JAVA 5JAVA 5

MBROJTJA E KONSUMATORMBROJTJA E KONSUMATORËËVEVE

PPËRGJEGJËSIA PËR PRODUKTE ËRGJEGJËSIA PËR PRODUKTE (PPP)(PPP)

LIGJI PER MARRËDHËNJE LIGJI PER MARRËDHËNJE PUNËSOREPUNËSORE

MBROJTJA E MBROJTJA E KONSUMATORKONSUMATORËVEËVE Konsumator = personi fizik qKonsumator = personi fizik qëë

blen dhe pblen dhe pëërdor mallra or rdor mallra or shshëërbime prbime pëër plotr plotëësimin e simin e nevojave tnevojave tëë veta e jo p veta e jo pëër qr qëëllime llime qqëë jan janëë t tëë lidhura me veprimtari lidhura me veprimtari tregtare (rishitje).tregtare (rishitje).

Ligji Applikues: Ligji pLigji Applikues: Ligji pëër Mbrojtjen r Mbrojtjen e Konsumatore Konsumatorëëve (2004).ve (2004).

MBROJTJA E MBROJTJA E KONSUMATORKONSUMATORËVEËVE TTë Drejtat e Konsumatorëve:ë Drejtat e Konsumatorëve:

– E drejta për mbrojtjen e interesave ekonomike;E drejta për mbrojtjen e interesave ekonomike;– E drejta për mbrojtjen nga rreziku për jetë, E drejta për mbrojtjen nga rreziku për jetë,

shëndet dhe pasuri;shëndet dhe pasuri;– E drejta e mbrojtjes juridike të konsumatorit; E drejta e mbrojtjes juridike të konsumatorit; – E drejta për informim dhe riedukim të E drejta për informim dhe riedukim të

konsumatorëve;konsumatorëve;– E drejta për bashkim të konsumatorëve me E drejta për bashkim të konsumatorëve me

qëllim të mbrojtjes së interesave të tyre (e qëllim të mbrojtjes së interesave të tyre (e drejta në përfaqësim dhe pjesëmarrje të drejta në përfaqësim dhe pjesëmarrje të përfaqësuesit të konsumatorëve në punën e përfaqësuesit të konsumatorëve në punën e organeve të cilat zgjidhin çështjet nga interesi organeve të cilat zgjidhin çështjet nga interesi për konsumator)për konsumator)

MBROJTJA E MBROJTJA E KONSUMATORKONSUMATORËVEËVE Detyrat e Prodhuesit – Detyrat e Prodhuesit –

mallra/shmallra/shëërbime trbime tëë sigurta sigurta konsiderohen kur pkonsiderohen kur pëërmbushin:rmbushin:– Standarded vendore;Standarded vendore;– Standarded Evropiane;Standarded Evropiane;– KKëërkesat Legjitime trkesat Legjitime tëë konsumatorit konsumatorit

nnëë lidhje me sigurin lidhje me sigurinëë..

MBROJTJA E MBROJTJA E KONSUMATORKONSUMATORËVEËVE Deklaracioni i mallit:Deklaracioni i mallit:

– Emri i Prodhuesit/Importuesit;Emri i Prodhuesit/Importuesit;– Emri i mallit; Emri i mallit; – Lloji dhe modeli i mallit;Lloji dhe modeli i mallit;– Shenja matShenja matëëse e mallit;se e mallit;– Data e prodhimit dhe afati i pData e prodhimit dhe afati i pëërdorimit;rdorimit;– Emri dhe adresa e firmEmri dhe adresa e firmëës ss sëë

prodhuesit/importuesit;prodhuesit/importuesit;– ParalajmParalajmëërim prim pëër rrezikun e mundshr rrezikun e mundshëëm nm nëë

ppëërdorim (shiqo Shtojcrdorim (shiqo Shtojcëën A).n A).

MBROJTJA E MBROJTJA E KONSUMATORKONSUMATORËVEËVE Publikimi i mallrave dhe Publikimi i mallrave dhe

sherbimevesherbimeve

– Ndalohet me ligj publikimi Ndalohet me ligj publikimi mashtrues i mallrave nmashtrues i mallrave nëë ççdo do medium.medium.

