Korniza-Ekonomia-27.1.07.08 (1)

Ministria e Arsimit, Shkencs dhe Teknologjis

Programi msimor ARSIMI PROFESIONAL

Programi 2008

Banka dhe Sigurime Niveli I dhe II

Kosov, 2008

1

Republika e Kosovs

Republika Kosova-Republic of Kosovo Qeveria Vlada-Government

Ministria e Arsimit, e Shkencs dhe e Teknologjis- Ministarstva Obrazovanja Nauke i

Tehnologije-Ministry of Education Science &Technology

Kabineti i Ministrit /Kabinet Ministra/ Cabinet of the Minister UDHZIM ADMINISTRATIV ZBATIMI I PLANIT DHE PROGRAMIT PR ARSIMIN PROFESIONAL FUSHA: EKONOMI, PR NIVELIN E PAR (KL.X,XI) NUMR : 17/2008 DAT: 19.08.2008 N baz t Kapitullit VI, neneve 93 (4) dhe 97 (2) t Kushtetuts s Republiks s Kosovs, nenit 6.1 paragrafi (d) t Ligjit mbi Arsimin Fillor dhe t Mesm n Kosov nenit 6, 8, 11 t Ligjit mbi Arsimin dhe Aftsimin Profesional, si dhe nenit 25 paragrafit 7 t Rregullores s Puns t Qeveris s Kosovs nr. 1/2007, Ministria e Arsimit e Shkencs dhe e Teknologjis nxjerr kt Udhzim administrativ (m tutje UA): Neni 1 Qllimi Qllimi i ktij udhzimi sht zbatimi i planit dhe programit msimor pr shkollat profesionale, nivelin e par (kl.X, XI).

Neni 2 Planprogrami Plani dhe programi i ri pr nivelin e par (kl.X, XI), fusha Ekonomi, profilet: banka dhe sigurime, kontabilist, shpedicion, tregtar me pakic dhe shumic, i sht bashkangjitur ktij Udhzimi administrativ.

2

Neni 3 Zbatueshmria Me zbatimin e planit dhe programit t nivelit t par (kl.10, 11) zvendsohen planet dhe programet e deritashme t kl.X,XI. Neni 4 Hyrja n fuqi Ky Udhzim administrativ hyn n fuqi me fillimin e vitit shkollor 2008/2009.

3

PRMBAJTJA

II. orniza e programit msimor profesional pr profilin Banka dhe Sigurime,

III. rofesionale dhe prshkruesit e moduleve t praktikave

e profesionale, kl. 10. i i klasifikimit

eve me faturn

e mjete komunikuese

ve profesionale, kl. 11.

Hartimi i oferts dhe i krkess

. Zhvlersimi i mjeteve joqarkulluese

IV. g prshkruesit e moduleve t praktikave II.

b kave profesionale, kl. 12.

I. Parathnie

KNiveli I dhe II.

Programet e lndve pprofesionale pr Nivelin I a) Programet e lndve profesionale, kl. 10. 1. Kontabilitet 2. Financ 3. Statistik 4. E drejta b) Prshkruesit e moduleve t praktikav1. Klasifikimi i dokumenteve dhe materialeve, sistem2. Prpilimi i bilancit fillestar t gjndjes 3. Libri kryesor4. Kryerja e veprim5. Komunikimi m c) Programet e lndve profesionale, kl. 11. 1. Kontabilitet 2. Financ 3. Statistik 4. Njohje malli d) Prshkruesit e moduleve t praktika1. Veprimet me arkn 2.3. Blerja dhe evidentimi saj 4. Shitja dhe evidentimi i saj56. Qarkullimi i pagesave Pro ramet e lndve profesionale dhe profesionale pr Nivelin a) Programet e lndve profesionale, kl. 12. 1. Banka dhe afarizm bankar 2. Bazat e sigurimeve 3. Komunikim biznesi 4. Marketing

) Prshkruesit e moduleve t prakti1. Taksat dhe sigurimet

4

2. Marrdhniet e biznesit me bankat 3. Mnyrat e kryerjes s pagesave 4. Transferi bankar 5. Mbajtja e llogaris s nj biznesi 6. Komunikimi me shkrim me palt

5

Parathnie

Shoqrit bashkkohore arsimin e konsiderojn ndr pasurit m t rndsishme t njerzimit dhe prpiqen t gjurmojn potencialin e tij t plot, n mnyr q tu ndihmojn njerzve t ballafaqohen me sfidat e bots s sotme.

Pas nj krize t gjat, shoqria kosovare sot ballafaqohet me nj sfid t re pr tiu bashkangjitur rrjedhave aktuale t zhvillimit ndrkombtar. N sfern e arsimit, reforma e planpro

t tij, lidhen me ndr

Kosov.

jn shkollat teknike e profesionale.

konomik dhe me krkesat e tregut t puns n shkall

, specialistt, prindrit, nxnsit dhe t gjith t interesuarit pr zhvillimin e sistemit t Arsimit t Mesm Profesional t Kosovs t japin ndihmesn e tyre pr ngritjen e nivelit t ktyre shkollave n nivel t shkollave prkatse evropiane e m gjer, sa u prket parametrave e standardeve.

Shfrytzojm rastin ti falnderojm t gjith ata q me prkushtim t madh punuan n kt dokument dhe donatort q kan ndihmuar dhe prkrahur procesin e zhvillimit t planprogramit deri n kt faz.

gramit sht nj reagim ndaj zhvillimeve t reja n shoqrin kosovare. Procesi i reforms s planprogramit synon rritjen e cilsis s arsimit dhe barazis n gzimin e dobive q ofron ai pr t gjith nxnsit dhe inkuadrimin e sistemit t arsimit n rrjedhat aktuale q kan t bjn me reformat e arsimit n sistemet tjera t prparuara. Nevojat e prhershme pr ristrukturimin e shkollimit dhe pr riprkufizimin e qllimeve dhe objektivave

yshimet q shfaqen n shoqri, ekonomi, politik, shkenc e teknologji. Q nga fillimi i veprimtaris n Kosov, Ministria e Arsimit e Shkencs dhe e

Teknologjis (MASHT) reformn e vet e ka mbshtetur n dy shtylla: (a) prfshirja e ekspertve, specialistve dhe konsulentve vendor pr zhvillimin e strukturave t reja, dhe (b) angazhimin e agjencive ndrkombtare e vendore, t cilat ndihmojn Ministrin n sajimin dhe zbatimin e programeve t reja n sistemin e ri t arsimit n

N planprogramet pr arsimin profesional t Kosovs gjersia dhe thellsia e formimit t nxnsve shikohen si nj proces integral q prmbledh dimensionin e prgjithshm t njeriut, dimensionin shoqror t qytetarit dhe dimensionin profesional t puntorit, t pajisur me dije, shprehi dhe vlera t shumfishta. Nxnsit do t ndjekin lnd t prgjithshme dhe profesionale. N kt mnyr, MASHT synon t zhvilloj nj kultur t prgjithshme unike pr t gjith nxnsit q prfundo

Programet e reja t lndve t prgjithshme, s bashku me ato t lndve e t praktikave t ndryshme profesionale, do t sigurojn nj formim bashkkohor, sa i prket kulturs s prgjithshme dhe profesioneve t ndryshme, duke synuar t prgatisin brezin e ri si qytetar t ardhshm t nj shoqrie kosovare t lir e demokratike, t aft pr tu ballafaquar me sfidat e zhvillimit kulturor e e

vendi, rajoni e m gjer. Ministria e Arsimit, e Shkencs dhe Teknologjis i fton t gjith msimdhnsit dhe

drejtuesit e shkollave profesionale

6

Korniza e programit msimor profesional

ARSIMI PROFESIONAL

Programi 2008

Kontabilist Niveli I dhe II

7

Korniza e programit msimor profesional

Lmi: Ekonomi rofiliP : Banka dhe Sigurime

Tregtar me pakic dhe shumic ogjistik

iveli

Kontabilist

Shpedicion dhe LN : I dhe II

1. S

s

in n tregun e puns pr banka dhe sigurime, si dptr it profesional (matur) q lejon kalimin edhe n studimet universitare.

niveln tri

, q synojn konsolidimin te nxnsit, t koncepteve yre me proceset teknike-teknologjike q lidhen me

profesionin e punonjsit t bankave dhe sigurimeve.

ytetar aktiv e

t r rritjen e ktij qllimi jan dhe zhvillimi te nxnsit i ndjenjs s

sip

I. Njoftime t prgjithshme pr shkollimin

truktura e shkollimit

imimi n profilin msimor Banka dhe Sigurime pr niAr velet I dhe II trajtohet n kuadrin e shkollimit t mesm t lart n Kosov.

Niveli i par i arsimimit profesional, me kohzgjatje dy vite msimore pas prfundimit t arsimit t detyruar (kl. 10 dhe 11), i prgatit nxnsit pr kompetencat fillestare (hyrse) t punsimit n profesionin e punonjsit t bankave dhe sigurimeve. Jep nj certifikat t prgatitjes profesionale t nivelit t punonjsit t gjysmkualifikuar (ndihms) dhe mundson kalimin n nivelin e dyt t arsimimit profesional.

Niveli i dyt i arsimimit profesional, me kohzgjatje nj vit msimor (kl. 12) pas prfundimit me sukses t nivelit t par, i prgatit nxnsit pr t fituar nj kualifikim profesional q u mundson atyre integrim

he vazhdimin e arsimimit n nivele m t larta. Jep nj certifikat t prgatitjes rofesionale t nivelit t punonjsit t kualifikuar dhe mundson kalimin n nivelin e et t arsimim

Ky dokument prmban dokumentet kurrikulare t profilit msimor Banka dhe Sigurime pr et I dhe II, t strukturuara n lnd msimore (teorike) dhe module msimore (praktike), grupe kryesore:

(i) grupi i lndve t prgjithshme, q synojn formimin shkencor/humanitar t nxnsve pr t lehtsuar integrimin e tyre n shoqri, si dhe vazhdimin e shkollimit t mtejshm.

(ii) grupi i lndve teorike-profesionaleshkencore, si dhe bjn njohjen e t

(iii) grupi i moduleve t praktiks profesionale, q synojn prgatitjen e nxnsve me kompetencat praktike t nevojshme pr tu integruar me sukses n tregun e puns n sektorin e bankave dhe sigurimeve.

2. Qllimet e prgjithshme t shkollimit Qllimi kryesor i shkollimit (dynivelsh) pr Banka dhe Sigurime sht zhvillimi i personalitetit t nxnsve pr tu inkuadruar n nj shoqri demokratike si qkompetent, si dhe pr tu angazhuar me sukses n tregun e puns gjithnj n ndryshim. Sfida

ndsishme pr avetbesimit, kultivimi i vullnetit t lir n marrjen e vendimeve, nxitja e ndjenjs s

rmarrjes dhe e gatishmris pr t nxn gjat gjith jets.

8

Pr t mundsuar zhvillimin individual t nxnsve nga pikpamja emocionale, intelektuale profesionale, sht e nevojshmedhe q shkolla profesionale tu krijoj atyre:

e siprmarrjes dhe t disiplins, kureshtjen

hme pr t lehtsuar punsimin dhe prparimin drejt arsimit

dhe potencialin e tyre, pr tu orientuar drejt hm personal dhe profesional;

Mundsi pr tu njohur me zhvillimet perspektive t profesionit t tyre, t para kto n europian;

eset teknologjike aktuale e t perspektivs,

he

endore) t mjaftueshme pr t kryer kto

rfundimi me sukses i shkollimit pr profilin msimor Banka dhe Sigurime n nivelin I, it n nivelin II t ktij profili.

rfundimi me sukses i shkollimit pr profilin msimor Banka dhe Sigurime, niveli II, u

e veprimtarin bankare, me marrdhniet e organizatave t ndryshme, publike ose

Mundsi t prshtatshme pr t nxn, pavarsisht nga gjinia, raca, etniteti dhe aftsit fizike e mendore;

Lehtsi pr t kuptuar mjedisin shoqror dhe ekonomik, lokal, kombtar dhe rajonal, si dhe pr t qen t vetdijshm pr rolin q mund t luajn n shoqri; Mbshtetje pr t zhvilluar ndjenjn intelektuale dhe vlerat morale; Kushte pr tu zhvilluar psikologjikisht dhe fizikisht, pr t prballuar vshtirsit q do t ndeshin gjat veprimtarive t ardhshme jetsore dhe profesionale;

Mundsi pr t zhvilluar kompetencat profesionale, t bazuara n njohurit, shprehit dhe qndrimet/vlerat, t mjaftuesdhe aftsimit profesional t mtejshm; Mbshtetje pr t muar me realizm vlerat n drejtimet e karriers profesionale t ardhshme dhe pr t marr prgjegjsi n procesin e zhvillimit t tyre t vazhdues

Mbshtetje pr t zhvilluar format e bashkpunimit dhe t besimit t ndrsjell nprmjet prvojs s puns praktike;

kontekstet e integrimit rajonal dhe

Kushte pr tu njohur me teknologjit dhe procn sektorin e bankave dhe sigurimeve;

Kushte pr t njohur dhe pr t zbatuar rregullat e mbrojtjes n pun e t ruajtjes s mjedisit, n prputhje me standardet ndrkombtare.

