Upload
trinhthuy
View
218
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Program kształcenia dla kierunku
studiów:
Chemia
Studia stacjonarne
Poziom kształcenia: pierwszy
Specjalności:
Chemia w zakresie chemii podstawowej
Chemia środowiska
Chemia leków
Chemia informatyczna
Spis treści:
Program kształcenia
Kierunkowe efekty kształcenia (załącznik 1)
Warunki wymagane do ukończenia studiów z określoną specjalnością
(załącznik 3a)
Organizacja procesu uzyskania dyplomu (załącznik 4)
Wymiar, zasady i forma odbywania praktyk (załącznik 5)
Minimum kadrowe (załącznik 6) W osobnych plikach znajdują się:
opisy modułów przedmiotów - załącznik 2,
plany (siatki) studiów - załącznik 3,
matryca efektów kształcenia (pokrycie efektów kształcenia kierunku przez efekty
kształcenia modułów) - załącznik 7,
sylabusy modułów.
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Wydział Matematyki, Fizyki i Chemii
Program kształcenia
PROGRAM KSZTAŁCENIA 1. nazwa kierunku Chemia
2. poziom kształcenia pierwszy
3. profil kształcenia ogólnoakademicki
Efekty kształcenia
4. opis zakładanych efektów kształcenia załącznik nr 1
5. opis zakładanych efektów kształcenia związanych z kwalifikacjami uprawniających do wykonywania zawodu nauczyciela
6. opis zakładanych efektów kształcenia prowadzących do uzyskania kompetencji inżynierskich
7. wzorcowe efekty kształcenia brak
Program studiów
8. związek kierunku studiów ze strategią rozwoju, w tym misją uczelni
Realizacja studiów na kierunku chemia wspiera realizację strategicznych celów zapisanych w dokumencie Strategia Rozwoju Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach na lata 2012-2020, w szczególności: Cel strategiczny 2 „Innowacyjne kształcenie i nowoczesna oferta dydaktyczna”: realizacja program studiów na kierunku chemia obejmuje szereg działań określonych przez cele operacyjne C01-C07. Programy studiów są na bieżąco dostosowywane do KRK i modyfikowane w duchu zwiększenia atrakcyjności. Kształcenie promuje idee uczenia się przez całe życie poprzez aktywne zachęcanie studentów do nabywania dodatkowych kompetencji i kreowania własnej kariery studenckiej i zawodowej. Studenci mają możliwość mobilności w ramach programów SOCRATES/ERASMUS i MOST. Wzrost stopnia umiędzynarodowienia i zainteresowania wyjazdami odbywa się poprzez umożliwienie studentom kontaktu z zewnętrznymi ekspertami i/lub profesorami wizytującymi z zagranicy. Instytut prowadzi współpracę naukowo-badawczą z przedstawicielami przemysłu, którzy wymieniają się z nami swoimi spostrzeżeniami co do procesu kształcenia, a także wspierają go poprzez umożliwianie studentom odbywania praktyk. Proces kształcenia realizowany jest w oparciu o najnowsze technologie, metody dydaktyczne i aparaturę naukowo-badawczą. Jakość kształcenia jest na bieżąco weryfikowana zgodnie z przyjętymi regulacjami wewnętrznymi UŚ, wydziałowymi. Proces kształcenia podlega okresowej ocenie przez instytucje oceniające (PKA i UKA). Instytut Chemii poddał kierunek chemia także ocenie ekspertów międzynarodowych z organizacji ECTNA, która to organizacja
nadała europejski certyfikat jakości kształcenia Eurobachelor. Nauczyciele akademiccy mają możliwość odbywania staży naukowych w celu podnoszenia kompetencji dydaktycznych. W Instytucie Chemii z dużą uwagą wspiera się studentów wybitnych, zachęca się ich do realizowania własnych badań oferując kontakt z bezpośrednim opiekunem. Studenci na bieżąco oceniają prowadzone zajęcia i nauczycieli akademickich, co stwarza możliwość szybkiej weryfikacji zjawisk patologicznych w procesie kształcenia. Cel strategiczny 3 „Aktywne współdziałania uczelni z otoczeniem”: Instytut Chemii promuje szereg działań mających na celu kreowanie świadomości roli Uniwersytetu i Instytutu Chemii w społeczeństwie. Poprzez prowadzenie dodatkowych zajęć i pokazów, stymulujemy współpracę ze szkołami w regionie. Z wybranymi szkołami mamy ożywioną współpracę obejmując je i ich uczniów specjalnymi programami (np. licea uniwersyteckie, zajęcia dla uzdolnionych uczniów). Wpieramy idee współpracy z otoczeniem i zwracamy uwagę studentom w ramach seminarium licencjackiego na potrzebę komercjalizacji wyników badań (np. spotkania z rzecznikiem patentowym UŚ i pracodawcami). Organizujemy imprezy popularyzujące chemię
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 2 Wydział Matematyki, Fizyki i Chemii
Program kształcenia
i studia na naszym wydziale (konkurs chemiczny, dni liczby pi, itd.). Realizowane studia nawiązują do misji uczelni, a w szczególności do podstawowych zadań uniwersytetu. Pielęgnujemy utarte zwyczaje akademickie i podstawowe wartości scalające społeczność akademicką. Kształtujemy odpowiednie postawy społeczne.
9. forma studiów stacjonarne
10. liczba semestrów 6
11. liczba punktów ECTS konieczna dla uzyskania kwalifikacji odpowiadających poziomowi studiów
180
12. obszar (albo obszary kształcenia), do którego kierunek jest przyporządkowany
Nauki ścisłe
13. procentowy udział liczby punktów ECTS dla każdego z obszarów kształcenia do którego odnoszą się efekty kształcenia w łącznej liczbie punktów ECTS
100%
14. dziedziny nauki lub sztuki i dyscypliny naukowe lub artystyczne, do których odnoszą się efekty kształcenia
Dziedzina nauki: Nauki ścisłe Dyscyplina naukowa: Chemia
15. tytuł zawodowy Licencjat chemii
16. specjalności Chemia w zakresie chemii podstawowej Chemia środowiska Chemia leków Chemia informatyczna
17. opis modułów kształcenia (wraz z przypisaniem do każdego modułu zakładanych efektów kształcenia i liczby punktów ECTS oraz sposobami weryfikacji zakładanych efektów kształcenia osiąganych przez studenta)
załącznik 2
18. plan studiów załącznik 3
19. warunki wymagane do ukończenia studiów z określoną specjalnością
załącznik 3a
20. organizacja procesu uzyskania dyplomu załącznik 4
21. procentowy udział liczby punktów ECTS uzyskiwanych w ramach wybieranych przez studenta modułów kształcenia w łącznej liczbie punktów ECTS
34% (62 ECTS)
22. łączna liczba punktów ECTS, którą student musi uzyskać na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich i studentów
96
23. łączna liczba punktów ECTS, którą student musi uzyskać w ramach zajęć z zakresu nauk podstawowych
84
24. łączna liczba punktów ECTS, którą student musi uzyskać w ramach zajęć o charakterze praktycznym, w tym zajęć laboratoryjnych i projektowych
73
25. minimalna liczba punktów ECTS, którą student musi uzyskać, realizując moduły kształcenia oferowane na zajęciach ogólnouczelnianych lub na innym kierunku studiów
0
26. minimalna liczba punktów ECTS, którą student musi uzyskać na zajęciach z wychowania fizycznego
2
27. wymiar, zasady i forma odbywania praktyk załącznik 5
28. minimum kadrowe załącznik 6
29. proporcje minimum kadrowego do liczby studentów 43:220
Informacje dodatkowe
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 3 Wydział Matematyki, Fizyki i Chemii
Program kształcenia
