KORISNIČKO UPUTSTVO U VEZI SA … · 4 1. Op šte napomene ... gdje moguće pregledati i izmijeniti podatke o korisniku. 14 Slika 19 – Pregled i izmjena korisničkih podataka 7

KORISNIČKO UPUTSTVO U VEZI SA IZVJEŠTAVANJEM REZIDENATA

O TEKUĆIM I KAPITALNIM POSLOVIMA SA INOSTRANSTVOM

Verzija 1.0

Podgorica, januar 2017. godine

2

UVODNE NAPOMENE

Ovim korisničkim uputstvom određuje se način elektronskog pristupa i korišćenje servisa za

dostavljanje obrazaca propisanih Odlukom o vođenju posebne evidencije o tekućim i kapitalnim

poslovima sa inostranstvom i dostavljanju podataka o tim poslovima, kao i način popunjavanja

tih obrazaca elektronskim putem, preko internet portala Centralne banke Crne Gore pod

nazivom: „Izvještavanje rezidenata”.

Primjenom ovog uputstva popunjavaju se sljedeći obrasci:

DI-1 – Izvještaj o poslovima direktnih ulaganja nerezidenata u zemlji

DI-2 – Izvještaj o poslovima direktnih ulaganja rezidenata u inostranstvu

KZ-1 – Izvještaj o kreditnim poslovima zaduženja u inostranstvu

KO-1 – Izvještaj o kreditnim poslovima odobrenja u inostranstvu

RN-1 – Izvještaj o stanju i prometu na računima u inostranstvu.

3

DIO I

TEHNIČKO UPUTSTVO

O NAČINU ELEKTRONSKOG PRISTUPA I KORIŠĆENJU SERVISA ZA DOSTAVLJANJE OBRAZACA DI-1, DI-2, KZ-1, KO-1 i RN-1

4

1. Opšte napomene

Servisima se pristupa preko portala Centralne banke Crne Gore pod nazivom: “Izvještavanje

rezidenata”, koji je dostupan na adresi https://eportal.cbcg.me.Portal je testiran za Internet Explorer –

verzije 8, 9 ,10 i 11, Mozilla Firefox i Google Chrome. Preporučujemo upotrebu Internet Explorera 11.

Za korišćenje portala neophodno je instalirati Javu (JRE), trenutna verzija Jave je 1.8 Update 111.

2. Pristup portalu

Da biste pristupili portalu Centralne banke Crne Gore neophodno je da imate sertifikat koje izdaje

kvalifikovano sertifikaciono tijelo na lično ime ili na pravno lice za koje posjedujete ovlašćenje.

Na računaru sa koga se pristupa portalu morate izvršiti instalaciju sertifikata, slijedeći uputstva

koja ste dobili od kvalifikovanog sertifikacionog tijela.

2.1 Podešavanje browser-a

Internet Explorer

Da biste provjerili da li je instalacija bila uspješna pokrenite Internet Explorer, k liknite na Tools

pa izaberite Internet Options.

https://eportal.cbcg.me/

5

Slika 1 – Internet options Zatim kliknite na Content tab pa na taster Certificates.

Slika 2 – Spisak sertifikata

U listi bi trebao da se pojavi sertifikat izdat od strane kvalifikovanog sertifikacionog tijela (u ovom slučaju PostaCG CA).

Mozzila Firefox

Da biste koristili digitalni sertifikat u Mozzila Firefox browseru potrebno je dodati ga u Security

devices.

Kliknite na Menu -> Options -> Advanced -> Certificates

6

Slika 3 – Podešavanje Mozilla Firefox browsera (1)

Zatim kliknite na Security Devices.

Slika 4 – Podešavanje Mozilla Firefox browsera (2)

Kliknite na dugme Load. Na sljedećem ekranu unesite ime modula (eToken), a zatim kliknite na

Browse kako bi odabrali odgovarajući PKCS11 modul.

Slika 5 - Podešavanje Mozilla Firefox browsera (3)

Izaberite $WINDIR\system32\etpkcs11.dll gdje je $WINDIR lokacija gdje je instaliran

Windows(za većinu Windows sistema to je c:\windows. Ako koristite linux izaberite

/usr/local/lib/libetpkcs11.so

Kliknite OK.

7

Modul eToken je sada spreman za korišćenje. Ako ste svoj token ubacili u USB port računara

onda će se pojaviti u listi (slika 6).

Slika 6 - Podešavanje Mozilla Firefox browsera (4)

Google Chrome

Google Chrome od verzije 45 više ne podržava Java dodatak. Da biste mogli digitalno potpisivati

dokumenta potrebno je instalirati dodatnu aplikaciju koja će vam to omogućiti.

Kliknite na Menu -> Settings -> Extensions.

Slika 7 – Podešavanje Google Chrome browsera (1)

8

Zatim kliknete na hiperlink Get more extensions, i u pretraživač unesite IE Tab.


Kliknete na Add to Chrome, a zatim na Add Extension.

Nakon toga u browser unesite adresu https://www.ietab.net/options. Pod opcijom Auto URLs

dodajte adresu https://eportal.cbcg.me/* (tokom testiranja koristiti adresu

https://eportal2.cbcg.me/*).


Kliknite na dugme Add.

https://www.ietab.net/options

https://eportal.cbcg.me/*

https://eportal2.cbcg.me/*

9

2.2 Pristup portalu

Ukoliko ste uspješno podesili browser, unesite adresu https://eportal.cbcg.me (tokom

testiranja koristiti adresu https://eportal2.cbcg.me). Uz upotrebu digitalnog sertifikata (Slika 10)

pristupićete Portalu CBCG.

Slika 10 – Primjer tokena na kome se nalazi digitalni sertifikat

Nakon ubacivanja sertifikata u USB port računara i ukucavanja navedene adrese u Web browser

pojaviće se prozor koji zahtjeva da potvrdite sertifikat (Slika 11). Kliknite na dugme OK.

Slika 11 – Potvrda sertifikata

Nakon toga neophodno je unijeti lozinku za sertifikat i kliknuti na dugme OK (Slika 12), nakon

čega će se još jednom pojaviti prozor za potvrdu sertifikata.

Slika 12 - Unos lozinke (koja je vezana za digitalni sertifikat)

Nakon izvršene autentikacije, pristupićete strani za registraciju korisnika ukoliko se do sada

nijeste registrovali, ili strani za prijavu korisnika ukoliko ste se već registrovali.

https://eportal.cbcg.me/

https://eportal2.cbcg.me/

https://www.google.me/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=mG8F2jPegxEseM&tbnid=ZpAwCG1Gq4iRVM:&ved=0CAUQjRw&url=https://www.cryptoshop.nl/product/aladdin-etoken-pro&ei=WrBzUu6jB83CtAay9IFo&bvm=bv.55819444,d.Yms&psig=AFQjCNFqOb_cPtvrl97nEIh4_zuz8IGd3g&ust=1383399869934623

10

3. Registracija korisnika

Da bi ste se registrovali potrebno je da popunite podatke u formi za registraciju korisnika (Slika

13):

o Srednje ime o Email adresu o Broj telefona o Matični broj o Adresu o Lozinka i potvrda lozinke

Lozinka mora da ispunjava sljedeća pravila:

o Minimalan broj karaktera = 8 o Maksimalni broj karaktera = 20 o Minimalni broj numeričkih karaktera = 1 o Minimalni broj velikih slova = 1 o Minimalni broj malih slova =1

o Minimalni broj specijalnih karaktera = 1 ($#@%)

Da bi se registrovali na portal Centralne banke Crne Gore neophodno je da prihvatite Izvod iz

Politike i Pravila bezbjednosti informacija, kao i Izjavu o čuvanju poslovne tajne, čiji sadržaj možete vidjeti

klikom na link (Slika 13).

Pošto ste unijeli sve potrebne podatke kliknite na dugme Registracija, nakon čega će se otvoriti

stranica za prijavu korisnika.

U procesu registracije korisnika vrši se provjera para sertifikat + jmbg kod kvalifikovanog

sertifikacionog tijela. Sertifikat se prihvata samo ako je odgovor, da je taj sertifikat izdat tom licu, tj. licu sa

tim matičnim brojem, potvrdan.

Slika 13 – Registracija korisnika

11

Napomena:

o Odmah nakon registracije sva pravna lica će biti u mogućnosti da koriste servis za

dostavljanje izvještaja (DI-1, DI-2, KZ-1, KO-1 i RN-1).

4. Prijavljivanje korisnika

Nakon registracije i prihvatanja Izvoda iz Politike i Pravila bezbjednosti informacija otvara se

prozor sa tekstom UPOZORENJA (Slika 14).

Slika 14 – Upozorenje prilikom otvaranja stranice za prijavu

Slika 15 – Prijava korisnika Na ovoj stranici (Slika 15) potrebno je unijeti lozinku koju ste izabrali prilikom registracije. Klikom

na dugme Prijavi se otvoriće se početna strana aplikcije, Slika 16, gdje je potrebno da izaberete opciju:

Izvještavanje kompanija.

12

Slika 16 – Početna stranica

Na ovoj stranici možete da birate između ponuđenih opcija:

o Pregled izvještaja – omogućava uvid u dostavljene izvještaje i unos novih izvještaja o Moji zahtjevi – omogućava pretragu nerezidenata koji se nalaze registrovani u sistemu

Centralne banke Crne Gore, kao i pregled i unos novih zahtjeva za registraciju nerezidenata.

Napomena:

Ukoliko je korisnik zaboravio lozinku, moguće je resetovati lozinku i izabrati novu klikom na

hiperlink Zaboravili ste lozinku? (slika 15). Nakon toga, otvara se stranica kao na Slici 17, gdje je potrebno

unijeti sljedeće podatke:

o Email adresu – koju ste koristili prilikom registracije korisnika o Matični broj o Novu lozinku o Potvrdu lozinke

Poslije unosa svih potrebnih podataka dobićete obavještenje da je lozinka uspješno promijenjena,

nakon čega se možete prijaviti na sistem.

Slika 17 – Resetovanje lozinke

13

Odjavljivanje korisnika sa sistema vrši se klikom na hiperlink Odjavi se koji se nalazi u gornjem desnom uglu stranice.

5. Promjena lozinke

Nakon prijavljivanja korisnika na sistem, odabirom opcije u meniju Korisnik –> Promjena lozinke,

otvara se stranica kao na slici 18, gdje je potrebno unijeti sljedeće podatke:

o Staru lozinku o Novu lozniku o Potvrdu nove lozinke

Ukoliko je korisnik uspješno unio sve potrebne podatke, dobiće obavještenje da je lozinka

uspješno promijenjena, pa će biti u mogućnosti da novu lozinku koristi za svako naredno prijavljivanje na

sistem.

Slika 18 – Promjena lozinke

6. Korisnički podaci

Nakon prijavljivanja korisnika na sistem, odabirom opcije u meniju Korisnik –> Korisnički podaci,

otvara se stranica kao na slici 19, gdje moguće pregledati i izmijeniti podatke o korisniku.

14

Slika 19 – Pregled i izmjena korisničkih podataka

7. Pregled izvještaja

Odabirom opcije Pregled izvještaja otvara se stranica kao na slici 20, na kojoj su osnovni podaci o

svim do sada predatim izvještajima.

Slika 20 – Pregled dostavljenih izvještaja

Na ovoj stranici možete da birate između ponuđenih opcija:

15

o Pregled izvještaja – omogućava uvid u dostavljene izvještaje. Ukoliko je u pitanju radna

verzija izvještaja otvoriće se forma za dostavljanje izvještaja, a ako je u pitanju evidentiran ili

storinran izvještaj otvoriće se forma za pregled.

o Storniraj izvještaj - omogućava storniranje već dostavljenog izvještaja.

o Obriši izvještaj – omogućava brisanje radne verzije izvještaja.

o Ukoliko želite da unesete novi izvještaj potrebno je izabrati izvještaj koji želite da dostavite

nakon čega treba kliknuti na link Dostavi izvještaj. Ispod linka za dostavljanje nalazi se

Uputstvo za popunjavanje svakog od izvještaja. Opšte korisničko uputstvo dostupno je na

početnoj strani (slika 16).

Napomena:

o Storniranje izvještaja je moguće samo ukoliko period za dostavljanje izvještaja nije

istekao, i ukoliko nijesu dostavljeni izvještaji iz narednih perioda.

o Ukoliko je period za dostavljanje istekao neophodno je kontaktirati Centralnu banku

sa zahtjevom za storniranje izvještaja.

o Ukoliko su već dostavljeni izvještaji iz narednih perioda, potrebno ih je sve stornirati

pa unijeti nove(npr. želimo da storniramo izvještaj DI-1 za Q1/2016, a već smo

dostavili DI-1 za Q2/2016 i Q3/2016, onda prvo storniramo DI-1 za Q3/2016, pa

storniramo DI-1 za Q2/2016 i na kraju DI-1 za Q1/2016. Nakon toga ponovo treba

unijeti DI-1 za Q1/2016, pa DI-1 za Q2/2016 i DI-1 za Q3/2016)

Popunjavanje i dostavljanje svih izvještaja se vrši po istom principu, tako da ćemo u ovom

uputstvu demonstrirati dostavljanje izvještaja DI-1.

Nakon odabira željenog izvještaja iz menija, u ovom slučaju DI-1, treba kliknuti na hiperlink

Dostavi izvještaj (slika 21).

Slika 21 – Odabir izvještaja koji želite da dostavite

Nakon toga otvara se stranica za unos podataka, kao na slici 22.

https://eportal2.cbcg.me/faces/ikIzvjestajiPregled?_adf.ctrl-state=i8d43s1xe_7

16

Slika 22 – Unos podataka (1)

o Na ovoj stranici potrebno je unijeti tražene podatke u za to predvidjena polja. Polja za

unos podataka obilježena su bijelom bojom, dok su sivom bojom obilježena polja koja su

opisnog karaktera, i u njih nije moguće unositi podatke.

o Kretanje po formi (prelaz sa jednog polja na sljedeće) vrši se pritiskom Tab tipke na

tastaturi ( ).

o Polja čiji je unos obavezan obilježena su zvjezdicom *.

o Ukoliko iz nekog razloga nijesmo u mogućnosti da završimo unos kompletnog izvještaja,

možemo radnu verziju sačuvati klikom na dugme Sačuvaj podatke ( ), a nakon toga

joj kasnije opet pristupiti i nastaviti unos podataka. Dovoljno je samo na jednoj od

stranica kliknuti na dugme Sačuvaj podatke, nakon čega će korisnik dobiti obavještenje

da je radna verzija sačuvana. Čuvaju se samo osnovni podaci i podaci u tabelama. Podaci

iz sekcija unos podataka se smatraju privremenim i neće biti sačuvani.

Postoji više vrsta polja za unos podataka:

o Tekstualna polja koja popunjava korisnik. Ova polja su označena bijelom bojom.

Primjer je dat na slici.

o Tekstualna polja koja se ne popunjavaju. Ova polja su označena sivom bojom. Primjer

je dat na slici.

17

o Numerička polja koja popunjava korisnik. Ova polja su označena bijelom bojom.

Primjer je dat na slici. Iznos se unosi sa decimalnom tačkom.

o Polja koja se popunjavaju odabirom vrijednosti iz padajućih listi. Primjer je dat na slici.

Klikom na strelicu otvara se padajuća lista iz koje je potrebno izabrati odgovarajuću

vrijednost.

o Radio polja. Korisnik odgovarajuću vrijednost bira klikom na kružić ispred naziva.

Primjer je dat na slici.

o Polja za čekiranje. Ukoliko je vrijednost DA polje je čekirano, a ukoliko je NE polje

ostaje prazno. Primjer je dat na slici.

o Polja koja se popunjavaju odabirom iz liste vrijednosti. Ova polja su označena lupom (

) i ona su vezana za odgovarajuće šifarnike. Primjer je dat na slici.

- Ukoliko već znate odgovarajuću šifru iz šifarnika unesite je u bijelo tekstualno

polje i pritisnite tipku Tab na tastaturi. Ukoliko je šifra ispravno unešena u

odgovarajuće sivo tekstualno polje će biti prikazan naziv iz šifarnika. Ukoliko je

korisnik unio pogrešnu šifru dobiće obavještenje o grešci.

- Klikom na lupu (ili duplim klikom na bijelo tekstualno polje) prikazuje se

odgovarajući šifarnik kao na slici.

18

Kriterijumi za pretragu se unose u prazna polja iznad svake kolone. Klikom na ENTER

dobijaju se rezultati pretrage.

Potrebno je odabrati odgovarajuću opciju iz šifarnika i pritisnuti dugme OK.

Nakon povratka na stranicu polja će biti popunjena na osnovu našeg izbora.

Nakon što smo unijeli sve podatke u odgovarajuća polja za unos prelazimo na sljedeću

stranicu klikom na odgovarajući hiperlink na vrhu stranice, u ovom slučaju na Nerezidenti

(slika 23).

Slika 23 - Navigacija

Nakon toga se otvara stranica za unos nerezidenata kao na slici 24.

19

Slika 24 – Unos i pregled unijetih nerezidenata

Na ovoj stranici imamo izdvojene dvije sekcije:

o Unos podataka – ovdje unosimo podatke o nerezidentima.

Pošto smo popunili sve neophodne podatke treba kliknuti na dugme Unesi podatke,

nakon čega će podaci, ukoliko je unos ispravan, biti prikazani u sekciji Pregled

20

podataka. Ukoliko podaci nijesu ispravno unešeni korisnik će dobiti poruku o grešci,

nakon čijeg korigovanja je moguće ponovo unijeti podatke.

o Pregled podataka – ovdje je dat tabelarni pregled podataka koje je korisnik već unio.

Primjer je dat na slici 25

Slika 25 – Tabelarni pregled unijetih podataka

- Ukoliko želimo da obrišemo određeni red u tabeli dovoljno je kliknuti na dugme

i red će biti izbrisan.

- Ukoliko želimo da izmijenimo neki od podataka u određenom redu u tabeli

potrebno je kliknuti na dugme , nakon čega će se podaci naći u sekciji

namijenjenoj za unos podatka, kao na slici 26.