3. Grupi t cilit i drejtohet shkollimi Shkollimin pr Banka dhe Sigurime, niveli I dhe II, mund ta ndjekin t gjith t rinjt dt rejat t cilt kan prfunduar me sukses arsimin e detyruar nntvjear, jan n mosh deri 24 vje dhe zotrojn aftsi shndetsore (fizike e mnivele shkollimi.

N raste t veanta, kur krkesat e nxnsve pr t ndjekur kt shkollim jan m t larta se sa mundsit reale t shkollave profesionale t veanta, Ministria e Arsimit, Shkencs dhe Teknologjis (MASHT) prgatit udhzime me kritere t posame pranimi n kto shkolla.

4. Mundsit e shkollimit t mtejshm Pu lejon nxnsve vazhdimin e shkollimPlejon nxnsve vazhdimin e shkollimit n shkalln III (t punonjsit me shkathtsi t larta) n t njjtin profil msimor, pr t fituar diplomn e maturs, me t drejt kalimi n shkollimin e lart universitar. 5. Mundsit e punsimit Shkollimi pr Banka dhe Sigurime, niveli I dhe II, i referohet kryerjes s veprimeve q lidhen m

9

private, me bankat, si edhe me shrbimet n fushn e sigurimeve q jan aktuale dhe shihen p si pr Banka dhe

igurime i nivelit I dhe II mund t punsohet n bank, kompani sigurimesh, ndrmarrje apo Me kualifikime t mtejshme dhe pas nj prvoje

une t konsiderueshme, ai mund t krijoj nj biznes t vetin n kt sektor dhe t punsoj

hkollimit n profilin msimor Banka dhe Sigurime, niveli I, do t zhvilloj te

prv lin e krkuar t

gjitlart it pr Banka dhe Sigurime, niveli II. Kshtu, nxnsi do t

ime dhe teknika t ndryshme (prfshir dhe ato t kompjuterizuara) t

kontekstin profesional, personal dhe shoqror. nale

ialin e tij t brendshm pr krkim t vazhdueshm n drejtim t met e nj bashkjetese demokratike n kontekstin e e iniciativ n marrjen e prgjegjsis pr t ardhmen e tij.

T respektoj parimet e puns n grup dhe t bashkpunoj aktivisht n arritjen e

T bj vlersime dhe vetvlersime nisur nga kritere t drejta, si baz pr t prmirsuar

r t br zgjedhje t prshtatshme t veprimtarive profesionale t ardhshme.

e

t shkollimit dyvjear n profilin Banka dhe Sigurime, le si m posht:

jllon materiale dhe dokumente.

me rparsi pr t ardhmen n tregun e Kosovs. Nisur nga kjo nxnSn vende pune si asistent i profilit prkats.pt tjer. II. Kompetencat e fituara nga nxnsit n prfundim t shkollimit Kompetencat e prgjithshme Ndjekja e snxnsit nj trsi kompetencash t prgjithshme, t cilat do ti shrbejn atij pr

etsimin me efektivitet t programit msimor, zhvillimin n nivekompetencave profesionale dhe integrimin e mtejshm n shoqri dhe n tregun e puns

hnj n ndryshim. Kto kompetenca t prgjithshme do t zhvillohen n nj nivel m t gjat kryerjes s shkollim

jet i aft: T komunikoj n mnyr korrekte, me shkrim dhe me goj, pr t shprehur mendimet endjenjat e tij dhe pr t argumentuar opinionet pr shtje t ndryshme. T prdor burmbledhjes dhe t shfrytzimit t informacioneve t nevojshme pr zhvillimin e tij personal dhe profesional.

T angazhohet fizikisht, mendrisht dhe emocionalisht n zgjidhjen e situatave t ndryshme problemore q do t ndesh n

T manifestoj qasje t nj kritike konstruktive ndaj zhvillimeve profesionale, persodhe shoqrore. T nxit potenczgjidhjeve t reja, m efektive dhe m efiiente. T respektoj rregullat dhe pariintegrimeve lokale, rajonale dhe globale. T manifestoj guxim dh

T tregoj vetkontroll n ushtrimin e veprimtarive t tij n kontekstin e pavarsis n vendimmarrje.

T organizoj drejt procesin e t nxnit t tij dhe t shfaq gatishmrin e vullnetin pr nj t nxn q zgjat gjith jetn.

objektivave t pranuara.

dhe uar m tej arritjet.

T hulumtoj vetveten dhe rrugt e mundshme t karriers profesionale p Kompetencat profesional Me prfundimin e suksesshmniveli I, nxnsi do t jet i aft t ushtroj kompetencat profesiona Klasifikon, fa

10

Prpilon bilance fillestare. Regjistron transaksione t thjeshta ekonomike n Librin kryesor.

, fax, internet. ypsin, skenerin, fotokopjuesin etj.

Kryen veprime me dokumentacionin e blerjes.

er. rdor n mnyr t pavarur literaturn me qllim ngritjen profesionale.

tejshm njvjear n profilin msimor t rris n nj shkall m t lart nivelin e

si dhe do t aftsohet t ushtroj

anka t do lloji.

kohore pr komunikim. prpunimin e t dhnave.

kumentacionit baz. shkrimin e vendit t puns

Kryen llogaritjen e pagesave dhe bn pranimin e mjeteve pr pages. Llogarit kamata. Bn hapjen e llogarive. Bn prezantimin dhe lidhjen e kontratave pr sigurime. Respekton legjislacionin dhe profesionin. Zbaton rregullat e mbrojtjes n pun e t ruajtjes s mjedisit.

Kryen veprime me faturn Komunikon me mjetet e komunikimit, si telefon Prdor dhe mirmban mjetet e zyrs, kompjuterin, sht Mban arkn. Harton krkesa dhe oferta. Kryen veprime me dokumentacionin e shitjes. Llogarit zhvlersimin e mjeteve joqarkulluese. Mban evidenca elektronike n softuer (excel,word). Zbaton rregullat e puns me klient dhe partn P Me prfundimin e suksesshm t shkollimit t mBanka dhe Sigurime, niveli II, nxnsi dokompetencave profesionale t fituara n nivelin I, kompetenca t tjera profesionale si m posht: Kryen shrbime bankare n b Komunikon me profesionalizm me klientt. Prdor mjete bash Kryen llogaritje dhe bn Mban prgjegjsi pr ruajtjen e sekretit bankar dhe t do Organizon dhe planifikon prioritetet n pr Harton dhe mban statistika.

11

III. Plani msimor pr profilin msimor Banka dhe Sigurime, Niveli I e II

Ort javore/vjetore dhe kreditet Niveli I Niveli II

Nr

Lndt dhe modulet msimore

Klasa 10 Klasa 11 Klasa 12 A. Lndt e prgjithshme (Gjithsej) 16 15 15 1 Gjuh shqipe dhe letrsi 3 (105) 3 (105) 3 (105) 2 Gjuh angleze 2 (70) 2 (70) 2 (70) 3 Matematik 2 (70) 2 (70) 2 (70) 4 Teknologji e informacionit dhe komunikimit 2 (70) 2 (70) 2 (70) 5 Ekonomia dhe ndrmarrsia 1 (35) 1 (35) 1 (35) 6 Edukat qytetare 1 (35) - - 7 Edukat fizike 2 (70) 2 (70) 2 (70) 8 Fizik 1 (35) - - 9 Histori 1 (35) - -

10 Gjeografi 1 (35) 2 (70) - 11 Psikologji - 1 (35) - 12 Sociologji - - 2 (70) 13 Menaxhim i projektit - - 1 (35) B. Lndt profesionale (Gjithsej) 8 (280) 8 (280) 8 (280) 1 Kontabilitet 2 (70) 2 (70) - 2 Financ 2 (70) 2 (70) - 3 Statistik 2 (70) 2 (70) - 4 E Drejta 2 (70) - - 5 Njohja e mallit - 2 (70) - 6 Banka dhe afarizm bankar - - 2 (70) 7 Bazat e sigurimeve - - 2 (70) 8 Komunikim biznesi - - 2 (70) 9 Marketing - - 2 (70)

C. Modulet e praktiks profesionale (Gjithsej) 6 (210) 9 (315) 9 (315) 1 Klasifikimi i dokumenteve dhe materialeve,

sistemi i klasifikimit 7K (42) - -

2 Prpilimi i bilancit fillestar t gjndjes 7K (42) - - 3 Regjistrimet n Librin kryesor 6K (36) - - 4 Kryerja e veprimeve me faturn 8K (48) - - 5 Komunikimi me mjetet komunikuese 7K (42) - - 6 Veprimet me arkn - 7.5K (45) - 7 Hartimi i oferts dhe i krkess - 9K (54) - 8 Blerja dhe evidentimi i saj - 8K (48) - 9 Shitja dhe evidentimi i saj - 8K (48) -

10 Zhvlersimi i mjeteve joqarkulluese - 10K (60) - 11 Qarkullimi i pagesave - 10K (60 ) - 12 Taksat dhe sigurimet - - 10K (60) 13 Marrdhniet e biznesit me bankat - - 10K (60) 14 Mnyrat e kryerjes s pagesave - - 10K (60) 15 Transferi bankar - - 7.5K (45)

12

16 Mbajtja e llogaris s nj biznesi - - 10K (60) 17 Komunikim me shkrim me palt - - 5K (30)

Gjithsej A+B+C 30 (1050) 32 (1120) 32 (1120)

IV. Udhzime pr zbatimin e Kornizs s programit msimor profesional: Programet e hollsishme t lndve t prgjithshme parashtrohen n nj dokument t veant t MASHT. Javt msimore sipas klasave: Klasa 10 35 jav; Klasa 11 35 jav (niveli I); Klasa 12 35 jav (niveli II). Java msimore (5 dit msimore) prmban 30 32 or msimore. Nj or msimore ka 45 minuta. Si njsi e ngarkess msimore pr praktikat msimore profesionale do t prdoret krediti (K), i cili do t jet i barasvlershm me 6 or msimore (1 dit praktik msimore). Rekomandohet q praktikat profesionale t realizohen ditore (6 or n dit), si m posht: Klasa 10: Praktik 1 dit n jav dhe Teori 4 dit n jav Klasa 11: Praktik 1,5 dit n jav dhe Teori 3,5 dit n jav Klasa 12: Praktik 1,5 dit n jav dhe Teori 3,5 dit n jav Rekomandohet q modulet praktike pr do vit msimor, t realizohen n prputhje me radhn e paraqitur n planin msimor. Shkollat profesionale, n varsi nga kushtet dhe situatat e veanta n t cilat ndodhen, mund t bjn ndryshime t radhs s trajtimit t moduleve msimore praktike, gjithnj duke synuar t mos e dmtojn procesin e prvetsimit t tyre. Mbshtetur n programet e detajuara t lndve profesionale, msimdhnsit e lndve teorike profesionale bjn planifikimin e njsive msimore prkatse. Mbshtetur n prshkruesit e moduleve t praktikave profesionale, msimdhnsit e praktikave profesionale prgatisin plane m t detajuara, ku parashtrohen veprimtarit praktike konkrete. Njkohsisht, ata prgatisin instrumentet e vlersimit pr do rezultat msimor t paraqitur n prshkruesit e moduleve. Vlersimi prfundimtar i nxnsve, n mbarim t secilit prej t dy niveleve t prgatitjes n profilin Banka dhe Sigurime, do t organizohet n form provimesh: N Nivelin I: Provimi i integruar i prgatitjes praktike q organizohet nga shkolla profesionale. N Nivelin II: (a) Provimi i integruar pr lndt e teoris profesionale, q organizohet nga shkolla profesionale, dhe (b) Provimi i integruar pr praktikn profesionale q organizohet nga shkolla profesionale. Rezultatet e provimeve do t pasqyrohen n certifikatat prkatse t prfundimit t shkollimeve profesionale n t dy nivelet e prgatitjes. Modalitetet e procedurave t provimeve prfundimtare, kriteret e vlersimit t nxnsve me nota dhe t prmbajtjes s certifikatave, prcaktohen me udhzime t veanta t MASHT. V. Udhzime t prgjithshme didaktike Msuesit e lndve teorike profesionale dhe t praktikave profesionale duhet t przgjedhin dhe prdorin forma dhe metoda msimdhnieje t tilla q t nxisin sa m shum t nxnit aktiv t nxnsve dhe t ojn n krijimin tek ata, t kompetencave sociale e profesionale, t plota dhe t qndrueshme. E rndsishme sht q planifikimi i msimdhnies t bazohet n nj proces analize fillestare, i cili t marr parasysh faktor t till t rndsishm si, niveli i hyrjes s nxnsve, prmbajtja e hollsishme e lndve t teoris profesionale dhe e moduleve t praktikave

