66
àm. åhoÌo ¶moJoe XÎmm̶ ~hþJwUr {Jarnwîn àm. åhoÌo ¶moJoe XÎmm̶ Iarn h§Jm‘mVrc {nH$m§À`m {Z`moOZmMr {Xem - qMVZ ~r. S>r. OS>o AmnËH$mbrZ nmUr d {nH$ ì`dñWmnZ àH$me H$X‘ Ho$ir bmJdS> V§ÌkmZ lr. gmJa amdoH$a S>m°. namJ VwaIS>o lr. {XnH$ {ZH$‘ lr. [dîUy H$mH$S>o www.krishijagran.com www.krishijagran.com o"kZ 2 vad 7 tqykbZ 2015 é. 35/-

Krishi jagran marahti magazine july 2015

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Krishi Jagran, India's No.1 (Agriculture Media Group) How to grow more agri-production with latest scientific methods Events, news, information, product- launch, sports, politics, Entertainment etc. Right choice for agriculture fraternity

Citation preview

Page 1: Krishi jagran marahti magazine july 2015

àm. åhoÌo ¶moJoe XÎmm̶

~hþJwUr {Jarnwînàm. åhoÌo ¶moJoe XÎmm̶

Iarn h§Jm‘mVrc {nH$m§À`m {Z`moOZmMr

{Xem - qMVZ~r. S>r. OS>o

AmnËH$mbrZ nmUr d {nH$ ì`dñWmnZ

àH$me H$X‘

Ho$ir bmJdS> V§ÌkmZlr. gmJa amdoH$a S>m°. namJ VwaIS>olr. {XnH$ {ZH$‘lr. [dîUy H$mH$S>o

www.krishijagran.comwww.krishijagran.com

o"kZ 2 vad 7 tqykbZ 2015

é.35/-

Page 2: Krishi jagran marahti magazine july 2015
Page 3: Krishi jagran marahti magazine july 2015
Page 4: Krishi jagran marahti magazine july 2015
Page 5: Krishi jagran marahti magazine july 2015
Page 6: Krishi jagran marahti magazine july 2015

^maVmMo AJ«oga H$m¡Qw>§{~H$ _m{gH$ H¥$fr OmJaUlaiknd ,e-lh- Mksfefudlapkyd 'kkbuh bekuqoy ,e-th- okludk;Zdkjh laiknd Mk- ds-Vh- pkaMh jfoUnz rsofr;k pUnzeksgulaikndh; leUo;d lat; dqekj

foi.ku eq[kh ih-,l- lSuh

egkO;oLFkkid psrjke

mi egkO;oLFkkid Qjgk [kku

ofj"B laoknnkrk :ch tSu

i=dkj vfudsr dqekj dfudk pkSgku bejku [kku

O;oLFkkid ds-ts- ljU;k fjrqi.kkZ cSuthZ

foi.ku lgk;d lkjk [kku lqtkrk xkSre T;ksfr “kekZ es?kk 'kekZ vQlkuk efyd pqaxh HkwfV;k iwue fo'odekZ fodkl R;kxh

forjd izeq[k fu”kkar VkWd

lgk;d O;oLFkkid pUnj nso HkV~V iou vktxs ujsaæ “ksjrkVs vkj-,u- pkScs Ñ".kk fcgkjh f”kodkUr mikè;k; jkgqy flag vt; dqekj lqdqekj nykbZ vCnql len xhrk jkor fjadh iqUMhj v:.kk tkuk lqf"erk gjeuizhr flag dax

ys[kkiky izhFkk ,e- uk;j ds-ch- bafnjk

fMtkbfuax /kesZUnz dqekj ;ksxs'k dqekj fdj.k xksjys

dk;kZy; lgk;d nsosUnz flag izse dqekj jatu

dqy ist 66

AZwH«$_{UH$m

AZwH«$_{UH$m

laiknd] çdk'kd] eqnzd ,oa Lokeh ,e- lh- Mksfefud

,e-,-lh- Ñ"kh tkxj.k % 60@9 frljk etyk] ;wlqQ ljk; ekdZsV] xzhu ikdZ eSVªks LVs”ku toG] uoh fnYyh&110016

P;k }kjk iq"id izsl izk-fy-] 203&204] Mh-,l-vkbZ-Mh-lh- dkWEiysDl] vks[kyk vkS|ksfxd {ks=]

Qsl&1] uoh fnYyh&110020 *lokZf/kd lqjf{kr U;k; {ks= fnYyhA

;k if=dsr çdkf'kr ys[k vkf.k fopkj ys[kdkaPks O;fDrxr vkgsr- çdk'kd@laiknd R;kyk tokcnkj ukghr-

, 45503170

laiknd] çdk'kd] eqnzd ,oa Lokeh ,e- lh- Mksfefud

,e-,-lh- Ñf"k tkxj.k % 60@9 rhljk ry] ;wlqQ ljk; ekfdZV] utnhd xzhu ikdZ eSVªks LVs”ku] ubZ fnYyh&110016

ds }kjk iq"id izsl izk-fy-] 203&204] Mh-,l-vkbZ-Mh-lh- dkWEiysDl] vks[kyk vkS|ksfxd {ks=] Qsl&1]

ubZ fnYyh&110020 *lokZf/kd lqjf{kr U;k; {ks= fnYyhA

bl if=dk esa çdkf'kr ys[k ,oa fopkj ys[kdksa ds futh gSaA çdk'kd@laiknd blds fy, mRrjnk;h ugha gSaA

o’kZ 2 vad 7 tqykbZ 2015

www.krishijagran.com

Subscribe to

Krishi Jagran

Magazine

Marathi, Gujarati

Hindi, Punjabi & English

Nishant Taak

09953756433

06 H¥$fr OmJaU Owb¡ 2015

Ñ"kh ckrE;k------10

lQy dgkuh------20

daiuh ckrE;k----22

Hkkjrkr eksBîk çek.kkoj nqX/k mRiknu gs vkeps y{;---------------------31

çKk Msvjh vkf.k vWxzks 'ksrd&;kauk pkaxyh mRiknus ns.;klkBh dVhc) vkgs-------------------32

djk e`nk ijh{k.k deok iSlk--------34

ZmMUr {nH$mdarc ‘hËdmÀ`m {H$S>r d Ë`m§Mo ì`dñWmnZ....36

ekrh ijh{k.k % vk/kqfud 'ksrh ph lqjokr----------39

VkseWVks fidkps jksxfu;a=.k---------41

cdOghV ykxoM--44

Iarn h§Jm‘mVrc {nH$m§À`m {Z`moOZmMr {Xem - qMVZ.......46

AmnËH$mbrZ nmUr d {nH$ ì`dñWmnZ.....50

~hþJwUr {Jarnwîn.....52

Ho$ir bmJdS> V§ÌkmZ...............54

nmH$H$bm..............58

jktdkj.k------------60

izksMDl ykWp-------61

ØhMk fo”k;d------62

flusek-----------------63

Page 7: Krishi jagran marahti magazine july 2015
Page 8: Krishi jagran marahti magazine july 2015

laikndh;

AGRICULTURE W RLD(Portal for Agri Commodities, Research Reports, Prices & News)the pulse of global commodity market

www.kjcommoditynews.comwww.kjcommoditynews.com.

n?Zw-J/-;h- feqPh ikroD

www.krishijagran.com

www.krishijagran.com

laikndh;

& ,e-lh- MksfefudEmail: [email protected]

j r k r fl a p u O ; o L F k s p h vko';drk y{kkr Bsor vkf.k ?kljr tk.kk&;k HkwxHkZ ty ikrGheqGs 'ksrd&;kauk Hkfo";kr leL;spk lkeuk djkok ykxsy- ek= ;kps lek/kku dj.;kdfjrk 'ksrd&;kauk Lor:yk vkiY;k vis{kkaph iwrZrk dj.;klkBh ljdkjP;k —rhf'kok; vkiY;k ;kstusph fufeZrh djkoh ykxsy- ;sR;k dkGkr 'ksrd&;kalkBh gs enrhps Bj.kkj vkgs- vkrk vyhdMs dsaæ ljdkjus vkiY;k eq[; flapu çdYiklkBh 50]000 dksVh #i;s miyC/k d:u ns.;kpk fopkj dsyk vkgs-

;k çdYikraxrZ u|kauk dkyos tksM.;kps y{; Bsoys vkgs- T;keqGs flapu O;oLFksph [kkrjtek gksÅ 'kdsy- 21 O;k ;qxkr vk/kqfud Hkkjrkr vusd jkT;k ap s 'k srdjh 'k srkr fl apukdfjrk fofo/k çdkjP;k ra=Kkukpk mi;ksx djr vkgsr- tls dh fBcd flapu] Qokjk ¼fLçadyj½ flapu ;kP;k ç;ksxkeqGs dsoG ik.;kpk ;ksX; okij gksrks- myV taxyh xorkoj fu;a=.k jkgrs- ;keqGs flapu [kpZ deh gksÅ 'kdrks] T;keqGs 'ksrd&;kauk vusd Qk;ns feGr vkgsr- rlsp ik.;kP;k vuko';d uk'kkiklwu eqäh feGsy- vkrk vkEgkyk tkx:d gksÅu

vkiY;k 'ksrkr vls ;kstukc/n flapu djkos ykxsy] T;keqGs ik.;kpk ;ksX; çek.kkr mi;ksx gksÅ 'kdsy vkf.k lao/kZuns[khy gksbZy- lkscr ikolkps ik.kh laof/kZr dsY;kus 'ksrd&;kauk ns[khy eksBk Qk;nk feGsy- ;k i)rhP;k okijkus 'k srd&;kauk dks.kR;kgh brj O;oLFksoj voyacwu jkgkos ykx.kkj ukgh-

vktP;k dkGkr T;kçek.k s Hkkjrkph yksdla[;k ok<rs vkgs R;kuqlkj yksdkaP;k vko';drk ok<r vkgsr- lokZr eq[; vko';drk vkgs rh vkgkjkph! gs vUu dsoG 'ksrh}kjs feGrs- Hkkr] xgw] HkkthP;k ek/;ekrwu vki.k vkiyh vkgkj xjt iw.kZ djrkr- ;k loZ mRiknukaph iwrZrk dj.;klkBh vkiY;k ns'kkpk 'ksrdjh dMd mUg kr e s gur d:u yksdkalkBh vUukph iwrhZ djrks- ;k vUunkR;kaph eq[; leL;k flapu O;oLFksdfjrk ljdkjus Hkfo";klkBh dks.krhgh ;kstuk r;kj dsysyh ukgh vkf.k vk'oklukaph iwrZrk ns[khy viw.kZp vkgs- T;k ;kstukapk vkjk[kMk r;kj vkgs R;kaph veyctko.kh dj.;klkBh ljdkj d/khi;aZr vkiys ;ksxnku nsbZy gs rj ;s.kkjk dkGp lkaxsy-

[kjhQ ekSle esa ty&lja{k.k dks izkFkfedrk nhft,flapu O;oLFksph vFkZO;oLFkk Hkk

08 H¥$fr OmJaU Owb¡ 2015

Page 9: Krishi jagran marahti magazine july 2015

ad

Page 10: Krishi jagran marahti magazine july 2015

oh fnYyhP;k vlkspse gkÅlP;k orhus bafM;k gWfcVsV lsaVje/;s uW'kuy vWxzhdYpj ekdsZV if=dsps çdk'ku dsaæh; —"kh ea=h jk/kk eksgu flag ;kauh dsys- ;k if=dsP;k ek/;ekrwu ljdkj vkrk 'ksrd&;kalkBh jk"Vªh; 'ksr cktkj ¼uW'kuy vWxzhdYpj ekdsZV½ph LFkkiuk dj.;kps y{; vkgs- T;ke/;s HkkjrkP;k vusd 'ksrhç/kku jkT;kaP;k cktkjisBk vkikilkr bZ&eaMbZP;k ek/;ekrwu tksMY;k tkrhy- 'ksrd&;kadMwu mRiknhr fidkauk ;ksX; fdaer ns.;kdfjrk vkrk loZ eaM;k ,dk osc iksVZyyk tksM.;kr ;s.kkj vkgsr- ;kçlaxh —"kh lfpo f'kjkt gqlSu ;kaP;klkscr vlkspse gkÅlps lglfpo Mh- ,l- jkor vkf.k ,l,Q,lhps O;oLFkkidh; lapkyd ços'k 'kekZ ;kauh ns[khy dk;ZØekps v/;{kLFkku Hkw"kfoys vkf.k ;sR;k dkGkr 'ksrd&;kauk vkiys mRiknu tls dh] QGs] HkkT;k vkf.k rkanwG o xOgkpk ;ksX; cktkj Hkko ns.;kdfjrk ljdkj r;kjh djr vlY;kps lkafxrys-

;k çdYikraxrZ HkkjrkP;k jkT;kae/;s vusd eaM;kauk pV.kh] QGkapk jl] ikiM bR;knhps çf'k{k.k fnY;kaurj

R;kauk Lo;ajkstxkjklkBh çsfjr dsys- Jh —".kk vkpkjus cktkjkr vkiyh vksG[k fuekZ.k dsyh vkgs- R;kauh ;kp foKku dsaækP;k x`g foKku foHkkxkdMwu çf'k{k.k ?ksrY;kuarj cktkjkr Lor:yk dj.;kr ;'kLoh Bjys vkgsr- ;kf'kok; vusd efgykauk çf'k{k.kkuarj Lo;ajkstxkjkdfjrk çsj.kk fnyh- vls vusd 'ksrdjh vkgsr T;kauh —"kh foKku dsaæ mtokP;k oSKkfudkapk lYyk ?ksrY;kuarj 'ksrh {ks=kr ;'k feGoys-

ekpy çns'kkr lQjpankpk eksle lq: gks.kkj vkgs- jkT;kr deh maphojhy lQjpan mRiknu Hkkxkr lQjpan toGikl r;kj >kyh vkgsr- rj dkgh

fBdk.kh ckxokukauh gh cktkjkr iksgkspfo.;kps dke lq: dsys vkgs- okLrfod vf/kd çek.kkr çns'kkr lQjpankpk gaxke 15 tqySiklwu lq: gksrks- v'kk fLFkrhr lQjpan ckxoku la?kVukaP;k orhus lQjpankpk geh Hkko ok<fo.;kph ekx.kh tksj idMr vkgs- R;krp fgekpy 'ksrdjh ckxoku dY;k.k la?kkus çns'k ljdkjdMwu lQjpankpk geh Hkko ok<owu ngk #i;s dj.;kph ekx.kh dsyh vkgs- l|fLFkrhr çns'k ljdkjP;k orhus lQjpankpk geh Hkko dsoG lgk #i;s çfrfdyks vkgs-

la?kkps v/;{k jes'k usDV ;kauh lkafxrys dh] egkxkbZP;k ;k dkGkr lgk #i;s geh Hkko vR;ar deh vkgs- R;kauh ljdkjrQsZ pkyfo.;kr ;s.kk&;k ihd foek ;kstusph ekfgrh loZ 'ksrdjh vkf.k ckxokukia ;rZ ikgs kps fo.;klkBh ikÅy s mpy.;kph ekx.kh ljdkjdM s dys h vkg-s ;k ;kts ups h ekfgrh c&;kp 'krs djh vkf.k ckxokukuk ulY;kp s R;kua h lkfa xry-s R;keGq s r s lia .w k Z Qk;nk ?kÅs 'kdr ukghr-

fg

ns'kkr bZ&eaMbZph yodjp LFkkiuku

lQjpankpk geh Hkko ok<fo.;kph ekx.kh lQjpankpk geh Hkko ok<fo.;kph ekx.kh

www.krishijagran.comєkh ckrE;k

10 H¥$fr OmJaU Owb¡ 2015

o’kZ vad fdaer lwV fdaer 1 12 420 40 3802 24 840 140 7003 36 1260 260 10005 60 2100 600 1500

60 / 9 frljk etyk] ;qlqQ ljk; ekdsZV] xzhu ikdZ esVªks LVs'ku toG] uoh fnYyh& 110016 Tel. 011-26511845, 26517923, 45503170 • Mob: +91-9953756433, 9891263263

Email: [email protected], [email protected], www.krishijagran.com

psd / MhMh vkf.k euhv‚MZj eSd —"kh tkxj.k P;k ukokus ikBokok- uoh fnYyhr ns; vlkok-

—"kh tkxj.k ¼lnL;rk 'kqYd½

Page 11: Krishi jagran marahti magazine july 2015

O;kolkf;d ekfgrhdfjrk +91-9350572002 oj d‚y djk fdaok

[email protected] oj bZesy djk

th ,l dSyVsDl v‚bZy th ,l dSyVsDl v‚bZy

VªDVje/;s ?kkyh uok tho 'ksrd&;kph 'kku VªDVje/;s ?kkyh uok tho 'ksrd&;kph 'kku

Page 12: Krishi jagran marahti magazine july 2015

ÙkhlxMP;k edk mRiknd 'ksrd&;kauk ,d eksBh HksV feGkyh vkgs- eD;kP;k 'ksrhyk çksRlkgu ns.ks] 'ksrd&;kauk ;kph pkaxyh fdaer feGowu ns.ks vkf.k eD;koj vk/kkfjr [kk| çfØ;k m|ksx pkyfo.;kdfjrk NÙkhlxMe/;s ifgY;kank jkT; ljdkj vkf.k rhu daiU;kae/;s rhu lkeatL; djkjkaoj Lok{k&;k dj.;kr vkY;k- ;k daiuh}kjs 670 dksVh #i;kaph xqaro.kwd dj.;kr ;sbZy vkf.k R;kaP;korhus cLrj] /kerjh rlsp jktukanxko e/khy lq: dj.;kr ;s.kk&;k m|ksxkar dehrdeh ikp gtkj yksdkauk FksV jkstxkj feG.kkj vkgs- rj vçR;{k #ikus lqekjs 35 gtkj yksdkauk jkstxkj feG.;kph 'kD;rk vkgs- eq[;ea=h je.k flag ;kaP;k mifLFkr xq#okjh la/;kdkGh R;kaP;k fuokl dk;kZy;kr vk;ksftr jkT; xqaro.kwd çksRlkgu eaMGkP;k cSBdhr ;k lkeatL; djkjkaoj ¼,evks;q½ oj gLrk{kj dsys- eq[;ea=h M‚- je.k flag ;kauh ;kçlaxh cksyrkuk lkafxrys dh] jkT;krhy eD;kP;k 'ksrhps mRiknu lkrR;kus ok<rs vkgs- 'ksrd&;kauk pkaxyh cktkjisB feGowu ns.ks vkf.k eD;kps mRiknu ok<fo.ks rlsp çksRlkgu ns.;klkBh ;k daiU;ka}kjs lq: gks.kk&;k m|ksxkus Hkjiwj enr feGsy- T;keqGs NÙkhlxM jkT;kr eD;kph 'ksrh vkf.k eD;koj çfØ;syk ?ksÅu ,d mnkgj.k lknj dsys- ;kçlaxh —"khea=h c`teksgu vxzoky] m|ksxea=h vej vxzoky] eq[; lfpo fodsd <kaM] mtkZ foHkkxkps çeq[k lfpo veu dqekj flag] lh,lvk;Mhlhps ,eMh lquhy feJk] vks,lMh ,lds csgkj] lapkyd m|ksx dkfrZds; xks;y] —"kh lapkyd ihvkj —nÙk ns[khy mifLFkr gksrs-

N

jhikph isj.kh dsY;kuarj jkT;kr ;qfj;kph dlyhp derjrk Hkj.kkj ulY;kps iatkc ljdkjus lkafxrys- 'ksrd&;kauk ;kckcrhr fpark dj.;kph vko';drk ukgh- jkT; ljdkjus 'ksrd&;kaph ekx.kh iw.kZ dj.;klkBh [krkaps çek.k iqjsls jkghy ;kph rtoht dsysyh vkgs- jkT; ljdkjps —"khea=h rksrk flag ;kauh dsaæ ljdkjyk ,tUlhlkscr foHkkxkP;k mPp inLFk vf/kdk&;kacjkscj ,dk fOgMh;ks d‚UQjUle/;s —"kh foHkkxkP;k r;kjhps ifj{k.k dsys- ekxP;k o"khZ [kjhi l=kr [krkaph foØh 797000 Vu uksanfo.;kr vkyh- ek= ;ko"khZ jkT;kyk 1023939 Vu ;qfj;k feGkyk vkf.k jkT;kr lgdkjh lfeR;k vkf.k [kklxh foØsR;kauk iqjs'kk çek.kkr lkBk iqjfo.;kr vkyk- jkT; ljdkjyk dsaæ ljdkjus vk'oklu fnys vkgs dh pkyw efgU;klkBh okVi [krkaph iwrZrk dsyh tkbZy- rlsp Hkfo";krhy xjtk [kjhi l=kP;k moZfjr vo/kh njE;ku jkT;kP;k vko';drsuqlkj iw.kZ dsY;k tkrhy-

"kh foKku dsaæ ¼mtok½ ;sFks uoh fnYyhps çHkkjh ,-ds;kno ;kaP;klkscr R;kaP;k foKku dsaækoj brj

oSKkfudkalkscr —"kh tkxj.k Vheph HksV >kyh- ;k HksVhr R;kauh vkikiY;k {ks=kr gksr vlysY;k la'kks/kukcíy ekfgrh fnyh vkf.k lkafxrys dh vkEgh vkeP;k —"kh foKku dsaækr osGksosGh VªsfuaxP;k ek/;ekrwu 'ksrd&;kauk tkx:d djr vkgksr- T;keqGs 'ksrdjh vkf.k xkokyk ykHk feGr vkgs- dkgh'kh v'khp ekfgrh 'ksrd&;ka'kh laokn lk/kY;koj feGkyh- bFkwu fc;k.ks 'ksrd&;kauk miyC/k d:u fnY;kus R;kauk Qk;nk feGkyk vkf.k —"kh mRiknu pkaxY;k çek.kkoj >kys-

;k foKku dsaækr x`g foKku dsaækph eksBh la/kh miyC/k d:u fnyh vkgs- ;k {ks=kr efgykauk yks.kph]

pV.kh] QGkaps jl] ikiM bR;knhps çf'k{k.k iqjfoY;kuarj R;kauk Lo;ajkstxkjklkBh çksRlkgu fnys tkrs- Jh —".kk vkpkjus cktkjkr vkiyh vksG[k fuekZ.k dsyh vkgs- R;kauh ;kp foKku dsaækr çf'k{k.k ?ksÅu Lor:yk cktkjkr LFkkfir dj.;kr ;'k feGoys- T;kauh —"kh foKku dsaæ] mtokP;k oSKkfudkapk lYyk ?ksrY;kuarj 'ksrh {ks=kr çxrh dsyh vkgs vls cjsp 'ksrdjh vkgsr-

NÙkhlxMe/;s ykx.kkj eD;koj vk/kkfjr [kk| çfØ;k m|ksx

;qfj;kph derjrk ukgh& rksrk flag

[k

ds-oh-ds- mtokr Ñ"kh tkxj.k ds-oh-ds- mtokr Ñ"kh tkxj.k

www.krishijagran.comєkh ckrE;k

12 H¥$fr OmJaU Owb¡ 2015

Page 13: Krishi jagran marahti magazine july 2015

2HDPE

4LDPE

ikWfyXyksOgikWfyXyksOgR

Page 14: Krishi jagran marahti magazine july 2015

ck QGkapk jktk vlwu lokaZP;k vR;ar vkoMhpkvlrks- ex ygku vlks fdaok eksBk çR;sd t.k

;kpk lqxa/k vkf.k pohpk osMk vlrks- vkaC;kpk eksle laiyk rjh yksd vkaC;kyk tru d:u Bsorkr- gsp dkj.k vkgs dh ekxP;k 26 o"kkaZr cjkp yksdfç; >kysY;k vkack egksRlokyk fnYyh i;ZVu foHkkxk}kjs 27 O;k vkack egksRlokps vk;kstu tudiqjh iwoZ ;sFkhy fnYyh gkVe/;s dj.;kr vkys- egksRlokps vkd"kZ.k Bjyk rks eqTtQjiwjP;k iqjdkth ;sFkhy eqLrQk ;kus vk.kysyk 900 xzWepk gkFkh>wy vkack! gs QG ikgwu lokaZuk vk'p;kZpk /kDdk clyk- vkack eksBk vkf.k fgjoktnZ rlsp [kk.;kr pfo"V! R;keqGs çR;sdkps y{k R;kus os/kwu ?ksrys- R;kpçdkjs lqekjs 500 gwu vf/kd tkrh ;k vkack egksRlokr ikg.;kl feGkY;k- egksRlokps mn~?kkVu eq[;ea=h Jh vjfoan dstjhoky ;kaP;k 'kqHkgLrs dj.;kr vkys-

y{kkr ?ks.;ktksxh ckc Eg.kts vkaC;kP;k 1365 gwu vf/kd tkrh vkgsr- T;ke/;s lqekjs 1000 tkrh Hkkjrkr lkiMrkr- fnYyh i;ZVukps egkO;oLFkkid >sM ;q flfídh ;kauh dk;ZØekpk mís'k gk tulkekU;kauk vkaC;kP;k fofo/k tkrhacíy ekfgrh ns.;kpk vlY;kps lkafxrys- vkack egksRlokP;k ek/;ekrwu LFkkfud vkack mRiknu rlsp fu;kZrnkjkuk çksRlkgu nsÅu R;kauk ,d

vka

O;klihB miyC/k d:u ns.;kps vkeps y{; vkgs vlsgh rs Eg.kkys- R;keqGs ijdh; pyu feG.;kr çksRlkgu feGsy vkf.k fu;kZrnkj rlsp mRikndkaph vkfFkZd fLFkrh etcwr gksbZy-

;k egksRlokr æk{kkP;k vkdkjkiklwu rs Q.klkP;k vkdkjkps vkacs Bso.;kr vkys- fofo/k :i] jax vkf.k vkdkjkP;k tkrhaP;k vkaC;kaps n'kZu ;kosGh >kys- vxnh nqehZG tkrh tls] fldjh] tgkaxhj] fuys'oj] jk;oG] ,l-ih-] jsMh ilan] vukjl] y{e.kHkksx] jkuhilan] fdaxLVu ikgk;yk feGkys-

;kçlaxh mi&eq[;ea=h efu"k fllksfn;k] ea=h Jh dfiy feJk] i;ZVu] U;k;] dyk&laL—rh vkf.k Hkk"kk o ty foHkkx çeq[k ikgq.ks Eg.kwu mifLFkr gksrs-

r tukojkaP;k f'kaxkapk okij d:u tSfod [krcuork ;srs ;kph ekfgrh vusd 'ksrd&;kauk ukgh-

ihd mRiknukr gs [kr vR;ar xq.kdkjh vlwu l/;kP;k dkGkr 'ksrhdfjrk tSfod [krkpk okij vfr'k; vko';d vkgs- gs [kr i)rhus r;kj dsys tkÅ 'kdrs- tukojkaP;k 'ks.kkr xkseq= felGwu f'kaxkr 'ks.k Hkjkos] gh ifgyh i)r- nql&;k i)rhr f}nykps ihB vkf.k 'ks.k leku çek.kkr ?ksÅu xksew=kr O;ofLFkr felGwu f'kaxkr

Hkjkos- f'kaxkps rksaM IykfLVd fdaok dkiMkus cka/kkos-

;ke/;s ,dkis{kk vf/kd f'kax Hkjrk ;srkr- R;kuarj f'kaxkyk tfeuhr rhu QqV [kksy Vksdkyk ojP;k fn'ksus Bsowu ekrh Hkjkoh vkf.k R;k [kMîkr nksu efgus vknZrk Bsokoh- R;kuarj nksu efgU;kauh f'kax ekrh ckgsj dk<kos vkf.k [kr fpuh ekrh fdaok dkpsP;k HkkaMîkr Hk:u lkoyhr FkaM tkxh Bsokos- tj Åu ykxys rj R;krhy cWDVsfj;k ejrhy-

,d ,djkr ;k tSfod [krkph 25 xzke ek=k Hkjiwj >kyh- v'kk [krkpk okij ikÅl] FkaMh fdaok mUgkG~;kr tsOgk vknZrk vlsy rsOgk djkok- R;kosGh çrh ,djkr 25 xzke [kr 100 fyVj ik.;kr felGwu 10 fefuVs gyfoY;kus cWDVsfj;k lØh; gk srkr- R;kuarj ldkG&la/;kdkG gs ik.kh 'ksrkr f'kaiMkos- f'kaxkr tksi;aZr fNæ iMr ukghr rksoj R;kpk okij djkok- gs ,d LoLr vkf.k mi;ksxh tSfod [kr vkgs-

900 xzWepk gkFkh>wy

f'kaxkus cuoys tSfod [kr

fuQkM rkyqdk izfrfu/kh % nsfonkl lksuo.ks ¼eks- 9823571352½

єkh tkxj.k ekfld cqfdaxlkBh laidZєkh tkxj.k ekfld cqfdaxlkBh laidZ

e`

www.krishijagran.comєkh ckrE;k

14 H¥$fr OmJaU Owb¡ 2015

Page 15: Krishi jagran marahti magazine july 2015

yqch baMLVªht ,y-,y-ih-dY;k.k feyP;k toG] ujksMk jksM] vgenkckn-Qksu % QWDl % 079 30610100] 079 30610300

bZ&esy % [email protected]

vkRefuHkZj 'ksrd&;kapk vfHkeku]iq<s tk.kk-;k Hkkjrkph vksG[k

Page 16: Krishi jagran marahti magazine july 2015

i;aZr 786-7 n'ky{k Vui;aZr ok<.;kph 'kD;rk vgokykr orZoyh xsyh vkgs- gs mRiknu 2014 e/;s 700 n'ky{k Vu gksrs- ;kp i)rhus rkanGkps tkxfrd mRiknu 2024 i;aZr 564-1 n'ky{k Vu] rsyfc;k.ks 516-4 n'ky{k Vu] lk[kjsps mRiknu 275-6 n'ky{k Vu ok<.;kph 'kD;rk vkgs- 2014 i;aZr gs mRiknu Øe'k% 494 n'ky{k Vu] 425-2 n'ky{k Vu vkf.k 257-7 n'ky{k Vu gksrs-

la;qä jk"VªkP;k ,dk vgokykuqlkj iq<P;k ngko"kkaZe/;s [kk|kUukP;k fderhr gGw&gGw ?klj.k

gks.kkj vkgs- R;kps ewG dkj.k —"kh mRiknu] ekal vkf.k Msvjh mRiknukr vkgkjkps oSfo/; ok<fo.ks gs vkgs-

vgokykr EgVys vkgs dh] —"kh mRiknukr ok< >kY;kus 'ksrhr o`)h vkgs- vkf'k;k] ;qjksi vkf.k mÙkj vesfjdsr 'ksrhps {ks=QG ok<foY;kus mRiknu ns[khy ok<sy- mRiknu ok<Y;kus [kk|kUukP;k fderh deh gksrhy- T;keqGs [kra o brj 'ksrh lacf/kr mRiknukaP;k fderhr o`)h vkf.k ?klj.k ikgrk ;sbZy-

;k vgokykuqlkj Hkkjr 2024 i;aZr dkiwl vkf.k xksekal ;kaph fu;kZr dj.kkjk nql&;k Øekadkojhy lokZr eksBk fu;kZrnkj vlsy- xOgkps tkxfrd mRiknu 2024

eZuhps 'ksrdjh gsal ihVj f'kQj ;kauh txkrhylokZr ykac vls lw;ZQwy mxfo.;kr ;'k feGoys

vkgs- fxuht oyZ~M jsd‚MZ ;kaP;k vuqlkj ;k jksiVîkph ykach 30 QwV vkf.k ,d bap vkgs- f'kQj ;kauh lw;ZQqykps lokZr ykac jksiVs mxfo.;kpk vkiykp jsd‚MZ rksMyk vkgs- ;kiwohZ 2012 e/;s R;kauh 26 QwV 4 bapkps] 2013 e/;s 28 QwV 8 bapkps lw;ZQwy jksi mxfo.;kpk jsd‚MZ dsyk vkgs-

;kosGh R;kauh gh tknw twu 2015 e/;s dsyh- gs jksi brds eksBs vkgs dh] ;kph ykach ekst.;kdfjrk LFkkfud

t

Qk;j fczxsMph enr ?;koh ykxyh- f'kQj ;kaps Eg.k.ks vkgs dh dkgh jksiVîkaph ykach fo'okl cl.kkj ukgh ,o<h vkgs- gh ykach vk.k[kh ok<fo.ks 'kD; vkgs- okLrfod gs dke lksis ukgh- dkj.k okbZV ekslekeqGs jksiVîkps vfLrRo /kksD;kr ;sÅ 'kdrs-

“kkZuqo"ksZ xqykckP;k ikdG~;kr nMysY;k lqxa/kkpsxqfirkpk Fkkax ykxysyk vkgs- oSKkfudkauk R;k

,Utkbepk iÙkk ykxyk vkgs- xqykckP;k QqykaP;k ean&ean lqxa/kkekxs ;kph Hkwfedk egÙokph vkgs- ;k ,Utkbeps uko vkj,p,u;qMh,Dl 1 vls vkgs- ;k ,Utkbepk Fkkax ykxY;kus vkrk xqykckP;k fofo/k çdkjkrwu xk;c gks.kkjk lqxa/k iqUgk ijrwu ;s.kkj vkgs-

;k ,Utkbeps la'kks/ku dj.kkjs oSKkfudkaps vls Eg.k.ks vkgs dh] vÙkj vkf.k lkSan;Z çlk/kukdfjrk vko';d rsy miyC/k d:u ns.kk&;k xqykckyk R;kps lkSan;Z vkf.k eueksgd lqxa/kkdfjrk Qqyoys tkrs- ek= osGslkscr xqykckpk lqxa/k xk;c gksrks- R;kauh lkafxrys dh] xqykckpk lqxa/k iqUgk vk.kk;pk vlsy rj R;kP;kdfjrk tckcnkj rjy inkFkZ 'kks/k.ks vko';d vkgs- xqykckP;k lqxa/kklaca/kh vktoj dsysY;k vH;klkuqlkj dkgh oSKkfudkapk gk nkok vkgs dh] VjikbZu flaFksfll ,Utkbe ,sdeso vls ek/;e vkgs- ts jksiVîke/;s lq?ka/kh eksuksVjikbUl fuekZ.k djrks- okLrfod ÝkUl ;sFkhy n ;qfuOgflZVh v‚Q Y;ksu lsaV ,Vhusps thu yqbl esxukMZ vkf.k R;kaP;k lkFkhnkjkauh fuf'pr oSf'k"VîkalkBh xqykckP;k nksu tkrhaph rikl.kh dsyh- lqxa/kklkBh Qqykae/khy vxf.kr ,Utkbe d.k tckcnkj vlY;kps leksj vkys- rlsp vkj,p,u;qMh,Dl 1lqxa/k fuekZ.k djrks] vls rikl.khvarh letys-

[kk|kUukP;k fderhr ?klj.k

xqykckpk lqxa/k iqUgk njoG.kkj

o

txkrhy lokZr eksBs lw;ZQwy

www.krishijagran.comєkh ckrE;k

16 H¥$fr OmJaU Owb¡ 2015

Page 17: Krishi jagran marahti magazine july 2015
Page 18: Krishi jagran marahti magazine july 2015

eV okrkoj.kkr tukojkauk ns[khy yksdkaçek.ksr.kkoiw.kZ okrkoj.kkpk lkeuk djkok ykxrks vkgs-

v'kk ekslekr tukojs vusd vktkjkauh xzLr gksr vkgsr- R;ke/;s xkyxqaM jksx rj tukojkadfjrk tho?ks.kk Bjrks vkgs- R;keqGs v'kk çdkjP;k ekslekr i'kqikyu foHkkx njo"khZ ;k okrkoj.kkiklwu i'kqapk cpko gks.;kdfjrk ylhdj.k miyC/k d:u nsr vlrks-

v'kk i)rhus iljrks vktkj

tukojkae/;s xkyxqaM gk vktkj ik'pjksyk eYVkslhMk ;k thok.kweqGs gksrks- ;k thok.kw eksBîk çek.kkoj tukojkaP;k xG~;kr vk<Grks- tsOgk tukoj ykacpk çokl djrks] fdaok cnyR;k gokekukpk ncko R;kP;koj ;srks R;knjE;ku thok.kw R;kP;koj gYyk p<orkr- R;kuarj tukoj vktkjh iMrs vkf.k R;kpk vdkyh e`R;w gksrks-

jksxkph y{k.ks

;k vktkjkr tukojkaP;k 'kjhjkps rkieku ok<rs- tukojkyk 'okl ?ks.;kr vMp.k ;srs- 'okl ?ksrkuk rks osxGkp vkokt dk<rks- ;k vktkjkP;k foG[;kr lkiMysys tukoj pkjk [kk.ks can djrks- ;kçek.ks tukojkP;k xG~;k[kkyh lwt ;srs- ;k vktkjkus xzLr tukojkpk Rofjr mipkj u >kY;kl 24 rkl rs rhu fnolkaP;k vkr R;kpk e`R;w gksrks-

okpfo.;kps mik;