Slika 26 – Izmjena podataka

21

- Klikom na dugme Potvrdi izmjene izmjene će biti primijenjene (ukoliko je

uspješno prošla validacija unešenih podataka) i prikazane u sekciji za pregled

podataka.

- Ukoliko ne želimo da izmjenimo podatke potrebno je da kliknemo na dugme

Odustani.

Nakon popunjavanja podataka o nerezidentima prelazimo na sljedeću stranicu za unos: Stanje

ulaganja

Na ovoj stranici, kao i na prethodnoj, imamo izdvojene dvije sekcije (slika 27):

o Unos podataka

Slika 27 – Stanje vlasičkih ulaganja nerezidenta

Tekstualna i numerička polja se popunjavaju kako je prethodno opisano.

Nova transakcija se unosi klikom na dugme , nakon čega se otvara sljedeća forma za

unos transakcije (slika 28)

22

Slika 28 – Unos transakcije

Kada popunimo sva tražena polja kliknemo na dugme OK, i podaci o unešenoj transakciji

(ukoliko su svi podaci ispravni) biće prikazani u tabeli transakcija (slika 29)

Slika 29 –Pregled unešenih transakcija

Na isti način unosimo ostale transakcije vezane za izabranog nerezidenta.

Ukoliko smo pogriješili prilikom unosa neke od transakcija, klikom na dugme brišemo

transakciju, nakon čega je možemo ponovo unijeti (klikom na dugme ).

Pošto smo popunili sve neophodne podatke treba kliknuti na dugme Unesi podatke,

nakon čega će podaci, ukoliko je unos ispravan, biti prikazani u sekciji Pregled podataka.

Ukoliko podaci nijesu ispravno unešeni korisnik će dobiti poruku o grešci.

o Pregled podataka – ovdje je dat tabelarni pregled podataka koje je korisnik već unio.

Primjer je dat na slici 30

23

Slika 30 – Pregled unijetih podataka (1)

- Ukoliko želimo da obrišemo odredjeni red u tabeli dovoljno je kliknuti na dugme

i red će biti izbrisan

- Ukoliko želimo da izmijenimo neki od podataka u određenom redu u tabeli

potrebno je kliknuti na dugme , nakon čega će se podaci naći u sekciji

namijenjenoj za unos podatka

- Ukoliko želimo da vidimo dodatne podatke potrebno je kliknuti na dugme ,

nakon čega će se učitati odgovarajući podaci za izabrani red u tabeli – slika 31

- Za pregled podataka o pojedinačnim transakcijama treba kliknuti na dugme ,

nakon čega će se podaci naći u sekciji namijenjenoj za unos podatka

Slika 31 – Pregled unijetih podataka (2)

Pošto smo popunili podatke o stanju vlasničkih ulaganja prelazimo na sljedeću stranicu za

unos: Dividende

Stranica Dividende se popunjava po istom principu kao i prethodne dvije, tako da je nećemo

posebno objašnjavati.

Nakon popunjavanja podataka o dividendama prelazimo na sljedeću stranicu za unos:

Napomena

Na ovoj stranici korisnik unosi napomenu (maksimalni broj karaktera je 1000)

Nakon unosa napomene prelazimo na sljedeću stranicu: Pregled i potpis – slika 32

24

Slika 32 – Pregled i potpis izvještaja

- Na ovoj stranici će biti prikazani svi podaci koje je korisnik unio.

- Stranica se sastoji iz više sekcija, a svaku od sekcija je moguće skupiti/raširiti klikom na

odgovarajuće dugme pored naziva sekcije ( odnosno )

- Potrebno je da korisnik provjeri da li je ispravno unio sve podatke. Ukoliko su podaci

pravilno unešeni, korisnik bira sertifikat (iz padajuće liste) kojim će da potpiše izvještaj,

nakon čega je potrebno da klikne na dugme Potpiši. Ukoliko je izvještaj uspješno unešen i

potpisan korisnik će dobiti obavještenje kao na slici 33. Samo izvještaji na ovaj način

potpisani smatraće se dostavljenim i ući će u proces obrade od strane Centralne banke

Crne Gore.

Slika 33 – Obavještenje da je izvještaj uspješno dostavljen

- Ukoliko je korisnik pogriješio prilikom unosa nekog od podataka potrebno je da se vrati na

odgovarajuću stranicu gdje će izvršiti odgovarajuće izmjene, nakon čega će opet pristupiti

potpisivanju izvještaja.

- Ukoliko je došlo do greške prilikom validacije unijetih podataka korisnik će dobiti

25

obavještenje o grešci, nakon čega će biti vraćen na početnu stranicu kako bi mogao da

ispravi pogrešno unešene podatke, i nakon ispravki potpiše i dostavi izvještaj.

7. Moji zahtjevi

Odabirom opcije Moji zahtjevi otvara se stranica kao na slici 34, na kojoj su osnovni podaci o svim

do sada predatim zahtjevima.

Slika 34 – Pregled dostavljenih zahtjeva za unos nerezidenata

Centralna banka Crne Gore vodi registar nerezidenata. Ukoliko se pojavi novi nerezident, koji ne

postoji u evidenciji, neophodno je popuniti zahtjev za unos novog nerezidenta. Nakon dobijanja

zahtjeva, Centralna banka će ažurirati ovaj registar i poslati mail notifikaciju podnosiocu zahtjeva.

Nakon toga može se nastaviti sa unosom odgovarajućih obrazaca za ovog nerezidenta.

Pregled na slici 34 omogućava uvid u sve poslate zahtjeve i njihov status. Status OBRAĐEN

označava da je postupljeno po vašem zahtjevu.

Pretraga/unos nerezidenata omogućava pretragu svih nerezidenata kao i slanje odgovarajućeg

zahtjeva za unos novog nerezidenta. Klikom na ovo dugme otvara se stranica kao na slici 35.

26

Slika 35 – Pretraga svih nerezidenata

Kriterijumi za pretragu se unose u prazna polja iznad svake kolone. Klikom na ENTER dobijaju

se rezultati pretrage kao na slici 36. Kriterijum za pretragu, u ovom slučaju, je da naziv

nerezidenta sadrži ‘hi’ kao i da zemlja sadrži ‘slo’.

Slika 36 – Unos kriterijuma za pretragu nerezidenata

Ukoliko nerezident ne postoji u evidenciji Centralne banke Crne Gore kreiramo zahtjev za

unos novog nerezidenta klikom na dugme Zahtjev za unos novog nerezidenta (slika 37)

27

Slika 37 – Zahtjev za unos novog nerezidenata

Na slici 37 je prikazan izgled forme za unos novog nerezidenta. Neophodno je unijeti:

o Naziv nerezidenta o Fizičko lice – označiti ukoliko se radi o fizičkom licu o Sjedište nerezidenta o Zemlju nerezidenta – bira se iz liste vrijednosti o Vrsta subjekta – bira se iz liste vrijednosti o Djelatnost – bira se iz liste vrijednosti o Zemlja matične kompanije – bira se iz liste vrijednosti o Napomena - opciono polje

Nakon unosa svih neophodnih podataka klikom na dugme OK korisnik će dobiti obavještenje da je kreiran zahtjev za unos novog nerezidenta, koji je moguće pregledati u tabeli Pregled korisničkih zahtjeva.

28

DIO II

TEHNIČKO UPUTSTVO ZA POPUNJAVANJE OBRAZACA DI-1, DI-2, KZ-1, KO-1 i RN-1

29

UPUTSTVO ZA POPUNJAVANJE OBRASCA DI-1 - IZVJEŠTAJ O POSLOVIMA DIREKTNIH ULAGANJA

NEREZIDENATA U ZEMLJI

Obrazac popunjavaju samo rezidenti u kojima nerezident (strani investitor) posjeduje najmanje 10%

akcija/vlasničkih prava!

Pojašnjenje vrste stranog ulaganja

U skladu sa međunarodnim standardima, rezident izvještava o poslovima direktnih ulaganja stranog

investitora - nerezidenta koji ima najmanje 10% udjela u kapitalu ili prava glasa u tom rezidentu u Crnoj

Gori.

Strane direktne investicije obuhvataju i ulaganja od strane horizontalno povezanih kompanija, kao i tzv.

„obrnuta ulaganja“.

Horizontalno povezane kompanije (eng. fellow enterprises) – Ovakav specifičan oblik direktnih

vlasničkih ulaganja podrazumijeva ulaganja kod kojih kompanija u koju se direktno ulaže i kompanija

koja ulaže u Crnu Goru (nerezident) pripadaju istoj grupi kompanija tj. nad kojima direktno ili indirektno

upravlja jedinstveno pravno ili fizičko lice (majka kompanija). Dakle, horizontalno povezane kompanije

(„sestrinske kompanije“) imaju istog »konačnog zajedničkog vlasnika nerezidenta (engl. Ultimate

Controling Parent- UCP), ali nijesu pod međusobnom kontrolom i ne utiču jedna na drugu.

Vlasnički kapital kod stranih direktnih investicija dijeli se prema vrsti odnosa između subjekata i smjera

ulaganja. Moguće je razlikovati tri vrste direktnih ulaganja:

(a) ulaganja direktnih investitora u društva u koja se direktno ulaže – Ova kategorija obuhvata

investicione tokove (i stanja) od direktnog ulagača prema njegovim društvima u koja

direktno ulaže (nezavisno od toga jesu li ona pod direktnom ili indirektnom kontrolom ili

uticajem);

(b) „obrnuta ulaganja“ ili ulaganja ogranka u majku kompaniju – Ova kategorija obuhvata

investicione tokove (i stanja) od društva u koja se direktno ulaže (ogranka) prema direktnom

ulagaču (majci kompaniji). Radi se o ulaganjima „ćerke“ kompanije u „majku“ kompaniju, ali

samo u slučaju kada ćerka kompanija ima manje od 10% udjela u kapitalu i nema pravo glasa

u matičnoj kompaniji;

(c) ulaganja između sestrinskih kompanija ili horizontalno povezanih kompanija – Ova

kategorija obuhvata investicione tokove (i stanja) između kompanija koja nijesu pod

međusobnom kontrolom i ne utiču jedna na druga, ali su pod kontrolom ili uticajem istog

stranog direktnog investitora. Takođe, ove kompanije nemaju udjela jedna u drugoj, ili imaju

manje od 10%.

30

Osnovni podaci

Period izvještavanja

Potrebno je iz padajuće liste odabrati period (kvartal ili godinu) za koji se obrazac popunjava. U slučaju

da se obrazac popunjava za kvartal odabrati Q1YYYY, Q2YYYY, Q3YYYY ili Q4YYYY. Ako se podaci

popunjavaju na godišnjem nivou odabrati odgovarajuću godinu iz padajuće liste (YYYY).

Podaci o rezidentu

Matični broj – unosi se osmocifreni broj po kojem se rezident identifikuje i pritisne „enter“.

Kada se unese matični broj sistem će popuniti ostale podatke o rezidentu iz Centralnog registra

privrednih subjekata (naziv rezidenta, adresu, opštinu, status, djelatnost i datum osnivanja).

Status – označava da li rezident redovno posluje ili je u postupku stečaja, odnosno likvidacije.

Djelatnost (pretežna djelatnost) – predstavlja pretežnu djelatnost za koju je rezident

registrovan.

Vrsta subjekta – označava jednog od subjekata razvrstanih po “Šifarniku vrste subjekata” (dat u

Prilogu). Klikom na lupu iz padajuće liste odabrati šifru subjekta u skladu sa sektorom kojem

pripada rezident.

31

Vrsta ulaganja – označava jedno od ulaganja razvrstanih po „Šifarniku vrste ulaganja“ (dat u

Prilogu). Ovo polje je obavezno popuniti sa ciljem razlikovanja „green field“ i „brown field“

investicija. Klikom na lupu iz padajuće liste odabrati jednu od ponuđenih opcija:

1. Osnivanje novog privrednog društva (green field investicija)– biraju samo rezidenti koji

su osnovani tokom tekućeg perioda.

2. Preuzimanje udjela u kapitalu od drugih domaćih ili inostranih pravnih ili fizičkih lica

(brown field investicija) – biraju samo rezidenti kod kojih je došlo do promjene vlasničke

strukture ili drugih promjena u strukturi kapitala (revalorizacija rezervi, povećanje

neraspoređene dobiti ili gubitka itd.)

3. Preuzimanje udjela u kapitalu u procesu privatizacije

4. Osnivanje dijela stranog društva.

Odgovorno lice – upisati ime i prezime lica koje je odgovorno za validnost podataka rezidenta

(npr. direktor). Potrebno je upisati adresu i e-mail odgovornog lica.

Podaci o osobi koja popunjava izvještaj

Ime i prezime, telefon, e-mail i datum unosa će biti popunjeni zahvaljujući informacijama dostavljenim pri preuzimanju tokena. Potrebno je samo unijeti naziv računovodstvene agencije u slučaju da izvještaj popunjava računovodstvena agencija. Računovodstvena agencija označava lice kome je rezident, u skladu sa Zakonom o računovodstvu, povjerio vođenje poslovnih knjiga i sastavljanje finansijskih izvještaja.

Podaci o nerezidentu

32

Naziv nerezidenta – klikom na lupu otvara se novi prozor iz kojeg možete odabrati stranog investitora

(nerezidenta) od ponuđenih iz baze CBCG. Prvo će se pojaviti nerezidenti koje ste ranije koristili. Ako na

prvoj strani nema nerezidenta kojeg tražite kliknite na „pregled svih nerezidenata“. Kada se odabere

nerezident, ostala polja će se sama popuniti iz baze CBCG (sjedište nerezidenta, zemlja nerezidenta,

vrsta subjekta, djelatnost nerezidenta i zemlja matične kompanije). Neophodno je popunjavanje polja:

vrsta stranog ulaganja i udio u kapitalu. Ako nerezident ne postoji u evidenciji Centralne banke Crne

Gore morate kreirati zahtjev za unos novog nerezidenta (vidi korisničko uputstvo „Moji zahtjevi“).

Vrsta stranog ulaganja – označava jedno od stranih ulaganja razvrstanih po „Šifarniku vrste stranog

ulaganja“ (dat u Prilogu). Klikom na lupu odabrati odgovarajuću opciju:

Šifra A – se dodjeljuje stranom investitoru (nerezidentu) ukoliko posjeduje najmanje 10% udjela

u kapitalu izvještajnog subjekta (rezidenta).

Šifra B – se koristi kod „obrnutih ulaganja“, kao specifičnog oblika direktnih ulaganja. Obrnuta

ulaganja su ulaganja kod kojih ogranak kupuje akcije majke kompanije ili se zadužuje u ime

majke kompanije. Kod obrnutih ulaganja ogranak ne može da posjeduje 10% ili više udjela majke

kompanije. U slučaju da ogranak ima 10% ili više udjela u matičnoj kompaniji onda je u pitanju

odnos dva direktna investitora (engl. mutual investment).

Šifra C – ne popunjava se.

Šifre FA i FB se dodjeljuju za specifičan oblik direktnog ulaganja kod kojeg postoji horizontalna

povezanost između kompanija (definisano u objašnjenjima osnovnih pojmova). Šifriranje se obavlja na

sljedeći način:

Šifra FA – se dodjeljuje ukoliko strani investitor (nerezident) ne posjeduje vlasnički udio ili

posjeduje manje od 10% vlasničkog udjela u izvještajnom subjektu (rezidentu) i dio je iste grupe

kojoj pripada izvještajni subjekt, a imaju zajedničkog konačnog vlasnika nerezidenta.

Šifra FB – se dodjeljuje ukoliko strani investitor (nerezident) ne posjeduje vlasnički udio ili


kojoj pripada izvještajni subjekat ili imaju zajedničkog konačnog vlasnika rezidenta.

Udio u kapitalu (u %) – označava udio u kapitalu rezidenta koji nerezident ima na kraju izvještajnog

perioda. Svi nerezidenti ne mogu imati više od 100% udjela u kapitalu. Ovo polje je povezano logički sa

poljem „vrsta stranog ulaganja“.

Kada su sva polja popunjena za jednog nerezidenta onda kliknuti na polje „unesi podatke“. Podaci za

datog nerezidenta će biti prikazani u sekciji „Pregled podataka“. Nakon toga se mogu unijeti i podaci za

drugog nerezidenta i tako redom.

33

Podaci o stanju vlasničkih ulaganja nerezidenata

NAPOMENA: Za svakog nerezidenta posebno se unosi stanje vlasničkih ulaganja. Kada se za jednog

nerezidenta unesu tačni podaci u odgovarajuća polja potrebno je kliknuti na polje „Unesi podatke“, pa

zatim početi unos za sljedećeg nerezidenta. Pregled unijetih podataka se nalazi u tabeli ispod prostora

za unos podataka. U slučaju potrebnih izmjena, kod već unijetih podataka, možete kliknuti na malu

olovku pored nerezidenta u tabeli „pregled podataka“ i unijeti potrebne izmjene.

Naziv nerezidenta – klikom na lupu odabrati jednog od prethodno unijetih nerezidenata za kojeg želite

da unesete stanje ulaganja.

Početno stanje – označava stanje ulaganja nerezidenta na početku izvještajnog perioda. Početno stanje

u izvještajnom periodu za koji se podaci unose je isto kao „novo stanje“ na kraju prethodnog izvještajnog

perioda. Ovo polje će uvijek biti automatski ažurirano na osnovu unijetih podataka iz prethodnog

perioda i podaci se ne mogu promijeniti. Izuzetak je 2016. godina kada je u ovo polje potrebno upisati

vrijednost kapitala koja pripada nerezidentu na osnovu učešća u vlasništvu na dan 31.12.2015. godine

( pozicija Kapital 101 iz bilansa stanja * udio u kapitalu datog nerezidenta).

Novo stanje – označava stanje ulaganja nerezidenta na kraju izvještajnog perioda. Polje nije dostupno

za unos podataka i predstavlja zbir pozicija. Nakon popunjavanja svih polja potrebno je provjeriti da li se

novo stanje ulaganja poklapa sa bilansom stanja.

