integraci

Komercijalnno o veliini f

enom drutvu:

ons [IBM] ions je dio us Sametime

nt [MSH] Sojektnom) radraji upravlalih rjeenja firme te raz

Komercijalna utem Web ap

atforma koja

uz uobiajengurnosti u ko

vod firme Saiju s ostalim

na platforma firme (broju

Korporativno

17

IBM-ova kolinije proizvkoji se koris

SharePoint jadu na nainlja dokumenrazlikuje po

zvoja specif

platforma zplikacije om

a prua uslug

ne funkcionaontekstu kont

alesforce kojSalesforceo

za korporatzaposlenih);

o poslovanje i dr

omercijalna voda Lotus sti za komun

e Microsofton da se postantima. Takoo tome to nfinih poslov

a korporativnmoguuje i sp

ge komercija

alnosti korpotrole pristupa

ji sadri funvim proizvo

tivno drutve;

utvene mree

platforma zato omoguu

nikaciju koris

ovo komercijavljaju stranie omoguujenudi velike mvnih aplikaci

no drutvenopajanje putem

lnog drutve

rativne druta i sadraja n

nkcionalnostidima.

eno umreav

Miroslav

a korporativnuje integracisnika;

jalno rjeenjice Weba pue komunikacmogunosti ija koje se i

o umreavanjm aplikacije

enog umreav

tvene mreena mrei;

i korporativn

vanje koja je

v Mihaljiin

nu drutvenuiju s drugim

e koje pruatem kojih seciju lanova.prilagoenjaintegriraju u

nje koja osimza pokretne

vanja putem

e koje nude i

ne drutvene

e dostupna u

u m

a e . a u

m e

i

e

u

Sveznadar

Sistemza Kako nastaPrilikom kopodataka i Neke od tak

Slan Obj Kom

Kako bi se pogodan zakoja prikazu

Ovaj sistemmree. Sistem za tsadri zapistrukturisan Modul za akoriste zapoljudskih res

Komun

atransfor

aju podaci uoritenja mrena taj nain

kvih akcija sunje poruka pjavljivanje samentarisanje

podaci iz ma analizu. Za uje sistem za

m strukturie

transformacijis grafa o pni podaci smj

analizu korposleni kojimursa, voditel

nikacije u savreme

rmacijup

u i za KDM?ee generie n se generiuu:

putem chata iadraja na pre sadraja.

mree moglito je zaslu

a transformac

podatke i ge

ju podataka poslanim pojetaju se u s

porativne druma su potrebn

lj projekta i v

enom drutvu:

odataka

? se velika ko

u i nastaju p

li nekim drurojektnoj gru

i koristiti u an sistem zaciju podataka

enerie datot

iz podatakaorukama kojkladite pod

utvene mrene informacijvoditelj odjel

Korporativno

18

oliina podapodaci iz kor

ugim komuniupi;

analizi, potra transformaca koji se kori

teke koje se

a o poslanimji je pogod

dataka i po po

e dio je sisije o drugimla.

o poslovanje i dr

ataka. Svakarporativne d

kacijskim ka

rebno ih je kciju podatakisti kod KDM

mogu koristi

m chat porukdan za analiotrebi su dost

stema za pomm zaposlenim

utvene mree

a akcija kordrutvene m

analom;

konvertovatia. Na slici m

M mrea.

iti pri analizi

kama moe gizu u alatu tupni za anal

mo poslovnm. U primjeru

Miroslav

risnika biljemree.

i (strukturirampete vidjet

zi korporativn

generisati daPajek. Tra

lizu.

nom odluivu na slici, to

v Mihaljiin

i se u bazi

ati) u formatti blok emu

ne drutvene

atoteku kojaansformisani,

vanju. Njegao su direktor

i

t u

e

a ,

a r

Sveznadar

Sistemiz Analize korinterpretacij

Danas postoUciNet, Gep

Korisnik (klijinterakcija 1dobiva prilagGlavni zadat(interakcija 2aplikacijska funkcije, osnkao to je priDomena webnalaze se dvadatoteka za aanalize ( inte

Komun

zaanalizu

rporativnih mja rezultata.

oje brojni alaphi, NetMine

ijent) se nalaz) i bira vrstugoeni rezultatak aplikacijs2). To ukljuudomena je za

novne su za ovikaz istorije obb-usluge zadua entiteta wanalizu i pokrerakcija 4), nak

nikacije u savreme

ukorpora

mrea provo

ati i programer, JUNG.