;k jksxkr mipkjkiwohZ cpko vR;ar vko';d vkgs-

i'kq&ikyu foHkkx ;k vktkjkps ylhdj.k eksQr iqjorks- çR;sd i'kqikydkus vkiY;k tukojkyk ;k ylh fnY;k ikfgts- tj dks.krsgh tukoj ;k vktkjkyk cGh iMys rj R;kyk brj tukojkaiklwu osxGs djkos- jksxxzLr vlysY;k tukojkus m"Voysyk pkj fdaok ik.kh nql&;k tukojkauk nsÅ u;s- dkj.k R;keqGs lalxZ gksÅ 'kdrks-

i'kw rTKkaps er

;k vktkji.kkcíy fHkokuh osVjujh i‚yhfDyfudps vkS"k/k foHkkxkps ,lohvks M‚- fot; luluoky lkaxrkr dh xkyxqaM gk ,d tho?ks.kk vktkj vkgs- tj ,[kkns tukoj ;k jksxkus xzLr >kys rj R;kyk Rofjr i'kwoS|kdMs usÅu mipkj d:u ?ks.;kph xjt vkgs- ;k jksxkr i'kwoS| cz‚M LisdVªe v¡Vhck;ksVhd o lYQk Mªx nsÅu tukojkpk tho okporkr- tj tukojkyk 'okl ?ks.;kr Qkjp =kl gksr vlsy rj Vªsfd;ksVksehus 'oklkph ufydk toG d:u tukojkyk okpfo.;kpk ç;Ru dsyk ikfgts-

tho?ks.kk xkyxqaM jksx n

www.krishijagran.comєkh ckrE;k

Ñf’k tkxj.k if=dk dks ?kj&?kj esa ys tkus ds fy, CykWd Lrj ij eSustj] ,fDlD;wfVo dh vko”;drk gSA

osru o vU; vkd’kZd iSdstftyk foi.k.k vf/kdkjhLukrd ¼3&4 o’kZ vuqHko½

CykWd ,fDlD;wfVo10oha ikl ¼vuqHko & fdlkuksa ls esytksy½

lEidZ djsa % fu’kkUr Vkd@pUnj nso HkV~V] vkWy bafM;k ljdqys”ku vf/kdkjh] Qksu % 09953756433] 0989126326360@9 rhljk ry] ;wlqQ ljk; ekfdZV] utnhd xzhu ikdZ eSVªks LVs”ku] ubZ fnYyh&110016] nwjHkk"k % 011& 26511845] 26517923

E-mail: [email protected], [email protected], Website: www.krishijagran.com, www.kjcommoditynews.com

,e-,-lh- Ñf”k tkxj.k2020YEARS2020

(1996-2015)

www.krishijagran.com

KRISHI JAGRAN

arming Commng F unrvi itySe

18 H¥$fr OmJaU Owb¡ 2015

f"k mRié cktkj lferh] yklyxkao ;sFkhy eq[; cktkj vkokjkoj MkGhac fyykokpk 'kqHkkjaHk cktkj lferhps lHkkirh Jh- ukuklkgsc nÙkkth ikVhy ;kaps 'kqHkgLrs dj.;kr vkyk- 'kqHkkjaHkkl fiaizh ;sFkhy 'ksrdjh Jh- e/kqdj rqdkjke fueZy ;kaps MkGhac ØsVl~ ph fo/khor iqtu d#u R;kuarj #- 2]500@& gkzk Hkkokus foØh >kyk- mn~?kkVukP;k fno'kh 1]040 ØsVl~ ph vkod >kyh vlqu cktkjHkko dehr deh #- 100 rs tkLrhr tkLr #- 2]500 o ljkljh #- 900@& izrh ØsVl~ i;Zar gksrs-

lnj MkGhac fyyko izlaxh cktkj lferhps lnL; Jh- ccujko lkui- Jh- jktkjke njsdj] Jh- uandqekj Mkxk] Jh- izeksn f'kans] Jh- fnyhi xk;dokM] Jh- oSHko rkldj] lfpo Jh- ch- ok;- gksGdj] izHkkjh Jh- ,p- ok;- lksukjs] MkGhac O;kikjh Jh- ckGklksgc f'akns] e/kqdj xkoMs] eukst xksjMs] eksglhu 'ks[k] bezku 'ks[k] 'kkSdr 'ks[k] y{e.kjko dokj] f{krht ekBk] lquhy f'akns] jkgqy lkui] lq/khj eksjs] x.ks'k ns'keq[k vknh miLFkhr gksrs-

Ñ

yklyxkao ;sFks MkGhac yhykokl izkjaHkyklyxkao ¼okrkZgj½&lehj ix.k

Page 19: Krishi jagran marahti magazine july 2015

ys>j fyoj e‚Msy xfgj &484

vkrk xfgj mRiknukP;k lkFkhus cnyk 'ksrhph i)r

xfgj ys>j fyoj okijk 45% ik.;kph cpr djk vkf.k fidkr 35%

ph ok< igk

dEckbZu gkosZLVj e‚Msy th&800

xfgj VªWDVj Mªk;ou dEckbZu gkosZLVj 2 Oghy MªkbZOg vkf.k 4 MCY;wMh MªkbZOgt lkscr miyC/k

· çR;sd 'ksrd&;kyk lgt okijrk ;s.;ktksxs

· fofo/k c¡dkadMwu foÙkh; lká

· fofo/k jkT;kaP;k ljdkjdMwu vuqnkukph lqfo/kk

· foØhuarj lsok

oktoh nj

Approved by : Govt. of India

bysDVª‚fud ;a=.ksyk fHkÅ udk

Page 20: Krishi jagran marahti magazine july 2015

www.krishijagran.comlQy dgkuh

[kks yksdkae/;s ,d O;äh uDdhp v'kh vlrs th brjkai s{kk osxGh vlrs- vkf.k lxG~;kais{kk osxGs vkf.k gVds dke d:u brjkalkBh vkn'kZ fuekZ.k dj.kkjh vlrs- jktLFkkue/khy c k M e s j f t Yá k r h y c k ; r w rkyqD;krhy ekMiqjk cjokyk xkoP;k lkekU; dqVqackrhy tksxkjkeus vlap dkghrjh dsya vkgs ts brjkais{kk osxGs vkgs- Jh- tksxkjke ;kaP;kfo"k;h lkaxrkuk —"kh tkxj.k lewg R;kaP;k ç;Rukauk lyke djr vkgs- dkj.k vkt vusd yksd —"kh {ks= lksMwu tkr vkgsr R;kfBdk.kh tksxkjke ;kaP;klkj[ks dkgh 'ksrdjh vkgsr ts vkiY;k vfojr ç;Rukauh —"kh {ks=kr ukfoU;iw.kZ xks"Vh dj.;klkBh ç;Ru djr vkgsr-

Fkkj e:LFkye/;s mxo.kkjs xor 'ka[kiq"ih iwohZ maV bR;knh tukojkaps iksV Hkj.;klkBh okijys tk;ps- rs vkrk vk S"k/kh ouLirh Eg.k wu okij.;kr ;sr vlY;kus R;kps egRo ok<ys vkgs- ;k xorkps oSf'k"Bî Eg.kts ;kP;koj gokekukrhy cnykpk Qkj ifj.kke gksr ukgh vkf.k dks.kR;kgh _rwe/;s gs mxow 'kdrs- LFkkfud Hkk"ksr ;kyk lk.krj vlsgh Eg.krkr- vf/kd uQk deo.;kP;k mís'kkus 'ksrh dj.kk&;k 'ksrd&;kapk dygh ;kph 'ksrh dj.;kdMs vkgs- v'kkp 'ksrd&;kaiSdh ,d vkgsr

tksxkjketh- T;kauh 'ka[kiq"ihph 'ksrh d:u\ vkiys u'khc cny.;kpk fu'p; dsyk-

vla Eg.krkr fd gk sMîk cny.;kph xjt ukgh- fopkj cnyys rj uf'kckps xzg uDdh fQjrhy- FkksMh& FkksMh ekfgrh ?ksr tksxkjke ;kauh —"kh{ks=kr ,d uoh i)r #to.;klkscrp vkiys u'khc cnyys-Jh- tksxkjke ;kauk [kwi uQk >kY;kus rs vls ekurkr fd çR;sd 'ksrdjh vkiy u'khc cnyow 'kdrks- r s brj 'k srd&;k alkBh ,d çsj.kkL=ksr >kys vkgsr- R;kauh vkiY;k okMoMhyaP;k 50 fc?ks tfeuhr 'ka[kiq"ihph 'ksrh 2012 yk lq# dsyh- ;kvk/kh rs ijaijkxr fids eqx] eVdh] cktjh] xokj] rhG ;kph 'ksrh djk;ps-

Jh- tksxkjke ;kauh lkafxrys fd R;kauh o`Ùki=kaP;k ek/;ekrwu vkS"k/kh ouLirhaP;k 'ksrhfo"k;h okpya vkf.k —"kh foKku dsaæk'kh laidZ dsyk-dsaækr gks.kk&;k çf'k{k.kkr Hkkx ?ksryk- T;keqGs R;kaP;k eukr vkS"k/kh; 'ksrh dj.;kph bPNk fuekZ.k >kyh- R;kauh vkS"k/kh; 'ksrh dj.;kpk fu.kZ; ?ksryk vkf.k vkiY;k tfeuhi Sdh 1 g sDVj Hk kxkr 'ka[kiq"ihph 'ksrh djk;yk lq#okr dsyh- ;kp oSf'k"Bî Eg.kts ;k ouLirhaph 'ksrh djrkuk deh ik.kh] deh iwl vkf.k ºokekukrhy fofp=

cny v'kh ifjfLFkrh vlrkukgh pkaxys mRiknu ?kjr ;srs-

'ka[kiq"ihlkscrp tksxkjke ;kauh vfXueFkph 'ksrh lq# dsyh- T;keqGs R;kaP;k mRiknukr rhu o"kkZrp 1-2 rs 2 yk[k #i;kapk Qk;nk >kyk- tksxkjke ;kauh lkafxrya fd okGoaVh çns'kkrhy 'ksrd&;kalkBh 'ka[kiq"ih vkf.k vfXueFk 'ksrh mnjfuokZgkpk lksik vkf.k pkaxyk i;kZ; vkgs- ;kph 'ksrh djrkuk FkksMh esgur ] deh [kpkZr pkaxys mRiUu feGork ;srs- vankts 50000 ;k [kpkZr 1 yk[k uQk gksÅ 'kdrks- vfXueFk vkf.k 'ka[kiq"ih e:LFkfy; Hkkxkr lgt xor vkf.k >qMikaP;k #ikr lkiM.kk&;k vkS"k/kh ouLirh vkgsr- T;kph ekx.kh vk;qosZfnd vkS"k/ks cuo.;klkBh dsyh tkrs- l/;k tksxkjketh 2 gsDVje/;s 'ka[kiq"ihph 'ksrh d:u njo"khZ 60&70 gtkj #i;s vfrfjä mRiUu feGor vkgsr-

yk

& dfudk pkSgkuokrkZgj] Ñ"kh tkxj.k

tj rqEgky rqeph ;'kksxkFkk vkEgkyk lkaxk;ph vlsy rj laidZ djkA

eks- 9953746033bZ&esy % [email protected]

'ka[kiq"ihus cnyys u'khc&tksxkjke

20 H¥$fr OmJaU Owb¡ 2015

Page 21: Krishi jagran marahti magazine july 2015
Page 22: Krishi jagran marahti magazine july 2015

rh lao/kZukP;k {ks=kr dk;Zjr xkjos;j o‚y jksIlfyfeVsM daiuh ,d uos çkstsDV ?ksÅu ;sr vkgs]

T;kps uko mMku vls Bso.;kr vkys vkgs- yodjp ;k çdYi gfj;k.kk ;sFkhy fHkokuhr gks.kkj vkgs- mMkuP;k ek/;ekrwu 'ksrd&;kauk ,dk eapkP;k ek/;ekrwu tkx:d d:u R;kauk 'ksrh lao/kZukcíy laiw.kZ ekfgrh fnyh tkbZy-

daiuhps lgk;d O;oLFkkid] —"kh O;olk;] mÙkj] eksgEen eksvTte ;kauh çkstsDVcíy ekfgrh fnyh dh] mMku çkstsDVph ;'kLoh veyctko.kh egkjk"VªkP;k vgenuxj o ukf'kd ;sFks dsys tkrs vkgs- ;k eapkP;k ek/;ekrwu 'ksrd&;kauk 'ksrh lao/kZukckcr tkx:d dj.;kr ;srs vkgs- R;kauh lkafxrys dh] vgenuxj vkf.k ukf'kd ;sFks çxrh'khy 'ksrd&;kaph la[;k vf/kd vkgs- 'ksrh lao/kZukcíy egkjk"VªkP;k 'ksrd&;kauk ekfgrh vkgs- gsp dkj.k vkgs dh vkeps çkstsDV mMku lkscr tksMY;kus rsFkhy 'ksrdjh 'ksr lao/kZukP;k ek/;ekrwu vf/kd Qk;nk deow ykxysyk vkgs- vgenuxj ;sFks vkrki;aZr 320 xko çfrfu/khaP;k ek/;ekrwu 1600 'ksrdjh tksMys xsys vkgsr- lkscr ukf'kd ;sFks 232 xko çfrfu/khaph fuoM dj.;kr vkyh vkgs- 'ksrd&;ka}kjs ;k ek/;ekus dj.;kr ;s.kk&;k

'ksrhyk uok vk;ke ns.ks gh vkeP;kdfjrk Qkj eksBh dkefxjh vkgs-

R;kauh lkafxrys dh] 'ksrd&;katoG 'ksr lao/kZukçrh tkx:drspk vHkko vkgs] R;keqGs R;kaP;k xjtk letwu ?ksÅu loZçFke gfj;k.kkP;k fHkokuh ;sFkwu lq#okr dsyh vkgs- R;kauh ;k çdYikph foLr`r ekfgrh fnyh- çR;sd nksuiSdh rhu [kaMkr ,dk lsYl v‚fQljph fu;qäh dj.;kr ;s.kkj vkgs- T;k ek/;ekrwu çR;sd [kaMkrhy xkokyk ;k ;kstus'kh tksMrk ;sÅ 'kdrs- 'ksrd&;kadfjrk osGksosGh tkx:drk dk;ZØe fdaok 'ksrdjh ppkZl= vk;ksftr dj.;kr ;sbZy- R;keqGs 'ksrh laca/kh ekfgrh feGw 'kdsy- R;kdfjrk ns[khy çfrfu/khaph fuoM dj.;kr vkysyh vkgs- lkscr fuoM >kysY;k 'ksrd&;kaph brj fBdk.kkauk HksV ?kMowu vk.k.kkj vkgs- brj çxrh'khy 'ksrd&;ka'kh xkB ?kkywu ns.;kr ;sbZy- ts.ksd:u çsj.kk ?ksÅu pkaxyk Qk;nk deork ;sbZy- ;k çdYik'kh tksMysys jkg.;kdfjrk daiuhps lgk;d O;oLFkkid] —"kh O;olk;] mÙkj] ek sgEen ek svTte ;k aP;k'kh 09582198368 oj laidZ lk/krk ;sbZy-

çkstsDV mMku'ksrh lao/kZukyk ,d uok vk;ke

'ks

www.krishijagran.comdEiuh ckrE;k

gkjk"Vªkrhy ikSuh ftYákrhy 'ksrd&;kauh Lfkkfud —"kh foHkkxkoj fu—"V ntkZps fc;k.ks ns.;kpk vkjksi dsyk vkgs- —"kh foHkkxkP;k fu"dkGthi.kkeqGs 'ksrd&;kaps uqdlku gksr vkgs- ,d efgU;kiwohZ 'ksrd&;kauh LFkkfud —"kh foHkkxkrwu eD;kps gk;czhM ih,lh 740 fc;k.ks [kjsnh dsys gksrs- i.k gs fc;k.ks mxoysp ukgh- ;keqGs fparsr vlysys 'ksrdjh R;k dk;kZy;kr rØkj ?ksÅu xsys i.k —"kh foHkkxkus lgdk;Z dsys ukgh-

—"kh foHkkx 'ksrd&;kauk dk;e dks.kR;k u dks.kR;k ladVkr Vkdr vlrks vla 'ksrd&;kpa Eg.k.k vkgs- d/kh xOgkP;k fidkps uqdlku rj d/kh /kku vkf.k eD;kP;k fidkyk jksxkpk çknqHkkZo- çR;sdosGh 'ksrdjh leL;kauk

rksaM nsrks- 'ksrd&;kauh fc;k.ks mxoys ulY;kus uqdlku HkjikbZph ekx.kh dsyh vkgs- ;klaca/kh phQ vWxzhdYpj v‚fQlj fj;klh bdcky pkS/kjh ;kauh lkafxrys vkgs fd R;kaP;k dk;kZy;kr lEcfU/kr rØkj iksgkspyh vkgs- vkeph Vhe yodjp xkokr tkÅu eD;kps fid u mxo.;kP;k dkj.kkapk rikl djsy- 'ksrd&;kauk iw.kZ enr dsyh tkbZy R;keqGs R;kauh fpark d: u;s-

eÑ"kh foHkkxkoj vkjksi

INVESTMENT OPPORTUNITIES IN • Education • Farm Land • Media • Organic Agriculture • Commodities

For Details: 09654193353

"A call can change your life"

22 H¥$fr OmJaU Owb¡ 2015

Page 23: Krishi jagran marahti magazine july 2015

Toll�Free

�180

0�20

00�124

vkiys d

ke] [kpZ v

kf.k mi

dj.kkp

h lqj{

kk djk

usge

h lh,

u,p

baML

Vªh;

y t

sU;qbu

ikV

Z~l fu

oMk

rRi

j l

ok

tsU;

qbu i

kVZ~lph v

ksG[k v

kgs

gk g

ksyksx

zke

U;w g

‚yaM t

sU;qbu i

kVZ~lph

uohu

iWdsft

ax

U;w g

‚yaM t

sU;qbu i

kVZ~lph

uohu

iWdsft

ax

U;w g

‚yaM t

sU;qbu i

kVZ~lph

uohu

iWdsft

ax

Page 24: Krishi jagran marahti magazine july 2015

,u-,e- baMLVªht yk,xk vkWDl

u-,e- baMLVªht gs Qsczhds'ku fc>usle/khy çfl)vkf.k çfr"Bhr uko vkgs- Qsczhds'ku {ks=kr eksBs ;'k

feGoY;kuarj czaM use v‚Dlus —"kh vk/kkfjr ;a= cuok;yk ?ksryh vkgsr- ,u-,e- baMLVªhtus vkiyh lgk;d daiuh uhVosy bafM;k çk;OgsV fyfeVsM ;k ukokus ns[khy vksG[kyh tkrs- R;kaph la;a=s paMhxM] Msjk cLlh ¼iatkc½] vkf.k iapdqyk ¼gfj;k.kk½ ;sFks vkgsr- ,dw.k 72 dksVhaph myk<ky dj.kkjh gh daiuh /kkrwps vkoj.k cuo.kkjh çfr"Bhr foØsR;kaiSdh ,d vkgs- gh daiuh lksukfydk VªWDVlZ vkf.k U;w g‚yaM VªWDVlZyk ;kaf=d midj.k fodrs-

,u-,e- baMLVªht gs ekurs dh R;kaps uko vkf.k pkaxY;k O;olk;kekxs n{krkiw.kZ lqlTt vls okrkoj.k vkf.k ;ksX; deZpkjh oxZ vkgs- T;kaP;k çnh?kZ vuqHko vkf.k xzkgdkaph xjt iw.kZ dj.;kps vkdyu ;k vk/kkjkoj vkeph daiuh vkt ;k VII;koj iksgkspyh vkgs- vkeP;k ;'kkekxs O;oLFkkiuk}kjs osGksosGh ns.;kr ;s.kkjs uohu fopkj yksdkauk tkx:d dj.;klkBh egÙokph Hkwfedk fuHkkorkr-

,u-,e- baMLVªhtus dk;ep mPp Js.kh o loZJs"B xq.koÙkspk DPpk eky okijyk vkgs- lkscr uoh midj.ks cufo.;kdfjrk v'kh baftfuvfjax fM>kbZu cuoyh vkgsr] th nh?kZ dkyi;aZr dk;e jkgrkr vkf.k vkarjjk"Vªh; Lrjkoj vkiyh idM dk;e Bsorkr- daiuh d/khgh xzkgdkps lek/kku o mRiknukP;k xq.koÙksckcr rMtksM djr ukgh-

daiuhP;k LVsV v‚Q n vkVZ fuekZ.k ;qfuVe/;s mPp Js.khph midj.ka vkgsr- th eksBîk v‚MZlZ iw.kZ dj.;kr mi;ksxh Bjrkr- tls dh lh,ulh] Ogh,elh] ,p,elh] jkscksVhd osfYMax] yslj dVhax e'khu] 'k‚V CykLVhd e'khu] f'k;j csafMax e'khu] gk;Mªksfyd çsl bR;knh eq[; midj.ka vkgsr-

,N . M . I N D U S T R I E S

xzks LVkj daiuh xqtjkrP;k 'ksrd&;kai;aZriksgksp.;kpk vk/kqfud eap vkgs- ftP;k ek/;ekrwu

—"kh laca/kh fc;k.ks] ihd lqj{kk vkf.k iks"k.k o gkMZos;j mRiknukaph lk[kGh 'ksrd&;kauk ?kjclY;k miyC/k d:u ns.;kr ;s.kkj vkgs- R;klkBh 'ksrd&;kauk 1800&3000&0021 ;k Øekadkoj feLM d‚y |k;pk vkgs- feLM d‚y ;srkp vWxzks LVkj daiuhps lsYl v‚fQlj iqUgk 'ksrd&;kauk Qksu djrhy vkf.k R;kauk gO;k vlysY;k mRiknukph v‚MZj nsrhy- R;kuarj lkeku ?kjclY;k miyC/k d:u ns.;kr ;sbZy-

vWxzks LVkjus bafM;k iksLVf'kok; vgenkckn ;sFkhy dsaæh; HkkaMkj o brj fofo/k dqfj;j vkf.k VªkUliksVZ daiU;kalkscr ,d= ;sÅu etcwr forj.k O;oLFkk cuoyh vkgs- daiuhps vusd fQYM v‚fQllZ vkgsr- ts forj.kkdfjrk dk;e cktkjkr miyC/k vlrhy- lqekjs 3 yk[kkgwu vf/kd feLM d‚y vktoj vkys vkgsr- gh O;oLFkk lqjGhri.ks xqtjkr jkT;kr lq: vkgs- yodjp egkjk"Vª] jktLFkku vkf.k e/;çns'k jkT;kr gh O;oLFkk lq: dj.;kr ;sbZy-

cl 1800-3000-0021 ij ,d feLM dkWy

jksVkos;j r;kj dj.ks

l/;k daiuh 'ksrd&;kalkBh mPp xq.koÙksps jksVkos;j cuor vkgs- T;kpk vkdkj 4&7 QwV vlsy- ;ke/;s ,dy vkf.k vusd LihM fx;j c‚Dl vlrhy- daiuh dkj[kkU;kr ,dk efgU;kr lqekjs 1500 jksVkos;j r;kj djrk ;srkr-

v‚Dl jksVkos;jph oSf'k"V;s

· gsoh MîqVh fx;j c‚Dl

· ekrhr xkBh u gks.ks

· jksia yko.;kdfjrk [kksy vlysyk csM

· 'ksrd&;kapk osG] ba/ku o esgur okporks

· lqD;k vkf.k vknZ fLFkrhr vuqdwy

· rkanwG] Ål] xgw] dsGs] dkiwl vkf.k loZçdkjP;k HkkT;kaP;k 'ksrhr enrhpk

· ,d o"kkZph o‚jaVh

yodjp nk[ky gks.kkjh v‚Dl Ñ"kh midj.ks

l/;k daiuh uO;k midj.kkP;k fufeZrhoj tksj nsr vkgs- T;ke/;s baVªk jks jksVjh foMj vkf.k VªWDVj ekmaVsM ck;aMj de fjij vkgs- gk cktkjkr v‚xLV 2015 i;aZr

;s.kkj vkgs- vf/kd ekfgrhdfjrk osclkbZV igk – www.nmagro.com

,u-,e- baMLVªht vk.k.kkj v‚Dl

vW

www.krishijagran.comdEiuh ckrE;k

24 H¥$fr OmJaU Owb¡ 2015

Page 25: Krishi jagran marahti magazine july 2015

VkVk fdlku ifjokj ecas j'khi

AP005S001-001

VqUMyk

VkVk fdlku ifjokj eEs cjf'ki

VkVk fdlku ifjokj lnL;kalkBh dqiu okij.;klkBh fnysY;k lwpuk &

lwV dsoG ,dnkp feGsy-

vkiyk lwV dqiu dksM VkVk foØsR;kauk lkaxk-

¼vkiys dk;eps esacj'khi dkMZ U;k;yk fol: udk½

ç;ksxkP;k laca/kh dks.kR;kgh leL;sps fujkdj.k dj.;klkBh vkiY;k LFkkfud VkVk dsfedYlP;k —"kh lYykxkjk'kh laidZ lk/kk fdaok

lwV� mRikn� dwiu dksM

30 #i;kaph lwV� V¡d feDl VkVk ikjl NPK 19%19%19+� *esacj'khi vk;Mh 1 VkVk ikjl f>ad EDTA P;k [kjsnhoj

30 #i;kaph lwV� VkVk ikjl QkeZxzksP;k [kjsnhoj � *esacj'khi vk;Mh 2

30 #i;kaph lwV VkVk ikjl QkeZxzks G P;k [kjsnhoj *esacj'khi vk;Mh 3

30 #i;kaph lwV dks.kR;kgh çdkjP;k Vhds,l dhVduk'khP;k [kjsnhoj *esacj'khi vk;Mh 4

30 #i;kaph lwV V¡d feDl VkVk ikjl iksVWf'k;e *esacj'khi vk;Mh 5 uk;VªsV + VkVk ikjl B &20

VkVk dsfedYl}kjs VkVk fdlku ifjokj lnL;kauk fuoMd

mRiknukae/;s fo'ks"k lwV

dk;eps dkMZ

çxrh'khy 'ksrd&;kph vksG[k

uko % latho vxzoky

oMhy / irhps uko % Jh ek/ko çlkn vxzokyiÙkk&xko % vNusjk iksLV % vNusjk rglhy % fdjkoyh ftYgk % vkxzk çns'k % m- ç-Qksu u- % 9837158280 oS/krk % 15-05-2014 rs 14-06-2015 i;aZr

*lnL;rk id dk;eP;k lnL;rk dkMkZr QksVksP;k [kkyh ns.;kr vkys vkgsr

0120&4040175 oj fel dkWy |k- vkiY;k leL;sps fujkdj.k dj.;klkBh 12 rklkaP;k vkr iqUgk d‚y ;sbZy-

lwV dsoG VkVk fdlku ifjokj lnL;kadfjrk vkgs-

VkVk foØsR;klkBh lwpuk &

VkVk fdlku lapkj VkVk foØsrk çk Ir d wiu dk s M fjM he dj.;klkBh 0120& 4040175 oj fel dkWy djk- vkiyk fel dkWy feGkY;kuarj iMrkGk dj.;klkBh sms dsyk tkbZ- T;kuarj VkVk foØsrk Vhdsih lnL;kyk ykxw dj.;kr vkysyh lwV nsÅ 'kdrks-

dkWy lsaVj ,taV VkVk foØsR;kyk 12 rklkae/;s d‚y d:u dqiu dksM fjMhe d:u ?ksÅu vkf.k efgU;kP;k 'ksoVh fjMhe dqiu VkVk foØsR;kP;k [kkR;kr ØsMhV dj.;kr ;srhy-

Page 26: Krishi jagran marahti magazine july 2015

ik.;kryk [kkjVi.kk nwj dj.;kdfjrk Jh lqn'kZu daiuhus ekxP;k c&;kp o"kkaZiklwu dke djr vkgs- ;kp Øekr iq<s tkrkuk Jh lqn'kZu daiuh bysDVªkseWXusVhd o‚Vj daMh'kuj ?ksÅu vkyh vkgs- gs daMh'kuj ik.;krhy [kkjVi.kk iw.kZi.ks nwj dj.;kl l{ke vkgs- gs ;a= fnlk;yk ygku vlwu laiw.kZi.ks lax.kh—r ;a=.ksoj vk/kkfjr gs ;a= ?kjkP;k vkr ;s.kkjh ikbZi&ykbZu fdaok Vkdhoj vxnh lgt ykork ;srs- ;kph [kkfl;r Eg.kts ;ke/;s tks d W f Y ' k ; e v k f . k eWXusf'k;eP;k d.kkapk vkdkj] çdkj vkf.k çHkko deh djrks- T;keqGs ;kpk nq"ifj.kke lairks- gs ;a= fo'ks"k d:u [kkjV vkf.k tM ik.;kdfjrk cuoys vkgs- daiuhus ?kjxqrh vkS|ksfxd vkf.k —"kh ;k frUgh {ks=kaph xjt letwu ?ksÅu gs ;a= cuoys vkgs- tj gs ;a= dke djr ulsy rj daiuh ;koj 6 efgU;kaph euh cWd xWjaVh vkf.k 5

o"kkaZph fuekZ.k o‚jaVh ns[khy nsrs vkgs-

daiuhps lhbZvks Jh fxjh'k O;kl ;kauh lkafxrys dh] gs mRiknu tM ik.;kyk gyD;k ik.;kr ijkorhZr vfr'k; mi;ksxh vkgs- R;kauh ;k mRiknukph [kkfl;r lkafxryh dh gs mRiknu —"kh vkf.k jksikph isj.kh dj.;kr Hkjiwj Qk;|kps Bjsy- gs mRiknu 'ksrhr okijrkuk fidkps mRiknu 20&50 VDD;kauh ok<rs- R;keqGs jksikaP;k xq.koÙksr ok< gksrs- ;kP;k lkákus ik.;kP;k okijkps çek.k 15 VDD;kai;aZr deh gksÅ 'kdrs vkf.k 'ksrhdfjrk tM ik.kh vxnh lgt okijys tkÅ 'kdrs- bysDVªkseWXusVhd o‚Vj daMh'kujP;k enrhus fBcd

flapu ifj.kkedkjd] LoPN vkf.k ns[kHkky eqä cuork ;srs- fo'ks"kr: xzhu gkÅl vkf.k dqdqVikyukr gs vfr'k; mi;ksxh vkgs- daiuhps foHkkx O;oLFkkid gjohj

p k S / k j h E g . k ky s d h jktLFkkukr ;k mRiknukyk

vfr'k; ilarh feGrs vkgs- dkj.k frFks [kkjV ik.;kph leL;k eksBh vkgs- rs Eg.kkys dh laiw.kZ Hkkjrkr R;kauh vusd fBdk.kh o‚Vj daMh'kuj ykoyk vkgs] T;kaps R;kauk ldkjkRed ifj.kke ikgk;yk feGkys-

ik

dkauk osGksosGh vusd leL;kapk lkeuk djkokykxrks- tls dh fdMh] r.k bR;knh T;keqGs mRiUu

çHkkfor gksrs- v'kk ifjfLFkrhr jklk;fud fdVduk'kd cktkjkr vkY;kus vusd leL;k lqVY;k- ek= vki.k jklk;fud fdVduk'kdkaoj vko';drsis{kk vf/kd çek.kkr voyacwu jkfgY;kus i;kZoj.kkP;k –"Vhus fparktud ifjfLFkrh jkfgyh- gh fLFkrh ikgrk jklk;fud fdVduk'kdkP;k i;kZ;kr tSfod fdVduk'kd ts uSlfxZd #ikus r;kj gksrkr] tls& i'kq] jksia] cWDVsfj;k vkf.k brj [kfut inkFkZ-

xzhuy¡M ck;ks&lk;Ul daiuhus bdks&ÝsaMyh fdVduk'kd vkf.k <sdw.kkauk u"V dj.kkjs vkS"k/k cufo.;kph tckcnkjh ?ksryh- daiuhph mRiknus rTKkaP;k ns[kjs[kh[kkyh r;kj dj.;kr ;srkr- ;kiSdh eq[; vkgs 'kfäeku lqij o ykok Iyl ;kaph ekx.kh lokZr vf/kd vkgs- 'kfäeku lqij [kkl d:u dkilkdfjrk cuoys xsys vkgs- ;keqGs dkilkP;k jksikps fdVdkaiklwu j{k.k gksÅ 'kdsy vkf.k jksi [kjkc gks.;kiklwu okpsy- gs mRiknu dkiwl jksikph jksx&çfrdkjd 'käh ok<fors- gs dkilkr ykx.kkjs fdVd vkf.k dk"BfdVd u"V djrkr- T;keqGs dkilkP;k ok<hyk vVdko gksrks-dkilklkscr gs ckxokuh] HkkT;k bR;knh fidkalkBh mi;ksxh Bjrs- gs 50 feyh@15 fyVj ik.;kr felGwu f'kaiMkos- rj nqljhdMs ykok Iyl loZ çdkjP;k fidkaojhy ?kkrd <sdw.k ekj.;kr lká djrs- gs vfr'k; ifj.kkedkjd vkgs vkf.k dks.kR;kgh voLFksr ;kpk mi;ksx djrk ;srks- gs 6 feyh@15 fyVj ik.;kr ?kkywu okijkos-

[kkjVi.kk nwj dj.kkj Jh lqn'kZu bysDVªkseWXusVhd o‚Vj daMh'kuj

xzhuy¡M ck;ks&lk;Ulph bdks&ÝsaMyh mRiknus

iou vktxs ¼eks- 8411889826½

єkh tkxj.k ekfld cqfdaxlkBh laidZєkh tkxj.k ekfld cqfdaxlkBh laidZ

fi

www.krishijagran.comdEiuh ckrE;k

26 H¥$fr OmJaU Owb¡ 2015

Page 27: Krishi jagran marahti magazine july 2015

Bksl vkd"kZd ,d lkj[ka]vyhZ tknw@rstph ghp vkgs vksG[k Bksl vkd"kZd ,d lkj[ka]vyhZ tknw@rstph ghp vkgs vksG[k

SOMANI KANAK SEEDZ PVT LTDC-91/7, SECOND FLOOR, WAZIRPUR INDUSTRIAL AREA , NEW DELHI - 110 052

Ph- 011 47503925, 011 47505228

Page 28: Krishi jagran marahti magazine july 2015

nGkP;k fidkyk Hkqjhiklwu o k p f o . ; k l k B h ,d dhMuk'kd o ok<hoj fu;a=.k vk.k.kkjs mRiknu cktkjkr vkys vkgs- gs dsoG fidkyk Hkqjhiklwu okpfo.kkj ukgh rj ihd ok<.;kl ns[khy gkrHkkj ykors- ;k mRiknukr cktkjkr vk.k.;kps

Js; dksjkseaMG baVjuW'kuy fyfeVsM daiuhyk tkrs- T;kus gsXtkLV‚i vkf.k QsUVsd Iyl mRiknukaP;k okijkoj Hkj fnyk- daiuhps lgO;oLFkkid] lhihlh u‚FkZ] Jh- lrh'k frokjh ;kauh lkafxrys dh] 'ksrd&;ka}kjs eksBîk esgurhus mxo.;kr ;s.kk&;k fidkyk Hkqjhiklwu gks.kk&;k uqdlkukiklwu vkf.k fidkP;k o`)hr gh nksUgh mRiknus egÙokph Hkwfedk fuHkko.kkj vkgsr-

