Konflikt w społeczeostwie

medialnym

porównanie polskich, francuskich

i hiszpaoskich serwisów informacyjnych

Aleksandra Pirzańska

KONFLIKT

Etymologia (łac. conflingere -„zderzać się”,

„walczyć”) oznacza sprzeczność interesów,

poglądów, a także spór czy zatarg.

Socjologiczne ujęcia konfliktu

Teoria konfliktu: system założeń, pojęć

i twierdzeń dotyczących społecznej natury

konfliktu, jego kontekstu, przyczyn,

przebiegu i konsekwencji

dla porządku społecznego.

Teorie konfliktowe

XIX-wieczne koncepcje darwinistyczne

Marksowski konfliktowy model społeczeństwa

Polityczna koncepcja konfliktu Vilfredo Pareto

„Organicystyczna” koncepcja konfliktu G. Simmla

Dialektyczna teoria konfliktu R. Dahrendorfa

Funkcjonalna teoria konfliktu Lewisa Cosera

Poststrukturalne teorie: M.Foucault, P. Bourdieu

Funkcjonalna teoria konfliktu Lewisa Cosera

Wiele procesów, takich jak gwałtowne

walki, odmienność poglądów, dewiacje

i konflikty, które traktuje się zazwyczaj

jako procesy rozbijające system, mogą,

w określonych warunkach, wzmacniać

podstawę integracji systemu oraz jego

adaptowalność dla środowiska.

Konflikt:

o podstawowe

wartości

Niesprzeczny z

fundamentalnymi

założeniami

Tego typu konflikty:

„(…) stwarzają możliwość skorygowania stosunków

władzy i systemu norm w grupach zgodnie

z odczuwanymi potrzebami

podgrup lub poszczególnych

członków”

Lewis A. Coser

Mechanizmy zabezpieczające przez

konfliktem zagrażającym grupie:

Tolerowanie konfliktu

Jego instytucjonalizacja

„Im bardziej zintegrowana grupa,

tym gwałtowniejszy jest konflikt.”

„Tolerowane przez grupę wielorakie konflikty

wewnętrzne mogą wpływać równoważąco

i stabilizująco na jej strukturę”

Konflikt jest więc dla

społeczeostwa niezwykle istotny.

Cywilizacja medialnaT. Goban - Klas

Interakcja społeczna zapośredniczona przez

media

Marshall McLuhan:

Medium jest Przekazem

Powstaje „kultura medialna”

Dlaczego

telewizja?

Medium gorące

Selekcja informacji

Konflikt – fundamentalny element

logiki mediów

Denis McQuail wśród ośmiu podstawowych zasad

logiki mediów wymienia między innymi

natychmiastowość, dramatyzację, szybkie tempo oraz

konflikt.

Prezentowanie

konfliktu

w mediach:

strategie

Przyciągnąć

uwagi widzaZaciekawić

Brak jedno-

znacznych

odpowiedzi

Budować

zaufanie

Konflikt widziany przez

pryzmat szklanego ekranu

Czy słuszną jest teza, że dyskurs w polskiej sferze

publicznej jest wyjątkowo zbrutalizowany, pełen

sprzeczności i napięć, a serwowane nam w telewizji

informacje są przeważnie negatywne i wzmagają tylko

poczucie zagrożenia, nie dając nam żadnej

konkretnej wiedzy co do tego, jak powinniśmy się

zachować.

Metoda badawcza

Analiza dyskursu medialnego: „sposób

użycia języka, charakterystyczny dla określonej

konwencji i gatunków medialnych, np. dyskurs

serwisów informacyjnych”

M. Lisowska-Magdziarz, Analiza tekstu

w dyskursie medialnym, Kraków 2006, s.31

Jednostka analizy:

News – poszczególne informacje na

ogół wyodrębnione graficznie oraz

zapowiedziane przez prezentera.

Próba badawcza:

Badanie dotyczy tylko jednego dnia emisji – 23.02.09,

dlatego ma raczej charakter jakościowy,

eksploracyjny, a jego wyniki nie mogą być

uogólniane. Mam jednak nadzieję, że okażą się

inspirujące dla dalszych badań.

Nazwa programu: Wiadomości Journal télevisé

20h

Telediario 2

Stacja: TVP1 France 2 TVE1

Kraj: Polska Francja Hiszpania

Czas emisji: 19.30 20.00 21.00

Czas trwania: 25 min 30 min 40 min

Dzieo badania: 23.02.09

Miejsce

w rankingach

oglądalności

w kraju

nadawania:

1 miejsce 1 miejsce 1 miejsce

Hipotezy:

1) Serwisy informacyjne, bez względu na to czy polskie

czy zagraniczne, kreują raczej wizję świata jako

pełnego napięć i sprzeczności niż rzeczywistości

spójnej i harmonijnej.

2) W polskich serwisach informacyjnych większy procent

newsów zawiera motyw konfliktu, niż ma to miejsce

w programach zagranicznych.

3) Konflikt w Polskiej telewizji w porównaniu

do programów z Europy Zachodniej będzie

częściej dotyczył wartości fundamentalnych dla

społeczeństwa.

4) W Polskiej telewizji większość konfliktów jest

prezentowana jako prosty antagonizm, sprzeczność

dwóch podmiotów o odmiennym punkcie widzenia,

podczas gdy w serwisach zagranicznych przeważają

problemy wieloaspektowych, newsy ukazują

wielogłosowość opinii i stanowisk w danej kwestii.

