Korrupsioni në Shqipëri - idrainstitute.org in Albania 2010 Alb... · - Kampioni i sektorit publik ... • Si publiku i gjerë ashtu edhe punonjësit e sek-torit publik mendojnë

Korrupsioni në Shqipëri

Përmbledhje e rezultateve

Perceptime dhe Përvoja

Sondazhi 2010

Prepared by IDRA, Albania

Korrupsioni në Shqipëri Perceptime dhe Përvoja

�

Përmbledhje .……………….....................................……......................................................3

Hyrje....................................................................................................................................5

Ndërtimi dhe demografia e kampionit..................................……..................................6

- Kampioni i publikut të gjerë............................................…….................................6

- Kampioni i sektorit publik.................................……................................................7

Toleranca e gabimit..................................……......................................................................7

Paraqitja e rezultateve..................................……..................................................................8

Perceptimi i korrupsionit..................................……...............................................................9

Ndihmesa e institucioneve në luftën kundër korrupsionit..................................……..............1�

Besimi në institucione..................................……................................................................13

Transparenca e institucioneve..................................…….....................................................15

Njohja e veprimtarive anti-korrupsion..................................……........................................17

Përvoja me korrupsionin..................................…….............................................................18

Sjelljet ndaj korrupsionit..................................…….............................................................�1

Sistemi gjyqësor..................................…….........................................................................�3

Vlerësimi i ekonomisë..................................……................................................................�7

Ndikimi i orientimit politik mbi perceptimet..................................…….................................�9

PërmbajtjaFaqe


Sondazhi �010 3


Përmbledhje

Perceptimi i korrupsionit• PerceptimimbikorrupsioninnëShqipërivazhdon

të mbetet i lartë. Vlerësimi mesatar i publikuttë gjerë mbi korrupsionin e perceptuar të insti-tucioneve në sondazhin e vitit 2010 është 62.4pikë,nëshkallënnga0-100pikë,ku0dotëthotë“Shumëindershëm”dhe100dotëthotë“Shumëikorruptuar”.

• Drejtuesit fetarë, Presidenti, ushtarakët, media,mësuesit e shkollave publike dhe drejtuesit eOJF-vevazhdojnëtëkonsiderohensimëpaktëkorruptuar ndër 20 grupet dhe institucionet evlerësuara.Ngaanatjetër,doganierët,tatimorëtdhedoktorëtjanëvlerësuarsimëtëkorruptuarit.

• Sipaskampionit tëpublikut tëgjerë,korrupsionimidiszyrtarëvepublikëështënjëfenomenizakon-shëm.91.8%etëintervistuarvemendojnëmen-dojnë sekorrupsionindërmjet zyrtarëvepublikëështë“Shumëipërhapur”ose“Disiipërhapur”.

Lufta kundër korrupsionit, besimi dhe trans-

parenca• Nëpërgjithësi,publikushqiptarkanjëperceptim

negativmbikontributineinstitucionetëndryshmenëluftënkundërkorrupsionit.Vlerësimimesatari 9 institucioneve/grupeve është 42.4 pikë. Kyvlerësimështëposhtëmesittëshkallëssëvlerësimitnga0-100pikë,ku0dotëthotë“Nukndihmonaspak”dhe100dotëthotë“Ndihmonshumë”.Ashtusikundërdhegjatëvitevetëshkuaravetëm

media vazhdon të shihet sikurpo ndihmonnëluftën kundër korrupsionit. Ajo është vlerësuarme61pikënëvitin2010.Tëgjithagrupetdheinstitucionete tjera tëvlerësuarkanëmarrëmëpakse50pikë.

• InspektoriatiiLartëpërDeklarimindheKontrolline Pasurive, drejtuesit fetarë dhe gjykatatkonsiderohensiinstitucionettëcilatkontribuojnëmëpaknëluftënkundërkorrupsionit.

• Besimiiqytetarëveshqiptarënëinstitucionembe-tetendeiulët.Mesatarisht,niveliibesimitpërtëgjithainstitucionetevlerësuaraështë43.8pikë,nëshkallënnga0-100pikë,ku0dotëthotë“As-pakbesim”dhe100dotëthotë“Shumëbesim”.Vetëmushtarakëtjanëvlerësuarmemëshumëse50pikë.Sindikatat(32pikë),partitëpolitike(32pikë) dhe Agjencia e Kthimit dhe KompensimittëPronave(28pikë)janëinstitucionettektëcilatqytetarëtshqiptarëkanëmëpakbesim.

• Si publiku i gjerë ashtu edhe punonjësit e sek-torit publik mendojnë se në përgjithësi, trans-parenca e institucioneve shqiptare është e ulët.Vlerësimi mesatar i nëntë institucioneve ështëposhtëmesittëshkallëssëvlerësimitnga0-100,ku0dotëthotë“Aspaktransparent”dhe100dotë thotëse“Shumëtransparent”.Publiku igjerëikavlerësuarinstitucionet38.7pikëndërsapu-nonjësit e sektorit publik me 48.9 pikë. Institu-cionet të cilat konsiderohen simë transparentetnga qytetarët shqiptarë janë qeveria vendoredheMinistriaeArsimit,tëvlerësuaramenga44


�


pikësecila,ndërkohëqëinstitucioniivlerësuarsimëpaktransparentështëAgjensiaeKthimitdheKompensimittëPronaveme26pikë.

Përvoja me korrupsionin•Nësondazhinevitit2010,qytetarëtkanërënëpre

ekorrupsionitmesatarishtme1.31mënyra.Tre-guesiiviktimizimitështëpothuasjeinjëjtëmeatëtëvitittëkaluar.Gjithsesi,kytreguesështëmëiulëtsenëvitin2005kunumrimestarimënyravepër-mestëcilaveqytetarëtkanërënëpreekorrupsio-nitkaqenë1.7.Nëpothuasjetëgjithëskenarëtepërfshirënëpyetësorpërqindjaetëintervistuarvetëcilëtdeklarojnësekanëqenëviktimëekorrupsi-onit,nëskenarinpërkatës,karënieqëngason-dazhiivitit2005.

• Sektori i shëndetësisë vazhdon tëmbetet sektorimë i përmendur për korrupsion. Në vitin 2010,33.5% e të intervistuarve deklarojnë që t’i kenëpaguarryshfetnjëdoktorioseinfermierigjatëvitittëkaluar.

Sistemi gjyqësor•Pasnjërritjejetëqëndrueshmeqëngaviti2005,

besiminësistemingjyqësornëvitin2010kapësuarrënie.Vetëm35.9%etëintervistuarvedeklarojnësekanë“Shumëbesim”ose“Disibesim”nësis-temin gjyqësor, 10.7 pikë përqindje më pak senëvitin2009.Përqindjaetëintervistuarvetëcilët

kanë“Pakbesim”ose“Aspakbesim”nësistemingjyqësorështëshumëelartë,64.1%.

• Trajtimi i publikut nga ana e gjykatave ështëpërkeqësuarnëvitin2010.38%etëintervistuarvetëcilëtkanëpasurtëbëjnëmegjykatatdeklaro-jnësejanëtrajtuar“Keq”ose“Shumëkeq”,11.3pikëpërqindjemëkeqsenëvitin2009.Ndërkaq,79.7%etëintervistuarvenëkampioninepublikuttëgjerëdeklarojnëseështëevështirëqëtëmar-rëshinformacionnëgjykata;njëpërkeqësimprej10.2pikëpërqindjeqëngaviti2009.

Vlerësimi i ekonomisë• Perceptimi i publikut të gjerë mbi situatën eko-

nomikeështë injëjtëmeatë tënjë vitimëparëdhenukkandryshuarshumëqëprejvitit2005.Më shumë segjysmae të intervistuarve (53.9%)mendojnësesituataekonomikeevenditështë“Ekeqe”apo“Shumëekeqe”.Krahasuarmenjëvitmëparëkapakndryshimndërataqëmendojnëseekonomiadotë jetëmëmirëgjatëvitit tëar-dhshëm.Ataqëmendojnëseekonomiadotëjetënë stanjacion gjatë vitit të ardhshëm, janë rriturnga35.3%nëvitin2009në39.8%nëvitin2010.23.3%etëintervistuarvedeklarojnëseatapresinqëekonomia tëpërkeqësohetgjatëvitit tëardh-shëm.Kjopërqindjenukkandryshimngavitiika-luar.

Sondazhi �010 5


• Sondazhi i gjyqtarëve

o Objektivi-kampionprej300gjyqtarështëtëgjithanivelevetëgjykataveshqiptare.

o Realizimi-254tëintervistuar

Periudha e kryerjes së sondazhitKy sondazh është kryer gjatë periudhës Janar-Shkurt2010.