Jh frokjh ;kauh lkafxrys dh gsXtkus'ku vFkkZr rkanGkP;k fidkoj 20&25 fnolkae/;s vxksnj [krklkscr gsXtkLV‚i vkf.k QsUVsd Iylpk mi;ksx dsY;kus fidkoj Hkqjh ykxr ukgh dkj.k gsXtkLV‚i ,d varjçokgh Hkqjh vkgs] rkanGkr lq#okrhyk ykx.kk&;k Hkqjhpk jksxkyk nwj djrk ;srs vkf.k rkanGkyk vkjksX;nk;h o fgjosxkj Bso.;kr lkádkjh vkgs- daiuhP;k rTKkaps eku.ks vkgs dh gsXtkLV‚ius vkjksX;nk;h o ykac eqGs] rRokauk pkaxY;k çdkjs vkRelkr dj.;kph 'käh nsrkr- eqGs ok<.;klkBh lg;ksxh] ykac eqGa ik.;kph derjrk >kY;kus ihd lqdr ukgh- ;qfj;k gGw&gGw lksMY;kus [kr pkaxY;kçdkjs vkf.k laiw.kZ okij gksrks- T;keqGs mRiknu vkf.k nk.;kr ped ok<rs- R;kauh lkafxrys dh gsXtkLV‚i vR;kf/kd ifj.kkedkjd vkgs- T;ke/;s lØh; rRokP;k #ikr Fkk;ksQusV feFkkbZy fufgr gksrs- R;keqGs rkanGkyk ykx.kk&;k jksxkaiklwu cpko 'kD; gksrks- dkj.k rs vf/kd

dkGki;aZr jksikr jkgrs- gsp dkj.k vkgs dh nh?kZ dkGki;aZr jksikyk lqj{kk nsrs-

Jh frokjhaps Eg.k.ks vkgs QsUVsd Iyl ,d jksio/kZd vkS"k/k vkgs ts jksikr eq[; vko';drk iw.kZ djrkr- ;ke/;s fOgVWehu] vfeuks vWflM] [kfut vkf.k ,Utkbe vkgs- rkanGkr ;kpk mi;ksx lq#okrhyk 20&25 fnolkae/;s vxksnj [kr vkf.k gsXtkLV‚i lkscr felGwu dsyk ikfgts- ;kP;k okij.ks DYY;kaph la[;k ok<rs vkf.k jksikauk 'kfä'kkyh vkf.k gfjr cuo.;kr eq[; Hkwfedk fuHkkors- ;kP;k okijkus jksikaph eqGs ykac gksrkr- R;kauh lkafxrys dh QsUVsd IylP;k mi;ksxkus jksikaps fofo/k çdkjP;k r.kkph lgu{kerk ok<orkr- jksikaps varxZr rkieku] vknZrk oSxjs iklwu okpfo.;kph 'käh ok<orks- ,o<sp uOgs jksikaph varxZr dks'kh; uk;Vªkstuph lkBo.kwd ok<orks- jksika}kjs lw{e iks"kd rRokaP;k n{krsiklwu mi;ksx gksrks- ¶yks,e vkf.k tkbye] Vîwc vFkok ufydkaps fuekZ.k rlsp fodklkr enr gksrs-

gsXtkLV‚i vkf.k QsUVsd Iyle/;s [kr felGwu 'ksrkr f'kaiMkos- 20&25 fnolkr ;k mRiknuklkscr ;qfj;kpk okij dsyk ikfgts- gsXtkLV‚ipk lokZr eksBk Qk;nk gk vkgs dh ;keqGs fidkps mRiknu pkaxys gksrs- 250 xzke gsXtkLV‚i lkscr 100 feyh QsUVsd Iyl ;qfj;k lkscr felGwu okijY;kus fidkoj Hkqjhpk çHkko iMr ukgh- ;qfj;kP;k iwohZ gs f'kaiMkos-

'ksrd&;kalkBh ;kstuk %

dksjkseanG baVjuW'kuy fyfeVsMps ekdsZfVax eustj Jh çoh.k dqekj ;kauh lkafxrys dh 'ksrd&;kalkBh HksVhph ,d fo'ks"k ;kstuk ns[khy lq: dsyh vkgs- R;k varxZr 5 fdxzW gsXtkLV‚iP;k [kjsnhoj ,d cWx o 10 fdxzW gsXtkLV‚i [kjsnhoj 1 Vh&'kVZ ns.;kr ;s.kkj vkgs-

Coromandel

vjh m|ksxk'kh lacaf/kr yksdkauk jkstxkj miyC/k d:u nsrk ;sbZy ;k fopkjkus ,u-ds- Msvjh bfDoiesaVph LFkkiuk gfj;k.kkP;k ;equk uxjP;k ftYákr lq#okr dsyh- —"kh tkxj.k'kh cksyrkuk Jherh dkSj ;kauh lkafxrys dh Msvjh m|ksxkaph vko';drk y{kkr ?ksÅu vkEgh Msvjh ;a=kapk O;kikj lq: dsyk- vkepk mís'k xzkgdkyk mPp xq.koÙkk vlysyh mRiknus miyC/k d:u |k;ph vkgs- vkeP;k vHkqriwoZ mRiknukr Øhe lsijsVj] iuhj çsl] osbZUx e'khu] nq/kkph QWV VsfLVax e'khu] feYd nq/kkps MCcs] cVj puZ vkf.k nw/k dk<.kkjh ;a=.kk bR;knh vkgs- vkeph vnHkwr O;olk;h Vhe Msvjh

Qke Z mRikndk auk laiw.kZ Hkkjrkr o"kkZr p k a xy h x q . k o Ù k k vlysY;k mRiknukaph l ai w . k Z tckcnkj h lkscr miyC/k dj.ks lqfuf'pr dsyh tkrs- vkEgh ;k m|ksxkr vfojr fodklkP;k fn'ksus vxzslj vkgs vkf.k vkepk eq[; mís'k dsoG vkf.k dsoG xzkgdkyk laiw.kZ lek/kku feGowu ns.;kps vkgs-

xzkgdkps lek/kku gsp vkeps y{;& fgeçhr dkSj

www.krishijagran.comdEiuh ckrE;k

rkanGklkBh ojnku gsXtkLV‚i o QsUVsd Iyl% frokjh

rka

Ms

28 H¥$fr OmJaU Owb¡ 2015

Page 29: Krishi jagran marahti magazine july 2015

;qxksax gh votM ;a= ¼e'khu½ cuo.kkjh txkrhy ukekadhr daiuh vkgs- cka/kdke ¼daLVªD'ku½] —"kh vkf.k [kk.kha'kh lacaf/kr e'khujh tls jksyj] eksVj xzsMj] ,DldsosVj] Vªd Øsu] cqyMkstj] ek;fuax Vªd bR;knh mRiknus cufo.kk&;k ;k daiuhph lq#okr phue/;s 1958 e/;s >kyh gksrh- vkt gh daiuh mÙke] xq.koÙkkiw.kZ vkf.k vR;k/kqfud ra=Kkukus ;qä v'kh ;a= cufo.;kr txçfl) vkgs- vkiY;k e'khuP;k ,dk eksBîk Js.khlkscr vkt fy;qxksax tkxfrd cktkjkr ,d osxGh vksG[k fuekZ.k dsyh vkgs- v'kkçdkjP;k mRiknukP;k txkrhy lokZr eksBîk daiuhP;k ;knhr ;k daiuhps uko lekfo"V vkgs-

gh daiuh vkiY;k 1000 baftfuvj lkscr vkf.k rhu tkxfrd Lrjkojhy la'kks/ku dsaæ vkf.k txkrhy 131 ns'kkae/;s vkiY;k forjdkaP;k ,dk eksBîk usVodZlkscr ;k {ks=kr dk;Z djr Hkkjrkr 2002 iklwu vkiyh lsok nsr vkgsr- ;ko"kkZr daiuhus 40 Oghy yksMj xksO;krhy yks[kaM [kk.khyk iqjoys- T;kauh 30 gtkj rklkais{kk vf/kd dke dsys vkf.k R;kaph dk;Z{kerk vfr'k; pkaxyh gksrh- rh ;a=s vktns[khy dk;Zjr vkgsr-

tsOgk —"kh tkxj.kP;k Vheus fy;qxksaxps çoäk Jh- çfrd dqekj d';i ;kaP;k'kh R;kauh ckrfpr djrkuk lkafxrys dh] fy;qxksax bafM;k çk;OgsV fyfeVsM Hkkjrh; cktkjkr pkaxY;k i)rhus vkiyh ,d osxGh vksG[k cuoyh vkgs- tj daiuhP;k MhylZ usVodZcíy cksyk;ps >kys rj Hkkjrkr vkiY;k 15 gwu vf/kd fMyj vkf.k 45 gwu tkLr vkÅVysV lkscr ,d etcwr usVodZ vkgs-

o"kZ 2008 e/;s fy;qxksax daiuhus HkkjrkP;k ihBeiwj ;sFks †† ,dj {ks=kr vkiY;k fufeZrh çdYikph LFkkiuk dsyh- T;kph {kerk lqekjs 3000 ;qfuV Oghy yksMj vkf.k eksVj xzsMj njo"khZ mRiknu dsys vkgs- o"kZ 2009 e/;s daiuhr Hkkjrkr fufeZr e'khuyk cktkjkr vk.kys vkf.k ;ko"khZ laiw.kZ Hkkjrkr 3 rs 5 VuP;k Oghy yksMj lqekjs 2000 gwu vf/kd ;qfuVps mRiknu vkf.k foØh dsyh- ;k daiuhus o"kZ 2011 iklwu ?ksÅu vkrki;aZr 4 uoh ;a=s y‚Up dsyh vkgsr-

T;ke/;s eksVj xzsMj 414 rhu Vu Oghy yksMj 836 BSIII y‚Up dj.;kr vkyk vkgs- 2014 e/;s vkiY;k uO;k lsxesaVe/;s 2 Vupk uohu CLG818 Oghy yksMj y‚Up dsyk vkgs- T;kus Hkkjrh; cktkjkr fo'ks"k LFkku fuekZ.k dsys vkgs-

gk yksMj vkiY;k [kkl cukoV vkf.k mPp ra=Kkuklkscr 4104 fdyksZLdj batuklkscr Hkkjrh; cktkjkr nk[ky dsyk vkgs- gs ;a= 280 flaxy Qst VkdZ dUoVZjus ;qä vkgs- R;keqGs gs ;a= mÙke osxkus dk;Z djrs vkf.k deh xqaro.kqdhr ;srs- ;k e'khupk v‚ijsfVax Hkkj 5-64 Vu xz‚l i‚oj 75 g‚lZi‚oj] MfEiax ykach 2-5 ehVj vkgs] T;kyk 3-1 ehVji;aZr ok<ork ;srs- ;kph cdsV {kerk

0-8 rs 1-2 ?kuehVj vkf.k isyksM Hkkj {kerk fdeku 1-8 Vu vkgs-

;klkscr ;ke/;s e'khu vksijsVj dsfcu cufo.;kr vkys vkgs- T;kP;k nksUgh cktwyk lkbZVoj dke djrkuk ,d v‚ijsVj vxnh lgt nksUgh cktwyk ikgw 'kdrks vkf.k dsfcue/;s nksUgh cktwP;k njoktkus ços'k 'kD; vkgs- ;k ef'kue/;s gk;Mªksfyd fMLd czsd flLVhe vkgs] T;ke/;s czsd ykorkp ,dne e'khuph i‚oj vkiksvki can gksbZy- ;ke/;s yks çs'kj lqj{kk ra=kpk ns[khy okij dj.;kr vkyk vkgs-

;k ;a=klkscr vU; dk;Z fo'ks"k d:u —"kh] daLVªD'ku bR;knh y{kkr Bsowu vusd çdkjph vU; midj.ks ns[khy fnyh tkrkr- T;kauk dk;kZuqlkj cnyrk ;srs- gs e'khu daLVªD'ku m|ksx vkf.k —"kh {ks= y{kkr ?ksÅu Hkkjrh; cktkjisBsr nk[ky dj.;kr vkys vkgs- ;ke/;s Ål] ykdwM Vªd fdaok Vª‚yhr Hkj.;kdfjrk cdsVP;k fBdk.kh eksBk fpeVk VkbZi lajpus'kh tksMyk tkrks tks lk[kj dkj[kkus vkf.k O;kolkf;d ykdwM dki.kk&;k yksdkalkBh [kpZ vkf.k Je okpfo.;kr enrhps vkf.k ykHknk;d Bjr vkgs-

vf/kd ekfgrhdfjrk laidZ djk%Qksu&011&47272200] www.liugong.com

CLG818C BSIII Oghy yksMj lkscr tksMrk ;s.kkjh fofo/k midj.ks

fy;qxksaxP;k 2 VukP;k CLG818 BSIII Oghy yksMj

fy;qxksaxP;k 818 lhph Hkkjrh; cktkjkr /kwe

fy

www.krishijagran.comdEiuh ckrE;k

29H¥$fr OmJaU Owb¡ 2015

Page 30: Krishi jagran marahti magazine july 2015

D'ku daLVªD'ku bfDoiesaV Eg.kts ̂uacj 1' o"kZ 1995 us vkiY;k LFkkiusuarj vWlus vkiY;k mRiknukaP;k ek/;ekrwu Hkkjrkr fufeZrh {ks=kr vkiY;k mRiknukaP;k ;'kkuarj ^vWl* us vU; VªWDVj daiuhP;k rqyusr mÙke ra=Kkukus ;qä vkiys VªWDVj cktkjkr 'ksrd&;klkBh ekxP;k vusd o"kkaZiklwu miyC/k d:u nsr vkgsr- —"kh tkxj.k'kh eqyk[kr fnY;kuarj vWl daiuhP;k çHkkjhus lkafxrys dh vkeph mRiknu {ks= Qjhnkckn ¼gfj;k.kk½ vkf.k dk'khiwj ¼mÙkjk[kaM½ ;sFks fLFkr vkgs- ,l VªWDVjus xzkeh.k {ks=krhy vusd 'ksrdjh ykHk feGor vkgs- 'ksrkr vWl VªWDVjpk mi;ksx dj.;kus vkiY;k veqY; osGspk lnqi;ksx d: 'kdrhy- iwohZP;k dkGh ftFks 'ksrdjh ukaxj vkf.k cSy ?ksÅu 'ksrkr tkrkr vkf.k 'ksrkr e'kkxrhyk iw.kZ fnol ykxrks- frFks ^vWl*us 'ksrd&;kaph vko';drk vkf.k lqfo/ksP;k vuqlkj vkiY;k VªWDVjyk mPp ra=Kku vkf.k etcwr batu {kerslkscr gk;Mªksfyd i‚ojus ;qä vkiys VªWDVj cktkjkr 'ksrd&;kalkBh miyC/k d:u fnys vkgs] vWlyk ISO 9001 ph ekU;rk vkgs-

—"kh tkxj.kP;k Vheus ^vWl* daiuhP;k —"kh {ks=kr okijY;k tk.kk&;k ;'kLoh mRiknukacíy ekfgrh ,d= d:u d'kkçdkjs vWlps mRiknu brj daiU;kaP;k rqyusr mÙke vkgs-

rhu flysaMj vlysY;k VªWDVjP;k dkgh e‚Msycíyph ekfgrh [kkyhyçek.ks vkgs&

v‚fDlyjh Og‚Yolkscr daiuhus (DI& 854NG, DI&

550NG, DI& 350 NG, DI& 450NG) pkj VªWDVj e‚Msye/;s Lo;apfyr Ms¶Fk vkf.k vkf.k Mªk¶V daVªksy ykbOg gk;MªksfyDl feDl eksMus ;qä vkgs- ;k lxG~;kph fM>sy Vkdhph {kerk 57 fyVji;aZr vkgs- lkscr lokZr egÙokph ckc Eg.kts ;k lxG~;kr tcjnLr cWdvi VkdZ vkgs] T;keqGs VªWDVje/;s tho ;srks-

pkj flysaMj vlysY;k vkeP;k VªWDVjP;k ;'kLoh e‚Msyph ekfgrh [kkyhyçek.ks vkgs

tcjnLr i‚oj cWdvi VkdZlkscr (DI& 350+,

DI—450+, DI – 550+) pkj flysaMj baftuP;k VªWDVje/;s Lo;apfyr Ms¶Fk vkf.k vkf.k Mªk¶V daVªksy ykbOg gk;MªksfyDl feDl eksMlkscr rsykr cqMysys fMLd czsd] ;k loZ VªWDVjP;k baftukph {kerk 2670 lh lh vkgs-

TRACTOR

^vWl*P;k VªWDVj baftue/;s nksu çdkjps ra=Kku vkgs- rhu flysaMj vkf.k pkj flysaMj T;k dkj.kkus gs brj daiU;kaP;k rqyusr ;'kLohjhR;k 'ksrdjh mi;ksx d: ikgr vkgsr vkf.k ykHk feGor vkgsr-

VjuW'kuy VªWDVj fyfeVsM —"kh midj.k vkf.k VªWDVj cuo.kkjh Hkkjrkrhy vxz.kh daiuh vkgs] daiuhpk VªWDVj ^lksukfydk* ;k ukokus çfl) vkgs- lksukyhdkus Hkkjrkrp uOgs rj txHkjkr 70 gwu vf/kd ns'kkae/;s uko dekoys vkgs- ;'kkph uoh f'k[kjs xkB.;klkBh 1969 iklwu lksukfydk leqgkus ,d eksBk çokl dsyk vkgs-

vkt lksukfydk HkkjrkP;k çeq[k rhu VªWDVj fuekZR;kaiSdh ,d vkgs- daiuh VªWDVjf'kok; cgqmi;ksxh okgu] baftu] —"kh ;a=s] fM>y tujsVj lap] v‚Vks vkf.k Øsulkscr ,d iw.kZ mRiknu lk[kGh çnku djrks- lksukfydk xzqius lkBP;k n'kdkr Hkkjrkr gfjr Økarhe/;s çeq[k ;ksxnku fnys vkgs- lksukfydk leqgkus tikuP;k ;kuekj] ts,e Qk;ukUl VªLVh vkSj eXek

lkajkph Qk;ukUl tls çeq[k vkarjjk"Vªh; daiU;kalkscr rkGesG ?kkryk vkgs-

lksukfydk vkiY;k xzkgdkaP;k xjtk tk.krks vkf.k vlk/kkj.k mRiknukaP;k R;kaP;k vko';drslkscr vk.k.;kps ç;Ru djrks- lksukfydkps mRiknu ;qfuV vusd ,djkae/;s iljysys vkgs- iatkc vkf.k fgekpy çns'kkrhy ;qfuV çnw"k.keqä vkgs-

vkt lksukfydk le`)] lQyrk vkf.k fodklkpk i;kZ; cuyk vkgs- vkarjjk"Vªh; ra=Kku] Lo;apfyr mRiknu ;qfuV] vuqHkoh Vhelkscr lksukfydk Hkkjr vkf.k ijns'kkr vkiY;k xzkgdkaP;k xjtsoj [kjk mrjyk vkgs-

^vWl* Eg.kts uacj&1

vW

lksukfydk VªWDVlZ 'ksrd&;kaph ifgyh ilarh

ba

www.krishijagran.comdEiuh ckrE;k

30 H¥$fr OmJaU Owb¡ 2015

Page 31: Krishi jagran marahti magazine july 2015

Ogk vkjksX;kpk fo"k; ;srks rsOgk M‚DVj lokZr vxksnj nw/k fi.;kpk lYyk nsrkr- ldkGh&ldkGh ,d isyk nw/k I;k;Y;kf'kok; vkbZ vkiY;k eqykauk ?kjkckgsj iMw nsr ukgh- ckG jMw ykxys rj vkbZ R;kP;k ikyu&iks"k.kklkBh ykxyhp nw/k iktk;yk ykxrs- nq/kkpk okij vusd çdkjP;k feBk;kae/;s dsyk tkrks- ex [khj vlks fdaok jleybZ! vusd feBk;kae/;s vkf.k is; inkFkkaZe/;s nq/kkpk okij dsyk tkrks- gsp dkj.k vkgs dh pkaxys vkf.k ikSf"Vd nq/kdfjrk nw/k ns.kkj~;k tukojkaP;k pk axY;k çtkrh aph vko';drk vlrs- ok<R;k yksdla[;slkscr nqX/k mRiknukph ekx.kh ok<rs vkgs- gsp dkj.k vkgs dh] pkaxY;k çtkrhP;k nqX/ktU; tukojkaP;k la[;sr ok< dj.;klkBh ukf'kd ;sFkhy bafM;u v‚bZy d‚iks Zjs'ku fyfeVsMus chth&Øk;ksP;k ek/;ekrwu Øk;kstfud daVsulZpk okij dsyk tkrks- ;kpk usedk Qk;nk dlk gksrks ;klca/kh —"kh tkxj.k Vheus daiuhP;k mi&O;oLFkkid ¼vk;,,l½ euh"k ih- lkoGs ;kaP;k'kh ppkZ dsyh-

Jh- lkoGs Eg.kkys dh] Øk;kstfud daVsulZph ekx.kh ;klkBh tk.kors dkj.k ijns'kkrwu pkaxY;k çtkrhaP;k xk;h fdaok brj nqX/ktU; tukojkauk vk.k.ks 'kD; ukgh- Hkkjr ljdkjus pkaxY;k çtkrhaph nw/k ns.kkj~;k tukojkaph la[;k ok<o.;kph xjt rkMyh- tukojkaps oh;Z o ewyis'kh lajf{kr dj.;klkBh ;k Øk;kstfud daVsulZph fufeZrh dj.;kps fuf'pr dsys- R;kauh lkafxrys dh] uW'kuy Msvjh MsOgyiesaV cksMkZps xBu dj.;klkscr Hkkjrkr nw/k mRiknukyk çksRlkgu ns.ks gs vkeps y{; cuys gksrs- ekxP;k 32 o"kkaZe/;s vkEgh Øk;kstfud daVsulZ cufo.;kps dke lqjGhri.ks djr vkgksr- vk;vkslh,y ns'kkph v'kh ,deso Øk;kstfud daVsulZ cuo.kkjh fuekZrk daiuh vkgs-

R;kauh lkafxrys dh xkbZaph xq.koÙkk ok<fo.;klkBh vkiY;kyk pkaxY;k çek.kkr nw/k feGrs- R;klkBh vkEgh çns'kkr tls teZuh] U;w>hyaM bR;knh ns'kkrwu pkaxY;k çtkrhaP;k cSykps oh;Z ?ksÅu ;srks vkf.k LFkkfud xkbZauk R;kps batsD'ku nsrks- çtuukuarj ts cNMs tUekyk ;srs R;kph çtkrh loZJs"B vlrs- R;keqGs nqX/ktU; tukojkaP;k çtkrh mÙke rj gksr vkgsr frrdsp ulwu nq/kkph xq.koÙkk ns[khy ok<rs vkgs- R;kauh gs ns[khy lkafxrys dh] ;k daVsulZps rkieku ¼&196½ fMxzh vlrs- ;ke/;s rjy uk;Vªkstu Hkjyk tkrks] T;keqGs nh?kZ dkGklkBh oh;Z tru dj.ks 'kD; gksrs-

vkeps daVsulZ eksB&eksBîk daiU;kae/;s tkrkr- tls dh vewy Msvjh] enj Msvjh bR;knh T;kaP;k }kjs laj{k.kkps dk;Z djrk ;srs- eq[; #ikus vkeph daiuh nksu

çdkjph Øk;kstfud daVsulZ cuors vkgs-

1-� Øk;ksdSu &1 fyVj rs 55 fyVj lkBo.k {kerk

2-� Øk;ksoslsy & 100 fyVj rs 1-5 yk[k fyVj lkBo.k {kerk ¼gs daVsulZ xzkgdkaP;k ekx.khuqlkj cuoys tkrkr½

;kf'kok; vkeph daiuh dk;eLo:ih vkf.k fQjR;k ¼VªkUliksVZ½ Lo:ikP;k daVsulZph fufeZrh djrs- Jh- lkoGs ;kauh ekfgrh fnyh dh] o"kZHkjkr 25 gtkj daVsulZph foØh ns'kHkjkr vkf.k ijns'kkr djrk ;srs- ;k daVsujph fdaer Hkys FkksMh vf/kd vlsy ek= nh?kZ dkGklkBh rh r'kh jkgrs- 1 fyVj daVsujph fdaer 8&9 gtkj #i;s vlrs- rs Eg.kkys dh] gs daVsulZ iw.kZi.ks fVdkÅ vlrkr- rs fo'ks"k d:u lkekU; 'ksrd&;kauk lkBh cufo.;kr vkys vkgsr- gs daVsuj 2 o"kkaZP;k o‚jaVh lkscr ;srkr- ;kaps vk;q"; lqekjs 20 o"kkaZps vlrs- i'kqikyu foHkkx vkf.k ukckMZ lkj[;k laLFkk ;k daVsulZdfjrk dkgh ;kstuk pkyorkr- T;kaP;k varxZr 'ksrd&;kauk vuqnku fnys tkrs- vkEgh cuoysys daVsulZ vewy] çR;sd jkT;kP;k i'kqikyu foHkkxkr] enj Msvjh bR;knh }kjs eksBîk çek.kkoj okijys tkrkr- Ropk rTKka}kjs ;k daVsujpk mi;ksx ifjj{k.kklkBh ns[khy dsyk tkrks- R;kaps Eg.k.ks vkgs dh] gs daVsuj cdjh] xk; vkf.k loZ çdkjP;k nqX/ktU; i'kqaP;k oh;kZps tru dj.;kr l{ke vkgsr- Jh- lkoGs ;kauh ekfgrh fnyh dh] uW'kuy Msvjh MsOgyiesaV cksMkZps xBu dsY;kuarj Hkkjr ljdkjus gs dke vkeP;k daiuhyk fnys dkj.k cksMkZph brj dkes ns[khy pkyrkr- ijokuk ns.;klkscr ljdkjus ;k xks"Vhoj y{k fnys ljdkjh daiuh}kjs ra=Kku rTKkaP;k usr`Rokr mPp ra=KkukP;k ek/;ekrwu vf/kd mRiknu ewY;kr vf/kd {kersps Øk;kstfud daVsuj cuork ;srhy- gs daVsuj fjQk;ujh] [kra vkf.k ok;w m|ksxkr okijys tkrkr- chth Øk;ksyk ISO

9001:2008 }kjs bafM;u v‚bZy d‚iksZjs'ku fyfeVsMps ;qfuV Eg.kwu çekf.kr dj.;kr vkys vkgs-

Jh- lkoGs ;kauh lkafxrys dh] ;k daVsulZpk mi;ksx v‚fDltu] uk;Vªkstu] v‚xZu vkf.k bFku‚bZy v'kk ok;waph us&vk.k dj.;klkBh dsyk tkrks-

Hkkjrkr eksBîk çek.kkoj nqX/k mRiknu gs vkeps y{;Jh- euh"k ih- lkoGs

ts

www.krishijagran.comeyk[kr

31H¥$fr OmJaU Owb¡ 2015

Page 32: Krishi jagran marahti magazine july 2015

vkiY;k esgur vkf.k d"VkP;k tksjkoj dks.krhgh dBh.kkr dBh.k xks"V ek.kwl feGow 'kdrks- ih-lh- ikVhnkj ;kauh dkghrjh vlsp d:u nk[koys vkgs- ikVhnkj gs çKk xzqips v/;{k vkf.k O;oLFkkidh; lapkyd vkgsr- R;kauk i'kqikyu {ks=kpk nksu n'kdkagwu vf/kd vuqHko vkgs- R;kauh 18 ekpZ 2010 jksth çKk Msvjh v¡M vWxzk s daiuhpk 'k qHkkj aHk dsyk- lq#okrhP;k o"kkaZe/;s daiuhus pkaxyh dkefxjh dsyh- gh daiuh lq: dj.;klkBh R;kauh ,d ç.k ?ksryk gksrk dh xzkeh.k Hkkxkrhy yksdkauk ;ksX; jkstxkjk'kh tksM.;kdfjrk R;kaP;k thoukrhy y{; feGowu ns.;kr lgdk;Z dsys ikfgts- çKk Msvjh v¡M vWxzks daiuh O;frfjä nql&;k daiU;k T;k osxG~;k {ks=kr çxrh'khy vkgsr] R;k [kkyhyçek.ks vkgsr-

· çKk tu psruk lkekftd laLFkk

· çKk bU'kqjUl lfoZlsl çk;OgsV fyfeVsM

· le`)h ç‚MDVl v¡M fc>usl lksY;q'kUl çk;OgsV fyfeVsM

· oh vkj ,T;qds'ku vdWMeh

· çKk lks'ky osyQs;j v¡M MsOgyiesaV lkslk;Vh

ikVhnkj ;kiwohZ e/; çns'k ljdkjP;k i'kqfpfdRlk foHkkxkr 25 o"kka Ziklwu dk;Zjr gksrs- R;kauh vyhdMsp —"kh tkxj.kP;k Vheyk eqyk[kr fnyh- R;kauh vkiY;k daiuhph mRiknus vkf.k tukojka'kh fuxMhr ekfgrh fnyh- R;kaP;k e q y k [ k r h p k l f o L r j e q í s [kkyhyçek.ks vkgsr-

vkiY;k daiuhph vusd i'kq mRiknukaeqGs 'ksrd&;kauk pkaxyk Qk;nk feGkyk vkgs- R;kiSdh yk sdfç; mRiknu dk s.kr s\ T;keqGs rqEgh mRlkgh vkgkr\

rls ikfgY;kl vkeP;k daiuhph vusd mRiknus tukojkaP;k vko';d vlysY;k vusd xjtk iw.kZ djrkr- T;ke/kwu fyoksLVª‚ax flji] foVkfeu Iyl] #eh cqLV] dkycqLV bR;knh vkgs- ijarq ;k mRiknukae/;s nksu eq[; mRiknua vkgsr] T;kauh vkiyh fo'ks"k vk sG[k fuek Z. k djr vkg sr- feYdl‚ye/;s vk;qosZfnd tMh&cqVh vkgsr nqX/ktU; tukojkauk ;kpk vfr'k; Qk;nk gksrks- vusdnk vls ikg.;kr vkys vkgs dh] tukoj gs r.kkokeqGs vkiys nw/k vMowu /kjrkr- v'kkosGh ex R;kauk v‚fDlV‚lhups b a t s D ' k u | k o s y k x r s - g s tukojkadfjrk vfr'k; gkfudkjd vlrs- ,o<sp uOgs rj MCY;w ,l vksus v'kk ylhoj iw.kZ txkr canh ?kkryh vkgs- R;keqGs gh derjrk feYdl‚yus Hk:u dk<yh vkgs- t;arh] dslj vkf.k lw{e iks"kd rRokauh ;qä feYdl‚y tukojkapk r.kko deh djrks- tukojkaP;k vkjksX;kP;k –"Vhus Qk;nk feGowu nsrks- feYdl‚y laiw.kZ Hkkjrkr i'kqoS|dka}kjs ?ksrys tkrs-

vkeps g s mRiknu vusd çns'kkae/;s iksgkspys vkgs- tls dh mÙkj çns'kP;k 30 ftYákae/;s vkf.k e/; çns'kP;k loZ ftYákae/;s- vyhdMsp vkEgh NÙkhlxMe/;s laiw.kZi.ks gs mRiknu iksgkspoys vkgs- Hkfo";kr egkjk"Vªkr vkf.k jktLFkku ;sFks lq#okr dj.;kph vkeph ;kstuk vkgs-

feYdl‚yf'kok; vkeps nqljs eq[; mRiknu i‚oj c‚yP;k #ikr vkgs- T;ke/;s dksjQM] xwG] gGn] lw{eiks"kd rRo tukojkaP;k pk&;kr feGoysys vkgs- T;keqGs tukojkauk mtkZ feGrs-

v

vkEgh ifgys vkgs dh vktoj dksjQMhpk okij gk ekuoki;aZr e;kZnhr gksrk- vkeps gs mRiknu brj mRiknukais{kk osxGs vkgs- tukojkauk y{kkr ?ksÅu cuoysys vkgs- gs mRiknu ;k tukojkalkBh Qk;|kps vkgs- ts nh?kZ vktkj vkf.k ,[kk|k 'kL=fØ;suarj [kwi v'kä gksrkr- tj R;kauk dfY'k;elkscr gs mRiknu felGwu fnys rj R;kaP;k ç—rhr o sx ku s l q / k k j. k k g k s b Zy - ; k mRiknukeqGs 'ksrd&;kae/;s pkaxyk mRlkg vkgs- ;klaca/kh cjsp ç'u R;kaP;k}kjs vkEgkyk Qksu d:u fopkjys tkrkr-

Lru'kksFk jksxkus y<.;klkBh vkiyh daiuh gksfe;ksiFkhoj vk/kkfjr mRiknus cuors- ;kcíy dkgh ekfgrh vkeP;k 'ksrdjh ca/kwauk\

çKk xzqi gksfe;ksiFkhoj vk/kkfjr mRiknukauk ifgY;kank ?ksÅu ;sr vkgs- rls ikfgY;kl Lru'kk sFk jk sx tukojkae/;s c&;kp dkj.kkeqGs gksrks- ;ke/;s çkeq[;kus lwt ;srs] ts deh dj.;klkBh isuhlhfu;; vkS"k/kkpk mi;ksx dsyk tkrks- R;kdfjrk vkEgh mipkj 'kks/kyk vkgs- T;ke/;s ,d fnolklkBh vWUVhck;ksVhd can gksrs- R;kuarj gs batsD'ku tukojkaP;k ekusr MkO;k vkf.k mtO;k cktwyk yko.;kr ;srs] nk sUgh cktwyk clorkr- R;kf'kok; Mho‚fe a Zx vkgs] ts tukojkaP;k 'kjhjkP;k vkr vkf.k ckgsj nksUgh —eh u"V djrs-

i'kwaP;k pk&;kP;k xq.koÙkslkBh vkrk dks.kR;k xks"Vhaoj tksj ns.;kph vko';drk vkgs\

tukojkalkBh tks pkjk cktkjkr feGrks] rks ,dkp çdkjpk vkgs- vkeph daiuh vkrk NksVîk i'kqalkBh pkjk mRiknukoj tksj nsr vkgs- ts tkLr çksVhu;qä vlsy- ;kf'kok; ;ke/;s vusd lw{e iks"kd rRo vkf.k

&ikVhnkj

çKk Msvjh vkf.k vWxzks 'ksrd&;kauk pkaxyh mRiknus ns.;klkBh

dVhc) vkgs

www.krishijagran.comeyk[kr

32 H¥$fr OmJaU Owb¡ 2015

Page 33: Krishi jagran marahti magazine july 2015

gkeksZuy inkFkZ ns[khy feGoysys vkgsr- ts R;kaP;k pkaxY;k o`/khr lgk¸;dkjh vlrs-

nw/k mRiknukr rlsgh Hkkjr vxz.kh vkgs- ijarq tj çtkrhacíy cksyk;ps >kys rj lq/kkjkph fdrh xjt vkgs\

vkeP;k Hkkjrkr gfj;k.kkP;k lkghoky vkf.k xqtjkrP;k fxjyk çksRlkgu feGk;yk gos dkj.k gh pkaxyh çtkrh vkgs- tj gk;czhM i'kq ?ksryk rj gk;czhM tlhZ çeq[k vkgs dkj.k ;kr nw/k mRiknu {kerk tkLr vlrs-

ljdkj}kjs pkyfo.;kr ;s.kk&;k —f=e oh;Zjk si.kkpk çksxzke fo'ks"kr: çtkrh lq/kkjkdfjrk pkyoY;k tk.kk&;k ijarq ik;kHkwr Lrjkoj vkrk dks.kR;k y{k ns.;kph vko';drk vkgs\

ljdkjyk vkikiY;k nql&;k cksxz ljdkjh la?kVuk ts fo'ks"kr: tukojkae/;s —f=e fo;kZjksi.kkr dke djr vkgsr] lg;ksx nsr vkgsr- Hkfo";kr vkeP;k çKk xzqius oh;Z c¡dsph LFkkiuk dj.;kph ;kstuk

cuoyh vkgs- ljdkj}kjs çk;ksftr —f=e fo;kZjksi.kkph OgWu xkoksxkoh tkÅu dke djrs- ;k njE;ku rjy uk;Vªkstu deh >kY;kus LVksj >kysY;k fo;kZrhy 'kqØk.kw lekIr gksrkr- T;klkBh ljdkjyk ifCyd çk;OgsV flLVheoj tksj ns.ks xjtsps vkgs- lIyk; flLVhe O;ofLFkr >kyh ikfgts- ;kçek.ks gk çksxzke eqyHkwr Lrjkoj ;'kLoh cuork ;sbZy-

vyhdMP;k dkGkr i'kqikyu gk feGdrhpk pkaxyk L=ksr cufo.;kdfjrk 'k srd&;kauk dks.kR;k xks"Vhoj fo'ks"k y{k fnys ikfgts\

i ' k q i k y u k r p k a x Y ; k feGdrhdfjrk ,d xks"V eq[; vkgs dh nw/k mRiknuklkscr 'ksrd&;kauk tukojkadMwu feG.kkjs brj inkFkZ tls dh 'ks.k vkf.k xkseq= ;k mRiknukaP;k çfØ;sr okijys xsys ikfgts- okLrfod ns'kkr dksVh #i;kaph [kra miyC/k vkgsr- 'ks.k vkf.k xkseq=kpk okij d:u cDVsfj;k vkf.k xkaMwGkP;k ek/;ekus vfr'k; mi;qä [kr cuoys tkÅ 'kdrs- gs [kr 'ksrd&;kauk fodwu pkaxys

mRiUu dekork ;sÅ 'kdrs vkf.k ;klkscr gk ;qfj;kpk vfr'k; pkaxyk i;kZ; cuw 'kdrks-

vkiyh laLFkk tSfod 'ksrhr ' k s r d & ; k a u k t k x : d dj.;kdfjrk dk; djrs\

'ksrd&;kauk ekfgrhP;k vHkkoh pkaxys tSfod [kr cuork ;sr ukgh- vkeph ,uthvks ^çKk tu psruk lkekftd laLFkk* tSfod [kr fo'ks"kr: xkaMwG [kr vkf.k oehZok'k cuo.;kr 'ksrd&;kauk enr iqjors- vk.k[kh ,d xks"V Eg.kts dMwfuackph fyacks.kh vkf.k xksew= felGwu [kwi pkaxys fdVduk'kd cuork ;sbZy vkf.k vkEgh fofo/k çf'k{k.k nsÅu 'ksrd&;kauk gs f'kdorks-

vkeph tSfod [kra Eg.kts ikS/kkxzks] lathouheqGs 'ksrd&;kadfjrk cjkp Qk;nk feGkyk vkgs- R;kf'kok; vusd cqj'khjks/kd] xzksFk çeksVj] v¡VhcWDVsfj;y rlsp brj 20 mRiknus vkEgh 'k srd&;kai;a Zr iksgporks vkgksr-

www.krishijagran.comeyk[kr

lwjt Ø‚ilk;Ulsl fyfeVsM] xka/khuxj ¼xqtjkr½

ladjhr c

ktjk

çtkrh

egkjktk lwjt fdax;qojkt

ladjhr e

dk

çtkrh

lwjt lkbZlwjt xksYM lwjt mÙkelwjt Lo.kkZ

la'kksf/kr e

qax

ikoZrh ] ifn~euh jkf/kdk

la'kksf/kr

mMhn

dkyk lksukyWd xksYM

la'kksf/kr r

hG

egknsoVcksZ

d‚iksZjsV v‚fQl&ÞlkFkZd e‚yß frljk etyk] ljxkl.k Ø‚l jksM] Lokeh foosdkuan ekxZ] xka/khuxj&382 421¼xqt-½