34

Podaci o kapitalu

Napomena: Ove pozicije potrebno je popuniti iz bilansa stanja u skladu sa udjelom u kapitalu datog

nerezidenta. Sve pozicije unose se u eurima. Nije moguće ostaviti prazno polje, pa ako nema podataka

za date pozicije potrebno je upisati nulu. Takođe, potrebno je koristiti engleska podešavanja tastature

pri popunjavanju obrazaca.

Osnovni kapital – označava dio osnovnog kapitala iz bilansa stanja koji pripada nerezidentu po

osnovu učešća u vlasništvu (osnovni kapital iz bilansa stanja * udio u kapitalu datog

nerezidenta).

Neuplaćeni upisani kapital – označava neuplaćeni upisani kapital iz bilansa stanja koji pripada

nerezidentu po osnovu učešća u vlasništvu (neuplaćeni upisani kapital iz bilansa stanja * udio u

kapitalu datog nerezidenta).

Emisiona premija – označava emisionu premiju iz bilansa stanja koja pripada nerezidentu po

osnovu učešća u vlasništvu (emisiona premija iz bilansa stanja * udio u kapitalu datog

nerezidenta). Ovaj podatak mogu imati samo kompanije koje se kotiraju na berzi.

Zakonske rezerve – označavaju zakonske rezerve po osnovu učešća nerezidenta u vlasništvu

(zakonske rezerve * udio u kapitalu datog nerezidenta).

Statutarne i druge rezerve – označavaju statutarne i druge rezerve po osnovu učešća

nerezidenta u vlasništvu (statutarne i druge rezerve * udio u kapitalu datog nerezidenta).

Pozitivne revalorizacione rezerve – označavaju pozitivne revalorizacione rezerve po osnovu

učešća nerezidenta u vlasništvu (pozitivne revalorizacione rezerve * udio u kapitalu datog

nerezidenta).

Negativne revalorizacione rezerve – označavaju negativne revalorizacione rezerve po osnovu

učešća nerezidenta u vlasništvu (negativne revalorizacione rezerve * udio u kapitalu datog

nerezidenta). Ovo polje mora imati predznak minus.

Neraspoređena dobit prethodnog perioda – označava neraspoređenu dobit u prethodnom

izvještajnom periodu po svim osnovima koja na osnovu udjela u kapitalu pripada nerezidentu,

izuzev povećanja po osnovu ispravke materijalno značajnih grešaka i efekata promjene

računovodstvenih politika koja je izvršena u prethodnom izvještajnom periodu, ako postoji.

Neraspoređena dobit tekućeg perioda (341) – označava neraspoređenu dobit u tekućem

izvještajnom periodu po svim osnovima koja na osnovu udjela u kapitalu pripada nerezidentu,

izuzev povećanja po osnovu ispravke materijalno značajnih grešaka i promjene

računovodstvenih politika, ako postoji.

Gubitak prethodnog perioda (350) – označava gubitak koji, na osnovu udjela u kapitalu, pripada

nerezidentu iz ranijih perioda, ako postoji.

35

Gubitak tekućeg perioda (351) – označava gubitak koji, na osnovu udjela u kapitalu, pripada

nerezidentu u periodu na koji se izvještaj odnosi, ako postoji.

Podaci o transakcijama i ostalim promjenama

NAPOMENA: Transakcije označavaju razliku između stanja osnovnog kapitala prethodnog i tekućeg perioda. Osnovni kapital koji pripada investitoru po osnovu udjela može se povećati ili smanjiti zbog kupovine ili prodaje akcija (novčane transakcije), ili po osnovu nenovčanih transakcija (npr. stvari, prava, licence, nekretnine, itd). Ako je došlo do povećanja ili smanjenja osnovnog kapitala zbog konverzije duga u kapital ili kursnih razlika onda je to potrebno prikazati isključivo kroz ostale promjene, a ne kao transakcije. Da bi se dodala nova transakcija treba kliknuti na znak plus (+), a zatim unijeti podatke za datu transakciju (vrsta promjene, mjesec transakcije, način plaćanja i iznos). Ako je transakcija dovela do smanjenja osnovnog kapitala mora da ima negativan predznak. Takođe, u slučaju da je promjena osnovnog kapitala rezultat više transakcija svaku transakciju treba prikazati pojedinačno. Na kraju se u polju „ukupno transkacije“ prikazuje ukupna vrijednost svih unijetih transakcija. Ostale promjene označavaju povećanje ili smanjenje osnovnog kapitala zbog konverzije duga u kapital ili kursnih razlika. Kao i transakcije, tako i ostale promjene objašnjavaju povećanje ili smanjenje osnovnog kapitala koje pripada nerezidentu po osnovu udjela u kapitalu.

Kursne razlike – označavaju pozitivne/negativne kursne razlike koje utiču na promjenu stanja

ulaganja. Kod negativnih kursnih razlika upisati predznak minus. Za pozitivne kursne razlike po

osnovu preračuna gotovine iskazuje se iznos realizovanih pozitivnih kursnih razlika na dan

bilansa. Za negativne kursne razlike po osnovu preračuna gotovine iskazuje se iznos realizovanih

negativnih kursnih razlika na dan bilansa.

Konverzija duga u kapital – unosi se vrijednost duga koji se pretvara u osnovni kapital u slučaju

zamjene dužničkog odnosa vlasničkim.

Iznos drugih promjena – unosi se iznos ostalih promjena koje utiču na stanje ulaganja

nerezidenta (ako je potrebno upisati predznak minus).

Navesti promjene – objasniti na šta se odnosi iznos ostalih promjena.

Ukupne ostale promjene – predstavljaju zbir svih ostalih promjena.

36

Podaci o dividendi


da unesete podatke o isplaćenoj dividendi.

Mjesec i godina donošenja odluke o isplati dividende – klikom na strelicu iz padajuće liste odabrati

mjesec i godinu kada je donešena odluka o isplati dividende u formatu mm-yyyy.

Mjesec i godina isplate dividende – klikom na strelicu iz padajuće liste odabrati mjesec i godinu u kojoj

je isplaćena dividenda u formatu mm-yyyy. Godina isplate dividende uvijek odgovara godini za koju se

obrazac popunjava.

Isplaćena dividenda iz tekućeg perioda – unosi se ukupan iznos isplaćenih dividendi u izvještajnom

periodu, iz dobiti ostvarene u tekućem periodu, koje pripadaju nerezidentu po osnovu udjela u kapitalu.

Isplaćena zadržana dobit iz ranijih perioda – unosi se ukupan iznos isplaćenih dividendi u izvještajnom

periodu, iz dobiti ostvarene u ranijim periodima (akumulirane dobiti), koja pripada nerezidentu po

osnovu udjela u kapitalu.

Ukupno – predstavlja zbir ukupno isplaćenih dividendi koje pripadaju odabranom nerezidentu po

osnovu udjela u kapitalu (iz tekućeg i prethodnog perioda).

NAPOMENA: Kada su podaci za odabranog nerezidenta unijeti kliknuti na polje „unesi podatke“ i

unijeti ih za narednog nerezidenta. U slučaju potrebnih izmjena kod već unijetih podataka možete

kliknuti na malu olovku pored nerezidenta u tabeli „pregled podataka“.

Napomena

Na strani „Napomena“ može se ostaviti kratak komentar ili pojašnjenje u vezi sa popunjenim

obrascem. U polje se može unijeti najviše 1000 karaktera.

37

Pregled i potpis

Na ovoj strani se može vidjeti pregled svih unijetih podataka koje treba provjeriti. Obrazac se ne može

dostaviti ako neko obavezno polje nije popunjeno ili ako je obrazac neispravno popunjen. Aplikacija će

sama javiti grešku i neće dozvoliti dostavljanje obrasca dok ne bude pravilno popunjen. Obrazac nije

dostavljen sve dok se na kraju stranice „Pregled i potpis“ ne izabere sertifikat kojim ćete potpisati

zahtjev i ne klikne na polje „Potpiši“.

Kada predate obrazac on se može vidjeti na strani „pregled svih obrazaca“. Obrazac se može stornirati i

ponovo unijeti u slučaju greške ili potrebnih izmjena.

38

UPUTSTVO ZA POPUNJAVANJE OBRASCA DI-2 - IZVJEŠTAJ O POSLOVIMA DIREKTNIH ULAGANJA

REZIDENATA U INOSTRANSTVU

Obrazac popunjavaju samo rezidenti koji posjeduju najmanje 10% akcija/vlasničkih prava u

nerezidentu!

Pojašnjenje osnovnih pojmova

U skladu sa međunarodnim standardima, rezident izvještava o poslovima direktnih ulaganja u

inostranstvu kojima je stekao najmanje 10% udjela u kapitalu ili pravu glasa u nerezidentu.

Strane direktne investicije obuhvataju i ulaganja od strane horizontalno povezanih kompanija, kao i tzv.

„obrnuta ulaganja“.

Horizontalno povezane kompanije (eng. fellow enterprises) – Ovakav specifičan oblik direktnih

vlasničkih ulaganja podrazumijeva ulaganja kod kojih kompanija u koju se direktno ulaže (nerezident) i

kompanija koja ulaže (rezident) pripadaju istoj grupi tj. nad kojima direktno ili indirektno upravlja

jedinstveno pravno ili fizičko lice (majka kompanija). Dakle, horizontalno povezane kompanije

(„sestrinske kompanije“) imaju istog »konačnog zajedničkog vlasnika« rezidenta (engl. Ultimate

Controling Parent- UCP), ali nijesu pod međusobnom kontrolom i ne utiču jedna na druga.

Vlasnički kapital kod stranih direktnih investicija dijeli se prema vrsti odnosa između subjekata i smjera

ulaganja. Moguće je razlikovati tri vrste direktnih ulaganja:

(a) ulaganja direktnih investitora u društva u koja se direktno ulaže – Ova kategorija uključuje

investicione tokove (i stanja) od direktnog ulagača prema njegovim društvima u koja

direktno ulaže (nezavisno od toga jesu li ona pod direktnom ili indirektnom kontrolom ili

uticajem);

(b) „obrnuta ulaganja“ ili ulaganja ogranka u majku kompaniju – Ova kategorija obuhvata

investicione tokove (i stanja) od društva u koja se direktno ulaže (ogranka) prema direktnom

ulagaču (majci kompaniji). Radi se o ulaganjima „ćerke“ kompanije u „majku“ kompaniju, ali

samo u slučaju kada ćerka kompanija ima manje od 10% udjela u kapitalu i nema pravo glasa

u matičnoj kompaniji;

(c) ulaganja između sestrinskih kompanija ili horizontalno povezanih kompanija – Ova vrsta

odnosa obuhvata investicione tokove (i stanja) između kompanija koja nijesu pod međusobnom

kontrolom i ne utiču jedna na druga, ali su pod kontrolom ili uticajem istog rezidenta. Takođe,

ove kompanije nemaju udjela jedna u drugoj, ili imaju manje od 10% .

39

Osnovni podaci





Podaci o rezidentu



privrednih subjekata (naziv rezidenta, adresu, opštinu status, djelatnost, i datum osnivanja).



registrovan.

Vrsta subjekta – označava jednog od subjekata razvrstanih po “Šifarniku vrste subjekata”(dat u


pripada rezident.




1) Osnivanje novog privrednog društva (green field investicija) – biraju samo kompanije

koje su osnovane tokom tekućeg perioda.

40

2) Preuzimanje udjela u kapitalu od drugih domaćih ili inostranih pravnih ili fizičkih lica

(brown field investicija) – biraju samo kompanije kod kojih je došlo do promjene

vlasničke strukture ili drugih promjena u strukturi kapitala (revalorizacija rezervi,

povećanje neraspoređene dobiti ili gubitka itd.)

3) Preuzimanje udjela u kapitalu u procesu privatizacije.

4) Osnivanje dijela stranog društva.




Ime i prezime, telefon, e-mail i datum unosa će biti popunjeni zahvaljujući informacijama dostavljenim pri preuzimanju tokena. Potrebno je samo unijeti naziv računovodstvene agencije u slučaju da obrazac popunjava računovodstvena agencija. Računovodstvena agencija označava lice kome je rezident, u skladu sa Zakonom o računovodstvu, povjerio vođenje poslovnih knjiga i sastavljanje finansijskih izvještaja.


Naziv nerezidenta – klikom na lupu se otvara novi prozor iz kojeg možete odabrati stranog investitora




41


vrsta stranog ulaganja i udio u kapitalu. Ako nerezident ne postoji u evidenciji Centralne banke Crne

Gore morate kreirati zahtjev za unos novog nerezidenta (vidi „Moji zahtjevi“).


ulaganja“ (dat u Prilogu). Klikom na lupu odabrati odgovarajuću opciju:

Šifra B – se dodjeljuje nerezidentu u kojem rezident (izvještajni subjekat) posjeduje najmanje

10% udjela u kapitalu.

Šifra A – se koristi kod „obrnutih ulaganja“, kao specifičnog oblika direktnih ulaganja. Obrnuta



kompanije. U slučaju da ima 10% ili više udjela u matičnoj kompaniji onda je u pitanju odnos dva

direktna investitora (engl. mutual investment).

Šifra C – ne popunjava se.



sljedeći način:

Šifra FA – se dodjeljuje ukoliko izvještajni subjekat (rezident) ne posjeduje vlasnički udio ili

posjeduje manje od 10% vlasničkog udjela u pravnom licu (nerezidentu) i dio je iste grupe kojoj

pripada nerezident, a imaju zajedničkog konačnog vlasnika nerezidenta.

Šifra FB – se dodjeljuje ukoliko izvještajni subjekat (rezident) ne posjeduje vlasnički udio ili

posjeduje manje od 10% vlasničkog udjela u pravnom licu (nerezidentu) i dio je iste grupe kojoj

pripada nerezident, a imaju zajedničkog konačnog vlasnika rezidenta.

Udio u kapitalu (u %) – označava udio u kapitalu nerezidenta koji rezident ima na kraju izvještajnog

perioda. Ovo polje je povezano logički sa poljem „vrsta ulaganja“.


datog nerezidenta će biti prikazani u sekciji Pregled podataka. Nakon toga se mogu unijeti i podaci za


42

Podaci o stanju vlasničkih ulaganja rezidenta

NAPOMENA: Za svakog nerezidenta posebno se unosi stanje ulaganja . Kada se za jednog nerezidenta

ukucaju tačni podaci u odgovarajuća polja potrebno je kliknuti na polje „Unesi podatke“, pa zatim

početi unos za sljedećeg nerezidenta. Pregled unijetih podataka se nalazi u tabeli ispod prostora za

unos podataka. U slučaju potrebnih izmjena, kod već unijetih podataka, možete kliknuti na malu

olovku pored nerezidenta u tabeli „pregled podataka“ i unijeti potrebne izmjene.


da unesete stanje ulaganja.

Početno stanje – označava stanje ulaganja rezidenta na početku izvještajnog perioda. Početno stanje u

izvještajnom periodu za koji se podaci unose je isto kao „novo stanje“ na kraju prethodnog izvještajnog

perioda. Ovo polje će uvijek biti automatski ažurirano na osnovu unijetih podataka iz prethodnog

perioda i podaci se ne mogu promijeniti. Izuzetak je 2016. godina kada u ovo polje treba upisati

knjigovodstvenu vrijednost kapitala koja pripada rezidentu na osnovu učešća u vlasništvu na dan

31.12.2015. godine ako se nerezident ne kotira na berzi. U slučaju da se nerezident kotira na berzi

onda potrebno je upisati tržišnu vrijednost kapitala na dan 31.12.2015.

Novo stanje – označava stanje ulaganja rezidenta na kraju izvještajnog perioda. Polje nije dostupno za

unos podataka i predstavlja zbir pozicija. Nakon popunjavanja svih polja potrebno je provjeriti da li se

krajnje stanje ulaganja poklapa sa bilansom stanja.

43

Podaci o kapitalu rezidenata

NAPOMENA: Ove pozicije potrebno je popuniti iz bilansa stanja u skladu sa udjelom u kapitalu datog

rezidenta u nerezidentnoj kompaniji. Sve pozicije unose se u eurima. Nije moguće ostaviti prazno polje,

pa ako nije bilo date pozicije mora se upisati nulu. Takođe, potrebno je koristiti engleska podešavanja

tastature pri popunjavanju obrazaca.

Osnovni kapital – označava dio osnovnog kapitala iz bilansa stanja koji pripada rezidentu po

osnovu učešća u vlasništvu (osnovni kapital iz bilansa stanja nerezidenta * udio u kapitalu datog

rezidenta).

Neuplaćeni upisani kapital – označava neuplaćeni upisani kapital iz bilansa stanja koji pripada

rezidentu po osnovu učešća u vlasništvu (neuplaćeni upisani kapital iz bilansa stanja nerezidenta

* udio u kapitalu datog rezidenta).

Emisiona premija – označava emisionu premiju iz bilansa stanja nerezidenta koja pripada

rezidentu po osnovu učešća u vlasništvu (emisiona premija iz bilansa stanja nerezidenta * udio u

kapitalu datog rezidenta). Ovaj podatak mogu imati samo kompanije koja se kotiraju na berzi.

Zakonske rezerve – označavaju zakonske rezerve po osnovu učešća rezidenta u vlasništvu

(zakonske rezerve iz bilansa stanja nerezidenta * udio u kapitalu datog rezidenta).

Statutarne i druge rezerve – označavaju statutarne i druge rezerve po osnovu učešća rezidenta

u vlasništvu (statutarne i druge rezerve iz bilansa stanja nerezidenta * udio u kapitalu datog

rezidenta).

Pozitivne revalorizacione rezerve – označavaju pozitivne revalorizacione rezerve po osnovu

učešća rezidenta u vlasništvu (pozitivne revalorizacione rezerve iz bilansa stanja nerezidenta *

udio u kapitalu datog rezidenta).