13

profesionale, shkalla e integrimit t tyre, objektivat konkret q do t arrihen, mundsit reale q ka shkolla pr realizimin e veprimtarive msimore etj. Pr kt planifikim duhet nj bashkpunim i ngusht i t gjith personelit drejtues dhe msimdhns t shkolls. Elementi ky pr arritjen e suksesit n nj proces t nxni, sht motivimi i nxnsve. Njohja e vazhdueshme e nxnsve me shkalln e prmbushjes s objektivave nga ana e tyre, prbn nj mekanizm t fuqishm motivimi, i cili duhet t shihet me prparsi nga msimdhnsit e lndve teorike dhe moduleve praktike. Nj element tjetr q ndihmon suksesin sht integrimi i teoris me praktikn e profesionit. Parimi i t nxnit duke br duhet t gjej vendin e duhur n procesin e t msuarit n shkolln profesionale q prgatit nxnsit n profesionin Kontabilistit. Msimdhnsit duhet t prdorin metoda t tilla t t msuarit q zhvillojn jo vetm njohurit teorike, shkathtsit dhe shprehit praktike t nxnsve, por edhe qndrimet e tyre ndaj jets, puns dhe shoqris n prgjithsi. Puna n grup dhe Puna me projekte jan dy nga format baz t organizimit t msimit (teorik apo praktik) pr t zhvilluar kompetencat kye, t nevojshme pr zgjidhjen e problemeve q kan t bjn me veprimtarin profesionale, n veanti, dhe veprimtarin sociale t qytetarit t ardhshm, n prgjithsi. Nj parim tjetr q duhet respektuar nga msuesit dhe instruktort sht fakti q t nxnt nuk ndodh vetm n mjediset e shkolls, por edhe jasht tyre. Dhnia e detyrave dhe puna krkimore e pavarur e nxnsve ka nj ndikim t dukshm n formimin e tyre si profesionist t ardhshm. Format dhe metodat e t msuarit jan t shumta e t shumllojshme dhe msimdhnsit, n konsultim t ngusht me njri-tjetrin, duhet t przgjedhin ato q jan m t prshtatshme pr kontekstin e tyre konkret. T tilla jan: ligjrata tradicionale, demonstrimi, zgjidhja e problemit teorik, ushtrimi praktik, projektet praktike, veprimtarit n grupe t vogla etj. Rekomandohet q n prmbajtjet teorike t prdoren kryesisht ligjrata, zgjidhja e problemit teorik dhe demonstrimi, kurse n zbatimin e moduleve praktike t prdoren kryesisht demonstrimi nga msimdhnsi, praktika e mbikqyrur dhe praktika e pavarur e nxnsve. Projektet praktike, sidomos ato q integrojn kompetenca t lidhura me shum aspekte t profesionit, jan nj metod q rekomandohet sidomos n fazat prmbyllse t shkollimit. N kushtet e mungess s mjediseve reale t puns, duhet t synohet krijimi i mjediseve t simuluara t puns. Pr sa i prket vlersimit t nxnsve, rekomandohet t prdoren metoda dhe instrumente vlersimi q t nxisin prparimin e nxnsve, shmangin subjektivizmin n vlersim dhe pasqyrojn arritjet reale t tyre. Me rndsi sht vlersimi i vazhdueshm dhe ai prfundimtar, ku format dhe instrumentet e vlersimit przgjidhen apo hartohen nga vet msimdhnsit. Duhet t synohet vlersimi i arritjeve i bazuar n kriteret, ku arritjet e nxnsit krahasohen me standardet e paracaktuara dhe t shmanget sa m shum t jet e mundur vlersimi i bazuar n renditjen, ku nxnsit krahasohen me njri-tjetrin. Format dhe instrumentet e vlersimit q rekomandohen jan: pyetjet me goj, pyetjet me shkrim, detyrat me shkrim,vzhgimi i veprimtaris s nxnsve, listat e kontrollit, projekte pr vlersim etj. N veprimtarit praktike, listat e kontrollit duhet t jen instrumenti vlersues q duhet t mbizotroj. Msimdhnsi przgjedh ato q jan m t prshtatshme, duke marr parasysh kushtet konkrete. Edhe gjat provimeve prfundimtare n teori profesionale dhe praktik profesionale, n prputhje me udhzimet prkatse t MASHT, duhet t mbizotroj vlersimi i kompetencave t puns s nxnsve, q testohen n situata pune reale ose t simuluara. N prgjithsi, si pr msimdhnien, ashtu edhe pr vlersimin duhet t synohen forma e metoda q e vendosin nxnsin n qendr t veprimtarive msimore dhe e shndrrojn rolin e msimdhnsit nga ligjrues (lektor) i thjesht, n nj moderator, mbikqyrs dhe vlersues i veprimtaris s nxnsve.

14

Programet e lndve profesionale dhe prshkruesit e moduleve profesionale ARSIMI PROFESIONAL

Niveli I dhe II

15

Klasa 10

Programet e lndve profesionale

Programi i lnds

Kontabilitet Lmia: Ekonomi Profili: Banka dhe Sigurime

Kontabilist Tregtar me pakic dhe shumic Shpedicion dhe Logjistik

Niveli: I Klasa: 10 I. Qllimet e lnds N prfundim t lnds s zhvilluar n klasn e 10-t nxnsi duhet t: - shpjegoj kuptimin, rndsin dhe natyrn e lnds s kontabilitetit; - kryej llogaritje t dyfishta; - interpretoj sistemin e llogarive dhe rregullimin e llogarive. II. Fondi i orve t lnds 35 jav x 2 or /jav = 70 or III. Programi hollsishm i lnds Kapitulli 1: Hyrje n Kontabilitet 20 or a) Qllimet e kapitullit N prfundim t ktij kapitulli nxnsi duhet t: - inerpretoje rndsin e kontabilitetit n biznes; - interpretoje rndsin e informacionit kontabl; - shpjegoj natyrn, kuptimin, rolin e kontabilitetit dhe raportin e saj me praktikn; - shpjegoj sistemin informativ t drejtimit dhe marrjen e vendimeve; - dalloje llojet e kontabiliteteve; - regjistroje ne kontabilitetin financiar; - shpjegoj pasqyrat kryesore kontabl; - paraqes bilancin, ekuacionin kontabl (barazpesha e bilancit); - paraqes pasqyrn e kapitalit t pronarit; - shpjegoj pasqyrn e ndryshimeve t mjeteve monetare; - shpjegoj karakteristikat cilsore t informacionit t p.f. b) Temat e kapitullit - Rndsia e kontabilitetit n biznes.

16

- Rndsia e informacionit kontabl. - Prkufizimi i kontabilitetit. - Natyra, kuptimi, roli i kontabiliteti dhe raporti i tij me praktikn. - Sistemi informativ i drejtimit dhe marrja e vendimeve. - Llojet e kontabilitetit. - Kontabiliteti financiar. - Pasqyrat kryesore kontabl. - Bilanci dhe ekuacioni kontabl (barazpesha e bilancit). - Pasqyra e kapitalit t pronarit. - Pasqyra e ndryshimeve t mjeteve monetare. - Karakteristikat cilsore t informacionit t P.F. c) Udhzime didaktike pr kapitullin Rekomandohet q msuesi t: - ilustroj shpjegimin e koncepteve themelore t prfshirjes kontabile me shembuj; - paraqes nj evidenc kontabl; - zbatoj punn n grupe dhe individuale; - ilustroj me shembuj e dokumentacion praktik temat e msiprme. d) Kushtet pr realizimin e kapitullit - materiale dhe dokumente konkrete n mbshtetje t lnds s kontabilitetit; - flip-chart, markera; - kompjuter, printer.

Kapitulli 2: Sistemi i regjistrimit t dyfisht 20 or a) Qllimet e kapitullit: N prfundim t kapitullit nxnsi duhet t: - shpjegoj sht llogaria (kontoja); - prcaktoj llogarit e aktiveve; - prcaktoj llogarit e detyrimeve; - prcaktoj llogarit e kapitalit t pronarit apo burimeve t veta; - shpjegoj sistemin e regjistrimit t dyfisht si metod baz t kontabilitetit; - shpjegoj funksionimin e llogarivedhe regjistrimin e veprimeve ekonomike; - prcaktoj formn e regjistrimit t llogaris; - tregoje si plotsohet ditari; - shpjegoj bartjen e veprimeve nga ditari n librin e madh; - vrtetoj bilancin vrtetues; - kryeje korigjimin e gabimeve; - bj mbylljen e llogarive dhe artikullin e hapjes s llogarive. b) Temat e kapitullit - Sistemi i regjistrimit t dyfisht. - Llogaria. - Llogarit aktive. - Llogarit e detyrimeve. - Llogarit e kapitalit t pronarit. - Sistemi i regjistrimit t dyfisht si metod baz e kontabilitetit. - Funksionimi i llogarive, regjistrimet e veprimeve ekonomike. - Ditari.

17

- Bartja e veprimeve nga ditari n librin e madh. - Bilanci vrtetues. - Korigjimi i gabimeve. - Mbyllja e llogarive dhe artikulli i hapjes s llogarive. c) Udhzime didaktike pr kapitullin Rekomandohet q msuesi t: - ilustroje shpjegimin e koncepteve themelore t prfshirjes kontabile me shembuj ; - angazhoj nxenesit me zgjidhjen e problemeve te thjeshta kontabile; - zbatoj punn n grupe dhe individuale; - realizoj or ushtrimesh; - ilustroj me shembuj e dokumentacion nj bilanc; - demostroj shembuj konkret n klas. d) Kushtet pr realizimin e kapitullit - flip-chart, markera; - materiale e dokumente konkrete pr bilancin; - kompjuter, printer. Kapitulli 3: Sistemi kontabl dhe rregullimi i llogarive 30 or a) Qllimet e kapitullit: N prfundim t kapitullit nxnsi duhet t: - shpjegoj sistemin kontabl dhe hapat kryesor t tij; - llogarite t ardhurat, shpenzimet dhe rezultatin neto t biznesit; - shpjegoj evidencn kontabile t t ardhurave dhe shpenzimeve; - percaktoje parimet kryesore t kontabilitetit n lidhje me t ardhurat dhe shpenzimet e

biznesit; - percaktoje natyrn dhe burimet e parimeve; - shpjegoj periudhat kontabl; - percaktoje jetgjatsin e biznesit; - shpjegoj bazn monetare t kontabilitetit; - shpjegoj parimin e kompetencs (krahasimit) burimet e parimeve; - percaktoje detyrimet ligjore pr mbajtjen e kontabilitetit; - dalloje kontabilitetin rrjedhs dhe mnyrat e realizimit t tij; - shpjegoj rregullimin e llogarive; - kryeje regjistrimet rregulluese kryesore; - regjistroje parapagimet shpenzimet e parapaguara; - kryeje regjistrimet kryesore t rritjeve (aktualet); - regjistroje shpenzimet e paregjistruara ose t rrjedhura; - shpjegoj rndsin e regjistrimeve rregulluese; - vertetoje bilancin vrtetues pos veprimeve rregulluese veprimet e mbylljes; - kryeje prgatitjen e pasqyrave financiare-parimet e ndrtimit t P/F; - percaktoje parimi i kuptueshmris dhe rndsis; - percaktoje parimin e besueshmris dhe plotsis; - percaktoje parimin e krahasueshmris; - shpjegoj mnyrat dhe teknikat e ndrtimit t P/F; - shpjegoj prdorimin e bilancit t loogarive t librit t madh; - shpjegoj shkollat kryesore t kontabilitet.