33H¥$fr OmJaU Owb¡ 2015

Page 34: Krishi jagran marahti magazine july 2015

djk e`nk ijh{k.k deok iSlk u xehZe/;s nwjojP;k xkokiklwu eSyksUeSyps varj dkiwugh tsOgk 'ksrd&;kaP;k gkrh fujk'kk mjrs rsOgk vls okVrs dh dkghrjh peRdkj Ogk;yk gok- [kkld:u tj e`nk ijh{k.k dsaækoj tkÅu e`nsps ijh{k.k dsys rj xjhc 'ksrd&;kapk dsoG osGp ukgh rj vkfFkZd–"Vîkgh R;kps uqdlku gksrs- v'kkrp 'ksrd&;kalkBh ojnku Bjsy vls ,d ;a= cufo.;kph tckcnkjh MCY;w ,l VsyhesfVDl çk;OgsV fyfeVsM daiuhus mpyyh vkgs- T;kyk uko ns.;kr vkys vkgs iqlk Lok;y VsLV QfVZyk;>j fjdesaMs'ku ehVj ¼iqlk ,lVh,Qvkj ehVj½- daiuhus ;k ;a=kyk Hkkjrh; —"kh vuqla/kku laLFkku] iqlkP;k ra=Kku varxZr r;kj dsys vkgs ts 'ksrd&;kauk ekrhP;k ijh{k.kkph ekfgrh nsbZy vkf.k lkscrp R;kauk jkstxkj gh miyC/k d:u nsbZu-

ekrhP;k mRikndrsP;k ijh{k.kkeqGs tj xjhc 'ksrd&;kauk jkstxkj çkIr gksr vlsy rj gk [kwi vkuankpk fo"k; vkgs- ikjaifjd 'ksrh dj.;kf'kok; 'ksrd&;kadMs mithfodspk ,d i;kZ; miyC/k vkgs- pkaxY;k mRiknuklkBh e`nk ijh{k.k dj.;klkBh eSykaps varj dkiwu ijh{k.k dsaæki;aZr tk.;kph xjt ukgh- vk/kh 'ksrdjh vusdnk osGsoj e`nk ijh{k.k d: 'kdr uOgrs] R;keqGs 'ksrhoj foijhr ifj.kke iMr gksrk- ijarq iqlk ,lVh,Qvkj fdVP;k enrhus 'ksrhP;k ekrhr iks"kd rÙokaps çek.k deh fdaok vf/kd vlY;kph ekfgrh feGw 'kdrs- e`nsP;k ijh{k.kkuarj —"kh rtKkaP;k lYY;kuqlkj 'ksrhP;k ekrhoj mipkj djk;yk gok T;keqGs pkaxys mRiknu gksbZy- e`nk ijh{k.kkpk lokZr eksBk Qk;nk gk vkgs dh fidkps mRiknu pkaxys gks.;kcjkscjp ekrhph mRiknu 'käh nh?kZdkG fVdwu jkgrs- 'ksrdjh ekrhP;k vuqdwy fidkaph isj.kh d: 'kdrkr-

loZlk/kkj.ki.ks c?kk;yk feGrs dh vusd xkokaP;k toG —"kh foKku dsaæ fdaok ekrh ijh{k.k dsaæ miyC/kp ukgh- e`nsps ijh{k.k dj.;klkBh 'ksrd&;kauk xkokiklwu nwj tkos ykxrs T;keqGs osG ok;k tkrks vkf.k dsaækr pdjk ekjkO;k ykxrkr- vkdMîkaP;k vuqlkj vkiY;k ns'kkr lqekjs ƒååå ekrh ijh{k.k ç;ksx'kkGk vkgsr] ijarq R;k fdrh l{ke vkgsr gs lkax.ks dBh.k vkgs- lokZr eksBh leL;k vkgs rh vf/kdk&;kaps 'ksrd&;kai;aZr u iksgpw 'kd.ks- gsp dkj.k vkgs dh 'ksrd&;kaP;k xjtsyk y{kkr ?ksrk daiuhus v'kh e'khu cufoyh vkgs th 'ksrd&;kai;aZr iksgpw 'kdsy-

e'khuph fdaer

;k e'khups nksu e‚Msy vkgsr- ifgys e‚Msy 'ksrd&;kauk VWDllg dsoG …ƒ]‡åå #i;kar feGsy rj nqljs e‚Msy VWDllg dsoG †‰]„‡å #i;kar feGsy-

eh Lor% 'ksrd&;kpk eqyxk

;k ;a=kyk uksOgsacj „僆 e/;s y‚aUp dsys xsys- [kkld:u 'ksrdjh vkf.k csjkstxkj uo;qodkauk y{kkr Bsowu gh e'khu r;kj dj.;kr vkyh vkgs] T;keqGs 'ksrd&;kauk dsoG fidkaps mRiknu ok<fo.;kl enr feG.kkj ukgh rj csjkstxkj r#.k ;k ef'kuP;k ek/;ekrwu ƒ‡åå #i;s deow 'kdrkr- ;k e'khups [kkl oSf'k"Vî gs vkgs dh xzkeh.k Lrjkoj e`nsph rikl.kh djrk ;sÅ 'kdrs] T;klkBh iwohZ eSyksUeSy ik;ihV djkoh ykxr gksrh- eh Lor% ,d 'ksrd&;kpk eqyxk vkgs- R;keqGs 'ksrd&;kauk ;s.kk&;k vMp.kh letwu eh ¼vk;,vkjvk;½ iqlkP;k uO;k ra=Kkukoj vk/kkfjr e'khu cufoyh- ;kps iw.kZ Js; eh iqlkps oSKkfud M‚- ,l- lh- nÙkk ;kauk nsrks- R;kauh 'ksrd&;kaps fgr y{kkr ?ksÅu ;k e'khuph fufeZrh dsyh- 'ksrd&;kalkBh dke dj.ks vkf.k çR;sd xkokr dehr deh ,dk r#.kkyk jkstxkj feGowu ns.ks gs ek>s y{; vkgs-

othj flag nfg;kMCY;w ,l rsfyesfVDl çk;OgsV fyfeVsM]

eks- å‹‹‡Š…å„„‰‰] å‰å†„ƒˆå僊-

www.krishijagran.comeyk[kr

djk e`nk ijh{k.k deok iSlk,s

34 H¥$fr OmJaU Owb¡ 2015

Page 35: Krishi jagran marahti magazine july 2015

R;klkscr fçaVj vkf.k d‚EiqVj tksM.;kph lqfo/kk fnyh tkbZy-

deh [kpkZr ;ksX; ijh{k.k

;k e'khuph oSf'k"Vî gs vkgs dh ;kr [kpZ [kwi deh ;srks- 'ksrd&;kauk e`nk ijh{k.kklkBh vkrki;aZr ftFks †åå&‡åå #i;s [kpZ djkos ykxr gksrs vkf.k ijh{k.kkpk fjiksVZ gh osGsoj feGr uOgrk] frFks 'ksrd&;kauk vkrk [kwi deh [kpkZr e`nk ijh{k.kkpk fjiksVZ feGw 'kdrks- [kkl xks"V gh vkgs dh;k ef'kuP;k }kjs ;ksX; ifj.kke ,d fnolkrp fjiksVZP;k ek/;kekrwu çkIr gksÅ 'kdrks- nhM rklkr e`nk ueqU;kps ijh{k.k lgt dsys tkÅ 'kdrs-

„&… rklkapk cWVjh cWdvi

xkokar oht ulrkuk ;k e'khuyk lkSj ÅtsZP;k lgk¸;kus pktZ djrk ;sÅ 'kdrs- gsp ukgh rj ;kr d‚EiqVj dusD'kulg fçaVjph lqfo/kk gh miyC/k d:u ns.;kr vkyh vkgs- oht ulrkukgh gh e'khu dk;Zjr jkghy dkj.k ;kr cWVjh cWdvi „&… rklkapk ns.;kr vkyk vkgs- ;kr ‡å jh&,taVph fdV gh fnyh tkrs T;kP;k enrhus e`nsps xq.k tls dh e`nk vfHkfØ;k ¼ih,p½] yko.kh;rk ¼fo|qr pkydrk½ tSfod dkcZu] çkI; QksLQksjl] çkI; iksVWf'k;ke] çkI; f>ad] çkI; cksj‚u] vkf.k çkI; lYQjps ijh{k.k gh dsys tkÅ 'kdrs-

;qodkauk feG.kkj jkstxkj

e'khuph fdaer deh vlY;keqGs 'ksrdjh dqVqackrhy ;qodkauk jkstxkjkph la/kh gh miyC/k gksbZy- ;keqGs fidkaP;k mRikndrsr ok< rj >kyhp vkgs ;klkscrp 'ksrd&;kauk fofo/k çdkjph ekfgrh gh miyC/k gksbZy- e`nk ijh{k.k fdV vkY;kuarj dsoG ;qok 'ksrd&;kauk jkstxkj miyC/k gks.kkj ukgh rj fidkaph mRikndrk gh ok<yh vkgs-

†åå 'ksrd&;kadMs vkgs gh e'khu

gfj;kuk] mÙkj çns'k] iatkc] egkjk"Vª vknh jkT;krhy lqekjs †åå 'ksrd&;kadMs gh e'khu miyC/k vkgs- gs 'ksrdjh vkliklP;k xkokrhy vkiY;k 'ksrdjh cka/kokauk e`nk ijh{k.kkph lsok iqjorkr- gh e'khu ljdkjh laLFkk tls vk;,vkjvk;] vk;vkjvkjvk; vknh e/ksgh miyC/k vkgs- vusd —"kh fo|kihBkauhgh gh e'khu [kjsnh dsyh vkgs-

www.krishijagran.comeyk[kr

iqlk ,lVh,Qvkj fdVph

Ñf"kHkw"k.k f'koukFk cksjls96232 33111

ulZjhfnid cksjls %

86055 88111

jksi tksenkj ! rj fid tksenkj !!---

xk;=h gk;Vsd ulZjh

Hkks;sxkao] rk- pkanoM] ft- ukf'kd&423101

VkseWVks] okaxh] fejph] >saMw] dkjys] dksch] ¶ykWoj] 'ksoxk] Vjcqt]

iibZ] Ål b- jksis feGrhy

xk;=h gk;Vsd ulZjhVkseWVks] okaxh] fejph] >saMw] dkjys]

dksch] ¶ykWoj] 'ksoxk] Vjcqt] iibZ] Ål b- jksis feGrhy

iqlk ,lVh,Qvkj fdVph fo'ks"krkiqlk ,lVh,Qvkj fdVe/;s fMftVy ehVj ykoys

vkgs] T;kP;k lkscr ;kr 'ksdj] vWDlsljh fdV] Xyklosvj fdV vkf.k jlk;u fdV gh fnyh tkrs- ;kr Š‡ OgksYV rs „ˆ‡ OgksYV ,lh i;aZr buiqV OgksYVst lkscr „‰ oh, i;aZr gs yksM mpyw 'kdrs vkf.k ;kr cWVjh cWdvi gh [kwi pkaxyk vkgs- gh lkSj iWuyus gh lgt pktZ dsyh tkÅ 'kdrs- ehVj e/;s #an fuGh ,ylhMh fMLIys o ek;Øks fu;a=d vk/kkfjr ra=Kkukpk okij dj.;kr vkyk vkgs- ;kyk d‚EiqVj'kh gh tksMys tkÅ 'kdrs-

e`nk ijh{k.kkph xjt e`nsrhy iks"kd rÙokaph pkp.kh dj.;kl enr djrs- [krkaP;k çek.kkps fidkaP;k vko';drsuqlkj fuf'prh

djrs- e`nk {k;kyk jks[krs- [krkaP;k ;ksX; çek.kkph fuf'prh d:u 'ksrd&;kauk

ykHk feGowu nsrs- pkaxY;k mRikndrs}kjs 'ksrdjh o ns'kkP;k çxrhyk

enr djrs- ehVjps Qk;ns tsFks vU; e`nk ijh{k.k fdV e`nsph ekfgrh dsoG

jaxkaP;k xq.kkRed rqyusP;k vk/kkjkoj nsrs] rsFks ;k dyjhehVj vk/kkfjr ;a=kus loZ fo'ys"k.kkps ;ksX; çek.kkr fuf'prh gksrs-

gs ,d vf}rh; ;a= vkgs- e`nk ijh{k.kklkscrp fidkalkBh [krkpk çdkj vkf.k çek.k gh fuf'pr djrs-

gs R;k loZ {ks=klkBh [kwi mi;ksxh vkgs] tsFks e`nk ijh{k.kkph lqfo/kk miyC/k ukgh-

�nksu fnolkaps ;a= gkrkG.;kps çf'k{k.k ?ksrY;kuarj 'ksrdjh Lor% e`nk ijh{k.k d: 'kdrkr-

xzke iapk;rh] [krs o —"kh mRiknu foØh dsaæ rlsp xkokae/;s dk;Zjr Lo;alsoh lewg ;kpk okij d:u vkiY;k lsosP;k xq.koÙksr ok< d: 'kdrkr-

xzkeh.k f'kf{kr csjkstxkj ;qod ;k ;a=kpk mi;ksx d:u e`nk ijh{k.kkpk O;olk; d: 'kdrkr-

35H¥$fr OmJaU Owb¡ 2015

Page 36: Krishi jagran marahti magazine july 2015

* ZwH$gmZ :- `m {H$S>rÀ`m Aiçm hçm H$modir amono VmoS>VmV n[aUm‘r, amondmQ>rH$m EImXçm JwamZo Maë`m gmaIr {XgVo hçm ‘wio amonm§Mr g§»`m KQ>Vo. EH$ amondmQ>rH$m ’$ñV Ho$ë`mda Aiçm g‘whmZo eoOmarc amondmQ>rHo$da h„m H$aVmV. Aiçm ‘w»`ËdoH$ê$Z {ZemMa AmhoV.

* àmXw^m©dmg nmofH$ hdm‘mZ :- CKS>PmnrMm nmD$g, ñdÀN> gw`©àH$me ho dmVmdaU h`m {H$S>rÀ`m àmXw^m©dmgmR>r nmofH$ AgVo Ë`m‘wio ‘mXrnV§J amondmQ>rHo$da AmOw~mOwÀ`m JdVmda A§S>r KmcVmV. àmXw^m©d C{eam cjmV ̀ oVmo.

* EH$mpË‘H$ ì`dñWmnZ:-

î ZmMUrMr H$mnUr Ho$ë`mZ§Va Vm~S>Vmo~ eoVmMr Zm§JaQ> H$amdr. Zm§JaQ>r‘wio H$sS>rMo O{‘ZrVrc gwámdñWoVrc H$mof CKS>çmda `oVmV Am{U àIa gw`©àH$mem‘wio Ë`mn¡H$s H$mhr ‘aVmV Va H$mhr nú`m§À`m ^jñWmZr nS>VmV.

î AirMo ñWcm§Va amoIÊ`mgmR>r amondmQ>rHo$^modVr qH$dm eoVm^modVr XmoZ ’w$Q> Imoc Ma H$mTy>Z Ë`mV {‘{Wc

MUr ho {nH$ H$moH$UmVrc eoVH$ar S>m|Ja CVmamÀ`m hcŠ`m O{‘ZrV KoVmV. øm {nH$mda Vem ’$ma ‘moR>çm à‘mUmV H$sS> àmXw^m©d hmoV Zmhr. VarnU ¹${MV àg§Jr Imcrc {H$S>r ZwH$gmZ H$ê$ eH$VmV.

1. cîH$ar Air :- gd©gmYmaUnUo ZmMUrÀ`m amondmQ>rHo$V hçm {H$S>rMm àmXw^m©d hmoD$ eH$Vmo.

* AmoiIÊ`mÀ`m IwUm :- nV§J Vn{H$ar a§JmMm d ‘O~yV ~m§Ü`mMm AgVmo. gwê$dmVrg Air {hadQ> a§JmMr AgVo d {VÀ`m XmoÝhr ~mOyg nm§T>aQ> {ndiga nQ²>Q>m AgVmo Z§Va Vr qH$MrV H$aS>`m a§JmMr hmoVo. nyU© dmT>cocr Air 30 Vo 37 {‘.‘r. AgVo. Va nV§JmÀ`m {dñVma 35 Vo 40 {‘.‘r. AgVmo.

* OrdZH«$‘:- ‘mXr 1500 Vo 2000 A§S>r ghm nw§OŠ`mV JdVmÀ`m qH$dm ZmMUr amonmÀ`m nmZmda KmcVo. EH$m nw§OŠ`mV 150 Vo 200 A§S>r AgVmV. A§S>`mVyZ 5 Vo 9 {Xdgm§Zr Ai`m ~mhoa nS>VmV. AirMr dmT> 18 Vo 22 {XdgmV nyU© hmoVo d Vr O{‘ZrV OmD$Z H$mof H$aVo. H$mofmVyZ 10 Vo 14 {Xdgm§Zr nV§J ~mhoa ̀ oVmo Am{U 20 Vo 30 {Xdgm§V EH$ {nT>r nyU© hmoVo.

ZmMUr {nH$mdarc ‘hËdmÀ`m {H$S>r d Ë`m§Mo ì`dñWmnZ

S>m°. eoIa ‘oho§Xio,ghmæ`H$ àmÜ`mnH$,

H¥${f H$sQ>H$emñÌ {d^mJ‘mo. Z§. 9421916309 S>m°. A{‘V gmd§Vg§emoYZ gh`moJr

H¥${f H$sQ>H$emñÌ {d^mJS>m°. A§~are gUg

g§emoYZ gh`moJrH¥${f H$sQ>H$emñÌ {d^mJ

S>m°. ~mimgmho~ gmd§V H$moH$U H¥${f {dÚmnrR>, Xmnmocr

Zm

www.krishijagran.com{H$S>r ì`dñWmnZ

36 H¥$fr OmJaU Owb¡ 2015

Page 37: Krishi jagran marahti magazine july 2015

H$mofmdñWoV OmVo. H$mofmdñWm 7 Vo 10 {Xdg AgVo. EH$ OrdZH«$‘ 35 Vo 40 {XdgmV nyU© hmoVmo. hçm {H$S>rÀ`m Ag§»` ^j dZñnVr AmhoV n[aUm‘r df©^amV AZoH$ {nT>çm nwU© hmoVmV.

* EH$mpË‘H$ ì`dñWmnZ :- `m {H$S>rÀ`m {Z`§ÌUmgmR>r Imcrc Cnm` ̀ moOmdoV.

î H$UgmVrc Aiçm OodT>çm doMyZ ZîQ> H$aVm ̀ oVrc Ë`m H$amì`mV.

î ZmMUr {nH$mV/^modVr P|Sy> `m gmnim {nH$mMr cmJdS> H$amdr.

î ZmMUr {nH$mV `m {H$S>rMo hoŠQ>ar 5 `m à‘mUmV J§Y gmnio cmdmdoV OoUoH$ê$Z ̀ m {H$S>rMo Za nV§J AmH${f©V

n°a°{WAm°Z 2 Q>ŠHo$ ̂ wH$Q>rMm nmVi Wa Úmdm.

î h§Jm‘mÀ`m gwê$dmVrg eoVmÀ`m ~m§Ymdarc JdV H$mTy>Z ~m§Y ñdÀN> R>odmdoV.

î H$sS>rMo A§S>rnw§O Jmoim H$ê$Z Ë`m§Mm Zm`ZmQ> H$amdm.

î 4 Vo 5 Aiçm à{V Mm¡.‘r. AmT>ië`mg gm`§H$miÀ`m gw‘mamg {‘{Wc n°am{WAm°Z 2 Q>ŠHo$ ^wH$Q>r 25 {H$cmo à{V hoŠQ>ar Ywaimdr qH$dm S>m`Šbmoaìhm°g 76 Q>ŠHo$ 650 {‘cr. 500 {cQ>a nmUr/hoŠQ>a ’$dmamdo.

2. KmQ>o Air :- hr ¹${MV àg§Jr {nH$mda h„m H$aVo.

* AmoiIÊ`mÀ`m IwUm:-nV§J {ndiga H$aS>çm a§JmMm AgyZ nwT>rc n§ImÀ`m Imcr àË`oH$s EH$ H$sS>UrÀ`m AmH$mamMm Am{U EH$ Jmoc H$mim {R>nH$m AgVmo. Aiçm h`m ZmMUrÀ`m XwYmi AdñWoVrc H$UgmV {XgVmV. AirMm a§J {VÀ`m ImÚmZwgma ~Xcy e H $ V m o . n [ a U m ‘ r ZmMUrV AmT>iUmar Air H$Yr {ndiga-{haì`m a§JmMr Va H$Yr Vn{H$ar a§JmMr AgVo. K Q ² > Q > H $ Ug m‘ Ü` o àmXw^m©d OmñV hmoVmo. AirMr {dð>m ZmMUrÀ`m H$UgmÀ`m ‘Ü`^mJr n m § T > è ` m / { n d i ` m XmUoXma ñdê$nmV {XgyZ `oVo. H$UgmVrc XwYmi X m U o H w $ a V S > c o c o AmT>iVmV.

* OrdZH«$‘:- ‘mXr nV§J H$ m odiçm H$Ugm §da {ndiga a§JmMr Jmoc A§S>r KmcVmV. EH$ ‘mXr 250 Vo 500 A§S>r KmcVo.

* A§S>r AdñWm - 4 Vo 5 {XdgmMr AgyZ Air A d ñ W m 2 0 - 2 5 {XdgmMr AgVo. nwU© dmT>cocr Air O{‘ZrV

www.krishijagran.com{H$S>r ì`dñWmnZ

37H¥$fr OmJaU Owb¡ 2015

Page 38: Krishi jagran marahti magazine july 2015

H$ê$Z ZîQ> H$aVm ̀ oVrc.

î AirMm àmXw^m©d {XgyZ `oVmM 25 Q>ŠHo$ àdmhr gm`na‘o{W«Z 3 {‘.cr./10 {cQ>a nmÊ`mVyZ gm`§H$miÀ`m doiog ’$dmamdo.

î ’$dmaUr eŠ` Zgë`mg 2 Q>ŠHo$ {‘{Wc n°am°{WAm°Z ^wH$Q>r hoŠQ>ar 20 {H$cmo Ywaimdr.

î eoVmV njr ~gÊ`mMo Wm§~o ~gdmdoV. njr `m {H$S>rÀ`m Aiçm ImD$Z Q>mH$VmV.

3. ‘mdm :- hr EH$ ag emofyZ KoUmar {H$S> Amho.

* AmoiIÊ`mÀ`m IwUm :- àm¡T> Am{U {n„o Vn{H$ar H$minQ> a§JmMr AgyZ H$UgmÀ`m AmVrc ^mJmV nw§OŠ`mZo {XgVmV.

* OrdZH«$‘ :- ‘mXr H$sQ>H$ A§S>r Z KmcVm {n„m§Zm OÝ‘ XoVo. {n„o 10-15 {XdgmV àm¡T>mdñWoV OmVmV. EH$ OrdZH«$‘ 10 Vo 15 {XdgmV nyU© hmoVmo.

* ZwH$gmZ :- àm¡T> /{n„o XwYmi nmÊ`mVrc ag emofyZ KoVmV. n[aUm‘r Aem XmÊ`m§Mr dmT> Iw§Q>Vo. XmUo nmoMo amhVmV; CËnmXZ KQ>Vo.

* EH$mpË‘H$ ì`dñWmnZ :-

î {nH$mÀ`m AdVr ^modVr Mdir `m gmnim {nH$mMr cmJdS> H$amdr. Á`mda ‘ m d m H$sS> pñWamdVo `m ‘mdm H$sS>rda coS>r ^ w §J o h o ^jH$ H$sQ >H$ Amh oV Ë`m §M r g §»`m dmT>Vo n[aUm‘r Vo ` m { H $ S > r À ` m à m ¡ T > / { n „ m § d a Cn{OdrH$m H$aVmV Am{U àmXw^m©d {Z`§ÌUmV R>odVmV.

î {H$S > rZ o àmX w^m ©d rVH$Ug o AJmoXaÀ`m AdñWoV IwSy>Z OmiyZ ZîQ> H$amdrV.

î {nH$m‘Ü`o àmXw^m©d ’$maM ‘moR>`m à‘mUmV Agë`mg S>m`‘oWmoEQ> 30 Q>ŠHo$ àdmhr 10 {‘cr/10 {cQ>a nmÊ`mVyZ ’$dmaUr H$amdr AWdm 2 Q>ŠHo$ {‘{Wc n°am°{WAm°Z ̂ wH$Q>r 20 {H$cmo/hoŠQ>ar Ywaimdr.

S>m°. eoIa ‘oho§Xio,ghmæ`H$ àmÜ`mnH$,

H¥${f H$sQ>H$emñÌ {d^mJH¥${f ‘hm{dÚmc`, Xmnmocr

‘mo. Z§. 9421916309E-mail : [email protected]

www.krishijagran.com{H$S>r ì`dñWmnZ4. H$Ugmdarc T>oH$Ê`m:- hr ^mVmÀ`m cm|~rda `oUmar

H$sS> AgyZ hrM H$sS> ZmMUrÀ`m H$Ugm§da h„m H$aVo.

* AmoiIÊ`mÀ`m IwUm:- àm¡T> T>oHy$U {Z‘wiVm na§Vw cm§~Q> AmH$mamMm, cm§~Q> nm`mMm d {ndiga {haì`m a§JmMm, 16 Vo 19 {‘.‘r. cm§~rMm AgVmo. Ë`m§Mr {n„o {hadQ> Vn{H$ar a§JmMr AgVmV. A§S>r chmZ {~`m§gmaIr Jmoc, {’$H$Q> VnH$sar AgVmV.

* OrdZH«$‘ :- `m H$sS>rMo àOmoËnmXZ df©^a {haì`m JdVmda hmoV AgVo. Am°JñQ> ‘{hÝ`mnmgyZ hr H$sS> ̂ mV {nH$mda AmT>iyZ `oD$ cmJVo Am{U Am°ŠQ>mo~aÀ`m AIoarg d Zmoìh|~aÀ`m gwê$dmVrg CJ« ê$n YmaU H$aVo. `mMdoir hr H$sS> ZmMUr {nH$mdahr {XgyZ ̀ oVo. EH$ ‘mXr 10 Vo 20 A§S>r nmZmda AmoirV KmcVo. gd©gmYmaU EH$ ‘mXr 250 Vo 300 A§S>r KmcVo. A§S>`mVyZ 6 Vo 7 {Xdgm§Zr chmZ {n„o ~mhoa nS>VmV Am{U Ë`m§Mr 15 Vo 20 {XdgmV dmT> nyU© hmoVo. `m H$mcmdYrV Vo nmM AdñWm§‘YyZ OmVmV. àm¡T> T>oHy$U 30 Vo 55 {Xdg OJVmo.

* ZwH$gmZ :- ZmMUrMo nrH$ XwYmi AdñWoV AgVmZm àm¡T> T>oH$Ê`m d Ë`mMr chmZ {n„o {N>Ð nmSy>Z XmÊ`mVrc ag emofyZ KoVmV. Ë`m‘wio XmUo nmoMQ> amhVmV Am{U H$Ugo AY©dQ> ̂ aVmV VoWo {MH$Q> ~waer dmT>Vo.

* EH$mpË‘H$ ì`dñWmnZ:-

î {~Ja h§Jm‘mV d h§Jm‘mÀ`m gwê$dmVrg ~m§Ymdarc JdV H$mnyZ ~m§Y ñdÀN> R>odmdoV.

î n r H $ X w Y mi AdñW o V AgVmZm àË`oH$ H$UgmV EH$ T>oH$Ê`m AmT>ië`mg

{‘Wrc n°am{WAm°Z 2 Q>ŠHo$ ^wH$Q>r 20 {H$cmo à{V hoŠQ>ar

Ywaimdr.

38 H¥$fr OmJaU Owb¡ 2015

Page 39: Krishi jagran marahti magazine july 2015

rdj~;kauh 'kkL=ksä i)rhus 'ksrh d:u Hkj?kkslmRiknukdjhrk 'ksrkrhy ekrhps ijh{k.k d:u ?ks.ks fg

vR;arxjtsph ckc >kyh vkgs- tfeuhr lrr fids ?ksryh tkr vlY;keqGs rlsp vf/kd mRiknu ns.kkj~;k tkrhaph ykxoM o lk/ku 'ksrh i)rh eqGs tfeuhrhy vUuæO;kaps çek.k >ikVîkus deh gksrs- Hkj?kksl mRiknuklkBh tfeuhph lqihdrk fVdo.ks vR;ar egRokps vkgs- fidkauk fofo/k çdkjpk ƒˆ vUuæO;kaph deh vf/kd çek.kkr xjt vlrs- fids fg vUuæO;s] gok] ik.kh tfeuhrwu 'kks"kwu ?ksrkr- Hkj?kksl mRiknuklkBh u=] LQqjn o ikyk'k ;k çeq[k vUuæO;kaph xjt vlrs] Eg.kwu fidkauk vUuæO;kpk iqjoBk lsafæ; fdaok jklk;fud [krk}kjs dj.;kr ;srks- ekrhijh{k.k gs jCch fidkpk dk<.kh uarj djkos dj.ks fidkyk T;k çek.kkr vUuæO;kaph xjt vlrs R;k uqlkj R;kapk iqjoBk dj.ks fg vf/kd mRiknu feG.;kP;k –"Vhus o 'ksrh fdQk;r'khj jkg.;kP;k –"Vªhus vR;ar egRokph ckc vkgs- R;klkBh ekrh ijh{k.k d:u tfeuhpk lkew] foækO; {kkj rlsp u=] LQqjn o ikyk'k;k vUuæO;kaps çek.k tk.kwu ?ksÅu R;kuqlkj fidkauk vko';drsuqlkj vUuæO;kapk iqjoBk lsafæ; fdaok jklk;fud [krk}kjs dj.;kr ;srks- R;klkBh ekrh ijh{k.kkeqGs eqG vUuæO;kapk iqjoBk d:u [krkapk [kpkZr cpr d:u 'ksrh fdQk;r'khj dj.ks gh dkGkph xjt vkgs- ekrh ijh{k.k d:u ?ks.ks fg ckc 'ksrdj~;kaP;k –"Vhus egRokph vkgs-

ekrh ijh{k.k o mi;qärk %

ekrh ijh{k.k Eg.kts tfeuhph dehr deh osGkr dsysyh jklk;fud u HkkSfrd rikl.kh- ák rikl.kh e/;s lk/kkj.ki.ks tfeuhpk lkew foækO; {kkjkps çek.k miyC/k u=] miyC/k LQqjn o miyC/k ikyk'k ák xq.k/kkekaZlkBh ekrhps ijh{k.k dsys tkrs- R;kuqlkj ojhy vUuæO;kaps

tfefurhy çek.k ;k ckcrph ekfgrh feGrs o R;kuqlkj fidkaP;k vko';drs uqlkj vUuæO;kapk iqjoBk lerksy çek.kkr djrk ;srks- ekrh ijh{k.kkuqlkj lsafæ; o jklk;fud [krkapk okij dsY;kl mRiknukr ok< rj gksrsp ;k f'kok; [krkoj gks.kk;kZ ;k [kpkZr cpr gksÅu Qk;nk gksrks R;kp çek.ks tfeuhph lqihdrk dk;e fVdo.;klkBh o frph mRiknu {kerk ok<fo.;klenr gksrs Eg.kwu ekrh ijh{k.k d:u ?ks.ks fg 'ksrdj~;kP;k –"Vhus egRokph ckc vkgs-

ekrh ijh{k.k % vk/kqfud 'ksrh ph lqjokrekrh ijh{k.k % vk/kqfud 'ksrh ph lqjokr'ks

www.krishijagran.comekrh ijh{k.k

39H¥$fr OmJaU Owb¡ 2015

Page 40: Krishi jagran marahti magazine july 2015

ekrh ijh{k.kkps ;'k çkeq[;kus „ xks"Vhoj voyacwu vkgs %

ijh{k.kklkBh ?;ko;kP;k ekrhP;k çkfrfuf/kd uequk-

ekrh ijh{k.kkps egRo] R;kph lR;rk o R;kuqlkj feG.kkjs Qk;ns eq[;r% 'ksrhrhy ekrhpk uequk ?ks.;kP;k i)rhoj voyacwu vkgs- uequk pqdhP;k i)rhus ?ksrY;kl ekrh ijh{k.kkP;k brj iSywaps egRo deh Bjrs o R;kiklwu visf{kr Qk;nk feGw 'kdr ukgh Eg.kwu ekrhpk uequk ;ksX; i)rhus ?ks.ks fgrkpk Bjrs-

ekrhpk çkfrfuf/kd uequk dlk ?;kok %

ekrhpk uequk gk 'ksrkrhy fdaok Bjkfod {ks=krhy çkfrfuf/kd vl.ks vR;ar egRokps vkgs- çFke 'ksrkph ikg.kh d:u ekrhP;k xq.k/kekZuqlkj jax] mapl[kyi.kk fdaoktfeuhP;k çdkjkuqlkj mnk- dksjMokgw fdaok vksfyrkph tehu] tfeuhph [kksyh] tfeuhpk [kMdkG i.kk b- çek.ks 'ksrkps osxosxGs Hkkx iMkosr- çÙksd Hkkx „ gsDVjis{kk eksBk ulkok-

'ksrkrhy ekrhpk uequk dk<.;kdfjrk Vhdkl] QkoMs] [kqjis] ?kesys] cknyh] v‚xj] iksrs] dkiMh fi'kO;k b- oLrwaph xjt jkgrs- ekrhpk uequk ?ks.;klkBh xatysyh votkjs oki: u;s-

ekrhpk uequk ?ksrkauk [kkyhy eqís VkGkos % ekrhpk uequk fid dk<Y;kuarj fdaok isj.khiwoZ ¼lsafæ;

o jklk;fud ns.;k iwohZ½ fdaok [kkrs fnY;k uarj vMhp rs rhu efgU;kauh ?;kok-

uequk ?k s.; dfjrk 'k srkrhy >kMk[kkyh ] fofgjhtoGhy] fuokLFkkuktoGhy] tukojs cl.;kph tkxk vkf.k [kkrs o dpjk Vkd.;kph tkxk] ftFks cka/k o d‚EiksLV vlysyk Hkkx b- fBdk.kkgwu ekrhpk uequk ?ksÅ u;s-

