ÇIN

GI

KÝTAP DÝZÝSÝ

XIV

Mehmet Esatoğlu*

Rafael Lam

D. Dağlı7 - 1 0

Temade Çınar11-13

Özgür Güven14-19

Ahmet Aydın20-23

Fırat Umut

31-32

Araştırma

4

Ufuk Bulut

5-6

24-30

Dosya

33-64

Demet Demeter

65-66

Ömer Leventoğlu67-74

Aydın Orak75-77

Atila Oğuz78-79

Okur/Muzaffer Tansu83-88

Kazım Demir

82

Derleyen: Atila Oğuz

80-81

Fırat Umut

Muharrem Kütükçü

Can Erdem

Serdar Ceray Sam

Tan Doğan

89-91

Agir Şoreşger92-93

94-96

Sena Demir

97-99

100-103

10

4-1

08

10

9-1

11

Elif Can

112

YaşarNezihe

Araştırma

4 Bahar ‘09

(...)Bir Ma yýs Ý çinEy iþ çi!...Bu gün hür ya þa mak hak ký se nin kenPat ron lar o hak ký se nin al mýþ lar e lin den.Sa yýn la e der sin de “tu fey li”le ri zen gin,Kal bin den ni çin yok o na kar þý yi ne bir kin?Ra hat ya þý yor iþ çi o nun em ri ne mün kad;La kin se ni fark et me de gün den gü ne ber bad!Zen gin le re pay ver me ya zýk týr e me ðin den,A zim et de e sa ret ba ðý kop sun bi le ðin den.Sen boy nu nu kal dýr ki o nun boy nu bü kül sün,Bir par ça da ev lat la rý nýn çeh re si gül sün!...Sa yen de sa a det le re maz har be þe ri yet;Sen ol ma san et mez di te a li me de ni yet.Boy nun dan e sa ret ba ðý ný par ça la, kes, at!Kuv vet te dir hak. Hak ký ný hak sýz la ra an lat.

(Ay dýn lýk, Ha zi ran 1923)

5Bahar ‘09

Darwin Nasıl Sorun Oldu?

Ufuk Bulut

Da ha ön ce le ri

de do ða nýn ev -

ri miy le il gi li

par ça par ça ve ri ler göz -

lem len miþ o lup, de ði þik

dü þün ce ler ü re til diy se

de Dar win’in ev rim ku -

ra mý bü tün lük lü o lu þu

ve güç lü ka nýt la rýy la

mo dern bi yo lo ji nin de

ya pý ta þý ný o luþ tur muþ -

tur.

Bahar ‘096

D. Dağlı

Bahar ‘09 7

Çað de ðiþ tik çe,sa nat ye ni biröz le do lar.

Es ki bi çim ye ni ö ze uy -maz; öz, bi çim le ça tý þýr,ye ni öz, ken di ne uy gunye ni bir bi çim ya ra týr.Es ki ger çek çi lik an la yý -þý, ye ni ö zü, pro le terdev rim ler ça ðý ný, ka pi -ta lizm den sos ya liz mege çiþ ça ðý ný an la ta maz -dý. Pro le ter dev rim lerça ðý nýn baþ la ma sý veyük se li þiy le bir lik te,ken di ger çek li ði ni sa natyo luy la i fa de et mek i çinye ni bir sa nat yön te mi,top lum cu ger çek çi li ðiya rat mýþ týr.

Ba zen bir ka dýn la,bir er ke ðin aþ ký,aþ ký i fa de et me bi -

çi mi dö ne min yer le þikan la yý þýy la, o gün kü top -lum sal ku rum lar la birça týþ ma ya bir çe liþ ki yegi re bi li yor. As lýn da böy -le bir o lay ken di ba þý na,ye ni ve doð mak ta o lanye ni bir top lum sal i liþ ki -nin ha ber ci si o la bi lir.Bað rýn da ye ni bir top lu -mun i liþ ki le ri ni o luþ tu -ran es ki top lum sal dü -zen, zo run lu o la rak yý ký -la cak týr. Ý ki sev gi li nin aþ -ký bi ze, yep ye ni bir dö -ne min, kos ko ca bir ça -ðýn gel mek te ol du ðu nuha ber ve re bi li yor.

Bahar ‘098

Es ki top lum sal dü -ze ne ay ký rý o la -rak or ta ya çýk -

mýþ, o nun la ça tý þa rakdev rim ci bir rol oy na mýþo lan aþk lar, bu yüz denhal kýn i çin de ya þa mýþ vebu dev rim ci in san cýl ni -te li ðin den ö tü rü bi ze ka -dar ge le bil miþ tir. Kit le ler,ta rih te dev rim ci rol oy -na mýþ o lan o lay la ra vein san cýl (hü ma nist) i liþ ki -le re bü yük ö nem ve rir -ler. Bu ra da e sas o lan bui liþ ki nin i çe ri ði dir.

Bahar ‘09 9

10 Bahar ‘09

“…Yi ne bu öy kü ler denan lý yo ruz ki aþk, o za -man lar in san yü re ði niþim di ki den li he ye can latit ret mi yor du, þim di bi -zim du yum sa dý ðý mýz þe -kil de du yum san mý yor -du. Oy sa Bac co ci o’nunya þa dý ðý dö ne me aþ kýnta dý ný çý ka ran çað de nil -mek te dir. Ha yýr, ca nýmbu na aþk mý de nir? Aþ -kýn ya rý sý ný bi le ta da mý -yor du o za man ya þa -yan lar. Duy gu la rý sýð dý,aþk la do yu rul muþ ol ma -nýn ne de mek ol du ðu nubil mez ler di on lar; buduy gu la rý ge çi ciy di.”

Bahar ‘09 11

Temade Çýnar yabancýlaþmaya karþý beyin egzersizleri

Marks’ýn ki -tap la rý ný di -dik di dik e -

den bur ju va zi o nu dater si ne çe vi rip ye ni denba sýp o kul lar da o kut -ma ya baþ lar sa hiç þa -þýr ma ya ca ðýz. Ya þa dýk -la rý mý zý bi ze ter sin denyan sý tan bur ju va zi ninMarks’ý ka rýþ tý rýr ken “a -ca ba hak lý mýy dý” söz -le ri sa týr a ra la rý na sýz dýbi le. Ö nem li o lan bi -zim ger çek le ri a yak la rýü ze ri ne dik me miz.