MBROJTJA E MBROJTJA E KONSUMATORKONSUMATORËVEËVE Ndalet vendimi i shitjes nNdalet vendimi i shitjes nëëse:se:

– Tregtari e shet mallin me mangTregtari e shet mallin me mangëësi ose gabime;si ose gabime;– Tregtari nuk i dorTregtari nuk i dorëëzon konsumatorit zon konsumatorit

dokumentacionin e duhur gjatdokumentacionin e duhur gjatëë shitjes s shitjes sëë mallit; mallit;– Mallrat nMallrat nëë lirim nuk jan lirim nuk janëë treguar qart treguar qartëë, ,

lexueshlexueshëëm me cmimin para dhe pas lirimit; dhem me cmimin para dhe pas lirimit; dhe– Mallrat nMallrat nëë lirim, t lirim, tëë cilave shum cilave shumëë shpejt shpejtëë i skadon i skadon

afati i pafati i pëërdorimit, nuk e kanrdorimit, nuk e kanëë qart qartëë dhe dhe lexueshlexueshëëm afatin minimal dhe tm afatin minimal dhe tëë fundit t fundit tëë ppëërdorimit.rdorimit.

PPËRGJEGJËSIA PËR ËRGJEGJËSIA PËR PRODUKTE (PPP)PRODUKTE (PPP) Teorite e Padive pTeorite e Padive pëër PPP:r PPP:

– Neglizhenca;Neglizhenca;– Shkelje e njShkelje e njëë apo m apo mëë shum shumëë

Garancioneve;Garancioneve;– PPëërgjegjrgjegjëësia Strikte;sia Strikte;– ShtrembShtrembëërimi (informimi i rrejshrimi (informimi i rrejshëëm).m).

PPËRGJEGJËSIA PËR ËRGJEGJËSIA PËR PRODUKTE (PPP)PRODUKTE (PPP) KategoritKategoritëë Faktuale t Faktuale tëë Padive p Padive pëër r

PPP:PPP:– Defekt Fabrikimi;Defekt Fabrikimi;– Defekt nDefekt në Konstrukcion;ë Konstrukcion;– Dështimi I Dhënjes së Dështimi I Dhënjes së

Paralajmërimeve të Mjaftueshme për Paralajmërimeve të Mjaftueshme për Përdorim të Parrezikshëm;Përdorim të Parrezikshëm;

– Dështim që ta Pasqyron Sinqerisht Dështim që ta Pasqyron Sinqerisht Cilësine e Produktit.Cilësine e Produktit.

PPËRGJEGJËSIA PËR ËRGJEGJËSIA PËR PRODUKTE (PPP)PRODUKTE (PPP) I shmangesh PPP nI shmangesh PPP nëëse:se:

– Konstrukcion te mirKonstrukcion te mirëë

– Prodho nProdho nëë m mëënyrnyrëë t tëë denj denjëë

– ParalajmParalajmëëro rreziqetro rreziqet

LIGJI PLIGJI PËR ËR MARRËDHËNJE MARRËDHËNJE PUNËSOREPUNËSORE Ligjet Aplikuese nLigjet Aplikuese nëë Kosov Kosovëë::

– Ligji Mbi Marrëdhëniet e Punës (1989);Ligji Mbi Marrëdhëniet e Punës (1989);– Rregullorja e UNMIK-ut Nr. 2001/27 – Te Drejtat Esenciale Rregullorja e UNMIK-ut Nr. 2001/27 – Te Drejtat Esenciale

Punësore në Kosovë;Punësore në Kosovë;– Urdhëresa Administrative Nr. 2003/2 – Zbatim i Urdhëresa Administrative Nr. 2003/2 – Zbatim i

Rregullorës së UNMIK-ut Nr. 2001/36 Mbi Shërbimin Civil Rregullorës së UNMIK-ut Nr. 2001/36 Mbi Shërbimin Civil të Kosovës;të Kosovës;

– Udhëzimi Administrativ Nr. MSHP/DASHC 2003/05 – Udhëzimi Administrativ Nr. MSHP/DASHC 2003/05 – Procedurat e Ankesave; Për Zbatimin e Urdhëresës Procedurat e Ankesave; Për Zbatimin e Urdhëresës Administrative 2003/2 – Zbatim i Rregullorës së UNMIK-ut Administrative 2003/2 – Zbatim i Rregullorës së UNMIK-ut Nr. 2001/36 Mbi Shërbimin Civil të Kosovës;Nr. 2001/36 Mbi Shërbimin Civil të Kosovës;

– Udhëzimi Administrativ Nr. MSHP/DASHC 2003/10 – Udhëzimi Administrativ Nr. MSHP/DASHC 2003/10 – Procedura e Pushimeve; Për Zbatimin e Urdhëresës Procedura e Pushimeve; Për Zbatimin e Urdhëresës Administrative 2003/2 – Zbatim i Rregullorës së UNMIK-ut Administrative 2003/2 – Zbatim i Rregullorës së UNMIK-ut Nr. 2001/36 Mbi Shërbimin Civil të Kosovës.Nr. 2001/36 Mbi Shërbimin Civil të Kosovës.