18

b) Temat e kapitullit - Sistemi kontabl dhe hapat kryesor t tij, - T ardhurat, shpenzimet dhe rezultatin neto t biznesit, - T ardhurat, - Shpenzimet - Evidencen kontabile t t ardhurave dhe shpenzimeve, - Parimet kryesore t kontabilitetit n lidhje me t ardhurat dhe shpenzimet e biznesit, - Natyra dhe burimet e parimeve, - Periudhat kontabl, - Jetgjatsia e biznesit, - Baza monetare kontabilitetit, - Parimi i kompetencs (krahasimit), burimet e parimeve, - Detyrimet ligjore pr mbajtjen e kontabilitetit, - Kontabiliteti rrjedhs dhe mnyrat e realizimit t tij, - Rregullimi i llogarive, - Regjistrimet rregulluese kryesore, - Parapagimet, shpenzimet e parapaguara, - Regjistrimet kryesore t rritjeve (aktualet), - Shpenzimet e paregjistruara ose t rrjedhura, - Rndsia e regjistrimeve rregulluese, - Bilanci vrtetues pos veprimeve rregulluese veprimet e mbylljes, - Prgatitja e pasqyrave financiare-parimet e ndrtimit t P/F, - Parimi i kuptueshmrise dhe rndsise, - Parimi i besueshmrise dhe plotsise, - Parimi i krahasueshmrise, - Mnyrat dhe teknikat e ndrtimit t P/F, - Prdorimi i bilancit t llogarive t librit t madh, - Shkollat kryesore t kontabilitet. c) Udhzime didaktike pr kapitullin Rekomandohet q msuesi t: - ilustroj shpjegimin e koncepteve themelore t prfshirjes kontabile me shembuj; - demonstroj shembuj me dokumente konkrete t marra nga ndrmarrjet; - angazhoj nxnsit me zgjidhjen dhe llogaritjen e problemeve t thjeshta kontabile; - zbatoje punn n grupe; - realizoj or ushtrimesh; - realizoj teste me shkrim. d) Kushtet pr realizimin e kapitullit - flip-chart, markera; - materiale e dokumente konkrete t veprimeve ekonomike; - kompjuter, printer.

19

Programi i lnds

Financa Lmia: Ekonomi Profili: Banka dhe Sigurime


Niveli: I Klasa: 10 I. Qllimet e lnds: N prfundim t lnds s zhvilluar n klasn e 10-t nxnsi duhet t: - prshkruaj rolin, rndsin dhe funksionin e shkencs s financave; - interpretoje paraqitjen e paras dhe funksionet e saj; - shpjegoj elementet e sistemit monetar, kreditor dhe bankar pr ta kuptuar m drejt

ambientin ku jetohet dhe punohet; - shpjegoj konceptet baz pr sistemin monetar, kreditor, inflacionin, deflacionin,

qarkullimin ndrkombtar t pagesave, sistemin monetar ndrkombtare dhe at t BE-s; - shpjegoj sistemin e qarkullimit t pagesave n Kosov. II. Fondi orve t lnds 35 jav x 2 or /jav = 70 or III. Programi i hollsishm Kapitulli 1: Financa si diciplin shkencore 6 or a) Qllimet e kapitullit N prfundim t ktij kapitulli nxnsi duhet t: - shpjegoj veqorit e prgjithshme t shkencs s financave; - shpjegoj zhvillimin histrorik t financave. b) Temat e kapitullit - Hyrje n financa. - Zhvillimi historik c) Udhzime didaktike pr kapitullin Rekomandohet q msuesi t: - ilustroj me shembuj zhvillimin historik t financave; - prcjell me kujdes prparimin e nxnsve gjat shpjegimit; - parashtroj pyetje; - zbatoj punn n grupe; - ilustroj me shembuj e dokumentacion praktik temat e msiprme.

d) Kushtet pr realizimin e kapitullit - flip-chart, markera; - materiale e dokumente konkrete,

20

Kapitulli 2: Paraja 12 or a) Qllimet e kapitullit N prfundim t kapitullit nxnsi duhet: - shpjegoj paraqitjen e paras; - shpjegoj zhvillimin e paras; - shpjegoj funksionet e saj. b) Temat e kapitullit - Paraqitja e paras. - Funksionet e paras. - Zhvillimi i paras. c) Udhzime didaktike pr kapitullin Rekomandohet q msuesi t: - paraqes me skica, fotokopje, fotografi llojet e ndryshme t paras; - organizoj vizita n banka; - krkoj nga nxnsit t mbledhin informacion pr historikun e paras; - zbatoj pun n grupe. d) Kushtet pr realizimin e kapitullit - flip-chart, markera; - materiale e dokumente konkrete; - skica, fotokopje, fotografi t llojeve t ndryshme t paras.

Kapitulli 3: Sistemi monetar 10 or a) Qllimet e kapitullit N prfundim t kapitullit nxnsi duhet t: - shpjegoj konceptin e sistemit monetar dhe bazat e tij; - citoj ligjet mbi sistemin monetar; - tregoj veorit e sistemeve t ndryshme monetare. b) Temat e kapitullit - Kuptimi i sistemit monetar. - Evoluimi i sistemeve monetare. - Sistemi monetar i valutave paralele. - Sistemi i monetar i valutave t dyllojshme. - Sistemi monetar i monometalizmit t argjentit, arit etj. - Sistemi i valuts letr. c) Udhzime didaktike pr kapitullin Rekomandohet q msuesi t: - ilustroj shpjegimin e koncepteve themelore te bazave t sistemit monetar; - prdor metoden e bashkebisedimit, - zbatoj pun n grupe; - ilustroj me shembuj e dokumentacion praktik temat e msiprme; - demonstroj valutat e ndryshme; - organizoj teste me shkrim.

21

d) Kushtet pr realizimin e kapitullit - flip-chart, markera; - materiale e dokumente konkrete pr demonstrim; - kompjuter, printer, internet. Kapitulli 4: Sistemi monetar n Kosov 6 or a) Qllimet e kapitullit N prfundim t kapitullit nxnsi duhet t: - prshkruaj veorit e sistemit monetar t Kosovs; - shpjegoj zhvillimin e sistemit monetar pas vitit 1999 n Kosov. b) Temat e kapitullit - Evoluimi i sistemit monetar n Kosov. - Sistemi monetar n Kosov pas vitit 1999. c) Udhzime didaktike pr kapitullin Rekomandohet q msuesi t: - ilustroj shpjegimin e sistemit monetar n Kosov me shembuj; - prdor metodn e bashkbisedimit; - angazhoj nxnsit pr gjetje t informacionit shtes pr sistemin monetar n Kosov; - zbatoj punn n grupe; - ilustroj me shembuj e dokumentacion praktik temat e msiprme.

d) Kushtet pr realizimin e kapitullit - flip-chart, markera; - dokumente historike, artikuj gazetash etj.; - materiale e dokumente konkrete pr sistemin monetar; - fotokopje monedhash q kan ekzistuar m par n Kosov. Kapitulli 5: Sisitemi monetar n BE 4 or a) Qllimet e kapitullit N prfundim t kapitullit nxnsi duhet t: - shpjegoj karakteristikat e zhvillimit t sistemit monetar n BE; - shpjegoj arsyet e futjes s Euros dhe cilat vende u prfshin n EUROZON-. b) Temat e kapitullit - Kuptimi dhe evoluimi i sistemit monetar nBE. - BE dhe Euro. c) Udhzime didaktike pr kapitullin Rekomandohet q msuesi t: - ilustroj shpjegimin e koncepteve themelore t prfshirjes n sistemin monetar t BE; - zbatoje punen ne grupe; - ilustroj me shembuj e dokumentacion praktik temat e msiprme, d) Kushtet pr realizimin e kapitullit - Flip-chart, markera; - Materiale e dokumente konkrete

22

- Kompjuter, Internet. Kapitulli 6: Sisitemi kreditor 10 or a) Qllimet e kapitullit N prfundim t kapitullit nxnsi duhet t: - shpjegoj ka sht kredia, zanafilln e kredis dhe karakteristikat e saj; - prcaktoj mnyrn e funksionimit t kredis; - prcaktoj burimet e mjeteve pr kredi; - bj dallimin e llojeve kryesore t kredis; - rendis dokumentet e nevojshme pr marrjen e nj kredie; - shpjegoj konceptin e kamats dhe funksionin e saj; - shpjegoj kuptimin e letrave me vler dhe karakteristikat themelore t tyre. b) Temat e kapitullit - Zanafilla, nocioni dhe karakteristikat e kredis. - Funksionet dhe roli i kredive. - Burimet e mjeteve pr kredi. - Llojet e kredis. - Kamata. - Letrat m vler c) Udhzime didaktike pr kapitullin Rekomandohet q msuesi t: - demonstroj dokumentacionit t nevojshm pr marrjen e nj kredie; - prdor metodn e bashkbisedimit pr nevojn e marrjes s nj kredie; - realizoj pune me grupe dhe individuale; - realizoj teste me shkrim. d) Kushtet pr realizimin e kapitullit - aplikacionet pr marrjen e kredis; - kompjuteri, printeri. Kapitulli 7: Sistemi bankar 12 or a) Qllimet e kapitullit N prfundim t kapitullit nxnsi duhet t: - shpjegoj ka sht banka, strukturn organizative dhe funksionin e saj; - shpjegoj si themelohet ajo; - prcaktoj ka jan rezervat bankare; - shpjegoj kujt i prgjigjen bankat; - shpjegoj kush i menaxhon ato; - prcaktoj parimet e funksionimit t bankave; - jap shembuj t organizatave kredituese ndrkombtare dhe prshkruaj veorit e tyre. b) Temat e kapitullit - Kuptimi, definicioni dhe funksioni i bankave. - Themelimi i bankave. - Rezervat bankare. - Menaxhimi i bankave. Parimet e funksionimit.

23

- Organizatat kredituese ndrkombtare. c) Udhzime didaktike pr kapitullin Rekomandohet q msuesi t: - organizoj vizita n banka; - zbatoj punn n grupe; - ilustroj me shembuj e dokumentacion pr punt e banks; - prdor furtun idesh. d) Kushtet pr realizimin e kapitullit - flip-chart, markera; - kompjuteri, internet; - fletpalosje t bankave t ndryshme. Kapitulli 8: Sistemi bankar n Kosov 10 or a) Qllimet e kapitullit N prfundim t kapitullit nxnsi duhet: - prshkruaj zhvillimin e sistemit bankar n Kosov; - prshkruaj sistemin bankar pas vitit 1999 n Kosov; - citoj rregullat aktuale t veprimit n kt lmi. b) Temat e kapitullit - Kuptimi dhe evolimi sistemit bankar n Kosov. - Sistemi Bankar n Kosov pas vitit 1999 dhe rregullat e veprimit c) Udhzime didaktike pr kapitullin Rekomandohet q msuesi t: - ilustroj shpjegimin e koncepteve themelore t prfshirjes s sistemit bankar n Kosov; - zbatoj punn n grupe; - ilustroj me shembuj e dokumentacion praktik temat e msiprme; - realizoj disa or ushtrimesh. d) Kushtet pr realizimin e kapitullit - flip-chart, markera; - materiale e dokumente t hapjes s llogarive; - kompjuter, Internet.

24

Programi i lnds

Statistik Lmia: Ekonomi Profili: Banka dhe Sigurime


Niveli: I Klasa: 10 I. Qllimet e lnds: N prfundim t lnds s zhvilluar n klasn e 10-t nxnsi duhet t: - shpjegoj kuptimin, rndsin, objektin dhe metodat e statistiks; - shpjegoj elementet kryesore t analizs statistikore; - dalloj fazat e ndryshme t hulumtimit statistikor, aktivitetet dhe punt q lidhen me do

faz t hulumtimit; - shpjegoj metodat dhe treguesit statistikor q prdoren gjat analizave statistikore; - shpjegoj, llogaris dhe interpretoj disa nga treguesit e analizs dinamike dhe statike; - shpjegoj, llogaris dhe interpretoj disa nga treguesit e analizs s lidhjeve n mes t

dukurive t ndryshme; - shpjegoj konceptet kye t teoris s probabiltetit/gjasave dhe si prdoren ato n analizat

statistikore. II. Fondi orve t lnds 35 jav x 2 or /jav = 70 or III. Programi i hollsishm i lnds Kapitulli 1: Kuptimi, rndsia, objekti dhe metodat e statistiks 5 or a) Qllimet e kapitullit N prfundim t kapitullit nxnsi duhet t: - shpjegoj rolin dhe rndsin e statistiks; - shpjegoj objektin dhe metodat e statistiks; - bj prshkrim t shkurtr t zhvillimit historik t statistiks; - shpjegoj lidhjen e statistiks me shkencat tjera; - prshkruaj organizimin e shrbimit statistikor n vende t ndryshme dhe n Kosov; - shpjegoj rolin dhe rndsin e kompjuterave dhe softverve n aplikimin e metodave

statistikore. b) Temat e kapitullit - Kuptimi dhe historiku i statistiks. - Rndsia e statistiks dhe lidhjet me shkencat tjera. - Objekti dhe metodat e statistiks. - Organizimi i shrbimit statistikor. - Prdorimi i kompjuterave dhe softverve n statistik.