Arhitektu

i u korisniku analize kojuat analize. ske domene juje transformaaduena za prvu domenu. Mbavljenih analuena je za izeb-usluga (CSree Pajek (inkon ega web

enom drutvu:

ativnihdru

ode se uz po

ske bibliotek

ura sistema a

oj domeni. Ou eli obaviti

je prilagoenjaciju mree u frilagoenje i

Meutim, u ovliza, poreenjezvravanje samSNWebServiceterakcija 3). N

b usluga proslj

Korporativno

19

utvenih

omo razliit

Iz perspfunkcioni

k i

u d

(i Korisnik omoguujmu relativalata.

ke koje omog

analize mre

On inicira poenad tom mre

nje ulaznih koformat koji seprikaz rezult

vom podrujue rezultata preme analize na e) i alat PajekNakon to je ajeuje rezultat

o poslovanje i dr

mrea

tih sloenih

ektive krajnie na princip

korisnik poadobiva rez

upit( interakcdok o naiinterakcija 2

esto nije svuje analizu mvno jednosta

guuju razli

e putem uslu

etak analize taeom. Nakon

orisnikovih poe moe koristiata klijentu k mogua je imethodnih analitemelju prim

k. Web-uslugaanaliza izvret web-serveru

utvene mree

alata, pri e

njeg korisnipu crne kutij

alje mreu zaultat analizeija 3), inu na koj) nema nikak

vjestan pozadree, stoga je

avnu i intuitiv

ite analize. N

uge weba

ako to alje mto je analiza

odataka za slaiti kao ulaz zakoji je zatraimplementacijaiza i slino.

mljenih ulazniha CSNWebServena Pajek gene

(interakcija 5

Miroslav

emu je najva

ika, sistem e:

a analizu (inte kao odgov

ji se analikvih saznanj

dinske logikee poeljno omvnu upotrebu

Najpoznatiji

mreu koju ea izvrena, od

anje web-uslua Pajek (Inputio analizu. Naa i mnogih dru

h podataka. Uvice pripremaerira datoteku

5).

v Mihaljiin

anija dobra

za analizu

erakcija 1) vor na svoj

iza provodia

e koja moguiti u sloenih

su: Pajek,

eli analizirati (d web-servera

uzi za analizu.net). Takoe,avedene dvijeugih funkcija,

U ovoj domenia sve potrebneu s rezultatom

a

u

j

i

( a

u , e ,

i e

m

Sveznadar Komunikacije u savremenom drutvu: Korporativno poslovanje i drutvene mree Miroslav Mihaljiin

20

ProgramskabibliotekaJUNG Naziv JUNG je akronim od engl. Java Universal Network/Graph Framework. JUNG je softverska biblioteka otvorenog koda napisana u programskom jeziku Java koja omoguava zajedniki jezik za modeliranje, analizu i vizualizaciju podataka koji mogu biti prikazani u obliku grafa ili mree. JUNG arhitektura dizajnirana je za prikaz (reprezentaciju) razliitih subjekata i njihovih odnosa, kao to su usmjereni i neusmjereni grafovi, multimodalni grafovi, grafovi s paralelnim granicama i hipergrafovi. Osigurana je podrka za zapisivanje grafova, entiteta i odnosa s metapodacima, kao i stvaranje razliitih analitikih alata za 31 kompleksne skupove podataka koji mogu ispitati odnose izmeu promatranih entiteta. JUNG sadri implementaciju niza algoritama poznatih iz teorije grafova, analize koje obuhvaaju podruje rudarenja podataka (engl. data mining), kao i analize drutvenih mrea, poput klasteriranja, dekompozicije, optimizacije, generisanja sluajnih grafova, statistikih analiza i prorauna udaljenosti vorova u mrei, toka i mjera vanosti (centralnost, PageRank analiza, HITS analiza i dr.).