Negativne revalorizacione rezerve – označavaju negativne revalorizacione rezerve po osnovu

učešća rezidenta u vlasništvu (negativne revalorizacione rezerve iz bilansa stanja nerezidenta *

udio u kapitalu datog rezidenta). Ovo polje mora imati predznak minus.

Neraspoređena dobit prethodnog perioda – označava neraspoređenu dobit u prethodnom

izvještajnom periodu po svim osnovima, koja na osnovu udjela u kapitalu pripada rezidentu,

izuzev povećanja po osnovu ispravke materijalno značajnih grešaka i efekata promjene

računovodstvenih politika koja je izvršena u prethodnom izvještajnom periodu, ako postoji.

Neraspoređena dobit tekućeg perioda (341) – označava neraspoređenu dobit u tekućem

izvještajnom periodu po svim osnovima, koja na osnovu udjela u kapitalu pripada rezidentu,

izuzev povećanja po osnovu ispravke materijalno značajnih grešaka i promjene

računovodstvenih politika, ako postoji .

Gubitak prethodnog perioda (350) – označava gubitak koji, na osnovu udjela u kapitalu, pripada

rezidentu iz ranijih perioda, ako postoji.

44

Gubitak tekućeg perioda (351) – označava gubitak koji, na osnovu udjela u kapitalu, pripada

rezidentu u periodu na koji se izvještaj odnosi, ako postoji.

Podaci o transakcijama i ostalim promjenama

NAPOMENA: Transakcije označavaju razliku između stanja osnovnog kapitala prethodnog i tekućeg perioda. Osnovni kapital koji pripada investitoru po osnovu udjela može se povećati ili smanjiti zbog kupovine ili prodaje akcija (novčane transakcije), ili po osnovu nenovčanih transakcija (npr. stvari, prava, licence, nekretnine, itd). Ako je došlo do povećanja ili smanjenja osnovnog kapitala zbog konverzije duga u kapital ili kursnih razlika onda je to potrebno prikazati isključivo kroz ostale promjene, a ne kao transakcije. Da bi se dodala nova transakcija treba kliknuti na znak plus (+), a zatim unijeti podatke za datu transakciju (vrsta promjene, mjesec transakcije, način plaćanja i iznos). Ako je transakcija dovela do smanjenja osnovnog kapitala mora da ima negativan predznak. Takođe, u slučaju da je promjena osnovnog kapitala rezultat više transakcija svaku transakciju treba prikazati pojedinačno. Na kraju se u polju „ukupno transkacije“ prikazuje ukupna vrijednost svih unijetih transakcija. Ostale promjene označavaju povećanje ili smanjenje osnovnog kapitala zbog konverzije duga u kapital ili kursnih razlika. Kao i transakcije, tako i ostale promjene objašnjavaju povećanje ili smanjenje osnovnog kapitala koje pripada rezidentu po osnovu udjela u kapitalu.

Kursne razlike – označavaju pozitivne/negativne kursne razlike koje utiču na promjenu stanja

ulaganja. Kod negativnih kursnih razlika upisati predznak minus. Za pozitivne kursne razlike po

osnovu preračuna gotovine iskazuje se iznos realizovanih pozitivnih kursnih razlika na dan

bilansa. Za negativne kursne razlike po osnovu preračuna gotovine iskazuje se iznos realizovanih

negativnih kursnih razlika na dan bilansa.

Konverzija duga u kapital – unosi se vrijednost duga koji se pretvara u osnovni kapital u slučaju

zamjene dužničkog odnosa vlasničkim.

Iznos drugih promjena – unosi se iznos ostalih promjena koje utiču na stanje ulaganja rezidenta

(ako je potrebno upisati predznak minus).

Navesti promjene – objasniti na šta se odnosi iznos ostalih promjena.

Ukupne ostale promjene – predstavljaju zbir svih ostalih promjena

45

Podaci o dividendi

Naziv nerezidenta– klikom na lupu odabrati jednog od prethodno unijetih nerezidenata za kojeg želite

da unesete podatke o isplati dividende (dividendu isplaćuje nerezident rezidentu).

Mjesec i godina donošenja odluke o isplati dividende – klikom na strelicu iz padajuće liste odabrati

mjesec i godinu kada je donešena odluka o isplati dividende u formatu mm-yyyy.

Mjesec i godina isplate dividende – klikom na strelicu iz padajuće liste odabrati mjesec i godinu u kojoj

je isplaćena dividenda u formatu mm-yyyy. Godina isplate dividende uvijek odgovara godini za koju se

obrazac popunjava.

Isplaćena dividenda iz tekućeg perioda – označava ukupan iznos isplaćenih dividendi u izvještajnom

periodu, koje pripadaju rezidentu po osnovu udjela u kapitalu, iz dobiti nerezidenta ostvarene u

tekućem periodu.

Isplaćena zadržana dobit iz ranijih perioda – označava ukupan iznos isplaćenih dividendi u izvještajnom

periodu, koja pripada rezidentu po osnovu udjela u kapitalu, iz dobiti nerezidenta ostvarene u ranijim

periodima (akumulirane dobiti).

Ukupno – predstavlja zbir ukupno isplaćenih dividendi rezidentu po osnovu udjela u kapitalu

nerezidenta (iz tekućeg i prethodnog perioda).

Napomena: Kada su podaci za odabranog nerezidenta unijeti kliknuti na polje „unesi podatke“ i unijeti

ih za narednog nerezidenta. U slučaju potrebnih izmjena kod već unijetih podataka možete kliknuti na

malu olovku pored nerezidenta u tabeli „pregled podataka“.

46

Napomena


obrascem. U polje se može unijeti najviše 1000 karaktera.

Pregled i potpis

Na ovoj strani se može vidjeti pregled svih unijetih podataka koje treba provjeriti. Obrazac se ne može

dostaviti ako neko obavezno polje nije popunjeno, ili ako je obrazac neispravno popunjen. Aplikacija će

sama javiti grešku i neće dozvoliti dostavljanje obrasca dok ne bude pravilno popunjen. Obrazac nije



Kada predate obrazac on se može vidjeti na strani „pregled svih obrazaca“. Obrazac se može stornirati i


Objašnjenje odabira vrste stranog ulaganja nerezidenta kod DI-1 i DI-2 obrazaca

U ovom primjeru kompanija A se nalazi na vrhu piramide i predstavlja »konačnog zajedničkog vlasnika«

svim ostalim kompanijama odnosno UCP (eng. „Ultimate Controlling parent“). Pod konačnim vlasnikom

(UCP) podrazumijeva se pravna ili fizička osoba koja ima kontrolu nad upravljanjem grupom kojoj

pripada rezident. Kompanije B I C su u direktnom vlasničkom odnosu sa kompanijom A i predstavljaju

njegove ogranke (ćerke kompanije). Kompanija B je direktni investitor u kompanijama D i E, dok je

kompanija C direktni investitor u F i G. Kompanije E,F,G i I su horizontalno povezane kompanije.

Horizontalno povezane kompanije su kompanije koje kontroliše ili na koje ima uticaj isti neposredni ili

Ekonomija IV

Ekonomija III

Ekonomija II - Crna Gora

Ekonomija I Kompanija A

Kompanija B

Kompanija D

Kompanija H Kompanija I

Kompanija E

Kompanija C

Kompanija F Kompanija G

60% 30%

30% 60% 60% 70%

60% 70%

47

posredni strani investitor, pri čemu nijedna horizontalno povezana kompanija ne kontroliše odnosno

nema uticaj na drugu horizontalno povezanu kompaniju, ali imaju „konačnog zajedničkog vlasnika“.

Ukoliko se horizontalno povezane kompanije nalaze u različitim ekonomijama, odnosno, jedna

kompanija je rezident, a druga nerezident, smatra se da među njima postoji odnos direktnih ulaganja

koji je kao takav potrebno pratiti u okviru statistike stranih direktnih investicija i platnog bilansa.

***

Pri sačinjavanju Izvještaja o poslovima direktnih ulaganja nerezidenata u zemlji (obrazac DI-1) i

Izvještaja o kreditnim poslovima zaduženja u inostranstvu (KZ-1), šifre se dodjeljuju na sljedeći način:

Šifra A kod obrasca DI-1 se dodjeljuje majki kompaniji (nerezidentu) koje ulaže u rezidenta (ogranak)

i u kojem ima više od 10% učešća kapitalu. Takođe, kod obrasca KZ-1 šifra A se dodjeljuje

nerezidentu koji daje kredit rezidentu u kojem ima više od 10% učešća u kapitalu.

Šifra B kod obrasca DI-1 se dodjeljuje ogranku (nerezidentu) koje ulaže u rezidenta-majku kompaniju

(obrnuta investicija), a ne posjeduje više od 10% udjela u kapitalu rezidenta. Šifra B kod obrasca KZ-1 se

dodjeljuje ogranku (nerezidentu) koji daje kredit rezidentu-majki kompaniji, a ne posjeduje više od 10%

udjela u kapitalu rezidenta.

Šifra FA se dodjeljuje ukoliko nerezident ne posjeduje vlasnički udio ili posjeduje manje od 10%

vlasničkog udjela u rezidentu i dio je iste grupe kojoj pripada rezident tj. oba pravna lica imaju

zajedničkog konačnog vlasnika nerezidenta.

Šifra FB se dodjeljuje ukoliko nerezident ne posjeduje vlasnički udio ili posjeduje manje od 10%

vlasničkog udjela u rezidentu i dio je grupe kojoj pripada rezident ili imaju zajedničkog konačnog

vlasnika rezidenta.

***

Matična kompanija (nerezident)

Ogranak

(reziden- izvještajni subjekat)

Ogranak (nerezident)

Matična kompanija (rezident-izvještajni

subjekat)

≥10%

<10%

48

Pri sačinjavanju Izvještaja o poslovima direktnih ulaganja rezidenata u inostranstvu (obrazac DI-2) i

Izvještaja o kreditnim poslovima odobrenja u inostranstvu (obrazac KO-1) šifre se dodjeljuju na

sljedeći način:

Šifra B kod obrasca DI-2 se dodjeljuje ogranku (nerezidentu) u koje ulaže rezident-majka kompanija koja

ima 10% ili više vlasničkog udjela u ovom nerezidentu (ogranaku). Kod obrasca KO-1 šifra B se dodjeljuje

ogranku (nerezidentu) kojem majka kompanija (rezident) odobrava kredit, a koja ima 10% ili više

vlasničkog udjela u ovom nerezidentu.

Šifra A se kod obrasca DI-2 dodjeljuje majki kompaniji (nerezidentu) u koje ulaže ogranak rezident

(obrnuta investicija) koji ne posjeduje više od 10% vlasničkog udjela u kapitalu nerezidenta (matična

kompanija). Kod obrasca KO-1 ova šifra se dodjeljuje majki kompaniji (nerezidentu) kojoj kredit

odobrava ogranak rezident.

Šifra FA se dodjeljuje ukoliko nerezident ne posjeduje ni jedan dio ili posjeduje manje od 10% vlasničkog

udjela u rezidentu i dio je iste grupe kojoj pripada i rezident, tj. oba pravna lica imaju zajedničkog

konačnog vlasnika nerezidenta.

Šifra FB se dodjeljuje ukoliko nerezident ne posjeduje ni jedan dio ili posjeduje manje od 10% vlasničkog

udjela u rezidentu) i dio je grupe kojoj pripada rezident ili imaju zajedničkog konačnog vlasnika

rezidenta.

Šifarnik djelatnosti

Šifarnik djelatnosti se može naći na sajtu Monstata pod nazivom „Klasifikacija djelatnosti“

(http://monstat.org/cg/page.php?id=107&pageid=107). Djelatnost je potrebno popuniti u skladu sa

NACE Rev. 2 klasifikacijom.

Ogranak (nerezident)

Matična kompanija (rezident-izvještajni

subjekat)

Matična kompanija (nerezident)

Ogranak

(rezident-izvještajni subjekat)

≥10%

<10%

http://monstat.org/cg/page.php?id=107&pageid=107

49

UPUTSTVO ZA POPUNJAVANJE OBRASCA KZ–1 - IZVJEŠTAJ O KREDITNIM POSLOVIMA ZADUŽENJA U

INOSTRANSTVU

Obrazac popunjavaju samo rezidenti koji imaju kreditno zaduženje u inostranstvu!

Osnovni podaci





50

Podaci o rezidentu



privrednih subjekata (naziv rezidenta, adresu, opštinu status, djelatnost, i datum osnivanja).



registrovan.

Vrsta subjekta – označava jednog od subjekata razvrstanih po “Šifarniku vrste subjekata”(dat u


pripada rezident.




1) Osnivanje novog privrednog društva (green field investicija)– biraju samo rezidenti

koje su osnovani tokom tekućeg perioda.


(brown field investicija) – biraju samo rezidenti kod kojih je došlo do promjene





Ovo polje popunjavaju samo kompanije koje su u vlasništvu nerezidenta.

Odgovorno lice – upisati ime i prezime lica koje je odgovorno za validnost podataka rezidenta (npr.

direktor). Potrebno je upisati adresu i e-mail odgovornog lica.



51


Naziv nerezidenta – klikom na lupu se otvara novi prozor iz kojeg možete odabrati nerezidenta od

ponuđenih iz baze CBCG. Prvo će se pojaviti nerezidenti koje ste ranije koristili. Ako na prvoj strani nema

nerezidenta kojeg tražite kliknite na „pregled svih nerezidenata“. Kada se odabere nerezident, ostala

polja će se sama popuniti iz baze CBCG (sjedište nerezidenta, zemlja nerezidenta, vrsta subjekta,

djelatnost nerezidenta i zemlja matične kompanije). Neophodno je popunjavanje polja: vrsta stranog

ulaganja i udio u kapitalu. Ako nerezident ne postoji u evidenciji Centralne banke Crne Gore morate

kreirati zahtjev za unos novog nerezidenta.


ulaganja“ (dat u Prilogu).

Klikom na lupu iz padajućeg menija odabrati odgovarajuću opciju:

Šifra A – se dodjeljuje stranom investitoru (nerezidentu) ukoliko posjeduje najmanje 10% udjela

u kapitalu izvještajnog subjekta (rezidenta).

Šifra B – se koristi kod „obrnutih ulaganja“, kao specifičnog oblika direktnih ulaganja. Obrnuta




direktna investitora (engl. mutual investment).

52

Šifra C – se koristi kod kompanija koje nemaju učešća u kapitalu i koja nijesu međusobno

povezana.



sljedeći način:

Šifra FA – se dodjeljuje ukoliko strani investitor (nerezident) ne posjeduje vlasnički udio ili


kojoj pripada izvještajni subjekt, a imaju zajedničkog konačnog vlasnika nerezidenta.

Šifra FB – se dodjeljuje ukoliko strani investitor (nerezident) ne posjeduje vlasnički udio ili

posjeduje manje od 10% vlasničkog udjela u izvještajnom subjektu (rezidentu) i dio je grupe

izvještajnog subjekta ili imaju zajedničkog konačnog vlasnika rezidenta.

Udio u kapitalu (u %) – označava udio u kapitalu rezidenta koji nerezident ima na kraju izvještajnog

perioda. Svi nerezidenti ne mogu imati više od 100% udjela u kapitalu. Ovo polje je povezano logički sa

poljem „vrsta stranog ulaganja“.

Ukoliko je u pitanju samo kreditno zaduženje, odnosno Šifra C – u tom slučaju udio ne može biti veći od 0!


datog nerezidenta će biti prikazani u sekciji „Pregled podataka“. Nakon toga se mogu unijeti i podaci za


53

Podaci o kreditima

NAPOMENA: Za svakog nerezidenta – kreditora unosi se posebno kreditno zaduženje. Kada se za

jednog nerezidenta unesu tačni podaci u odgovarajuća polja potrebno je kliknuti na polje „Unesi

podatke“, pa zatim početi unos za sljedećeg nerezidenta. Pregled unijetih podataka se nalazi u tabeli

ispod prostora za unos podataka. U slučaju potrebnih izmjena, kod već unijetih podataka, možete

kliknuti na malu olovku pored nerezidenta u tabeli „pregled podataka“ i unijeti potrebne izmjene.


da unesete podatke o kreditnom zaduženju.

Kredit

U polju „Izaberi kredit iz liste“ će se nakon početnog (prvog) unosa nalaziti svi već unijeti podaci o

kreditnim zaduženjima po nerezidentima.

54

Vrsta ugovora – označava jedan od sljedećih pravnih poslova: ugovor o kreditu, revolving, reprogram,

refinansiranje, sindiciranje, kompenzaciju, pretvaranje gotovinskog posla u kreditni, prodaju/ustupanje

potraživanja nerezidentu/rezidentu i pretvaranje duga u kapital. Klikom na lupu iz padajuće liste

odabrati odgovarajuću opciju.

Datum zaključenja ugovora – odabrati klikom na kalendar pored polja tačan datum zaključenja ugovora

(nije dozvoljen ručni unos u polje).

Vrsta kredita - označava jedan od sljedećih pravnih poslova: finansijski kredit, robni kredit, finansijski

lizing, kratkoročna kreditna linija (dozvoljeno prekoračenje na računu rezidenta kod inostrane banke

prema ugovoru i ostale kreditne poslove). Klikom na lupu iz padajuće liste odabrati odgovarajuću opciju.

Sredstvo obezbjeđenja kredita - označava jedno od sljedećih sredstava obezbeđenja: hipoteku, jemstvo,

garanciju, mjenicu i ostala sredstva obezbeđenja. Klikom na lupu iz padajuće liste odabrati odgovarajuću

opciju.

Garancija države (Crne Gore) – odabrati iz padajuće liste odgovarajuću opciju:

da

ne

Ročnost - označava period na koji je kredit zaključen i to: kratkoročni – do 1 godine i dugoročni koji može

biti: od 1 do 3 godine, od 3 do 5 godina i više od 5 godina. Klikom na lupu odabrati iz padajuće liste

odgovarajuću opciju.

Valuta zaključenja - označava valutu u kojoj je kredit zaključen. Klikom na lupu odabrati iz padajuće liste

odgovarajuću valutu.