25

c) Udhzime didaktike pr kapitullin Rekomandohet q msuesi t: - ilustroj shpjegimin e koncepteve themelore t prfshirjes s statistiks; - angazhoj nxnsit n diskutimin e koncepteve dhe dukurive statistikore; - hulumtoj n Internet pr temat e kapitullit, sidomos pr organizimin e shrbimit

statistikor t Kosovs; - zbatoj punn n grupe; - realizoj or ushtrimesh. d) Kushtet pr realizimin e kapitullit - flip-chart, markera; - materiale e dokumente konkrete; - kompjuter, printer. Kapitulli 2: Shqyrtimi dhe definimi i elementeve t studimit statistikor 10 or a) Qllimet e kapitullit N prfundim t kapitullit nxnsi duhet t: - shpjegoj se jan dukurit masive (popullimi) dhe t jap shembuj pr kt; - shpjegoj konceptet mostr dhe njsi statistikore dhe t jap shembuj pr kt; - shpjegoj konceptet q lidhen me t dhnat statistikore ( variablat, tipari ose atributi) dhe

t jap shembuj pr kt; - bj dallimin mes variablave kualitative (cilsore) dhe atyre kuantitative (sasiore); - bj dallimin mes variablave diskrete (t ndrprera) dhe atyre kontinuale (t

vazhdueshme); - shpjegoj kuptimin e variacionit t tiparit dhe nivelit t tiparit (atributit) dhe t jap

shembuj pr to. b) Temat e kapitullit: - Popullimi/trsia e prgjithshme ose dukuria masive. - Mostra (metoda representative). - Njsia statistikore (individi). - T dhnat statistikore dhe llojet e tyre (atributi, gjegjsisht variablat). - Variacioni i tiparit, gjegjsisht modalitetet e tiparit (atributit). - Niveli i tiparit (atributit). c) Udhzime didaktike pr kapitullin Rekomandohet q msuesi t: - ilustroj me shembuj konkret temat e msiprme; - organizoj or ushtrimesh; - krijoj situata problemore dhe diskutoj ato me nxnsit; - organizoj or prsritjeje; - realizoj teste me shkrim. d) Kushtet pr realizimin e kapitullit - flip-chart, markera; - materiale e dokumente konkrete; - kompjuter, printer. Kapitulli 3: Fazat e studimit statistikor 16 or

26

a) Qllimet e kapitullit N prfundim t kapitullit nxnsi duhet t: - prshkruaj rndsin e organizimit t krkimeve statistikore; - shpjegoj se sht vrojtimi statistikor, tiparet dhe veorit e tij krahasuar me llojet e

tjera t studimeve (sociale etj.); - prshkruaj fazat e studimit statistikor; - shpjegoj rndsin dhe mnyrn e organizimit t vrojtimeve statistikore; - shpjegoj mnyrat dhe llojet e vrojtimit, veorit, prparsit dhe t metat e secils prej

tyre duke e ilustruar me shembuj; - argumentoj pse ndodhin gabimet gjat fazs s vrojtimit dhe t jap shembuj t llojeve t

ndryshme t gabimeve; - shpjegoj pse bhet kontrolli i t dhnave n fazn e vrojtimit; - argumentoj pse dhe si bhet grupimi dhe klasifikimi i t dhnave statistikore; - bj rradhitjen e t dhnave statistikore n seri t ndryshme statistikore, me theks t

veant n seri t distribucionit/shprndarjes s frekuencave; - shpjegoj pse pasqyrat statistikore jan form e paraqitjes s t dhnave dhe jap shembuj

t prdorimit t tyre; - bj paraqitjen e t dhnave t ndryshme n tabela statistikore t thjeshta dhe t prbra; - bj paraqitjen grafike t t dhnave statistikore prmes histogramit t frekuencave,

diagrameve vijore dhe siprfaqsore; - kryej vrojtime t thjeshta statistikore. b) Temat e kapitullit - Rndsia e organizimit t krkimeve statistikore. - Fazat e studimit statistikor. - Vrojtimi statistikor, gjegjsisht mbledhja e t dhnave statistikore. - Rndsia dhe mnyra e organizimit t vrojtimit (mbledhjes s t dhnave statistikore). - Burimet, llojet dhe mnyra e vrojtimit. - Llojet e gabimeve dhe kontrolli i t dhnave n fazn e vrojtimit. - Grupimi dhe klasifikimi i t dhnave statistikore sipas karakteristikave t ndryshme. - Rradhitje e t dhnave statistikore n seri t ndryshme statistikore. - Serit e distribucionit t frekuencave, gjegjsisht serit e variacionit (frekuencat absolute,

relative, n prqindje dhe kumulative). - Pasqyrat/tabelat statistikore. - Paraqitja grafike e t dhnave statistikore.

c). Udhzime didaktike pr kapitullin Rekomandohet q msuesi t: - ilustroj shpjegimin e koncepteve themelore t nevojshme pr seciln prej fazave t

studimit statistikor duke i ilustruar me shembuj konkret; - paraqes n mnyr grafike t dhnat statistikore; - organizoj or ushtrimesh praktike, ku nxnsit t kryejn vrojtime t thjeshta statistikore

duke mbledhur t dhna dhe paraqitur ato n form tabele ose grafike; - organizoj or prsritjeje; - realizoj teste me shkrim. d) Kushtet pr realizimin e kapitullit - Flip-chart, markera; - Materiale e dokumente konkrete, tabela me t dhna statistikore, skica grafike.

27

Kapitulli 4: Analiza statistikore 18 or a) Qllimet e kapitullit N prfundim t kapitullit nxnsi duhet t: - interpretoj kuptimin, rndsin dhe llojet e analizs statistikore; - shpjegoj se rndsin dhe prdorimin e madhsive absolute dhe relative dhe t bj

dallimin mes tyre; - llogaris mesataren artimetike, mesataren harmonike, mesataren gjeometrike, mod dhe

mediann nga seri t thjeshta dhe t ponderuara, si edhe t shpjegoj karakteristikat, prdorimin, prparsit dhe t metat e secils prej madhsive mesatare;

- llogaris dhe interpretoj treguesit e variacionit nga\serit e thjeshta dhe t ponedruara, si edhe t shpjegoj karakteristikat, prdorimin, prparsit dhe t metat e secilit tregues t dispersionit, gjegjsisht variacionit.

b) Temat e kapitullit - Kuptimi, rndsia dhe llojet e analizs statistikore. - Rndsia e madhsive absolute dhe relative. - Kuptimi dhe llojet e madhsive mesatare. - Madhsit mesatare algjebrike t thjeshta dhe t ponderuara. - Mesatarja aritmetike e thjesht dhe e ponderuar. Vetit. - Mesatarja harmonike e thjesht dhe e ponderuar. - Mesatarja gjeometrike e thjesht dhe e ponderuar dhe aplikimi i saj. - Madhsit mesatare t pozicionit. - Mediana/mesorja. - Moda. - Treguesit absolut dhe relativ t variacionit. - Gjrsia e variacionit. - Shmangia mesatare absolute/devijimi mesatar absolut. - Varianca/shmangia mesatare kuadratike. - Devijimi standard. - Koeficienti i variacionit, rndsia dhe aplikimi i tij. c) Udhzime didaktike pr kapitullin Rekomandohet q msuesi t: - ilustroj shpjegimin e koncepteve themelore q lidhen me metodat e llogaritjes s

madhsive mesatare dhe treguesve t variacionit me shembuj konkret; - prdor pankarta t ndryshme pr mesataret; - krkoj nga nxnsit q t gjejn dhe prezantojn shembuj konkret; - prcjell me kujdes prparimin e nxnsve gjat shpjegimit; - organizoj or ushtrimesh; - organizoj or prsritjeje; - realizoj teste me shkrim. d) Kushtet pr realizimin e kapitullit - Flip-chart, markera; - Materiale te nevojshme per ushtrime; - Pankarta t ndryshme ku paraqitet llogartja e mesatares me mnyra t ndryshme. Kapitulli 5: Indekset dhe treguesit e tjer ekonomik 8 or

28

a) Qllimet e kapitullit N prfundim t kapitullit nxnsi duhet t: - shpjegoj kuptimin dhe rndsin e indekseve pr studimin e ecuris s dukurive t

ndryshme; - klasifikoj indekset dhe t shpjegoj llojet e tyre; - dalloj indekset individuale nga indekset grupore, indekset zinxhir nga ato baz duke i

ilustruar me shembuj t ndryshm; - llogaris dhe interpretoj indekse t ndryshme; - llogaris dhe interpretoj treguesit e strukturs dhe koeficientt e tjer statistikor. b) Temat e kapitullit - Kuptimi dhe rndsia e indekseve. - Klasifikimi i indekseve dhe llojet e tyre. - Indekset individuale, baz dhe zinxhir. - Indekset grupore (agregate), baz dhe zinxhir. - Treguesit e strukturs. c) Udhzime didaktike pr kapitullin Rekomandohet q msuesi t: - ilustroj me shembuj e dokumentacion praktik indekset; - prdor skica, tabela me paraqitje t indekseve; - prdor shembuj konkret pr llogaritjen e indekseve; - organizoj pun n grupe dhe individuale pr prgatitjen e eseve t ndryshme me baz

temat e kapitullit; - organizoj or ushtrimesh; - realizoj teste me shkrim. d) Kushtet pr realizimin e kapitullit - flip-chart, markera; - materiale e dokumente me t dhna q prmbajn indekse statistikore, skica me indekse; - kompjuter, printer. Kapitulli 6: Hulumtimi i lidhjeve n mes dukurive (analiza e korrelacionit) 6 or a) Qllimet e kapitullit N prfundim t kapitullit nxnsi duhet t: - shpjegoj nocionin e varsis sasiore n mes t dukurive si dhe llojet e lidhjeve n mes

tyre; - dalloj lidhjet/raportet n mes dukurive q jan objekt i studimit statistikor; - bj dallimin mes analizs s korrelacionit t thjesht dhe t shumfisht; - Llogaris dhe interpretoj koeficientin e korrelacionit t thjesht linear, si mats kryesor i

shkalls dhe intensitetit t lidhjes midis dy dukurive. b) Temat e kapitullit - Nocioni i varsis sasiore ndrmjet dukurive. - Llojet e lidhjeve/raporteve n mes dukurive t ndryshme. - Matja e shkalls s intensitetit t lidhjes mes dukurive prmes koeficientit t korrelacionit

t thjesht linear.

29

c) Udhzime didaktike pr kapitullin Rekomandohet q msuesi t: - prdor shembuj konkret pr llogaritjen dhe interpretimin e koeficientit t korrelacionit; - organizoj pun n grupe dhe individuale pr prgatitjen e eseve t ndryshme me baz

temat e kapitullit; - organizoj or ushtrimesh dhe prsritjeje; - realizoj teste me shkrim. d) Kushtet pr realizimin e kapitullit - flip-chart, markera; - materiale e dokumente me t dhna q prmbajn llogaritjen e koeficientve t

korrelacionit; - kompjuter, printer. Kapitulli 7: Konceptet baz t probabilitetit 7 or a) Qllimet e kapitullit N prfundim t kapitullit nxnsi duhet t: - shpjegoj nocionin e probabilitetit; - prshkruaj qasjet klasike, empirike dhe subjektive t probabilitetit dhe t bj dallimet

mes tyre; - shpjegoj termat eksperiment (prov), ngjarje dhe rezultat dhe nocionet e tjera q

lidhen me llogaritjen e probabilitetit; - shpjegoj disa nga rregullat e llogaritjes s probabilitetit t dy apo m shum ngjarjeve. b) Temat e kapitullit - Hyrje n probabilitet. - Nocionet themelore t probabilitetit (eksperimenti, ngjarja, rezultati, probabiliteti apriori

klasik, probabiliteti aposteriori/empirik etj.). - Probabiliteti i nj ngjarjeje. - Probabiliteti i dy ose m shum ngjarjeve. c) Udhzime didaktike pr kapitullin Rekomandohet q msuesi t: - ilustroj me shembuj konkret e praktik temat e msiprme; - prdor shembuj konkret pr llogaritjen e probabilitetit dhe interpretimin e rezultateve t

ndryshme t gjetura prmes qasjeve dhe rregullave t ndryshme t teoris s probabilitetit;

- organizoj or ushtrimesh dhe prritjesh; - organizoj pun n grupe dhe individuale pr prgatitjen e eseve t ndryshme me baz

temat e kapitullit; - realizoj teste me shkrim. d) Kushtet pr realizimin e kapitullit - flip-chart, markera; - materiale e dokumente me t dhna pr llogaritjen e probabilitetit t ngjarjeve t

ndryshme; - kompjuter, printer.