Bahar ‘0912

Bahar ‘09 13

Bahar ‘0914

Tarihsel Toplumsal Gelişmeve Sanattaki Yansıması -2-

Özgür Güven

Bü yük al tüst o luþ la rýn, fýr -tý na lý dev rim yýl la rý nýnor ta sýn da do ðup ge li þen

ger çek çi lik, in sa ný, sa de ce i çin -de bu lun du ðu top lu mun bir ü -ye si o la rak de ðil, ay ný za man data rih sel ko þul la rý ve bu ko þul lari çin de yer a lan, ken di si ni dede ðiþ ti ren ta rih ya pý cý la rý o la rake le a lýp in ce le me ye ça lý þýr. Buya pý sýy la ger çek çi lik, ilk de fa ta -rih sel in san ka rak te ri ni de sa na -ta yan sý týr; ar týk in san, i çin debu lun du ðu çev rey le bir lik te,top lum da ki þu ya da bu sý nýf tanin san o la rak çi zil me ye baþ lar.

15Bahar ‘09

Ger çek çi sa na týnö nem li ö zel lik -le rin den bi ri si,

týp ký ger çek ha yat ta daol du ðu gi bi, bi re yin çý -ka rý i le men su bu ol du ðusý ný fýn çý ka rý nýn i çi çe li ði -dir. Bu du rum, ken di si nida ha ilk e ser le rin den i ti -ba ren gös te rir. Sa de ceçý kar da de ðil, ah lak, dingi bi di ðer þey ler de bubi rey le rin men su bu ol -du ðu sý ný fýn çý kar la rý vetop lu mun di ðer ko þul la -rýy la bað lan tý sý i çin deve ri lir.

16 Bahar ‘09

17Bahar ‘09

Bur ju va zi i le pro -le tar ya a ra sýn da -ki i liþ ki ve çe liþ ki -

le rin ka pi ta list top lum -da ki ya þa mýn ve bu ya -þa mýn ger çek çe liþ ki le ri -nin a na li zi ve çok yön lübi çim de an la tý mý Dic -kens, Fla u bert, Stend -hal, Puþ kin, Tur gen -yev, Go gol, Tols toy vedi ðer e leþ ti rel ger çek çisa nat çý lar ta ra fýn danger çek leþ ti ril di.

18 Bahar ‘09

19Bahar ‘09devam edecek

Bu dö ne min enö nem li ka lem le -rin den Gus ta ve

Fla u bert, bi re yin içdün ya sý ný ve ger çekdün ya yý çi zer ken, buya ban cý laþ ma nýn ya rat -tý ðý bi re yin iç dün ya sýn -da ki öz nel li ði de çi zer.Fla u bert, Ma dam Bo -vary’de ge nel bir top -lum çö züm le me si yap -maz, a ma bur ju va ya þa -mýn, in sa nýn bü tün gü -cü nü, ya þa ma se vin ci nie mip tü ke ten, ge le cekve mut lu luk düþ le ri ni,a ra yýþ la rý ný yok e den,ço rak laþ tý rýp ku ru tanya pý sý ný an la týr.

20 Bahar ‘09

DÝL ÜZERİNE

Ahmet Ayfın

Top lum sal, e -ko no mik ge -liþ me ler bi -

lim sel-tek nik ge liþ me ler -le bir lik te o lur. Her ge -liþ me dil ü ze rin de et kie der. Ya zýn a la nýn daet ki e den ge liþ me leryak la þýk ya zý nýn ilk çý ký -þý na ka dar bi li ni yor.Geç miþ te kil tab let le rinya pýl ma sý ya zý i çin kul -la nýl ma sý, ke mik le re ya -zý ya zýl ma sý, ka ya la raoy ma þek lin de ya zýl ma -sý, a ðaç ka buk la rý na ya -zý ya zýl ma sý, pa pi rüs gi -bi a raç la rýn kul la nýl dý ðýbi li ni yor. Son ra dan me -tal (ba kýr vs) lev ha la rýnkul la ný mý, ya zý nýn ka lý cýol ma sý a çý sýn dan rol oy -na dý.

21Bahar ‘08

Dil in san lar a ra -sýn da i le ti þim,bir bi ri ni an la -

ma, bir bir le ri ne bir þey -ler söy le me, ni te le me,gö rüþ a lýþ ve ri þi yap ma,duy gu la rý ak tar ma iþ le -viy le e de bi ya ta zen gino la nak lar su nar. Dü -þün ce o luþ tur ma iþ le vidi lin a sýl gö rev le rin denbi ri dir. Di lin dý þýn da dü -þün ce o lu þu mu tam o -la rak o lu þa ma ya ca ðýn -dan e de bi yat dü þün ceya rat ma iþ le vi gö rür.

Þim di ye ka dar a -ðýr lýk lý o la rak bi li -nen ve in ce le -

nen Mý sýr, Me zo po -tam ya, A na do lu ve E geký yý la rýn da or ta ya çý kanya zý lý e ser ler dir. Oy saHint ve Çin ya zý lý e ser -le ri nin in ce len me siy lebir çok bi lim sel ge liþ me -nin ve fel se fi dü þün ce -nin da ha ön ce den bu -ra lar da ger çek leþ ti ði gö -rü lü yor.

Bahar ‘0922

23Bahar ‘09

Ede bi yat dil a çý -sýn dan da habü yük ö ne me

sa hip tir. Di lin ge liþ me -sin de bü yük rol oy nar.E de bi yat çý lar i çer sin dede di li i yi kul la nan larda i ma et ki li ol muþ lar -dýr. Dil ler de ki ye ni lik lerço ðu kez e de bi yat çý la -rýn ü re ti miy le ger çek le -þir. Ye ni ke li me ler, ye nide yiþ ler ço ðu kez e de -bi yat çý lar ta ra fýn dan di -le ka zan dý rý lýr. E de bi yatü ze rin de di lin et ki li ol -ma sý ya nýn da dil de e -de bi yat ü ze rin de et kiya par.

De vam e de cek

24 Bahar ‘09

AB DÜL REZ ZAK E KO NO MÝ-PO LÝ TÝK ÖÐ RE NÝ YOR

25Bahar ‘09

26 Bahar ‘09

27Bahar ‘09

28 Bahar ‘09

29Bahar ‘09

Devam Edecek

30 Bahar ‘09

31Bahar ‘09

Kavgayı anlatacağım dizelerdeSevdayı

Umudu ve yarınıSokaklarda aç-biilaç yatan çocuklarınYoksulluğuna ağlayan analarınYaşamı tanımadan toprağa düşenlerin umudunuBizim umudumuzu!

