KOSZTY JAKOŚCI

1

Instytut Organizacji i Zarządzania Politechniki Wrocławskiej

Zakład Zarządzania Jakością

[email protected]

Tel. (071)320-42-81

KOSZTY JAKOŚCI

prof.nadzw.dr hab. Zofia Zymonik

2

Wprowadzenie

do problematyki ekonomicznej zarządzania jakością

3

Definicja kosztów jakości(Z.Zymonik)

Koszt jakości – wyrażone w jednostkach pieniężnych zużycie (wydatkowanie) zasobów organizacji na dodanie wartości dla klienta, którą on zaakceptuje, co pozwoli organizacji na bieżące i przyszłe korzyści, a także ta utrata zasobów, która jest związana z bieżącymi i przyszłymi stratami materialnymi i niematerialnymi.

Koszt jakości = koszt + strata

(termin umowny)

Opracowała: Z.Zymonik

4

od 3%do 40%

kosztyjakości

Udział kosztów jakości w wartości przychodów ze sprzedaży

przychody ze sprzedaży

Źródło: Z.Zymonik

5

Podstawowe przesłanki ważności problematyki ekonomicznej zarządzania jakością

• wzrost wymagań jakościowych• złożoność zarządzania organizacją• Presja na obniżenie kosztów• poszukiwanie rozwiązań opartych na faktach,

mogących wspierać decyzje menedżerskie


6

Reguły gospodarowania w XXI wieku

Reguły gospodarowania

1. Wiedza

2. Technologia

cyfrowa

3. Organizacja

wirtualna

4. Struktura

organizacyjna oparta

na procesach

5. Praca w sieci

informatycznej6.

Zanikanie funkcji

pośrednich

8. Przedsiębiorczoś

ć i innowacyjność

7. Tele-

komunikacja

9. Konsument

w roli producenta

10. Działania w czasie

rzeczywistym

11. Globalna

skala działania

12. Niepokoje

i zagrożenia

Z.Zymonik, Koszty jakości w zarządzaniu przedsiębiorstwem, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2003, s.14

7

1. Trendy w gospodarce światowej

2. Nowe uregulowania prawne

3. Wzrost oczekiwań klientów

4. Podstawowe cele przedsiębiorstwa

PRZYCZYNY WZROSTU WYMAGAŃ JAKOŚCIOWYCH


8

Podejścia do pojęcia produktu wadliwego

Podejście tradycyjne Podejście nowe niezgodność z założonymi

właściwościami użytkowymi

bezpieczeństwo użytkowania jako jedna z cech produktu

zapewnienie bezpieczeństwa użytkownikom produktu

niezgodność z właściwościami oczekiwanymi przez klienta

bezpieczeństwo użytkowania jako priorytetowa cecha produktu

zapewnienie bezpieczeństwa użytkownikom produktu oraz osobom trzecim (postronnym)

produkt przyjazny dla środowiska

poszanowanie zasobów Ziemi


9

Podsumowanie

1. Ważność problematyki ekonomicznej zarządzania jakością jest podyktowana wzrastającymi wymaganiami jakościowymi, złożonością zarządzania współczesnymi organizacjami i poszukiwaniem rozwiązań mogących zniwelować marnotrawstwo zasobów, a także możliwością podniesienia poziomu jakości życia społeczeństwa.

2. Nowe reguły gospodarowania oparte na wiedzy i technologii cyfrowej stwarzają wiele udogodnień, jednakże także niosą wiele zagrożeń społecznych.


10

Pojęcie i istota kosztów jakości

11

Jakość według triady gospodarczej

Jakość

USA

jakość tospełnienie

wymagań klienta

Europa

jakość tozbiór cechproduktu

Japonia

jakość todoskonalenie

produktu

zarządzanieoparte

na normach

zarządzanieoparte

na marketingu

Masing. NormyISO serii 9000

Juran, Deming,Crosby, Feigenbaum

zarządzanieoparte

na kaizen

Ishikawa,Imai

Źródło: .J.Zymonik

12

Jakość wyrobu

Jakość typu Jakość wykonania Jakość eksploatacji

jakość projektu

jakość wzoru

jakość konstrukcji

jakość zamierzona

jakość produkcji

jakość zgodności

jakość uzyskana

Jakość typu – stopień zgodności wyrobu, który ma być produkowany, z wymaganiami i oczekiwaniami klientów (model wyrobu).