30

Programi i lnds

E drejta Lmia: Ekonomi Profili: Banka dhe Sigurime


Niveli: I Klasa: 10 I. Qllimet e lnds: N prfundim t lnds s zhvilluar n klasn e 10-t nxnsi duhet t: - prcaktoj se cilat jan kontratat n ekonomi dhe prshkruaj tiparet kryesore t tyre; - prshkruaj tiparet dhe veorit e kontrats pr shitjen; - prshkruaj tiparet dhe veorit e kontrats pr ndrmjetsimin; - prshkruaj tiparet dhe veorit e kontrats pr prfaqsimin tregtar; - prshkruaj tiparet dhe veorit e kontrats komisionare; - prshkruaj tiparet dhe veorit e kontrats pr kontrollimin e mallit; - prshkruaj tiparet dhe veorit e kontrats pr magazinimin e mallit; - prshkruaj tiparet dhe veorit e kontrats pr ndrtimin; - prshkruaj tiparet dhe veorit e kontrats pr sigurimin; - prshkruaj tiparet dhe veorit e kontrats pr shrbimet turistike; - prshkruaj tiparet dhe veorit e kontrats pr shpedicionin; - prshkruaj tiparet dhe veorit e kontrats pr transportimin e mallit n hekurudh. II. Fondi orve t lnds 35 jav x 2 or /jav = 70 or III. Programi i hollsishm i lnds Kapitulli 1: Kontrata 10 or a) Qllimet e kapitullit: N prfundim t kapitullit nxnsi duhet t: - shpjegoj definicionin e kontrats dhe prshkruaj kushtet baz pr lidhjen e kontratave; - rendis dhe prshkruaj mjetet pr sigurimin e kontratave; - shpjegoj efektet m kryesore juridike q prodhon nj kontrat dhe cilat jan elementet

baz pr pushimin e kontrats.

b) Temat e kapitullit - Kuptimi dhe prmbajtja e kontrats. - Kushtet pr lidhjen e kontratave. - Sigurimi i kontratave. - Pengu, e drejta e ndorsis, hipoteka, kapari, heqja dor, dnimi kontraktues, dorzania. - Efektet e kontrats. - Ndryshimet n kontrat. - Pushimi i kontrats.

31

c) Udhzime didaktike pr kapitullin Rekomandohet q msuesi t: - ilustroj me shembuj e dokumentacion praktik temat e msiprme; - demonstroj ndonj kontrat; - zbatoj lojn me role (nj nxns, shitsi dhe nj tjetr, blersi) gjat simulimit t

prcaktimit t kushteve baz t lidhjes s nj kontrate dhe aplikimit t pengut, ndorsis, kaparit etj.;

- realizoj teste me shkrim. d)Kushtet pr realizimin e kapitullit - flip-chart, markera; - baza ligjore (rregullat e prgjithshme) pr lidhjen e kontrats. Kapitulli 2: Kontratat n ekonomi 12 or a) Qllimet e kapitullit: N prfundim t kapitullit nxnsi duhet t: - shpjegoj kuptimin e kontratave n qarkullimin e mallrave; - dalloj karakteristikat e kontratave n qarkullimin e mallrave; - shpjegoj rregullat e posame t lidhjes s kontratave n ekonomi; - kryej parabisedimet pr lidhjen e nj kontrate.

b) Temat e kapitullit - Kontrata e qarkullimit t mallrave. - Dallimi i kontratave t qarkullimit. - Specifikat e lidhjes s kontratave n ekonomi. - Parabisedimet pr lidhjen e kontrats. c) Udhzime didaktike pr kapitullin Rekomandohet q msuesi t: - demonstroj ndonj kontrat reale t qarkullimit t mallrave; - organizoj pun n grupe; - prdor furtun idesh; - ilustroj me sa m shum shembuj real; - organizoj loj me role pr kryerjen e parabisedimeve; - parashtroj pyetje; - realizoj test me shkrim. d) Kushtet pr realizimin e kapitullit - flip-chart, markera; - kontrata si dokument konkretizimi. Kapitulli 3: Kontratat pr shitjen 11 or a) Qllimet e kapitullit: N prfundim t kapitullit nxnsi duhet t: - prshkruaj karakteristikat dhe veorit e kontrats pr shitjen dhe cilat mund t jen

palt kontraktuese, duke e ilustruar me shembuj konkret; - shpjegoj burimet juridike t ksaj kontrate; - shpjegoj elementet e kontrats pr shitjen;

32

- shpjegoj objektin e kontrats dhe rndsin e prcaktimit t qart t saj; - rendis t drejtat dhe detyrimet baz t shitsit dhe blersit; - shpjegoj rndsin e parashikimit t voness s shitsit apo blersit dhe rendis

sanksionet q vendosen n rast vonesash dhe si parashikohen ato n kontrat. b) Temat e kapitullit - Kontratat pr shitjen. - Palt kontraktuese. - Burimet juridike. - Elementet e kontrats. - Rndsia e objektit t kontrats. - T drejtat dhe detyrimet e shitsit dhe t blersit.

c) Udhzime didaktike pr kapitullin Rekomandohet q msuesi t: - demonstroj dokumente konkrete t kontrats s shitjes; - ilustroj me sa m shum shembuj real; - simuloj lidhjen e kontrats n mes dy palve; - organizoj pun n grupe; - organizoj loj me role (shits-blers) pr lidhjen e nj kontrate pr shitjen; - realizoj test me shkrim. d) Kushtet pr realizimin e kapitullit - flip-chart, markera; - materiale e dokumente konkrete si kontrata etj.; - kompjuter.

Kapitulli 4: Kontratat pr ndrmjetsimin 10 or a) Qllimet e kapitullit N prfundim t kapitullit nxnsi duhet t: - prshkruaj karakteristikat dhe veorit e kontrats pr ndrmjetsim; - shpjegoj se cilat jan palt e mundshme n kt tip kontrate, si edhe kuptimin dhe

burimet e s drejts q prbn bazn pr lidhjen e saj; - shpjegoj elementet qensore t kontrats pr ndrmjetsimin q e bjn at t

dallueshme nga kontratat e tjera; - dalloj prmbajtjen e nj kontrate pr ndrmjetsimin; - rendis detyrimet e ndrmjetsuesit dhe urdhrdhnsit; - rendis sanksionet q vendosen n rast t mosrespektimit t detyrimeve dhe tregoj se si

parashikohen ato n kt tip kontrate. b) Temat e kapitullit - Rndsia e lidhjes s kontrats s ndrmjetsimit. - Palt ndrmjetsuese. - Elementet qensore t kontrats. - Prmbajtja e kontrats, - Detyrimet e ndrmjetsuesit dhe t urdhrdhnsit.

c) Udhzime didaktike pr kapitullin Rekomandohet q msuesi t:

33

- organizoj vizita n instuticione t ndryshme; - ilustroj me sa m shum shembuj real; - tregoj nj kontrat pr ndrmjetsimin dhe ta komentoj at; - nxis aftsit dalluese t nxnsve nprmjet pun n grupe; - realizoj teste me shkrim. d) Kushtet pr realizimin e kapitullit - dokument kontratash; - flip-chart, markera. Kapitulli 5: Kontrata pr pfaqsimin tregtar 3 or a) Qllimet e kapitullit N prfundim t kapitullit nxnsi duhe t: - shpjegoj karakteristikat, palt, kuptimin dhe burimet juridike; - dalloj elementet kryesor nga ato dytsore t ksaj kontrate dhe shpjegoj veorit e

prmbajtjes s saj; - shpjegoj detyrimet e prfaqsuesit tregtar, detyrimet e urdhrdhnsit; - rendis sanksionet q vendosen n rast t mosrespektimit t detyrimeve nga palt dhe t

tregoj si parashikohen kto raste n kontrat. b) Temat e kapitullit - Kontrata pr prfaqsimin tregtar dhe aplikimi i saj. - Elementet kryesore dhe dytsore t kontrats. - T drejtat dhe detyrimet e prfaqsuesit dhe urdhrdhnsit tregtar.

c). Udhzime didaktike pr kapitullin Rekomandohet q msuesi t: - demonstroj dokumente konkrete t kontrats s prfaqsimit; - simuloj lidhjen e ksaj kontrate n mes dy palve; - organizoj vizita n ndrmarrje; - ilustroj me sa m shum shembuj real; - organizoj pun n grupe; - realizoj teste me shkrim. . d). Kushtet pr realizimin e kapitullit - flip-chart, markera; - materiale e dokumente konkrete. Kapitulli 6: Kontratat komisionare 3 or a) Qllimet e kapitullit N prfundim t kapitullit nxnsi duhet t: - shpjegoj karakteristikat dhe veorit e kontratave komisionare; - shpjegoj se cilat jan palt, si edhe kuptimin dhe burimet juridike q shrbejn si baz

pr lidhjen e ksaj kontrate; - dalloj prmbajtjen e nj kontrate komisionere; - shpjegoj obligimet e komitentit dhe t komisionarit; - rendis sanksionet q vendosen n rast t mosrespektimit t detyrimeve nga palt dhe t

tregoj si parashikohen kto raste n kontrat.

34

b) Temat e kapitullit - Rndsia e kontrats komisionare. - Palt kontraktuese. - Komitenti dhe komisionari. c) Udhzime didaktike pr kapitullin Rekomandohet q msuesi t: - demonstroj dokumente konkrete t kontrats komisionare; - simuloj lidhjen e kontrats n mes dy palve; - realizoj or prsritjeje; - organizoj pun n grupe; - realizoj test me shkrim. d). Kushtet pr realizimin e kapitullit - flip-chart, markera; - materiale t nevojshme pr tu ushtru. Kapitulli 7: Kontratat pr kontrollimin e mallit 3 or a) Qllimet e kapitullit N prfundim t kapitullit nxnsi duhet: - shpjegoj karakteristikat dhe veorit e kontrats pr kontrollimin e mallit; - shpjegoj se cilat jan palt, si edhe kuptimin dhe burimet juridike q shrbejn si baz

pr lidhjen e ksaj kontrate; - dalloj elementet qensore t ksaj kontrate dhe prshkruaj prmbajtjen e saj; - shpjegoj obligimet e kryesit t kontrollit; - rendis detyrat e porositsit t mallit; - rendis sanksionet q vendosen n rast t mosrespektimit t detyrimeve nga palt dhe t

tregoj si parashikohen kto raste n kontrat. b) Temat e kapitullit - Definicioni i kontrats. - Palt kontraktuese dhe prmbajtjen e kontrats. - Obligimet e kryesit t kontrollit. - Detyrat e porositsit t malli. c) Udhzime didaktike pr kapitullin Rekomandohet q msuesi t: - demonstroje dokumente konkrete t kontrats pr kontrollimin e mallit; - organizoj vizita n ndrrmarje; - organizoj pun n grupe; - realizoj teste me shkrim. d) Kushtet pr realizimin e kapitullit - flip-chart, markera; - materiale e dokumente konkrete. Kapitulli 8: Kontrata pr magazinimin e mallit 3 or

35

a) Qllimet e kapitullit N prfundim t kapitullit nxnsi duhet t: - shpjegoj karakteristikat dhe veorit e kontratave pr magazinimin e mallit; - shpjegoj se cilat jan palt, si edhe kuptimin dhe burimet juridike q shrbejn si baz

pr lidhjen e ksaj kontrate; - rendis llojet e magazinave; - dalloj prmbajtjen e nj kontrate magazinimi; - rendis sanksionet q vendosen n rast t mosrespektimit t detyrimeve nga palt dhe t

tregoj si parashikohen kto raste n kontrat. b) Temat e kapitullit - Karakteristikat e kontrats. - Palt kontraktuese. - Elementet dhe burimet juridike. - Llojet e magazinave. - Prmbajtja e kontrats dhe detyrimet e palve.

c) Udhzime didaktike pr kapitullin Rekomandohet q msuesi t: - demonstroj dokumente konkrete t kontrats s magazinimit; - simuloj lidhjen e kontrats n mes dy palve; - organizoj pun n grupe; - realizoj test me shkrim. d) Kushtet pr realizimin e kapitullit - Materiale e dokumente konkrete, - Kompjuter, internet. Kapitulli 9: Kontratat pr ndrtimin 3 or a) Qllimet e kapitullit - prshkruaj karakteristikat dhe specifikat e kontratave pr ndrtimin; - shpjegoj se cilat jan palt, si edhe kuptimin dhe burimet juridike q shrbejn si baz

pr lidhjen e ksaj kontrate; - dalloj prmbajtjen e nj kontrate komisionere; - rendis obligimet e kryesit t punve dhe porositsit t punve; - rendis sanksionet q vendosen n rast t mosrespektimit t detyrimeve nga palt dhe t

tregoj si parashikohen kto raste n kontrat. b) Temat e kapitullit - Specifikat e kontrats s ndrtimit. - Palt, burimet juridike. - Obligimet e kryesit t punve dhe t porositsit t punve. c) Udhzime didaktike pr kapitullin Rekomandohet q msuesi t: - demonstroj dokumente konkrete t kontrats s ndrtimit; - simuloj lidhjen e kontrats s ndrtimit n mes dy palve; - organizoj pun n grupe; - realizoj test me shkrim.