Dizginsiz bir fırtınadır bizde yaşananDipsiz ve sonsuzHiç tükenmeyen bir okyanusun gelgitleri gibiDurmadan akanDurmadan çoğalanAma yetmeden kendineYeniye doğru, zirveye doğruKoşan… Koşan… Koşan…

Yedi kıta coşar içimizdeNerede bir silah sıkılsaTetiği çeken ele düşerizYedi iklim açar içimizdeİçlenir, sevdalanır, coşarızArtık sevinçtir doğanın her devinimiAçan çiçekte

Gülen yoldaşta, yükselen güneşleDünde bizBugünde bizYarın da biz olmalıyız mutlakaİstemenin kudretinden de değil elbetAkışın kendisi böyledir çünkü.

Suya akışını veren hayattır kavgaAkmayanın, çağıldamayanın

Çaresizliğine benzer kavgasızlık

Yeniktir, güçsüzdür, çaresizdir, anlayacağınOysa akışın kendisindedir hayatKavganın sürekliliğinde

Düşün kiTank paletleri ve asker çizmeleriyle sürülmüşAdını kitaplardan bildiğimiz o topraklardaKısacık ceketini kaput yapıp

Isınmaya çalışıyorYahut çöküp bir haritanın başınaHangi noktadan tanklarHangi noktadan toplarHangi noktadan piyadeler, keskin nişancılar,istihkâmcılarGeceyi hangi noktasındanHangi saatinde yaracakVe kabından boşalan bir ırmak gibiDüşmanın / CanevineNasıl dalacak diye ter döküyorum.

Cepheden cephe gerisineAğır yaralılarını taşıyor insanlarYaşına bakmadan çalışıyor, çatışıyorVe cephe gerisinden cepheyeBakıra, tunca çalan yüzleri

Kısık gözleriyleUzak Asya’dan genç savaşçılar akıyor

Sen Bolşoy tiyatrosundaKeman çalan o narin kızsın

Ellerin kemanın yumuşaklığını okşarkenKazmanın sapını tutuyorsun siper kazıyorsunVe umut ediyorsun bütün insanlar gibiSenin ellerinden çıkan tanklar, toplar

kurşunlar gidiyor cepheye

POYRAZFırat Umut

Bahar ‘0932

İnsanlar yaşasın umut edebilsin diye…

Oysa ne yıl 1942Ne de biz Stalingrad önlerindeyizNe ben cephede ceketini kaput yapan öğrenciNe de sen cephe gerisinde siper kazan

Kemancı kızOysa aynı tutkuyla bağlıyız yaşamaAynı coşkuyla giriyoruz kavgaya

YürüyoruzGeçip giden sulara bakar gibiKaranlığın perdesini yırtan bir şimşeğe bakar gibiUzak ve senli bir düşte

Kayan bir yıldıza bakar gibiYol boyunca her adım atışta“Dön git yiğit sen de evine” diyenlerin“Oğul sana mı kaldı bu dünya” diyenlerin“Sevgilim! Beni bırakıp gitme” diyenlerinHepsinin / Hepsinin üzerinde

Çamurlu ayak izlerimizi bırakarakYürüyoruz.

IISuların akışına inanmayanlarBahar gelmeyecek sanıyorlarGitti göçmen kuşlar,

Avcılar düştü peşlerineBir sigaranın dumanı gibi

Dağıldı umutKurtuluşa çakılan kıvılcım

Darlara çekildi.Denizin soluğu kesildi diyorlar.Kırık bir kanat

Ölü bir canda umut olmaz diyorlarAçmazmış yiğidin düştüğü toprakta baharUtanır, küsermiş dalınaGül goncasına

Ağaç toprağına küsermişDiyorlar ki

Yapayalnız kalmışızSefil, acemi, çocukça bir düşmüş

Kurtuluş diye bellediğimiz

Fırtınalı denizde kanat vuramaz

Yelken açıp uzaklara koşamazmışız

Varamazmışız o büyük düşe

Yetmezmiş soluklarımız

Hükmedenin kalleşliğiyle korkuyu

Bir dev yapmışlar kendilerine

Duyuyor musun Poyrazım sahtekârları

Suların akışına inanmıyorlar

Bahar gelmeyecek sanıyorlar

İnanmıyorlar Poyrazım

Toprağın bereketine

İnsanın kudretine inanmıyorlar

Mumla ışıtmaya çalışıyorlar geceyi

Bir de küçük dünyalar kuruyorlar elleriyle

Bir de kanımızı mürekkep sanıyorlar kalemlerine

Göçmen kuşlar gitti deyip

Yolcuyu yolundan etmek istiyorlar belki

Toprağa el gibi bakıyorlar

Bahara uzak bir mevsim gibi

Dillerinde kurtuluş

Dudaklarında tebessüm yalan

Yalan olmaz yürekte bahar

Yalan olmuş bunlarla

Gözlerinde birkaç damla yaş varmış

Yürümüşler sokakta neye yarar

Denizin dalgaları vurdukça kıyılara

Derinlerden çağlayan hortumlar koptukça

Ulaşınca rüzgâra

Rüzgârla yıldızlara

Dalganın devinimiyle

Onlarda bir o yana

Bir bu yana

Denizle büyümüş ama anlamamışlar denizi

Uzun yolculuklara çıkılır Denizde

Fırtınalarla boğuşulur, rüzgârla yarışılır Poyrazım

Deniz bitmeyen

Özlemlerin kaynağı

Büyük kavgalara

Baş koyanların bayrağıdır DENİZ

Dosya

34

KÜBA KARALAMALARIIHiçbir hayal gerçek olmazdıUğruna çarpışanlar olmasaydıVe uğruna çarpışanlar olmasaydıYarım kalırdı bütün efsanelerTaş erimezToprak olmazÇiçek açmazdıVeEsarete boyun eğerİsyan da etmezdi Jose MartiPeşinden de yürümezdi

onun Küba halkıVe Marti’nin ölümünden

yıllar ve yıllar sonraBıraktığı yerden alarakDalgalandırmazdı o bayrağı

Fidel Castro Ruz ve yoldaşları.Biz

debugün bağırmazdık

ciğerlerimizi yırta yırtaViva CubaSosyalist Cuba diyeSevmezdik onuBir sevgiliyi sever gibiKalplerimizde tatlanan sözlerleKarayiplerdeki kızıl gelinciğimiz

demezdik.Ey insanlıkOl deyince olmadı hiçbir şeyDur deyince durmadıBugün ne yazılmışsa

tarih namına yazılanDünün devamıdır.Ve bugün yazılanların hepsiYarın yazılacak olanın

ilk sözleridir.Kaldırın başınızıKuytuluğundan tarihinBırakın artık orda aramayınEfsanelerdeki o ülkeyi