Valuta otplate - označava valutu u kojoj se kredit otplaćuje. Klikom na lupu odabrati iz padajuće liste


Ugovoreni iznos - unosi se ugovoreni iznos kredita iskazan u EUR.

Realizovani iznos – unosi se ukupan iznos kredita koji je realizovan iskazan u EUR.

55

Glavnica

Stanje duga na početku izvještajnog perioda - označava stanje duga po osnovu glavnice na početku

izvještajnog perioda. Ovo polje će uvijek biti automatski ažurirano na osnovu unijetih podataka iz

prethodnog perioda i podaci se ne mogu promijeniti. Izuzetak je 2016. godina kada u ovo polje treba

unijeti stanje duga po osnovu glavnice na dan 31.12.2015. godine u EUR.

Povećanje glavnice - unosi se iznos za koji se povećala glavnica u izvještajnom periodu.

Dospjela glavnica - unosi se iznos glavnice koja je dospjela na plaćanje tokom izvještajnog perioda.

Otplaćena glavnica u izvještajnom periodu - unosi se iznos glavnice koja je otplaćena tokom izvještajnog

perioda.

Kapitalizovane kamate (iznos) - unosi se iznos kapitalizovanih kamata, pri čemu kapitalizacija kamata

podrazumijeva pretvaranje obračunatih kamata u glavnicu tako da se na tu novu glavnicu obračunavaju

nove kamate.

Kursne razlike (iznos) - unosi se iznos nastalih kursnih razlika. Negativne kursne razlike upisati sa

predznakom minus (–).

Ostalo (navesti vrstu promjene) – unosi se vrsta promjene koja utiče na povećanje odnosno smanjenje

duga (npr. otpis duga, pretvaranje duga u kapital, preuzimanje duga i sl.)

Ostalo (iznos) - unosi se iznos za koji je povećan, odnosno smanjen dug (predznak minus(–)).

Stanje duga na kraju perioda - označava ukupno stanje duga na kraju izvještajnog perioda. Ovo polje

se automatski ažurira na osnovu prethodno unijetih podataka.

Ukupne neizmirene dospjele obaveze – unosi se stanje ukupnih neizmirenih dospjelih obaveza po

osnovu glavnice na kraju izvještajnog perioda, uključujući i ranije periode.

Kamata

Vrsta kamate - označava vrstu ugovorene kamate, i to: bez kamate, fiksna stopa, kamata uključena u

glavnicu, promjenjiva kamatna stopa - EURIBOR, LIBOR i ostale vrste kamata. Klikom na lupu iz padajuće

liste odabrati odgovarajuću opciju.

Kamatna stopa - unosi se iznos kamatne stope u procentima.

Ukupna kamata po kreditu - unosi se iznos ukupne obračunate kamate po kreditu.

56

Stanje na početku perioda - označava ukupno stanje duga po osnovu kamate na početku izvještajnog

perioda (isto kao novo stanje na kraju prethodnog izvještajnog perioda). Ovo polje se automatski ažurira

na osnovu prethodno unijetih podataka. Izuzetak je 2016. godina kada u ovo polje treba upisati stanje

duga po osnovu kamate na dan 31.12.2015. godine u EUR.

Dospjela kamata za izvještajni period - unosi se iznos dospjele kamate za period izvještavanja.

Otplaćena kamata - unosi se iznos kamate koja je otplaćena u periodu na koji se odnosi izvještaj.

Kamata pripisana glavnici - unosi se iznos kamate koji je pripisan glavnici za period izvještavanja.

Ostalo (navesti vrstu promjene) - unosi se vrsta promjene kamate.

Ostalo (iznos) - unosi se iznos za koji je povećana, odnosno smanjena kamata. Iznos za koji je dug

smanjen unosi se sa predznakom minus (–).

Stanje duga na kraju perioda - označava stanje duga po osnovu kamate na kraju izvještajnog perioda.

Ovo polje se automatski ažurira na osnovu prethodno unijetih podataka.

Dospjela neotplaćena kamata - unosi se ukupno stanje duga po osnovu kamate koja je dospjela ali nije

otplaćena na kraju izvještajnog perioda.

Ukupna obračunata nedospjela kamata - unosi se preostali iznos duga po osnovu kamata na kraju

izvještajnog perioda, uključujući i ranije periode.


unijeti ih za sljedećeg nerezidenta. U slučaju potrebnih izmjena kod već unijetih podataka možete

kliknuti na malu olovku pored nerezidenta u tabeli pregled podataka.

Napomena

Na strani „Napomena“ može se ostaviti kratak komentar ili objašnjenje u vezi sa popunjenim

izvještajem. U polje se može unijeti najviše 1000 karaktera.

Pregled i potpis

Na ovoj strani se može vidjeti pregled svih unijetih podataka koje treba provjeriti. Izvještaj se ne može

dostaviti ako neko obavezno polje nije popunjeno, ili ako je izvještaj neispravno popunjen. Aplikacija će

sama javiti grešku i neće dozvoliti dostavljanje izvještaja dok ne bude pravilno popunjen. Izvještaj nije



Kada predate izvještaj on se može vidjeti na strani „pregled svih izvještaja“. Izvještaj se može stornirati i


57

UPUTSTVO ZA POPUNJAVANJE OBRASCA KO-1 - IZVJEŠTAJ O KREDITNIM POSLOVIMA ODOBRENJA U

INOSTRANSTVU

Obrazac popunjavaju samo rezidenti koji imaju kreditno odobrenje u inostranstvu!

Osnovni podaci


Potrebno je iz padajuće liste odabrati period (kvartal ili godinu) za koji se izvještaj popunjava. U slučaju

da se izvještaj popunjava za kvartal odabrati Q1YYYY, Q2YYYY, Q3YYYY ili Q4YYYY. Ako se podaci


Podaci o rezidentu



privrednih subjekata (naziv rezidenta, adresu, opštinu, status, djelatnost i datum osnivanja).



registrovan.

58

Vrsta subjekta – označava jednog od subjekata razvrstanih po “Šifarniku vrste subjekata” (dat u


pripada rezident.



investicija. Klikom na lupu odabrati jednu od ponuđenih opcija:

1) Osnivanje novog privrednog društva (green field investicija)– biraju samo rezidenti

koji su osnovani tokom tekućeg perioda.


(brown field investicija) – biraju samo rezidneti kod kojih je došlo do promjene





Ovo polje popunjavaju samo kompanije koje su u vlasništvu nerezidenta.






59

Naziv nerezidenta – klikom na lupu se otvara novi prozor iz kojeg možete odabrati stranog investitora





vrsta stranog ulaganja i udio u kapitalu. Ako nerezident ne postoji u bazi Centralne banke Crne Gore

morate poslati zahtjev za unos novog nerezidenta (vidi „Moji zahtjevi“).


ulaganja“ (dat u Prilogu).

Klikom na lupu odabrati odgovarajuću opciju:

Šifra B – se dodjeljuje nerezidentu ukoliko rezident (izvještajni subjekat) posjeduje najmanje

10% udjela u kapitalu nerezidenta.

Šifra A – se koristi kod „obrnutih ulaganja“, kao specifičnog oblika direktnih ulaganja. Obrnuta




direktna investitora (eng. mutual investment).

Šifra C – se koristi kod kompanija koja nemaju učešća u kapitalu i koja nijesu međusobno

povezana.

60



sljedeći način:

Šifra FA – se dodjeljuje ukoliko izvještajni subjekat (rezident) ne posjeduje vlasnički udio ili

posjeduje manje od 10% vlasničkog udjela u nerezidentu i dio je iste grupe kojoj pripada

nerezident, a imaju zajedničkog konačnog vlasnika nerezidenta.

Šifra FB – se dodjeljuje ukoliko izvještajni subjekat (rezident) ne posjeduje vlasnički udio ili

posjeduje manje od 10% vlasničkog udjela nerezidentu i dio je iste grupe kojoj pripada

nerezident, a imaju zajedničkog konačnog vlasnika rezidenta.

Šifra C – se koristi kod kompanija koja nemaju učešća u kapitalu i koja nijesu međusobno

povezana.

Udio u kapitalu (u %) – označava udio u kapitalu nerezidenta koji rezident ima na kraju izvještajnog

perioda. Ovo polje je povezano logički sa poljem „vrsta ulaganja“.

Ukoliko je u pitanju samo kreditno odobrenje odnosno Šifra C – u tom slučaju udio ne može biti veći od 0!


datog nerezidenta će se pojaviti u tabeli ispod. Nakon toga se mogu unijeti i podaci za drugog

nerezidenta i tako redom.

61

Podaci o kreditima

NAPOMENA: Za svakog nerezidenta – kreditora unosi se posebno kreditno zaduženje. Kada se za jednog nerezidenta unesu tačni podaci u odgovarajuća polja potrebno je kliknuti na polje „Unesi podatke“, pa zatim početi unos za sljedećeg nerezidenta. Pregled unijetih podataka se nalazi u tabeli ispod prostora za unos podataka. U slučaju potrebnih izmjena, kod već unijetih podataka, možete kliknuti na malu olovku pored nerezidenta u tabeli „pregled podataka“ i unijeti potrebne izmjene.


da unesete podatke o kreditnom odobrenju.

Kredit

U polju „Izaberi kredit iz liste“ će se nakon početnog (prvog) unosa nalaziti svi već unijeti podaci o

kreditnim odobrenjima po nerezidentima.

62

Vrsta ugovora - označava jedan od sljedećih pravnih poslova: ugovor o kreditu, revolving, reprogram,

refinansiranje, sindiciranje, kompenzaciju, pretvaranje gotovinskog posla u kreditni, prodaju/ustupanje

potraživanja nerezidentu/rezidentu i pretvaranje duga u kapital. Klikom na lustrelicupu odabrati iz

padajuće liste odgovarajuću opciju.

Datum zaključenja ugovora – odabrati klikom na kalendar pored polja tačan datum zaključenja ugovora

(nije dozvoljen ručni unos u polje).

Vrsta kredita - označava jedan od sljedećih pravnih poslova: finansijski kredit, robni kredit, finansijski

lizing, kratkoročna kreditna linija (dozvoljeno prekoračenje na računu nerezidenta kod domaće banke

prema ugovoru) i ostale kreditne poslove. Klikom na strelicu odabrati iz padajuće liste odgovarajuću

opciju.

Sredstvo obezbjeđenja kredita - označava jedan od sljedećih sredstava obezbeđenja: hipoteku, jemstvo,

garanciju, mjenicu i ostala sredstva obezbeđenja. Klikom na strelicu odabrati iz padajuće liste

odgovarajuću opciju

Garancija države – odabrati iz padajuće liste odgovarajuću opciju:

da

ne

Ročnost označava period na koji je kredit zaključen i to: kratkoročni – do 1 godine i dugoročni koji može

biti: od 1 do 3 godine, od 3 do 5 godina i više od 5 godina. Klikom na strelicu odabrati iz padajuće liste

odgovarajuću opciju.

Valuta zaključenja označava valutu u kojoj je kredit zaključen. Klikom na strelicu izabrati iz padajuće liste


Valuta otplate - označava valutu u kojoj se kredit otplaćuje. Klikom na strelicu izabrati iz padajuće liste


Ugovoreni iznos - unosi se ugovoreni iznos kredita iskazan u EUR.

Realizovani iznos - unosi se ukupan iznos kredita koji je realizovan iskazan u EUR.

Glavnica

Stanje duga na početku izvještajnog perioda - označava stanje duga po osnovu glavnice na početku

izvještajnog perioda. Ovo polje će uvijek biti automatski ažurirano na osnovu unijetih podataka iz

63

prethodnog perioda i podaci se ne mogu promijeniti. Izuzetak je 2016. godina kada u ovo polje treba

upisati stanje duga po osnovu glavnice na dan 31.12.2015. godine u EUR.

Povećanje glavnice - unosi se iznos za koji se povećala glavnica u izvještajnom periodu.

Dospjela glavnica - unosi se iznos glavnice koja je dospjela na plaćanje tokom izvještajnog perioda.

Otplaćena glavnica u izvještajnom periodu - unosi se iznos glavnice koja je otplaćena tokom izvještajnog

perioda.

Kapitalizovane kamate - unosi se iznos kapitalizovanih kamata, pri čemu kapitalizacija kamata

podrazumijeva pretvaranje obračunatih kamata u glavnicu tako da se na tu novu glavnicu obračunavaju

nove kamate.

Kursne razlike - unosi se iznos nastalih kursnih razlika. Negativne kursne razlike prikazati sa predznakom

minus (–).

Ostalo (navesti vrstu promjene) - unosi se vrsta promjene koja utiče na povećanje odnosno smanjenje

duga (npr.otpis duga, pretvaranje duga u kapital, preuzimanje duga, i sl.).

Ostalo iznos – unosi se iznos za koji je povećan, odnosno smanjenjen dug. Smanjenje prikazati sa

predznakom minus (– ).

Stanje duga na kraju perioda - označava ukupno stanje duga po osnovu glavnice na kraju izvještajnog

perioda. Ovo polje će uvijek biti automatski ažurirano na osnovu prethodno unijetih podataka.

Ukupne neizmirene dospjele obaveze – unosi se ukupno stanje duga po osnovu neizmirenih dospjelih

obaveza po osnovu glavnice na kraju izvještajnog perioda, uključujući i ranije periode.

Kamata

Vrsta kamate - označava vrstu ugovorene kamate, i to: bez kamate, fiksna stopa, kamata uključena u

glavnicu, promjenjiva kamatna stopa - EURIBOR, LIBOR i ostale vrste kamata. Klikom na strelicu odabrati

iz padajuće liste odgovarajuću opciju.

Kamatna stopa - unosi se iznos kamatne stope u procentima.

Ukupna kamata po kreditu - unosi se iznos ukupne obračunate kamate po kreditu.

Stanje na početku perioda - označava iznos duga po osnovu kamate na početku izvještajnog perioda

(isto kao novo stanje na kraju prethodnog izvještajnog perioda). Ovo polje će uvijek biti automatski

ažurirano na osnovu unijetih podataka iz prethodnog perioda i podaci se ne mogu promijeniti. Izuzetak

64

je 2016. godina kada u ovo polje treba upisati stanje duga po osnovu kamate na dan 31.12.2015.

godine u EUR.

Dospjela kamata za izvještajni period - unosi se iznos dospjele kamate tokom izvještajnog perioda.

Otplaćena kamata – unosi se iznos kamate koja je otplaćena tokom izvještajnog perioda.

Kamata pripisana glavnici - unosi se iznos kamate koji je pripisan glavnici tokom izvještajnog perioda.

Ostalo (navesti vrstu promjene) – upisati vrstu promjene kamate.

Ostalo (iznos) - unosi se iznos za koji je povećana, odnosno smanjena kamata. Iznos za koji je dug

smanjen unosi se sa predznakom minus (–)

Stanje duga na kraju perioda - označava stanje duga po osnovu kamate na kraju izvještajnog perioda.

Ovo polje će uvijek biti automatski ažurirano na osnovu unijetih podataka iz prethodnog perioda i podaci

se ne mogu promijeniti

Dospjela neotplaćena kamata - unosi se ukupno stanje duga po osnovu kamate koja je dospjela ali nije

otplaćena na kraju izvještajnog perioda.

Ukupna obračunata nedospjela kamata - unosi se preostali iznos duga po osnovu kamata na kraju

izvještajnog perioda, uključujući i ranije periode.


unijeti ih za narednog nerezidenta. U slučaju potrebnih izmjena kod već unijetih podataka možete

kliknuti na malu olovku pored nerezidenta u tabeli pregled podataka.

Napomena



Pregled i potpis








65

UPUTSTVO ZA POPUNJAVANJE OBRASCA RN–1 - IZVJEŠTAJ O STANJU I PROMETU NA RAČUNIMA U

INOSTRANSTVU

Obrazac popunjavaju samo rezidenti koji imaju otvoren račun kod stranih banaka!

Osnovni podaci


Potrebno je iz padajuće liste odabrati period (mjesec i godinu) za koji se obrazac popunjava.

Podaci o rezidentu

Podaci o rezidentu

Matični broj – unosi se osmocifreni broj po kojem se rezident identifikuje i pritisne„enter“. Kada

se unese matični broj sistem će popuniti ostale podatke o rezidentu iz Centralnog registra

privednih subjekata (naziv rezidenta, adresu, opštinu, status, djelatnost i datum osnivanja).

Status rezidenta - označava da li rezident redovno posluje ili je u postupku stečaja, odnosno likvidacije.

Djelatnost (pretežna djelatnost) - predstavlja pretežnu djelatnost za koju je rezident

registrovan. Klikom na lupu iz padajuće liste izabrati odgovarajuću opciju.

Vrsta subjekta - označava jednog od subjekata razvrstanih po “Šifarniku vrste subjekata”(dat u

Prilogu). Klikom na lupu odabrati šifru subjekta iz padajuće liste u skladu sa sektorom kojem

pripada rezidenta.

66

Vrsta ulaganja – za ovo polje nije obavezan unos kod RN–1.




Ime i prezime, telefon, e-mail i datum unosa će biti popunjeni zahvaljujući informacijama dostavljenim pri preuzimanju tokena. Potrebno je samo unijeti naziv računovodstvene agencije u slučaju da izvještaj popunjava računovodstvena agencija. Računovodstvena agencija označava lice kome je rezident, u skladu sa Zakonom o računovodstvu, povjerio vođenje poslovnih knjiga i sastavljanje finansijskih izvještaja.

PODACI O PROMETU NA RAČUNU

Broj računa - unosi se broj računa rezidenta kod strane banke. Ukoliko rezident ima više računa u

inostranstvu potrebno je da posebno dostavi izvještaj za svaki račun.

Naziv strane banke u kojoj je račun otvoren - unosi se tačan naziv strane banke u kojoj je rezident

otvorio račun.

Zemlja strane banke u kojoj je račun otvoren - označava šifru zemlje iz po ISO 3166 u kojoj strana banka

ima sjedište. Klikom na lupu iz padajuće liste izabrati odgovarajuću opciju.