[kM~Mîkph tkxk] ik.;kP;k ikVkph tkxk] ik.kh lkpr vlysyk Hkkx b- fBdk.kkgwu ekrhpk uequk ?ksÅ u;s-

ekrhpk uequk ç;ksx'kkGsr ikBorkauk jklk;fud [krkpk fjdkE;k fi'kO;kapk okij d: u;s

ekrhpk uequk vksyk vlY;kl rks lkoyhr lqdokok o dkiMh fi'kohr ç;ksx'kkGsr ikBokok- ekrhpk uequk vankts ƒ/„ fdyks vlyk ikfgts-

osxosxG~;k fidkaojhy ekrhpk uequk [kkyhy [kksyhpk ?;kok-

Vhi % QGckxk;rh fidkaojhy [kksnysY;k [kM~Mîkrhy lk/kkj.kius çR;sd …å lsa- eh- [kksyhp osxosxGk uequk ?;k;pk-

ekrhpk uequk ?ks.;kph i)r %

ijh{k.kklkBh ekrhpk uequk çkfrfuf/kd vl.ks egRokps vkgs- R;klkBh tfeuhP;k xq.k/kekZuqlkj dsysY;k foHkkxkrwu fujfujkG~;k ƒå&„å fBdk.kh [kq.kk d:u fuoMysY;k 'ksrkP;k e/;js'ksP;k nksUgh cktwl ‡&ˆ oG.ks vlysyh ukxeksMh Qkanh dsOgk nxM Bsokok- ¼vk—rh Ø-ƒ½ R;k çÙksd [kqusP;k tkxsojhy dkMhdpjk cktwyk d:u R;k fBdk.kh

fidkps uko [kM~Mîkph [kksyh

gaxkeh fids ¼lks;kchu] eqx] mMhn] Tokjh½ „å lsa- eh- ¼forHkj½

Ål] la- dkiwl] dsGh� …å lsa- eh- ¼QqVHkj½

QGckxk;rh fids� ƒåå lsa- eh- ¼ekrhP;k [kksyhi;aZr½

Vhdkl] QkoM;kP;k lkákus ƒ‡&…å lsa-eh- [kksyhi;aZr fdaok fidkauqlkj R;k vkdkjpk [kìk d:u çÙksd [kM~Mîkrhy ekrh ckgsj Qsdwu nsÅu [kìk eksdGk djkok- [kM~Mîkpk oj iklwu [kkyi;aZr dk<koh o LoPN ?kesY;kr xksGk d:u xks.kikVkoj Bsokoh- ¼vk—rh Ø-„½

v'kk çdkjs çÙksd [kq.ks Hkksorh [kìs ?ksÅu ,dk 'ksrkrwu xksGk >kysyh ekrh ,d= pkaxyh felGkoh o frps lkj[ks † Hkkx djkosr- leksjkleksj „ Hkkx oxGwu mjysys „ Hkkx iqUgk ,d= felGwu † Hkkx djkosr iqUgk leksjklkeksjhy „ Hkkx oxGkosr- v'kk çdkjs 'ksoVh ƒ/„ fdyks ekrh f'kYyd jkghy vls djkos- ¼vk—rh Ø-…½ o ojhy ekrh ckjhd djkoh- ekrh dkiMh fi'kohr Hk:u R;k lkscr räk Ø-ƒ e/khy ekfgrh Hk:u |koh o uequk ç;ksx'kkGsr ikBokok-

räk Ø-ƒ %

ƒ-� uequk Ø- %

„-� uequk ?ksrY;kph rkfjd %

…-� 'ksrd;kZps laiw.kZ uko %

†-� iÙkk %

‡-� rkyqdk %

ˆ-� ftYgk %

‰-� losZ ua- %

Š-� tfeuhpk mrkj %

‹-� ik.;kpk fupjk %

ƒå-� dkgh fo'ks"k y{k.ks %

ƒƒ-� tfeuhph [kksyh %

ƒ„-� iq<hy fid ¼ok.k½ %

ƒ…-� vksyhr/ dksjMokgw %

ƒ†-� uequk ?ksrysY;k tfeuhps çkfrfuf/kd {ks= %

uequk ?ks.kkj;kph lgh

¼vk—rh Ø-ƒ½

¼vk—rh Ø-„½

jks'ku xksjs] oSHko yktqjdj] xkSjoBkdjs] fu'kkar dMxs

lºgk;d çk/;kid] M‚- jktsUæ xksMs —"kh egkfo|ky;] cqyMk.kk] M‚- ia-ns-—-fo- vdksyk

www.krishijagran.comekrh ijh{k.k

40 H¥$fr OmJaU Owb¡ 2015

Page 41: Krishi jagran marahti magazine july 2015

1½ jksikrhy ej &

VkseWVks fidke/;s tfeuhr ok<.kkj~;k fifFk;e ;k cqj'kheqGs ej jksx gksrks- VkseWVksP;k jksiokfVdse/;s cht ykxoMhuarj nqlj~;k vkBoMîkiklwu rs ikpO;k vkBoMîki;aZr ;k jksxkpk çknqHkkZo vk<Gwu ;srks- uqdlkuxzLr jksikpk tfeuhyxrpk Hkkx eÅ iMwu jksis dyaMrkr o ejrkr-

jksxfu;a=.k

1-� jksiokfVdk map xknhok¶;koj dsY;kus ik.;kpk fupjk ;ksX; çdkjs gksÅu cqj'khph ok< jks[k.;kl enr gksbZy-

2-� eWUdks>sc rhu xzWe çfr fdyks fc;k.ks ;kçek.ks chtçfØ;k djkoh-

3-� ,djh ykxoMhdfjrk 650 xzWe fc;k.ks okijkos- nkV ykxoM dsY;kl ;k jksxkpk çknqHkkZo vf/kd gksrks-

4-� d‚ij v‚D>hksDyksjkbM 30 xzWe çfr 10 fyVj çek.ks fc;k.ks ykxoMhiklwu 13 O;k o 20 O;k fno'kh ok¶;koj Mªsafpax djkoh-

2½ mf'kjk ;s.kkjk djik ¼ysV CykbZV½ &

gk jksx Qk;Vks~IFkksjk buQsLV~Ul ;k cqj'kheqGs gksrks-

y{k.ks

gk ,d egÙokpk jksx vlwu] ;k jksxkpk miæo >kMkaoj o QGkaoj vk<Gwu ;srks- ikukaoj rifdjh jaxkps fBids iMrkr uarj rs vkdkjkus ok<rkr laiw.kZ iku okGrs- ;k jksxkpk çknqHkkZo çFke [kkyhy ikukaoj vk<Gwu ;srks- ikukapk jksxxzLr Hkkx gkr ykoY;kuarj dksyeMrks- neV gokekukr jksxkpk çlkj yodj gksrks- vlsy rj laiw.kZ iku nksu rs pkj fnolkar jksxxzLr gksrs- ;k jksxkpk çknqHkkZo QGkaojlq)k gksrks- QGkaoj pês iMrkr o R;keqGs v'kk QGkauk cktkjkr deh fdaer feGrs-

jksxfu;a=.k

;k jksxkps fu;a=.k dj.;klkBh >k;usc] Mk;Fksu ,e&45 fdaok Mk;QksyVku ;kiSdh ,dk cqj'khuk'kdkaph Qokj.kh nhM rs vMhp fdyks çfr gsDVkjh djkoh- jksxkph y{k.ks fnlrkp eWUdks>sc 25 xzWe vkf.k VsC;qdksuW>ksy 5&10 fe-fy- çfr 10 fyVj ik.;kr felGwu 15 fnolkaP;k varjkus çR;sdh nksu Qokj.;k djkO;kr fdaok d‚ij v‚D>h Dyks jkbZM 30 xzWe fdaok eWUdks>sc 25 xzWe çfr 10 fyVj ik.;kr felGwu 15 fnolkaP;k varjkus vkyVwu&ikyVwu Qokjkos- mf'kjk ;s.kkjk djik vkf.k QGlM jksxkaP;k fu;a=.kklkBh ojhy cqj'khuk'kdkaO;frfjä esVWyWD>hsy ,e- >sM&72 fdaok QkslsVhy ,-,y- 25 xzWe çfr 10 fy- ik.kh vkof';drsuqlkj vkyVwu ikyVwu Qokjkohr-

3½ yodj ;s.kkjk djik ¼vyhZCykbZV½ &

gk jksx vYVjusfj;k lksyk.kh ;k cqj'kheqGs gksrks-

y{k.ks

ikukaP;k ojhy cktwl rkacMs dkGlj xksykdkj fBids iMrkr- uarj gs fBids ,desdkar felGwu vfu;fer vkdkjkps dkGlj xksy curkr- ;k fBiD;kaksP;k e/;Hkkxh ,dp e/;fcanw vlysY;k xksy oy;k—rh js"kk vk<Grkr- ;k jksxkl mcnkj neV gokeku iks"kd vlrs- v'kk gokekukr jksxkps çek.k ok<rs vkf.k jksxkps çek.k tkLr >kY;koj ikukaP;k nsBkaoj fBids vk<Grkr vkf.k loZ >kM djirs-

jksxfu;a=.k

eWUdks>sc 3 xzWe ik.;kr felG.kkjs fdaok >k;je 2 xzWe fdaok d‚ij v‚fDljDyksdjkbZM 2-5 xzWe çfr fyVj ik.;kr felGwu gsDVrjh ia/kjk fnolkaP;k varjkus Qokjkos-

4½ ej

gk jksx tfeuhr okLrO;dj.kkj~;k ^^¶;qtWfj;eÞ ;kcqj'kheqGs gksrks- tfeuhr dehvksykok vkf.k 30 va'k

VkseWVks fidkps jksxfu;a=.kVkseWVks fidkps jksxfu;a=.k

www.krishijagran.comVkseWVks jksxfu;a=.k

41H¥$fr OmJaU Owb¡ 2015

Page 42: Krishi jagran marahti magazine july 2015

lsfYlvl is{kk tkLr rkieku vlY;kl ;kjksxkpk çlkj >ikVîkus gksrks- >kMs okGrkr- >kM miV~ys vlrk eqGs dqtysfy fnlrkr- jksiokVhdsrhy jksis ejxGsyh fnlrkr-

tj >kM ftoar jkfgys] rj eq[; eqGkoj vkf.k tfeuhyxrP;k Hkkxkoj HkqjdV cqj'kh fnlrs- ikus dksestwu ejrkr- cqj'kheqGs [kksMkpk vkf.k eqGkpk vkrhy Hkkx dkGk iMrks- tj eqGs e/;Hkkxkrwu fpjys rj vkrhy Hkkx vkf.k xkH;koj dkG;k js"kk fnlrkr-

jksxfu;a=.k

d‚ij v‚fDl.kDyksujkbZM 30 xzWe çfr 10 fyVj ik.;kr felGwu æko.k ‡å& ƒåå fe-fy- çR;sd >kMkP;k cqMk'kh ftjo.k djkO;kr-

fo"kk.kwtU; ¼Ogk;jl½ jksx

fo"kk.kwaeqGs VkseWVksr vusd osxosxGs jksx ;srkr- ijarq egkjk"Vªkr çkeq[;kus i.kZxqPN vFkok cksdMîk o eks>Wd jksx eksBîk çek.kkr vk<Grkr-

v½ i.kZxqPN ¼cksdMîk½

y{k.ks &

;k fo"kk.kwtU; jksxkpk çknqHkkZo VkscWdks yhQdyZ Ogk;jl ;k ?kkrd ylheqGs gksrks- ;k jksxkeqGs ikus ckjhd] okdMh&frdMh gksÅu lqjdqR;k iMY;klkj[kh fnlrkr- ikukapk jax fQDdV fgjok&fioGlj gksrks- ;keqGs >kMkph ok< [kqaVrs- >kM [kqts jkgwu i.kZxqPN fdaok cksdMY;klkj[ks fnlrs- vkysyh QGs vkdkjkus ygku jkgrkr- ;k jksxkpk çknqHkkZo lqjokrhyk >kY;kl Qy/kkj.kk gksr ukgh- ;k fo"kk.kwtU; jksxkpk çlkj ika<jhek'kheqGs gksrks-

c½ VkseWVks eks>Wd &

y{k.ks &

VkscWdks eks>Wd Ogk;jl ;k fo"kk.kweqGs VkseWVksoj eks>Wd jksx vk<Gwu ;srks- ;k jksxkeqGs ikus fQDdV fgjoh gksrkr- rh ckjhd jkgwu R;ke/;s fgjoV] fioGlj Mkx fnlrkr- >kMkph ok< [kqaVrs] Qqys&QGs Qkj deh çek.kkr ykxrkr- jksxxzLr fc;k.;kiklwu r;kj >kysY;k jksikaph ykxoM dsY;kl fdaok tfeuhrhy jksxxzLr vo'ks"kkeqGs jksikaP;k eqGkauk ykx.k gksÅu jksxkph lqjokr gksrs- gk jksx lalxZtU; vlY;ke qG s Vk se WVk sph ykxoM djrkuk rl sp vkarje'kkxrhph dkes djrsosGh] Li'kkZus vkf.k ekok o fdMhekQZr jksxkpk çlkj vfr'k; osxkus gksrks-

jksx fu;a=.k 1-� fo"kk.kwtU; jksxkpk çlkj çkeq[;kus QqyfdMs] ika<jh

ek'kh] ekok] rqMrqMs ;k fdMhekQZr gksrks- jksxkpk çknqHkkZo >kY;kuarj R;koj fu;a=.k dj.ks vo?kM tkrs- R;keqGs fdMhekQZr gks.kkjk çlkj Fkkacfo.ks gkp ,d mik; vkgs-

2-� ;k jksxkP;k fu;a=.kklkBh jksiokfVdsiklwu dkGth ?ks.ks Qkj t#jhps vkgs-

3-� fc;k.ks isj.khiwohZ bfeMkDyksiçhM fdaok dkcksZlYQku ikp xzWe çfr fdyks vf/kd Vªk;dksMekZ ikp xzWe çfr fdyks ;kaph chtçfØ;k d:u fc;k.ks isjkos-

4-� isj.khiwohZ xknhok¶;koj dkcksZ¶;qjku 30 xzWe fdaok QksjsV 25 xzWe çfr 3x1 ehVj vkdkjkP;k xknhok¶;kr felGkos-

5-� bfeMkDyks çhM 10 fe-fy- fdaok dkcksZlYQku 20 fe-fy- vf/kd Vªk;dksMekZ ikoMj 50 xzWe çfr 10 fyVj

ik.;kr felGwu R;kr jksikaph eqGs 10 rs 15 fefuVs cqMowu uarj ykxoM djkoh-

6-� fQçksuhy 15 fe-fy- fdaok Fkk;ksesFkksD>k 4 xzWe fdaok Mk;esFkks,V fdaok fefFky fMesV‚u 10 fe-fy- çfr 10 fyVj ik.;kr felGwu jksikoj Qokjkos-

7-� ykxoMhiwohZ 25&30 fnol vxksnj VkseWVks ykxoM {ks=kP;k loZ cktwus ikp rs lgk vksGh edk fdaok Tokjh fdaok cktjh isjY;kl ika<jh ek'khps çek.k jks[k.;kl enr gksrs-

8-� jksxkph y{k.k fnlrkp jksxxzLr >kMs miVwu tfeuhr xkMwu Vkdkoh o tkGwu u"V djkoh-

9-� ykxoMhuarj fefFky fMesV‚u 10 fe-fy- fdaok Fkk;ksesFkksD>kke 4 xzWe fdaok dkcksZlYQku 10 fe-fy- fdaok Vªk;>ksQ‚l 20 fe-fy- fdaok bfeMkDyks~çhM pkj fe-fy- çfr 10 fyVj ik.;kr felGwu nj 15 fnolkaP;k varjkus vkyVwu ikyVwu Qokj.;k djkO;kr-

lgk- izk- lnxhj enud-dk- ok?k- mn~;kufon~;k] egkfon~;ky;] ukf'kd

eks- ua- 8108284499

www.krishijagran.comVkseWVks jksxfu;a=.k

xksfiukFk cksMds98226637009823529945

vkeP;kdMs loZ izdkjps mPp izrhps Hkkthikyk jksis r;kj o vkWMZj izekus r;kj d#u feGrhy

xV ua- 217] ukf'kd&fnaMksjh jksM] Vksy ukD;k toG] <dkacs-

>saMq] VkseWVks] <kscGh fephZ] Tokyk fephZ] fidWMksj fephZ] dkjyh] HkksiGk] okaxh]

dksch] iibZ 786] Vjcwt dfyaxM

Jh lIrJa`xh ulZjh

Jh lIrJa`xh ulZjh

42 H¥$fr OmJaU Owb¡ 2015

Page 43: Krishi jagran marahti magazine july 2015

To Reach Rural India–Advertise in Krishi Jagran and Go Global through Agriculture World

www.krishijagran.com

ALL INDIARavindra Teotia — +91-9891511144 Sanjay Kumar — +91-9313301029P.S. Saini — +91-9891405403Farha Khan — +91-9891724495K.J. Saranya — +91-9811758683

AGRICULTURE W RLD(Portal for Agri Commodities, Research Reports, Prices & News)the pulse of global commodity market

www.kjcommoditynews.comwww.kjcommoditynews.com.

n?Zw-J/-;h- feqPh ikroD

The Pulse of Agri-World

www.krishijagran.com

The Pulse of Rural India

KRISHI JAGRAN, INDIA'S NO.1 AGRICULTURE MEDIA GROUP1 Global Language, 4 Indian Languages, 2 Portals–6 Million combined readership

AGRICULTURE WORLD

COMING SOON

n?Zw-J/-;h- feqPh ikroD

Ph.: +91-11-26511845, 26517923, 45503170 Email: [email protected] Web: www.krishijagran.com • •

Andhra Pradesh

Bihar

Chhattisgarh

Gujarat

Haryana

Himachal Pradesh

Jammu and Kashmir

Jharkhand

Karnataka

Kerala

Madhya Pradesh

Maharashtra

Punjab

Rajasthan

Tamil Nadu

Uttar Pradesh

Uttarakhand

Telangana

AFSANA MALIK9891899322

MEGHA SHARMA9891668292

SUSMITA9891899197

JYOTI SHARMA9891828266

CHETRAM98911123772

KANIKA CHAUHAN9953746033

POONAM BISWAKARMA8447527318

PREETHA M. NAIR9891755566

West Bengal

CHUNKI BHUTIA9891655888

Orissa

RINKI PUNDIR999947835

ARUNA JANA9953824044

Assam

ABDUS SAMAD9891889588

NISHANT TAAK9953756433

YOGESH KUMAR9891668636

RAHUL SINGH9891339440

RUBY JAIN9999142633

SARA KHAN9953720233

SUJATA GAUTAM8588998437

GEETA RAWAT 7503577314

Page 44: Krishi jagran marahti magazine july 2015

www.krishijagran.com

44 H¥$fr OmJaU Owb¡ 2015

Page 45: Krishi jagran marahti magazine july 2015
Page 46: Krishi jagran marahti magazine july 2015

{ZameoMm gwa AmT>iyZ `oV Amho Ë`m‘wio øm {nH$mImcrc joÌ H$mhr à‘mUmV KQ>Ê`mMr eŠ`Vm dmQ>Vo. amÁ`mV J«m‘rU ^mJmV {R>~H$ qgMZ nÕVrda nyd© h§Jm‘r H$mnyg cmJdS>rÀ`m V§Ìm~m~V ‘mJ©Xe©Z H$aVm§Zm eoVH$-`m§er MMm© H$aVm§Zm H$mnyg {nH$m{edm` H$moU H$moUVr {nHo$ cmJdS>r~m~V eoVH$ar {dMma H$arV AmhoV. ømMm ‘mJmodm KoVm§Zm ‘H$m, Vya, gmo`m~rZ H$mhtZr Ádmar cmJdS>r~m~V H$c Xe©drcm ho gm§JVmZm ‘mÌ H$mnyg ~m~VrVMo ào‘ Vo cndy eH$co ZmhrV. Vya, ‘H$m, gmo`m~rZ, H$S>YmÝ`o Am{U ÁdmarÀ`m IMm© ~m~V {‘iUmè`m CËnmXZ Am{U Am{W©H$ Z’$m ~m~VrV hr Ë`m§À`m gmo~V {dñV¥VnUo MMm© Ho$cr. gmYmaUnUo ‘H$m ho {nH$ Iarn Am{U a~r øm XmoÝhr h§Jm‘m‘Ü`o KoVco OmVo. Iarn h§Jm‘mVrc ‘H$m {nH$mMo CËnmXZ gmYmaUnUo EH$ar 20 Vo 22 q¹$Q>c Va a~r h§Jm‘‘Ü`o EH$ar gamgar 25 Vo 35 q¹$Q>c CËnmXZ {‘iVo. Iarn h§Jm‘mV nmdgmir ‘H$m {nH$mMo Ooìhm eoVH$ar {dMma H$arV AmhoV. Ë`mdoir ‘H$m {nH$mgmR>r `oUmè`m IMm©Mm {dMma H$amdm. ~è`mM eoVH$è`m§gmo~V MMm© Ho$ë`mZ§Va ‘H$m {nH$mgmR>r 20 q¹$Q>c CËnmXZ KoUmè`m eoVH$è`m§Zm EH$ar

Ü`m eoVH$ar Iarn h§Jm‘mÀ`m {Z`moOZm‘Ü`o ì`ñV AmhoV. ‘mJrc dfu Ceram 20 Owc¡ nmD$g gwê$ Pmcm Am{U Z§VaMm Omo nmD$g Ano{jV hmoVm Vmo Z Amë`mZo H$mnyg {nH$mÀ`m CËnmXZmV ‘moR>r KQ> Amcr, hdm‘mZm‘Ü`o gmaIo ~Xc Pmco, T>Jmi dmVmdaUm‘wio nwaogm gy`©àH$me H$mnyg {‘imcm Zmhr. Vmn‘mZmV H$‘r A{YH$ ~Xc Pmco, Ë`m‘wio H$mnyg {nH$mMo nyZ©~hma ’$aXS> {nH$ KoUo eŠ` Pmco Zmhr. {S>g|~a Z§Va àË`oH$ ‘{hÝ`mV XmoZ doim AdH$mir nmD$g Va H$Yr JmanrQ> Pmcr Ë`m‘wio H$mnyg {nH$mMo Ano{jV CËnmXZ {‘imco Zmhr. eoVH$è`m§Zr H$mnyg {nH$mgmR>r IM© hr A{YH$ Ho$cm hmoVm. H$mnyg {nH$mMo CËnmXZ H$‘r Pmco, CËnmXZ IM© dmT>cm Ë`mV ̂ a H$mnyg {nH$mg Xa hr ‘mJrc dfm©nojm H$‘r {‘imë`mZo eoVH$è`m§Zm H$mnyg {nH$mg {nH$mnmgyZ Z’$m {‘imcm Zmhr Va Am{W©H$ ZwH$gmZ Pmco. AZno{jVnUo {S>g|~a, OmZodmar ‘Ü`o H$S>mŠ`mÀ`m W§S>rZo hr H$mngmMo nyZ~©hm§amÀ`m (’$aXS>) À`m {nH$mda ‘moR>m n[aUm‘ Pmë`mZo nyZ~©hmamMo Ano{jV CËnmXZ {‘imco Zmhr. H$mngmÀ`m CËnmXZmV ‘moR>r KQ> Pmcr VgoM XamV ‘moR>r nS>PS> Pmë`mZo H$mnyg CËnmXH$ eoVH$ar AS>MUrV Amcm, H$moaS>dmhÿ H$mnyg CËnmXH$m§Zm 3 Vo 4 q¹$Q>c H$mnyg Pmcm Va {R>~H$ qgMZmdarc H$mnyg CËnmH$m§Zm EH$ar 12 Vo 16 q¹$Q>c CËnmXZ {‘imco. H$mhtZr 20-22 q¹$Q>c n`ªV ‘Oc ‘macr. ^yJ^m©Vrc nmÊ`mMr nmVir amoO Imoc OmV Amho. ‘Zwî` Am{U àmÊ`m§gmR>r {nÊ`mÀ`m nmÊ`mMr ‘moR>r g‘ñ`m C^r am{hcr Amho. ’$i PmS>m§Zm dmM{dÊ`mgmR>r eoVH$-`m§Zm ^{JaW à`ËZ H$amdo cmJV AmhoV. gd©M OU nmdgmim doioV Am{U CÎm‘ hmoÊ`mÀ`m AnojoV AmhoV, H$maU nmÊ`m{edm` eoVr ZmhrM. ømMr nyU© H$ënZm Amho. {edm` nmÊ`m{edm` {dH$mg hmoD$ eH$V Zmhr. eoVr. CÚmoJY§Xo {ZË` JaOm§Zm nwaogo nmÊ`mMr JaO AgVo. Var gwÕm n[apñWVr {dMma KoVm gdm©Zr nmÊ`mMm H$mQ>H$garZo nmUr dmnamMo {Z`moOZ H$aUo JaOoMo Amho. eoVrgmR>r ‘moH$mQ> nmÊ`mEodOr {R>~H$ qH$dm Vwfma qgMZmMm {nH$m§À`m Zwgma dmna H$aUo AË`§V JaOoMo Amho.

amÁ`mV ‘amR>dmS>m, {dX^© Am{U ImÝXoemVrc ~-`mM eoVH$è`m§Zm H$moaS>dmhÿ H$mnyg {nH$mMo CËnmXZ H$‘r Amco. H$mnyg {dH«$sVhr Xa H$‘r {‘imë`m‘wio Ë`mnmgyZ Z’$m H$‘r amhrcm. Ë`m‘wio øm {nH$m{df`r MMm© H$aVm§Zm

Iarn h§Jm‘mVrc {nH$m§À`m {Z`moOZmMr {Xem - qMVZ

~r. S>r. OS>odarð> H¥$fr VkO¡Z B[aJoeZ {gpñQ>åg² {c.,OiJm§d‘mo. 9422774981

www.krishijagran.com{nH$m§À`m {Z`moOZmMr

g

Jh- v'kksdjko n'kjFk ik-Hkkdjs ¼lj½eksck- 9881373606

9423005922

Jh Lokeh leFkZ ulZjh

/kkeksjh ¼ek;xkao pkSQyh½ rk- dksijxkao] ft- vgenuxj/kkeksjh ¼ek;xkao pkSQyh½ rk- dksijxkao] ft- vgenuxj

Jh Lokeh leFkZ ulZjhvkeP;kdMs VkseWVks] dksch] ¶ykWoj]

fejph] <kscGh fejph okaxs] dkjys] HkksiGk] 'ksoxk] >saMq] Vjcqt o

mlkps ntsZnkj o m| izfrps jksis ;ksX; njkr feGrhy

vkeP;kdMs VkseWVks] dksch] ¶ykWoj] fejph] <kscGh fejph okaxs]

dkjys] HkksiGk] 'ksoxk] >saMq] Vjcqt o mlkps ntsZnkj o m| izfrps

jksis ;ksX; njkr feGrhy

46 H¥$fr OmJaU Owb¡ 2015

Page 47: Krishi jagran marahti magazine july 2015

H$ê$Z eoVH$è`m§Zr aã~r h§Jm‘mV EH$ar 40 Vo 50 q¹$Q>c ‘Š`mMo CËnmXZ {‘i{dco Amho.

H$mnyg {nH$m{edm` Vya {nH$mnmgyZ hr A{YH$ Am{W©H$ Z’$m {‘iy eH$Vmo. amÁ`mV Iarn h§Jm‘‘Ü`o Vya {nH$mMr hr ‘moR>çm à‘mUmda cmJdS> hmoVo. amÁ`mV VyarMo EH$ar gamgar 3 Vo 4 q¹$Q>c CËnmXZ {‘iVo. amÁ`mV VyarMo CËnmXZ dmT>Ê`mgmR>r H¥$fr {d^mJmH$Sy>Z Joë`m 2/3 dfm©nmgyZ JVr‘mZ H$S>YmÝ` {dH$mg H$m`©H«$‘ am~{dcm OmV Amho. Vya {nH$mMo A{YH$ CËnmXZ {‘iÊ`mgmR>r nma§nmarH$ nÜXVrZo VyarMr cmJdS> Z H$aVm ømV hr àJV V§ÌkmZmMm Adc§~ H$aUo JaOoMo Amho. Á`mà‘mUo H$mnyg {nH$mMr {R>~H$ qgMZ nÜXVrda 25 ‘o nmgyZ nyd© h§Jm‘r H$mngm§Mr cmJdS> Ho$cr OmVo Ë`mMà‘mUo Vya {nH$mMrhr nyd© h§Jm‘r cmJdS> {R>~H$ qgMZ nÜXVrda Ho$ë`mZo ~è`mM eoVH$è`m§Zr EH$ar 20 Vo 25 q¹$Q>c CËnmXZ {‘i{dco Amho. ømgmR>r ‘hmË‘m ’w$co H¥$fr {dÚmnrR> amhÿar øm§Zr Z{dZ OmV amOoœar, ~r.Eg.E‘.Ama. 736, {dnycm, B{H«$g°Q>À`m OmVrMm qH$dm BVa Cn`moJ H$amdm. Vya {nH$mMr cmJdS> 25 ‘o nmgyZ gwédmV H$amdr. VyarÀ`m XmoZ Amoir‘Ü`o A§Va 7 Vo 8 ’y$Q> A§Va R>odmdo. XmoZ amonm‘Ü`o A§Va 1 Vo 1.5 ’y$Q> R>odmdo. VyarÀ`m àË`oH$ Amoirg ñdV§Ì BZcmB©Z {R>~H$Mm dmna H$amdm. 4 {cQ>a à{V Vmg àdmhmMm {S´>na dmnamdm. XmoZ {S´>na‘Yrc A§Va 1 Vo 1.5 ’y$Q> R>odmdo.

Vya {nH$mg 10:26:26 Am{U gwú‘ AÞÐì`mMm ~ogc S>mog Oê$a ¿`mdm. {R>~H$ ‘YyZ nmUr Am{U amgm`{ZH$ IVm§Mo ì`dñWmnZ H$amdo. {dÐmì` IVo g§OrdH$m§Mr ’$dmaUr H$amdr. Aem nÕVrZo Vya {nH$mnmgyZ ‘w»` nrH$ Am{U

16000 Vo 18,000 ê$ IM© ̀ oVmo. Va 25 q¹$Q>c CËnmXZ KoUmè`m eoVH$è`m§Zm 18,000 Vo 20,000 é. EH$ar IM© `oVmo. gmYmaUnUo IarnmMm ‘H$m {ZKmë`mZ§Va ~mOmamV gÜ`m 1100 ê$ àVr q¹$Q>c Xa {‘iV Amho. gm‘mÝ` eoVH$è`mg EH$ar 20 q¹$Q>c CËnmXZ {‘imco Am{U Xa 1100 ê$ àVr q¹$Q>c Vo 22,000 ê$ T>mo~i CËnÞ {‘iVo, Ë`mVrc 16,000 ê$ cmJdS>rMm IM© dOm Ho$ë`mg Iarn ‘H$m nmgyZ 6,000 Vo 7,000 ê$. EH$ar {Zìdi Z’$m {‘ioc, Am{U Mmam nmgyZ 2500 Vo 2800 ê$n`m§Mo CËnÞ {‘iVo. Ago EHy$U 8000 Vo 9000 ê$. EH$ar Z’$m {‘ioc. Ë`m‘wio Iarn ‘H$mMo nma§nmarH$ nÕVrÀ`m cmJdS>r nmgyZ Iwn Am{W©H$ ’$m`Xm hmoB©c. Ago {MÌ {XgV Zmhr. Iarn h§Jm‘mVrc ‘H$m {nH$ nmdgmda Adc§~yZ Agë`mZo øm {nH$mg ’w$cmoè`mda AgVm§Zm, XmUo ^aVm§Zm, XmUo n¹$ hmoVm§Zm nmÊ`mMm VmU nS>ë`mg CËnmXZm§da ‘moR>m n[aUm‘ hmoVmo. Ë`m‘wio ‘H$m cmJdS> H$aVm§Zm àJV V§ÌmMm dmna H$amdm.

Á`m eoVH$è`m§H$S>o {dhra, ~moAa AWdm VËg‘ nmÊ`mMm ómoV Agë`mg Ë`m eoVH$è`m§Zr ‘H$m {nH$mMr nma§nm[aH$ nÕVrZo Z cmJdS> H$aVm JmXrdm’$m V`ma H$ê$Z JmXrdmâ`mda ‘Š`mMr XmoZ Amoir cmdmì`mV Am{U XmoZ AmoitÀ`m‘Ü`o {R>~H$ qgMZmMr Zir R>odmdr. JmXrdm’$m H$aVm§Zm JmXr dmâ`mMr ê$§Xr 75 go‘r R>odmdr, C§Mr 1 ’y$Q> R>odmdr. dm’$m V`ma H$aVm§Zm amoQ>°doQ>aMm Cn`moJ H$ê$Z Z§VaM JmXrdm’o$ ~ZdmdoV. {R>~H$ qgMZ nÕVrMm dmna H$aVm§Zm BZcmB©Z {R>~H$ nÕVrMm dmna H$amdm. ‘H$m {nH$ ImXmS> {nH$ Agë`mZo Ë`mg g§Vw{cV nmofU Úmdo. cmJdS>rnydu JmXr dm’o$ V`ma H$aVm§Zm EH$ar 10:26:26 À`m XmoZ JmoÊ`m, 10 {H$cmo qPH$ gë’o$Q>, 25 {H$cmo ‘°¾o{e`‘ gë’o$Q>, 5 {H$cmo ~moa°Šg O{‘ZrV {‘gimdo. IVo {d^mJyZ ÚmdrV. JmXr dmâ`mda ‘Š`mÀ`m XmoZ Amoir Q>moH$U nÕVrZo cmdVm§Zm XmoZ AmoirV 30-40 go‘r A§Va R>odmdo. Va XmoZ amonm§‘Ü`o 20 Vo 25 go‘r A§Va R>odmdo. JmXr dmâ`mda {R>~H$ qgMZ nÕVrZo cmJdS> Ho$ë`mg {nH$mg H$moUË`mhr AdñWoV nmÊ`mMm AOr~mV VmU nS>Uma Zmhr. H$mngm‘Ü`o XmUo Mm§Jco ^aco OmVrc Ë`m‘wio {dH«$‘r CËnmXZ {‘ioc. JmXr dmâ`mda cmJdS> Ho$ë`mZo nmD$g A{YH$ Pmë`mg nmÊ`mMm {ZMam cJoM hmoÊ`mg ‘XV hmoB©c. Ë`m‘wio Iarn h§Jm‘‘Ü`o ‘H$m cmJdS> H$aÊ`mMm ‘ZmV {dMma Agë`mg ‘Š`mMr JmXrdm’$m Am{U {R>~H$ qgMZ nÕVrda cmJdS> H$aUo A{YH$ ’$m`Xoera R>aoc. {R>~H$ qgMZm‘YyZ nmÊ`mV {daKiUmè`m amgm`{ZH$ IVm§Mm dmna hr H$aVm `oB©c, Ë`m‘wio ‘Š`mMo {dH«$‘r CËnmXZ {‘ioc d Ë`mVyZ Mm§Jcm Z’$m {‘ioc. øm nÜXVrda cmJdS>

www.krishijagran.com{nH$m§À`m {Z`moOZmMr

vkse xk;=h ulZjh

Ph: 02550-244111Mob: 07507771631/ 3207507771633

E-mail: [email protected] • www.omgayatrinursary.com

vkeP;k ;sFks mPp izfrps Hkkthikyk jksis Vªs e/;s feGrhy-

iibZ] Ål] >sMq] dydÙkk >saMq] dkyhZ] HkksiGk] fejph] <kscGh fejph] Vjcqt] [kjcqt] dkdMh] VkseWVks] okaxh] dksch] ¶ykWoj] b- jksis feGrhy-

mxkao] oulxkao jksM]rk- fuQkM] ft- ukf’kd ¼egkjk”Vª½

‘kk[kk% fiaiG ¼jkekps½] mikluk ykWUl leksj]

rk- fuQkM] ft- ukf’kd ¼egkjk”Vª½

47H¥$fr OmJaU Owb¡ 2015

Page 48: Krishi jagran marahti magazine july 2015

. [agmoS> `oWrc àJVerc eoVH$ar lr. Am|H$ma‘c VmoîUrdmc øm eoVH$è`mZo gmo`m~rZMr JmXr dmâ`mda {R>~H$ qgMZ nÜXVrMm Adc§~ H$ê$Z EH$ar 19 q¹$Q>c gmo`m~rZMo CËnmXZ {‘i{dco Amho.

gmo`m~rZMr cmJdS> gnmQ> O{‘Zrda Z H$aVm JmXr dmâ`mda Ho$cr Jocr Va CËnmXZ dmT>Vo. øm H$arVm H¥${f{d^mJm‘m’©$V ~r.~r.E’$ ‘oH$a CncãY H$ê$Z XoÊ`mV `oV Amho. JmXrdmâ`mda {R>~H$ AWdm Vwfma qgMZmMm Adc§~ H$ê$Z gmo`m~rZ Mo CËnmXZmV dmT> H$aVm ̀ oB©c.

nma§nmarH$ nÜXVrZoM ‘H$m Am{U gmo`m~rZ øm {nH$m§Mr cmJdS> Ho$ë`mg øm {nH$m§nmgyZ A{YH$ Am{W©H$ Z’$m {‘iUo eŠ` hmoUma Zmhr. Ë`m‘wio hr {nHo$ H$mnyg {nH$m§gmR>r n`m©` hmoD$ eH$Uma Zmhr. øm {nH$m‘Ü`o A{YH$ Am{W©H$ Z’$m {‘iUma Zgë`mMo cjmV Amë`mg H$mnyg {nH$mMr cmJdS> H$aVm§Zm Agcoë`m nmÊ`mÀ`m ómoV {dhra qH$dm ~moAa‘Ü`o AJXr H$‘r Oar nmUr Agoc Va Ë`m eoVH$è`m§Zr h§Jm‘r H$mnyg Z cmJdS> H$aVm nyd© h§Jm‘r H$mnyg cmJdS>rMo {Z`moOZ H$amdo. g^modVmcMo Vmn‘mZ ~KyZ 25 ‘o nmgyZ cmJdS>rMo {Z`moOZ H$amdo. Vmn‘mZ A{YH$ Agë`mg cmJdS> WmoS>r cm§~dmdr. {d{harV qH$dm ~moAadoc ‘Yrc CncãY nmÊ`mda 5 hm°g©nm°daMm n§n Oar EH$ Vmg MmcV Agcm VodT>çm nmÊ`mda nmQ> nmUr nÕVrZo nmd EH$a hr H$mnyg cmJdS> eŠ` Zmhr, VoWo {R>~H$ qgMZmZo VodT>çmM nmÊ`mda 3 Vo 4 EH$a H$mnyg cmdS> H$aUo ghO eŠ` hmoVo. cmJdS> H$aVm§Zm OmVrZwgma

ngaUmè`m OmVrgmR>r 5' x 2 qH$dm 4.5' x 2' ’y$Q> Va

gai (C^Q>) dmT>Umè`m OmVrgmR>r 5 x 1.5 ’y$Q> qH$dm

nwZ~©hmamMo nrH$ {‘iyZ EH$ar 15 Vo 20 q¹$Q>c CËnmXZ {‘iUo ghO eŠ` Amho d Ë`mnmgwZ Mm§Jcm Z’$m {e„H$ amhÿ eH$Vmo. [agmoS> {O. dm{e‘ `oWrc lr. Am|H$ma‘c VmoîUrdmc ho Joë`m 4 Vo 5 dfm©nmgyZ O¡Z {R>~H$da EH$ar 27 q¹$Q>c VyarMo CËnmXZ KoV AmhoV.