Zadatak za napredne Proui: Pajek i/ili Jung

Web-usluga CSNWebService

Sveznadar

DioIV:D Ranije smo Drutvena mrprostor, koji Twitter. Formalno (preideolokim i tOsnovne karakkorisnikoj moZa veinu korpartnerima i Gotovo 50 %tradicionalnim

Tipovidr Razlikuje se

1. Kol2. Blo3. Mre4. Dru5. Virt6. Virt

Facebook Samo za onFacebook jestudent Harputem moglkole i velikZamiljen tslinih web Ovaj web sereklama koj

RegistracijZa registracregistrira, mKorisnike sfilmovima, grdvim, k, lukk bi bProfili s prplanetarne pKorisnik ko

Komun

Drutven

dali nekolikrea je vrsta inslui za meu

ema Kaplan i tehnolokim oskteristike drutogunosti, konvrporacija, upotrinvestitorima

% korporacija km medijima.

rutvenih

e est tipovalaboracijski p

ogovi i mikroee sadraja utvene mretualni svijetotualni drutv

ne koji su zalue komercijalnrvarda. U svoli meusobnke kompanijeako da se puservisa.

ervis je potpje se pojavlju

a i koritenjciju i kreiran

moe ureivase potie naknjigama, grdnim ms

udi mgu ddvstili pritravim imenopopularnosti,oji vie ne e

nikacije u savreme

nemree

ko definicija internetskog servusobno poveziv

Haenlein) drusnovama Web tvenih mrea ogverzaciji i globareba drutven(55%).

koriste drutven

hmrea

a drutvenih mprojekti (Col

oblogovi (Blo(Content Ne

e (Social netovi (Virtual Wveni svijetovi

utali: na internetskojim poecim

no komunicire irom svijeutem internet

puno besplatauju uz svaki p

je nje profila naati svoj profila to da aljuglazbi. Ngstim, klmdvti pritl sbi. om i prezim, ali i predmeeli biti lan F

enom drutvu:

i objanjenjavisa, koji se najvanje korisnika

utvene mree 2.0 tehnologije

gledaju se u njialnoj povezanosih medija vri

ne medije kao

mrea: llabration proogs and micretwork, npr. Ytworking siteWorlds, npr. i (Virtual So

ka drutvena ma, Facebookrati i razmjeneta prikljuileta poveu on

an za sve korprofil.

a Facebookul i prikljuiti u line inforgvi krisnicm i rginil, slti im

menom te aet kritika FacFacebooka, m

Korporativno

21

a ta su drutvee javlja u oa. Danas postoj

se definiu ke koje omoguaihovoj: participsti. i se u svrhu iz

produeni PR

ojects, npr. Wroblogs, npr.Youtube, Inses, npr. Face World of Wcial Worlds,

mrea koju jk je bio namnjivati informe su se mreini ljudi koji

risnike, a ost

u potrebna jese regionaln

rmacije, fotoci s mguim, kk b

m pruk, m

autentine incebooka. moe obrisat

o poslovanje i dr

vene mree pobliku platformje stotine ovak

kao skupinu Ivaju kreiranje i

paciji, transpare

zgradnji svijes

R alat ili onaj k

Wikipedija), Tumblr, Twstagram i sl.)ebook, Googl

Warcraft), i npr. Secon L

je 2004. godmijenjen samomacije. Kasni. se ve pozn

tvaruje priho

e valjana e-mnoj mrei gdjografije, da pridruivtii s pvzl

mgu i ubb

nformacije o

ti svoj profil

utvene mree

pa podsjeame, prozora ili wvih servisa, a n

nternet aplikai razmjenu korisntnosti, fokusu

ti s kupcima (

koji bi trebao

witter, Blogge), le+ i sl.),

Life).