35

Biz biliyoruz onun yeriniSır değil söyleyeceğizSokakları dans eden

insanlarla doluŞehirlerinde yürüyeceğiz.AmaPeşin peşin söyleyelimNe altın kubbeli tapınaklar arayınNe de altın taşlarla döşeli yollarBu bizim efsanemizdirNe surları var dev cüsseliNe de altından bile olsa

bir anahtarıAçık deniz gemilerine yol gösterenYek pare taşdan oyulmuş birdeniz feneriKardeşçesine yaşayanDenizin, şehrin

ve toprağın insanlarıOrada hep bir ağızdan

şarkılar söyleniyorHep bir elden çekerken

sulardan ağlarıHep bir elden fabrikada alın teriDemirin

terine karışıyor işçinin teriKan ter içinde çalışırkenŞarkı söyler gibi hep bir ağızdanİşte yaratıyorlar çeliğiTıpkı şairin söylediği gibi

Tam elli yıldırTam elli yıl kafa tutup

karşı koymakTam elli yıl boyun eğmedenHem de bir taş atımı

mesafedeykenSözüm ona şu korkunç

Amerikan emperyalizmiAma nasıl oldu buNasıl yaratıldı bu efsaneAma hangi koşullar daKuzey Amerika’ya çalışıyordu

şeker kamışı plantasyonları

36

Kuzey Amerika için ölüyordu madenlerde Kübalı işçiler.

Kuzeyliler için dolup ya da boşalıyordu doklardaki gemiler.

Ve yabancılarındı ekilebilir toprakların yarıdan fazlası

West indian ve United Fruit Company

En büyük şehir olan Orrente’ninKuzeyinden güneyine dek

tüm topraklarının sahibiydiler.VeElbetteTüm bunlar olurkenAçlıktan ölüyordu

işçilerle compesinolar.

Ağları çekiyordu Kübalı balıkçılarTutulan her on balığın beşiYankee’nindiÜçü de BatistanınVe üretilen her beş çuval şekerinBeşi de Batistacı efendininkenNe şeker fabrikasında çalışan işçiNe de tarlalarda

çalışanların hiç biriUzun boylu bilmezdi

şekerin tadınıVeHala hiç utanmadanKuzey Amerikan

gazeteleri haykırıyorlardıYaşasın Batista yaşasın Küba.OysaNe ekmeğin tadı vardı ne suyunSanki küskün acıyordu

toprağın çiçekleriKırmızı benzemiyordu kırmızıyaNergisler kokmuyordu nergis gibi

Su çağlamıyor, rüzgâr esmiyorduİnsan gözlerine muhteşem

manzaralar sunan Küba’daKara Banaz bir kışın gölgesinde

37

Batista kurulmuştu tahtınaVe Küba’daNe doktor vardıNe öğretmenNe DeMutlu bir yaşam

Güller kendi kendine açmazKendi kendine demir,

dönemez çeliğeSu akmaz rüzgâr uğuldamazPetekte bal, tarlada başak,

ağda balıkKendi kendine yırtılmaz geceKendi kendine hiçbir şey olmazYırtılıyorsa şu gecenin körüGüneşi doğuranlar olduğu içindir.

İçten içe kaynayan bir volkan gibiydi Küba

Ofluyor, uğul uğul uğulduyorkabarıp genişliyordu

Ak-kor cehennem sıcağındao volkanik deniz

Derinlerde çoktan mayalanmıştıZehir zemberek bir öfkeFırtınalar böyle patlar

halkın koynundanÖnce maya tutar öfkeSonra çıkar gelirYüklenir birileri zamanın tetiğineKan alev alır,

tutuşur fitili dinamitinKurşun fırlar namludan,

an cehennem olur.

38

Batista gitmeli diyordu fabrika da işçi

Batista gitmeli diyordu plantasyonlarda compañerolar

Ve tarım işçileriÜniversite anfilerinde

bağırıyordu öğrencilerDefol git BatistaTaş taş sökülüyordu

Batistanın kalesi santim santim.Koçbaşları dayanmıştı kapılarınaVe her geçen günDaha da bir oyuluyordu

surların altı.Çaresizdi BatistaDaha çok öldürüyorDaha çok işkence yaptırıyorDaha çok korku salmaya çalışıyorVe her geçen gün daha çok deste-ğini alıyorduAmerika Birleşik devletlerinin

1953 yılı 26 Temmuz günüBir avuç cesur savaşçıArtık yeter zamanı geldi diyerekBastı Batistanın

Monkado kışlasınıAma bu defa şanslıydı BatistaÖldürülmüştü bir kısmı

çatışmada, baskıncılarınGeriye kalanı da esir düşmüştüGözlerini oydurdu Batista onlarınKollarını kırdırdıEn ağır işkencelerden geçirip

hepsiniVeÖlen her bir asker içinSorgusuz sualsiz üç esiri

idam ettirdiElbette eksiksiz uygulanıyordu

Batistanın emirleri

39

Bu emirler ki içten içe kaynayan yanardağa

Yani öfkeli ve küstah bir halka

yanıttıÇıkarın dedi Batista

çıkarın onu mahkemeye Rezil edin, teşhir olsun,

görsünler ne yaparmış Batista düşmanlarına

Görsün de ibret olsun şu halk.Ve çıkardılar isyancıların liderini

düzmece bir mahkemeyeTam linç etmeye hazırlanırken

Batistacılarİsyancı lider haykırdı.“Bu ada

denizin dibine gömülse bileBizler

kimsenin kölesi olmayacağız.”Artık Batista için çok geçtiO kutsal

ama zehirli söz söylenmişti.İlk kurşun atılmış,Ve karanlık

boydan boya yırtılmıştı.Ve bütün bir halk adına konuşanSanık sandalyesindeki komutan

yeniden yükseltti sesini“Tarih beni berat ettirecek”İşte bu zehirli sözlerle başladıBatistanın sonuVe bu sözlerle başladıYenilgiden doğacak olan zaferin doğum sancısı.Tutmamıştı

Batistanın hesabıKendi tabancasından

çıkan kurşunSahibinin alnında patlamıştı.İsyancı komutanın her sözü

40

Biraz daha büyütüyordu öfkesini o yanardağın.