30. ogólna charakterystyka kierunku Kierunek chemia jest realizowany w Instytucie Chemii Uniwersytetu Śląskiego na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii. Instytut Chemii to rozpoznawalny ośrodek dydaktyczny i naukowo-badawczy w kraju i na świecie (w ostatniej kategoryzacji MNiSW Wydział uzyskał pierwszą kategorię). Studia I stopnia na kierunku chemia mają za zadanie umożliwić studentom nabycie podstawowej wiedzy obejmującej najważniejsze działy chemii, bez znajomości których zrozumienie procesów chemicznych jest niemożliwe. Dodatkowe przedmioty w programie studiów tj. matematyka, fizyka, biochemia, biologia, itp., poszerzają horyzonty studentów i akcentują interdyscyplinarność studiów. Biorąc po uwagę aktualne trendy i zapotrzebowanie rynku pracy, w programie kształcenia kładziemy duży nacisk na kształtowanie u studentów praktycznych umiejętności pozwalających na efektywną pracę w zawodzie chemika i rozwiązywanie problemów związanych z wykonywanym zawodem. W szczególności, absolwent kierunku chemia (bez względu na obraną specjalność) będzie posiadał: • ogólną znajomość głównych działów chemii, • szeroki i interdyscyplinarny ogląd problematyki chemicznej, który uzyska dzięki specjalistycznym kursom i zajęciom praktycznym oferowanym na poszczególnych specjalnościach, • praktyczne i ogólne umiejętności rozwijane w trakcie zajęć laboratoryjnych z chemii ogólnej, organicznej, nieorganicznej, analitycznej, chemii fizycznej i innych, a także w trakcie zajęć konwersatoryjnych w stopniu umożliwiającym wykonywanie codziennych zadań i rutynowych analiz w laboratoriach chemicznych, • głębokie przygotowanie do pracy samodzielnej i zespołowej, a także zdolność do podejmowania samodzielnych decyzji oraz do rozwiązywania zadań problemowych w oparciu o zdobytą wiedzę, • świadomość roli samokształcenia i kształcenia ustawicznego, indywidualnego rozwijania zainteresowań i kreowania kariery, • umiejętność rzetelnego przedstawienia wyników badań, a także ich krytycznej oceny, • znajomością języka angielskiego na poziomie B2, a także znajomością słownictwa specyficznego dla studiowanego kierunku, • wiedzą, umiejętnościami i kompetencjami społecznymi wymaganymi, aby rozpocząć studia chemiczne na II stopniu kształcenia. Unikatowość naszego kierunku w głównej mierze wynika z obranego modelu kształcenia, charakteryzującego się dużą elastycznością i multidyscyplinarnością. Przy tym w swoim centralnym miejscu model ten jest oparty na kształceniu chemicznym. Innowacyjność modelu kształcenia studentów polega na ich przygotowaniu do świadomego kreowania własnej przyszłości. Efekt taki osiąga się poprzez różne formy dydaktyczne (w tym zajęcia prowadzone przez zewnętrznych ekspertów z kraju i zagranicy, praktyczne zajęcia z użyciem komputerów), działania umożliwiające studentom rozwijanie zainteresowań (wspieranie działań koła naukowego, realizacja indywidualnych projektów badawczych w ramach współpracy student-nauczyciel, indywidualna opieka i wsparcie nauczycieli akademickich wybitnych studentów) oraz działania podnoszące świadomość rangi wyboru własnej kariery studenckiej i zawodowej (poprzez świadomy wybór zajęć, opiekunów naukowych, specjalności, specjalizacji, itp.). Studenci mogą korzystać z oferty wymiany studenckiej (programy SOCRATES i MOST). W ramach seminarium licencjackiego i innych zajęć zwracamy uwagę na kwestie związane z poszukiwaniem pracy, oczekiwaniami pracodawców, roli i znaczenia prowadzonych badań naukowych, potrzebami ochrony własności intelektualnej i komercjalizacji wyników badań. Elementem procesu kształcenia jest także obowiązkowa praktyka zawodowa (4 tygodnie), która ma na celu rozwijanie, sprawdzenie aktualnych umiejętności studenta, zapoznanie się ze środowiskiem przyszłych pracodawców i różnymi aspektami pracy zawodowej. Zajęcia dydaktyczne na kierunku chemia prowadzą nauczyciele akademiccy o dużych kwalifikacjach i uznanym dorobku naukowym. O wysokiej jakości kształcenia na kierunku chemia świadczą uzyskane akredytacje (PKA i UKA). Kierunek chemia posiada także międzynarodową akredytację
Eurobachelor, dzięki której dyplomy naszych absolwentów są uznawane przez inne uczelnie Unii Europejskiej.
31. ogólna charakterystyka specjalności • Specjalność „Chemia w zakresie chemii podstawowej” jest dedykowana studentom, którzy pragną zdobyć wszechstronną i gruntowną wiedzę w zakresie zarówno chemii teoretycznej jak i eksperymentalnej. W trakcie
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 4 Wydział Matematyki, Fizyki i Chemii
Program kształcenia
studiów studenci zdobywają wiedzę w zakresie chemometrii, współczesnych osiągnięć chemii kwantowej, fizycznej i fizyki chemicznej. Poznają również nowoczesne metody analizy chemicznej oraz syntezy organicznej i nieorganicznej. Mają okazję pracować na nowoczesnej aparaturze pomiarowej poznając między innymi techniki chromatograficzne, spektroskopowe i strukturalne metody badania różnorodnych materiałów. • Specjalność „Chemia środowiska” łączy wiedzę z zakresu chemii i ochrony środowiska. Cieszy się ona dużym zainteresowaniem wśród studentów, szczególnie w aspekcie konkurencyjności na rynku pracy. Stale rosnące wymagania z zakresu ochrony środowiska, w szczególności czystości powietrza, wody i gleby wymuszają konieczność kształcenia specjalistów w tej ważnej dziedzinie, którzy podejmą zatrudnienie w laboratoriach monitorujących stan środowiska. Na specjalności „chemia środowiska”, oprócz nabycia podstawowej wiedzy chemicznej, studenci zapoznają się również z zagadnieniami ekologii, ekofizjologii, gleboznawstwa, toksykologii i geochemii środowiska. Podczas studiów poznają metody klasyczne jak również nowoczesne techniki instrumentalne stosowane obecnie w laboratoriach chemicznych i laboratoriach kontrolujących stan środowiska. • Specjalność „Chemia leków” przedstawia zagadnienia z pogranicza chemii, biologii, medycyny i farmacji. Specjalność łączy ze sobą świat komputerowych symulacji oddziałujących biomakromolekuł i leków z praktycznymi aplikacjami, syntezę i preparatykę leków i kosmetyków z problemami ich aplikacji. To tutaj rodzą się wynalazki współczesnej medycyny i kosmetologii. Nowe studia uruchomione zostają w odpowiedzi na zapotrzebowanie rynku pracy na fachowców zdolnych sprostać wyzwaniom gospodarki i przemysłu. Wraz ze zmieniającym się stylem życia medycyna, kosmetologia, farmacja i pokrewne nauki stają się coraz ważniejsze dla nowoczesnej cywilizacji i współczesnego społeczeństwa. Celem specjalności jest kształcenie kadry dla przemysłu farmaceutycznego i kosmetycznego oraz odpowiednich sektorów naukowo-badawczych i usługowych. • Specjalność „Chemia informatyczna” łączy zagadnienia z takich dziedzin jak chemia i informatyka. W ostatnich latach obserwujemy gwałtowny rozwój technologii informacyjnych. Także we współczesnej chemii rośnie znaczenie metod obliczeniowych, które pozwalają na zastąpienie skomplikowanych i kosztownych pomiarów oraz eksperymentów chemicznych symulacjami komputerowymi. Dziś nie można sobie wyobrazić poszukiwania nowych leków, konstruowania nowych materiałów, rozwoju nanotechnologii bez stosowania na szeroką skalę metod obliczeniowych. Studenci specjalności stają się specjalistami w dziedzinie informatyki posiadającymi szeroką wiedzę chemiczną. W zakresie informatyki mają okazję poznać różne systemy operacyjne komputerów (MS Windows, Linux, Unix), zapoznać się z podstawowymi językami programowania (C, FORTRAN) oraz elementami architektury komputerów i sieci komputerowych.