dine osnovaoo studentima ije, mnogi dr

aju u stvarno

ode od sponz

mail adresa. Je upoznaje ljodgovaraju u mr k

li i kmuniccivti nv

o pojedinim

l tako da dad

Miroslav

mo: web-stranice. Tonajpoznatijima

acija koje su sniki generisan

u na zajednicu (

(63%) i stvara

pomoi u jaa

er),

o Mark Zucka na Harvardudrugi univerz

om ivotu, z

zora i oglaa

Jednom kadaljude iz svojena pitanja o su rgn

cirli s drug pdtk u s

korisnicima

dne naredbu

v Mihaljiin

o je internetskisu: Facebook i

izgraene nanog sadraja.(grupu), velikoj

anje odnosa sa

anju odnosa sa

erberg, biviu koji su timiteti, srednje

za razliku od

avanja putem

a se korisnike okoline. o omiljenimnizvn pgim ludim.sv prfil

a razlozi su

za to. Profil

i i

a

j

a

a

i m e

d

m

k

m .

u

l

Sveznadar

bude obrisaAplikacije Glavna su virtualne korganizovatprivatnih poFacebook istatistiku 20Novi je tren Twitter Jo neto zaTviter je bealju svoje mTvitovi su isporuuju isporuku samse na njih pili pomou TwitterrificUsluga je btelefonskog

Upotreba Tvitovi mogse omoguaZnak @ isodreenom korisnici, alZa upuivakorisnikogvideti samoProcjene broTwitter je d30 do 50 go Od znaajni

Lintrnjnsma

Komun

an za 14 dana

posebnost Fkune ljubimti aukcije, rjeoruka i dr. i dalje nepr011.) a ak 8nd snaan ras

a one koji su esplatna drumikro-tekstu

tekstualni udrugim korimo na one izrijave. Korisbrojnih dru

, Twitterfon,besplatna preg provajdera.

gu da sadre ava pronalaespred korisn

korisniku, li se takve poanje direktng imena osob osoba kojojoja korisnikadefinitivno m

odina ima sam

ijih drutvennkedin ps. vnih lnv,atra za najbit

nikacije u savreme

a.

Facebooka brmce, slati vieavati psiho

rikosnoveno 6 posto nalaz

st korisnika i

zalutali: tvena mrea

ualne unose, tunosi ne dusnicima kojiz svog krugasnici mogu slugih aplikac, TweetDeckeko interneta

oznake (engenje tvitova nikog imenaili vie njih

oruke smatraje (privatne)

be kojoj se p je poruka poa variraju i nmrea za mlamo 16 posto

nih mrea, jopslvn drv mr , pvzivnjtniju poslovn

enom drutvu:

rojne aplikairtualna piaoloke testov

stoji na vrhzi se izvan Sizmeu 45 do

a i mikro-bltakozvane tv

ui od 140 i su se prijava prijatelja, dlati tvitove pija koje slo

k i Feedalizr.a, ali slanje i

g. tags) sastavna odreenu a, poput @kh. Tvitove k

aju direktnom) poruke neoruka alje (oslata. ajee se goade jer ga komeu korisn

se istiu i srutvn mr nstl s i t br

na mrea pa L

Korporativno

22

acije koje se a, darove, zve i kvizove,

hu s preko mSAD. o 54 godine,

og alat koji vitove. karaktera. Uvili da ih do

dok je uslugapreko Tviteroobodno razvi

primanje un

vljene od pojtemu jednos

korisniko_ikoji poinju

m replikom kekom korisn(npr: d koris

ovori o cifri oriste gotovonicima.