67

Početno stanje - označava stanje na računu na početku izvještajnog perioda u EUR. Ovo polje će uvijek

biti automatski ažurirano na osnovu unijetih podataka iz prethodnog perioda i podaci se ne mogu

promijeniti. Izuzetak je prvi mjesec za koji se podaci unose - januar 2017. godine, kada u ovo polje

treba upisati iznos stanja na računu u inostranstvu na dan 31.12.2016. godine u EUR.

Novo stanje - označava stanje na računu na kraju izvještajnog perioda. Ovo polje će uvijek biti

automatski ažurirano na osnovu unijetih podataka o transakcijama na računu.

Podaci o transakcijama na računu

NAPOMENA: Transakcije trebaju da reflektuju razliku između početnog i novog stanja na računu u

inostranstvu. Da bi se dodala transakcija treba kliknuti na znak plus (+). Svaku transakciju treba

prikazati posebno.

Vrsta transakcije - označava povećanje ili smanjenje sredstava na računu, u zavisnosti od toga kako

transakcija utiče na stanje na računu. Klikom na strelicu iz padajuće liste izabrati odgovarajuću

opciju.

Šifra osnova - označava jednu od transakcija razvrstanih po Šifarniku osnova transakcija (dat u Prilogu). Klikom na lupu iz padajuće liste odabrati odgovarajuću opciju.

68

Naziv ino partnera – unosi se naziv inopartnera prema kome je izvršeno plaćanje, odnosno koji je izvršio uplatu na račun rezidenta. Zemlja - označava šifru zemlje po ISO 3166 u kojoj je sjedište inopartnera. Klikom na lupu iz padajuće liste odabrati odgovarajuću opciju. Iznos - unosi se iznos za koji su povećana, odnosno smanjena sredstva na računu po osnovu odgovarajuće transakcije iskazane u EUR.

Polja Matični broj banke u zemlji i Broj naloga za povraćaj se popunjavaju samo u slučaju povraćaja

sredstava. Ukoliko je svrha plaćanja povraćaj sredstava preko domaće banke, polja „Banka“ (povraćaj

sredstava) i „Broj naloga“ za povraćaj popunjava se tako što se izabere iz padajuće liste domaća banka i

upiše broj naloga kod te banke.

NAPOMENA: Kada su podaci unijeti kliknuti na polje „OK“, a zatim nastaviti sa unosom za sljedećeg

nerezidenta. U slučaju potrebnih izmjena kod već unijetih podataka možete kliknuti na malu olovku

pored nerezidenta u tabeli „pregled podataka“.

Napomena

Na strani „Napomena“ može se ostaviti kratak komentar ili objašnjenje u vezi sa popunjenim


Pregled i potpis








69

PRILOG: Šifarnici

ŠIFARNIK VRSTE ULAGANJA

Šifra Opis

1 Osnivanje novog privrednog duštva (green field investicija)

2 Preuzimanje udjela u kapitalu od drugih domaćih ili inostranih pravnih ili fizičkih lica (brown field investicija)

3 Preuzimanje udjela u kapitalu u procesu privatizacije

4 Osnivanje dijela stranog društva

ŠIFARNIK VRSTE STRANOG ULAGANJA

Šifra Opis

A Direktni strani investitor (osnivač/vlasnik)

B Ogranak (obrnuto ulaganje)

FA Horizontalno povezana kompanija koja pripada grupi kompanija direktnog stranog ulagača

FB Horizontalno povezana kompanija koja pripada grupi kompanija ogranka nerezidenta

C Ne postoji vlasnički odnos

ŠIFARNIK VRSTE SUBJEKTA

Šifra vrste subjekta za rezidente

Šifra vrste subjekta za nerezidente

Opis

S.1 S.2

S.11 S.21 NEFINANSIJSKI SEKTOR

S.11001 S.21101 Javna nefinansijska društva

110011 Javne službe jedinica lokalne samouprave

110012 Privredna društva u državnom vlasništvu

S.11002 S.21102 Ostala nefinansijska privredna društva, odnosno preduzetnici

S.11003 S.21103 Ino-kontrolisana nefinansijska društva, rezidenti u Crnoj Gori (samo dio stranog društva)

S.12 S.22 FINANSIJSKI SEKTOR

S.122 S.222 Depozitne institucije osim centralne banke (banke)

S.123 S.223 Fondovi očuvanja vrijednosti imovine (novčani fondovi)

S.124 S.224 Investicioni fondovi

S.125 S.225 Ostali finansijski posrednici osim društava za osiguranje i penzionih fondova

S.126 S.226 Pomoćne finansijske institucije

S.127 S.227 Društva koja se bave prenosom finansijskih sredstava i zajmodavci

S.128 S.228 Društva za osiguranje/reosiguranje

S.12801 S.22801 Javna društva za osiguranje

S.12802 S.22802 Privatna društva za osiguranje

S.129 S.229 Penzioni fondovi

S.12901 S.22901 Javni penzioni fondovi

S.12902 S.22902 Privatni penzioni fondovi

S.13 S.23 OPŠTA DRŽAVA

S.1311 S.2311 Centralna država (državni organi i organizacije)

S.1313 S.2313 Jedinice lokalne samouprave

S.1314 S.2314 Fondovi socijalnog osiguranja

S.14 S.24 FIZIČKA LICA

S.15 S.25 NEPROFITNE INSTITUCIJE KOJE PRUŽAJU USLUGE STANOVNIŠTVU

S.26 INSTITUCIJE I TIJELA EVROPSKE UNIJE

S.27 MEĐUNARODNE ORGANIZACIJE KOJE NISU U EU

70

ŠIFARNIK OSNOVA TRANSAKCIJA

O p i s

Naplate iz Plaćanja u

inostranstva inostranstvo

I. TRANSAKCIJE IZMEĐU REZIDENATA I NEREZIDENATA

TEKUĆI RAČUN – ROBA

– Roba uključuje sve naplate, odnosno plaćanja izvoza i uvoza robe, po izvršenom izvozu i uvozu robe. Naplata,

odnosno plaćanje prevoznicima robe prodate u lukama i na aerodromima, ako je pri izvozu, odnosno uvozu

popunjena carinska deklaracija. Plaćanja kupljene i naplata prodate robe u okviru poslova posredovanja robe

uključeni su u stavku poslove posredovanja. .

112 112

– Avansne naplate i plaćanja (avansi) do 90 dana pri izvozu i uvozu robe uključuje naplate robe izvršene

prije samog izvoza, odnosno plaćanja uvoza robe prije samog uvoza. Ne uključuju se avansi po osnovu izvođenja

investicionih radova u inostranstvu.

506 106

–Naplate izvoza, odnosno plaćanje uvoza robe bez carinske deklaracije uključuje izvoz, odnosno uvoz

knjiga, stručne literature, prodaja robe strancima, uključujući naplate, odnosno plaćanja prevoznicima robe

prodate u lukama, pristaništima i na aerodromima ako pri izvozu, odnosno uvozu nije bila popunjena carinska

deklaracija, bez obzira na to da li su plaćanje, odnosno naplata izvršeni prije ili poslije isporuke robe.

147 147

– Otpisi razlika na fakturisanu vrijednost robe 650 650

– Pripis razlika na fakturisanu vrijednost robe 651 651

– Primljena pokrića za loro (izvozne) akreditive 514

– Poslovi posredovanja obuhvataju sve naplate i plaćanja u okviru poslova posredovanja. Posredovanje je

definisano kao kupovina robe koju rezident kupi od nerezidenta i ponovna naknadna prodaja iste robe

nerezidentu bez ulaska robe u zemlju.

516 116

TEKUĆI RAČUN – USLUGE

OPLEMENJIVANJE I POPRAVKE

– Usluge oplemenjivanja robe uključuje naplate, odnosno plaćanja za usluge dorade, prerade i oplemenjivanja

robe (rafinisanje nafte, poslove dorade u tekstilnoj i metalskoj industriji, poslove dorade u brodogradnji,

sklapanje, označavanje, pakovanje, i sl.) koje obavljaju preduzeća1 koja nisu vlasnici robe koja se oplemenjuje.

Ova stavka uključuje samo vrijednost usluge i korišćenog materijala, ali ne i vrijednost robe koja se

oplemenjuje. Isključena je montaža građevinskih elemenata (uključeno u građevinske usluge), popravke

kompjuterske opreme (uključeno u kompjuterske usluge), kao i održavanje uređaja i opreme na

terminalima/lukama (uključeno u transportne usluge).

315 315

– Usluge popravki i održavanja (servisiranja) robe uključuje održavanje i popravke koje obavljaju rezidenti

nad robom u vlasništvu nerezidenata (i obratno). Vrijednost održavanja ili popravki uključuje sve djelove ili

materijale koje je nabavio serviser i koji su uključeni u naknade. Popravke i održavanje brodova, aviona i ostalih

prevoznih sredstava uključeni su u ovu stavku. Isključena su plaćanja za popravke koje vrše građevinska i

monterska preduzeća (vidjeti Investicioni radovi, izgradnja i montaža), popravki kompjuterske opreme (vidjeti

Telekomunikacione, kompjuterske i informacione usluge) i održavanja uređaja i opreme na aerodromima i u

lukama (vidjeti Vazdušni saobraćaj – ostalo i Pomorski saobraćaj – ostalo). Djelovi i materijali koji se

obračunavaju zasebno moraju biti uključeni u robe.

314 314

TRANSPORT

Pomorski saobraćaj uključuje sve usluge prevoza u pomorskom saobraćaju.

– Prevoz putnika 202 202

– Prevoz robe 201 201

– Ostalo 208 208

Vazdušni saobraćaj uključuje sve usluge prevoza u vazdušnom saobraćaju.



– Ostalo 248 248

1 Napomena: Pojam „preduzeće“ u ovom šifarniku označava domaća privredna društva i ostale rezidente i/ili strane kompanije

71

Drumski saobraćaj uključuje sve usluge prevoza u drumskom saobraćaju.



– Ostalo 258 258

Željeznički saobraćaj uključuje sve usluge prevoza u željezničkom saobraćaju.



– Ostalo 228 228

Prevoz unutrašnjim vodenim putevima odnosi se na međunarodni prevoz rijekama, kanalima i jezerima.

Uključeni su vodeni putevi koji se nalaze unutar jedne države, kao i oni koji se nalaze u dvije ili više država.



– Ostalo 238 238

Prevoz putnika obuhvata prevoz nerezidenata u međunarodnom saobraćaju domaćim transportnim sredstvima,

prevoz rezidenata stranim prevoznim sredstvima, prevoz putnika u zemlji stranim prevoznim sredstvima,

uključujući ostale troškove koji nastanu pri prevozu putnika (troškovi viška prtljaga, hrana i piće u prevoznim

sredstvima i sl.). U ovu stavku ne uključuje se prevoz nerezidenata domaćim prevoznim sredstvima unutar

zemlje (vidjeti Turizam).

Prevoz robe obuhvata prevoz robe i usluge utovara na prevozno sredstvo, odnosno istovara, ako je ugovorom

između vlasnika robe i prevoznika dogovoreno da prevoznik izvrši i te usluge.

Ostalo obuhvata sve vrste usluga u lukama, na aerodromima i drugim terminalnim linijama. Ove usluge

obuhvataju : kargo, utovar, istovar,čuvanje, skladištenje, pakovanje, održavanje i čišćenje opreme za transport,

vuča i spasavanje vozila, iznajmljivanje veza (npr. godišnji vez), kao i provizije i marže agenata za izvršene

usluge prevoza robe i putnika. U ovu stavku ne uključuju se usluge iznajmljivanja vozila sa posadom (vidjeti

Iznajmljivanje vozila sa posadom), eksploatacioni troškovi transportera (vidjeti Ostale usluge povezane sa

transportom), ostalo skladištenje robe (vidjeti Ostale poslovno–tehničke usluge).

Ostale usluge transporta

– Transport električne energije – obuhvata usluge za prenos električne energije visokonaponskim vodovima

pomoću povezanih grupa linija i povezane opreme između tačaka snabdjevača i tačaka gdje se ona pretvara u

niskonaponsku električnu energiju za isporuku potrošačima ili za isporuku drugim električnim sistemima.

Uključene su naknade za prenos električne energije kada je on odvojen od proizvodnog procesa i procesa

distribucije. Isključene usluge distribucije električne energije (koje su uključene pod stavkom ostale poslovne

usluge povezane sa transportom) i samo pružanje električne energije.

213 213

–Transport nafte i gasa cjevovodima uključuje međunarodni prevoz robe cjevovodima, poput prevoza nafte i

povezanih proizvoda i gasa. Isključene su usluge distribucije, obično od podstanica do potrošača (koje su

uključene pod stavkom ostale poslovne usluge povezane sa transportom), kao i vrijednost prevezenih proizvoda

(koji su uključeni pod stavkom robe).

214 214

– Špediterske usluge 270 270

– Iznajmljivanje vozila sa posadom za određeni period 218 218

– Ostale usluge povezane sa transportom obuhvataju troškove eksploatacije, naknada za puteve, tranzitne

takse, takse za prelet. 219 219

– Poštanske i kurirske usluge obuhvataju usluge koje su podrška uslugama telekomunikacija i drugim sličnim

uslugama: PTT usluge, prikupljanje, prevoz i isporuka pisama, novina, časopisa, brošura, ostalih štampanih

materijala i paketa, kao i usluge koje se obavljaju u pošti i usluge iznajmljivanja poštanskih sandučića.

249 249

PUTOVANJA–TURIZAM

– Otkup, odnosno prodaja efektivnog stranog novca od nerezidenata, odnosno nerezidentima. Isključen je

otkup, odnosno prodaja gotovog novca od rezidenata (vidjeti Transakcije između rezidenata i neutralne

transakcije).

701 701

– Otkup, odnosno prodaja čekova od nerezidenata, odnosno nerezidentima (retransfer za neutrošene Eur–

e). Isključen je otkup, odnosno prodaja čekova od rezidenata (vidjeti Transakcije između rezidenata i neutralne

transakcije)

699

699

– Prodaja, odnosno kupovina domaćeg sredstva plaćanja (valute) u inostranstvu 707 707

– Plaćanja u inostranstvu za prodate čekove stranih izdavalaca – 341

– Turističke usluge obuhvataju usluge turističkih agencija uključujući avanse, usluge smještaja – hotela i drugih

smještajnih objekata, usluge restorana, organizaciju izleta i sl. 702 895

– Ostalo obuhvata prodaju robe i drugih usluga turistima, dozvole za lov i ribolov, prodaju bonova za naknadu

za puteve za vozila strane registracije i benzinski bonovi. 705 702

72

–Kockarnice obuhvataju otkup gotovine od igara na sreću odnosno prodaja gotovine za potrebe kockarnica. 713 713

–Službena putovanja u inostranstvo obuhvataju ukupne troškove službenih putovanja rezidenata u

inostranstvu, osim troškova eksploatacije koji se uračunavaju u transportne troškove. Ova stavka obuhvata

kupovinu roba i usluga od strane poslovnih putnika. Takođe je uključeno sticanje roba i usluga za vlastitu

upotrebu od strane sezonskih, pograničnih i ostalih radnika koji su nerezidenti zemlje u kojoj su zaposleni.

– 340

–Nadoknada plaćenih troškova službenog boravka nerezidenata u zemlji 342 –

– Zdravstvene usluge turistima obuhvataju troškove i naknade lečenja u bolnicama, lečilištima i

rehabilitacionim centrima, kao i troškove medicinskih tretmana i sl. 401 804

– Ukupni troškovi za školovanje obuhvataju stipendije i školarine, troškove specijalizacije. 812 812

INVESTICIONI RADOVI, GRADNJA I MONTAŽA

– Građevinski radovi u zemlji obuhvataju usluge gradnje i montaže, uključujući uvezenu opremu i robu, koju

kupuje nerezident, za rad na projektima za radove kraće od godinu dana. Isključena je isplata dobiti od

izvršenih investicionih radova (uključeno u Dobit po osnovu izvođenja investicionih radova u zemlji i

inostranstvu)

317 317

– Avansi po osnovu građevinskih radova u zemlji obuhvataju avanse, odnosno prilive po privremenim

situacijama i obračunima (odnose se na preduzeća koja moraju odvojeno da vode računovodstvo za poslovnu

jedinicu ili da plaćaju porez u državi u kojoj obavljaju investicionu djelatnost), kao i plaćanja u inostranstvu po

osnovu izvođenja investicionih (građevinskih) radova u zemlji. Isključena je isplata dobiti od izvršenih

investicionih radova (uključiti u 420 Dobit po osnovu izvođenja investicionih radova u zemlji i inostranstvu).

421 421

Građevinski radovi u zemlji koje izvode nerezidenti obuhvataju izvođenje investicionih radova u zemlji koje

izvode nerezidenti kraće od godinu dana, a odnose se na pripremu lokacije, građevinske radove na

visokogradnji ili niskogradnji, instalaciju i montažu strojeva, opreme i postrojenja, građevinske popravke.

Isključuje se priprema lokacije za rudarstvo, vađenje nafte i gasa (uključeno u 306 Usluge u vezi s

poljoprivredom, rudarstvom i prerađivačkom industrijom, uključujući usluge prerade otpadaka) i isplata dobiti

od izvršenih investicionih (građevinskih) radova (uključeno u 420 Dobit po osnovu izvođenja investicionih

radova u zemlji i inostranstvu).

475 475

Građevinski radovi koji se izvode u zemlji u trajanju preko godinu dana obuhvataju naplate i sva plaćanja,

uključujući i avanse, po osnovu investicionih (građevinskih) radova koje nerezidenti izvode u zemlji u trajanju

preko godinu dana

423 423

– Građevinski radovi u inostranstvu obuhvataju građevinske radove koje rezidenti obavljaju u inostranstvu u

trajanju do godinu dana, a uključuju usluge gradnje i montaže, uključujući kupovinu opreme i robe u

inostranstvu (koju vrši rezident) za rad na projektima, zatim pripremu lokacije, građevinske radove na

visokogradnji ili niskogradnji, instalaciju i montažu strojeva, opreme i postrojenja, zatim usluge iznajmljivanja

građevinske opreme, građevinske popravke.