Köle olmaktansa ölmeyi yeğleriz.Doktorsuzluktan,

eğitimsizlikten, yoksulluktan bahsediyor

Unutulmuş olan çoğunluğu hatırlatıyor

Ve tüm bunlardan Batista’yla onun efendisi olanAmerika Birleşik Devletlerini

sorumlu tutuyordu.

Duyuyordu bu sesi compesinolar“Fidel” doğruyu söyleyen adam“Fidel” onlardan yana“Fidel” bir umutVe başladı Compesinolar da“Ya özgürlük ya ölüm” demeyeÇok geçmedi ki

asıl kıyameti koparacak olanlarÇıktılar tabur tabur fabrikalardanAnlamışlardı Batistanın niyetini

ve hemen o andaİlan etmişlerdi genel grevi

Durdu otobüsler şoförleri dediler ki

Bu otobüsler çalışmaz anahtarları Fidel de

Çalışmaz bu makine dedi fabrika işçisi

Fidel çalıştır diyene kadar.

41

Karayip güneşinin yanık izleriniEsmer tenlerinde taşıyanBu onurlu insanlarEllerinde Fidel Castro Ruz’un

fotoğraflarıylaHaykırdılar sokaklardanÖldüremezsin Fidel’i BatistaBir tek gemi ayrılamaz

bu limanlardanBir kilo yük bile

boşaltıp bindiremezlerBir demet şeker kamışı bile

gönderilemez fabrikalara Batista

Maden kuyusundan bir gramdemir çıkmaz

Musluktan su akmaz BatistaAmpullerden ışık yayılmazTelefon susar BatistaTelgraflar gelmez olur.Ne bir makine çalışırNe de bir dilim ekmek üretir

fırınlarÖldüremezsin onu BatistaFidel’i öldüremezsinFidel olmadanNe madenden demir

ne de tarlalardan şeker kamışı.

Oysa önce mahkemelerde ezecekti onu

BatistaBakın ben nasıl güçlüyüm

diyecektiDiyecekti ki

işte isyanın sonu buVe yollayacaktı Fidel’i

idam mangasının önüneBöylece susturacaktı isyanı.Ama bu hesapta bir eksik vardı.Bir eksik vardı ve hesap tutmadı.

42

Damlalar böyle deler taşıKoca göl böyle donar.Böyle açar

bir sabah kızılca gelincik

Ve tan güneşi böyle parlarAlnında işçininBir ses çıkar yolaÇoğalır çarpa çarpa kayalaraYükselir aştıkça mesafeleriDerinden gelir

ve patlar sağır eden gök gürlemeleri

Mahşer olur artıkTükenmiştir sabrın ömrüTükenmiştir beklemelerİsyan çatlatır bütün tohumlarıÇok geçmez

yürek yırta yırta gelir yağmur bulutları

Yıldırımlar ekilir topraklaraYangınlar biçilirTereddütte yer yoktur artıkBu gelen kasırgadır.İşte bu yüzdenYırtıldı duvarlar

parmaklıklar çürüyüp toza karıştı

Kilit kırıldı, kelepçe eridi bilekte

Ve cellâtlarınınöfke dolu bakışlarının arasından

Sağlam sakin ve cesur adımlarlaİsyancı komutan

yürüyerek çıktı dışarı

43

1955 yılı 15 Mayıs günüFidel Castro Ruz26 Temmuz 53

Monkado baskıncılarınınkomutanı

İşçi sınıfının genel grevi sonucuÖzgürlüğüne kavuştu.Nasıl içeri girmişse

öyle çıktı dışarı Fidel,Dimdik, ne bir adım geri attırabilmişlerdiNe de o bir adım geri atmıştı.

IIGeri döneceğinden emin olarak

çıktı ülke dışınaKüçük bir ordu kurdu

Meksika’da.Çok geçmeden küçük bir tekmeyleYanaştı Küba kıyısına.Kurşun ve Napalmlarla

karşıladı onu BatistaSeksen iki savaşçısıyla Fidel

düşmüştü bir ölüm tuzağına. Sağ kalıpta kurtulanların beşi

Sierra’ya yönelmiştiVe Che Guevara

ayrı düşmüştü Fidel’den.

Yanındaki birkaç yoldaşıylaYanlış yıldıza bakıp buluyor doğru yeriTarihin en ilginç

ve en mutlu tesadüfüFidel görünce onları gülümsüyorVe “İşte şimdi kazandık” diyorToplam beş tüfekleri var

ikisi bozukBiraz barutları var tamamı ıslakİçme sularına

çoktan karışmış deniz suyuNerede olduklarını bile

tam bilmezken

44

İşte şimdi kazandık diyor FidelÇünkü o kıyımdan sağ çıkanlarKaçıp dakendi başlarının çaresine bakmayıDüşünmediler bir an bile.Ellerinde kalan tek şeyleri olan

inançla geldiler bir araya

Ve işte o an yenilmez bir ordu oldular.

Onlaruğruna savaşırken tutsak düştülerKolay değildi o yıllarda tutsaklıkKolay değildi

Batistanın esiri olmakHer an işkencecilerden biriGirip hücrene oyabilirdi gözleriniYa da aniden

idam mangasının önündeBekliyor bulurdunuz kendiniziNe avukat, hakim

ne savcı ne de kararHepsinden daha üsteydi

Batistanın emirleri.

OnlarOnun uğruna öldürüldülerSokaklarında şehirlerinVe şeker kamışı plantasyonlarındaVe de Granmanın ölümden tuzağa yanaştığı o gece

OnlarOnun uğrunaTattılar ilk zaferleriniTarih 19 Ocak 1957Batista kuvvetleri ilk kez yenildi.

45

Onun uğrunaO büyük yıldızın,

bitmeyen ekmeğin Lekesiz mavininO harikulade sevgilinin,

sosyalizmin uğruna

1958 Aralığının son günlerindeİsyancı birlikler Küba’nın içlerine doğru ilerlemeye başladıChe ve Camillonun birlikleriOn bir gün ve gece çarpışa çarpışa ilerlediler.11. gün Camillonun grubu ele geçirdi Yaquasay kışlasınıVe 1 Ocak 1959’da Che’nin grubu tamamını aldıSanta Clara kentinin.Bir anda

ülkenin yarısını kaybetmiştiBatista

Şehirler peş peşe düşüyorBatistacı kuvvetler

bölünüyor parçalanıyor.Ölümden çemberlere alınıyordu

Bir tufan yağmurudur bu Batista

Bir yanardağın kükreyerek uyanışıYürüdüğün yer yara alır

BatistaSana ateşten kinini kusar.Yediğin ekmek

nefretle düğümlenir boğazındaGökten ateş yağar BatistaDenizden çıkıp gelenlerÇoğaldı dağlarda BatistaŞimdi ateş kükreyen

bir canavar gibi geliyorlar üstüneArtık sana düşmandır

gök ve bulut

46

İçtiğin su sana küfür edecekBatista

Yanından geçtiğin bir karınca bileçevirip başını

tükürecek yüzüneVe Leşini bile istemeyecekKüba’nın onurlu toprakları.