sljedee dru k ncilm fikg spnj pLinkedin ma

o poslovanje i dr

mogu dodazagrljaje i , dodavati om

milijardu ko

ogromnih 45

omoguava

Unosi se obobijaju. Oni a u startu podovog sajta, Sijaju korisni

nosa preko S

jma sa prefikstavnim traeme, koristi

u sa @koriskorisniku iji niku koristi sniko_ime p

od oko 500 mo iskljuivo m

tvene mreenmnjn psng prdstpsldvc

arketing aktiv

utvene mree

ati u profile.estitke, igramiljenu muz

orisnika (Do

5 posto u god

svojim kori

bjavljuju na koji alju tv

deena tako dMSa, RSSa (ci-programe

SMSa moe

ksom # (eng.enjem upotrese za upu

sniko_ime je nadimak pse malo la

poruka). Ova

miliona korismladi od 18

: pvzivnju tvlnj prs lvcim

vnosti sve vi

Miroslav

. Tako je mati videoigr

ziku, komuni

oubleClick je

dinu dana.

isnicima da

korisnikovovitove mogu da alje unos(samo prima

eri, kao to

biti naplaen

. hashtag). Nebljene oznakivanje odgomogu vidjeprvi u nizu. atinino slovako poslate t

snika 2010 gdo 29 godin

psldvcfsinlnih n pslve dobijaju n

v Mihaljiin

mogue imatie u Flashu,icirati putem

e objavio tu

itaju tue i

om profilu ida ogranie

se svima kojianje tvitova),su Tweetie,

no od strane

Na ovaj nainke.

ovora-repliketi svi ostali

vo d ispredtvitove moe

godine. ne, a onih od

i ludi kispsbnsti

. Obino sena znaaju,

i ,

m

u

i

i e i , ,

e

n

e i

d e

d

i i e

Sveznadar

Tumsvojvelivjer

Instmrepopkoje

Youposkor

Pinomosast

Mynika

Utjecajd Drutvene mNajuspjeniintenzivno k

Ako vam vea to je odluk Facebook n Prema poslj2013.), tek kupce od 0,Ako ovo anprodajni ala Da li ste iznOve informjasno sasvimDrutvene U redu, modojma kojeg Ipak treba nZanimljiv jskupite gruptete. U tomproblem osprednost i p

Komun

mblr je sve oje blog postikoj veini trovatno isplatagram je aee omogupularnsot duge su im vizuautube je sebno zaiverienih obliknterest je ogui lake toji od Pinov

ySpacea je nakav utjecaj

drutvenih

mree promijije kampanjekoriste drutv

eina korisnikka koju ne m

ne prodaje (

ljednjim istra1,55% pro71%. naliziramo (at donose zan

nenaeni? macije zapravm pogrenu mree ne ut

ogli bismo reg ste do sada

naglasiti da jee primjer jepu od 15 prm sluaju, F

siguranju kodpopularnost

nikacije u savreme

popularniji tove, dijeliti tu su korisnati biti prisutaplikacija zaava korisnicguje enama alno privlanmrea koja

eo. Youtube ka svakako je

drutvena mi jednostavn

va (Pin) fotnegativan pri

hmrean

jenile su stare dananjicevene mree.

VanoniDvoumjepovrKomna s

ka kae: Prmoe donijeti

(bar zasad n

aivanjima kmeta web tr

elementarnonemarivo po

o i nisu nekapercepciju p

tiu ditrektnei da donesa vjerojatno i

edan Faceboe njemako rijatelja sa FFriendsurancd standardni

enom drutvu:

mikro blogivideo materici koji neman na ovoj m

a iOS (a odcima da fotkojih je 68 p

nije. je poznata marketing o

e i video marmrea ili nije sakupljantografija. imjer, jedna

naposlova

re poslovne me upravo su

no je da budi tamo u PR oosmjerna koerenu nivo iratnu informa

munikacija jeluanju i spromijenite tuodjel komun

ne znaajno i

koja su provrgovina dol

o moj dragioveanje pri

a novost - samprodajnog pono na rast prsu tu i tamoimali.

ok za neki bosiguranje

Facebooka, kce smanjuje ih osigurava

Korporativno

23

ing sajt, ali rijal, fotografmaju ozbiljanmrei).