LIGJI PLIGJI PËR ËR MARRËDHËNJE MARRËDHËNJE PUNËSOREPUNËSORE Rreg. e UNMIK-ut Nr. 2001/27Rreg. e UNMIK-ut Nr. 2001/27

– Mbrojtja nga Çfarëdo Diskriminimi (per Mbrojtja nga Çfarëdo Diskriminimi (per shembuj shiqo shembuj shiqo Shtojcen BShtojcen B););

– Moshen Minimale te Punesimit;Moshen Minimale te Punesimit;– Mbrojtja nga Puna e Detyruar apo e Mbrojtja nga Puna e Detyruar apo e

Dhunshme;Dhunshme;– E Drejta per Organizim dhe Negociata E Drejta per Organizim dhe Negociata

Kolektive;Kolektive;– E Drejta per Marrëveshje Kolektive;E Drejta per Marrëveshje Kolektive;– Mbrojtja nga Veprime Diskriminuese Anti-Mbrojtja nga Veprime Diskriminuese Anti-

Sindikale;Sindikale;– Mbrojtja nga Veprime Penguese;Mbrojtja nga Veprime Penguese;– Definim të Marrëdhenjes Punëtor/Punëdhënës; Definim të Marrëdhenjes Punëtor/Punëdhënës;

LIGJI PLIGJI PËR ËR MARRËDHËNJE MARRËDHËNJE PUNËSOREPUNËSORE Rreg. e UNMIK-ut Nr. 2001/27 (vazhdim)Rreg. e UNMIK-ut Nr. 2001/27 (vazhdim)

– Definim i Kontratës së Punës; Definim i Kontratës së Punës; – Procedura për Ndërprerjen e Marrëdhënjeve të Procedura për Ndërprerjen e Marrëdhënjeve të

Punës;Punës;– Ndërprerja e Kontratës së Punës për shkaqe të Ndërprerja e Kontratës së Punës për shkaqe të

ndërrimeve Ekonomike, Teknologjike dhe ndërrimeve Ekonomike, Teknologjike dhe Strukturore te Organizatës;Strukturore te Organizatës;

– Garancion për Pagesë të Barabartë për Femra dhe Garancion për Pagesë të Barabartë për Femra dhe Meshkuj;Meshkuj;

– Procedurën e Pagesës;Procedurën e Pagesës;– Garancion për Pagë Minimale;Garancion për Pagë Minimale;– Mbrojtje për Orar të Kufizuar Pune dhe Pauza; Mbrojtje për Orar të Kufizuar Pune dhe Pauza;

LIGJI PLIGJI PËR ËR MARRËDHËNJE MARRËDHËNJE PUNËSOREPUNËSORE Rreg. e UNMIK-ut Nr. 2001/27 (vazhdim)Rreg. e UNMIK-ut Nr. 2001/27 (vazhdim)

– Garancion per Pushim Vjetor;Garancion per Pushim Vjetor;– Festat Zyrtare; Festat Zyrtare; – Pushim i Lehonisë;Pushim i Lehonisë;– Pushim i Mëshirshëm (martesë/lindje/vdekje në Pushim i Mëshirshëm (martesë/lindje/vdekje në

familje);familje);– Pushim pa Pagesë;Pushim pa Pagesë;– Pushim Mjekësor; Pushim Mjekësor; – Mbajtjen e Evidencës (Informatave) së Punëtorëve; Mbajtjen e Evidencës (Informatave) së Punëtorëve; – Inspekcioni i Punës; Inspekcioni i Punës; – Gjobat per Punëdhënës; etj. Gjobat per Punëdhënës; etj.

LIGJI PLIGJI PËR ËR MARRËDHËNJE MARRËDHËNJE PUNËSOREPUNËSORE Mosaplikimi i Ligjit ne Sektorin Privat – Mosaplikimi i Ligjit ne Sektorin Privat –

arsyet:arsyet:

– Papunësia e madhe; Papunësia e madhe;

– Gjyqësori jo efikas dhe i korruptuar; Gjyqësori jo efikas dhe i korruptuar;

– Mosnjohja nga punëtorët e të drejtave që Mosnjohja nga punëtorët e të drejtave që iu takojnë, etj. iu takojnë, etj.

LIGJI PLIGJI PËR ËR MARRËDHËNJE MARRËDHËNJE PUNËSOREPUNËSORE RRëëndndëësia e ksia e këëtij ligji ptij ligji pëër juve:r juve:

– NNëëse Jeni Mbikqyrse Jeni Mbikqyrëës: Ofroni ts: Ofroni të ë drejta drejta punpunëtorëve;ëtorëve;

– Nese Jeni Punëtorë: Mbroni të drejtat Nese Jeni Punëtorë: Mbroni të drejtat që ju takojnë.që ju takojnë.