422 422

– Avansi po osnovu građevinskih radova u inostranstvu obuhvataju avanse po osnovu investicionih radova

odnosno prilive po privremenim situacijama i obračunima (odnose se na preduzeća koja moraju odvojeno da

vode računovodstvo za poslovnu jedinicu ili da plaćaju porez u državi u kojoj obavljaju investicionu djelatnost).

Ova stavka ne uključuje isplatu dobiti od izvršenih investicionih radova (uključiti u 420 Dobit po osnovu

izvođenja investicionih (građevinskih) radova u inostranstvu).

424 424

OSIGURANJE

– Osiguranje – premije 259 259

– Provizije društava za osiguranje i dobrovoljnih penzionih fondova 264 264

– Provizije reosiguravača 267 267

– Reosiguranje – premije 268 268

– Reosiguranje – naknade štete 269 269

– Uplata doprinosa u dobrovoljne penzione fondove u zemlji obuhvataju naplate i plaćanja koje nerezident

vrši po osnovu penzijskog doprinosa u dobrovoljne penzione fondove u zemlji. 263 263

FINANSIJSKE USLUGE

– Provizija i troškovi bankarskog i drugog kreditnog posredovanja obuhvataju provizije i naknade

povezane sa: odobravanjem kredita i primanjem depozita, akreditivima, garancijama, finansijskim lizingom,

isplatom šteta između rezidentnog i nerezidentnog osiguravača, zatim finansijskim savjetovanjima, upravljanjem

finansijskom imovinom, poslovanjem platnim karticama, usluge određivanje kreditnog rejtinga, usluge procjene

boniteta i sl.

400 400

– Provizija na transakcije hartijama od vrijednosti i finansijskim derivatima 403 403

PRAVA INDUSTRIJSKE SVOJINE

– Licence, patenti, robni žigovi i druga autorska prava obuhvataju plaćanja, odnosno naplate naknada za

licence i druge takse za korišćenje autorskih prava. Ova stavka uključuje naknade za licence za reprodukciju ili

distribuciju intelektualnog vlasništva koje proizlazi iz proizvedenih originala ili prototipova (kao što su

vlasnička prava nad knjigama i rukopisima, kompjuterskom programskom opremom, nosiocima zvuka) i

povezana prava (kao što su prava na izvođenje uživo ili za televizijsko, kablovsko ili satelitsko emitovanje),

osim Kupovine i prodaje patenata i licenci (vidjeti Prodaja, odnosno kupovina patenata, licenci i druge

nematerijalne imovine)

301 301

73

– Franšiza 410 410

TELEKOMUNIKACINE, KOMPJUTERSKE I INFORMACIONE USLUGE

– Telekomunikacione usluge obuhvataju usluge prenosa zvuka, prenos informacija telefonom ili teleksom,

telegrami, kablovski ili satelitski prenos, uključujući doprinose za gledanje satelitskih programa, zakup satelita,

elektronska pošta i sl. Uključene su i usluge mobilne telefonije, glavne internetske mreže i usluge mrežnog

pristupa, uključujući pružanje pristupa internetu. Isključene su usluge instaliranja opreme za telefonsku mrežu

budući da su one uključene u građevinarstvo i usluge baze podataka (koje su uključene u informacione usluge).

Ova stavka ne uključuje vrijednost prenesenih informacija.

245 245

– Kompjuterske usluge obuhvataju obradu podataka, aktivnosti povezane sa bazama podataka, izrada

kompjuterskih programa, održavanje i popravke kompjuterske opreme, savjetovanja u oblasti računarstva i sve

ostale usluge vezane za hardver i/ili softver. Isključene su naknade za licence za reprodukovanje i/ili

distribuiranje softvera koje su uključene u naknade za upotrebu intelektualnog vlasništva (uključeno u 301

Licence, patenti, robni žigovi i druga autorska prava).

302 302

– Informacione usluge – usluge novinskih agencija obuhvataju pružanje vijesti, fotografija i važnih članaka

(priloga) medijima. 312 312

– Ostale informacione usluge obuhvataju usluge baza podataka novinskih agencija (osnivanje baze podataka,

pohrana podataka, publikovanje podataka i baza podataka, uključujući direktorije) na mreži i preko magnetnih,

optičkih ili štampanih medija i internetske portale za pretraživanje (usluge pretraživača koji pronalaze

internetske adrese za klijente koji unesu ključnu riječ). Takođe su uključene pretplate na novine i časopise

putem pošte, elektronskog prenosa ili drugim sredstvima, druge usluge pružanja mrežnog sadržaja te

bibliotekarske i usluge arhiviranja. Isključena je prodaja novina i časopisa uključene u promet robom.

Preuzimanje sadržaja koji nije softver (koji je uključen u kompjuterske usluge) ili audio ili video sadržaj

(uključeni u audiovizuelne i povezane usluge) uključeno je u informacione usluge.

313 313

OSTALE POSLOVNE USLUGE

Usluge istraživanja i razvoja

– Usluge istraživanja i razvoja obuhvataju fundamentalna i primijenjena istraživanja, laboratorijske i druge

usluge, projekti i elaborati, arheološka istraživanja, kotizacije za stručne skupove. Takođe su uključena

komercijalna istraživanja povezana s elektronikom, farmacijom i biotehnologijom.

303 303

– Prodaja, odnosno kupovina patenata, licenci i druge nematerijalne imovine koja proizilazi iz

istraživanja i razvoja. 770 770

Profesionalne usluge i usluge konsalting menadžmenta

– Usluge propagande i ispitivanja tržišta obuhvataju oglašavanje u medijima, sajamske izložbe, prezentacija

proizvoda u inostranstvu, ispitivanje tržišta. 300 300

– Pravne usluge obuhvataju pravne savjetodavne usluge i usluge zastupanja u svim pravnim, sudskim i

zakonskim postupcima, usluge sastavljanja pravne dokumentacije i instrumenata. 304 304

– Računovodstvene usluge obuhvataju usluge vođenja poslovnih knjiga za društva i ostale učesnike u privredi,

usluge kontrole računovodstvenih evidencija i finansijskih izvještaja, usluge poreskog planiranja i savjetovanja

društvima i pripremu poreske dokumentacije.

309 309

– Usluge poslovnog savjetovanja i savjetovanja u vezi s upravljanjem i usluge odnosa s javnošću

obuhvataju preduzetnički i poslovni konsalting, kotizacije za poslovne skupove. Uključene su naknade za

upravljanje, revizija upravljanja, savjetodavne usluge vezano uz tržišno upravljanje, ljudske resurse, upravljanje

proizvodnjom i upravljanje projektima; i usluge savjetovanja, davanja smjernica i pružanja operativnih usluga

vezano uz poboljšanje slike klijenata u javnosti i njihovih odnosa s javnošću i s drugim institucijama.

305 305

Usluge istraživanja tržišta i ispitivanja javnog mnjenja obuhvataju dizajn, stvaranje i marketing oglasa

agencija za oglašavanje, plasmane u medijima, uključujući kupovinu i prodaju oglasnog prostora, usluge

održavanja izložbi na sajmovima, reklamu proizvoda u inostranstvu, istraživanje tržišta, telemarketing i

ispitivanje javnog mnijenja vezano za različita pitanja.

325 325

– Ostale usluge obuhvataju usluge čuvanja i traženja, prevođenje i tumačenje, fotografske usluge, usluge

čišćenja, komunalne usluge, usluge obrade tenderske dokumentacije. 307 307

Tehničke, trgovinske i ostale poslovne usluge

– Arhitektonske usluge obuhvataju transakcije koje se odnose na planiranje građevina i izrade idejnog

arhitektonskog rješenja. 316 316

– Inženjerske usluge obuhvataju planiranje, razvoj i upotrebu mašina, materijala, instrumenata, struktura,

procesa i sistema. Usluge ovog tipa uključuju pružanje planiranja, nacrta i studija vezano za građevinske

projekte. Isključen je rudarski inženjering (uključen u 323 Usluge vezane s rudarstvom i vađenjem nafte i gasa).

318 318

– Naučne i druge tehničke usluge obuhvataju geodetska istraživanja, kartografiju, testiranje proizvoda i

izdavanje potvrda i usluge tehničkog ispitivanja i druge slične tehničke usluge. 321 321

Usluge zbrinjavanja otpada i uklanjanja zagađenja, poljoprivredne i rudarske usluge

– Usluge u vezi s poljoprivredom, rudarstvom i ribarstvo, uključujući usluge prerade obuhvataju

poljoprivredne usluge koje se odnose na poljoprivredu, usluge vezane za lov, šumarstvo i sječu drva i ribarstvo,

kao i veterinarske usluge.

306 306

– Usluge zbrinjavanja otpada i uklanjanja zagađenja obuhvataju prikupljanje i odlaganje otpada, sanaciju,

sanitarne i ostale usluge zaštite okoline. Takođe su uključene usluge vezane za zaštitu okoline, poput smanjenja

emisije ugljendioksida koje nisu uključene u neku posebnu kategoriju.

322 322

74

– Usluge vezane za rudarstvo i vađenje nafte i gasa obuhvataju rudarske usluge koje se pružaju na naftnim i

plinskim poljima, uključujući bušenje, postavljanje bušećih tornjeva, usluge popravki i demontiranja i

cementiranje naftnih i plinskih bušotina. Ovdje su uključene i usluge vezane za ispitivanje i istraživanje

mineralnih ležišta, kao i rudarsko inženjerstvo i geološko mjerenje tla.

323 323

Usluge operativnog zakupa (lizinga)

– Zakup opreme obuhvata sve vrste zakupa opreme (mašine, kompjuteri i druga oprema). 489 489

–Iznajmljivanje transportnih sredstava bez posade na određeni period obuhvataju usluge iznajmljivanja

brodova bez posade, iznajmljivanje aviona bez posade, iznajmljivanje ostalih vozila bez posade. 490 490

Usluge povezane sa trgovinom

– Zastupnička i posrednička provizija i drugi troškovi u vezi s trgovinom obuhvataju provizije za

transakcije robom i uslugama koje se isplaćuju trgovcima, posrednicima na robnoj berzi, dilerima, voditeljima

aukcija i komisionarima. Isključene su naknade za franšizu (uključene u naknade za upotrebu intelektualnog

vlasništva koje nisu negdje drugo uključene), usluge posredovanja vezane za finansijske instrumente (koje su

uključene u finansijske usluge), usluge posredovanja u osiguranju (uključene u pomoćne usluge osiguranja), kao

i naknade vezane za transport, poput provizija za zastupništvo (uključeno u transport).

310 310

– Skladištenje, osim skladištenja na željezničkim stanicama, aerodromima i lukama (vidjeti Transport) 319 319

– Kontrola kvaliteta i kvantiteta pri preuzimanju robe obuhvata tehničko testiranje robe, analize i izdavanje

sertifikata. 280 280

– Plaćanje zakupa za poslovni prostor 320 320

–Smanjenje potraživanja po osnovu usluga – 308

– Avansne naplate i plaćanja do 90 dana po osnovu usluga osim avansa kod investicionih radova i turizma 507 107

(vidjeti Avansi po osnovu građevinskih radova).

LIČNE I KULTURNE USLUGE I USLUGE U VEZI S REKREACIJOM

– Audiovizuelne usluge obuhvataju provizije u vezi s filmskom i video djelatnošću, radio i televizijskom

djelatnošću, kao i naknade za licence za prava distribucije i honorari. Ova stavka uključuje usluge i povezane

naknade vezane za proizvodnju filmova (na filmskoj traci ili videozapisu), radio i televizijskog programa (uživo

ili na snimci) i muzičkih zapisa. Uključeni su iznajmljivanje audiovizuelnih i povezanih proizvoda te pristup

kodiranim televizijskim kanalima (kao što su kablovske ili satelitske usluge), masovno proizvedeni

audiovizuelni proizvodi kupljeni ili prodati za stalnu upotrebi koji se isporučuju elektronski (prenos datoteka),

naknade izvođačima (glumcima, muzičarima, plesačima), autorima, itd. Isključene su naknade ili licence za

reprodukovanje i/ili distribuciju audiovizuelnih proizvoda ( uključene u naknade za upotrebu intelektualnog

vlasništva koje nisu negdje drugo uključene).

409 409

– Usluge obrazovanja obuhvataju usluge koje se pružaju između rezidenata i nerezidenata, a koje se odnose na

naknade honorara za obavljene usluge nastavnika, lektora, uključujući usluge kurseva i časova koje pružaju u

inostranstvu.

811 811

– Zdravstvene usluge obuhvataju usluge koje pružaju ljekari, medicinske sestre i bolničari i slično osoblje, kao

i laboratorijske i slične usluge, bilo da se pružaju na daljinu ili neposredno. Isključeni su svi izdaci putnika

vezano za obrazovanje i zdravlje (koji su uključeni u putovanja).

810 780

– Usluge povezane s kulturnim nasljeđem obuhvataju usluge muzeja, biblioteka i orkestara, druge kulturne

aktivnosti i kotizacije, članarine kulturnih organizacija, osim onih koje uključuju osobe van zemlje u kojoj su

rezidenti (uključeno u putovanja).

765 765

– Sport i rekreacija obuhvataju usluge povezane sa sportskim i rekreativnim aktivnostima, uključujući

kotizacije, članarine i sl. 760 760

ROBA I USLUGE VLADE

– Prihodi i rashodi domaćih ambasada i konzulata obuhvataju sve transakcije (robom i uslugama) ambasada i

konzulata. 721 721

– Usluge vojnih jedinica i agencija obuhvataju sve transakcije (robom i uslugama) vojnih jedinica i agencija. 722 722

– Ostala državna roba i usluge koje nisu negdje drugo uključene. 723 723

TEKUĆI RAČUNI – PRIMARNI DOHOCI

DOHODAK OD RADA

– Plate i druge naknade zaposlenim sezonskim radnicima za izvršene radove, plate i sve naknade zaposlenim

rezidentima u stranim diplomatskim predstavništvima i međunarodnim organizacijama, odnosno lični dohoci

nerezidenata zaposlenih u našim diplomatskim predstavništvima u inostranstvu.

600 600

–Prihodi od izdržavanja stranih predstavništava u zemlji i troškova domaćih predstavništava u

inostranstvu 720 720

DOHODAK OD KAPITALA

DOHODAK OD DIREKTNIH ULAGANJA

Dohodak od vlasničkih ulaganja

75

– Dividende i druga isplaćena dobit od učešća u kapitalu, odnosno obavljanja privrednih djelatnosti u

inostranstvu ( transfer dobiti), ako je u pitanju direktna investicija (učešće u vlasničkom kapitalu 10% i više). 578 160

– Dobit po osnovu izvođenja građevinskih radova u zemlji i inostranstvu 420 420

– Dohodak od ulaganja u nepokretnosti obuhvata plaćanja po osnovu zakupa zemljišta i nekretnina između

rezidenta i nerezidenta (zakupnine i dr.). 444 444

Dohodak od kamata

– Kamata na interkompanijski kredit obuhvata isplatu kamata na interkompanijski kredit (uplata stranog

kapitala koja ne povećava osnovni kapital, odnosno vraćanje tog kapitala). 513 513

DOHODAK OD PORTFOLIO ULAGANJA

Dohodak od vlasničkih ulaganja

– Prihod od portfolio investicija obuhvata dividende i druga isplaćena dobit od učešća u vlasničkom kapitalu

manjem od 10%. 326 326

– Dohodak od udjela u investicionim fondovim obuhvata dohodak od ulaganja ostvaren od portfolia

investicionog fonda umanjenog za operativne troškove. Neto dobit investicionih fondova nakon odbitka

operativnih troškova pripada akcionarima.

327 327

Dohodak od kamata od ulaganja u dužničke hartije od vrijednosti

– Isplata kamata na ulaganja u obveznice i mjenice 430 430

– Isplata kamata na ulaganja u instrumente tržišta novca 431 431

DOHODAK OD OSTALIH ULAGANJA (dohodak od ulaganja u druge oblike kapitala)

– Kamata na dugoročne kredite i zajmove, uključujući i kamatu po osnovu finansijskog lizinga (isključene su

kamate na interkompanijski kredit). 510 110

– Kamata na kratkoročne kredite (isključene su kamate na interkompanijski kredit). 511 111

– Kamata na uloge po viđenju i oročene uloge 512 512

– Drugi troškovi po osnovu kredita datih inostranstvu, odnosno za kredite uzete u inostranstvu 528 128

– Plaćanja zatezne kamate 529 129

– Dohodak od ulaganja vlasnika polise osiguranja obuhvata ukupan primarni dohodak ostvaren od ulaganja u

tehničke rezerve osiguranja. Uključuju rezerve za koje društvo za osiguranje evidentira odgovarajuću obavezu

prema vlasnicima polise.

509 509

TEKUĆI RAČUN – SEKUNDARNI DOHODAK

– Pomoć i pokloni javnom sektoru obuhvataju pomoći i poklone javnom sektoru, odnosno pomoć javnog

sektora. 802 801

– Pomoć i pokloni ostalih sektora obuhvataju plaćanja između rezidenata i nerezidenata u vidu novčanih

poklona, nasljedstva, izdržavanja i drugi pokloni i pomoći ostalim sektorima, odnosno ostalih sektora. 767 767

– Tekuća međunarodna saradnja obuhvata transfere u novcu između različitih država ili između država i

međunarodnih organizacija. Dio tekuće međunarodne saradnje uključuje saradnju sa institucijama Evropske

Unije

805 805

– Ostali javni transferi obuhvataju primljene poreze, nagrade, redovne transfere državnih institucija

međunarodnim organizacijama, i obrnuto, naknade za stranu tehničku pomoć, članarine i drugi transferi. 803 803

– Rente, penzije, invalidnine i druga socijalna primanja ostalih sektora obuhvataju uplate doprinosa za

socijalno osiguranje u korist stranih fondova ili država, kao i isplate penzija i drugih socijalnih davanja iz stranih

fondova rezidentima.