Iarn h§Jm‘ ‘Ü`o ‘H$m, Vya Z§Va gmo`m~rZ cmJdS>rMm {dMma ‘ZmV Agoc Va gmo`m~rZMo amÁ`mV EH$ar gamgar 5 Vo 6 q¹$Q>c CËnmXZ {‘iVo. gmo`m~rZMm CËnmXZ IM© EH$ar 10,000 Vo 12,000 én`o IM© `oVmo. gmo`m~rZ {nH$mMo CËnmXZ {nH$ ’$m§Úm ’w$Q>Ê`mMr AdñWm, ’w$cmo-`mda AgVm§Zm, e|Jm cmJVm§Zm, e|JmV XmUo ^aVm§Zm, XmUo n¹$ hmoVm§Zm nmÊ`mMm VmU nS>ë`mg CËnmXZmV ‘moR>r KQ> `oVo. gmo`m~rZMo EH$ar 6 q¹$Q>c CËnmXZ {‘imë`mg Am{U gmo`m~rZMo gamgar Xa 2,800 é q¹$Q>cZo EHy$U 16,800 é T>mo~i CËnÞ {‘ioc Ë`mVyZ cmJdS>rMm EH$ar 10,000 ê$. IM© Z’$m dOm Ho$ë`mg gmo`m~rZ {nH$mnmgyZ EH$ar 6,000 Vo 7,000 é. {Zìdi Z’$m {‘ioc. gmo`m~rZ {nH$mMo A{YH$ CËnmXZ {‘i{dÊ`mgmR>r øm {nH$m§À`m ‘hËdmÀ`m AdñWm§‘Ü`o nmÊ`mMm VmU nS>Uma Zmhr `mMr H$miOr ¿`mdr Ë`mgmR>r {R>~H$ AWdm Vwfma qgMZ nÜXVrMm Adc§~ H$amdm g§Vw{cV nmofUmMm Adc§~ H$amdm Am{U {nH$mMo {nH$ g§ajU H$aVm§Zm H$miOr ¿`mdr. {deofV: Vm§~oam amoJ, MH«$s^y§Jm, V§~mIw ImUmè`m Aù`m§Mo `mo½` doir {Z`§ÌU H$amdo. gmo`m~rZÀ`m A{YH$ CËnmXZmgmR>r A{YH$ CËnmXZ XoUmè`m, {H$S>r-amoJmg ~ir Z nS>Umè`m OmVrMr {ZdS> H$amdr. {~`mÊ`mMr JwUdÎmm CÎm‘ Agmdr. {~`mÊ`mg ~waerZmeHo$ Am{U {OdmUy IVm§Mr ~rO à{H«$`m Adí` H$amdr. nmÊ`mMm VmU nSy> Z`o åhUyZ gwú‘ qgMZ, Vwfma qgMZ nÕVrMm Adc§~ H$amdm, Ë`m‘wio CËnmXZmV dmT> hmoD$Z Zâ`mV dmT> h m o B © c . g m o ` m ~ r Zg m R > r h r ‘Š`mà‘mUo {R>~H$ qgMZ nÜXVrMm A d c § ~ H$aVm `oD$

e H $Vmo

www.krishijagran.com{nH$m§À`m {Z`moOZmMr

ulZjh Vªs ps mRiknd

lkS- g"kkZyh la- iqjkf.kdJh- lafni iqjkf.kd

xsV ua- 727] isij fey toG] ukf'kd&fnaMksjh jksM+]

] rk- fnaMksjh] ft- ukf'kdfnaMksjh ¼j.krGs½

98233114599860116859

oS".koh ,aVjizk;tsloS".koh ,aVjizk;tsl

48 H¥$fr OmJaU Owb¡ 2015

Page 49: Krishi jagran marahti magazine july 2015

Oa qgMZmMr ì`dñWm Zgoc Va H¥$fr {d^mJmÀ`m eoVVù`mMr `moOZm am~dyZ H$mnyg {nH$mg g§ajrV nmUr Oar XoD$ eH$co Var hr H$mnyg {nH$mÀ`m CËnmXZmV ‘moR>r dmT> {‘ioc. Ë`m‘wio øm `moOZoMm ’$m`Xm ¿`mdm. eoVVù`mda gm¡a n§nmMm dmna H$éZ {R>~H$ qgMZ V§ÌmMm dmna H$aUo A{YH$ ’$m`Xoera R>aoc. H$moaS>dmhÿ H$mnyg CËnmXH$ eoVH$è`m §Zr H$mngmMo A{YH$ CËnmXZ {‘iÊ`mH$arVm EH$ar PmS>m§Mr g§»`m dmT>drUo JaOoMo Amho.

gai dmT>Umè`m OmVrgmR>r 4 x 1.5, 4.5 x 1, 4 x

1.25 ’y$Q> A§Va R>odmdo. ngaUmè`m OmVrgmR>r 4.5 x 1.5

qH$dm 4.5 x 1.25 ’y$Q> A§Va R>odmdo. EH$ar PmS>m§Mr g§»`m dmT>ë`mZo gwÜXm H$moaS>dmhÿ H$mnyg {nH$mÀ`m CËnmXZmV dmT> hmoB©c. H$moaS>dmhÿ eoVH$è`m§Zr OmVrZwgma A§Va {ZZS>mdo. ho cjmV R>odUo AË`§V ‘hËdmMo Amho. PmS>m§Mr g§»`m dmT>{dÊ`mg hr ‘`m©Xm AmhoV. {nH$m§À`m AdñWoZwgma nmofH$ Am{U g§OrdH$m§Mr {dÐmì` IVm§Mr ’$dmaUr CËnmXZ dmT>rgmR>r JaOoMo Amho. ~r.Q>r. V§ÌkmZmZo {dH${gV Ho$coë`m OmVtZm ~moS>mMr Mm§Jcr dmT> hmoÊ`mgmR>r ~m|S>o dOZXma {‘iÊ`mgmR>r g§Vw{cV nmofU Amdí`H$ Amho. IVm§Mr ‘mÌm OmñVrV OmñV {d^mJyZ {Xë`mZo Ë`mMr CncãYVm Am{U H$m`©j‘Vm OmñV {‘ioc.

H$moaS>dmhÿ eoVH$-`m§Zr H$mngmÀ`m OmVrMr {ZdS> H$aVm§Zm cdH$a Vo ‘Ü`‘ H$mcmdYrV n¹$ hmoUmè`m OmVrMr {ZdS> H$amdr.

4.5 x 1.5 ’y$Q> A§Va R>odmdo. {R>~H$ qgMZ nÜXVrMm dmna H$aVm§Zm BZcmB©Z {R>~H$ nÜXVrMm dmna H$amdm. {R>~H$ qgMZMr O‘rZrMr nyd©‘emJV Pmë`mZ§Va amoµQ>°doQ>aÀ`m nmirZ§Va O‘rZ ̂ yg^yerV Pmë`mZ§Va {R>~H$À`m BZcmB©Z Zù`m gai ngadyZ ¿`mì`mV, Zù`m§Mr eodQ>Mr Q>moHo$ Iw§Q>rcm ~m§YmdrV. Am{U {R>~H$ qgMZ g§M 15 {‘ZrQ>o MmcdyZ ~erÀ`m AmH$mamMm Amocmdm V`ma H$éZ Ë`m Amocmì`mV dm’$gm AdñWoV Q>moH$U nÜXVrZo EH$ EH$ ~r`mÊ`m§Mr cmJdS> H$amdr. cmJdS>r doir 10 {H$cmo ̀ yar`m, 50 {H$cmo 10:26:26, 5 {H$cmo qPH$ gë’o$Q>, 2 {H$cmo ~moa°Šg Am{U 15 {H$cmo ‘°¾o{eA‘ gë’o$Q>Mm Oê$a dmna ~erÀ`m AmH$mamÀ`m Amocmì`m ~mhoa [a¨J nÕVrZo IVo PmHy$Z ÚmdrV. {R>~H$ qgMZ nÜXVrda nyd© h§Jm‘r H$mnyg cmJdS> Ho$ë`mZo VgoM nmUr Am{U amgm`{ZH IVm§Mm {R>~H$ ‘YyZ dmna Ho$ë`mZo H$mnyg {nH$mg nmÊ`mMr Am{U AÞÐì`mMr CUrd ^mgV Zmhr, nmË`m, ’w$cm§Mr Ji hmoV Zmhr. ~moS>m§Mr dmT> Mm§Jcr hmoVo. ~m|S>o dOZXma ̂ acr OmVmV. ~rQ>r V§ÌkmZ ̀ oÊ`mnydu H$mngmÀ`m nmË`m, ’w$cm§Mr ~m|S>m§Mr ~m|S> Aù`m§‘wio ‘moR>r Ji hmoV Ago na§Vw df© 2002 Z§Va amÁ`mV ~rQ>r V§ÌkmZo {dH$grV Ho$coë`m OmVr CncãY Pmë`m‘wio ~m|S> Aù`m§Mr g‘ñ`oda ‘mV Ho$cr Ë`m‘wio nmË`m, ’w$cm§Mr Ji H$‘r Pmë`mZo H$mngmÀ`m PmS>m§da nmË`m, ’w$co ~m|S>o A{YH$ g§»`oZo {Q>H$V Agë`mZo Ë`mgmR>r {nH$mÀ`m AdñWoZwgma g§Vw{cV nmofU XoUo d O{‘ZrV Amocmdm AgUo JaOoMo Amho ho cjmV R>odmdo. Ë`m‘wio {R>~H$ qgMZ nÜXVrda H$mnyg ‘w»` {nH$mMo Zmoìh|~a-{S>g|~a AIoan`ªV EH$ar 15 Vo 20 q¹$Q>c CËnmXZ {‘iVo. H$mnyg {nH$mMo nwZ©~hma AWdm ’$aXS>Mo {Z`moOZ Ho$ë`mg Ë`mnmgyZ EH$ar 5 Vo 10 q¹$Q>c CËnmXZ {‘iVo. ‘w»` {nH$mnmgyZ Zmoìh|~a AIoa Oar EH$ar 15 q¹$Q>c gamgar CËnmXZ {‘imë`mg gamgar 4000 é àVr q¹$Q>c XamZo H$mnyg {nH$mMo EHy$U 60,000 é T>mo~i CËnmXZ {‘ioc. 15 q¹$Q>c gmR>r 25000 é EH$ar cmJdS>rMm IM© dOm Ho$ë`mg Zmoìh|~a AIoa n`ªV 35000 é {Zìdi Z’$m amhUma Amho. ‘H$m Am{U gmo`m~rZ {nH$mÀ`m VwcZo‘Ü`o H$mnyg {nH$mnmgyZ A{YH$ Am{W©H$ Z’$m {‘iUma Amho. nma§nmarH$ nÜXVrZ§ Iarn h§Jm‘mV ‘H$mnmgyZ 10,000 ê$. gmo`m~rZ nmgyZ 7000 ê$. EH$ar Z’$m {‘ioc Ë`m VwcZoZo H$mnyg {nH$mMo Zmoìh|~a n`ªV EH$ar 30 Vo 35 hOma {Zìdi Z’$m {‘‹iw eH$Vmo. Ë`m‘wioM H$mnyg {nH$mg ZJXr {nHo$ åhQ>co OmVo.

Ë`m‘wio Iarn h§Jm‘mV H$mnyg {nH$m{edm` BVa {nH$m§Mm geŠV n`m©` g‘moa {XgV Zmhr. H$mnyg ho CËnmXZ d Z’$m XoUmao Ago emœV d ZJXr {nH$ Amho.

www.krishijagran.com{nH$m§À`m {Z`moOZmMr

fnid /kk=deks- 9970311115

Hkkthikyk jksis&VkseWVks] <kscGh fephZ] dkjyh] HkksiGk] okaxh] >saMw] ¶ykWoj] dksch]

iibZ 786] æk{k bR;knh-

iÙkk % olqa/kjk gk;Vsd ulZjh] fnaMksjh jksM]

eq- iks- <dkacs] rk- fnaMksjh] ft- ukf'kd-

49H¥$fr OmJaU Owb¡ 2015

Page 50: Krishi jagran marahti magazine july 2015

d H$mi`m O{‘Zrnojm H$‘r AgVo. Ë`m‘wio hbŠ`m O{‘ZrV nmÊ`mÀ`m nmi`m dmT>{dUo Amdí`H$ AgVo. nmUr XoÊ`mMo nÜXVr ‘Ü`o garda§~m nÜXV Agob Va EH$ gar AmS> EH$ gar `m nÜXVrZo nmUr XoD$Z nmÊ`mMr ~MV H$amdr. Xoer dmUmnojm gwYm[aV d g§H$[aV dmUm§Zm nmUr OmñV bmJVo. O{‘ZrMr Imobr {OVH$s OmñV {VVH$s ObYmaUm j‘Vm OmñV AgVo. H$moUË`m {nH$mbm {H$Vr nmUr bmJVo `mdéZM nmÊ`mÀ`m nmiçm R>admì`mV. `mgmR>r {nH$mÀ`m {d{eï> AdñWm ‘mhrV AgUo Amdí`H$ Amho. {nH$mÀ`m {d{dY AdñWoZwgma nmÊ`mÀ`m nmi`m XoÊ`mMo H$moï>H$ Im{bb à‘mUo.

AmnËH$mbrZ nmUr ì`dñWmnZ d `mo½` nrH$nÜXVrMr

{ZdS> :- `m h§Jm‘m‘Ü`o Owb¡ Z§Va nS>Umè`m nmdgmÀ`m nmÊ`mMm dmna `mo½` àH$mao H$aUo Amdí`H$ Amho d Ë`mZygma

hmamï´>m‘Ü`o Z¡Fy$Ë` ‘mog‘r dmè`mnmgyZ gdm©V OmñV nmD$g nS>Vmo. ‘mJrb dfm©À`m VwbZoV `m dfu Iwn H$‘r nmD$g nS>bm Amho. ‘hmamï´>m‘Ü`o EHy$U 146.5 go. ‘r. gamgar nmD$g nS>Vmo. ‘¥J ZjÌZ§VaMm nmD$g nwaogm nS>bobm Zmhr, na§Vy CÎmam d hñV ZjÌmMm nmD$g nS>ob Aer Amem Amho. nmD$gmÀ`m bharnUm‘wio eoVH$ar dJ© IwnM qMVmJ«ñV Pmbobm Amho. ‘hmamï´>mV Mmby h§Jm‘m‘Ü`o 30-35 Q>¸o$ noaUr Pmbr AgyZ AOyZhr Cd©arV joÌmda noaUr Pmbr Zmhr. noaUr Pmboë`m {nH$m§Mohr ^{dVì` YmoŠ`mV Ambo Amho. Aem n[apñWVr‘Ü`o eoVH$è`m§Zr {nH$mMo d nmÊ`mMo {Z`moOZ H$go Ho$bo nm{hOo `m~m~V Z{dZ V§ÌkmZ dmnê$Z Cnm` H$aUo JaOoMo Amho.

Amnë`m amÁ`mV EHw$U joÌmn¡H$s 85 Q>¸o$joÌ H$moaS>dmhÿ Va ’$º$ 15 Q>¸o$ joÌ Amo{bVmImbr Amho. H$moaS>dmhÿ bmJdS>r‘Ü`o I[an h§Jm‘ ‘hÎdmMm ‘mZbm OmVmo. gmYmaUnUo 750 {‘. {‘. nojm H$‘r nmCg nS>Umao joÌ H$moaS>dmhÿ eoVrImbr `oVo. Mmby I[an h§Jm‘m‘Ü`o nmdgmZo ‘moR>r XS>r ‘maë`mZo eoVH$è`m§Zm CnbãY nmÊ`mMo {Z`moOZ, nwT>À`m H$mbmdYr‘Ü`o nS>Umè`m nmdgmÀ`m nmÊ`mMo {Z`moOZ VgoM `mo½` {nH$nÜXVrMr {ZdS> H$er H$amdr `mMr gImob ‘m{hVr AgUo AË`§V Amdí`H$ Amho.

CnbãY nmÊ`mMo {Z`moOZ :- AmVmn`ªV nS>boë`m nmD$gmMo nmUr ZXr, Zmbo, AmoT>m qH$dm eoVViçm‘Ü`o gmR>m Pmbm Agë`mg VoWrb nmÊ`mMm dmna H$aVmZm {nH$mMm àH$ma, dmU, O{‘ZrMm àH$ma, Iombr, ObYmaUj‘Vm, nmUr XoÊ`mÀ`m nÜXVr VgoM {nH$m§À`m {d{eï> AdñWm `m gd© Jmoï>tMm {dMma H$amdm. hbŠ`m O{‘ZrMr ObYmaUj‘Vm ̂ mar

AmnËH$mbrZ nmUr d {nH$ ì`dñWmnZDr. Prakash KadamSubject Matter SpecialistKrishi Vigyan KendraYashwantrao Chavan Maharashtra Open UniversityNashik 422 222, Maharashtra, INDIAE-mail : [email protected] : 09403774762

A. {nH$mMo nmÊ`mMr nmÊ`mÀ`m nmÊ`mÀ`m JaOoZwgma

Z§. Zmd EHy$U JaO EHy$U {nH$m§À`m dmT>rÀ`m

(go.‘r.) nmiçm ‘hÎdmÀ`m AdñWm

1 Ádmar 40-45 4 1. J^m©dñWm

2. {nH$ nmoQ>arV AgVmZm

3. {nH$ ’w$bmoè`mV AgVmZm

4. XmUo ̂ aVmZm

2 ~mOar 25-30 2 1. ’w$Q>do ’w$Q>Ê`mMr AdñWm

2. {nH$ ’w$bmoè`mV AgVmZm

3 ‘H$m 40-45 4 1. amon AdñWm

2. Vwam ~mhoa nS>VmZm

3. {nH$ ’w$bmoè`mV AgVmZm

4. XmUo ̂ aVmZm

4 ^wB©‘yJ 40-50 3 1. ’$m§Xçm ’w$Q>Ê`mMr AdñWm

2. Amè`m CVaÊ`mMr AdñWm

3. e|Jm ̂ aÊ`mMr AdñWm

5 Vya 40-45 3 1. ’$m§Xçm ’w$Q>VmZm

2. ’w$bmoè`mMr AdñWm

3. e|Jm ̂ aÊ`mMr AdñWm

www.krishijagran.com{nH$ ì`dñWmnZ

50 H¥$fr OmJaU Owb¡ 2015

Page 51: Krishi jagran marahti magazine july 2015

CVmamZwgma ‘¥V gar H$mT>mì`mV.

3. AmÀN>mXZmMm dmna :-

eoVmVrb JdV, VUo ̀ mMm§ dmna AmÀN>mXZmgmR>r H$éZ ~mînr^dZmMm doJ H$‘r Pmë`m‘wio O{‘ZrVrb Amobmì`mMr ~MV hmoB©b.

4. namd©VH$mMm dmna :-

{nH$m§Mr emIr` dmT> OmñV Agë`mg nmZmVyZ hmoUmao ~mînr^dZ OmñV hmoVo. åhUyZ Ho$Amo{bZ {H$dm nm§T>am ISy>Mr nmdS>a ̀ mMm ’$dmam Ho$ë`mg nmZmVyZ hmoUmao ~mînr^dZ H$‘r hmoD$Z O{‘ZrVrb Amobmdm OmñV H$mi {Q>Hy$Z amhrb.

5. ga§{jV nmUr :-

Zmbo, AmoT>o, {H$dm eoVViçmVrb nmÊ`mMm dmna {nH$mÀ`m ‘hËdmÀ`m AdñWoV H$éZ Am{YH$ CËnmXZ KoD$ eH$mb.

6. hoŠQ>ar amonm§Mr g§»`m H$‘r H$aUo :-

nwaogm Amobmdm Z {‘imë`mg amonmMr g§»`m H$‘r H$am.

7. nmZm§Mr g§»`m H$‘r H$aUo :-

~mînr^dZmMm doJ H$‘r H$aÊ`mgmR>r H$mhr à‘mUmV nmZm§Mr g§»`m H$‘r H$aUo Amdí`H$ Amho.

Aem nÜXVrZo ì`dñWmnZ Ho$ë`mg H$‘r nmÊ`m‘Ü`o d ‘ybñWmZr Obg§YmaUmZo {nH$m§Mr EHy$U JaO ^mJ{dbr OmB©b. `mo½` nÜXVr {ZdSy>Z CËnmXZmV pñWaVm `odyZ H$mhr à‘mUmV H$m hmoB©Zm {nH$ KoVm ̀ oB©b.

nrH$ nÜXVr {ZdS>Uo Amdí`H$ Amho. ‘hmamï´>m‘Ü`o Adf©UàdU ^mJ OmñV Agë`mZo Xa Xhm dfm©V VrZ df} nmD$g C{eam gwé hmoVmo. Aem n[apñWVrV eoVH$-`m§Zr H$moUVr nmdbo CMbm{dV ̀ m~m~V {ÛYm ‘ZpñWVr V`ma hmoVo. `m àýmMr CH$b H$aÊ`mgmR>r Imbrb ‘wÚm§Mm Adb§~ H$aVm `oB©b.

1. Adf©UmV VJ YaUmar {nHo$ d {d{eï> dmUm§Mm àH$ma :

gÜ`mÀ`m n[apñWVrV bmJdS>rgmR>r {nH$m§Mr {ZdS> H$aVmZm H$mhr Jmoï>r H$Q>mjmZo bjmV R>odm. nmÊ`mMm VmU ghZ H$aUmè`m {nH$m§Mr {ZdS> H$am. CXm. Vya, gmo`m~rZ, gy`©’w$b, ‘wJ, CS>rX, ~mOar B. {nH$m§Mr {ZdS> Pmë`mZ§Va Aem dmUmMr {ZdS> H$am H$s Á`m dmUm§Mr emIr` dmT> H$‘rV H$‘r hmoB©b Am{U H$‘r H$mbmdYrV H$mT>Urg ̀ oVrb (hido dmU). åhUOo ~mînr^dZmMm doJ H$‘r hmoD$Z O‘rZrVrb Amobmì`mMm H$mbmdYr dmT>ob. CXm. ̂ wB©‘yJ {nH$mMo CnQ>odmU {Q>, Ao, Or -24, Oo. Eb. -501 B. ̀ mo½` AmhoV.

2. ‘Ü` h§Jm‘ XwéñVr :-

nrH$ nÜXVr {ZdS> H$aVmZm nmD$g H$Yr nS>ob ̀ mZwgma nrH$nÜXVr {ZdS>mdr. Owb¡Z§Va AmVm nmdgmMo AmJ‘Z hmoV Agë`mZo Zm{eH$ {d^mJmV Imbrb à‘mUo {nHo$ KoVm ̀ oVrb.

A) Owb¡À`m Xwgè`m n§YadS>çmV nmdgmMo AmJ‘Z Pmbo Agë`mZo gy`©’w$b, Vya, hþbJm, Ea§S>r, ~mOar ̀ mgmaIr {nHo$ KoVm ̀ oVrb. ̀ m‘Ü`o gw`©’y$b + Vya (2:1), Vwa + Jdma (1:2), ~mOar + Vya (2:1) ̀ mà‘mUo Am§Va{nHo$ hr KoVm ̀ oVrb.

~) Oa Am°Jï>À`m n{hë`m n§YadS>`mV nmdgmMo AmJ‘U Pmbo Va gy`©’y$b, Vya, Ea§S>r, hþbJm, qH$dm gw`©’y$b + Vya (2:1) ̀ mgmaIr {nHo$ KoVm ̀ oVrb.

H$) Oa Am°Jï>À`m Xþgè¶m n§YadS>çmV nmD$gmMo AmJ‘Z Pmbo Va gw`©’y$b d Ea§S>r ̀ mgmaIr {nHo$ ¿`mdrV Am{U aã~r ÁdmarMr bdH$a noaUr H$aVm ̀ oB©b.

àmá n[apñWVrV ‘wb ñWmZr Obg§YmaU H$aUo ‘hËdmMo

* I[an {nH$m§Mr noaUr gar-da§~m qH$dm ~§X gar-da§~m nÕVrZo H$amdr. eŠ`Vmo noaUr CVmè`mÀ`m AmS>ì`m {XeoZo H$amdr.

* noaUr joÌm‘Ü`o CVma Zgob Va 8 x 10 ‘r. AmH$mamMo dm’o$ (H§$nmQ>©‘|Q> ~§S>rJ ) nÕVrMm dmna H$amdm.

* noaUrgmR>r é§X gar-da§~m nÕVrMm Adb§~ H$amdm.

* noaUr joÌmbm H$‘r CVma Agë`mg g‘Vb noaUr d ‘emJV H$amdr.

* {nH$ CJdUr Z§Va hbŠ`m O{‘ZrV eoVmÀ`m

www.krishijagran.com{nH$ ì`dñWmnZ

51H¥$fr OmJaU Owb¡ 2015

Page 52: Krishi jagran marahti magazine july 2015

ho ¶mMo Img d¡{eîQ>ç Amho. nmZ JiVr Pmë¶mda ’w$bm§Mo S>oaoXma PwnHo$ ‘Z Am{U dmVmdaU àgÞ H$aVmV. ^aJƒ ’w$bm§À¶m VmQ>ì¶m§‘wio emo^oMo PmS> åhUyZ "{Jarnwîn' ~mJoMr emo^m dmT>{dVo.

ObX dmT>rÀ¶m {deof JwUm‘wio {Jarnwîn à{VHw$b n[apñWVrVhr AZwHy$b R>aVo. gå‘wI hdm‘mZmVhr OwidyZ KoUo ¶mbm ghO e³¶ Agë¶mZo ˶mMr OmonmgUr H$aUo gmono hmoVo. CnOVM H$‘r nmʶmda dmT>ʶmMr j‘Vm d Xd-Jmaì¶mgmR>r Ag{hîUyVm YmoaU d¥jbmJdS> d dZrH$aUmH$[aVm Iyn {H$’$m¶Vera R>aVo. amIPmo{~A‘ {OdmUy ¶mÀ¶m ‘wim§da ghOrdr nÕVrZo ghO[aVrZo JmR>r {dH${gV H$arV Agë¶mZo ZÌ pñWarH$aU à^mdrnUo Ho$bo OmVo. ~r éOʶmgmR>r ˶mda H$moUVrhr nyd© à{H«$¶m H$aUo JaOoMo Zgë¶mZo H$‘r IMm©V ‘moR>çm à‘mUmV ¶mMo CËnmXZ KoVm ¶oVo.

Mhm, H$m°’$s, H$moH$mo Aem Am{W©H$ÑîQ>çm ‘hÎdmÀ¶m {nH$m§gmR>r ¶mMr gmdbr Xe©Zr¶ R>aVo. ‘op³PH$mo‘ܶo ¶mbm 'Madre de Cacao' åhUOoM "H$moH$moMr AmB©' Ago g§~moYbo OmVo. e|Jm C§{Xam§Zm AmH${f©V H$arV Agë¶mZo

ídV {dH$mgmÀ¶m dmQ>oda MmbVmZm g|{ж eoVr, ^y‘r Ob d BVa g§gmYZm§Mm H$m¶©j‘, H$mQ>H$garZo dman H$aUo {ZH$S>rMo Pmbo Amho. H$‘rV H$‘r doimV, H$‘r IMm©V OmñVrV OmñV XO}Xma dZñnVrOݶ CËnmXZo d n¶m©daU gwb^ {eH$ñVm am~{dbm OmV Amho. ˶mV ImarMm na§Vw ‘mobmMm dmQ>m CMbUmè¶m ‘mZq~Xÿ {Jarnwînm~Ôb WmoS>³¶mV nmhÿ¶mV.

emór¶ ^mfoV {JarnwînmMo Gliricidia Sepium Ago Zm‘H$aU H o $b o AgyZ Leguminosae H w $imVrb Fabacque ¶m CnàH$mamV g‘m{dï> Ho$bo Amho. OJ^amV {Jarnwînmbm Gliricidia, Mata raton, Madre de Cacao,

Quick stick, Tree of Iron, Gamel Aem {d{dY ZmdmZo g§~moYbo OmVo. ""‘ܶ A‘o[aH$m Am{U ‘op³PH$moVyZ'' ¶mMm {dñVma OJ^a ngabm. doñQ> B§{S>O‘YyZ lrb§Ho$V Am{U ˶mZ§Va {Jarnwînmbm ^maVmV AmUb§ Job§. {deof åhUOo hr dZñnVr naàm§Vr¶ AgyZgwÕm ̂ maVmV Am{U ̂ maVr¶ CnI§S>mV CÎm‘[a˶m dmT>Vo. ¶mMm d¥j àH$ma nmZPS>r PwSw>nmV ‘moS>V AgyZ ’$m§Úm Am{U ImoS> haUmÀ¶m qeJmà‘mUo ’$mo’$mdVo. ¶mMr gmb JwiJwirV {hadQ> H$aS>çm a§JmMr AgyZ C§Mr gd©gmYmaUnUo 10-12 ‘rQ>a n¶ªV dmT>Vo. nmZm§Mm AmH$ma M‘À¶mgmaIm AgyZ ˶mda ‘oUga M‘H$ AmT>iVo. ¶mMr gmoQ>‘wio O{‘ZrV Imobda ngaV Agë¶mZo ‘mVr KÅ> Yê$Z R>odVmV. ~r Am{U e§oJm AmH$f©H$ JS>X H$miga-‘ê$Z a§JmÀ¶m AgVmV. àOZZ ~r éOyZ qH$dm 2-3 g|.‘r. OmS>rÀ¶m ’$m§Úm bmdyZ Ho$br OmVo. ~rO àgma hdo‘m’©$V hmodyZ nmdgmù¶mV Z¡g{J©H$[a˶m CJdyZ ¶oʶmV {JarnwînmMo à‘mU bjUr¶ Amho. {Zù¶m, nm§T>è¶m Jwbm~r a§JmM§ g§H$aU Agboë¶m a§J N>Q>m§Vrb ’w$bo nU©a{hV ’$m§Úmda ’w$bVmV

àm. åhoÌo ¶moJoe XÎmm̶ghmæ¶H$ àmܶmnH$, H$.H$m.dmK H¥${f ‘hm{dÚmb¶, Zm{eH$

‘mo~m.: 7350407254, B©-‘ob : [email protected]

~hþJwUr ~hþJwUr

{Jarnwîn{Jarnwîn

~hþJwUr

{Jarnwîn

www.krishijagran.com~hþJwUr {Jarnwîn

em

52 H¥$fr OmJaU Owb¡ 2015

Jh- lafni ekikjheks- 8975110601eks- 9561137258

vkeps ;sFks mPp izrhps Hkkthikyk jksis feGrhy-

ljLorh jksM] mxkao] rk- fuQkM] ft- ukf'kd ¼egkjk"Vª½

VkseWVks] <kscGh fejph] fidWMksj fejph] >saMw] dkjyh] okaxh] dksch ¶ykWoj]

Vjcqt] iibZ b- Hkkyhikyk jksis Vªs e/;s ;ksX; njkr feGrhy-

VkseWVks] <kscGh fejph] fidWMksj fejph] >saMw] dkjyh] okaxh] dksch ¶ykWoj]

Vjcqt] iibZ b- Hkkthikyk jksis Vªs e/;s ;ksX; njkr feGrhy-

Jh- fo".kw ekikjheks- 9689742689

Page 53: Krishi jagran marahti magazine july 2015

dmidramoYH$ Agë¶mZo eoVr AdOmam§À¶m ‘wR>r V¶ma H$aʶmgmR>r dmnaVmV.

àm‘w»¶mZo añVm XþV’$m © gmdbr XoUmam PmS>mV d¥jbmJdS>rgmR>r ¶mg AJ«H«$‘ {Xbm OmVmo. ‘Yw‘{jH$m nmbZmgmR>r ’w$bm§nmgyZ ‘w~bH$ à‘mUmV ImÚ CnbãY hmoVmo. gÚn[apñWVrV {JarnwînmMm dmna añ˶mÀ¶m H$S>oZo, eoVmÀ¶m ~m§Ymda, d¡¶{º$H$ ‘moH$ù¶m OmJoV d H¥${fd{ZH$s nÕVrV dmT>ë¶m‘wio ˶mÀ¶m ‘mJUrÀ¶m H$jm é§XmdV AmhoV.

Aem AZoH$ ~hþ{dY Aï>n¡by JwUm§‘wio {Xdg|{Xdg n¶m©daU g‘Vmob d Am¡Úmo{JH$ {dH$mgmV {JarnwînmMr ‘mJUr CÎmamoÎma dmT>V Amho.

{~¶m§À¶m godZmZo C§Xram§À¶m dmda H$‘r hmoVmo. gmb Am{U nmZo EH${ÌVnUo Vm§Ximgmo~V {eOdyZ V¶ma Pmboë¶m ^mVmMo godZ C§Xra‘marMo H$m‘ H$aVo. b°{Q>n ^mfoV Gliricidia Mm AW© "C§Xra‘ma' Agm hmoVmo. ¶mV AmT>iyZ ¶oUmè¶m Eicosatrienoic acid ¶m {d{eï> KQ>H$Ðì¶m‘wio S>mgm§Mm AQ>H$md H$aVm ¶oVmo. {JarnwînmMr dmT> ‘moR>çm g§»¶oZo Agboë¶m ^mJmV ‘ÀN>am§Mm àmXþ^m©d H$‘r à‘mUmV AmT>iVmo. ¶mÀ¶m dmiboë¶m nmZm§Mr Am{U H$m§Úm§Mr Ywar Ho$ë¶mZo S>mg {nQ>mibo OmVmV.

g‘{eVmoîU d CîU H${Q>~§Xr¶ àXoemV eoVm^modVmbr O¡{dH$ Hw§$nUmgmR>r, dmam amoYH$ åhUyZ ¶mMm ‘moR>çm à‘mUmV dmna Ho$bm OmVmo. nmZm§Mm bJXm H$ê$Z ˶mZo Jwam§Zm Am§Kmoi KmVë¶mZo ˶m§À¶m earamdarb nanmoftMm Ìmg {Z¶§ÌUmV R>odVm ¶oVmo. ‘wim§Mr dmT> O{‘ZrV Imobda ngaë¶mZo ImbÀ¶m Wam§Vrb nmUr d BVa Amdí¶H$ KQ>H$Ðì¶o emoyZ Koʶmg ‘XV hmoV. nmZo Z̶wº$ nmofH$ Ðì¶m§Zr ¶wº$ Agë¶mZo nmbmnmMmoim h[aV IVmH$[aVm Cn¶moJmV AmUVmV. g|{ж eoVrH$S>o dmQ>Mmb dmT>{dʶmV ¶mMm dmQ>m ‘mobmMm R>aV Amho. nmZm§Mr ^wH$Q>r nmʶmV {‘giyZ ̂ mOboë¶m OI‘oda bmdë¶mg Xmh H$‘r hmoVmo. Yya Z H$aVm OiʶmMr j‘Vm Agë¶mZo ñd¶§nmH$mgmR>r B§YZ åhUyZ ¶mMm dmna gmo¶rñH$a Amho. PQ>nQ> dmT> hmoV Agë¶m H$maUmZo 'Quick Stick' Aer ¶mMr »¶mVr Amho. bmHy$S>

www.krishijagran.com~hþJwUr {Jarnwîn

53H¥$fr OmJaU Owb¡ 2015

Page 54: Krishi jagran marahti magazine july 2015

‘wÌàd¥Îmr H$‘r H$aÊ`mgmR>r H$ƒr Ho$ir dmidyZ ~Zdboë`m nmdS>aMm Cn`moJ hmoVmo. ewH«$ Xm¡~©ë`, [ó`m§‘Ü`o A§Jmdarb OmUo B. [dH$mamV [nH$bobo Ho$i Cn`wº$ Am¡fY R>aVo.