Mënyra e intervistimitIntervistaballëpërballë.

Sondazhi umundësuangaAgjencia e Shteteve të BashkuarapërZhvillimNdërkombëtar (USAID).Ai upër-gatitngaInstitutipërKërkimedheAlternativaZhvillimi(IDRA)nëkuadërtëProjektittëShtetitLigjortëUSAID.PikëpamjeteautorëvenukpasqyrojnëdomosdoshmërishtpikëpamjeteUSAIDapotëQeverisësëShtetevetëBashkuara.

Hyrje

Kyraportparaqetrezultatetesondazhittëvitit2010,tëkryermepublikunegjerë,punonjëstësektoritpublikdhegjyqtarët mbi çështjet e korrupsionit. Ky është raporti igjashtë i këtij lloji dhepason raportet e sondazheve tëviteve 2004, 2005, 2006, 2008 dhe 2009. Objektivikryesorikëtyresondazheveështëqëtëmasënëmënyrëperiodikeperceptiminepublikut,përvojatdhesjelljenetijkundrejtkorrupsionitnëShqipëri.

• Kampioni i publikut të gjerë

o Objektivi-Kampionkombëtarprej1200tëintervistuarishmbi18vjeç

oRealizimi-1,194tëintervistuar

• Kampioni i sektorit publik

o Objektivi-Njëkampionprej600punonjë-sishtësektoritpubliktëndarënëkatërniveleme150tëintervistuarsecili

i)Administrataqendrore

ii)Administratavendore

iii)Sistemiarsimor

iv)Sistemishëndetësor

o Realizimi-600tëintervistuar


6


Malësi e Madhe

Tropojë

Shkodër Kukës

Dibër

Mat

Kurbin

Durrës

Tiranë

Elbasan

Fier Berat

Pogradec

Korçë

Kolonjë

Gjirokastër

Vlorë

Delvinë

Sarandë

Kuçovë

Kavajë

Lushnje

Krujë

Pukë

Ndërtimi dhe demografia e kampionit

Kampioni i publikut të gjerë

Kampioni ipublikut tëgjerëupërzgjodhbazuarnënjëproçesseleksionimimedisafaza,mbibazëne listëssëqendrave tëvotimit tëzgjedhjeve të funditvendore.Përqëllime të kampionimit, qendrat e votimit përfaqësojnënjësinëbazëtëkampionimit.100njësitëbazëtëkampi-onimitupërzgjodhënnganjëformulëmenjënumërtë

Fig 1. Struktura e kampionit Publiku i gjerë 2010

Meshkuj46%Femra

54%

Gjinia

Urban59%

Rural41%

Urban kundrejt Rural

rastësishëm, e cila merrparasysh numrin e vo-tuesve në secilën qendërvotimi si dhe shpërndar-jenetyrenëzonatruraledheurbane.Brendazonësgjeografiketëpërcaktuarngakëtonjësi, i intervis-tuariupërzgjodhmeme-todën e rrugës rastësore(njënëçdo tredyer,dheintervistimi i personit meditëlindjenmëtëfunditnëfamiljenepërzgjedhur).

Tab.1 Shpërndarja gjeografike e kampionit

Sondazhi �010 7


Tab. 2 Shpërndarja e kampionit përfundimtar sipas kategorive të sektorit publik:

Kampioni i sektorit publik

Përkampioninesektoritpublikupërdormetodamekuo-ta,bazuarnëkatërkategorikryesore,dukesynuar150tëintervistuarnësecilënprejtyre.Kategoritëekampionitjanë:

1. Administrata qendrore a.Tëgjithaministritëelinjës.b.Tëgjithainstitucionetqendrorepërveçministrive

tëlinjës.c.Sistemifiskal(doganatdhetatimet)d.Institucionetbuxhetoretëpavarura

2. Administrata vendorea.Komunatb.Bashkitë

3. Sistemi arsimorKampiongjeografikishtishpërndarënë:

a.Arsiminparashkollor(kopshte)b.Arsiminedetyrueshëm(shkolla–9vjeçare)c.Shkollatemesmed.Universitetet

4. Sistemi shëndetësorKampiongjeografikishtishpërndarëi:

a.Doktorëveb.Infermierëvec.Dentistëvedhefarmacistëve(shërbimipublik)

Toleranca e gabimitTolerancaegabimitpërkampioninepublikuttëgjerëështë±2,8%dhepërkampioninesektoritpublikështë±4%,tëdymenjëintervalbesueshmërieprej95%.Teknikisht,njëtolerancëgabimi±2,8%nënkuptonqë,nësemerrennëmënyrëtëpërsëriturkampionetëkësajmadhësie,95%etyredotëpasqyroninopinionetepopullatësmepasaktësijomëtëmadhese±2,8%.Kontrolliirëndësisëstatistikore,icilimbanparasyshtolerancënegabimitështëirëndësishëmveçanërishtkurkrahasohentëdhënahistorikeosekurpraqitetanalizaerezultatevepërnëngrupe.Këtokontrollestatistikorejanëzbatuarnërezultateteparaqituranëkëtëraport.

Fig. 2 Gjinia e të intervistuarve Sektori publik 2010

Meshkuj36.3Femra

63.6

Gjinia


8


Paraqitja e rezultateveShumicaerezultateve tësondazhitparaqitennëshkallën0-100.Për takuptuarmëmirëdhepërarsye tëparaqitjes,shkallëtendryshmetëpërdoruranëpyetësorjanëshndërruarnëshkallën0-100.

Mëposhtëjepetnjëshembullishndërrimitpërmesnjëpyetjejetëpyetësorit:[Përdor kartën “D”] Tani unë do të përmend disa institucione publike dhe private. Jam i interesuar të di mendimin tuaj se sa të korruptuar apo të ndershëm janë përfaqësuesit e këtyre institucioneve. Ju lutem, vlerësoni secilin prej tyre me numrat nga 1 deri në 10, ku 1 do të thotë “Shumë i ndershëm” dhe 10 “Shumë i korruptuar”.

Konvertimibëhetdukezbritur1ngasecilinumërishkallës1-10,kështuqëpyetjetrenditennënjëshkallë0-9.Mëpas,kjoshkallëpjestohetme9dukepërftuarnjëshka-llëzim0-1,iciliështëshumëzuarme100përtëarriturnëshkallën0-100.Sipaskësajshkalle,0dotëthotë“Shumëindershëm”dhe100dotë thotë“Shumë i korruptuar”.Njëgrafikilustrues paraqitet në të djathtë.Nëkëtëgrafikshembull,katego-ria e mësuesve merr vlerësimin48pikë.Kyvlerësimnuknënkup-ton që 48% e publikut mendonse mësuesit janë të korruptuar;ai përfaqëson perceptimin se sai korruptuar është një institucionnënjëshkallë0-100.Vlerësimiprej 48 pikësh do të thotë se kygrupklasifikohetnëmestëshka-llëssëkorrupsionit,sipaspercep-timit të publikut. Përveç shkallëssë perceptimit të korrupsionit, nëkëtëraportjanëpërdoruredhetreshkallëtëtjeramevlerësimnga0derinë100.

Këtoshkallëjanë:• Besimi-shkallaqëtregonvlerësiminetëintervistu-

arvembibesiminqëatakanëkundrejtinstitucionevetë ndryshme.Në këtë shkallë0do të thotë “Aspakbesim”dhe100dotëthotë“Shumëbesim”.

• Kontributi në luftën kundër korrupsionit – shkallaqë tregonsesi të intervistuarit i shohin institucionetendryshmenëlidhjemeluftënetyrekundërkorrup-sionit.Nëkëtëshkallë0dotëthotë“Nukndihmonaspak”dhe100dotëthotë“Ndihmonshumë”.

• Transparenca - shkalla që tregon perceptimin etë intervistuarve për transparencën e intitucionevetë ndryshme.Në këtë shkallë0do të thotë “Aspaktransparent”ndërsa100dotë thotë“Shumëtrans-parent”.

Nëgrafikëteparaqitur,kurkakrahasimndërvite,sirregulljanë shfaqur vetëm kategoritë/intitucionet që kanë ndry-shim statistikisht domethënës. Rezultatet e kategorive tëparaqituraqënuk tregojnëndonjëndryshimdomethënësjanëparaqiturvetëmnësejanëgjykuartërëndësishme.Shënim: Disa nga përqindjet e paraqitura nëpër grafikëmundtëmosshumojnënë100.0përqind.Kjondodhpërshkaktërrumbullakosjessëshifrësmëtëfundit.

Shumë ikorruptuar

Shumë indershëm Mësuesit

Sondazhi �010 9


Perceptimi i korrupsionit1

Publiku i gjerëVlerësimi mesatar i 20 institucioneve është 62.4 pikë2duketreguarnjëniveltëlartëtëkorrupsionittëpercep-tuar(Fig.3).