Batistabir sabah aniden bindi bir uçağaVe havalanan uçak

daha konmadan Amerikan toprağına

Çoktan dağılmıştı Batistanın ordusu.

Ve böylece 1959 OcağındaBaşladı siyahı, beyazı,

yerlisi ve meleziyle bütün Kübalıların

Havana sokaklarında bitmeyecek dansı.

1 Ocak 1959’daKüba devrimi zafere ulaştı veFidel;Dedi ki;“İşte şimdi

başlama hakkını kazandık”ÇünküDalda meyve bir gecede büyümezYeşermez vadiler bir andaBir anda

eğri çalışan makine düzelmezBir anda bitmez acılarVe hele de yoksulluk bir gecedeDemir alıp gitmez limanlardan.Önce bir yerlerdenBir şeylere başlamak gerekir.

47

Ama yankeeBir türlü kabul edemedi

bu yenilgiyiLimanlardan gemilerini,

gökyüzünden uçaklarınıHastanelerden doktorlarınıVe evlerden çocuklarını

çaldı Küba’nınİstiyordu ki, Denizleri gemisizHastaları doktorsuz

ve evleri çocuksuz kalsınBiri Havana da uluyordu

ağzı köpük köpük salyalıDiğeri maima de

Katolik rahiplerinAğızlarında bir yalan vardıKenedy’in fino köpeklerinin“Komünistler

çocuklarınızı elinizden alacakOnları yurtlarda

kamplarda yetiştirecek”Maalesef inandı buna

bazı KübalılarVe adına Peter Pan denen bu operasyonlaOn beş bin çocuğu

kaçırdılar Miami’yeNe mi oldu bu çocuklaraBüyüdüler elbet

ve tetikçisi oldular CIA’ninVe uyuşturucu satıcısı

ve askeri yankiininOysa her birinin

doktor olacağına nasıl da inanmıştı

anne babaları.Boyun eğmedi Kübaİnatla umutla

yoluna devam etti

48

Doktorları çalınıyorsa doktor yetiştirecekti.

Gemi çalınıyorsa yenisi yapılacaktı

Sabotajla yıkılırsa bir fabrika yenisi dikilecekti

Ağaçları kesilirse yenisi ekilecekti

Ve tabi ona bir tokat atanaO iki yumruk birden savuracaktıKısacası tüm Küba halkı

görev başındaydıDaha işin

en başındaki bu kararlılıkTüketti sabrını Birleşik devletlerinİşgal edeceklerdi Küba’yıFidel’i Raul’ü ve Che’yi

öldürecekler,Ve kurtulacaklardı bu beladan

Ama Küba toprağına atar atmaz adımını

Demirden bir irade buldular karşılarında

Kısa sürede işgale gelenlerKaldırıp ellerini başlarının üzerineKüba kıyılarında bekleyenABD ordusunun

dev gemilerinin gölgesindeTeslim oldular utanç içindeDemiştik yaOna bir takat atana

o çoktan hazırdıİki yumruk atmaya.

49

Kabullen artık yankiAsla sevmeyecek seni

bu küçük adanın onurlu işçileriVe tabi compesinolarVermeyecekler sana

ne bir karış toprakNe de bir gram toz şekeriNe fabrikalar ne toprakNe bir daha senin için

çalışacaklarNe de ekilip sürülecekler

senin içinKabullen artık bunu yankiElli yıl önce kuyruğuna bağlanan bir tenekeyleKovuldun oradanBir daha da asla

geri dönemeyeceksinKabullen artık.

Tam elli yıldırKüba amansız bir ambargodaTam elli yılSabotajlara, korsanlığa ve akla gelebilecek her türlü alçaklığınaŞu Amerikan emperyalizminin

Ve şimdiBu dünyanın en büyük silah veuyuşturucu satıcısıVe çocuk hırsızıVe doktor hırsızıBu koca dev gibi ülkedenOn kat daha fazlaDoktor yetiştirme kapasitesi var

Küba’nın.Dahası,

bir zamanlar Küba’nın doktorlarını çalan bu ülkeninYoksul gençleri, tıp eğitimine gidiyorlar Küba’ya

Meh met E sa toð lu

50

Ve KübaHer yıl binlerce

Latin Amerikalı genciEllerinde doktor diplomalarıylageri yolluyor ülkelerine.

Ve yaklaşık 40 bin Kübalı doktorTakıp beyaz önlüklerini sırtlarınaÇantalarında

Doktor Che Guevera’nın birkaç kitabı

Ve Küba’da üretilen koliler dolusu ilaçla.

Yayıldılar dünyayaParası yok diyeKolayca ölmesin insanlarÇünkü parası yok diyeKolayca ölüyor insanlar.

Şimdi onların peşindeAmerikan ajanları,

CIA’ nın tetikçileriDurdurmaya çalışıyorlar

Kübalı doktorlarıParası olmayanlara

yardım etmesinler diyeÖldürüyor bombalıyor

tehdit şantaj ve rüşvetlesaldırıyor

Ama Kübalı doktorlarbiliyorlar kim olduklarını

Ve bir an bile unutmuyorlarKübalı olduklarını

Takıyorlar önlüklerini üstlerineMerhaba diyorlar hastalarınaCinsiyeti rengi dili ne olursa olsunCebinde parası olsun olmasınYeşil kart var mı yok mu değilSadece şunu soruyorlarNasılsın neren ağrıyor.

51

Doktor Hoze’ye VenezualladaykenYaklaşıyor bir ajanPis pis sırıtarakİşte diyor içinden Hoze bu haftaki daha fiyakalıAdam soruyor,

Kübalı mısın doktorÖyleyim diyor Hoze

ve ekliyor neren ağrıyorÖteki yine aynı sırıtışla,Büyükelçilikte çalışıyorumAmerikalıyım diyorHoze gülüyor.Bunun için mi geldiniz

diye soruyor ve ekliyorİnan diyor

Amerikalı olmak bir hastalık değildir.

Ama öteki anlamazlığa vurarakdevam ediyor.