32. matryca efektów kształcenia (pokrycie kierunkowych przez modułowe)
załącznik 7
33. opis działalności badawczej wydziału w odpowiednim obszarze wiedzy (dla studiów II stopnia i jednolitych studiów magisterskich)
załącznik 8
34. sposób uwzględnienia wyników monitorowania karier absolwentów
załącznik 9
35. sposób uwzględnienia wyników analizy zgodności zakładanych efektów kształcenia z potrzebami rynku pracy
załącznik 10
36. sposób wykorzystania wzorców międzynarodowych załącznik 11
37. sposób współdziałania z interesariuszami zewnętrznymi
załącznik 12
38. opis wewnętrznego systemu jakości kształcenia załącznik 13
39. [opcjonalnie:] opis warunków prowadzenia kształcenia na odległość
załącznik 14
40. [opcjonalnie, zwłaszcza dla studiów II stopnia:] opis załącznik 15
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 5 Wydział Matematyki, Fizyki i Chemii
Program kształcenia
osiągniętych na wcześniejszym etapie studiów efektów kształcenia wymaganych od kandydata do przyjęcia na kierunek
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Wydział Matematyki, Fizyki i Chemii
program kształcenia, załącznik nr 1
Efekty kształcenia dla:
Kod efektu kształcenia
Efekty kształcenia Po ukończeniu studiów pierwszego stopnia o profilu
ogólnoakademickim na kierunku studiów Chemia absolwent:
Efekty kształcenia w zakresie nauk
ścisłych
Wiedza
CH_W01 dostrzega i docenia rolę chemii w życiu codziennym, rozumie jej znaczenie dla rozwoju cywilizacji i techniki oraz pojmuje interdyscyplinarny charakter chemii jako nauki
X1A_W01
CH_W02 zna i rozumie elementarne prawa i pojęcia chemiczne rządzące mikroświatem i potrafi zilustrować je odpowiednimi przykładami
X1A_W01
CH_W03 zna zasady nomenklatury związków chemicznych, zasady tworzenia wzorów sumarycznych i strukturalnych związków chemicznych, potrafi wymienić podstawowe grupy związków chemicznych
X1A_W01
CH_W04 zna i potrafi wyjaśnić budowę elektronową małych cząsteczek X1A_W01
CH_W05 rozumie mechanizm tworzenia się wiązań i zna ich rodzaje X1A_W01
CH_W06 rozumie strukturę elektronową atomów w korelacji z położeniem w układzie okresowym pierwiastków
X1A_W01
CH_W07 potrafi objaśnić związki pomiędzy budową molekularną, a właściwościami makroskopowymi otaczającej go materii
X1A_W01
CH_W08 potrafi opisać stany skupienia materii i ich właściwości, zna budowę atomu, właściwości pierwiastków i związków nieorganicznych oraz ich zastosowania
X1A_W01
CH_W09 zna metody klasycznej analizy jakościowej i ilościowej X1A_W01
CH_W10 potrafi scharakteryzować właściwości chemiczne wybranych kationów i anionów
X1A_W01
CH_W11 wykazuje znajomość metod chemicznych i instrumentalnych stosowanych w analizie określonych produktów chemicznych i materiałów złożonych
X1A_W01 X1A_W05
CH_W12 potrafi objaśnić w stopniu podstawowym pojęcia z takich działów chemii jak: chemia ogólna, analityczna, nieorganiczna, organiczna, mechanika kwantowa, chemia fizyczna, krystalografia i technologia chemiczna,
X1A_W01
CH_W13 zna w stopniu rozszerzonym pojęcia z takich działów chemii jak: chemia fizyczna, organiczna i nieorganiczna
X1A_W01
CH_W14 potrafi wymienić właściwości i sposoby przemysłowego otrzymywania i analizy wybranych produktów chemicznych
X1A_W01
CH_W15 zna charakterystyki fizykochemiczne wybranych materiałów oraz podstawowe zasady zarządzania chemikaliami, bezpieczeństwa i higieny pracy
X1A_W06
CH_W16 posiada wiedzę dotyczącą rozkładu i syntezy makromolekuł budujących organizmy żywe oraz zdobywania przez nie energii i możliwości regulacji metabolizmu dla właściwego funkcjonowania organizmów żywych
X1A_W01
CH_W17 zna budowę i znaczenie podstawowych biomakromolekuł X1A_W01
CH_W18 zna podstawowe aspekty budowy i działania aparatury X1A_W05
nazwa kierunku Chemia
poziom kształcenia pierwszy
profil kształcenia ogólnoakademicki
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 2 Wydział Matematyki, Fizyki i Chemii
program kształcenia, załącznik nr 1
pomiarowej i sprzętu chemicznego
CH_W19 zna podstawowe pojęcia fizyki i matematyki wyższej i potrafi wymienić przykłady zastosowań fizyki i matematyki w chemii
X1A_W01 X1A_W02 X1A_W03
CH_W20 zna podstawowe metody obliczeniowe i statystyczne stosowane do rozwiązywania typowych problemów z zakresu chemii i opracowywania wyników eksperymentalnych oraz potrafi wyliczyć przykłady zastosowań tychże metod w chemii
X1A_W04
CH_W21 wykazuje znajomość prawa pracy oraz podstaw prawnych niezbędnych do wykonywania wyuczonego zawodu
X1A_W07 X1A_W08
CH_W22 zna zagadnienia dotyczące ochrony praw własności intelektualnej X1A_W08
CH_W23 zna ogólne zasady tworzenia i rozwoju form indywidualnej przedsiębiorczości wykorzystującej wiedzę z zakresu chemii
X1A_W09
CH_W24 posiada wiedze w zakresie obranej specjalności X1A_W01
CH_W25 ma wiedzę z zakresu roli fizyki, jako przedmiotu integrującego nauki przyrodnicze
X1A_W01
CH_W26 zna fundamentalne prawa i wzory z zakresu podstawowych dziedzin fizyki takich jak elektryczność i magnetyzm oraz optyka
X1A_W01
CH_W27 rozumie związki między osiągnięciami fizyki a możliwością ich praktycznych zastosowań
X1A_W01
CH_W28 zna fundamentalne prawa i wzory z zakresu podstawowych dziedzin fizyki takich jak mechanika
X1A_W01
CH_W29 zna i rozumie podstawowe pojęcia i zagadnienia z zakresu przedmiotów interdyscyplinarnych nie związanych ze studiowanym kierunkiem
X1A_W01
Umiejętności
CH_U01 stosuje nomenklaturę chemiczną różnych klas związków chemicznych według zaleceń IUPAC
X1A_U01
CH_U02 potrafi zapisać równania reakcji chemicznych X1A_U01
CH_U03 rozwiązuje podstawowe zadania rachunkowe z określonych działów chemii
X1A_U01
CH_U04 analizuje własności pierwiastków i wybranych klas związków nieorganicznych w kontekście prawa okresowości
X1A_U01
CH_U05 wykorzystuje podstawowe pojęcia chemii organicznej do rozwiązywania problemów związanych z budową, reaktywnością oraz otrzymywaniem związków organicznych
X1A_U01
CH_U06 rozwiązuje problemy związane z budową, reaktywnością oraz otrzymywaniem związków i substancji nieorganicznych opierając się na ich właściwościach
X1A_U01
CH_U07 interpretuje proste mechanizmy reakcji chemicznych związków nieorganicznych i organicznych
X1A_U01
CH_U08 analizuje i przewiduje właściwości i reaktywność związków nieorganicznych, koordynacyjnych i metaloorganicznych
X1A_U01
CH_U09 potrafi przeprowadzić proste syntezy wybranych związków nieorganicznych i organicznych
X1A_U03
CH_U10 potrafi zastosować procedurę analityczną w celu ustalenia składu materiałów złożonych
X1A_U02
CH_U11 potrafi określić budowę oraz scharakteryzować właściwości materiałów metalicznych, ceramicznych i polimerowych
X1A_U01
CH_U12 potrafi zinterpretować procesy zachodzące w organizmach żywych na drodze rozkładu i syntezy makromolekuł
X1A_U01
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 3 Wydział Matematyki, Fizyki i Chemii
program kształcenia, załącznik nr 1
CH_U13 potrafi określić symetrię kryształu i wykonać projekcję stereograficzną jego ścian i elementów symetrii
X1A_U01
CH_U14 stosuje międzynarodową symbolikę grup punktowych i przestrzennych
X1A_U01
CH_U15 korzysta z międzynarodowych tablic krystalograficznych X1A_U01
CH_U16 potrafi wyjaśnić strukturę elektronową atomów i cząsteczek organicznych i nieorganicznych
X1A_U01
CH_U17 potrafi przeprowadzić proste obliczenia kwantowochemiczne X1A_U01