Antagonizmy „czarno-

białe”

Konflikty bardziej złożone

5) W Polskiej Telewizji w prezentowanych materiałach

nacisk położony jest raczej na sam konflikt, podczas

gdy w Wiadomościach francuskich i hiszpańskich

podkreśla się możliwość

dojścia do konsensusu.

6) Za Simon Cottle i Mudgha Rai wprowadzam w mojej

pracy dwa typy newsów: reporting – w którym nacisk

położony jest na informowanie, liczy się świeżość

informacji, szybkość przekazu. Takie newsy są na ogół

krótkie i pozbawione kontekstu.

ReportingReportage

Drugi rodzaj to reportage – w którym z kolei

uwypukla się aspekt nie informowania, lecz

zrozumienia. Tego typu reportaże prezentują sytuacje

w sposób kompleksowy, problemowy, analizując tło

i kontekst zjawiska.

Postaram się zweryfikować hipotezę, że

w porównaniu z mediami zagranicznym

Wiadomości prezentują swoim widzom

więcej informacji typu reporting.

7) W prezentowanych w telewizji

kwestiach częściej niż inne narody

odwołujemy się do historii, nie

tylko informując wydarzeniach

współczesnych, lecz pokazując ich

historyczny kontekst.

8) Czy prezentowane na szklanym

ekranie konflikty mają za zadanie

po prostu pokazać widzowi, że

świat jest pełen sprzeczności, czy

też autorzy newsa stawiają sobie

jakiś inny cel: Na przykład chcą

zaprezentować, jaki realny wpływ

ma ono na życie widza i jego

otoczenie?

Wydaje się, że zarówno w polskich jak i hiszpańskich,

czy francuskich programach dominować będą

informacje o wydarzeniach, których wpływ na

codzienność widza pozostaje nieznany.

WNIOSKI:

Newsy dotyczące konfliktu

0%10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

PolskaFrancja

Hiszpania

Brak

Konflikt

Odwołanie do istotnych społecznie wartości

Występuje w większości reportaży

polskich oraz francuskich.

FRANCJA:

płace i status społeczny pracowników oświaty,

obowiązki wobec mieszkańców terytoriów zamorskich,

społeczna solidarność w obliczu zamachu w Kairze

POLSKA:

Edukacja – stypendia dla studentów

Wejście do strefy euro

System opieki zdrowotnej

Walka z depresją

Aktorzy konfliktu:

We wszystkich serwisach dominuje prosty antagonizm.

Konfliktów prezentowanych jako wielogłosowe, złożone

jest o połowę mniej.

Polskie Wiadomości nie różnią się

w tym aspekcie od JT 20h czy Telediario.

Dominanta: spór vs. consensus

Zarówno w telewizji francuskiej jak i hiszpańskiej

większy nacisk kładzie się na sam konflikt niż na

możliwości jego rozwiązania.

Jednakże, co istotne w polskich Wiadomościach żaden

z newsów nie był nastawiony na konsensus.

Odwołanie do przeszłości: Serwisy informacyjne Polski i Francji

bardzo często i wyraźnie odwołują się do

przeszłych wydarzeń, aby wyjaśnić

bieżącą sytuację w kraju i za granicą.

Kontekst historyczny odgrywa tu istotną

rolę.

Dużo rzadziej nawiązuje do

historii hiszpański Telediario 2.

Reporting vs. Reportage

Polskie Wiadomości dużo częściej i lepiej niż serwisy

francuskie czy hiszpańskie prezentują informację

w formie złożonego, uwzględniającego różne aspekty

sprawy reportażu.

Wpływ na życie widza

Liczba newsów pokazujących jakie ów konflikt będzie

miał konsekwencje dla życia przeciętnego Kowalskiego

jest we wszystkich trzech krajach porównywalna.

Podsumowanie:

Aby konflikt przyczyniał się do negocjacji znaczeń,

budowania tożsamości społecznej, sprzyjał integracji

i budowaniu silnego społeczeństwa obywatelskiego

musi spełniać określone warunki.

Konflikty rozgrywające się w polskiej sferze publicznej,

które prezentują nam Wiadomości spełniają niektóre

z nich.

Nastawienie na spór, a nie konsensus

Konflikt w formie prostego

antagonizmu

Konflikty dotyczące

fundamentalnych wartości

Odwołania do kontekstu

historycznego

Ukazanie wpływu na życie widza

Strategia reportage

Bibliografia: L. Coser, Społeczne funkcje konfliktu, [w:] Współczesne Teorie Socjologiczne,

s. 478-482

Jonathan H. Turner, Funkcjonalna teoria konfliktu – Coser, [w:] tegoż,

Struktura teorii socjologicznej, Warszawa 2008, s. 195-202

S. Cottle, M.Rai, Between display and deliberation: analyzing TV news as

communicative architecture, Media, Culture & Society 2006

M. Lisowska-Magdziarz, Analiza tekstu w dyskursie medialnym, Kraków 2006

T. Goban-Klas, Cywilizacja medialna. Narodziny nowego społeczeństwa, [w:]

Społeczeństwo informacyjne, red. L. Haber, M. Niezgoda, Kraków 2006, s. 49

M. McLuhan, Zrozumieć media, Warszawa 2004

D. McQuail, Teoria masowego komunikowania, Warszawa 2008

Dziękuję za uwagę