Jakość wykonania – stopień zgodności wytworzonego wyrobu z przyjętym wzorcem (modelem).

Jakość eksploatacji – stopień zgodności obsługi wyrobu w trakcie eksploatacji z wymaganiami projektu.

Źródło: Z.J.Zymonik

13

Relacje między wymaganiami klienta, jakością typu i jakością wykonania

12

wymagania klienta

3

jakość typu (projektu)

jakość wykonania

stopień spełnienia wymagań klienta


14

OBIEKT – to, co może być odrębnie opisane, rozpatrywane i oceniane.

Obiektem może być:• wyrób• proces• systemmoże być także:• organizacja• osoba

Pojecie obiektu


15

Wyrób - wynik procesu.

Proces - zbiór działań wzajemnie powiązanych lub wzajemnie oddziałujących, które przekształcają wejścia w wyjścia.

System - zbiór wzajemnie powiązanych lub oddziałujących elementów.

Występują cztery ogólne kategorie wyrobu:

1. Usługi (np. transportowe, ubezpieczeniowe, bankowe…)

2. Wytwory intelektualne (np. program komputerowy, książka, instrukcja…)

3. Przedmioty materialne (np. część mechaniczna silnika…)

4. Materiały przetworzone (np. smar, benzyna…)

Pojęcia wyrobu, procesu i systemu


16

Definicja jakości wg normy PN-EN ISO 9000:2006

JAKOŚĆ – stopień w jakim zbiór inherentnych właściwości spełnia wymagania.


17

Definicja jakości wg normy PN-EN ISO 9000:2006


JAKOŚĆ - stopień w jakim zbiór inherentnych właściwości spełnia wymagania

WŁAŚCIWOŚĆ(cecha wyróżniająca)

właściwość przypisanado wyrobu, procesu lub systemu

(np. cena wyrobu, jego właściciel,sposób dostawy, ...)

właściwość inherentnaczyli istniejąca sama w sobie

(np. zużycie paliwa przez silnik,odporność tkaniny na gniecenie się, ...)

potrzeba lub oczekiwanie,które zostało:- ustalone,- przyjęte zwyczajowo,- jest obowiązkowe

wyrób proces system organizacja

Rodzaje właściwości (cech wyróżniających):- fizyczne (np. właściwości mechaniczne, elektryczne, chemiczne, biologiczne),- funkcjonalne (np. maksymalna prędkość samochodu),- ergonomiczne (np. właściwości fizjologiczne lub odnoszące się do bezpieczeństwa człowieka),- dotyczące zmysłów (np. odnoszące się do zapachu, dotyku, smaku, słuchu),- behawioralne (np. uprzejmość, uczciwość, prawdomówność),- czasowe (np. punktualność, niezawodność, dostępność)

18

WŁAŚCIWOŚĆ - cecha wyróżniająca.

Właściwość może być:

przypisana do obiektu(np. cena wyrobu, sposób dostawy, właściciel wyrobu..);ten rodzaj właściwości nie ma charakteru jakościowego.

inherentnaczyli istniejąca sama w sobie (np. zużycie paliwa przez silnik, odporność tkaniny na gniecenie się); jest to właściwość jakościowa.

Pojęcie właściwości


Rodzaje właściwości (cech) wg kryterium rodzajowego

- cechy techniczne (określają parametry konstrukcyjne i technologiczne wyrobu i decydują o zamierzonych funkcjach wyrobu, np. wymiary, właściwości fizyko-chemiczne, techniczne parametry działania (prędkość, moc);

- cechy użytkowe (określają funkcjonalność, bezpieczeństwo użytkowania, niezawodność wyrobu);

- cechy estetyczne (określają wygląd zewnętrzny i staranność wykończenia wyrobu z uwzględnieniem wymogów i tendencji wzornictwa przemysłowego, np. proporcje, kształty, rozwiązania graficzne i kolorystyczne);

- cechy ekonomiczne (koszt i czas amortyzacji, koszt eksploatacji – transport, zainstalowanie, przechowywanie, konserwacja, naprawy.