CH_U18 potrafi wyznaczyć poziomy energetyczne w prostych układach kwantowych (oscylator harmoniczny, rotator sztywny, atom wodoru, jony wodoropodobne)
X1A_U01
CH_U19 potrafi powiązać właściwości substancji z energią oddziaływań międzycząsteczkowych
X1A_U01
CH_U20 wdraża zasady bezpiecznego postępowania z chemikaliami X1A_U03
CH_U21 potrafi zbudować proste zestawy do pomiaru wielkości fizykochemicznych, wykorzystując sprzęt dostępny w laboratorium
X1A_U02 X1A_U03
CH_U22 posługuje się podstawowym sprzętem laboratoryjnym i wykonuje podstawowe czynności laboratoryjne
X1A_U03
CH_U23 potrafi zaplanować i przeprowadzić proste eksperymenty chemiczne, dokonać obserwacji i przeanalizować otrzymane wyniki
X1A_U03
CH_U24 identyfikuje różne czynniki, które mogą wpływać na prowadzone badania, a także znajduje źródła błędów pomiarowych
X1A_U03
CH_U25 ocenia wiarygodność wyników eksperymentu stosując podstawy rachunku błędów i statystyki matematycznej, i krytycznie odnosi się do wyników pomiarów i badań
X1A_U01
CH_U26 potrafi ocenić realizację procesu chemicznego w skali przemysłowej
X1A_U03
CH_U27 opracowuje sprawozdania i raporty z przeprowadzonych eksperymentów/ćwiczeń/zadań
X1A_U04
CH_U28 używa pakietu obliczeniowego w celu dokonania prostych obliczeń i wizualizacji wyników eksperymentu
X1A_U04
CH_U29 pisemnie przygotowuje krótkie opracowania dotyczące wybranych problemów chemicznych, także w języku angielskim
X1A_U05 X1A_U08
CH_U30 w dyskusji używa języka naukowego, typowego dla nauk chemicznych
X1A_U06
CH_U31 samodzielnie uczy się wybranych zagadnień z dziedziny chemii X1A_U07
CH_U32 samodzielnie wyszukuje w źródłach bibliotecznych i internetowych informacji chemicznych
X1A_U08
CH_U33 przygotowuje i prezentuje krótkie wystąpienia ustne w języku polskim i/lub angielskim, dotyczące zagadnień szczegółowych z wykorzystaniem różnorodnych źródeł
X1A_U09
CH_U34 posługuje się co najmniej jednym językiem obcym w stopniu niezbędnym do czytania literatury fachowej, specyficznej dla swojej specjalności i komunikuje się w tym języku na poziomie B2
X1A_U10
CH_U35 dyskutuje i ocenia przedstawiane przez innych studentów sądy i opinie na gruncie zdobytej wiedzy
X1A_U01
CH_U36 wykorzystuje typowe oprogramowanie użytkowe X1A_U04
CH_U37 oblicza granice, pochodne i całki, rozwiązuje układy równań liniowych i niektóre klasy równań różniczkowych zwyczajnych
X1A_U01 X1A_U04
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 4 Wydział Matematyki, Fizyki i Chemii
program kształcenia, załącznik nr 1
CH_U38 stosuje metody matematyczne do rozwiązywania problemów z dziedziny chemii i fizyki
X1A_U01 X1A_U04
CH_U39 dokonuje pomiarów podstawowych wielkości fizycznych X1A_U03
CH_U40 posługuje się jednostkami układu SI X1A_U04
CH_U41 potrafi opisać i interpretować podstawowe zjawiska fizyczne X1A_U01
CH_U42 posługuje się w stopniu podstawowym wybranym językiem programowania
X1A_U04
Kompetencje społeczne
CH_K01 jest świadom poziomu swojej wiedzy i rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie
X1A_K01 X1A_K07
CH_K02 interesuje się podstawowymi procesami chemicznymi, zachodzącymi w środowisku
X1A_K01
CH_K03 jest świadom konieczności ogólnego spojrzenia na procesy chemiczne, a w ich interpretacji opiera się na zdobytej wiedzy
X1A_K01
CH_K04 potrafi współdziałać i pracować w grupie i odpowiada za zadania realizowane w zespole
X1A_K02 X1A_K06
CH_K05 rozumie konieczność systematycznej pracy nad projektami o charakterze długofalowym
X1A_K03 X1A_K05
CH_K06 odpowiada za bezpieczeństwo pracy własnej i innych X1A_K04
CH_K07 potrafi samodzielne wyszukiwać informacje zawarte w literaturze, w celu podnoszenia kompetencji zawodowych i osobistych
X1A_K05
CH_K08 rozumie potrzebę popularno-naukowego przedstawiania laikom wybranych zagadnień chemicznych
X1A_K05 X1A_K06
CH_K09 rozumie znaczenie uczciwości intelektualnej i postępuje etycznie X1A_K06
Załącznik 3a
Warunki wymagane do ukończenia studiów I stopnia na kierunku Chemia
Warunkiem ukończenia studiów jest:
a) zaliczenie wszystkich modułów przedmiotów określonych planem studiów I stopnia na
kierunku Chemia z określoną specjalnością,
b) odbycie praktyk,
c) uzyskanie wymaganej planem studiów liczby punktów ECTS,
d) pozytywnie oceniona praca licencjacka i jej obrona przed komisją egzaminacyjną.
Załącznik 4
Organizacja procesu uzyskania dyplomu
§1
Warunki przystąpienia do egzaminu dyplomowego, skład i tryb powołania komisji
egzaminacyjnej, zasady ustalania oceny z egzaminu oraz ostatecznego wyniku studiów
dyplomanta określa Regulamin Studiów w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach (załącznik
do uchwały nr 127 Senatu Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach z dnia 24 kwietnia 2012 r.).
§2
Na siedem dni przed wyznaczonym terminem egzaminu dyplomowego student dostarcza
streszczenie pracy licencjackiej w formie pisemnej (pozytywnie ocenionej przez opiekuna),
prezentację multimedialną na nośniku elektronicznym oraz oświadczenie o wyrażeniu zgody
na przetwarzanie i udostępnianie wyników pracy licencjackiej dla celów naukowo-
badawczych (załącznik 3 do uchwały Rady Wydziału Matematyki-Fizyki-Chemii
Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach z dnia 23 luty 2010 r., Postanowienia w Sprawie
Przeprowadzania Egzaminu Licencjackiego na Studiach Stacjonarnych I Stopnia Wszystkich
Specjalności na Kierunku Chemia).
§3
Egzamin dyplomowy jest przeprowadzany zgodnie z następującymi zasadami :
a) egzamin ma formę ustną,
b) egzamin składa się z dwóch części:
I. zaprezentowania przedmiotu pracy dyplomowej przez dyplomanta w formie
prezentacji multimedialnej oraz odpowiedzi na pytania komisji egzaminacyjnej
dotyczące przedstawionego tematu,
II. odpowiedzi na trzy pytania z zakresu chemii obejmującego wszystkie moduły
przedmiotów określonych planem studiów I stopnia na kierunku Chemia z określoną
specjalnością.
§4
Po zakończeniu egzaminu dyplomowego przewodniczący otwiera część niejawną.
§5
Publiczne ogłoszenie przez przewodniczącego komisji wyników egzaminu dyplomowego w
obecności wszystkich dyplomantów, którzy przystąpili do egzaminu dyplomowego.
Załącznik 5
Wymiar, zasady i forma odbywania praktyk
Wymiar praktyk:
4 tygodnie praktyk zawodowych po czwartym semestrze studiów
Zasady i formy odbywania praktyki
Praktyka zawodowa na kierunku chemia ma służyć pogłębieniu wiedzy w obsłudze
nowoczesnej aparatury analitycznej oraz stosowaniu nowoczesnych technologii, technik
badawczych i pomiarowych w szeroko rozumianym przemyśle chemicznym oraz ośrodkach
badawczo-rozwojowych.
Studentów przygotowuje się do pracy zarówno na produkcji jak i w laboratoriach naukowych,
zapleczu naukowo-technicznym, a także w naukowo-badawczych zespołach
interdyscyplinarnych.
Daje to studentom możliwości wykorzystania swojej wiedzy i zaprezentowania się u
potencjalnego pracodawcy.
Zachęcamy też do odbywania dodatkowych bezpłatnych praktyk, jeżeli student jest
zainteresowany, po odbyciu obowiązkowej praktyki, w wybranej placówce, co zostaje
potwierdzone w suplemencie wydawanym do dyplomu.
Za wykonanie obowiązkowej praktyki zawodowej student otrzymuje 3 punkty ECTS
na piątym semestrze studiów.
Praktyki są odbywanie zgodnie z ustawą art.66 I ustawy z dnia 27 lipca 2005 roku,
obowiązującym zarządzeniem Rektora nr 41 z 2007 roku wraz z późniejszymi poprawkami i
regulaminem studiów z dnia 24 kwietnia 2012.