36

d) Kushtet pr realizimin e kapitullit - flip-chart, markera; - materiale e dokumente konkrete. Kapitulli 10: Kontratat pr sigurimin 3 or a) Qllimet e kapitullit - shpjegoj karakteristikat dhe veorit e kontrats pr sigurimin; - shpjegoj se cilat jan palt, si edhe kuptimin dhe burimet juridike q shrbejn si baz

pr lidhjen e ksaj kontrate; - rendis detyrimet dhe t drejtat e siguruesit dhe t siguruarit; - rendis sanksionet q vendosen n rast t mosrespektimit t detyrimeve nga palt dhe t

tregoj si parashikohen kto raste n kontrat; - shpjegoj se sht polica e sigurimit dhe cilat jan llojet kryesore t sigurimit. b) Temat e kapitullit - Definicioni dhe karakteristikat e kontrats s sigurimit. - Detyrimet e siguruesit dhe t siguruarit, si dhe t drejtat e tyre. - Kuptimi i nocioneve t sigurimit dhe polica e sigurimit. Llojet e sigurimit.

c) Udhzime didaktike pr kapitullin Rekomandohet q msuesi t: - ilustroj me shembuj e dokumentacion praktik temat e msiprme; - prcjell me kujdes prparimin e nxnsve gjat shpjegimit; - nxis aftsit dalluese t nxnsve me pun n grupe; - realizoj test me shkrim. d) Kushtet pr realizimin e kapitullit - flip-chart, markera; - materiale e dokumente konkrete. Kapitulli 11: Kontratat pr shrbimet turistike 3 or a) Qllimet e kapitullit N prfundim t kapitullit nxnsi duhet t: - shpjegoj karakteristikat e kontratave pr organizimin e udhtimeve dhe ku dallohen ato

nga llojet e tjera t kontratatve; - shpjegoj se cilat jan palt kontraktuese; - rendis t drejtat dhe detyrimet e secils pal kontraktuese n nj kontrat pr shrbimet

turistike; - rendis sanksionet q vendosen n rast t mosrespektimit t detyrimeve nga palt dhe t

tregoj si parashikohen kto raste n kt tip kontrat. b) Temat e kapitullit: - Definicioni i kontrats. - Palt kontraktuese. - T drejtat dhe detyrimet e tyre. c) Udhzime didaktike pr kapitullin Rekomandohet q msuesi t:

37

- demonstroj dokumente konkrete t kontrates per shrbimet turistike; - simuloj lidhjen e kontrats n mes dy palve; - organizoj vizita n agjenci turistike ose agjenci udhtimi; - organizoj pun n grupe nxnsish pr mbledhje informacioni nga tregu; - realizoj test me shkrim. d) Kushtet pr realizimin e kapitullit - flip-chart, markera; - materiale e dokumente konkrete. Kapitulli 12: Kontratat pr shpedicionin 3 or a) Qllimet e kapitullit N prfundim t kapitullit nxnsi duhet t: - shpjegoj karakteristikat e kontrats; - tregoje prmbajtjen e kontrats; - percaktoje palt kontraktuese; - shpjegoj obligimet e shpedituesit dhe komitentit. b) Temat e kapitullit - Karakteristikat e kontrats. - Elementet e kontrats. - T drejtat dhe detyrimet e palve kontraktuese. c).Udhzime didaktike pr kapitullin Rekomandohet q msuesi t: - demonstroj dokumente konkrete t kontrats s shpedicionit; - simuloj lidhjen e kontrats n mes dy palve; - organizoj pun n grupe; - jap nj kontrat dhe ta komentoj at; - realizoj test me shkrim. d). Kushtet pr realizimin e kapitullit - flip-chart, markera; - materiale e dokumente konkrete. Kapitulli 13: Kontratat pr transportimin e mallit n hekurudh 3 or a) Qllimet e kapitullit N prfundim t kapitullit nxnsi duhet t: - shpjegoj rndsin dhe veorit e kontrats s transportit t mallit me hekurudh; - shpjegoj pse ka rndsi njohja e myrs s organizimit t transportit gjat lidhjes s nj

kontrat t ktij tipi; - shpjegoj se cilat jan palt, si edhe kuptimin dhe burimet juridike q shrbejn si baz

pr lidhjen e ksaj kontrate; - rendis obligimet dhe t drejtat e palve kontraktuese. - rendis sanksionet q vendosen n rast t mosrespektimit t detyrimeve nga palt dhe t

tregoj si parashikohen kto raste n kontrat.

38

b) Temat e kapitullit - Rndsia e kontrats. - Mnyra e organizimit t transportit. - T drejtat dhe obligimet e palve kontraktuese.

c) Udhzime didaktike pr kapitullin Rekomandohet q msuesi t: - demonstroj dokumente konkrete t kontrats s transportit t mallit me hekurudh; - simuloj lidhjen e kontrats n mes dy palve; - organizoj pun n grupe; - realizoj test me shkrim. d) Kushtet pr realizimin e kapitullit - Flip-chart, markera - Materiale e dokumente konkrete,

39

Klasa 10

Prshkruesit e moduleve t praktikave profesionale

Klasifikimi i dokumenteve dhe materialeve, sistemi i klasifikimit Lmia: Ekonomi Profili: Banka dhe Sigurime


Niveli: I Klasa: 10 Numri i modulit

1

Qllimi i modulit

Nj modul praktik q i pajis nxnsit me aftsi praktike pr t kryer klasifikimin e dokumenteve dhe materialeve, duke prdorur sisteme t ndryshme t klasikimit sipas nevojs.

Kohzgjatja e modulit

7 kredite (42 or)

Rezultatet e t msuarit (RM) dhe prmbajtja

RM 1 Nxnsi. kryen klasifikimin e dokumenteve Prmbajtja - Prcaktimi i sistemit t klasifikimit. - Analiza e sistemit t klasifikimit t przgjedhur. - Przgjedhja e dokumenteve, materialeve, lndve pr

klasifikim. - Prdorimi i mjeteve q mundsojn klasifikimin, dosjet,

fajllat.

RM 2 Nxnsi kryen sistemimin e dokumenteve. Prmbajtja: - Klasifikimi i librave t blerjes sipas furnizuesve. - Klasifikimi i librave t shitjeve. - Fajllimi i formularve t tatimeve. - Fajllimi i formularve t kontributeve. - Shnimi i ndarjes s dokumenteve sipas sistemit

przgjedhs. - Kontrolli i klasifikimit dhe fajllimit. - Ruajtja e mjedisit.

Proedurat e vlersimit

Realizimi i pranueshm i modulit do t konsiderohet arritja e knaqshme e t gjith kritereve t realizimit t specifikuara pr do rezultat t t mesuarit. M posht jepen shkurtimet q do t prdoren: RM Rezultatet e t msuarit

40

IV Instrumentet e vlersimit KR Kriteret e realizimit

RM 1 IV Vzhgim me list kontrolli

KR Nxnsi duhet t:

- prcaktoj drejt sistemin e klasifikimit q do t prdor;

- analizoj sistemin e przgjedhur pr prshtatshmrin e tij pr klasifikimin dhe fajllimin e dokumenteve n dispozicion;

- przgjedh drejt instrumentet matse n klasifikimin e dokumenteve dhe fajllimin e tyre;

- prdor drejt sistemin e klasifikimit t przgjedhur.


KR Nxnsi duhet t: - bj klasifikimin e librave t blerjes sipas furnizuesve

t ndryshm; - bj klasifikimin e librave t shitjeve duke u bazuar n

ndarjen e klientve; - bj fajllimin e formularve t tatimeve sipas sistemit

t przgjedhur; - bj fajllimin e formularve t kontributeve sipas

sistemit t przgjedhur; - bj shnimin e ndarjes s dokumenteve sipas sistemit

t przgjedhur; - kontrolloj klasifikimin dhe fajllimin e realizuar pr

efekt saktsie; - zbatoj rregullat e mbrojtes s mjedisit.

Metodat e t msuarit t rekomanduara

- Ky modul duhet t trajtohet n kabinet, n klas, n firma ushtrimore.

- Msuesi duhet t prdor sa m shum t jet e mundur demonstrimet konkrete pr klasifikimin e dokumenteve me sisteme t ndryshme.

- Nxnsit duhet t angazhohen n pun konkrete pr mnyrn e sistemimit fajllimit.

- Gjat vlersimit t nxnsve, t zbatohet demonstrimi praktik i aftsive t fituara.

Baza materiale e domosdoshme

Pr realizimin si duhet t modulit sht e domosdoshme t sigurohen mjediset, veglat, pajisjet, dhe materialet e mposhtme: - Flipart, markera. - Letr shpenzuese, lapsa, stilolapsa. - Dokumentacion pr standardet. - Dokumente t ndryshme referuese.

41

PRSHKRUESI I MODULIT T PRAKTIKS PROFESIONALE

Prpilimi i bilancit fillestar

Lmia: Ekonomi Profili: Banka dhe Sigurime


Niveli: I Klasa: 10

Numri i modulit

2

Qllimi i modulit

Nj modul praktik q i pajis nxnsit me aftsi praktike pr prpilimin dhe plotsimin me t gjith zrat t nj bilanci t thjesht fillestar t gjndjes.


7 kredite (42 or)


RM 1 Nxnsi prpilon tabeln e nj bilanci t thjesht fillestar. Prmbajtja: - Prcaktimi i forms s tabels dhe prpilimi i saj. - Plotsimi i koks s tabels. - Klasifikimi i zrave. - Radhitja e zrave.

RM 2 Nxnsi kryen regjistrimin e zrave t aktivit dhe pasivit n

bilanc. Prmbajtja: - Regjistrimi i mjeteve qarkulluese. - Regjistrimi i mjeteve joqarkulluese. - Regjistrimi i detyrimeve afatshkurtra. - Regjistrimi i detyrimeve afatgjata. - Regjistrimi i ekuitetit. - Barazimi i bilancit.


Realizimi i pranueshm i modulit do t konsiderohet arritja e knaqshme e t gjith kritereve t realizimit t specifikuara pr do rezultat t t mesuarit. M posht jepen shkurtimet q do t prdoren: RM Rezultatet e t msuarit IV Instrumentet e vlersimit KR Kriteret e realizimit


KR Nxnsi duhet t:

- prcaktoj formn dhe strukturn e tabels s bilancit fillestar t gjndjes duke parashikuar sakt numrin e

42

kollonave, rrjeshtave dhe duke prdorur formatin e duhur;

- vizatoj tabeln sipas formatit dhe strukturs s prcaktuar m par prej tij;

- plotsoj prmbajtjen e koks s tabels me emrtimet prkatse: numrin rendor, mjetet, shumat etj.;

- bj klasifikimin e zrave t bilancit fillestar; - bj sakt rradhitjen e zrave t bilancit fillestar.


KR Nxnsi duhet t:

- kryej regjistrimin e gjndjes s mjeteve qarkulluese, t tilla si gjndjen e arks, xhirollogaris, llogarive t arktueshme, stoqeve etj.;

- kryej regjistrimin e gjndjes s mjeteve joqarkulluese, t tilla si gjndjen e pajisjeve, ndrtesave, tokave etj.;

- kryej regjistrimin e gjndjes s detyrimeve afatshkurtra (llogarive t pagueshme);

- kryej regjistrimin e detyrimeve afatgjata (kredive afatgjata);

- kryej regjistrimin e ekuitetit (kapitalit t pronarit, kapitalit t aksionerve);

- bj barazimin e bilancit fillestar. Metodat e t msuarit t rekomanduara

- Ky modul duhet t trajtohet n klas dhe n kabinet. - Msuesi duhet t prdor sa m shum t jet e mundur

demonstrimet konkrete t bilancit fillestar t gjndjes. - Nxnsit duhet t angazhohen n pun konkrete pr

prpilimin, plotsimin e prmbajtjes dhe t zrave n bilanc dhe barazpeshimin e tij.

- Gjat vlersimit t nxnsve, t zbatohet demonstrimi praktik i aftsive t fituara nga ana e tyre.


Pr realizimin si duhet t modulit sht e domosdoshme t sigurohen mjediset, veglat, pajisjet, dhe materialet e mposhtme: - Flipart, markera. - Letr shpenzuese, lapsa, stilolapsa. - Model bilanci. - Dokumente referuese.

43


Regjistrimet n Librin kryesor




3

Qllimi i modulit

Nj modul praktik q i pajis nxnsit me aftsi praktike pr prpilimin e librit kryesor dhe regjistrimin e transaksioneve t thjeshta ekonomike n t.