100 J«°‘ ImÊ`m`mo½` Ho$irVrb AÞÐì`o nwT>rbà‘mUo : nmUr - 61.4%, eH©$am (H$m~mohm`S´oQ>g) 36.4%, à[WZo (àmoQ>rÝg) 1.3, [ñZ½Ym§e (’°$Q>g) 0.2%, I[ZOÐì`o 0.7%, MwZm 0.01%, ñ’w$aX 0.05%, bmoh 0.04%, OrdZgÎd ~ 1-150 [‘brJ«°‘, [a~moâbodrZ 30 [‘brJ«°‘, [ZH$moQ>rZ Amåb 0.3 [‘brJ«°‘, OrdZgÎd H$ 1-1 [‘brJ«°‘, Cî‘m§H$ 153 H°$bar.

OmVr : 30-35 dfm©nwdr© Ho$ir XmoZ AmUo S>PZ hmoVr. Vr Ho$ir gmYmaU 15 Vo 30 ê$. S>PZ ̀ m MT>çm ̂ mdmZo [dH$br Var Ho$irMo joÌ dmT>{dÊ`mÀ`m ‘`m©Xm AmhoV. H$maU bmJdS>rgmR>r hmoUmam ^anya IM©, nmÊ`mMr dmT>Vr JaO [Q>H$mdynUm‘wio ‘mJUr Oar dmT>br Var CËnÞ KQ>V Mmbbo Amho. Ë`mMà‘mUo ‘hÎdmMo H$maU åhUOo CËnmXH$ eoVH$ar `mnmgyZ Vo àË`j {JèhmB©H$mn¶ªV nmohM[dVmZm hmoUmam XbmbrMm A’$mQ> IM© `m‘wio CËnmXH$ eoVH$ar ̀ mbm ̂ md H$‘r [‘iVmo Am[U J«mhH$mbm OmXm XamZo Ho$ir IaoXr H$amdr bmJVo. Ho$irÀ`m Aem OmVr [Z‘m©U ìhmì`mV H$s OoUoH$ê$Z eoVH$ar `m§Zm bmJdS>rMm IM© H$‘r `oD$Z Ho$irMo A[YH$ CËnmXZ [‘imdo.

1) ~gamB© : ~gamB©H$m hr OmV nZm‘m [dëQ> (Panama

Wilt) ‘wio hmoUmar `m ~§Mr Q>m°n amoJmg (Buchy top

Diasease) à[VH$maH$ AgyZ ~wQ>H$s Amho. ‘moR>çm AmH$mamMo KS> AgVmV. H$ënVê$ g|[Ð` IVmg Mm§Jbm à[VgmX XoV AgyZ CËnmXZmV dmT> hmoVo. [hdmù`m‘Ü`o n¸$ Ho$ir [ndù`m a§JmÀ`m hmoVmV Va CÝhmù`m‘Ü`o [haì`m a§JmMrM amhVmV. `m OmVrÀ`m Ho$ir bdH$a Iam~ hmoVmV. `m OmVrÀ`m ’$im§Zm ~mH$ AgVmo. dobMr gmaIr EH$X‘ gai ̀ oV Zmhr.

aVm‘Ü`o Am§ã`mZ§Va Ho$irÀ`m bmJdS>rMm Xwgam H«$‘m§H$

AgyZ Ho$irMr bmJdS> ~mamhr ‘{hZo H$aVmV. na§Vw ~XbË`m ‘mH©o$Q>Mm Aä`mg H$aVm Ho$irMr bmJdS> `mo½` doir Ho$ë`mg ’$m`Xoera R>aVo. H$maU Am°ŠQ>mo~a‘Ü`o Xgè`mÀ`m gw‘mamg ‘mH©o$Q>‘Ü`o ‘moR>çm à‘mUmV Ho$irMr AmdH$ Pmë`mZo ̂ md KgaVmV. Xgè`mZ§Va Ho$irMo Xa KgaVmV Vo ‘mM©n`ªV H$‘rM amhVmV. E[àb, ‘o, OyZ ‘[hÝ`m‘Ü`o Ho$irbm Xa OmñV [‘iVmo. Voìhm ‘§XrMm H$mi bjmV KoD$Z 2-3 ‘[hZo C[eam åhUOo [S>g|~a - OmZodmar‘Ü`o bmJdS> Ho$ë`mg ̂ anya Z’$m [‘iVmo.

Ho$irMo AmhmamVrb ‘hÎd : gd©gm‘mÝ`m§Zm nadS>Umao Am{U df©^a CnbãY hmoUmè`m ̀ m Ho$irMm CËnmXZmÀ`m ~m~VrV OJmV ̂ maVmMm n[hbm H«$‘m§H$ bmJVmo. Ho$ir‘Ü`o E, ~r d gr `m OrdZgÎdmMo à‘mU OmñV AgVo. Ho$i ho Jwê$, [ñZ½Y, ‘Yya, H$fm` (VwaQ>) d erV JwUm§Mo AgyZ dmV[nÎmem‘H$ d H$ndY©H$ Amho. H¥$‘r‘wio nmR>rda, N>mVrda nm§T>ao S>mJ `oVmV Ë`mbm gwa‘m åhUVmV. `mda hiX Am[U Ho$irMm Ja bmdë`mg nm§T>ao S>mJ OmVmV. g§S>mgmdmQ>o aº$ nS>V Agë`mg [nH$bobo Ho$i Imdo. Ë`mZo aº$ nS>Uo d Owbm~ Wm§~VmV. ‘wVIS>çm‘Ü`o IS>m Agë`mg Ho$irÀ`m gmonQ>mMm ag XoVmV, Ë`m‘wio ‘wVIS>m nS>Ê`mg ‘XV hmoVo. ImoH$ë`m‘Ü`o H$’$ gwQ>V Zgë`mg Ho$ir ImÊ`mg Úmdr, Ë`mZo H$’$ gwQ>Vmo. aº$ [nÎm [dH$mamV Ho$i’w$bmMr ^mOr qH$dm [nH$bobr Ho$ir ImÊ`mg Úmdr. Ë`mZo earamVyZ aº$ ~mhoa nS>Uo Wm§~Vo. bKdr AS>ë`mg Ho$irÀ`m H§$XmMm bon ~|~rÀ`m Imbr bmdVmV. à‘ohm‘Ü`o (‘Yw‘ohmV)

Ho$ir Ho$ir bmJdS> bmJdS> V§ÌkmZV§ÌkmZ

Ho$ir bmJdS> V§ÌkmZ

ghmæ`H$ àmÚmnH$ [d. H¥$. ‘. [hdam ~w.

lr. gmJa amdoH$a, S>m°. namJ VwaIS>o

lr. {XnH$ {ZH$‘, lr. [dîUy H$mH$S>o

www.krishijagran.comHo$ir bmJdS> V§ÌkmZ

^m

54 H¥$fr OmJaU Owb¡ 2015

Page 55: Krishi jagran marahti magazine july 2015

dmè`mbm ~ir nS>Vo. åhUyZ [hMm àgma Pmbm Zmhr.

2) gr. Amo. 1 : Vm[‘iZmSy> amÁ`mV [dê$nmjr ̀ m S>m|Jar Ho$irÀ`m OmVrer g§H$a H$ê$Z hr ZdrZ g§H$[aV OmV [Z‘m©U H$aÊ`mV

Ambr Amho. hr OmV bmS>oZ x ‘wgm ~mëdr[P`m‘m ̀ m g§H$ambm H$Xmbr ̀ m Zamer g§`moJ H$ê$Z gr. Amo. 1

hr OmV [Z‘m©V H$aÊ`mV Ambr Amho. {dê$nmjr hr S>m|Jar Ho$irMr OmV ‘¡XmZr ^mJmV bmdbr AgVmZm {VMr Md d ñdmX H$‘r hmoVmo. na§Vw gr. Amo. 1 OmV ‘¡XmZr gnmQ>r joÌmdagwÕm [dê$nmjrgmaIrM Md d ñdmX XoVo. [dê$nmjr OmVrMm KS> V`ma ìhm`bm 17 ‘{hZo bmJVmV Va gr. Amo. 1 OmVrbm 14 Vo 14&& ‘[hZo bmJVmV.

O‘rZ : ^mar H$gXma, ^wg^werV, nmÊ`mMm Mm§Jbm [ZMam hmoUmar, g|[Ð` nXmW©`wº$ JmimMr gwnrH$ O‘rZ Ho$irg ‘mZdVo. Ho$irMr

‘wio ’$ma Imobda OmV Zgë`mZo ‘Ü`‘ Vo H$‘r ImobrÀ`m O[‘ZrV XoIrb bmJdS> H$aVm `oVo. ‘mÌ ho nrH$ ImXmS> Agë`mZo H$‘r ImobrÀ`m O[‘ZrVyZhr Mm§Jbo CËnmXZ KoÊ`mgmR>r AÞÐì`mMm ̂ anya nwadR>m H$aUo JaOoMo AgVo, Ë`mgmR>r OmñVrV OmñV g|[Ð` IVmMm dmna H$amdm. g|[Ð` IVm‘wio O[‘ZrV Amobmdm Yê$Z R>odÊ`mMr j‘Vm dmT>Vo. IS>H$mi qH$dm Om§ä`m

IS>H$mÀ`m O[‘ZrV g|[Ð` nXmWm©Mo à‘mU H$‘r Agë`mZo Aem O[‘ZrV bmJdS> Ho$br OmV Zmhr

qH$dm H$‘r à[VÀ`m ‘mZë`m OmVmV. ImadQ> O[‘Zr Ho$irbm MmbV ZmhrV. jmam§Mo eoH$S>m à‘mU 8.05 À`m da Joboë`m O[‘Zr Ho$ir bmJdS>rg A`mo½` AmhoV. O[‘ZrVrb WmoS>çm à‘mUmVrb

MwZIS>r Ho$irbm Cn`wº$ R>aVo. gm‘y (pH) WmoS>m AëH$br`wº$ Agë`mg MmbVmo.

[d^mJdma Ho$ir~m~V O[‘ZrMr [ZdS> gm§Jm`MoM Pmë`mg OiJmd {OëømV Vmnr Imoè`mVë`m ‘Ü`‘ ImobrÀ`m H$mù`m

2) lr‘§Vr : bm§~ AmH$mamMr Ho$ir AgyZ ‘hmamï´>m‘Ü`o ImZXoe ^mJmVrb ̀ m Ho$itZm ‘moR>çm à‘mUmV ‘mJUr AgVo. BVa ̂ mJmVrb Ho$irnojm `m ^mJmVrb Ho$ir gag R>aVmV. ~hþYm Vmo ‘mVr Am[U hdm‘mZmMm JwUY‘© Agmdm. Ho$ir Cƒ XOm©Mr, ’$i XoIUo d ì`d[ñWV AgVo. MdrV ’$magm ’$aH$ ZgVmo. ‘amR>dmS>m ^mJm‘Ü`o `m OmVrÀ`m Ho$ir [MdQ> dmQ>VmV. JmoS>rbm H$‘r AgVmV. EH$m PmS>mÀ`m KS>mg gmYmaUnUo 10 ’$Ê`m AgVmV. EH$m ’$Ur‘Ü`o 18 Ho$ir AgVmV. [hadr gmb Jmob AgVo. ’$Ê`m‘Yrb A§Va OmñV AgyZ ImbÀ`m ’$Ê`m Mm§Jë`m nmogboë`m AgVmV.

3) dobMr : ̀ m OmVrMr Ho$ir EH$X‘ gai `oVmV. AmH$ma bhmZ AgyZ gmb nmVi AgVo. Ho$ir dOZmbm H$‘r AgVmV. na§Vw ^md Mm§Jbm [‘iVmo. H$Zm©Q>H$ ^mJmVrb `m OmVrÀ`m Ho$itZm E[àb, ‘o ‘[hÝ`m‘Ü`o OmXm AmdH$ Agboë`m Ho$irg 8000 ê$. Q>Zmà‘mUo Xa [‘iVmo. ’$imMm a§J bmb AgVmo. nmdgmim gwê$ Pmë`mda bmJdS> H$aVmV. 4) gmoZHo$ir : ‘hmamï´>mVrb nwUo {OëømVrb OwÞa ̂ mJm‘Ü`o `m OmVrMr bmJdS> [XgyZ ̀ oVo. ̀ m OmVrÀ`m Ho$ir dobMrÀ`m AmH$mamgma»`m ̀ oVmV.

5) bmbHo$ir : `m OmVrg `oam, AmaVr, M§Ðm~mbo, MoZ H$Q>br, MoZ dmPB© Aerhr Zmdo AmhoV. AmH$f©H$ bmb Om§^iQ> a§JmMr ’$io A[YH$ n¡go [‘idyZ XoUmar OmV Amho. KS>mMm Xm§S>m, nmZmMm XoR> Am[U PmS>mMm ~w§Ym bmbga a§JmMm AgVmo. PmS>o 7 Vo 8 ’w$Q> C§MrMr AgVmV. KS>mV 5 Vo 8 ’$Ê`m AgyZ àË`oH$ ’$UrV gmYmaU 12 Vo 14 Ho$ir AgVmV. Ho$ir WmoS>rer dH«$mH$ma AgyZ OmS> gmbrMr, Ja JmoS>, Zma§Jr [ndiga a§JmMm AgVmo.

6) J«°ÝS> Z¡Z : H°$ìhoÝS>rer ̀ m ~wQ>Š`m OmVrVë`m Ho$irV J«°ÝS> Z¡ZMm g‘mdoe hmoVmo. H°$ìhoÝS>rer `m dJm©Vrb hr gdm©V ~wQ>H$s OmV. Ho$irMo àM§S> CËnmXZ d {Z`m©V H$aUmè`m ‘Ü` d X{jU A‘o[aH$Z XoemV `m OmVrZo AmVm àdoe Ho$bm Amho. ~wQ>Ho$nUm‘wio hr OmV Omo‘Xma dmè`mbm ̀ eñdrnUo Vm|S> XoD$ eH$Vo. H°$ìhoÝS>rerÀ`m BVa OmVtnojm hr OmV 30 Q>¸o$ A[YH$ CËnmXZ XoVo. `m OmVrV [nbo XoÊ`mMo à‘mU OmñV Amho. ~wQ>Ho$nUm‘wio nmZm§Mm ngmam 20 Q>¸o$ H$‘r Agë`m‘wio EH$ar OmñV PmS>m§Mr g§»`m ~gdVm ̀ oVo. ‘mÌ hr OmV nmÊ`mMr H$‘VaVm d nmUr gmMyZ amhUo ̀ m n[a[ñWVrbm Vm|S> XoD$ eH$V Zmhr. H$‘r Vmn‘mZmbm BVa R>|JÊ`m H°$ìhoÝS>rernojm hr OmV OmñV ̀ eñdrnUo Vm|S> XoD$ eH$Vo.

g§H$aaV Ho$irÀ`m OmVr :

1) ~moS>b‘g AëQ>m’$moQ>Q> : OmJ[VH$ ñVamda V`ma Ho$bobr n[hbr Ho$irMr g§H$[aV OmV. J«mo[‘eob ̀ m à[gÕ OmVrda nmZm‘m

amoJmMm àmXw©^md hmoD$Z àM§S> ZwH$gmZ Pmbo. Voìhm J«mo‘‘eob x [ngm§J [bbrZ `m OmVtMm g§H$a H$ê$Z 1962 gmbr O‘oH$mV hr OmV [Z‘m©U H$aÊ`mV Ambr. hr OmV C§M Agë`m‘wio OmñV

www.krishijagran.comHo$ir bmJdS> V§ÌkmZ

55H¥$fr OmJaU Owb¡ 2015

Page 56: Krishi jagran marahti magazine july 2015

Va 12 ‘[hÝ`m§À`m AmV Ho$irMo KS> H$mnUrg `oVmV. Vr H$mnUr 2-3 ‘[hZo MmbVo. H$m§Xo~mJ (Am°ŠQ>mo~a) bmJdS>rMr dmT> hr gmdH$me hmoV Agbr Var Vr nwU© hmoVo. OyZ bmJdS>rMo nrH$ PnmQ>çmZo dmT>Vo. ‘mÌ Ë`mÀ`m ’$imMm XOm© d JwUdÎmm H$‘r AgVo. [edm` OyZ bmJdS>rnojm Am°ŠQ>mo~a bmJdS>rÀ`m ’$imMm [Q>H$mD$nUm A[YH$ AgVmo. [edm` Am°ŠQ>mo~a bmdUr hr [~Ja h§Jm‘mV `oV Agë`m‘wio ‘Owa ñdñV [‘iVmV. Ë`m‘wio Iw§Q> H$mT>Ê`mMm d JÈo> bmdUrMm IM© H$‘r `oVmo. Zoh‘r Am°JñQ> Vo Am°ŠQ>mo~a hm Ho$irMm h§Jm‘ AgVmo. ‘mÌ H$m§Xo~mJ bmJdS>rMr Ho$ir ’o$~«wdmar Vo E[àb‘Ü`o ~mOmamV `oV Agë`mZo Am[W©H$ ’$m`Xm OmñV hmoVmo.

OiJmd {OëømVrb [MZmdb, Hw§$^maIoS> `m ^mJmV [R>~H$ [g§MZmZo nmÊ`mMr gmo` H$ê$Z am‘Zd‘r qH$dm hZw‘mZ O`§VrÀ`m doiog ‘mM© - E[àb ZdrZM bmJdS> hmoD$ bmJbr Amho. ô`m H$mimV bmdbobr Ho$ir E¡Z CÝhmù`mV Xwgar ’$io ZgVmZm `oVo. Ë`m‘wio ~mOma^md Mm§Jbo [‘iVmV.

~oÊ`m§Mr [ZdS> : Ho$irMr A[^d¥Õr ~oUo, ‘wZdo (JÈo>) nrng© `mnmgyZ H$aVmV. ‘wZdo åhUOo nmZmgH$Q> JS²>S>çmMm dmna H$aVmV. Ë`m‘Ü`o Vbdmargma»`m Aé§X d é§X nmZm§Mo XmoZ àH$ma AgVmV. X‘Q> hdm‘mZmÀ`m ^mJmV A[^d¥ÕrgmR>r ‘wZì`m§Mm dmna H$aVmV. H$moaS>çm d CîU hdm‘mZmÀ`m ̂ mJmV ‘wZì`mMr nmZo H$mnyZ am[hbobo JÈo> dmnaVmV. JÈo> [ZdS>VmZm Vbdmargma»`m Aé§X nmZm§À`m ‘wZì`m§Mo JÈo> dmnamdoV. ‘wZì`m§Mo JÈo> e|S>çmH$S>o [Z‘wiVo AgmdoV. JS²>S>çm§gmR>r [ZdS>boë`m ‘mV¥d¥jmÀ`m KS>m§Zm H$‘rV H$‘r AmR> Vo Xhm ’$Ê`m Agmì`mV. Iw§Q> H$mnë`mZ§Va Ë`mnmgyZ ’w$Q>bobo Ago Mm§Jbo dmT>bobo, Omo‘Xma Vbdmargma»`m nmË`mgmaIr nmZo Agbobo JÈo> ImoS>mnmgyZ hiydmanUo AbJ H$ê$Z ¿`mdo. ‘wù`m§Mr e|S>o N>mQ>Ur H$amdr. ’w$Q>bobm H$m|~ gw‘mao 30 g|‘r bm§~rMm R>odyZ e|S>o N>mQ>Ur H$amdr. gmYmaU ZmaimÀ`m AmH$mamMo AYm© Vo EH$ {H$bmo dOZmMo JÈo> bmJUrgmR>r dmnamdo. åhUOo Ë`mMr dmT> Omo‘mZo hmoD$Z CËnÞhr dmT>Vo.

bmJdS>rVrb A§Va : bmJdS>rVrb A§Va ho Ho$irÀ`m OmVrÀ`m dmT>rda d O[‘ZrÀ`m gwnrH$Voda Adb§~yZ AgVo. bmJdS>rVrb A§Va OmñV Agë`mg PmS>m§Mr dmT> Mm§Jbr hmoVo VgoM KS> bdH$a

bmJyZ ‘moR>o `oVmV. ’$im§Mr àVhr Mm§Jbr amhVo. nU A§Va H$‘r Agë`mg PmS>m§Mr g§»`m dmTy>Z

EHy$U CËnmXZ dmT>Vo. ‘mÌ ’$im§Mm AmH$ma d àV [~KS>Vo.

KS> V`ma hmoÊ`mg O m ñ V H $ m i bmJVmo. naXoemV

H o $ i r

O[‘ZrV bmJdS> ‘moR>çm à‘mUmV H$aVm `oVo. H$moH$U ^mJmVrb Om§ä`m O[‘Zr Ho$irgmR>r `mo½` g‘OVmV. R>mUo {OëømV g‘wÐH$mR>mMr aoVmS> O‘rZ X»IZ‘Ü`o AmT>iUmè`m Imob d Vimer ‘wa‘mS> O[‘Zr ‘Ü`‘ H$mù`m Za‘ Vm§~S>çm O[‘Zr VgoM JwOamVÀ`m Imob na§Vw hbŠ`m JmbmÀ`m O‘‘ZrV Ho$br `eñdraaË`m ̀ oVo.

hdm‘mZ : Ho$ir ho CîU H$[Q>~§YmVrb ’$inrH$ AgyZ Ë`mg CîU d X‘Q> hdm‘mZ Mm§Jbo ‘mZdVo. Ho$irÀ`m nmZm§À`m Mm§Jë`m dmT>rgmR>r 23 S>r. Vo 28 S>r. g|Q>rJ«oS> Vmn‘mZ Am{U Ho$irÀ`m KS>mÀ`m dmT>rbm WmoS>o A[YH$ 29 S>r Vo 30 S>r. g|Q>rJ«oS> Vmn‘mZ A[YH$ ’$m`Xoera R>aVo. CîU H$[Q>~§YmV C§M OmVrÀ`m ’°$ìhopÝS>er Ho$irÀ`m nmZm§Mr dmT> 16 S>r. g|Q>rJ«oS> Vmn‘mZmImbr Wm§~Vo. Amnë`mH$S>rb [hdmù`mVrb Vmn‘mZ 12 S>r. g|Q>rJ« oS>nojm H$‘r qH$dm CÝhmù`mVrb Vmn‘mZ 40 S>r. g|.J«o. nojm A[YH$ Agë`mg [nH$mÀ`m dmT>rda d KS>mÀ`m dmT>rda [dn[aV n[aUm‘ KSy>Z `oVmo. 29 S>r. Vo 22 S>r. g|.J«o. nojm H$‘r Vmn‘mZmV bmoh gmoSy>Z gd©M AÞÐì`mMo J«hU H$aÊ`mMo à‘mU H$‘r hmoVo. A[YH$ Vmn‘mZmV Ho$irÀ`m ‘wù`m ~moam°Z ho 10 nQ>rZo OmñV J«hU H$aVmV. nmbme, gmo[S>`‘, MwZm, bmoh Am[U OñV 3 Vo 4 doim OmñV J«hU H$aVmV. ZÌ, ñ’w$aX, ‘°¾o[e`‘, ‘±JZrO, Vm§~o OmñV J«hU Pmbo Va W§S> hdm‘mZ Ho$ir V`ma hmoÊ`mMm H$mbmdYr dmT>Vmo. [edm` H$m`‘ñdê$nr Ho$irMo nrH$ KoVbo OmVo. Ë`m ̂ mJmV [nbo ~mhoa nS>Uo ‘hÎdmMo AgVo. na§Vw Ë`m [R>H$mUr [nbo H$‘r ~mhoa nS>VmV.

bmJdS>rMm h§Jm‘ : hdm‘mZmMm Ho$irÀ`m dmT>rda, KS> `oÊ`mÀ`m H$mbmdYrda d KS> V`ma hmoÊ`mÀ`m H$mbmdYrda n[aUm‘ hmoV AgVmo. Ë`m‘wio hdm‘mZmZwgma Ho$ir bmJdS>rMm ‘mog‘ hm ~XbV AgVmo. OiJmd-ImZXoe ^mJmV XmoZ doiobm Ho$irMr bmJdS> H$aVmV. Ë`m XmoZ h§Jm‘m§Zm ‘¥J~mJ d H$m§Xo~mJ åhUVmV. ‘¥J ~mJoMr bmJdS> ‘w»`V: OyZ ‘[hÝ`mV H$aVmV. OyZ Z§Va A[eamZo bmJdS> Ho$ë`mg [hdmù`mV nS>Umè`m W§S>r‘wio PmS>mMr dmT> Iw§Q>Vo d ’$iYmaUoMm H$mi bm§~Vmo. Ë`mgmR>r nmdgmù`mÀ`m gwédmVrg qH$dm nmÊ`mMr gmo` Agë`mg ‘o ‘[hÝ`mÀ`m Xwgè`m n§YadS>çmV bmJdS> H$amdr. Ë`m‘wio nwT>o W§S>r nS>Ê`mÀ`m AJmoXa dmT>rg OmñV AZwHy$b H$mi [‘iVmo. Ë`m‘wio ~mJ bdH$a V`ma hmoD$Z CËnmXZmVhr dmT> hmoVo.

H$m§Xo~mJ bmJdS>rMm H$mbmdYr hm gßQ>|~a Am°ŠQ>mo~a‘Ü`o Mmby hmoVmo Vo [S>g|~an¶ªV M m b V m o . b m J d S > r Z§Va

www.krishijagran.comHo$ir bmJdS> V§ÌkmZ

56 H¥$fr OmJaU Owb¡ 2015

Page 57: Krishi jagran marahti magazine july 2015

Ho$imdarb gmb `m§Mo à‘mU 35:1 qH$dm 40:1 AgVo. H$mT>UrÀ`m doir daÀ`m ’$UrnmgyZ 20 Vo 25 go‘r bm§~rMm Xm§S>m R>odyZ KS> H$mnmdm Am[U Vmo Ho$irÀ`m nmZm§da O[‘Zrda R>odmdm. KS>mVrb eodQ>À`m (ImbÀ`m) ’$UrVrb Ho$ir Oa bhmZ Agob Va Vr H$mnyZ H$mT>mdr. [Z`m©VrgmR>r Ho$ir hr ‘moR>r, AmH$f©H$ AgUo Amdí`H$ AgVo. Va H$mhr doiog KS>mVrb ’$Ur‘Yrb H$mhr Ho$ir bhmZ amhVo. Ë`mgmR>r doirM gám‘¥V Am¡fYm§À¶m ’$dmaÊ`m Ho$ë`m Va nwU© KS>mVrb gd© ’$Ê`m§Mm d Ho$irMm AmH$ma ‘moR>m, EH$gmaIm, AmH$f©H$ [‘iVmo. Ë`m‘wio H$mT>UrÀ`m 8-10 [Xdg AJmoXa bhmZ Ho$irÀ`m [daiÊ`mMm IM© H$‘r hmoVmo. [edm` hr bhmZ Ho$irXoIrb nwU© nmogë`m‘wio CËnmXZmV dmT> hmoVo.

gmR>dU : KS> H$mT>UrZ§Va 10 Vo 15 [‘[ZQ>o nmÊ`mV ~wS>dyZ R>odmdoV, åhUOo KS>mMo Vmn‘mZ H$‘r hmoD$Z Ord amgm`[ZH$ à[H«$`m ‘§XmdVo, VgoM KS>mdarb OrdmUy nmÊ`m‘wio YwdyZ OmVmV. Ë`m‘wio gmR>dUwH$sMm ([Q>H$mD$j‘VoMm) H$mi dmT>Vmo.

KS>mMr H$mT>Ur H$aVmZm H$mnboë`m Xm§S>çmbm n°ao’$Z ‘oU qH$dm ìh°gbr bmdVmV. dmhVwH$sV qH$dm gmR>dUyH$sV ~waerMm àmXw©^md hmoV Zmhr. Ë`m‘wio ~waer‘wio Ho$ir gS>Ê`mbm à[V~§Y hmoVmo. [edm` Ho$ir AmH$f©H$ [XgyZ OmñV [Xdg [Q>H$VmV.

`m à[H«$`ogmR>r 100 KS>m§Zm AYm© {H$bmo ‘oU nwaogm hmoVmo. Ho$ir gmR>dUwH$sgmR>r gmYmaUV: 13 Vo 15 S>r. go[ëgAg Vmn‘mZ d 80 Vo 85% AmЩVm Agë`mg 18 Vo 22 [XdS> [Q>H$mD$nUm dmT>Vmo. 13 S>r. go[ëgAgÀ`m Imbr Vmn‘mZ Joë`mg Ho$ir H$mù`m nSy>Z Iam~ hmoVmV. Ë`mgmR>r [eVJ¥hmMm dmna H$amdm. [nedrbm bhmZ bhmZ [N>Ð nmSy>Z Ho$ir R>odë`mg 10 Vo 12 [Xdg [Q>H$VmV. nmoQ>°[eA‘ na‘±JZoQ>Mo IS>o [nedrV R>odë`mg Ho$ir [nH$Ê`mMr [H«$`m ‘§XmdVo. H$maU Ho$ir [nH$Ê`mg H$maUr^yV R>aUmao B[WbrZ dm`y ho IS>o emofyZ KoVmV.

[Z`m©V H$amd`mMr Agë`mg Ho$irÀ`m KS>mMm AmH$ma d àV ̀ mbm OmñV ‘hÎd AgVo. Aemdoir XmoZ PmS>m§Vrb A§Va OmñV R>odVmV.

gmYmaUnUo Ho$irMr bmJdS> 1.8 x 1.8 ‘r. A§Vamda H$aVmV. OiJmd ̂ mJm‘Ü`o XmQ> A§Va AgVo. Á`m ’$Ê`mVrb A§Va (gm§Ym)

A[YH$ AgVo Ë`m ’$Ê`mVrb Ho$ir A[YH$ nmogë`m OmVmV. 10' x 10' A§Va R>odyZ 4-4 ImoS>o (16 ImoS>o) bmJVmV. Z§Va 3 VmoS>VmV d `m ImoS>m§Mo IV V`ma H$aVmV. bmJU ~hþVm§er Mm¡ag nÕVrZo

H$aVmV 30 x 30 x 30 g|‘r. AmH$mamMo IÈo> KoD$Z Ë`m‘Ü`o nyU© Hw$Obobo eoUIV, nmbm-nmMmoim Am{U H$ënVê$ g|[Ð` IV 250 J«°‘ d àmoQ>oŠQ>§Q> Am`wdo©{XH$ Am¡fY 25 J«°‘ Q>mHy$Z ImoS> bmdë`mg dmT> bdH$a hmoVo.

‘wUdo bmJdS> : Ho$irÀ`m bmJdS>rgmR>r AÜ`m© Vo EH$ {H$bmo dOZmMo

‘wZdo (Suckers) 2 Vo 3 ‘[hZo OwZr {ZdS>mdoV. W§S>rÀ`m H$mim‘Ü`o dmT> bdH$a hmoV Zmhr. Voìhm bmJdS> H$aVodoir O[‘©ZoQ>a d àmoQ>oŠQ>§Q>‘Ü`o ImoS> g§nwU©nUo ~wS>dyZ bmdë`mg dmT> bdH$a d ì`d[ñWV hmoVo.

Ivo : amgm`[ZH$ IVo A[O~mV dmnê$ Z`oV. Z¡g[J©H$ g|[Ð` IVo (eoUIV, H§$nmoñQ> IV), H$ënVê$ g|[Ð` IV dmnaë`mZo Ho$ir Mm§Jbr nmogbr OmVmVM [edm` O[‘ZrMr ^m¡[VH$ d O¡[dH$ gw[nH$Vm gwYmaÊ`mg ‘XV hmoVo. Ë`mgmR>r bmJdS>rÀ`m doir àË`oH$ IS²>S>çmV 250 J«°‘ H$ënVê$ g|[Ð` IV eoUIVm~amo~a Úmdo. Z§Va 2 Vo 2&& ‘[hÝ`m§Zr gmYmaU PmS>o 2 Vo 3 ’w$Q> C§MrMr Pmë`mda àË`oH$s 250 J«°‘ H$ënVê$ IV Úmdo. Z§Va Ho$iH$‘i [ZKVodoir 500 J«°‘ Am{U Ë`mZ§Va 1 ‘[hÝ`mZo 500 Vo 750 J«°‘ H$ënVê$ IV [R>~H$ Odi qH$dm ~m§JS>r nÕVrZo Úmdo. Mm¡’w$brda bmJdS> Agë`mg hþ§S>r^modVr Úmdo.

nmUr : [hdmù`m‘Ü`o 10 [Xdgm§À`m A§VamZo nmUr Úmdo. CÝhmù`m‘Ü`o 6 Vo 7 [Xdgm§À`m A§VamZo nmUr XoUo Amdí`H$ Amho. [R>~H$ [g§MZ Ho$ë`mg CËnÞ Mm§Jbo `oVo. doioda [nH$mMr ^yH$ ^mJVo. nmUr H$‘r Agboë`m [R>H$mUr H$ënVê$ g|[Ð` IVmMm dmna Ho$ë`mg KS> Mm§Jbm hmoVmo. H$ënVê$ hdoVrb ~mîn emofyZ KoV Agë`mZo Aem [R>H$mUr daXmZ R>aVo d Ë`mMm ’$m`X ImZXoe, [dX^©, ‘amR>dmS>çmVrb A[V CÝhmù`mVrb A[V CîU 38 Vo 44 S>r. g|.J«o. ̀ m Vmn‘mZmVhr H$ënVê$ daXmZ R>aVo.

[Z`m©VrgmR>r nmR>dm`À`m Ho$irMr H$mT>Ur :

* Ho$irMo KS> H$mT>Ê`mnwdr© ~mJobm AmR>dS>m^a AJmoXa nmUr XoUo ~§X H$amdo. Ë`m‘wio KS>m§Mr H$mT>Ur Am{U eoVmVyZ dmhVyH$ H$aUo gmoB©Mo hmoVo.

* ~mJo‘Ü`o VmËnwaVm [Zdmam C^mê$Z VoWo KS>mÀ`m ’$Ê`m doJù`m H$amì`mV. KS>mda ‘oUmMm qH$dm ~waerZmeH$mMm dmna H$aUo gmoB©Mo hmoVo.

* [Z`m©VrgmR>r Ho$ir 75% n¹$ Agmdr Am{U Ho$imbm IaMQ>Uo qH$dm S>mJ Agbobr doS>rdmH$S>r Ho$ir H$mTy>Z Q>mH$mdr.

* Ho$irdarb Ymam OmD$Z Jmob AmH$ma Ambm H$s Ho$ir 75% n¹$ Pmbr Ago g‘Omdo.