Załącznik 6
Wykaz osób stanowiących minimum kadrowe dla Kierunku Chemia I stopnia i realizujących zajęcia dydaktyczne w roku akademickim 2012/2013
Lp. Tytuł Nazwisko Imię
1. dr Bartoszek Mariola
2. dr BĄK ANDRZEJ
3. dr BOREK JERZY
4. dr CHORĄŻEWSKI MIROSŁAW
5. dr CZECH BOŻENA
6. dr CZOIK ROZALIA
7. dr hab. DASZYKOWSKI MICHAŁ
8. dr hab. DZIDA MARZENA
9. dr FEIST BARBARA
10. prof. FLAKUS HENRYK
11. dr GEPPERT-RYBCZYNSKA MONIKA
12. dr JARZEMBEK KRYSTYNA
13. dr hab. JAWORSKA MARIA
14. dr JENDRZEJEWSKA IZABELA
15. prof. KOWALSKA TERESA
16. dr KOZIK VIOLETTA
17. prof. KUCHARSKI STANISŁAW
18. dr hab. KUS PIOTR
19. dr hab. MACHURA BARBARA
20. dr MACIĄŻEK EWA
21. dr MALICKA EWA
22. dr hab.. MAŁECKI JAN
23. dr MICHTA ANNA
24. dr hab.. MUSIAŁ MONIKA
25. dr MUSIOŁ ROBERT
26. dr NIEDBAŁA HALINA
27. dr NIESTRÓJ ANNA
28. dr PENTAK DANUTA
29. dr hab. PISARSKI WOJCIECH
30. dr PODESZWA RAFAŁ
31. dr PODGÓRNA MARZENA
32. dr POLAK JUSTYNA
33. dr POŁOWNIAK MARZENA
34. dr PYTLAKOWSKA KATARZYNA
35. dr SAJEWICZ MIECZYSŁAW
36. dr hab. SITKO RAFAŁ
37. dr STANIMIROVA-DASZYKOWSKA IVANA
38. dr SZPIKOWSKA-SROKA BARBARA
39. dr TYL ALEKSANDRA
40. prof. WALCZAK BEATA
41. dr WŁODARZ JOACHIM
42. dr ZEMANEK ALEKSANDER
43. dr ZERZUCHA PIOTR
Załącznik 8
Opis działalności badawczej wydziału w odpowiednim obszarze wiedzy (dla studiów II
stopnia i jednolitych studiów magisterskich)
Instytut Chemii stanowi ośrodek łączący możliwość prowadzenia badań podstawowych, w
tym unikatowych obliczeń, projektowania molekularnego, chemii supramolekularnej, chemii i
technologii materiałów – w tym polimerowych, nanomateriałów (w dla organicznej
elektroniki) oraz syntezy organicznej i nieorganicznej, z potencjalnie praktycznymi
aplikacjami w przemyśle. Instytut jest ośrodkiem o międzynarodowej renomie w zakresie
chemii kwantowej, chromatografii, chemometrii i chemoinformatyki, chemii koordynacyjnej i
katalizy, chemii nanomateriałów, chemii fizycznej, spektroskopii molekularnej oraz
projektowania leków. Badania prowadzone są we współpracy z czołowymi krajowymi i
zagranicznymi zespołami badawczymi oraz firmami przemysłowymi, np. firmą Synthos SA,
europejskim potentatem w dziedzinie wytwarzania monomerów i polimerów. Główne
kierunki badawcze w dziedzinie nauk chemicznych, chemii materiałów i technologii
chemicznej omówiono poniżej. Chemometryczna analiza danych: opracowywane są nowe
metody analizy danych niezbędne w interpretacji wyników otrzymywanych w
eksperymentach proteomiki i genomiki, metody o kluczowym znaczeniu dla nowych metod
projektowaniu leków. Rozwijane są badania związane z uwzględnieniem niepewności
pomiarowej w analizie wielowymiarowych danych fizykochemicznych, a także strategie
analizy złożonych sygnałów chromatograficznych pochodzących z technik sprzężonych.
Prowadzone są także badania związanie z modelowaniem biologicznych układów
nieliniowych (w tym grupowanie genów o zbliżonej charakterystyce ekspresji w czasie na
podstawie danych z mikromacierzy) oraz aplikacją metod chemometrycznych do kontroli
i optymalizacji procesu mającego na celu pozyskanie alternatywnej energii na drodze
termiczno-katalicznej depolimeryzacji poliolefin. Te ostatnie badania realizowane są wraz z
partnerem z przemysłu, firmą VIVASTO S.A. Chromatografia planarna i cieczowa:
obiektem badań są nowe metody separacji i oznaczania związków organicznych, w tym
szczególnie pochodzenia naturalnego i stosowanych w farmacji. Realizowane są także
badania nad lekami i innymi materiałami botanicznymi; rozwijane są metody analityczne
umożliwiające szybką i niezawodną identyfikację surowca oraz szybkie określenie zawartości
składników aktywnych farmakologicznie. Ważne i unikatowe w skali światowej są prace nad
procesami nieliniowymi zachodzącymi w roztworach hydroksykwasów i aminokwasów
(leków z grupy profenów) wyniki tych badań mają znaczenie dla poznania farmakodynamiki
tych leków oraz poznania zagrożeń płynących z labilności ich konfiguracyjnej tej grupy
materiałów. Badanie te realizowane są z grupą badawczą I.R. Epsteina z Brandeis University,
Waltham, MA, USA, wiodącego światowego ośrodka teoretycznego modelowania
nieliniowych procesów oscylacyjnych. Chemoinformatyka i projektowanie leków:
zajmujemy się projektowaniem, syntezą i badaniem związków biologicznie aktywnych
(inhibitorów integrazy HIV, leków przeciwnowotworowych, fungicydów, syntetycznych
związków słodzących). Obiektem poszukiwań są nowe związki oraz nowe typy terapii
przeciwnowotworowych; gdy chodzi o nowe związki badane sa w szczególności te z grupy
tzw. chelatorów żelaza, inhibitory integrazy HIV czy fungicydy. W szczególności
przedmiotem badań są modelowanie, synteza, badania właściwości fizykochemicznych i
biologicznych in vitro oraz in vivo nowych związków chemicznych pod kątem ich zastosowań
w terapii nowotworowej. Badania te obejmują także fotouczulacze z grupy pochodnych
porfiryny, które stosowane mogłyby być w diagnostyce (DDT) i terapii fotodynamicznej
nowotworów (PDT). Podejmujemy także próby zastosowania do podobnych celów tzw.
chelatorów żelaza; badania realizowane są we współpracy z wiodącymi ośrodkami
badawczymi (National Institut of Health, Bethesda USA, Uniwersytet w Bremie, Uniwersytet
w Sydney, Ecole Normale Supérieure de Cachan, Francja, Śląski Uniwersytet Medyczny,
Centrum Onkologii, Gliwice). Chemia fizyczna, spektroskopia oscylacyjna: prowadzone są
unikatowe w skali światowej badania nad wiązaniami wodorowymi w kryształach
molekularnych. Chodzi tu o mieszczące się w obszarze chemii supramolekularnej badania nad
niekonwencjonalnymi efektami charakteryzującymi układy molekularne z wiązaniem
wodorowym, efekty izotopowe wodór/deuter (H/D) w widmach kryształów molekularnych
np. efekty „samoorganizacji izotopowej H/D”, które obserwowane mogą być w widmach w
zakresie podczerwieni, wiązania wodorowe w kryształach molekularnych, efekty izotopowe
H/D “dalekiego zasięgu”, oraz efekty związane z łamaniem oscylacyjnych reguł wyboru w
podczerwieni dla centrosymetrycznych dimerów wiązań wodorowych. W szczególności
badane są nieznane dotąd efekty związane z nielosowym rozkładem izotopów wodoru w
sieciach wiązań wodorowych w kryształach oraz specyficzne spektralne reguły wyboru
rządzące przejściami w podczerwieni dla dimerów wiązań wodorowych oraz kryształów
molekularnych. W tym zakresie mieszczą się także badania mechanizmów oscylacyjnych
reakcji związków chiralnych typu naproksenu. Wiele aspektów tych nowych reakcji wciąż
wymaga dalszych badań. Przedmiotem prac są także zagadnienia teoretyczne związane z
pomiarami akustycznymi; obliczaniem funkcji termodynamicznych roztworów
rzeczywistych. Rozwijane są studia w zakresie interpretacji molekularnych właściwości
makroskopowych ciekłych mieszanin oraz zastosowanie metod akustycznych (ultradźwięków
w cieczach) do wyznaczania stałych materiałowych w tym nowych paliw ciekłych i biopaliw.