6 kredite (36 or)


RM 1 Nxnsi zgjedh dhe bart zrat nga bilanci fillestar n librin kryesor. Prmbajtja: - Przgjedhja e forms s librit kryesor. - Klasifikimi i zrave sipas prkatsis. - Plotsimi i librit kryesor me emrtimet prkatse t

zrave, thirrjen e tyre dhe bartja e gjendjes fillestare nga bilanci i gjendjes.

- Kontrolli i veprimeve t kryera.

RM 2 Nxnsi kryen regjistrimin e transaksioneve t thjeshta n librin kryesor. Prmbajtja: - Prgatitja e dokumentacionit pr regjistrim. - Regjistrimi i dokumenteve n excel. - Kryerja e kontimit t transaksionit n librin kryesor. - Barazimi i librit kryesor. - Mbyllja e librit kryesor - Rregullorja komerciale.




44

KR Nxnsi duhet t: - Przgjedh drejt formn e librit kryesor: paginit,

shkallore, forms T; - klasifikoj zrat sipas prkatsis, pra n mjete

afatshkurta e afatgjata, detyrimeve afatshkurta e detyrimeve afatgjata, kapitali i pronarit dhe kapitali aksionar;

- plotsoj sakt librin kryesor me emrtimet prkatse t zrave, thirrjen e tyre;

- bj bartjen e gjendjes fillestare nga bilanci i gjendjes n librin kryesor pa br asnj gabim;

- kontrolloj veprimet e kryera.


KR Nxnsi duhet t: - prgatis dokumentet pr regjistrim, t tilla si faturat,

dftesat, fletpagesat, raportet etj.; - regjistroj, pa br asnj gabim, dokumentet n excel; - kryej sakt kontimin e transaksionit n librin kryesor; - bj barazimin e librit kryesor; - mbyll n koh e duhur librin kryesor; - zbatoj rregulloren komerciale n fuqi.



demonstrimet konkrete t bartjes s zrave nga bilanci i gjendjes te libri kryesore, si dhe t regjistrimit t transaksioneve t thjeshta n librin kryesor.

- Nxnsit duhet t angazhohen n pun konkrete pr bartjen e zrave nga bilanci i gjendjes te libri kryesor, si dhe pr regjistrimin e transaksioneve ekonomike t thjeshta n librin kryesor duke prdorur dokumentet e duhura.

- Gjat vlersimit t nxnsve, t zbatohet demonstrimi praktik i aftsive t fituara.


Pr realizimin si duhet t modulit sht e domosdoshme t sigurohen mjediset, veglat, pajisjet, dhe materialet e mposhtme:

- Flichart, markera. - Letr shpenzuese, lapsa, stilolapsa. - Model bilanci. - Libr kryesor. - Dokumente referuese.

45


Kryerja e veprimeve me faturn




4

Qllimi i modulit

Nj modul praktik q i pajis nxnsit me aftsi praktike pr plotsimin e faturs dhe kryerjen e veprimeve t tjera me t.


8 kredite (48 or)


RM 1 Nxnsi plotson faturn pr klientin me t gjitha elementet e duhura dhe e drgon at. Prmbajtja: - Dokumentacioni mbshtets. - Fatura t llojeve t ndryshme. - T dhnat pr blersin. - T dhnat pr shitsin. - Prshkrimi i mallit. - Vendosja e mimit. - Llogaritja e vlers s mallit. - Llogaritja e shpenzimeve t transportit. - Llogaritja e TVSH. - Llogaritja e vlers totale t faturs. - Mnyra e pagess. - Kontrolli i faturs s plotsuar. - Regjistrimi te libri i shitjes. - Regjistrimi kontabl i faturs s shitjes. - Drgimi i faturs dhe shprndarja e kopjeve n sektort

prkats. - Baza ligjore e veprimeve.

RM 2 Nxnsi kryen veprime me faturn e furnitorit.

Prmbajtja: - Pranimi i faturs nga sekretaria. - Verifikimi i plotsimit t faturs. - Verifikimi me krkesn dhe fletdrgesn. - Kthimi i faturave t parregullta. - Hartimi i kundrfaturs. - Regjistrimi i faturs n librin e blerjes. - Regjistrimi kontabl i faturs s furnitorit. - Baza ligjore e veprimeve.

46




KR Nxnsi duhet t:

- grumbulloj dokumentacionin mbshtets pr plotsimin e faturs pr klientin, duke marr t dhnat nga magazina, listn e mimeve etj.;

- bj dallimin ndrmjet faturave t llojeve t ndryshme, si paragonat, faturat tatimore (q prdoret pr blerjet n mes t bizneseve) etj.;

- przgjedh faturn e duhur; - vendos n fatur t dhnat pr blersin (emrin e

blersit, adresn, vendin, numrin i biznesit etj.); - vendos n fatur t dhnat pr shitsin (emrin e

shitsit, adresn, vendin, numrin e biznesit, numri e faturs);

- bj prshkrimin e mallit duke shnuar emrtimin e tij, kodin, njsin matse dhe sasin;

- vendos mimin pr njsi (monedhn me t ciln llogaritet dhe shumn);

- llogaris vlern e mallit; - llogaris shpenzimet e transportit; - llogaris TVSH; - llogaris vlern totale t faturs, me dhe pa TVSH; - shnoj mnyrn e pagess duke ekuar te kutia

prkatse (kesh, ek ose UXH.); - kontrolloj faturn e plotsuar pr ndonj gabim t

mundshm gjat plotsimit dhe duke kryer korigjimet e nevojshme;

- bj regjistrimin e faturs te libri i shitjes; - bj regjistrimin kontabl t faturs s shitjes; - drgoj origjinalin e faturs pr klientin n adresn e

duhur; - bj shprndarjen e kopjeve t tjera n sektort

prkats; - zbatoj rregulloren komerciale dhe standardet e

kontabilitetit gjat plotsimit t faturs.


KR Nxnsi duhet t: - pranoj faturn nga sekretaria: marrja dhe hapja e

47

posts; - verifikoj plotsimin e faturs nga ana e furnitorit; - bj verifikimin e faturs me krkesn nga ana blersit

dhe me fletdrgesn e furnitorit; - kthej faturat e parregullta; - hartoj kundrfaturn prkatse n rast parregullsish; - bj regjistrimin e faturs s furnitorit n librin e

blerjes; - bj regjistrimin kontabl t faturs s furnitorit; - zbatoj bazn ligjore (rregullore komerciale,

standardet e kontabilitetit) gjat kryerjes s veprimeve me faturat.



demonstrimet konkrete me fatura. - Nxnsit duhet t angazhohen n pun konkrete pr

plotsimin, kontrollimin, validitetin dhe regjistrimin e faturs. - Gjat vlersimit t nxnsve, t zbatohet demonstrimi praktik

i aftsive t fituara nga nxnsi. Baza materiale e domosdoshme

Pr realizimin si duhet t modulit sht e domosdoshme t sigurohen mjediset, veglat, pajisjet, dhe materialet e mposhtme:

- Flichart, markera. - Letr shpenzuese, lapsa, stilolapsa. - Modele faturash. - Dokumente referuese.

48

PERSHKRUESI I MODULIT TE PRAKTIKES PROFESIONALE

Komunikimi me mjetet komunikuese Lmia: Ekonomi Profili: Banka dhe Sigurime



5

Qllimi i modulit

Nj modul praktik q i aftson nxnsit pr t komunikuar me mjete t komunikimit si telefon, fax dhe e-mail.


7 kredite (42 or)


RM 1 Nxnsi komunikon me telefon. Prmbajtja - Prgatitja pr komunikim me telefon:

gjetja e librit t numrave telefonik; przgjedhja e numrit t dshiruar; shtypja e numrit dhe pritja.

- Prezantimi. - Realizimi i biseds. - Mbyllja e biseds dhe prshndetja. - Lnia e porosis n rast mosparaqitjeje t pals. - Leximi i porosive n sekretarin telefonike. - Rregullat e sjelljes n biseda telefonike.

RM 2 Nxnsi komunikon me fax.

Prmbajtja - Kontrolli i gjndjes s fax-it. - Prgatitja pr pun e fax-it:

lidhja me rrymn; shtypja e butonit t ndezjes; shtypja e butonit t aktivizimit (n se sht e

nevojshme); vendosja e letrs.

- Zgjedhja e numrit t pals dhe informimi. - Prdorimi i tastaturs dhe komanda e drgimit. - Koha e drgimit t fax-it dhe marrja e konfirmimit. - Mbrojtja n pun dhe ruajtja e mjedisit. - Kryerja e shrbimeve t thjeshta t mirmbajtjes s fax-it.

RM 3 Nxnsi komunikon me e-mail.

49

Prmbajtja - Prgatitja e kompjuterit pr pun. - Hyrja n Internet dhe/ose n programin prkats t

komunikimit me e-mail. - Hyrja n adresn prkatse t e-mail-it (komanda sign

in). - Prdorimi i opsionit t Address Book-ut. - Leximi i mesazheve. - Dhnia e komands compose. - Dhnia e komands reply/forward. - Adresa e pranuesit dhe subjekti. - Shkrimi i e-mail-it. - Prdorimi i opsionit signature. - Dhnia e komands send. - Konfirmimi automatik i drgimit. - Dhnia e komands sign out. - Dalja nga Interneti dhe/ose programi prkats i

komunikimit me e-mail. Proedurat e vlersimit



KR Nxnsi duhet t:

- bj prgatitjet pr komunikim me telefon: gjej librin e numrave telefonik; przgjedh numrin e dshiruar; shtyp numrin; pres me durim prgjigjen nga pala tjetr,

veanrisht pr rastet urgjente dhe t rndsishme. - bj prezantimin e vet-vetes ose zyrs ose kompanis

nga e cila kryhet paraqitja; - realizon bisedn n mnyr t qart dhe t sakt; - bn mbylljen e biseds; - bn prshndetjen dhe falenderimet e rastit; - l sakt porosin n sekretarin telefonike n rast

mosparaqitjeje t pals; - lexon porosit n sekretarin telefonike, t ofruara nga

pal t tjera; - zbaton rregullat e sjelljes n biseda telefonike.


KR Nxnsi duhet t:

50

- kontrolloj gjndjen e fax-it pr tu siguruar q sht n gjndje pune;

- prgatis fax-in pr pun: bj lidhjen me rrymn; shtyp butonin e ndezjes; shtyp butonin t aktivizimit (kur nuk sht i lidhur

me telefonin); vendos letrn.

- zgjedh numrin e pals s cils do ti drgohet fax-i - informoj me telefon paln s cils do ti drgohet fax-

i. - prdor tastaturn e fax-it sipas manualit t prdorimit; - jap drejt komandn e drgimit; - pres t mbaroj koha e drgimit t fax-it; - pres marrjen e konfirmimit nga pala pranuese e fax-it; - zbatoj rregullat e mbrojtjes n pun dhe ruajtjes s

mjedisit; - kryej shrbimeve t thjeshta t mirmbajtjes s fax-it,

si marrja e pluhurit, mbulimi me mbulesn prkatse etj..


KR Nxnsi duhet t:

- prgatis kompjuterin pr pun; - hap Internetin dhe/ose programin prkats t

komunikimit me e-mail, si Yahoo, Hotmail, Outlook Express etj..

- hyj n adresn prkatse t e-mail-it: shkruaj sakt adresn; vendos sakt fjalkalimin; jap komandn sign in.

- prdor opsionin Address Book pr vendosjen e adresave t kontaktit me e-mail;

- lexoj mesazhet; - jap komandn compose; - jap komandn reply/forward direkt nga nj

mesazh i drguar; - shkruaj adresn e pranuesit (ose ta bj Insert nga

Address book-u) dhe subjektin e mesazhit q do t drgohet;

- shkruaj e-mail-n sipas modelit t dhn; - prdor opsionin signature pr nnshkrimin

automatik t mesazhit t drguar; - jap komandn send; - pres konfirmimin automatik t drgimit; - jap komandn sign out; - dal nga interneti dhe/ose programi prkats i

komunikimit me e-mail.

51


- Ky modul duhet t trajtohet n kabinet, firma ushtrimore. - Msuesi duhet t prdor sa m shum t jet e mundur

demonstrimet konkrete pr komunikim. - Nxnsit duhet t angazhohen n pun konkrete pr mnyrn

e komunikimit me mjete komunikuese. - Gjat vlersimit t nxnsve, t zbatohet demonstrimi praktik

i aftsive t fituara. Baza materiale e domosdoshme

Pr realizimin si duhet t modulit sht e domosdoshme t sigurohen mjediset, veglat, pajisjet, dhe materialet e mposhtme: - Pajisjet me material dhe mjete t nevojshme pr pun

praktike. - Telefon, fax, kompjuter, shtyps, inernet. - Manuale, tutoriale, guida prdorimi t telefonit, faksit,

shtypsit, in

Documents

Korniza-Ekonomia-27.1.07.08 (1)