Bizde bir doktor en az dört bin dolar alır ayda

İyi para ha diyor. Hoze gülümseyerek

Öyle iyi para, istersen gel Amerika’ya

Dört binden fazla olmaz mı diyor Hoze

Diğeri beş bin diyorHoze diretiyor

altı binden aşağısı olmaz diyeÖteki tamam diyor

ve soruyor Pasaportun yanında mı?Evet, ama diyor Hoze

bana altı bin dolar aylığı niye vereceksiniz

Doktorluk yapacaksınız ya onun için

Eve arabaya taksitlere para ödeyeceksiniz ya

52

Peki diyor HozeParası olmayan herkesi

tedavi edebilecek miyim?Öteki kızıyor bağırıyor

kem küm ediyorHoze gülüyor ve,

ama mösyö diyorDoktorluk yapmayacaksam

ne yapayım altı bin dolarıŞimdi lütfen git buradan ve

hasta olmadan gelmeAdam o an yitiriyor o pis sırıtışıBunu ödeyeceksin diyorHoze gülüyor

ve kapıyı gösteriyor ona.

Diyor ki Fidel“her birinin bir yedeği var”Duyuyor musun YankiHer birinin bir yedeği var!...Bu otuz binden fazla doktorunVe devam ediyor sözlerine FidelDimdik onurlu ve asiSeviyorVeMeydan okuyor“Bunu sadece

sosyalizm başarabilirÇünkü bu alt yapı

sadece sosyalizmdeÇünküBunu sadece

sosyalizm başarabilir”Diyor Fidel yoldaş

Duyuyor musunuz?Sadece Sosyalizm.

53

İşte bu ses zehirli bir kurşun gibiSaplanıyor beynine

ilaç tekellerininBayer, Roshe, Cheamist CompanyVe Amerikan Hospitalİnsan kanıyla yaşayan

bu canavarların hepsiNasıl da nefret ediyorlar bu sestenVe para almadan hayat kurtaranKübalı doktorlardan.

IIIDiyorlar ki“Çok yoksullar”

mış“bilmem hala kaç model arabalarıKullanıyorlar”

mış“Olanı az Olmayanı çok”

muşama yine de sormadan

edemiyorlar“iyi de bu Kübalılar

neden mutlu?”

Mutlu çünkü1950 yılında

kendi adlarını bile yazamazkencompesinolar

Evsiz topraksız ve yalınayakDoktor yüzü görmeden,

köle değilse bile köle gibi yaşıyorlarken

Önce toprakları oldu, sonra kendi evleri

Öğretmen, doktor ve mühendisle tanıştılar

Artık ayaklarında kundura üstlerinde giysileri var

54

Ve tabi en büyük servetleriHavana’da yaşayanyoldaş Fidel Castro Ruz’durOnların Fideli...

Şimdi bu compesinolar çoktan büyük baba oldular

Ve adlarını bile bir zamanlar yazamayan

bu insanlarŞimdi kendi evlerinin

verandasındaTorunlarına Victor Hugo’nun

ve Jack London’un kitaplarını okuyorlar.

1959 yılından önce Küba işçisikölesiydi makinelerinO makineler ki

servet üretirdi başkalarınaŞimdi ise hem makinelerin,

hem de ülkenin efendisi oldular.

1959 yılında okuma yazma bilmiyordu

Halkın neredeyse yüzde yetmişi2002 yılında

okuma yazma bilmemeOranını sıfırlamıştı Küba.Bu bir ilkti

tüm Amerika kıtasında.

Küba mutluÇünküParası olsun ya da olmasınSağlık ve eğitim hakkından tüm yurttaşlar yararlanıyor.Ve işte size acı gerçekKüba’da 140 insana düşüyor bir doktorYani yediden yetmişe

yatağa düşse bile KübaYine de

hiç kimse doktorsuz kalmaz.

55

Durun dahası da varAh şu Kübalı doktorlarBenzemiyor başka doktorlaraKibar davranıyorlar hastalarına.Sorgu yargıcı gibiSert hatta bazen askerce değilBaşka türlü soruyorlar sorularını.Hastalarına gülümsüyorlarBen tıp fakültesini bitirdim diyeKasım kasım kasılmıyorlar.Maden ocaklarına iniyorlarİşçilerle konuşup

sağlık taramaları yapıyorVe rapor yazıyorlar Havana’yaŞu tarihte şu madende

tıbbi tarama yaptıkŞunu bulduk

ve sağlık açısından sakıncalıVe çok geçmez

rapor ulaşır ulaşmazTedbirler alınır madenlerdeBalıkçıları ziyaret eder doktorlarVe tuzlu su yaralarına

merhem dağıtırlarAma bazen bakarsınızYeter be arkadaş deyip bir doktorDans ettirmeye başlar

sokak çalgıcıları eşliğindeDedik ya Kübalı doktorlarBenzemez

başka ülkelerin doktorlarınaBelki de bu yüzden mutludurKüba!!!Doğru

56

Bir zamanlar yoksuldu Kübaİşçilerle compesinolar

öyle uzun boyluBilmezdi ekmeğin ve etin tadını Üç öğün yedikleri mısırdıSonra devrim geldiEkmek, süt, et, okul, kitap

ve ampulden yayılan ışık.Doktor, yol, yani olanca güzelliğiyle yaşamakŞimdi bazıları diyor ki yoksuldurKübaBomboş bir safsatadır buZenginliğin en güzeline sahiptirSağlıklı ve mutlu bir halka!Ama dedik yaBir gecede açmaz güllerVe bir gecede

çiçek meyveye durmaz.Önce bir yerlerden

başlamak gerek zatenAynen böyle yaptı

Kübalı Komünistler.