Chemia kwantowa: opracowywane są nowe, kwantowe metody opisu układów
molekularnych, metody chemii kwantowej do analizy właściwości, w tym reaktywności
molekuł. Chemia kwantowa, która jest jednym z najsilniejszych obszarów badań
reprezentowanym w Instytucie Chemii. Kontynuowane są wieloletnie prace w zakresie
tworzenia i rozwoju nowych metod obliczeniowych związanych z bardzo precyzyjnym
wyznaczaniem energii i funkcji falowej atomów i małych cząsteczek. Wiele nowych,
wdrożonych w świecie w ostatnich latach metod, przede wszystkim tych bazujących na
wykładniczej parametryzacji funkcji falowej, związanych jest z nazwiskami osób
zatrudnionych w Instytucie. W dotychczasowych badaniach szczególnie znaczące wyniki
zostały osiągnięte w zakresie bardzo precyzyjnego wyznaczania własności i energetyki
stanów wzbudzonych i zjonizowanych. M.in. opracowanie nowych metod obliczeniowych dla
opisu układów podwójnie zjonizowanych, dodatnio lub ujemnie, pozwoliło na
zaproponowanie nowych, niezwykle skutecznych metod umożliwiających poprawny opis
dysocjacji wiązania pojedynczego - problemu z którym praktyczna (tzn. stosowalna do
realnych układów molekularnych) chemia kwantowa ciągle się zmaga. Atrakcyjna tematyka
badawcza i świetne wyniki uzyskiwane w zakresie konstruowania nowych metod sprawiają,
że dla prac wykonywanych w Instytucie otwarte są łamy najlepszych czasopism światowych,
a opublikowane prace znajdują duży rezonans w środowisku, czego rezultatem jest ciągle
rosnąca liczba cytowań. Dalsze kierunki badań to tworzenie nowych metod sformułowanych
w ujęciu wieloreferencyjnym, tzn. takim, jakie można stosować dla rodników, układów
metastabilnych, stanów przejściowych etc. Skuteczne zastosowanie metod chemii kwantowej
w tych obszarach wymaga sformułowania niestandardowych modeli i biegłości w
implementacji złożonych struktur algebraicznych. Prowadzone są także prace w zakresie
nowych metod projektowania molekularnego. Chodzi tu o intensywnie rozwijanie badań w
zakresie fragonomiki (MostBioDAT: www.chemoinformatyka.us.edu.pl), doskonalenie
metod masowego skriningu molekularnych baz danych faktualnych np. w poszukiwaniu
nowych związków o cechach drug-like i lead-like lub sieci polifarmakologicznych. Kataliza
homo- i heterogeniczna: nowe układy katalityczne do reakcji izomeryzacji, sprzęgania,
addycji do związków allilowych, utleniania, badanie mechanizmów reakcji katalitycznych.
Kataliza to dyscyplina chemii i technologii chemicznej, której rozwój warunkuje postęp w
takich dziedzinach jak synteza organiczna, ochrona środowiska, zielona chemia. Dlatego też
w Instytucie rozwijana jest synteza organiczna z udziałem katalizatorów heterogenicznych
(np. z udziałem nanozłota) oraz kataliza homogeniczna (wobec kompleksów metali
przejściowych). Rozwijane są katalityczne metody otrzymywania funkcjonalizowanych
porfiryn i koroli, metody transformacji i funkcjonalizacji innych układów np. chinolinowego,
katalizowane kompleksami metali przejściowych reakcje izomeryzacji układów allilowych,
sprzęgania typu Stillego i Sonogashiry, reakcje cykloaddycji [3 + 2], reakcje tandemowe (np.
izomeryzacja i metateza), kaskadowe (np. metateza-izomeryzacja-cykloaddycja), syntezy pod
bardzo wysokimi (do 2GPa) ciśnieniami, reakcje utleniania i inne. Dzięki temu możliwe jest
otrzymywanie związków karbo- i heterocyklicznych o zaplanowanych właściwościach: np.
optoelektronowych, lub biologicznie aktywnych fungicydów, a także monomerów do syntezy
trwałych polimerów przewodzących (np. wykazujących elektrochromizm, luminescencję).
Prowadzone są studia nad mechanizmami reakcji katalitycznych – szczególnie nad
katalizowanymi kompleksami metali reakcjami izomeryzacji oraz acetalizacji związków
allilowych. Chemia nieorganiczna, metaloorganiczna i koordynacyjna, krystalochemia:
synteza kompleksów renu, miedzi, rutenu i innych metali przejściowych z ligandami C-, N-,
P-, O-, i S-donorowymi. Główne obszary zainteresowań naukowych to projektowanie i
synteza związków koordynacyjnych zarówno jedno- jak i wielordzeniowych, w tym także
układów bionieorganicznych, struktura elektronowa i molekularna związków
koordynacyjnych i metaloorganicznych, oddziaływania metal-ligand, strukturalne aspekty
własności fizycznych i chemicznych związków koordynacyjnych oraz magnetochemia
związków koordynacyjnych. Rozwijana jest chemia koordynacyjna metali przejściowych
głównie rutenu oraz niklu, manganu, molibdenu i wolframu z ligandami C-, O-, S-, P- i N–
donorowymi, badania struktur krystalicznych uzyskanych połączeń, badanie struktur
elektronowych związków kompleksowych oraz wpływu ligandów na strukturę elektronową
kompleksu przy użyciu technik eksperymentalnych (spektroskopia absorpcyjna i emisyjna w
zakresie UV-Vis) oraz metod teoretycznych (obliczenia w metodzie DFT i TDDFT).
Rozwijane są metody syntezy nowych związków koordynacyjnych, w tym
metaloorganicznych (jedno- i wielordzeniowych), homo- i heterometalicznych polimerów
koordynacyjnych, materiałów o strukturze spinelowej. Stwarza to możliwość uzyskiwania
materiałów molekularnych i makromolekularnych, w tym nanomateriałów o oczekiwanych
właściwościach magnetycznych, np. ferromagnetycznych, termoelektrycznych, elektro- i
fotokatalitycznych. Chemia i synteza organiczna: główne celem badań to opracowywanie
nowych metod syntezy związków karbo- i heterocyklicznych, badanie mechanizmów reakcji
chemicznych, przewidywanie reaktywności molekuł w oparciu o wyniki obliczeń metodami
chemii kwantowej. Wśród syntezowanych zwiazkow szczególne miejsce mają pochodne
chinoliny, izochinoliny, porfiryny, izoksazoliny i izoksazole, triazole, tiofeny, karbazole.
Wiele elementów chemii i syntezy organicznej dotyczy także katalizy, chemii polimerów –
omówiono je w stosownych punktach. Chemia i technologia polimerów: zajmujemy się
syntezą monomerów polimerów oraz badaniem ich właściwości (optycznych, mechanicznych,
elektrycznych, przetwórczych, mikrostruktury). W tym obszarze szczególne miejsce zajmuje
synteza i charakterystyka wybranych właściwości nowych związków organicznych – mało- i
wielkocząsteczkowych charakteryzujących się odpowiednimi właściwościami
elektronowymi, wysokim progiem uszkodzenia optycznego i termicznego oraz odpowiednimi
właściwościami przetwórczymi dla zastosowań w optoelektronice. Tematyka ta wpisuje się w
aktualny nurt światowych badań wiodących ośrodków polegający na poszukiwaniu nowych
rozwiązań materiałowych dla optoelektroniki organicznej. Materiały organiczne cieszą się
szczególnym zainteresowaniem ze względu na możliwość zastosowania ich jako materiały
luminescencyjne dla organicznych diod emitujących światło (OLED), materiały dla
zastosowań w tranzystorach polowych (FETs), nowe, stabilne materiały elektrochromowe
(EC) czy też jako warstwy biorące udział w konwersji energii słonecznej na elektryczną w
ogniwach słonecznych (OS). Najistotniejszymi ich zaletami jest możliwość modyfikacji
właściwości fizykochemicznych jak i łatwość integracji w urządzeniach. Nie bez znaczenia
jest też możliwość wykorzystania związków organicznych do wytworzenia urządzeń na
drodze znacznie mniej energochłonnych procesów technologicznych niż to ma miejsce w
produkcji elektroniki nieorganicznej. Prowadzone prace poza syntezą nowych materiałów
organicznych obejmują badania ich właściwości termicznych, przetwórczych, absorpcyjnych i
emisyjnych w zakresie UV-VIS, elektrochemicznych, i elektrochromowych i elektrycznych w
aspekcie budowy chemicznej, co winno umożliwić efektywne projektowanie modyfikacji ich
struktur a w konsekwencji optymalizację badanych związków pod katem ich praktycznego
wykorzystania jako warstw aktywnych w optoelektronice organicznej. Chemia i technologia
materiałów: Instytut jest liczącym się ośrodkiem w dziedzinie badań nad nowymi
materiałami; nanomateriały nieorganiczne i organiczne, mono- i makromolekularne,
krystaliczne i amorficzne, stałe i ciekłe np. ciecze jonowe. Prowadzone badania mają
charakter interdyscyplinarny i łączą zagadnienia z dziedziny fizyki, chemii, optyki,
nanotechnologii i inżynierii materiałowej. Bogate doświadczenie syntetyczne oraz analityczne
uzupełnione odpowiednim wyposażeniem pozwalają na otrzymywanie złożonych układów
molekularnych, zarówno związków chemicznych jak i polimerów i innych materiałów. Co
ważne badania mają charakter kompleksowy, obejmując etapy: a) „matematyczny,
teoretyczny” – projektowanie struktur o oczekiwanych właściwościach (np. optycznych,
magnetycznych); b) „chemiczny”, tj. wytworzenie zaprojektowanych molekuł,
makromolekuł, ciał stałych krystalicznych i amorficznych; c) „fizyczny, fizyko-chemiczny”-
wszechstronne, dogłębne poznanie właściwości zaprojektowanych i wytworzonych
materiałów; d) „technologiczny” – próby wytworzenia materiałów w skali umożliwiającej
badania aplikacyjne, próby zastosowania praktycznego – w skali technicznej.