2012) i za tografije napposto, to sve

svim korisnobezbjeuje vrketing, jo bolje: m

nje ideja (kr

od prvih dr

anje

modele ali stintegrirane

dete svjesni odjelu. omunikacijainvesticije (

maciju. e funkcija U

premnosti Upu crvenu bojunikacija ve U

i direktno)

vedena za plo je s drut

Votsone, toihoda.

mo se nadovotencijala korodaje, to je

o nekog novo

iznis nije u p Friendsura

koji su sprempremiju za

ajuih kua.

o poslovanje i dr

i ujedno socfije. Snano n posao ili u

korisnike anpravljene moe skupa zna

nicima internveliku pokri

mrea oglasoz fotografij

rutvenih mr

tvorile i brojnkampanje k

da dvosmjer

a moe bitinita nije be

prave, a dvoprave da uveu, moda jeUprava.

rvi kvartal otvenih mrea

o bi rejao

vezuju na mnojeg npr. imae matematiog kupca, no

potpunosti beance. Inovatmni konkretn

70% za kaSamim tim

utvene mree

cijalna mreaprodire me

uenici i stu

ndroid ureajobilnim telei da ene oi

neta, na kojoivenost trit

snih tabli, je) na jednom

rea gotovo

ne nove prilikkoje aktivno

rna komunik

i nevjerojatnesplatno!) m

osmjerna komede promjene zaista vrijem

ove poslovna, uz stopu p

erlok Holms

noge ranije sljedan Facebka i stistikao to je kilom

eskoristan. Bivni model

no, za vas daategoriju mlae Friendsura

Miroslav

a na kojoj mu mlade, noudenti (ali du

aja koja popuefonom obraito vole dru

oj je interneta, a kao jed

koja slui dm mestu. Sv

da vie nem

ike. involviraju

kacije nije ne

no koristan moete dobit

munikacija jne. me da proba

ne godine (izpretvaranja

s), drutvene

linog obimabook ili Twit

ka injenica. metrima dale

Ba suprotno.osiguranja rati 20-50 euadih vozaaance je stek

v Mihaljiin

moete pisatio meutim uugorono se

ut drutveneauju. svojutvene mree

et marketingdan od esto

da korisnikuvaka tabla se

ma apsolutno

potroae i

eto to rade

alat jer uzti vrlo jasnu

e zasnovana

ate s plavom,

zvor Markerposjetioca u

e mree kao

a pokazujuitter.

eko od onog

. radi tako daura u sluaju, koji imajuao ogromnu

i u e

e u e

g o

u e

o

i

e

z u

a

r u

o

i

g

a u u u

Sveznadar Komunikacije u savremenom drutvu: Korporativno poslovanje i drutvene mree Miroslav Mihaljiin