Drejtuesitfetarë,Presidenti,ushtarakët,media,mësuesiteshkollavepublikedhedrejtuesiteOJF-vevazhdojnëtëkonsiderohensimëpaktëkorruptuarndër20grupetdheinstitucionet e vlerësuara. Vlerësimi i tyre është poshtëmesittëshkallëssëkorrupsionitdukenënkuptuarsekëtogrupedheinstitucioneshihenngaqytetarëtshqiptarësimëshumëtëndershmesesatëkorruptuara.

Ngaanatjetër,doganierët, tatimorëtdhedoktorët janëvlerësuarsimëtëkorruptuarit.

Sektori publikNëkrahasimmepublikunegjerë,punonjësitesektoritpublik i shohin grupet dhe institucionet e vlerësuara simëtëndershme.Vlerësimimesatari21grupevedhein-stitucioneve3është51pikënë shkallëneperceptimit tëkorrupsionitnga0-100(Fig.4).

Gjithashtu edhe për punonjësit e sektorit publik doga-nierëtdhe tatimorëtkonsiderohen simë tëkorruptuaritndërgrupetdheinstitucionetevlerësuara.

Fig. 3 Ndershmëria kundrejt korrupsionit Publiku i gjerë 2010

62.4

30 30 3442 46 47

5663 66 69 71 74 74 75 76 76 76 79 81 84

0

20

40

60

80

100Shumë i korruptuar

Shumë i ndershëm

MESAT

ARE

Drejtu

esit f

etarë

Pres

identi

Ushtar

akët

Media

Mësue

sit

Drejtu

esit e

OJF

Bizne

smen

ët

Polic

ët

Prof

. e un

iversi

tetev

e

Krye

bash

kiakë

t

Prefe

ktët

Drejtu

esit e

par

tive

Gjykatë

sit

Prok

uror

ët

Doktor

ët

Depute

tët

Hipotek

a (Z

RPP)

Ministr

at

Tatim

orët

Dogan

ierët

52 5256

64

Fig. 4 Ndershmëria kundrejt korrupsionit Sektori publik 2010

51

16 22 27 32 3845 45 49 49 52 56 58 59 60 61 62 63 64 65

72 76

0

20

40

60

80

100Shumë ikorruptuar

Shumë i ndershëm

MESATA

RE

Drejtu

esit f

etarë

Pres

identi

Ushtar

akët

Media

Mësue

sit

Komisi

oni i

Shër

bimit C

ivil

Drejtu

esit e

OJF

Bizne

smen

ët

Polic

ët

Prof

. e un

iversi

tetit

Krye

bash

kiakë

t

Prefe

ktët

Drejtu

esit e

par

tive

Gjykatë

sit

Prok

uror

ët

Doktor

ët

Depute

tët

Hipotek

a (ZR

PP)

Ministr

at

Tatim

orët

Dogan

ierët


10


21 31 35 42

6069

3238

66 68

37 35 36

6169

34 39 38

63 63

30 3442

66 71

0

20

40

60

80

100 2005 2006 2008 2009 2010Shumë i korruptuar

Shumë i ndershëm Presidenti Ushtarakët Media Policët Prof. e

universiteteve

Krahasim në viteKorrupsioniiperceptuarpërPresidentinkarënënga34pikënëvitin2009në30pikënëvitin2010.Megjithësekarënie,kyvlerësimvazhdontëmbetetmëilartëseaiivitit2005,kurPresidentivlerësohejme21pikë.

Nëvitin2010mediakonsiderohetmëekorruptuarsenëvitin2009dhenëvitin2005.Korrupsioniiperceptuarimediasvlerësohetme42pikë,qëdotëthotësemegjit-hësekapërkeqësimajoendeperceptohetmëshumësiendershmesesaekorruptuar.

Perceptimi i korrupsionit për policët është rritur në 66pikë,3pikëmëshumësenëvitin2009,dukearriturni-velinevitit2005.

Korrupsioni iperceptuarpërprofesorët euniversiteteveështëmëilartigjatëkëtyrepesëviteve,71pikë,njërritjeprej8pikëshqëngaviti2009.

Prefektët perceptohen si më pak të korruptuar në vitin2010,menjërënieprej6pikëshqëngaviti2009.Nëvitin2010atajanëvlerësuarpothuajsenjëllojsinëvitin2005.

Perceptimi ikorrupsionitpërprokurorëtështëmë i lartinëpesëvite,76pikë,njërritjeprej4pikëshqëngaviti2009.

Deputetëtdheministratshënojnënjërënieprej4pikëshqënga viti 2009në shkallën e korrupsionit tëpercep-tuar.

Ndonësedoganierët shihennëpërgjithësi simë të ko-rruptuarit, tendencaekorrupsionit tëperceptuarpër tashfaqnjë rënie të lehtëgjatë vitevedukearritur në84pikënëvitin2010.

Fig. 5 Ndershmëria kundrejt korrupsionit Krahasim në vite - Publiku i gjerë

6275 72

7987

6676 72

7886

6672

7872

85

69 7278 79

84

63

76 74 7584

0

20

40

60

80

100

P refects P rosecutors Parliamentarians Minis ters C ustom officials

2005 2006 2008 2009 2010

Very corrupt

Very hones t

Fig. 5 Ndershmëria kundrejt korrupsionit Vetëm ato institucione/grupe të cilat tregojnë ndryshim Publiku i gjerë

6275 72

7987

6676 72

7886

6672

7872

85

69 7278 79

84

63

76 74 7584

0

20

40

60

80

100

P refektët P rokurorët Deputetët Minis trat Doganierët

2005 2006 2008 2009 2010

Shumë i korruptuar

Shumë i ndershëm

Sondazhi �010 11


Sipaskampionittëpublikuttëgjerëkorrupsionindërmjetzyrtarëvepublikëështënjëfenomenizakonshëm.Rreth91.8% e të intervistuarve mendojnë se korrupsionindërmjetzyrtarëvepublikëështë“Shumëipërhapur”ose“Disiipërhapur”(Fig.6).Kyperceptimkandryshuarpakqëngaviti2005dukeqenëgjithmonëmbi90%.Sido-qoftë,përqindjaetë intervistuarvetëcilëtmendojnësekorrupsioniështë“Shumëipërhapur”karënëme14.8pikëpërqindjeqëngaviti2005.

Afërsisht katërngapesë të intervistuarndërmjetpuno-njësve të sektoritpublikmendojnë sekorrupsionimidiszyrtarëvepublikëështënjëfenomen“Shumëipërhapur”ose“Disiipërhapur”.Gjatëtëpesëvitevekjopërqindjeetëintervistuarvekaqenëmbi80%.Përqindjaepunon-jësve të sektorit publik të cilët e shohin korrupsionin si“Shumëtëpërhapur”karënëme12pikëpërqindjeqëngaviti2005.

Opinioniipublikuttëgjerëndryshonngaaipunonjësvetë sektoritpublikkuratapyetennësekorrupsionimidiszyratarëve publikë është rritur, ka mbetur i njëjtë apoështëpakësuargjatëvitittëkaluar.Ndërkohëqë45.1%epublikuttëgjerëmendojnësekorrupsionimidiszyrtarëvepublikë është rritur gjatë 12 muajve të shkuar, vetëm19.8%epunonjësve të sektoritpublikemendojnëkëtëgjë.Diferencaekzistojnëedhenëpërqindjeneatyre tëcilët mendojnë se korrupsioni është pakësuar gjatë 12muajve të shkuar (12.2% për kampionin e publikut tëgjerëdhe29.6%përkampioninepunonjësvetësektoritpublik)(Fig.7).

Fig. 6 Korrupsioni ndërmjet zyrtarëve publikë Publiku i gjerë

66.4

53.1

57.1

50.5

51.6

28.9

40.9

34.6

43.6

40.2

4.1

5.5

7.4

5.3

7.4

0.6

0.4

0.9

0.6

0.9

0% 20% 40% 60% 80% 100%

2005

2006

2008

2009

2010

% e të intervistuarve

Shumë i përhapur Disi i përhapur Pak i përhapur Aspak i përhapur

Fig. 7 Korrupsioni ndërmjet zyrtarëve publikë krahasuar me vitin e kaluar 2010

45,1

19,8

42,7

50,5

12,229,6

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Publiku i gjerë Sektori publik

% e

të in

terv

istu

arve

Rritur I njëjtë Pakësuar


1�


Ndihmesa e institucioneve në luftën kundër korrupsionitPërgjithësisht, publiku shqiptar ka një perceptim nega-tivmbi ndihmesën e grupeve/institucioneve të ndryshmenë luftën kundër korrupsionit. Vlerësimi mesatar i nëntëgrupeve/institucioneveështë42.4pikë.4Ivetmiinstitucioniciliështëvlerësuarsindihmuesnëluftënkundërkorrup-sionitvazhdontëmbetetmediaecilaështëvlerësuarme61pikë.Tëgjithagrupet/institucionetetjerajanëvlerësuarmemëpakse50pikë.Policiaështëvlerësuarme47pikëdheshoqeriacivileme43pikë(Fig.8).