Zaprojektowane i wytworzone materiały są wszechstronnie badane w Instytucie oraz przede
wszystkim we współpracy z licznymi ośrodkami naukowymi w kraju i w świecie. Np.
materiały organiczne i metaloorganiczne (mono- lub makromolekularne) bada się,
wyznaczając: przerwę energetyczną, przewodnictwo elektryczne, właściwości optyczne –
emisyjne i absorbcyjne np. luminescencję, próg uszkodzenia termicznego i optycznego,
przetwarzalność, mikrostrukurę. Badane są również właściwości fizykochemiczne
materiałów, które zostały wytworzone w innych ośrodkach lub są pochodzenia
przemysłowego, w szczególności np. ważne z praktycznego punktu widzenia są tu badania
paliw ropopochodnych i nowych biopaliw: wpływ biododatków na stałe materiałowe tych
paliw w zależności od ciśnienia; wykazanie, że właściwości agregatów powstających podczas
flokulacji naturalnych asfaltenów można w przybliżeniu przewidzieć znając warunki, w
których proces zachodzi. Równie ważne i unikatowe w skali światowej są badania nad
stabilnymi, paramagnetycznymi cieczami jonowymi. W dotychczasowych nadaniach
wykazano mianowicie, że ciecze jonowe zawierające kation kobaltu mają właściwości
umożliwiające ich zastosowanie jako substancji magnetycznych w syntezie i ekstrakcji oraz
jako cieczy magnetoreologicznych. Trwają intensywne poszukiwania nowych układów.
Badania właściwości paliw oraz cieczy jonowych prowadzone są na unikatowych,
skonstruowanych na Wydziale miernikach współczynnika tłumienia i prędkości propagacji
ultradźwięków. Precyzyjny miernik prędkości ultradźwięków w cieczach pod wysokim
ciśnieniem umożliwia wyznaczenie nie tylko związku pVT, ale również izobarycznej
pojemności cieplnej w funkcji ciśnienia, a nawet nadmiarowych pojemności cieplnych. Inne
laboratoria na świecie nie posiadają podobnego urządzenia o porównywalnej dokładności
pomiaru. Intensywnie są też rozwijane badania nad materiałami szklistymi. Opracowywane są
procedury wytwarzania tlenkowych i tlenkowo-fluorkowych szkieł nieorganicznych oraz
transparentnych układów typu szkło-ceramika domieszkowanych jonami metali. Dzięki
stałemu postępowi w tych badaniach możliwe jest uzyskiwanie nowych materiałów
optycznych aktywowanych jonami lantanowców mających zastosowanie w szeroko pojętej
optoelektronice i technice laserowej (wykazujących luminescencję w zakresie światła
widzialnego, promieniowanie w zakresie bliskiej podczerwieni oraz zdolność konwersji
promieniowania podczerwonego na światło widzialne. Badania promienistych i
niepromienistych procesów przekazywania energii wzbudzenia oraz kinetyki zaniku
luminescencji, określenie parametrów spektroskopowych i laserowych, poznanie zależności
między składem chemicznym, strukturą a właściwościami optycznymi należy do głównych
obszarów naszych zainteresowań, w perspektywie zaś - praktyczne wykorzystanie nowych
materiałów jako źródeł laserowych, wzmacniaczy optycznych, światłowodów i
przetworników promieniowania podczerwonego na światło widzialne. Chemia analityczna:
Instytut posiada bogate doświadczenie w zastosowaniu metod analitycznych koniecznych do
prowadzenia różnych analiz, w tym szczególnie badań materiałowych. Grupa analitycznych
metod spektroskopowych prowadzi badania w zakresie metod mikroekstrakcyjnych zarówno
typu ciecz-ciecz (LPME) jak i ciecz-siało stałe (SPME). W obszarze LPME opracowywane są
nowe procedury zagęszczania pierwiastków śladowych i ultraśladowych z zastosowanie
metod spektroskopii atomowej (ICP-OES, AAS) oraz spektrometrii rentgenowskiej (XRF).
Obecnie rozpoczęto badania nad nowymi stałymi sorbentami opartymi na nanomateriałach
węglowych: nanorurkach i grafenie. Głównym przedmiotem zainteresowania są ich
nanokompozyty o właściwościach magnetycznych (dwu i trójskładnikowe) oraz ich
właściwości sorpcyjne zarówno w stosunku do jonów metali ciężkich jak i związków
organicznych. Badania stosowane: badania stosowane dotyczą recyklingu tworzyw
sztucznych, poszukiwaniu nowych polimerów dla potrzeb organicznej elektroniki oraz
przemysłu budowlanego, nowych materiałów optycznych dla optoelektroniki i innych.
Badania stosowane to ostatni etap badań naukowych, to prace zmierzające do praktycznego
zastosowania zaprojektowanych, wytworzonych i wszechstronnie przebadanych materiałów
w konkretnych zastosowaniach. Np. badania nad nowymi polimerami kauczukowymi
prowadzone są we współpracy z firmą „SYNTHOS” S.A. – w ramach programu rozwoju tej
Firmy pt. „Generacja SYNTHOS” (firma finansuje prace doktorskie mieszczące się w
programie rozwoju „SYNTHOS-u”). Współpraca Instytutu z firmą „SYNTHOS” (wiodącą w
swojej branży w Europie) jest modelowym przykładem zintegrowanych badań naukowych:
impuls do rozpoczęcia badań jest problem naukowy i technologiczny zgłaszany przez
przemysł a rozwiązanie jest realizowane wspólnie – w laboratoriach naukowych i
technologicznych na uczelni oraz w Firmie. Prowadzimy również badania możliwości
aplikacyjnych materiałów organicznych i metaloorganicznych, przeznaczonych do szeroko
rozumianej „organicznej elektroniki” realizowane we współpracy np. z: zespołem (Kaunas
University of Technology), testowane są jako warstwy aktywne w diodach luminescencyjny,
czy jako dodatki fotoluminescencyjne do włókien sztucznych (ABRAXAS, Wodzisław Śl.),
jako materiały do budowy modułów fotowoltaicznych; Institute for Organic Solar Wells
Physical Chemistry (Linz, Austria) - budowy ogniw słonecznych. Konkurencyjność badań
naukowych na tle światowych osiągnięć: Instytut należy do światowych liderów badań,
publikując na łamach najbardziej prestiżowych czasopism metody chemii kwantowej
sformułowane w ujęciu wieloreferencyjnym. Najczęściej cytowane są publikacje S.