- Opracowała: Z.Zymonik

19

Rodzaje właściwości (cech)wg kryterium ważności

• cechy krytyczne – (cechy, które decydują o stopniu zagrożenia życia lub zdrowia ludzkiego, ochronie środowiska, utracie wartości użytkowej;

• cechy ważne (cechy, które maja istotne znaczenie z punktu widzenia przydatności wyrobu, mogą jednak przybierać różne wartości liczbowe stosownie do jego przeznaczenia);

• cechy pozostałe (stanowią uzupełnienie informacji o jakości wyrobu).

• Opracowała: Z.Zymonik

20

21

Pojęcie i istota kosztów jakości

Koszty jakości (quality cost)

Termin umowny. Wywodzi się z inżynierii jakości.

Pojęcie to pojawiło się w amerykańskich przedsiębiorstwach (w praktyce gospodarczej) na początku wieku XX. Do literatury z zakresu zarządzania wprowadzili je J.M. Juran i A.V. Feigenbaum 60 lat temu.

Termin koszt jakości jest różnie interpretowany. Jedni zawężają koszty jakości do produkcji wyrobu, inni odnoszą je do całego cyklu realizacji wyrobu, wraz z jego unicestwieniem, jeszcze inni przyporządkowują je procesowi.

22

Źródło: Z. Zymonik

23

Koncepcje kosztów jakości

• Koncepcja J.M. Jurana,• Koncepcja A.V. Feigenbauma,• Koncepcja Ph. Crosby’ego,• Koncepcja G. Taguchi’ego,• Koncepcja J. Banka,• Koncepcja J.J. Dahlgaarda,• K. Kristensena i G.H. Kanji’ego Koszty jakości w międzynarodowych

normach ISO serii 9000.


24

Góra lodowa kosztów jakości


koszty ukryte (niewidoczne)

Braki produkcyjnePraca nad poprawianiem usterek

Reklamacje klientów

Zakłócenia w procesach przedsiębiorstwa

Niezadowolenie klientówBłędy w zawieraniu umów i logistyce

Utrata udziałów w rynkuBłędy w planowaniu

Negatywne oddziaływanie na środowisko naturalneNakłady na kontrolę

koszty jawne (widoczne)

25

Zbiór definicji kosztów jakości

KOSZTYJAKOŚCI

Taguchi

Straty jakości

Juran

Koszty złej jakości+ koszty dobrej jakości

Dahlgaard, Kristensen, Kanji

Koszty jawne+ koszty ukryte

Praktyka gospodarcza

Koszty złej jakości

Normy ISO serii 9000

Koszty wewnętrznego zapewnienia jakości+ koszty zewnętrznego zapewnienia jakości

Crosby

Koszty zgodności+ koszty niezgodności

Feigenbaum

Koszty sterowania+ koszty braku sterowania

ASQC (Feigenbaum, Masser)

Koszty błędów+ koszty oceny (badań i kontroli)+ koszty prewencji

Bank

Koszty zgodności+ koszty niezgodności+ koszty utraconych korzyści

Źródło: Z. Zymonik (25.01.07.)

26

Ery kształtowania kosztów jakości

• era kosztów błędów (do drugiej wojny światowej)

• era kosztów kontroli (od drugiej wojny)

• era kosztów prewencji (od lat 70.)

• era kosztów superprewencji (od lat 90.)


27

Przewaga prewencji nad kontrolą

koszty

wady

koszty

wady

kontrola prewencja


28

Podsumowanie

Istnieje wiele definicji kosztów jakości.

Koszty tego rodzaju są nadal niejednoznaczne.

Obejmują jednak swoim zakresem coraz większe obszary wychodząc poza przedsiębiorstwo (organizację). Koszty jakości są odniesione do organizacji, klienta i społeczeństwa.


Documents

KOSZTY JAKOŚCI