24

Potvruje to primjer jedne trgovine iz SAD-a koja je uspjela putem Facebook kampanje skupiti nekoliko hiljada novih pretplatnika na newsletter. U emu je stvar? Za razliku od Facebooka, newsletter i dalje donosi prihode, i to prilino efikasno. A korist od korienja Twittera i Facebooka mpe biti i indirektna. U njih moete ugraditi newsletter. A u vrijeme krize mnogi trae posao, pa i njih podsjeamo: Koritenje drutvenih mrea danas je pravilo u slubama za ljudske resurse. A u tim slubama, svi znaju da prilikom zapoljavanja kandidata nije loe (neki bi rekli i obavezno) provjeriti njegov facebook profil. Emailobavjetenjanewslettertajenewsletter?Re newsletter je nastala spajanjem rei newspaper (novine) i informational letter (informativno pismo). Spajanje te dvije rijei ima smisla jer je newsletter publikacija koja se vremenski ravnomerno distribuira (novine) i tie se jedne teme koja je od interesa za one koji su se prijavili da dobijaju dati newsletter (informaciono pismo). Postoji vie razliitih vrsta newsletter-a, od novina i pamfleta, do email newsletter-a. Poslednja vrsta, tj. e-newsletter je u poslednje vrijeme u velikom porastu zbog generalnog trenda prelaska sa tampanih na digitalne medije. Razlozi za slanje newsletter-a mogu biti razliiti i mogu biti slani od strane razliitih subjekata poput klubova, crkava, udruenja, firmi i kompanija. Informacije se, u skladu sa samim subjektom, mogu slati lanovima, klijentima ili zaposlenima. Upotreba newsletter-a u marketingu je postala uobiajena praksa kao vid komunikacije sa sadanjim i moguim buduim klijentima. U poslovanju, upotreba newsletter-a nije samo u potrebe oglaavanja ve je njegova primarna svrha izgradnje odnosa kompanije sa svojim klijentima i/ili onima koji su prijavili na newsletter listu. Naravno da to moe (i treba) da, indirektnim putem, dovede do poveanja u prodaji, ali fokus newsletter-a treba da bude na pruanju relevantnog i korisnog sadraja onima koji ga primaju. Ukoliko je sadraj samo oglaivakog karaktera ili prua nerelevantan sadraj, najea posledica je umaranje primalaca newsletter-a i odjavljivanje sa liste primalaca. Za razliku od e-newsletter-a, direktni email marketing ukljuuje slanje emaila sa jedinom svrhom da promovie uslugu i proizvod i ne mora da se alje u redovnim intervalima ve samo kada postoji potreba za promocijama. Kakonapravitinewsletterutri(etiri)korakaOvdje su date dosta detaljne procedure, koje vie slue za ilustraciju stepena sloenosti, nego to su trajno vrijedne, u iduoj generaciji (a Mur kae najkasnije dogodine) veina ovog nee vaiti i bie samo istorijska ilustracija. Korak 1 Cilj Slanje newslettera je kampanja kao i svaka druga, i kao takvo, mora imati svoju svrhu. Prvo odredite koja e biti svrha newsletter kampanje koju kreirate, kako biste postavili sve ostale korake pravilno. ta elite da postignete? Veu itanost bloga? Promociju nekog novog proizvoda/usluge? Da li va newsletter ima zadatak da upozna itaoce sa novostima u vaoj kompaniji? Moda vam treba vie od jedne kampanje, jer imate vie od jednog cilja? Ukoliko elite i da aljete novosti kompanije, i promjene (update) sa bloga, najbolje je da ponudite dvije mailing liste. Neki posetioci e eleti samo da itaju blog, nemojte ih tjerati nepotrebnim mailovima. Dobro razmislite o ovom koraku, i tek kada se odluite ta e vaa newsletter kampanja da radi preite na sledei. Korak 2- E-mail adrese Prije svega: ne kupujte e-mail adrese, ne aljite bez pitanja svojim klijentima, onima koji su komentarisali na vaem sajtu/blogu, i ne skupljajte mail adrese od fanova vae stranice na Facebooku! Prvo, nije legalno, drugo, nije lijepo, tree kakvu to reputaciju gradite, ako spamujete ljude?!

Sveznadar Komunikacije u savremenom drutvu: Korporativno poslovanje i drutvene mree Miroslav Mihaljiin