Institucionet të cilat vlerësohensendihmojnëmëpaknëluftënkundërkorrupsionitjanë:

• InspektoriatiiLartëpërDeklarimindheKontrollinePasurive(ILDKP)me32pikë,

• Drejtuesitfetarëme35pikë,dhe

• Gjykatatme40pikë.

Shoqëriacivileështëgrupiicilishënonrënienmëtëma-dhe që nga viti 2009, me 5 pikë (nga 48 në 43 pikë).Gjithashtukygrupnëvitin2010shënon3pikëmëpaksenëvitin2005(Fig.9).

Mediamegjithëseështëvlerësuarmbimesineshkallëssëvlerësimit,nëvitin2010ajoshënon3pikëmëpaksenëvitin2009(nga64në61pikë).

ILKDPështëinstitucioni icilishënonrënienmëtëmadhegjatëviteve,nga39pikënëvitin2005në32pikënëvitin2010.

Nëvitin2010,gjykatatdheProkuroriaePërgjithshmekanënjëpërmirësimprej4pikëshqëngaviti2005.

Fig. 8 Në ç’masë institucionet ndihmojnë në luftën kundër korrupsionit Publiku i gjerë 2010

42.4

6147

43 42 41 41 40 35 32

0

20

40

60

80

100

Policë

t

MESATA

RE

Med ia

Shoq

ëria c

ivile

Qeveri

a qën

dror

e

Kontr

olli i

Lartë

i Shte

tit

Proku

roria

e Pë

rgjith

shme

Gjykata

t

Drejtue

sit fe

tarë

ILDKP

Ndihmonshumë

Nuk ndihmonaspak

Fig. 9 Në ç’masë institucionet ndihmojnë në luftën kundër korrupsionit Publiku i gjerë

59

46 43 4236 36 39

62

47

4343

3838 39

63 4844

4141 42

36

64

48

4341

42 4235

61

43 41 42 40 4032

0

20

40

60

80

100

Media Shoqëria civile Kontrolli iLartë i Shtetit

Qeveria qëndrore

Prokuroria ePërgjithshme

Gjykatat ILDKP

2005 2006 2008 2009 2010

Ndihmon shumë

Nuk ndihmonaspak

Sondazhi �010 13


Besimi në institucioneBesimi i qytetarëve shqiptarë tek institucionet mbetetende iulët.Mesatarjaebesimitpër tëgjitha institucio-netevlerësuaraështë43.5pikë.5Vetëmushtarakëtkanëmarrë më shumë se 50 pikë në shkallën e vlerësimit.AgjensiaeKthimitdheKompensimit tëPronave (AKKP)(28pikë),sindikatat(32pikë)dhepartitëpolitike(32pikë)janëinstitucionettektëcilatqytetarëtshqiptarëkanëmëpakbesim(Fig.10).

Punonjësitesektoritpublikshfaqinmëshumëbesimkun-drejtinstitucionevetëvlerësuaranëkrahasimmepublikunegjerë.Mesatarjaebesimitnëvitin2010shënon52.6pikë,njëvlerësimmbimesineshkallëssëbesimit.Nga15institucionetëvlerësuarapunonjësitesektoritpublikshfaqinderidikubesimnë12prejtyre.Institucionetmëpaktëbesuaraedhepërpunonjësitesektoritpublikjanësindikatat,AgjenciaeKthimitdheKompensimittëPron-avedhepartitëpolitike(Fig.11).

Kurkrahasohentëdhënatedykampionëve,atijtëpub-likuttëgjerëdheatijtësektoritpublik,dyinstitucionettëcilatshfaqindiferencënmëtëmadhenënivelinebesimit,me17pikërespektivisht,janëqeveriaqendrore(nga44në61pikë)dheKomisioniQendroriZgjedhjeve(nga42në59pikë).

Fig. 10 Besimi tek institucionet Publiku i gjerë 2010

43.8

66

49 49 49 47 47 46 44 42 42 42 4232 32 28

0

20

40

60

80

100Shumë besim

Aspak besim

MESATA

RE

Drejtu

esit f

etarë

Kësh

illi b

ashk

iak

Ushtar

akët

Prok

uror

ia e P

ërgji

thshm

e

Gjykata

e La

rtë

Polic

ët

Qev

eria

vend

ore

Qev

eria

qënd

rore

Kontr

olli i

Lartë

i Shte

tit

Parti

të po

litike

Krye

bash

kiakë

tKQ

Z

Sindik

atat

AKKP

Parla

menti

Fig. 11 Besimi tek institucionet Sektori publik 2010

52.7

7461 60 59 59 57 56 54 54 52 52 50

37 35 31

0

20

40

60

80

100Shumëbesim

Aspak besiml

MESAT

ARE

Drejtu

esit f

etarë

Kësh

illi b

ashk

iak

Ushtar

akët

Prok

uror

ia e P

ërgji

thshm

e

Gjykata

e La

rtë

Polic

ët

Qev

eria

vend

ore

Qev

eria

qënd

rore

Kontr

olli i

Lartë

i Shte

tit

Parti

të po

litike

Krye

bash

kiakë

tKQ

Z

Sindik

atat

AKKP

Parla

men

ti


1�


BesimitekProkuroriaePërgjithshmekarënëme5pikëqëngaviti2009porgjithsesiky institucionvazhdon tëvlerësohetmëmirësenëvitin2005.

GjithashtubesiminëGjykatëneLartëkarënëme4pikënëvitin2010porendekybesimështëmëimadhsenëvitin2005.

Policia, qeveria qëndrore dhe ajo lokale nuk shfaqinndonjëndryshimdomethënësqëprejvitit2009porendevazhdojnë të vlerësohenmëmirë se në vitin 2005merespektivisht 4, 4 dhe 3 pikë më shumë në shkallën ebesimittëshfaqur(Fig.12).

Fig.12 Besimi tek institucionet Publiku i gjerë

60

45 43 41 40 37

57 5247

41 42 40

64

5045

40 45 42

60

4849

42 46 47

66

49 47 44 42 42

0

20

40

60

80

100

Ushtarakët Po licët Qeveria vendore

Qeveria qëndrore

Gjykata e Lartë

Prokuroria e Përgjithshme

2005 2006 2008 2009 2010

Shumë besim

Aspak besim

Sondazhi �010 15


Transparenca e institucioneve

Sipublikuigjerëashtuedhepunonjësitesektoritpublikmendojnësenëpërgjithësitransparencaeinstitucioneveshqiptareështëeulët.Vlerësimimesatarinëntëinstitu-cioneveështëposhtëmesittëshkallëssëvlerësimit;38.7pikëpërpublikunegjerëdhe48.9pikëpërpunonjësitesektoritpublik(Fig.13dheFig.15).

InstitucionettëcilatkonsiderohensimëtransparentetngaqytetarëtshqiptarëjanëqeveriavendoredheMinistriaeArsimit,tëvlerësuaramenga44pikësecila,ndërkohëqëinstitucioniivlerësuarsimëpaktransparentështëAgjen-ciaeKthimitdheKompensimittëPronaveme26pikë.

Krahasuarmenjëvitmëparëqeveriavendore,KontrolliiLartëiShtetit,qeveriaqëndroredheparlamentishihensimëtransparentë.Kanjërritjetëtrasparencëssëpercep-tuarngapublikuigjerëme4,6,8,dhe7pikërespekti-visht.Nëvitin2010vetëmqeveriavendoredhegjykatatjanëvlerësuarmëmirësevitetpararendëse(Fig.14).