Kucharskiego, et al., M. Musiał et al., Nieprzerwanie od 1992 roku Wydział wydaje (od
czterech lat wspólnie z wydawnictwem Akadémiai Kiadó) Acta Chromatographica,
czasopismo figurujące na Liście Filadelfijskiej ze współczynnikiem IF= 0.779; jest to jeden z
dwóch najwyższych IF wśród czasopism chemicznych wydawanych w Polsce. Redaktorem
naczelnym czasopisma jest Teresa Kowalska. Innym dowodem uznania jest obecność w
radach redakcyjnych (editorial boards) czasopism pracowników Instytutu, w tym w
szczególności tych wymienionych w rankingu JCR jako czasopisma Q1: Daszykowski
(Chemometrics and Intelligent Laboratory Systems – Q1); Walczak (Journal of
Chemometrics- Q1); Walczak (Talanta - Q1); Polański (Combinatorial Chemistry and High
Troughput Screening – Q1). Miarą jakości i konkurencyjności prowadzonych w Instytucie
Chemii badań są także prestiżowe funkcje redaktorów ważnych serii wydawniczych
(Walczak, Comprehensive Chemometrics, Elsevier, Walczak, Data Handling in Science and
Technology, Elsevier; Kowalska, Thin layer chromatohraphy, CRC Press). Instytut jest także
ośrodkiem badań innowacyjnych, wzrasta liczba uzyskiwanych patentów oraz prac
wdrożeniowych, np. J. Polański jest członkiem RN firmy innowacyjnej Selvita – integrated
drug discovery partner, laureata XII edycji rankingu Deloitte „Technology Fast 50 Central
Europe”- Wschodzące Gwiazdy 2011. Kadra naukowa Instytutu: Silną stroną Instytutu jest
młody wiek kadry naukowej. Średnia wieku samodzielnych pracowników (mamy ich 21)
wynosi 52 lata, przy czym wielu pracowników Instytutu uzyskało habilitację lub profesurę w
ciągu ostatnich 5 lat. Współpraca naukowa z innymi ośrodkami naukowymi: Instytut
współpracuje z kilkudziesięcioma ośrodkami naukowymi z całego świata. Ponadto od kilku
lat Instytut zaprasza, jako wizytujących profesorów, wybitnych profesorów z ośrodków
zagranicznych. Wzmacniają oni potencjał naukowy oraz dydaktyczny Wydziału. Naszymi
gośćmi byli między innymi: J. Gasteiger (Uniwersytet w Erlangen, Niemcy), M. Doleżal
(Uniwersytet Karola w Pradze, Czechy), R. Tauler, IDAEA, Barcelona, Hiszpania), P. Lewi
(Jansen Farmaceutica, Belgia), P. Volkmann (Karlsruhe, Niemcy). Programy wspierające
działalność naukową Instytutu: Rozwój badań naukowych oraz rozwój młodych kadr jest
wspierany przez unijne i regionalne programy wspierające. Chodzi tu np. o europejski
program UPGOW (Uniwersytet Partnerem Gospodarki Opartej na Wiedzy, 2008–2014),
którego beneficjentami są studenci III stopnia czyli doktoranci; program stypendialny
TWING (Transfer Wiedzy Nauka Gospodarka – program stypendialny, 2011-2013)
skierowany do doktorantów i wspierający współpracę sfery nauki i przedsiębiorstw; program
ICSE (Nowoczesne komputerowe metody kształcenia dla regionalnych kadr
innowacyjnej gospodarki: iCSE, 2011-2014), program ten stanowi wsparcie dla współpracy
sfery nauki i przedsiębiorstw, głównym założeniem projektu jest integracja metod
komputerowych, w tym wizualizacji, obliczeń, analizy danych z kierunkowymi przedmiotami
wybranych nauk ścisłych; DoktoRIS: regionalny program stypendialny dla doktorantów
mieszkających i studiujących na Śląsku; celem programu jest wspieranie tych doktorantów,
których prace doktorskie przyczyniają się do rozwoju przedsiębiorstw na Śląsku, do wzrostu
innowacyjności regionu. Co ważne, większość studentów III stopnia korzysta z któregoś
wyżej wspomnianego programu wspierającego. Aparatura naukowo-badawcza Instytutu
Chemii: W chwili obecnej Instytut posiada całą niezbędną w nowoczesnych instytucjach
naukowych aparaturę badawczo-pomiarową; także dzięki bliskości instytutu Fizyki (ten sam
Wydział) i jego potężnemu zapleczu aparaturowemu. Bardzo ważne w kontekście zaplecza
aparaturowego jest Śląskie Międzyuczelniane Centrum Edukacji i Badań
Interdyscyplinarnych, którego Wydział Matematyki, Fizyki i Chemii jest głównym
udziałowcem. Wydział, a więc także Instytut Chemii uczestniczy również w konsorcjum
„Śląska BIO-FARMA, w ramach którego powstało znakomicie wyposażone w
najnowocześniejszą aparaturę badawczo-pomiarową Centrum Biotechnologii, Bioinżynierii i
Bioinformatyki. Najważniesza aparatura badawczo-pomiarowa Instytutu Chemii została
wymieniona poniżej: Spektrometr Elektronowego Rezonansu Paramagnetycznego (EPR),
Termograwimetr TG, Pyris-1, Perkin Elmer, (zakres: 25 – 900 0C); Różnicowy kalorymetr
skaningowy DSC Pyris-1, Perkin Elmer, (zakres: -150 ÷ 200 0C); Dynamiczno-Mechaniczny
Analizator Termiczny DMA Q-800, (zakres: -150 ÷ 400 0C); Spektrometr NMR UltraShield
400 MHz oraz 500 Bruker Avance; Analizator elementarny CHNS/O Series II/2400, Perkin
Elmer; Miernik prędkości ultradźwięków w cieczach w zakresie ciśnień 1-1000Atm;
Densytometr oscylacyjny do pomiaru gęstości cieczy z rozdzielczością 1*10-6
g/cm3, Anton
Paar DMA 5000; Kalorymetr do pomiaru pojemności cieplnej cieczy, (zakres: 20 ÷ 750C);
Spektrometr rentgenowski, Philips. Zakres: od liczby atomowej 20; lampy: wolframowa,
molibdenowa, srebrna; Spektrometr rentgenowski z dyspersją energii. Zakres: od liczby
atomowej 20; lampa rodowa; Atomowy Spektrometr Emisyjny z indukcyjnie sprzężoną
plazmą ICP-AES, Spectro Analytical Instruments; Atomowy Spektrometr Absorpcyjny AAS
Solaar M-6 z atomizacją płomieniową i bezpłomieniową; Preparatywny chromatograf
cieczowy LC/UV-Vis z kolektorem frakcji; Spektrometr FT-IR, Raman; Magna 500, Nicolet;
Spektrometr FT-IR, SpectrumOne, Perkin Elmer; Dyfraktometr monokrystaliczny
czterokołowy z lampami: wolframową i miedziową. Oxford Diffraction Gemini A Ultra
Single Crystal; Dyfraktometry monokrystaliczne z lampami: wolframową i molibdenową,
PHYWE 35kV; Chromatograf gazowy sprzężony z spektrometrem masowym (EI) GC/MS,
Finigan Tace GC 2000 Series/Trace MS; Chromatograf gazowy sprzężony z spektrometrem
masowym (EI) GC/MS TurboMas, Perkin Elmer; Wysokosprawny chromatograf cieczowy
sprzężony z spektrometrem masowym HPLC/MS Varian MS-500 ; Chromatograf cieczowy
LC/DAD i LSD, Varian LC-920; Spektrofluorymetr Varian (zakres 200 – 1000 nm);
Dwuwiązkowy spektrofotometr UV/Vis 8500/PC; Spektrometr UV-Vis Lambda Bio 40 z
przystawką termiczną PTP-1; (zakres: 5 ÷ 80 0C), Perkin Elmer; Dwuwiązkowy
spektrofotometr UV/Vis V530 JASCO; Dwuwiązkowy spektrofotometr UV/Vis V630
JASCO; Reaktor mikrofalowy RM800PC z płynną regulacją mocy oraz mieszadłem
magnetycznym ; Reaktor mikrofalowy Discovery firmy CEM z przystawką do prowadzenia
reakcji pod zwiększonym ciśnieniem; Potencjostat-galwanostat AUTOLAB PGSTAT 128n z
analizatorem impedancji; Spektrofluorymetr z laserem impulsowym; Mikroskop
polaryzacyjny Eclipse E200 Nikon; Automatic Melting Point SMP40 z kamerą do detekcji (i
rejestracji) pomiaru temperatury topnienia; Piece gradientowe i komorowe do 1300 st.C;
Urządzenie do badania zjawiska Seebecka (Seebeck Measurement System) MMR
TECHNOLOGIES, INC. Cała aparatura badawczo-pomiarowa Instytutu jest zintegrowana w
ramach Instytutowego Laboratorium Analiz, co zapewnia nieskrępowany dostęp do niej
wszystkim grupom badawczym.