25

Jedini legalan nain jeste da ostavite mogunost posetiocima vaeg bloga/sajta, Facebook stranice i sl. da sami ostave svoju mail adresu kako bi dobijali newsletter. Ono to moete jeste da iskoristite mail adrese koje imate (a koje ste legalno prikupili!) da ih pitate da li ele da dobijaju mail obavjetenja, i u tom mailu im morate objasniti zato su dobili taj mail (jer se nalaze u nekom adresaru), i ostaviti mogunost da sami odaberu ele li ili ne da se prijave. Ne smijete ih automatski ubacivati, niti neodgovaranje na mail moe biti opcija prijavljivanja. Svaka mail adresa mora biti eksplicitno prijavljena na tu mailing listu. Kao to vi ne biste voleli da vam neko zloupotrebljava podatke koje ste mu ostavili, tako je neophodno (kako zbog dobre poslovne prakse, tako i zbog zakona) da to isto potujete i vi. Dakle kako doi do mail adresa? Ponudite ljudima opciju da se sami prijave na vaem sajtu/blogu, ili na Facebook fan stranici. Naglasite (i potujte to!) da neete zloupotrebiti podatke koje vam ostave, i da nee dobijati nikakva druga obavjetenja osim onih za koje su se prijavili. Kada budete postavili listu, dobiete i mogunost da na svoj sajt/blog postavite formu putem koje se itaoci mogu prijaviti na newsletter ba kakva je postavljena ovde. Iskoristite mogunost i prilagodite boje dizajno svog bloga/sajta. Ne zaboravite: neophodno je i da svaki e-mail sadri i direktan link za odjavljivanje sa liste (unsubscribe)! Korak 3 Postavljanje newslettera Zbog jednostavnosti upotrebe i sigurnosti servera, u ovom tekstu e biti preporuen servis MailChimp(*). Takoe, neophodno je da znate makar osnove engleskog jezika. Ukoliko imate do 2.000 prijavljenih mail adresa na koje nee stii vie od 12.000 mailova u toku mjesec dana, onda e vam besplatna verzija ovog servisa sasvim odgovarati. Za ozbiljnije i vee kampanje postoje plaene opcije, a o njima se moete informisati u dijelu Pricing. Kada napravite nalog, prvo je potrebno da unesete e-mail adrese u listu/liste na koje e biti slati newsletteri. Ukoliko nemate nijedan prijavljeni email (to je vrlo verovatno ako tek kreete da pravite newsletter kampanju), dodajte prvo svoj sluie vam kao odlian test svaki put kada kampanja bude startovana. Kada napravite listu, vrijeme je za kreiranje kampanje. Ukoliko elite da aljete obavjetenja o novim tekstovima na svom blogu/sajtu, onda e biti potrebno da kreirate RSS driven campaign - kampanju koja prati va RSS kanal. Odaberite kojim danima e ii obavjetenja (ukoliko aljete jednom ili vie puta nedeljno), ili odaberite sve dane, ukoliko elite da kampanja ide svaki dan napomena: mailovi e biti poslati samo ukoliko ima novih tekstova. Paljivo odaberite vrijeme u koje ete slati mailove: imajte u vidu da sve vie korisnika ima pametne telefone i mail obavjetenja na njima ne elite da ih probudite u pola noi nehotice, samo zato to ste bili suvie lijenji da podesite vrijeme na kampanji. Na dalje vas MailChimp sam vodi: birate koja e lista biti povezana sa tom kampanjom, potom postavljate dizajn izgled newslettera (izaberite neku od ponuenih tema, ili ih moete odabrati iz teksta Besplatne newsletter teme) i na kraju, da potvrdite podeavanja. Ukoliko se odluite za kampanje koje nisu u vezi sa tekstovima na vaem blogu, ve ad hoc (kampanje po potrebi), kada imate novi proizvod/uslugu kojima elite da se pohvalite, procedura je skoro ista, jedino preskaete podeavanje RSS kanala i vrijemena kada e RSS biti povlaen. Vano: odvojte vrijeme da personalizujete prijavu i odjavu sa mailing liste. U dijelu Lists pored svake liste imate mali toak, klikom na njega otvorie vam se podeavanja. Klikom na Forms e vam se otvoriti podeavanja za liste: izgled prijave na newsletter, prvog prijavnog maila, maila potvrde, odjavnih mailova. Idite na opciju Translate It i odaberite Serbian i prevedite peke, jednu po jednu formu iz ponuenog padajueg menija. Prevod, kao to ete videti, nije precizan nemojte dodatno zbunjivati svoje itaoce loim prevodom. Korak 4 Slanje i praenje rezultata Ukoliko ste odabrali RSS newsletter, bie poslat onog dana kada imate objavljen novi tekst. Ukoliko ste pustili ad hoc newsletter on e biti poslat onda kada je zakazan. Obavezno ubacite i svoj mail, kako biste kontrolisali da li je dolo do greke (da li je newsletter stvarno poslan). Umjesto zakljuka: Sreom ili nesreom, svi na planeti svjesno ili nesvjesno su dio neke druvene mree. To je dovoljan razlog da se upoznate sa osnovnim pravilima i principima na kojim su zasnovane drutvene mree.