800 800

Rente, penzije, invalidnine i druga socijalna primanja – država obuhvataju uplate doprinosa za socijalno

osiguranje koje nerezidenti vrše u korist socijalnih fondova u zemlji, kao i isplate iz tih fondova i drugih

socijalnih davanja nerezidentima koje vrše državni fondovi u zemlji.

806 806

– Porezi i naknade države obuhvataju sudske depozite, kaucije, kazne, takse, nagrade, izdate vize, poreske

olakšice i dr. 892 892

–Ostali lični transferi ( porezi, nagrade i drugo) 769 769

– Doznake iz inostranstva u korist domaćih fizičkih lica 780 –

– Doznake iz inostranstva u korist računa domaćih fizičkih lica, odnosno plaćanja u inostranstvo sa računa

domaćih fizičkih lica 781 894

– Doznake radnika u korist pravnih lica. Doznake radnika iz inostranstva u korist njihovih računa;

doznake radnika iz inostranstva u korist organizacija za socijalno osiguranje po osnovu penzijskog

osiguranja radnika i zdravstvene zaštite njihovih porodica

782

– Transferi po osnovu osiguranja obuhvataju naknade štete kod koje su ugovarač osiguranja kod stranog

osiguravača i korisnik su rezidenti, odnosno ugovarač osiguranja kod domaćeg osiguravača i korisnik su

nerezidenti.

260 260

76

– Transferi po osnovu osiguranja obuhvataju naknade štete kod koje je ugovarač osiguranja kod stranog

osiguravača je nerezident, a korisnik rezident, odnosno ugovarač osiguranja kod domaćeg osiguravača je

rezident, a korisnik nerezident.

261 261

KAPITALNI RAČUN – KAPITALNI TRANSFERI

JAVNI SEKTOR

Transferi javnog sektora nerezidentima i transferi nerezidenata javnom sektoru obuhvata transfere novca

koji povećavaju fiksni kapital u zemlji: npr. novčane subvencije za investicione projekte i međuvladine odštete

plaćene na nivou vlada, koncesije za privredna bogatstva šume izvori i dr.). Isključene su koncesije za

infrastrukturu (vidjeti Finansijski račun – ulaganja u vlasničke hartije od vrijednosti – ulaganja stranog

kapitala u domaća preduzeća)

901 901

Oprost duga obuhvata dobrovoljan otpis cjelokupnog ili dijela dugovanja u okviru ugovornog sporazuma

između povjerioca i dužnika. 902 902

TRANSFERI OSTALIH SEKTORA

– Prodaja nepokretnosti stranim diplomatskim predstavništvima, odnosno kupovina nepokretnosti od tih

predstavništava 771 771

– Transferi migranata obuhvataju prenos sredstava povezanih sa migracijom pojedinaca iz jedne privrede u

drugu. 768 768

– Prenosi između računa rezidenata i nerezidenata zbog promjene statusa 640 640

FINANSIJSKI RAČUN

FINANSIJSKI RAČUN – DIREKTNE INVESTICIJE

FINANSIJSKA AKTIVA

Vlasnička ulaganja

– Ulaganje domaćeg kapitala od osnivača (rezidenta) u strane banke i preduzeća obuhvata sva ulaganja u

akcije stranih preduzeća i banaka od osnivača rezidenta (učešće u kapitalu 10% i više), odnosno smanjenje

udjela u kapitalu.

579 179

– Ulaganje domaćeg kapitala od strane ogranka (rezidenta) u matično pravno lice (osnivača– nerezidenta)

obuhvata sva ulaganja u akcije (kapital) matičnog pravnog lica (osnivača) nerezidenta od strane ogranka koji je

rezident, odnosno smanjenje udjela u kapitalu.

556 556

– Ulaganje domaćeg kapitala od strane povezanih lica (sestrinska društva – rezidenata) u drugo povezano

lice (nerezidenta) obuhvata sva ulaganja u akcije stranih povezanih lica (osnivač je rezident ili nerezident),

odnosno smanjenje udjela u kapitalu

554 554

Interkompanijski krediti

– Uplata domaceg kapitala od osnivača (rezidenta) koji ne povecava osnovni kapital, odnosno povraćaj

tog kapitala obuhvata date interkompanijske kredite od osnivača odnosno otplata istih. 566 566

– Uplata domaceg kapitala u matično pravno lice (nerezidenta) od strane njegovog ogranka u zemlji koji

ne povecava osnovni kapital, odnosno povraćaj tog kapitala obuhvata date interkompanijske kredite

matičnom pravnom licu od strane ogranka rezidenta odnosno otplata istih.

665 665

– Uplata domaćeg kapitala od povezanog lica rezidenta (sestrinska društva) koji ne povecava osnovni

kapital u drugo povezano lice nerezidenta, odnosno povraćaj tog kapitala obuhvata date interkompanijske

kredite od strane povezanog lica rezidenta drugom povezanom licu nerezidentu odnosno otplata istih.

664 664

– Prodaja, odnosno kupovina nepokretnosti u inostranstvu 539 139

FINANSIJSKA PASIVA

Vlasnička ulaganja

– Ulaganje stranog kapitala od osnivača (nerezidenta) u domaća preduzeća i banke obuhvata kupovinu i

prodaju akcija ili vlasničkog udjela u osnovnom kapitalu rezidenta pravnog lica, kao i ostale transakcije čija je

svrha povećanje (smanjenje) udjela. Ova stavka uključuje investicione tokove od direktnog ulagača (osnivača)

prema njegovim društvima u koja direktno ulaže (učešće u kapitalu 10% i više). Uključene su i koncesije za

infrastrukturu i dr.

557 157

Ulaganje stranog kapitala u matično pravno lice (rezidenta) od strane njegovog ogranka u inostranstvu –

obuhvata investicijske tokove od ogranka u direktnog ulagača (osnivača). 667 667

– Ulaganje stranog kapitala od povezanog lica nerezidenta (sestrinska društva) u drugo povezano lice

(rezidenta) – obuhvata vlasnička ulaganja između društava koja nisu pod međusobnom kontrolom i ne utiču

jedna na druga, ali su oba pod kontrolom ili uticajem istog direktnog investitora (osnivača).

558 158

– Prodaja, odnosno kupovina nepokretnosti u Crnoj Gori obuhvata prodaju, odnosno kupovinu

nepokretnosti u Crnoj Gori, osim prodaje odnosno kupovine nepokretnosti stranim diplomatskim

predstavništvima (vidjeti Kapitalni račun – prodaja nepokretnosti stranim diplomatskim predstavništvima,

odnosno kupovina nepokretnosti od tih predstavništava).

538 138

– Naplata primljena za prodati udio kapitala u drugom domaćem preduzeću, odnosno plaćanje

nerezidentu za prodati udio u drugom domaćem preduzeću 666 666

77

Interkompanijski krediti

– Uplata stranog kapitala od osnivača koji ne povećava osnovni kapital, odnosno vraćanje tog kapitala

obuhvata dodatnu uplatu sredstava osnivača koja ne povećavaju osnovni kapital ( primljeni odnosno vraćeni

interkompanijski kredit).

560 560

– Uplata stranog kapitala koji ne povećava osnovni kapital u matično pravno lice rezidenta od strane

njegovog ogranka nerezidenta obuhvata uplatu sredstava koja ne povećavaju osnovni kapital u matično pravno

lice rezidenta od strane njegovog ogranka nerezidenta, odnosno vraćanje tog kapitala.

660 660

– Uplata stranog kapitala koja ne povećava osnovni kapital u povezano lice (sestrinska društva) rezidenta

od strane drugog povezanog lica nerezidenta, odnosno vraćanje tog kapitala. 559 159

FINANSIJSKI RAČUN – PORTFOLIO INVESTICIJE

ULAGANJA U VLASNIČKE HARTIJE OD VRIJEDNOSTI

– Portfolio ulaganja rezidenata u strane vlasničke hartije od vrijednosti i udjele u kapitalu (učešće u

kapitalu manje od 10%) 519 519

– Portfolio ulaganja nerezidenata u domaće vlasničke hartije od vrijednosti i udjele u kapitalu (učešće u

kapitalu manje od 10%) 518 518

ULAGANJA U DUŽNIČKE HARTIJE OD VRIJEDNOSTI

– Prodaja, odnosno kupovina dužničkih hartija od vrijednosti stranih emitenata (glavnica): obveznice,

mjenice 540 540

– Prodaja, odnosno kupovina dužničkih hartija od vrijednosti domaćih emitenata(glavnica): obveznice,

mjenice. 541 541

– Prodaja, odnosno kupovina dužničkih hartija od vrijednosti stranih emitenata (glavnica): instrumenti

tržišta novca (blagajnički zapisi, potvrde o depozitu), finansijski derivti–opcije 542 542

– Prodaja, odnosno kupovina dužničkih hartija od vrijednosti domaćih emitenata (glavnica): instrumenti

tržišta novca (blagajnički zapisi, potvrde o depozitu), finansijski derivati–opcije. 543 543

IZVEDENI FINANSIJSKI INSTRUMENTI – FINANSIJSKI DERIVATI

– Priliv odnosno odliv za neto poravnanja po osnovu opcija i forvard instrumenata koje su izdali

nerezidenti (forward, future, swap i sl.) 544 544

– Priliv odnosno odliv za neto poravnanja po osnovu opcija i forvard instrumenata koje su izdali

rezidenti (forward, future, swap i sl.) 545 545

FINANSIJSKI RAČUN – OSTALA ULAGANJA – KREDITI

– Korišćenje, odnosno otplata dugoročnih kredita i zajmova uzetih u inostranstvu (više od jedne godine) 521 121

– Korišćenje, odnosno otplata kratkoročnih kredita uzetih u inostranstvu: kratkoročni finansijski krediti

uzeti 522 123

u inostranstvu

– Prodaja kredita nerezidentima, odnosno vraćanje prodatih kredita nerezidentima 535 135

– Otplata, odnosno korišćenje dugoročnih kredita i zajmova datih inostranstvu (više od jedne godine) 517 166

– Davanje finansijskog lizinga, odnosno otplata finansijskog lizinga 575 175

–Otplata odnosno korišćenje kratkoročnih kredita datih inostranstvu: kratkoročni finansijski zajmovi

dati inostranstvu 523 169

– Korišćenje, odnosno otplata subordiniranih kredita 520 120

– Korišćenje sredstava robnog kredita, odnosno odobrenje sredstava na račun u inostranstvu (1009) za 574 174

plaćanje uvoza robe po zaključenim robnim kreditima

– Posao izvoza, odnosno uvoza robe i usluga sa ugovorenim rokom dužim od 90 dana 524 170

–Plaćanje po osnovu učešća ili kupovina učešća u inostranom sindiciranom kreditu koji se odobrava

rezidentu za plaćanje uvoza robe i usluga iz inostranstva, odnosno naplata po osnovu tog učešća ili

njegove prodaje nerezidentu

526 126

FINANSIJSKI RAČUN – GOTOVI NOVAC I ULOZI

– Polaganje efektivnog stranog novca, Eur–a i čekova na tekuće račune i uloge nerezidenata, odnosno podignuti

efektivni strani novac, Eur–i izdati čekovi s tekućih računa i uloga nerezidenata 898 898

– Prodati putnički čekovi koji glase na Eur–o 706 –

– Povećanje odnosno smanjenje uloga nerezidenata po osnovu kastodi poslova (račun 2202) 500 100

– Povećanje, odnosno smanjenje uloga stranih banaka i drugih finansijskih organizacija (račun 2309, 2310,

2315, 2316) 501 101

78

– Povećanje, odnosno smanjenje uloga nerezidenata (računi 2329, 2330, 2333, 2334, 2341, 2342, 2355,2356,

2371, 2372, 2385, 2386,) 502 102

– Povećanje odnosno smanjenje uloga nerezidenata na eskrow računu (račun 2403, 2404, 2407, 2408, 2411,

2412, 2417, 2418, 2435, 2436, 2439, 2440, 2443, 2444) 503 103

– Povećanje, odnosno smanjenje oročenih uloga nerezidenata (stranih banaka i drugih nerezidenata) 504 104

– Smanjenje, odnosno povećanje oročenih uloga kod stranih banaka 505 105

– Plaćanje po drugim osnovima (plaćanja troškova u zemlji koji se ne smatraju spoljnotrgovinskim poslom, ptt

usluge,komunalne usluge i sl.) sa računa nerezidenata 704 –

– Otkupljivanje deviznih sredstava s računa nerezidenata 703 703

FINANSIJSKI RAČUN – OSTALA IMOVINA I OBAVEZE

– Smanjenje, odnosno povećanje domaćeg kapitala u međunarodnim finansijskim organizacijama (članarine

međunarodnim organizacijama) 580 180

– Naplaćena loro garancija za poslove između rezidenata: namirenje naplaćene loro garancije za poslove 525 125

između rezidenata

– Naplaćena potraživanja po osnovu naplaćene garancije 527 127

– Pokriće gubitka u preduzeću, odnosno pokriće gubitka sopstvenog preduzeća u inostranstvu 622 622

– Plaćanje iz stečajne mase ili po sudskom izvršenju, uključujući naplatu akceptnih naloga 670 670

– Primljena pokrića za podignuti gotovi novac sa štednih knjižica nerezidenata kod domaćih banaka, 508 108

odnosno podignuti gotovi novac sa štednih knjižica stranih banaka

– Primljena pokrića za čekove, odnosno čekovi dostavljeni na naplatu u inostranstvu i korišćenje pokrića za 515 115

loro čekove

– Smanjenje potraživanja po osnovu kapitalnih transakcija – 684

Platne kartice

– Plaćanja za izravnanje stanja na kontokorentnom računu: izmirenje salda na računu platne kartice 532 132

–Plaćanje po osnovu obaveza za utvrdjeni saldo na računu domaćih platnih kartica preko banke plaćanja – 131

II. TRANSAKCIJE IZMEĐU REZIDENATA I NEUTRALNE TRANSAKCIJE

– Otkup, odnosno prodaja efektivnog stranog novca od rezidenata – fizičkih lica 796 700

– Otkup, odnosno prodaja čekova od rezidenata – fizičkih lica 795 795

– Deponovanje, odnosno podizanje efektivnog stranog novca, Eur–a (namijenjenih za transakcije sa

inostranstvom) i putničkih čekova na račune i štedne uloge stanovništva u stranoj valuti 797 897

– Prodaja strane robe nerezidentima i rezidentima u zemlji: plaćanja u inostranstvu za prodatu stranu robu 711 711

(konsignacija i slobodna carinska prodavnica)

– Prenos s računa u inostranstvu na račune u zemlji, odnosno dotacije deviznih računa u inostranstvu 530 130

– Plaćanja za izravnanje stanja na kontokorentnom računu: izmirenje salda na računu dugoročne proizvodne 533 133

kooperacije

– Prenos pokrića za konfirmirane akreditive, odnosno vraćanje neiskorišćenog pokrića za konfirmirane

akreditive 411 411

– Prodaja i kupovina efektivnog stranog novca u inostranstvu: prenos efektivnog stranog novca na račun u

inostranstvu (na teret računa 1009, a u korist računa 1003), dotacija računa 1001 efektivnim stranim novcem 552 152

kupljenim u inostranstvu (na teret računa 1003, a u korist računa 1009)

– Prenos deviza preko računa u inostranstvu između CBCG i ovlašćenih banaka (NAPOMENA: pri dotaciji

računa za CBCG – banka koristi šifru 155, a CBCG šifru 555; pri dotaciji računa 1009 banke, banka 555 155

koristi šifru 555, a CBCG šifru 155

– Prenos sa računa 1009 na drugi račun 1009 u okviru jedne banke: kad se koristi šifra 561 obavezno mora

postojati i odliv sa šifrom 161 i istim podacima, odnosno kad se koristi šifra 161, obavezno mora postojati 561 161

i priliv sa šifrom 561 i istim podacima. Prenos sa jednog računa u inostranstvu na drugi račun u inostranstvu.

– prenos sa računa 1001 na drugi račun 1001 u okviru jedne banke (kad se koristi šifra 583 obavezno mora 583 183

79

postojati i šifra 183 i istim podacima, odnosno ako se koristi šifra 183 obavezno mora postojati i priliv sa šifrom

583 i istim podacima) ( prenos efektive izmedju trezora)

– Prenos sa računa 1009 jedne banke na račun 1009 druge banke: banka koja prima sredstva koristi šifru 562,

a banka koja prenosi sredstva šifru 162 (NAPOMENA: ako je jedna od banaka CBCG, nije dozvoljeno 562 162

koristiti tu šifru, već 155 –555)

– Prenos u zemlji na osnovu prenosa gotovog novca: prenos gotovog novca između banaka preko zbirnih

centara (korišćenje šifre dozvoljeno je samo na računu 1001) (Napomena: banka koja

prenosi sredstva koristi šifru 163, a banka koja prima sredstva šifru 563) 563 163

– Otkup odnosno prodaja efektivnog stranog novca i čekova od ovlašćenih mjenjačnica 572 572

– Prenos između deviznih računa u zemlji (NAPOMENA: za zaduženje računa s koga se vrši prenos koristi se

osnov 165 a za odobrenje računa na koji se vrši prenos – osnov 565) 565 165

– Efektivni strani novac podignut po osnovu obveznica deponovane devizne štednje – 900

– Kupoprodaja sredstava u inostranstvu: prodaja jedne valute i kupovina druge 577 177

– Računska neusklađenost (otvorene stavke) i pogrešna knjiženja 599 199

– Povraćaj ukradenog gotovog novca, odnosno pljačka i krađa gotovog novca 198 198

– Prenos sredstava iz banke priliva na banku isplate 569 –

– Zamjena inostranih valuta za Eur–o 568 168

– Konverzija na računima u zemlji gdje preduzeće ima račun 567 167

Documents

KORISNIČKO UPUTSTVO U VEZI SA … · 4 1. Op šte napomene ... gdje moguće pregledati i izmijeniti podatke o korisniku. 14 Slika 19 – Pregled i izmjena korisničkih podataka 7