* ~gamB© Ho$irMm KS> 75% V`ma Pmë`mda Ho$imVrb Ja d

www.krishijagran.comHo$ir bmJdS> V§ÌkmZ

izfo.k lkuieks- 9373255061

Hkkthikyk jksis&VkseWVks] <kscGh fephZ] dkjyh] HkksiGk] okaxh] >saMw]

¶ykWoj] dksch] iibZ 786] æk{k-

egkjk"Vª vkjksX; foKku fo|kihBk 'kstkjh] lkui eGk] eq-iks- <dkacs] rk- fnaMksjh] ft- ukf'kd

Email : [email protected]. : www.sanapnursery.com

R

57H¥$fr OmJaU Owb¡ 2015

Page 58: Krishi jagran marahti magazine july 2015

www.krishijagran.comnmH$H$bm

PUPUrV {‘gi nmdgm{hË`- nmd {H$bmo ‘moS> AmUyZ {eOdbobr ‘Q>H$s, XmoZ CH$S>bobo ~Q>mQ>o, VrZ H$m§Xo, XmoZ Q>mo‘°Q>mo, {‘aMr- Ambo-bgyU noñQ>, Xmb{MZrnyS>, bd§Jm, V‘mbnÌ, {OaonyS>, YUonyS>, EH$ dmQ>r Idbobm Amobm Zmai, H$moqW~ra, {VIQ>, Ja‘ ‘gmbm, qhJ, qb~y, ‘mohar, hiX, H$T>rnÎmm, ‘rR>, Vob, ’$agmU.H¥$Vr- ‘moS> Ambobr ‘Q>H$s ^mOyZ ¿`m. H$T>B©V Vob VmndyZ ‘mohar, H$T>rnÎmm, {‘aMr- Ambo-bgyU noñQ>, Xmb{MZrnyS>, bd§Jm, V‘mbnÌ, {OaonyS>, YUonyS>, hiX, {VIQ> Q>mH$m. AVm {Mabobo ~Q>mQ>o, Q>mo‘°Q>mo Q>mH$m. Idbobo Zmai KmbyZ naVm. Ë`mZ§Va YmÝ` Q>mH$m. Ja‘ nmUr Q>mHy$Z Ja‘ ‘gmbm Kmbm. dê$Z H$moqW~ra, H$m§Xm, qb~y d ’$agmU Q>mHy$Z nmdgmo~V gìh© H$am.

nw{XZm ga~V

gm{hË` : ^Á`m§gmR>r- 1 dmQ>r {H$gbobm H$mo~r, 1 dmQ>r {H$gbobr JmOao, 1 Q>o ñnyZ Amb§ {‘aMr bgyU noñQ>, 1 veg manchurian Q>rñnyZ gmo`m gm°g, àË`oH$s 1.5 Vo 2 Q>o ñnyZ ‘¡Xm d H$m°Z©âbmoAa, ‘rR>, A{OZmo‘moQ>mo MdrZwgma, 1/2 dmQ>r ^mV({eim Agë`mg CÎm‘) d ViUrgmR>r Vob.J«oìhrgmR>r - 7/8 bgyU nmH$ù`m, ~moQ>^a Amb§, 4/ 5 {haì`m {‘aÀ`m: gd© ~marH$ {Mê$Z, 1Q>r ñnyZ {‘anyS> ,1Q>oñnyZ gmIa, 1 Vo 1.5 Q>o ñnyZ gmo`m gm°g, 2 Q>o ñnyZ H$m°Z© âbmoAa, 2H$m§XmnmVr ~marH$ {Mê$Z, 1 H$n nmUr, ‘rR>, A{OZmo‘moQ>mo MdrZwgma, 1 bhmZ H$m§Xm, 1 bhmZ {g‘bm {‘aMr bmb {H$dm {hadr. H¥$Vr : gd©àW‘ H$mo~r, JmOa EH$Ì H$aUo. ‘¡Xm+H$m°Z©âbmoAa Ë`mV KmbUo. Amb§, bgyU {‘aMr noñQ> KmbUo, gmo`mgm°g KmbUo, ‘rR> Am{U A{OZmo‘moQ>mo MdrZwgma KmbUo. gmo`m gm°g ‘Ü`o ‘rR> AgVo Am{U A{OZmo‘moQ>mohr ImaQ> Ë`m‘wio ‘rR> KmbVmZm Vo bjmV R>odmdo. gJio EH$Ì H$aUo, ̂ mV KmbUo Am{U ‘iUo. Jmoio H$aUo Am{U gmoZoar a§Jmda ViyZ H$mT>Uo. H$m§Xm Am{U {g‘bm {‘aMr ~marH$ Mm¡H$moZr {MaUo. Vob Ja‘ H$ê$Z Ë`mda H$m§Xm, {g.{‘aMr naVyZ KoUo. Amb§, bgyU, {haì`m {‘aÀ`m `m§Mo VwH$S>o Ë`mda KmbUo, naVUo. gmIa, ‘rR>, {‘anyS>, A{OZmo‘moQ>mo, gmo`mgm°g KmbyZ naVUo. H$m°Z© âbmoAaMr AJXr WmoS>çm nmÊ`mV noñQ> H$ê$Z KoUo Vr Ë`mV KmbUo. H$n^a nmUr KmbyZ gmaIo H$aUo. 4 Vo 5 {‘{ZQ>o {eOdUo. H$m§XmnmV ~marH$ {Mê$Z KmbUo.

H¥$Vr : gd©àW‘ dmQ>mUo amÌ^a {^OV KmbmdoV. gH$mir {eOdVmZmM Ë`mV ‘rR>, hiX d AmdS>rà‘mUo VmoS>o {VIQ> Kmbmdo. hr Cgi ‘D$ {eOdyZ ¿`mdr. `mV ‘gmbm qH$dm KmbV Zmhr. n°{Q>ggmR>r CH$Sy>Z Kobbobo ~Q>mQ>o gmobyZ {H$gyZ ¿`mdoV. Ë`mV {hadr {‘aMr, bgyU, Ambo d {Oao dmQy>Z KmbmdoV. MdrZwgma ‘rR> KmbyZ gd© EH$Ì {‘giyZ ¿`mdo. hm ~Q>mQ>çmMm Jmoim WmoS>m {MH$Q> dmQ>ë`mg ~«oS>Mo XmoZ VwH$S>o WmoS>o Amobo H$ê$Z Hw$ñH$ê$Z KmbmdoV. Z§Va V`ma {‘lUmMo N>moQ>o N>moQ>o H$Q>boQ²g H$ê$Z e°bmo ’«$m` H$amdoV. gìh© H$aVmZm EH$m {S>e‘Ü`o XmoZ n°{Q>g KoD$Z Ë`mda aJS>m Kmbmdm. ‘J Ë`mda eod d AmdS>rà‘mUo XmoÝhr MQ>Ê`m Kmbmì`mV.

aJS>m n°{Q>g

ìhoO ‘m§Mw[aAZ

58 H¥$fr OmJaU Owb¡ 2015

Page 59: Krishi jagran marahti magazine july 2015

Jh- Kkus'oj tk/ko+91-9822123034+91-9766970740+91-9623136497

ikusokMh jksM] jsYosxsV ua- 102 toG] mxkao] rk- fuQkM]ft- ukf'kd

mPp ra=Kkukpk okij dj.kkjh egkjk"Vkªrhy ukoktysyh ulZjhvkeP;kdMs VkseWVk] okaxh] dksch] ¶ykWoj] f'keyk fejph] fidkMksj fejph]flrkjk fejph] >saMw] Vjcqt] dkdMh] dkjys] HkksiGk] 'ksoxk] iibZ o brj

HkkthikY;kph ntsZnkj o fo'oluh; jksis Vªs e/;s ;ksX; Hkkokr feGrh;-?kjiksgp lsok

Whatsup : +91-9822123034, Email : [email protected] : Shital Hi-tech Nursery

Jh- lkgscjko xoGh9657302338

mxkao] ljLorh jksM] xoGh oLrh] mxkao] rk- fuQkM

'kkarh lkxj ulZjh'kkarh lkxj ulZjhVkseWVks] <kscGh fejph] fidWMksj fejph] >saMw] dkjyh]

okaxh] dksch] ¶ykWoj] Vjcqt] iibZ b- Hkkthikyk jksis Vªs e/;s ;ksX; njkr feGrhy-

VkseWVks] <kscGh fejph] fidWMksj fejph] >saMw] dkjyh] okaxh] dksch] ¶ykWoj] Vjcqt] iibZ b- Hkkthikyk

jksis Vªs e/;s ;ksX; njkr feGrhy-

'kkarh lkxj ulZjh'kkarh lkxj ulZjh

'kk[kk % Hkjol QkVk ;soyk jksM] lR;Hkkek ykWUl leksj]rk- fuQkM] ft- ukf'kd

Ñ’kh tkxj.k forjd izeq[k

Hkkjr dh vxz.kh Ñf”k ikfjokfjd if=dk ikap Hkk”kkvksa esan?Zw-J/-;h- feqPh ikroD AGRICULTURE WORLD

HkkÅlkgsc ok?k8806851660

Vjcqt] 'ksoxk

To Subscribe Krishi JagranTo Subscribe Krishi Jagran

Ph. : 011-26511845, 26517923, 45503170Email : [email protected] Web. : www.krishijagran.com

ALL INDIA SANJAY KUMAR 09313301029 [email protected]

GUJARAT Sara Khan 09953720233 [email protected]

MAHARASHTRA Megha Sharma 09891668292 [email protected]

Pavan Ajage 08411889826 [email protected]

Narendra Sherdale 09881063466 [email protected]

MADHYA PRADESH Poonam Biswakarma 08447527318 [email protected]

CHATTISGARH Yogesh Kumar 09891668636 [email protected]

JAMMU & KASHMIR Ruby Jain 09999142633 [email protected]

HIMACHEL PRADESH Sujata Gautam 08588998437 [email protected]

PUNJAB Chetram 09891864657 [email protected]

UTTRAKHAND Kanika Chauhan 0995346033 [email protected]

HARYANA Sarita Singh 09891899197 [email protected]

UTTAR PRADESH Afsana Malik 09891899322 [email protected]

R.N. Chaubey 09453577732 [email protected]

Krishna Bihari 09719029604 [email protected]

RAJASTHAN Jyoti Sharma 09891828266 [email protected]

BIHAR/JHK Chunki Bhutia 09891655888 [email protected]

KARNATAKA Geeta Rawat 09891123772 [email protected]

WEST BENGAL Aruna Jana 09953824044 [email protected]

egkcht] eghdks flMl~] ;'kksnk gk;czhM flMl~

uqftfoMq flMl~] nIrjh vWxzks izk- fy-] ck;l ØkWi lk;Ulsl

;w-,l- vWxzh flMl~] dkosjh flMl~] ukFk flMl] ukFk flMl~

vftr flMl~] vWMOgkUVk flMl~] lh-ih- flMl~

;kaps vf/kÑr forjd

es- Hkxorh Ñ"kh ,tUlhtBhagwati Krishi Agencies

Bhagchand Complex, Basement, Near Dindori Naka, Panchvati, Nashik -3Tel: 0253-2514731, Fax : 02353-2511730

Email : [email protected]

Bhagwan KhairnarC 94222 47646

II Jai Gurudev II

Ajit RautB.Sc. (Agri)

94038787439372292299

9-B, Rami Sankul, Kathe Nagar, Kathe Lane, Dwarka, Nashik-422011.

Ph.: (0253) 2506512Email : [email protected]

Production & Marketing of Quality Vegetable Seeds.

Meera SeedsMeera SeedsMeera SeedsMeera SeedsMeera SeedsQG>kMs&æk{k] vkack] fpDdq] is#] flrkQy]

jkeQy o brj loZ izdkj

Ñ"kh ulZjh

Dattu Rambhau Dhage M. : 9823220199Manager- M. 9049475999

Add. Nashik-Trimbakeshwar Highway, Trimbak Vidya Mandir, Belgaon Dhaga,

Tal. Dist. Nashik-422 213. (Maharashtra)Email : [email protected]

Green Dream

AA Å ue% f'kok; AA¡

buMksvj IyWUV vkÅVMksvj IyWUV xkMZu fM>k;fuax

xkMZu MsOgYiesaV xkMZu esaVuUl o brj lsok

osG & 1 ls 6 jfookj can

oxhZd`r www.krishijagran.com

Quality Since 1961

lat; baftfuvjhax oDlZlat; baftfuvjhax oDlZ

j.kthr&97673006619665339462lat;&

gfjHkkÅ ds- [kkydj

eksck-% 9270021082

Research Development & Alterationof Agricultural Equipment

bysDVªksLVWVhd Cyksvj] MkGhac Cyksvj] LVhy QWu dOgj] 200 fy- CyksvjbEiksVsZM QWu] æk{k o MkGhac LVhy dOgj] okWVj fgVj ¼cac½

loZ izdkjps Oyksvj o Oyksvj ps lqVs ikVZ feGrhy-

iksfyl LVs'ku leksj] eq-iks- lk;[ksMk] rk- fuQkM] ft- ukf'kd-

59H¥$fr OmJaU Owb¡ 2015

Page 60: Krishi jagran marahti magazine july 2015

amOH$maU www.krishijagran.com

VH$ar H$O©‘m’$sÀ`m ‘wÚmdê$Z gaH$mabm Ymaoda YaUmè`m {dam oYH$m §Zr ~{hîH$ma H$m`‘ R> odV {dYmZ^dZm~mhoa {R>æ`m ‘m§S>bm. Z§Va ‘mÌ ‘dmi ̂ y{‘H$m KoV Jwédmar {dYmZg^oV eoVH$è`mÀ§ `m àýmda MMM} r V`mar XmIdbr. Xgw arH$S>,o g^mJh¥ mV `m{df`mda Pmbëo `m MMÀ} `m dio r {edgZo m Am‘XmamZ§ r ‘mÌ ̂ mOnbm MmJ§ bMo Ymado a Yab.o eoVH$ar àýmda gÎmmYmè`m§Zr ‘m§S>boë`m MM}À`m àñVmdmda ~mobVmZm ^mOnMo A{Zb JmoQ>o `m§Zr ‘mJrb gaH$maZo Ho$boë`m H$ma^mamda d AmOÀ`m {damoYH$m§Zr KoVboë`m ̂ y{‘Ho$da Q>rHo$Mr Vmo’$ S>mJbr. n§VàYmZ Za|Ð ‘moXr `m§Mr ñVwVrhr Ho$br. Ë`mda ZmamOr ì`º$ H$aV {edgoZoÀ`m Jwbm~amd nmQ>rb ̀ m§Zr "hr MMm© eoVH$è`m§À`m AmË‘hË`o~m~V Amho. Ë`m‘wio Ë`mda Cnm` gwMdm, CJmM AÝ` {df` ZH$moV',Ago JmoQ>o `m§Zm gwZmdbo. {edgoZoÀ`m M§ÐXrn ZaH|$Zr `m ‘mJUrbm nmqR>~m {Xbm. {edgoZoÀ`m `m n{dÍ`mda ^mOnÀ`m ‘oYm Hw$bH$Uu Am{U ̀ moJoe gmJa ̀ m§Zr Amjon KoV {edgoZm Am‘Xmam§da OmoaXma à{Vh„m MT>dbm. Ë`m‘wio {damoYH$m§À`m AZwnpñWVrV {edgoZm Am{U ^mOnm `m gÎmmYmè`m§‘Ü`oM Ow§në`mMo {MÌ {XgyZ Ambo. ¶mVrb {deof ~m~ åhUOo CÕd R>mH$a|Zr g§nyU© H$O©‘wº$sMr ‘mJUr Ho$br

AgVmZm, Ë`m§À`m njmÀ`m EH$mhr gXñ`m§Zr {dYmZg^oV ~mobVmZm eoVH$è`m§Zm H$O©‘m’$sMr ‘mJUr Ho$br Zmhr. Am‘Xma Jwbm~amd nmQ>rb `m§Zr gaH$mabmM Ymaoda Yabo. nmdgmZo AmoT> {Xbr Va {Z‘m©U hmoUmè`m nmUrQ>§MmB©bm ‘mUyg Vm|S> XoB©b, nU OZmdam§Mo H$m`? H$O©‘m’$sÀ`m {df`mEodOr AmJm‘r H$mimV XwîH$mi Amë`mg gaH$ma H$m` H$m`‘ñdénr Cnm``moOZm H$aUma Amho, ̀ mMo CÎma Amåhmbm hdo Amho. H$Om©Mo nwZJ©R>Z gaH$ma H$aob nU 148 H$m`‘ñdê$nr XwîH$mir VmbwŠ`m§À`m XwîH$mi {ZdmaUmMo H$m` hmoUma? {edgoZm Am{U ̂ mOn doJir bT>br Var XmoÝhr njmMo 200 Am‘Xma {ZdSy>Z Ambo. Vo nwÝhm {ZdSy>Z AmUm`Mo AgVrb Va eoVH$ar hm Am‘À`mgmR>r ‘hÎdmMm Amho hm g§Xoe OZ‘mZgmV Omdm bmJob,' Ago Vo åhUmbo. AmYrÀ`m gaH$maZo amÁ`mda {H$Vr H$O© Ho$bo hm {df` eoVH$è`m§gmR>r ‘hÎdmMm Zmhr. gaH$ma Am{W©H$ AS>MUrV Amho ho Amåhmbm ‘mÝ` hmoB©b nU eoVH$è`mbm H$mhrM XoUma Zmhr hr ^y{‘H$m `mo½` hmoUma Zmhr, Agm Q>mobmhr Ë`m§Zr ^mOnbm bJmdbm. Ë`m‘wio EHw$UM {edgoZoÀ`m ~¡R>H$sV R>aboë`m aU{ZVrà‘mUo AmVm {edgoZm Am‘Xmam§Zr ^mOnbm "bú`' Ho$ë`mMo {MÌ OJOm{ha hmoV Amho.

a§Jm~mX ‘hmnm{bHo$V `wVrMo ZJagodH$ ^Jdo ’o$Q>o KmbyZ g^mJ¥hmV ̀ oVmV. Ë`mbm CÎma XoÊ`mgmR>r E‘Am`E‘Mo H$mhr ZJagodH$ ~wYdmar ‘hmnm¡anXmÀ`m {ZdS>UwH$sÀ`m doir eoadmZr KmbyZ Ambo hmoVo. Am‘Mo gd© ZJagodH$ eoadmZr n[aYmZ H$ê$ZM ‘hmnm{bHo$V `oVrb, Aer KmofUm E‘Am`E‘Mo Am‘Xma BpåV`mO Obrb `m§Zr {ZdS>UwH$snydu Ho$br hmoVr. Ë`mZwgma gd© ZJagodH$ eoadmZr KmbyZ EH${ÌV ~gbo hmoVo. ‘hmnm¡a {ZdS> à{H«$`m gwê$ AgVmZm nrR>mgrZ A{YH$mar, {Oëhm{YH$mar {dH«$‘Hw$‘ma ̀ m§Zr à{g{Õ‘mÜ`‘m§Zm g^mJ¥hmV àdoe ZmH$mabm hmoVm. Ë`m‘wio VoWo eoadmZr n[aYmZ H$ê$Z Amboë`m

E‘Am`E‘ Am{U ^Jì`m ’o$Q>çmV Amboë`m `wVrÀ`m ZJagodH$m§Mo EH${ÌV N>m`m{MÌ {‘iUo H$R>rU hmoVo.{edgoZoMo Vwno ‘hmnm¡a, ̂ mOnMo amR>moS> Cn‘hmnm¡a Am¡a§Jm~mX ehamÀ`m 20 ì`m ‘hmnm¡anXr {edgoZm - ^mOn `wVrMo Í`§~H$ Vwno ̀ m§Mr {ZdS> Pmbr. Anj ZJagodH$m§À`m XUXUrV nmqR>ã`mgh Vã~b 71 ‘Vo Ë`m§Zr KoVbr Va ̀ wVrMoM à‘moX amR>moS> 70 ‘Vo KoV Cn‘hmnm¡a ~Zbo. `m XmoÝhr {ZdS>UwH$m§V E‘Am`E‘Mo AZwH«$‘o J§JmYa T>Jo Am{U Zgr‘ {g{ÔH$s `m§Zm àË`oH$s 26 ‘Vo {‘imbr. H$m±J«ogMo A’$ga ImZ d ̂ mD$gmho~ OJVmn ̀ m§Zm àË`oH$s 13 ‘Vo {‘imbr. ~hþVm§e Anjm§Zr gmW {Xë`mZo `wVrMo XmoÝhr C‘oXdma ghO {dO`r Pmbo.

goZoMo Vwno ‘hmnm¡a, ^mOnMo amR>moS> Cn‘hmnm¡a{edgoZoÀ`m dmKm§nwT>o E‘Am`E‘Mr eoa'dmZr

{damoYH$ Za‘bo; {edgoZoZo gwZmdbo ^mOnbmeo

Am¡

60 H¥$fr OmJaU Owb¡ 2015

Page 61: Krishi jagran marahti magazine july 2015

www.krishijagran.comizksMDl ykWp

Mkph ¶yWxf'ki lsMku dkj ,d‚MZ nksu o"kZ Hkkjrh; ifjçs{;krwu xk;c >kY;kuarj iqUgk ,dnk vkiy vfLrRo fl) dj.;klkBh Hkkjrh; cktkjkr vkyh vkgs- daiuhus iqUgk ,dnk ,d‚MZyk jhy‚Up dj.;kph ;kstuk vk[kyh vkgs- fnYyhe/;s gks.kk&;k v‚Vks ,Dliks 2016 e/;s gh vkd"kZ.kkps dsaæ Bjsy v'kh vk'kk O;ä gksr vkgs- ;klkscrp daiuh ,d‚MZps gk;czhM e‚Msygh y‚Up dj.kkj vkgs -

vankts 30 yk[k #i;kaP;k uO;k ,d‚MZ dkjps b aftu okLrfod cny.;kr vkysys ukgh- i.k dkje/;s

2-4 fyVj isVªksyP;k 4 flysaMjph rjrwn vkgs- T;keqGs dkjyk 173 ch,pih 'käh feGrs- ;kr v‚VkseWVhd VªkUlfe'ku flLVhe ns[khy vkgs- dkjps baVhfj;jckcr lkaxk;pa rj ;kr [kwi tkxk vkgs- rlsp VpLØhu] LekV ZQk su du s D V h f O g V h ]

bysfDVªd fj;j jksyj CykbaM] ,dks MªkbZOg eksM] usfOgxs'ku eksMîwy ] iq'k cVu baftu LVkVZlkj[kh mi;qä vkf.k mR—"B QhplZ ;kr vkgsr

gksa

Xperia M4 Aqua DualXperia M4 Aqua Dual olkGk lq# >kY;koj lxG~;kr vk/kh eukr fopkj ;srks dh ;k okrkoj.kkpk vkuan ?ksrkauk eksckbZy rj [kjkc gks.kkj ukgh uk\ ghp xks"V y{kkr ?ksÅu çfl) LekVZQksu esdj daiuh lksuhus e‚UlwulkBh Hkkjrh; eksckbZy cktkjkr Xperia M4 Aqua Dual y‚Up dsyk vkgs- ;k Qksue/;s loksZR—"V QhplZlkscrp daiuhus çkslsflax LihMlq)k pkaxyk Bsoyk vkgs- egRokph xks"V Eg.kts gk 4th Qksu vkgs- ika<&;k] dkG~;k vkf.k vcksyh jaxkr miyC/k vlysY;k ;k Qksuph

fdaer 24990 #i;s Bso.;kr vkyh vkgs- gk Qksu vWUM‚~bM y‚yhi‚i ¼5-0½ oj vk/kkfjr vkgs- Xperia M4 Aqua

Dual e/;s 5^^ brdk ,pMh fMLIys vkgs- T;kp jhtksY;q'ku 720X1280

vkgs- DokM dksj 1.5GHZ corte-

A53 vkf.k- DokM dksj 1.0GHZ

corte-A53 çkslslj vlysY;k ;k Qksue/;s 2 thch jWe vkgs- ;kr 13 esxkfiDlsy fj;j vkf.k 7 esxkfiDlsy ÝaV dWesjk vkgs- ;kr 2400 Mah {kersph cWVjh vkgs-

jrkr vkiY;k mRiknuk apk foLrkj djrkuk Msy ;k d‚EI;wVj fufeZrh dj.kk&;k daiuhus nkok dsyk vkgs dh y‚Up dsysY;k uO;k mRiknukae/khy VWcysV txkrhy lokZr ckjhd VWcysV vkgs- Msyus ,Dlih,l &13 fdaer 70990 #i;] ,yk;uosvj 15 vkf.k 17 ph fdaer vuqØes 125990 vkf.k 145990 #i;s baLihj‚u 5000 ph fdaer 39900 #i;s

vkf.k 34999 #i;kapk osU;q& 87000 VWcysV y‚Up dsyk vkgs- ;k uO;k mRiknukaP;k y‚fUpax}kjs daiuhus Hkkjrkr vkiY;k VWcysV fljht pk foLrkj dsyk vkgs- gs lxGs VWcysV cktkjkr miyC/k vkgsr- fnlk;yk vkd"kZd vls gs VWcysV otukus gyds vkf.k ckjhd vkgsr- ;kph cWVjhlq)k nh?kZdkG fVd.kkjh vkgs-

Hkk

lksuhus y‚Up dsyk o‚VjçqQ

ik

Hkkjrkr gkMas k ,d‚MpZ s inki.Z k

Msyus vk.kyk txkryk lxG~;kr ckjhd VWcysV

61H¥$fr OmJaU Owb¡ 2015

Page 62: Krishi jagran marahti magazine july 2015

MoÞB© gwnaqH$½O d amOñWmZ XmoZ df} ~mX Am`nrEb gÅ>o~mOr ‘æ`nZ, Hw§$Ðm `m§À`mda AmOÝ‘ ~§Xr `nrEb‘Yrb gÅ>o~mOràH$aUr AmVmn`ªVMm gdm©V ̀ eñdr g§K MoÞB© gwnaqH$½O Am{U amOñWmZ am°`ëgda XmoZ dfmªMr ~§Xr KmbÊ`mV Ambr Amho. 2013 ‘Ü`o gÅ>o~mOr H$aUmè`m `m g§Km§Mo ‘mbH$ JwéZmW ‘`ßnZ Am{U amO Hw§$Ðm `m§À`mda AmOrdZ ~§Xr KmbÊ`mV Ambr Amho. ¶m XmoKm§Mm {H«$Ho$Q>À`m Hw$R>ë`mhr gm‘Ý`mer g§~§Y AgUma Zmhr. gdm}ƒ Ý`m`mb`mZo OmZodmarV ‘mOr gaÝ`m`mYre Ama. E‘. bmoT>m `m§À`m ZoV¥ËdmImbr VrZ gXñ`m§Mr g{‘Vr ñWmnZ Ho$br hmoVr. gÅ>o~mOrMo Amamonr ‘`ßnZ, Hw§$Ðm Am{U XmoZ ’«±$Mm`Pr-grEgHo$ ‘m{bH$ B§{S>`m {g‘|Q²g {b{‘Q>oS> Am{U amOñWmZ am°`ëgMo ‘mbH$ O`nya Am`nrEb `m§Mr {ejm g{‘Vrbm {Z{üV H$am`Mr hmoVr. {ZH$mb gwZmdVmZm Ý`m`‘yVu bmoT>m g{‘VrMo BVa XmoZ gXñ` gdm}ƒ Ý`m`mb`mMo ‘mOr Ý`m`‘yVu AemoH$ ̂ mZ Am{U Ama. adtÐZhr CnpñWV hmoVo. ‘`ßnZ Am{U Hw§$Ðm `m§À`m hmbMmbr ImgJr hmoË`m, hm `w{º$dmX g{‘VrZo ImarO Ho$bm. ~moS>m©H$S>o XmoZ n`m©` AmhoV. ghm g§Km{ZerM Am`nrEb Ioidmdr. `m‘wio gm‘Ý`m§Mr g§»`m KQ>ob. n[aUm‘r ‘moR>m VmoQ>m hmoB©b. H$maU MoÞB© hr gdm©{YH$ bmoH${à` Q>r‘

Z’$m {‘idyZ XoUmar ’«±$Mm`Pr Amho. ̀ m‘wio hm n`m©` H$R>rU Amho. XmoZ Zì`m ’«±$Mm`Pr {ZdSy>Z gÜ`mMm ’$m°‘}Q> gwê$ R>odmdm. `m‘wio XmoZ dfmªMr ~§Xr g§në`mZ§Va ho XmoÝhr g§K Am`nrEb‘Ü`o naVVrb. `m‘wio {Vgè`m dfu EHy$U Xhm g§K hmoVrb. hmM Am`nrEbMm ‘yi ’$m°‘}Q> hmoVm. H$moMr nwÊ`mÀ`m ‘mKmarZo AmR>M g§K ñnY}V Cabo hmoVo. XmoÝhr g§Km§Zm 2 df} {Zb§{~V Ho$bo Amho. ‘mÌ, IoimSy§>da H$moUVrhr ~§Xr Zmhr. Vo Xwgè`m g§KmVyZ Ioiy eH$VmV. `mgmR>r ~moS>m©bm Zì`mZo ~mobr bmdmdr bmJob.

PrbMm ‘mOr ñQ>ma ’w$Q>~m°b [admëS>mo Am{U Ë`mMm ‘wbJm [admpëS>Ýhmo ho Amnbr Q>r‘ ‘moJr {‘[a‘Mm ‘§JidmaMm {dO` ~hþXm H$YrM {dgê$ eH$Uma ZmhrV. H$maUhr VgoM Amho. `m bT>VrV 43 dfu` [admëS>mo Am{U Ë`mMm ‘wbJm 20 dfu` [admpëS>Ýhmo ̀ m§Zr Jmob Ho$bo. ̀ m XmoKm§À`m Jmob‘wio ‘moJr {‘[a‘Zo ~«mPrbÀ`m goH§$S> {S>pìhOZ brJ‘Ü`o ‘°Ho$ Šb~bm 3-1 Zo nam^yV Ho$bo. 2002 ‘Ü`o dëS>©H$n {dOoË`m ~«mPrbMm gXñ` Agbobm [admëS>mo ‘moJr {‘[a‘Mm AÜ`j Amho.

nydm©nma na§naoMm ‘moR>m dmagm bmJboë`m H$~S²>S>rbm ‘hmamï´>m‘Ü`oM gÜ`m {dH$mgmMr gr‘maofonma H$aÊ`mÀ`m àVrjoV Amho. Ë`m‘wio amÁ`mV H$~È>rbm MmbZm {‘ioZmer Pmbr Amho. "H$~È>r {XZm' {Z{‘Îm amÁ`mVrb H$~È>rÀ`m {dXmaH$ n[apñWVrda Q>mH$bobm àH$mePmoV A{YH$ qMVmOZH$ Amho. amÁ`mV H$~È>rÀ`m àgma d àMmambmM ‘wimV Iri ~gbr Amho. VÁk Am{U AZw^dr à{ejH$m§Mm A^md ‘moR>çm à‘mUmV OmUdV Amho. gÜ`m ‘moOHo$M EZAm`EggmaIo à{ejH$ AmhoV. Ë`m‘wio `wdm IoimSy§>Zm V§ÌewÕ Am{U AË`mYw{ZH$ nÕVrÀ`m IoimSy§>Zm AË`mYw{ZH$ e¡br AmË‘gmV H$aVm `oV Zmhr. Ë`mMm {dnarV n[aUm‘ IoimSy§>À`m Ioimda hmoV Amho. H$~È>rbm Am§Vaamï´>r` ñVamda ‘moR>m XOm© àmá Pmbm. Ë`m‘wio ‘mVrdaÀ`m H$~È>rZo ‘°Q>da ñWmZ {Z‘m©U Ho$bo. ‘mÌ, J«m‘rU ^mJmVrb IoimSy§>Zm {ZË`mÀ`m gamdmgmR>r AË`mYw{ZH$ nÕVrÀ`m ‘°Q>Mm A^md Amho. VgoM `mgmR>rÀ`m AË`mYw{ZH$ ‘¡XmZmMmhr {dH$mg Pmbobm Zmhr.

{nVm-nwÌmMo Agohr aoH$m°S>© H$~È>rbm àgma d àMmamMr JaO

H«$sS>m {df¶H$ www.krishijagran.com

Am

~«m

62 H¥$fr OmJaU Owb¡ 2015

Page 63: Krishi jagran marahti magazine july 2015

www.krishijagran.com{gZo‘m-{gZo‘m

"~m¶moñH$mon'"~m¶moñH$mon'"~m¶moñH$mon' amR>r {MÌnQ>mVrb Ame¶ hm ˶m {MÌnQ>mMm AmË‘m g‘Obm OmVmo. na§Vw gÚ n[apñWVrV {MÌnQ>mMm {X½Xe©H$ H$moU ho ~KyZ {gZo‘mbm JXu hmoʶmMr nÕV AmVm ê$Oy hmoV Mmbbr Amho. ˶m‘wio {hamo-{hamoB©ZÀ¶m ZmdmZo Ogo {MÌnQ> MmbVmV VgoM {X½Xe©H$mÀ¶m ZmdmZohr {MÌnQ> Mmby bmJbo AmhoV. na§Vw gO©Zerb {X½Xe©H$, VmH$XrMm Ame¶ d ZmdmObobo H$bmH$ma KoD$Z "~m¶mño H$mZo ' hm {MÌnQ> {gZ‘o mJh¥ mV ¶Vo Amh.o Mma g§{JVH$ma, Mma H${d, ˶m§À¶m Mma doJdoJù¶m H${dVm d ˶md[ab Jmoï>r, ˶mgmR>r Mma doJdoJio {X½Xe©H$ Aem ¶m MmaÀ¶m Mm¡H$Q>rVyZ "~m¶moñH$mon' ZmdmMm {MÌnQ> Owb¡ ‘{hݶmV g§nyU© amÁ¶mV àX{e©V hmoUma Amho. "~m¶moñH$mon'‘ܶo {‘Pm© Jm{b~ ¶m§Mr JPb "{Xb-E-ZmXmZ' ¶mda JO|Ð A{hao ¶m§Zr {MÌnQ> gmH$mabm Amho. VgoM g§Xrn Iao ¶m§À¶m H${dVoda "{‘Ìm' hm {MÌnQ>o

AmYmabobm Amho. VgoM "EH$ hmoVm H$mD$' hm {MÌnQ> gm¡{‘Ì ¶m§À¶m H${dVoda {dOy ‘mZo ¶m§Zr Va "~¡b' ZmdmMm bKwnQ> {Jare ‘mo{hZo ¶m§Zr bmoH$ZmW ¶ed§V ¶m§À¶m H${dVoda gmH$mabobm Amho. "~m¶moñH$mon' hm {MÌnQ> Mma bKwnQ>m§da AmIbobm Amho. H${dVm d ˶mVyZ 춺$ hmoUmar ̂ md{ZH$ H$mobmhbVoMm g‘mZ YmJm Yê$Z ¶m Mmahr {X½Xe©H$m§Zr dmQ>Mmb Ho$br Amho. ˶m{Z{‘Îm ho Mmahr {X½Xe©H$ EH$Ì Ambo AmhoV.

ZwH$VoM b¾ Pmbobm. ¶m {VKm§n¡H$s Zo‘H$m H$moUmMm IyZ hmoUma ¶m noMàg§JmV nmoñQ>‘Z gmnS>Vmo Am{U ˶mÀ¶m Hw$dVrà‘mUo Vmo nS>bobm àMàg§J gmoS>{dʶmMm à¶ËZ H$aVmo. Agm gmYmaU Ame¶ Agbobm {MÌnQ> åhUOo "‘S>©a ‘oór'. {Xbrn à^mdiH$a, d§XZm Jwá, g§O¶ Imnao, H«$m§Vr aoS>H$a, {dH$mg H$X‘, ‘mZgr ZmB©H$ ¶m gJù¶m H$bmH$mam§Zr ˶m§À¶m ^y{‘H$m N>mZ a§Jdë¶m AmhoV. na§Vw nQ>H$WoZo nm{hOo Ver N>mn gmoS>bobr Zmhr. N>m¶m§H$Z amhþb OmYd ¶m§Zr gw §Xa Ho$bo Amho. {MÌnQ>mVrb g§dmX Oamgo ~mbrg dmQ>VmV. ˶m‘wio {dZmoXmÀ¶m ZmdmImbr Oo H$mhr ¶oB©b. Vo gd© ¶m {MÌnQ>mV AmoTy>ZVmUyZ AmUë¶mMm à¶ËZ ñnï> OmUdVmo. AOyZ XmoZ Jmoï>r IQ>H$VmV ˶m åhUOo ‘mo~mB©bÀ¶m O‘mݶmV IwZmMr dmÀ¶Vm gmܶm nmoñQ>H$mS>©da H$moU H$aob Am{U nmoñQ>H$mS>©a ‘mYd ‘oórMm nÎmm AgobM Zm!

d§VdmS>rV EH$ gmYm^moim nmoñQ>‘Z amhV AgVmo. ˶mbm bmoH$m§MrAmbobr nÌo dmMʶmMm ^bVmM ZmX AgVmo. ˶mMr hr gd¶ EH$ {Xdg CKH$sg ¶oVo Am{U ˶m‘wio bmoH$m§Mm ˶mbm ^anya Mmonhr {‘iVmo. na§Vw ˶mÀ¶mV H$mhrM gwYmaU hmoV Zmhr. EH$Xm AgoM EH$ nmoñQ>H$mS>© dmMV AgVmZm ˶mVë¶m ‘OHw$am‘wio Vmo XMH$Vmo. ‘mYd ‘oór Zm‘H$ 춺$sMm IyZ hmoʶmMm ‘OHy$a ˶mV AgVmo. ¶m ‘mYd ‘oór Zm‘H$ 춺$sbm dmM{dʶmgmR>r Vmo ˶mMm emoY Koʶmg gwédmV H$aVmo. Voìhm ˶mÀ¶m bjmV ¶oVo H$s ˶m ZmdmÀ¶m VrZ 춺$s gmd§VdmS>rV amhVmV, EH$ ‘mOr gan§M, Xþgam S>m°³Q>a Am{U {Vgam EH$

gm

63H¥$fr OmJaU Owb¡ 2015

Page 64: Krishi jagran marahti magazine july 2015
Page 65: Krishi jagran marahti magazine july 2015

deh izek.k vkf.k Rofjr vf/kd ifj.kkedkjd

vf/kd mRiknu] mPp xq.koRrk vkf.k vf/kd Qk;nk

ph [kjh vksG[k ps fu"kk.k

lYQj [kr----

deh izek.k vkf.k Rofjr vf/kd ifj.kkedkjd

vf/kd mRiknu] mPp xq.koRrk vkf.k vf/kd Qk;nk

ph [kjh vksG[k ps fu"kk.k

�kjrkrhy ifgys

90 VDds WDG

lYQj [kr

izek.k&3 fdyks@izfr ,djizek.k&3 fdyks@izfr ,dj

R

Page 66: Krishi jagran marahti magazine july 2015

Publised on 25th & Posted on 27th & 28th of Every Month RNI. NO.: DELMAR/2014/54725 Postal Reg. No. DL-SW-1/4180/14-16