Fig. 13 Transparenca e institucioneve Publiku i gjerë 2010

38.744 44 41 41 40 39 38 35

26

0

20

40

60

80

100Shumë transparent

Aspak transparent

MESAT

ARE

Gjykata

t

Qev

eria

vend

ore

Ministr

ia e F

inanc

ave

Ministr

ia e S

hënd

etësis

ë

Ministr

a e A

rsim

it

Qev

eria

qënd

rore

Kontr

olli i

Lartë

i Shte

titAK

KP

Parla

men

ti

Fig 14. Transparenca e institucioneve Publiku i gjerë

41 43 45 4133

4440

4338 33

43 39 39 35 334035 33 32 33

44 41 41 39 35

0

20

40

60

80

100

Qeveriavendore

Kontrolli i Lartë i Shtetit

Qeveriaqëndrore

Parlamenti Gjykatat

2005 2006 2008 2009 2010

Shumëtransparent

Aspaktransparent


16


Sektoripublikkanjëperceptimmëtëmirëseaiipublikuttëgjerëmbitransparencëneinstitucioneve.Qeveriaqen-droredheajolokalejanëdyinstitucionetqëjanëvlerësuarsimëtransparenteme58dhe54pikërespektivisht.In-stitucioni icilikonsiderohetsimëpaktransparentedhengapunonjësitesektoritpublikështëAgjenciaeKthimitdheKompensimittëPronaveme32pikë(Fig.15).

Dukekrahasuartëdhënatnëvitetëpunonjësvetësek-toritpublikdelseperceptimipërtransparencëneqeverisëqendroreështëpërmirësuarme7pikëngaviti2009dukeuvlerësuarme58pikënë2010.Gjithashtupërmirësimnë perceptim shfaq edhe Parlamenti, me 5 pikë (nga47në52pikë).Institucionetetjeranuktregojnëndonjëndryshimdomethënësngavitiparaardhës(Fig.16).

Fig. 15 Transparenca e institucioneve Sektori publik 2010

48.958 54 52 52 51 51 48 42

32

0

20

40

60

80

100Shumë transparent

Aspaktransparent

MESATA

RE

Gjykata

t

Qeveri

a ven

dore

Ministr

ia e A

rsimit

Ministr

ia e F

inanc

ave

Ministr

ia e S

hënd

etësis

ë

Qeveri

a qën

dror

e

Kontr

olli i

Lartë

i Shte

titAKK

P

Parla

menti

Fig. 16 Transparenca e institucioneve Sektori publik

55 55 50 49

33

49 51 49 48

33

5651 47 46

35

55 51 47 5141

54 5852 51

42

0

20

40

60

80

100

Qeveriavendore

Qeveria qëndrore

Parlamen ti Kontrolli iLartë i Shtetit

Gjykatat

2005 2006 2008 2009 2010Shumëtransparent

Aspaktransparent

Sondazhi �010 17


Njohja e veprimtarive anti-korrupsion

Qytetarët shqiptarë janëpak të informuarmbi veprim-taritëanti-korrupsion.Vetëm15.7%etyrejanënëdijenitëndonjëveprimtarietëtillënëvend.Kjoështëpërqindjamëeulëtnëpesëvjetdheshfaqnjëtendencënërënieqëngaviti2008(Fig.17).

Punonjësitesektoritpublikjanëmëtëinformuarsepub-likuigjerëmbiveprimtaritëanti-korrupsion.42.8%epu-nonjësvetësektoritpublikëjanënëdijenitëkëtyrevep-rimtarivedhe iniciativave.Gjithsesi,kjoështëpërqindjamëeulëtnëpesëvjet,14.9%mëpaksenëvitin2009dhe25%mëpaksenëvitin2005(Fig.18).

Fig. 17 Njohja e veprimtarive anti-korrupsion Publiku i gjerë

43 39.6 42.529.6

15.7

57 60.4 57.570.4

84.3

0%

20%

40%

60%

80%

100%

2005 2006 2008 2009 2010

% e

të in

terv

istu

arve

Po Jo

Fig. 18 Njohja e veprimtarive anti-korrupsion Sektori publik

67.861.5

70.357.7

42.8

32.238.5

29.742.3

57.2

0%

20%

40%

60%

80%

100%

2005 2006 2008 2009 2010

% e

të in

terv

istu

arve

Po Jo


18


1.701.39

1.611.29 1.31

0.0

0.5

1.0

1.5

2.0

2.5

2005 2006 2008 2009 2010

Nr.

i m

ënyr

ave

Fig. 19 Treguesi i viktimizimit nga korrupsioni Publiku i gjerë

Përvoja me korrupsionin

Kysondazh,veçmatjessëperceptimitmbikorrupsionin,gjithashtu shqyrton edhe përvojat direkte dhe indirektetëtëintervistuarvemekorrupsionin.Tëintervistuaritjanëpyetur nëse për të përfituar shërbime publike ju ështëdashurqëtëpaguajnëryshfetgjatëdymbëdhjetëmuajvetë shkuar.Ata janëpyeturgjithashtuedhenëse juështëkërkuarngandonjëzyrtarpublikqëtëpaguajnëndonjëryshfet.Opinionetmbipërvojatindirektemekorrupsioninjanëmarrëduke ipytetur të intervistuaritnëseatakanëqenëdëshmitarëtëndonjëtransaksionikorruptiv.

Dhjetëpyetjembipërvojatdirektemekorrupsioninjanëpërdorur për të krijuar një tregues të quajtur “Viktimiz-imingakorrupsioni”.Kytreguesmatnumrinemënyravepërmestëcilaveçdoiintervistuarkarënëprekorrupsionit.Vlerësimibazohetnënumrinmesatartëmënyravepërmestëcilavetëintervistuaritthonësejanëviktimizuar.

Nëvitin2010qytetarëtkanërënëpreekorrupsionitme-satarisht me 1.31 mënyra. Treguesi i viktimizimit ështëpothuasje i njëjtë me atë të vitit të kaluar. Gjithsesi, kytreguesështëmëiulëtsenëvitin2005kunumrimesatarimënyravepërmestëcilaveqytetarëtkanërënëpreekor-rupsionitkaqenë1.7.(Fig.19).

Tëdhënatnëvitetregojnënjërënietëpërvojavemekor-rupsioninqëngaviti2005.Nëpothuasjetëgjithëskenarëtepërfshirënëpyetësor(pesëngatëcilëtjanëparaqiturnëFig.20),përqindjaetëintervistuarvetëcilëtdeklarojnësekanëqenëviktimëekorrupsionitkarëniengasondazhiivitit2005.

Fig.20 Viktimizimi nga korrupsioni – Ata të cilët janë përgjigjur po Publiku i gjerë

Polici i cili ka kërkuar ryshfet

Nëpunësi publik i cili ka

kërkuar ryshfet

Ryshfet dhënë për të marrë dokumkenta

Ryshfet dhënëdoktorit/infermieres

Dikush ka kërkuarryshfet për të

shmangur/ulur pagesëne dritave, telefonit, ujit

% e

të

inte

rvis

tuarv

e

Sondazhi �010 19


Vizitattekdoktori/infermieridhenxjerrjaedokumentavejanë dy skenarët ku qytetarët shqiptarë janë viktimizuarmëshumë.33.5%publikut tëgjerëdeklarojnëseikanëpaguarryshfetnjëdoktoriapoinfermierigjatëvitittëka-luar.Kjoështëpërqindjamëeulëtnëpesëvjet.Krahasuarmevitin2009,kanjërënieme3.5pikëpërqindjetëper-sonavetëcilëtikanëpaguarnjëryshfetnjëdoktoriapoinfermieri.20.4%epublikut tëgjerëdeklarojnësekanëpaguarryshfetgjatëvitittëkaluarmeqëllimpërshpejtiminaponxjerrjenedokumentavesipshlejebiznesi,çertifika-ta,etj.

Përvojat indirektemekorrupsioninjanëmëtëmëdhaseatodirekte.28.4%epublikuttëgjerëdeklarojnësekanëqenëdëshmitarëtënjëtransaksionikorruptivqëpërfshinnjëpolic(pshkanëparëdikëqëikapaguarryshfetnjëpolici)gjatëvitittëkaluarndërkohëqëvetëm8.2%epub-likuttëgjerëdeklarojnësejuështëkërkuarqët’ipagua-jnëryshfetnjëpolici.Poashtu,14.8%e të intervistuarvekanëparëdikëqëikapaguarnjëryshfetnjëzyrtaripublikgjatëvitit tëkaluarndërkohëqë8.7%etë intervistuarvedeklarojnësejuështëkërkuarqët’ipaguajnëryshfetnjëzyrtaripublik(Fig.21).

Përvojatindirektemekorrupsioninnëvitin2010janëmëtëpaktanëkrahasimmevitin2005.Kanjërënieprej4.8dhe3.9pikëpërqindjerespektivishtnëskenarëtqëpërf-shinënjëpolicosezyrtarpublik(Fig.21).

Analizaemëtejshmeeskenarëvetëvikitmizimitngakor-rupsionitregonse56.6%etëintervistuarve,nëvitin2010,kanëpasurtëpaktënnjëpërvojëdirektemekorrupsioningjatëdymbëdhjetëmuajvetëshkuardhenukkandryshimqëngaviti2009.Ndërsakurekrahasohenmevitin2005shohimsepërvojatdirektemekorrupsioninkanërënëme9.9pikëpërqindje(Fig.22).

Fig. 21 Përvojë indirekte me korrupsionin Publiku i gjerë

33.223.2 27.3 24.9 28.4

18.7 13 14.7 12.2 14.8

66.876.8 72.7 75.1 71.6

81.3 87 85.3 87.885.2

0%

20%

40%

60%

80%

100%

2005 2006 2008 2009 2010 2005 2006 2008 2009 2010

% e

të

inte

rvis

tua

rve

Po Jo

Pashë dikë t’i jepte ryshfet një polici

Pashë dikë t’i jepte ryshfet një nëpunësi publik

Fig. 22 Përvojë e drejtpërdrejtë me korrupsionin Publiku i gjerë

33.5

41.7

38.3

42.9

43.4

66.5

58.3

61.7

57.1

56.6

0% 20% 40% 60% 80% 100%

2005

2006

2008

2009

2010


Pa përvojë të drejtpërdrejtë Të paktën një përvojë të drejtpërdrejtë


�0


Ndikimiisektoritshëndetësorështëshumëdomethënësnëpërvojateqytetarëvemekorrupsionin.Nësepërjash-tojmëkëtësektorngapërllogaritjetshohimsepërqindjaepersonave të cilëtdeklarojnë sekanëqenëviktimëekorrupsionit,tëpaktënnjëherëgjatëdymbëdhjetëmua-jvetëshkuar,bienga56.6%në38.3%(Fig.23)

Përvojat eqytetarëvemekorrupsioninndikojnëdhenëperceptimine tyrembi korrupsionin.Të intervistuarit tëcilëtkanëpasurtëpaktënnjëpërvojëdirektemekorrup-sioningjatëdymbëdhjetëmuajvetëshkuariperceptojnëgrupet/institucionetendryshmesimëtëkorruptuaranëkrahasim me ata të intervistuar të cilët nuk kanë rënëpreekorrupsionit.Gjithsesi,differencatmidisdygrupevenuk janë aq të mëdha sa të ndryshojnë perceptimin epërgjithshëmmbikorrupsionin(Fig.24).

Fig. 23 Ndikimi i sektorit të shëndetësisë në korrupsion Publiku i gjerë

43.4

61.7

56.6

38.3

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Të gjitha dimensionet

Sektori i shëndetësisëi përjashtuar


Pa përvojë të drejtpërdrejtë Të paktën një përvojë të drejtpërdrejtë

Fig. 24 Ndershmëria kundrejt korrupsionit Me përvojë kundrejt pa përvojë me korrupsionin Publiku i gjerë 2010

71 67 7261 64 69 71 74 77

26

77 72 7765 68 73 76 77 81

330

20

40

60

80

100Pa përvojë të drejtpërdrejtë Të paktën një përvojë të drejtpërdrejtë

Shumë i korrputuar

Shumë i ndershëm

Ministr

at

Prefe

ktët

Drejtu

esit e

par

tive

Prof.

e un

iversi

tetit

Prok

uror

ët

Doktor

ët

Polic

ët

Pres

identi

Krye

bash

kiakë

t

Depute

tët

Sondazhi �010 �1


Sjelljet ndaj korrupsionitKy sondazh gjithashtu shqyrton edhe sjelljet e publikutshqiptar kundrejtdimensioneve tëndryshme të korrup-sionit.Ashtusiedhegjatëvitevetëkaluara,tëintervistu-arvejujanëparaqiturdisaskenarëtëndryshëmtransak-sioneshkorruptivemeqëllimmbledhjeneopinionitdhevlerësimit të tyrembipalëtepërfshiranëkëto transak-sione.Skenarëteprezantuarjanë:

• Një nxënës i cili i jep një këmishë mësuesit meshpresënsedotëmarrënjënotëmëtëmirë.

•Njënënëmeshumëfëmijëecilapaguan500Lekmeqëllimqëtëshmangëradhënpërtëmarrënjëçertifikatëpërfëmijëtesaj.

•Njëbiznesmenicilipaguannjëryshfetprej$10,000njëministri.

•Njëpolitikanicilipërdorinfluencënetijpërt’igjeturnjëvendpunenësektorinpubliknjë tëafërmi tëtij.

•Njëzyrtarpublikicilipërdormakinëneqeverisëpërpërdorimpersonal.

Nërastinenënësecilapaguan500Lekpërtëshmangurradhëngjatëkohëspër tëmarrënjë çertifikatë lindjejedhenërastinenxënësiticiliijepnjëkëmishëmësuesitmeshpresënsedotëmarrënjënotëmëtëmirë,tëin-tervistuaritduketsejanëmëmirëkuptueskundrejtkëtyre“dhënësve”tëryshfetitdhemendimiityrenëseatajanëduke marrë pjesë në një transaksion korruptiv është idyzuar.Nëtëgjithëskenarëtetjerëmendimiitëintervis-tuarveështëpërndëshkiminetëdyjapalëvetëpërfshiranë transaksion;më shumë se70%e të intervistuarve ivlerësojnëtëdyjapalëtsi“Tëkorruptuaradheqëduhenndëshkuar”(Fig.25).

Fig 25. Sjelljet ndaj korrupsionit Publiku i gjerë 2010

80.0

74.0

95.6

83.8

84.7

27.9

72.9

32.2

15.5

21.7

3.9

15.1

14.1

60.4

19.8

48.0

4.5

4.3

.4

1.1

1.2

11.7

7.2

19.8

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Nëpunësi publik i cili përdori automjetin e qeverisë për nevoja vetjake

Politikani i cili përdori influencën e tijpër të punësuar të afërmin

e tij në sektorin publik

Ministri i cili pranoi ryshfetin nga biznesmeni

Biznesmeni i cili pagoi ryshfetin

Nëpunësi publik i cili mori ryshfet nga nëna

Nëna e cila i pagoi ryshfet nëpunësit publik

Mësuesi i cili pranoi këmishën nganxënësi

Nxënësi i cili dhuroi këmishë mësuesit


I/E korruptuar dhe duhet ndëshkuar I/E korruptuar po i/e justifikuar Jo i/e korruptuar

Fig 26. Sjelljet ndaj korrupsionit Nxënësi i cili i dhuroi këmishë mësuesit Publiku i gjerë 2010

32.2

31.2

28.2

29.9

32.2

40.3

43.1

41.9

34.7

48.0

27.6

25.8

29.9

35.4

19.8

0% 20% 40% 60% 80% 100%

2005

2006

2008

2009

2010




��


Fig. 27 Sjelljet ndaj korrupsionit Shitësi i luleve Publiku i gjerë

42.3

51.4

52.2

51

48.7

32.3

25.4

27.6

23.3

33.8

25.4

23.2

20.2

25.7

17.5

0% 20% 40% 60% 80% 100%

2005

2006

2008

2009

2010



Fig. 28 A mendoni se një avokat/e është i/e korruptuar kur ai/ajo aplikon një tarifë të lartë? Publiku i gjerë 2010

71.4

69.6

60.4

64.3

71.5

28.6

30.4

39.6

35.7

28.5

0% 20% 40% 60% 80% 100%

2005

2006

2008

2009

2010


Po JO

Sjelljet kundrejt korrupsionit gjatë viteve kanë pak ndry-shim.Nërastinenxënësit,iciliijepnjëkëmishëmësuesitmeshpresënpërtëmarrënjënotëmëtëmirë,simpatiapër“dhënësin”ështëmëevogëlsenërastinenënësmeshumëfëmijë e cila për të shmangur radhën paguan 500 Lek.Përqindjaetëintervistuarvetëcilëtemendojnënxënësinsi“Tëkorruptuardheqëduhetndëshkuar”nukkandrysh-uarshumëgjatëviteve.Në2010kanjërritjedomethënësetëatyretëcilëtejustifikojnënxënësinndërkohëqëkanjërënietëkonsiderueshmetëpërqindjestëatyretëcilëtmen-dojnësenxënësinukështëikorruptuar(Fig.26).

Publiku shqiptar i shehbizneset të cilat rrisinçmimet sipasojëerritjessëkërkesës,sitëkorruptuara.

Tëpyetursesieshohintëintervistuaritnjëshitësluleshicilirritçmimetgjatëditëvetëfestave,afërsishtnjënëdytëintervistuareshohinshitësinsi“Tëkorruptuardheqëduhetndëshkuar”.33.8%eshohinsi“Tëkorruptuarporqëduhetjustifikuar”,ndërkohëqëvetëm17.5%eshohinsi“Jotëkorruptuar”.Në2010mëshumëtëintervistuareshohinshitësinsitëkorruptuarpornjëkohësishtedhetëjustifikuar(Fig.27)

Pokështuedheavokatiicilivendosnjëtarifëtëlartëpërshërbimetqëofronkonsiderohetnga71.5%epublikuttëgjerësiikorruptuar(Fig.28).



Sistemi gjyqësor

Besimikundrejtsistemitgjyqësorkapësuarrënienëvitin2010,pasnjërritjeje tëqëndrueshmeqëprejvitit2005.Në 2010, vetëm 35.9% e të intervistuarve deklarojnë sekanë“Shumëbesim”ose“Disibesim”teksistemigjyqësor,10.7pikëpërqindjemëpaksenëvitin2009.Përqindjaeatyretëcilëtkanë“Pakbesim”apo“Aspakbesim”nësis-temingjyqësorvazhdontëmbetetelartë,64.1%(Fig.29).

Trajtimi që u bëhet qytetarëve nëpër gjykata ështëpërkeqësuarqëngaviti2009.38%e të intervistuarve tëcilëtkanëpasurtëbëjnëmegjykatatkanëthënësejanëtrajtuar“Keq”apo“Shumëkeq”,njëpërkeqësimme11.3pikëpërqindjeqëngaviti2009.Nëvitin2010përqindjaeatyretëcilët janëtrajtuar“Mirë”apo“Shumëmirë”nëgjykatakapësuarrënieqëngaviti2009(Fig.30).

Fig. 29 Besimi tek sistemi gjyqësor Publiku i gjerë

6.4

4.7

5.9

6.7

5.4

28.2

32.6

34.5

39.9

30.5

37.3

37.7

37.4

32.5

39.2

28.2

25

22.2

20.8

24.9

0% 20% 40% 60% 80% 100%

2005

2006

2008

2009

2010


Shumë Disi Pak Aspak

8.3

11.1

11.9

8.5

8.0

50.4

50

57.5

64.8

54.0

22.7

22.8

20.2

20.6

20.0

18.6

16

10.4

6.1

18.0

0% 20% 40% 60% 80% 100%

2005

2006

2008

2009

2010


Shumë mirë Mirë Keq Shumë keq

Fig. 30 Trajtimi nga gjykatat Vetëm ata të cilët kanë pasur të bëjnë me gjykatat gjatë dymbëdhjetë muajve të fundit Publiku i gjerë


��


Shënim: Kjo pyetje u shtua në sondazhin e vitit 2008

1.5

1.2

1.6

23.7

29.3

18.7

52.2

52.1

49.9

22.6

17.4

29.8

0% 20% 40% 60% 80% 100%

2008

2009

2010


Shumë e lehtë E lehtë E vështirë Shumë e vështirë

Fig. 31 Lehtësia e marrjes së informacionit në gjykata Publiku i gjerë

Fig. 32 Trajtimi nga policia Vetëm ata që kanë pasur të bëjnë me policinë gjatë dymbëdhjetë muajve të fundit Publiku i gjerë

11.4

13.5

12.8

9.6

12.3

51.1

51.7

54.6

63.8

59.6

23.1

22.8

21.1

18.4

14.4

14.4

12

11.5

8.2

13.7

0% 20% 40% 60% 80% 100%

2005

2006

2008

2009

2010


Shumë mirë Mirë Keq Shumë keq

Pjesamëemadheepublikuttëgjerë(79.7%)mendojnëseështëevështirëqë tëmundtëmerret informacionnëpërgjykata.Njëpërkeqësimme10.2pikëpërqindjeqëngaviti2009(Fig.31).

Trajtimingapoliciapër të intervistuaritqëkanëpasur tëbëjnëmepolicinënukkandryshuarngaviti2009.71.9%eatyreqëkanëpasurtëbëjnëmepolicinëjanëtrajtuarose“Shumëmirë”ose“Mirë”.Sipaspublikuttëgjerë,tendencapërmirësueseevërejturngaviti2005derinë2009duketsikurkandaluarnëvitin2010(Fig.32).



Përqindjaeatyre tëcilëtkanëpasur tëbëjnëmeproku-rorinëdheqë janë trajtuarmirëprej sajkapësuar rënienëvitin2010dukendryshuartendencënpërmirësuesetëshfaqur gjatë viteve 2005 – 2009. Gjithsesi, 61.9% e tëintervistuarveqëkanëpasurtëbëjnëmeprokurorinëdek-larojnësejanëtrajtuar“Mirë”dhe“Shumëmirë”(Fig.33).

Pothuajsegjysmaegjyqtarëve(48.8%)konfirmojnëfaktinse avokatët përpiqen që t’i kontaktojnë jashtë gjykatavemeqëllimqëtëinfluencojnënëvendimmarrjenetyre.Nëvitin2010keminjërritjeprej11.6pikëpërqindjeqëngaviti2009.Përqindjaegjyqtarëvetëcilëtdeklarojnëseatakon-taktohenngapalëtpjesëmarrësenëgjyqjashtëgjykatavepërtëinfluencuarvendimmarrjenetyrenukkandryshuarngaviti2009dukepasurnjëulje tëkonsiderueshmeqëngaviti2008(Fig.34).

Fig. 33 Trajtimi nga prokuroria Vetëm ata të cilët kanë pasur të bëjnë me prokurorinë gjatë dymbëdhjetë muajve të fundit Publiku i gjerë

8.7

14.4

14.7

7

9.5

52.7

50.5

53.2

63.4

52.4

27.1

18.6

22.4

22.5

17.1

11.6

16.5

9.6

7.1

21.0

0% 20% 40% 60% 80% 100%

2005

2006

2008

2009

2010


Shumë mirë MIrë Keq Shumë keq

Fig. 34 Qasja e avokatëve dhe palëve pjesëmarrëse në gjyq ndaj gjyqtarëve Sondazhi i gjyqtarëve Po Jo Nuk e di

% e

të in

terv

istu

arve

Avokatët përpiqen të ndikojnë jashtë gjyqit

Palët pjesëmarrëse në gjyq ofrojnë ryshfet


�6


Sipas 33.9% të gjykatësve të intervistuar korrupsioni nëgjykatatshqiptareështënjëproblemserioz.Kjopërfaqë-son6.6pikëpërqindjemëeshumësenëvitin2009pormbetetnëmënyrëtëkonsiderueshmemëpaksenëvitin2008,ku50.5%egjykatësvemendoninkështu(Fig.35).

Nëvitin2010vetëm21.7%epublikut tëgjerëmendojnësegjyqtarëtjanëtëpaanshëmgjatëzhvillimittëproçesevegjyqësore. Ndonëse ka një rritje prej 5.7 pikë përqindjeqëngaviti2009kjopërqindjevazhdontëmbetetshumëeulët.Opinioniipunonjësvetësektoritpublikmbetetpoinjëjtëmeatëtëvitittëkaluarndërsa87.9%egjyqtarëvetëintervistuarekonsiderojnëvetendhekolegëtetyresitëpaanshëmgjatëzhvillimittëproçesevegjyqësore(Fig.36).

Fig. 35 Korrupsioni në sistemin gjyqësor shqiptar është një problem serioz Sondazhi i gjyqtarëve

6874.4

50.5

27.3

33.9

40.5

64.5

59.1

9

8.1

7.1

0% 20% 40% 60% 80% 100%

2008

2009

2010


Po Jo Nuk e di

Fig 36. Gjyqtarët janë të paanshëm në dhënien e drejtësisë 2009, 2010

40,1

35.3

2.4

4.1

2.2

4.0

41.9

52.6

17.2

16.2

13.8

17.7

16.8

11.2

38.3

39.1

33.7

28.4

0.8

34.3

30.5

39

37.9

1,2

7.8

10.2

11.3

12.0

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Gjyqtarët 2009

Gjyqtarët 2010

Sektori publik 2009

Sektori publik 2010

Publiku i gjerë 2009

Publiku i gjerë 2010


Plotësisht dakord Dakord Neutral Jo dakord Aspak dakord



Vlerësimi i ekonomisë

Perceptimi i publikut të gjerëmbi gjendjen e ekonomisëështë injejtëmeatë tëvitit tëkaluardhenukkashumëndryshimngaviti2005.Mëshumësegjysmaetëinterv-istuarve(53.9%)mendojnësegjendjaekonomikeevenditështë“Ekeqe”ose“Shumëekeqe”.24.3%epublikuttëgjerëekonsiderojnë“Çka”gjendjenekonomikedhevetëm11.8%etëintervistuarvemendojnëseajoështë“Emirë”ose“Shumëemirë”(Fig.37).

Punonjësitesektoritpublikkanënjëperceptimmëpozitivmbigjendjenekonomiketëvendit.29.2%epunonjësvetësektoritpublikeshohingjendjeneekonomisësëvenditsi“Shumëtëmirë”ose“Tëmirë”,10.5%pikëpërqindjemëmirë senë vitin2009dhe14.8pikëpërqindjemëmirësenëvitin2005.Njëkohësishtpërqindjaepunonjësvetësektoritpubliktëcilëtemendojnëgjendjenekonomiketëvenditsi“Tëkeqe”ose“Shumëtëkeqe”karënëqëngaviti2005(Fig.38).

Fig. 37 Situata e përgjithshme ekonomike në Shqipëri Publiku i gjerë

11.2

13.8

10

12.3

11.8

34.1

38.4

29.6

33.3

34.3

54.7

47.8

60.4

54.4

53.9

0% 20% 40% 60% 80% 100%

2005

2006

2008

2009

2010


E mirë ose shumë e mirë Çka E keqe ose shumë e keqe

Fig. 38 Situata e përgjithshme ekonomike në Shqipëri Sektori publik

14.4

15.2

15

18.7

29.2

48.6

50.5

44.9

52.4

42.8

37

34.3

40.1

29

28

0% 20% 40% 60% 80% 100%

2005

2006

2008

2009

2010


E mirë ose shumë e mirë Çka E keqe ose shumë e keqe


�8


Fig. 39 Situata e përgjithshme ekonomike në Shqipëri krahasuar me një vit më parë Publiku i gjerë

10.6

21.4

9.1

13.5

11.6

55.6

54.6

36.9

41.4

42.5

33.8

24

54

45

46.0

0% 20% 40% 60% 80% 100%

2005

2006

2008

2009

2010


Përmirësuar I njëjtë Përkeqsuar

Fig. 40 Situata e përgjithshme ekonomike në Shqipëri për vitin e ardhshëm Publiku i gjerë

51.7

50.8

35.8

39.3

36.9

33.5

37.9

36.3

35.3

39.8

14.8

11.3

27.9

25.4

23.3

0% 20% 40% 60% 80% 100%

2005

2006

2008

2009

2010


Përmirësuar I njëjtë Përkeqsuar

Opinionet e qytetarëve mbi ndryshimin e gjendjesekonomike të vendit gjatë viteve janë të ndara. 46% epublikuttëgjerëmendojnësegjendjaekonomikeështëmëkeqsenjëvitmëparë,42.5%mendojnëseështëenjëjtëdhevetëm11.6%mendojnëseajokapërmirësim.Këtopërqindjejanëpothuajsetënjejtameatotënjëvitimëparë(Fig.39).

Pritshmëritëmbiekonominëkanëndryshuarpakqëngaviti2009.Disimëpaktëintervistuarnëvitin2010men-dojnësegjendjaekonomikenëvitineardhshëmdotëjetëmëemirë.Atatëcilëtpresinnjëstanjaciontëgjendjesekonomikejanërriturnga35.3%nëvitin2009në39.8%nëvitin2010.23.3%etëintervistuarvepresinqëgjendjaeekonomisëtëpërkeqësohetgjatëvitittëardhshëm(Fig.40).



Ndikimi i orientimit politik mbi perceptimet

Kysondazh,ashtusinëviteteshkuarakonfirmonfaktinseperceptimetmbikorrupsionin,besimin,transparencëndhemasënmetëcilëninstitucionetluftojnëkorrupsioninjanëshumëtëndikuarangaorientimipolitikitëintervis-tuarve.9

Nëpërgjithësitëintervistuaritmebindjetëdjathaivlerë-sojnëinstitucionetmëpozitivishtseatamebindjetëma-jta. Vlerësimi mesatar mbi korrupsionin e perceptuar tëgrupeve/institucioneve, të ndryshme, është 67 pikë përtëintervistuaritmebindjetëmajta,11pikëmëshumëseperceptimimesataritëintervistuarvemebindjetëdjathta.Pavarësishtkëtyrendryshimeve,tëintervistuaritmebindjetë djathta ende mendojnë se, mesatarisht, institucionetjanëmë shumë të korruptuara sesa tëndershmeduke ivlerësuarme56pikë(Fig.41).

Gjithashtu,tëintervistuaritmebindjetëdjathtashfaqinmëshumë besim kundrejt institucioneve në krahasim me tëintervistuaritmebindjetëmajta.Vlerësimimesatarpërtëintervistuaritmebindje tëdjathtaështë56pikëdhembimesineshkallëssëvlerësimit.Vlerësimimesataritëinterv-istuarvemebindjetëmajtaështë34pikëdukenënkuptuarnjëniveltëulëtbesimitekinstitucionet(Fig.42).

Perceptimetdhevlerësimetetëintervistuarvemebindjetëqendrësjanëtëvendosuramidisatyretëtëintervistuarvemebindjetëdjathtadheatyremebindjetëmajta.

Fig. 41 Ndershmëria kundrejt korrupsionit - Mesatare sipas orientimit politik Publiku i gjerë 2010

67 6356

0

20

40

60

80

100

Të majtë Qendër Të djathtë

Shumë i korruptuar

Shumë i ndershëm

Fig. 42 Besimi tek institucionet sipas orientimit politik Publiku i gjerë 2010

3444

56

0

20

40

60

80

100

Të majtë Qendër Të djathtë

Shumë besim

Aspakbesim


30


Shënime1. Të intervistuarve nuk u është servirur asnjë përkufizim mbi korrupsionin. Atyre u është kërkuar që të vlerësojnë çdo njërin nga institucionet bazuar në

perceptimin e tyre mbi korruspionin.

2. Në shkallën e perceptimit të korrupsionit nga 0-100, ku 0 do të thotë “Shumë i ndershëm” dhe 100 do të thotë “Shumë i korruptuar”

3. Punonjësve të sektorit publik u është paraqitur për vlerësim një listë me 21 institucione, një më shumë se publiku i gjerë. Institucioni i shtuar ishte Komisioni i Shërbimit Civil.

4. Në shkallën nga 0-100, ku 0 do të thotë “Nuk ndihmon aspak” dhe 100 do të thotë se “Ndihmon shumë”.

5. Në shkallën nga 0-100 pikë, ku 0 do të thotë “Aspak besim” dhe 100 do të thotë “Shumë besim”.

6. Në shkallën nga 0-100, ku 0 do të thotë “Aspak transparent” dhe 100 do të thotë se “Shumë transparent”.

7. Seligson, M. A. (2005). The Measurement and Impact of Corruption Victimization: Survey Evidence from Latin America. Elsvier Ltd.

8. 1) A ju ka kërkuar ndonjë polic të paguanit ndonjë ryshfet gjatë vitit të kaluar? 2) Gjatë vitit të kaluar, a ju ka kërkuar ndonjë zyrtar publik t’i jepni ryshfet? 3) Gjatë vitit të kaluar, për të nxjerrë një lloj dokumenti (për shembull, një leje biznesi, etj.) a ju është dashur që të paguani më shumë se sa e parashikon ligji? 4) A jeni aktualisht i punësuar? Nëse po, a ju është kërkuar gjatë vitit të kaluar që të kryeni ndonjë pagesë të paligjshme në vendin tuaj të punës? 5) Për të zënë këtë vend pune që keni, a ju është dashur të jepni ryshfet? 6) Gjatë vitit të kaluar, a keni pasur të bëni me Gjykatat? Nëse po, a ju është dashur të paguani ryshfete në gjykata gjatë vitit të kaluar? 7) A keni përdorur shërbimet shëndetësore shtetërore gjatë vitit të kaluar? Nëse po, a ju është dashur qe te paguani me shume se pagesat zyrtare (nëse ka pasur të tilla) apo të jepni para nën dorë me qëllim që t’ju shërbenin? 8) A ju është dashur t’i paguani doktorit apo infermieres para nën dorë? 9) Gjatë vitit të kaluar, a ka shkuar në shkollë ndonjë nga fëmijët tuaj? Nëse po, a ju kërkuan në shkollë ndonjë pagesë tjetër përveç tarifave të përcaktuara/zyrtare? 10) A ju ka kërkuar ndokush para për të shmangur apo ulur pagesën e dritave, apo ujit?

9. Të intervistuarve u është kërkuar që të vendosin bindjet e tyre politike në një shkallë nga 1-10, ku 1 do të thotë “Krejt majtas” dhe 10 do të thotë “Krejt djathtas”. Si të intervistuar me bindje të majta janë konsideruar ata të cilët janë përgjigjur nga 1-4; me bindje të qendrës ata që janë përgjigjur 5-6; me bindje të djathta ata që janë përgjigjur 7-10.

Documents

Korrupsioni në Shqipëri - idrainstitute.org in Albania 2010 Alb... · - Kampioni i sektorit publik ... • Si publiku i gjerë ashtu edhe punonjësit e sek-torit publik mendojnë