Devrimin ilk yıllarıYerin 1891 metre altındaToz duman içindeCehennem gibi bir sıcaklıktaElinde delgi matkabıyla

çalışıyordu Pablo

Pablo o gün bir hayal gördüÇok ilginç bir hayaldiVe ömrünün geri kalanında bir an bile bunu unutamayacaktıTozun, dumanın ve matkap gürültülerinin

arasındanBir el uzanıp

yoldaşça dokundu omzuna

57

Döndü PaploElinde koca matkapŞaşırıp kaldı öyleceOlmaz ki diye düşündüOlmaz ki hemde buradaYerin iki kilometre dibindeAma diğeri ısrarlaMerhaba yoldaş

diyerek uzatmıştı eliniZar zor konuşabilen Pablo’nun

edip edebildiği laf“Olmaz komutanım

elim çok kirli” olmuştuAma diğeri gülümsemiş ve“Uzat elini yoldaşSenin elindeki kirden sayılmaz”Tokalaşır tokalaşmaz diğeri sorduNasıl çalışıyor bu matkapVe ilk dersi

hemen orada almıştı Pablo’danSonra çıkarıp haki gömleğini

sırtındanBaşladı matkapla çalışmayaAma on dakika sonra“tükendim arkadaş

siz nasıl dayanıyorsunuz buna”Diyerek matkabı bıraktı yereVe döndü yeniden Pablo’ya“Nasıl dayanıyorsunuz

burası cehennem gibi sıcak”Biz alıştık komutan diye cevapladıGülümsedi komutanTek tek tokalaşarak

ayrıldı oradan.Pablo aceleyle döndü arkadaşlarına

ve sorduBu O’ydu değil mi?Bu adam komutan Che’ydi değil mi?Söyleyin yahu

hayal mi gördüm ben?”

58

Hepsi bir birine bakıyordu Ya hepsi birden

aynı hayali görmüştüYa da komutan Che

ellerini sıkmıştı tek tek.

Bir tütün fabrikasındaydı komutanlar

Bir kâğıt ya da deriİşçilerin yanlarında her an Fidel’leri Che’leri ya da Raul’leriAynı masada oturup konuşuyorÖğlen yemeklerini

birlikte yiyorlardı.İşi en başında sıkı tutmuşlardı1959’da kendi topraklarında köle olanlarBiliyorlardı artık efendileri yoktu

kendilerinden başka Belki bu yüzden mutludur Küba

Kübalılar mutluKendi evlerinde oturuyor halkın Yüzde seksen beşiVe geriye kalanlar sadeceYüzde onunu ödüyor kira bedelininDünyada bu oranı yakalayanBaşka bir ülke yok.Ne evsizler varNe sokak çocuklarıNe de acından ölen bir insanBelki de bu yüzdenmutludur Küba.

59

Hayır yoksul değil KübaBomboş bir safsatadır bu hem de,Öyle bir yalan kiSahiplerinin kendi nefesleriyleSönüyor mumları

Eğer zengin,Sosyete çocuklarınınÖnce kokain alemlerine katılıpSonra da Ferrarileri yarıştırması ise

caddelerdeKüba’da böyle bir zenginlik olmazHele heleLimuzinle

köpek gezdirirken birileriBirileri de çöpte ekmek aramazBuysa zenginlikEvetO zaman yoksuldur Küba.Belki de bu yüzdenYoksul olduğu için mutludur Küba

Küba mutluYaşlısıyla genciyle, madencisiyle,Şeker kamışı işçisiyleKüba mutluMutlu ve Dimdik.

60

IVŞimdi seksen üç yaşındadır FidelŞimdi seksen üçündeŞeker kamışı çiftliğinde

büyüyen asi çocukMonkado baskıncısıVe Batistanın esiriŞimdi seksen üçündeMeksika’da bir çiftlikte

devrim ordusunun ilk erlerini eğiten

Kübalı mülteciVe Sierra Meastra eteklerindeO kanlı pusudan sağ çıkabilen

birkaç yoldaşına bakıp taİşte şimdi kazandık diyen

gerilla komutanı

Şimdi bir hastanededir Fidel yoldaş

Başucunda sosyalist Küba’nın doktorları

Ve başucunda on bir milyonlukAma bir beden

ve bir tek kalpmişçesine Küba halkı

Ve deBu kalp denizinin en ortasındaAtıyor Fidel’in kalbiTam üç yıldır onunla soluk alıp

veriyor Küba halkıİyileşsin diye Fidel yoldaş

Boşuna ümitlenmesin devrimin düşmanları

Evet, belki yaşlandı Fidel yoldaşAma O yaşlandıkça

daha da gençleşti Küba.Zaten bu yüzden hiç ölmeyecek

Fidel yoldaş.

Küba ve Gravür

61

VSelam sana koca çınarDuydum ki

yasaklamışsın adına övgüyüHeykel dikmeyi falan...İyi kiBir heykeltıraş değilmişimKüba’daUymazdım bu yasağaKızmasın bunları okuyanlarZorla her sokağın başına dikmek ayrıAyrı tabi her meydana

aynı adamın büstünü dikmekHer okula ve mahkeme binasınaBahsettiğim evimin duvarıZaten onu putlaştırmaz kiSevdiği insanın heykelini yapan.

VISordular onaKüba’da muhalefet neden yok?Var dediBen bir numaralı muhalifimAma ülkemin değilYanlışların hataların muhalifiyim

Sana diktatör diyenler var dediklerinde

Evet dedi FidelBen bir diktatörümAma kendimeKendimin diktatörüyümHalkımızın ise kölesiyim.

“Senin için dünyanın sayılı zenginleri arasında diyorlar”Gülüyor FidelSonra dedi ki bu komik bir yalanZaten hiç kimse de inanmazİki takım elbisem varİki takım da üniformam

62

Evim yok devlet çözüyor o sorunuMasraflarımı da karşılıyorlarBen ne yapayım parayıSonra gülümsedi bir daha

ve sözünü şöyle bitirdi“Elimde

başka bir para birimine çevrilebilen

Bir döviz olmadan ölme şerefine erişeceğim”

Ve ekliyor:“Bizim servetimiz insandır.Biz insana yatırım yaptık”

VIIBir kol biliyorum Küba’daOn bir milyonluk bir bilekKavganın en yüce güzelliğiyleSıkılmış bir yumrukKilitlenmiş halkın parmaklarıBenziyor geçit vermez dağ sıralarınaHa dese şu kuzeyli gringoO zorba emperyalist ha desePatlayacak burnunun üstünde

Yanki işgal provalarını yaparkenSilahlanıyor KübaVe halkın neredeyse tamamıÖrgütleniyor milis taburlarındaZaten çoktan

hazırlığını tamamlamış Küba ordusu.

Sakın gelme yankeeSakın gelmeKolay lokma sanma biziHer birimiz için

iki asker getirmelisinEn az 25 milyon asker yankiAma her yıl 25 milyon askerKaç sene dayanabilirsin bunaSakın gelme yankiSulara gömeriz bu adayıAma sana vermeyiz sakın gelme!

Ay ný ya lýn lýk ta öl mek is te rim Kýr da bir çi çek gi bi, sa kin, gös te riþ siz Mum ye ri ne yýl dýz lar par la sýn üs tüm de Yer yü zü u zan sýn al tým da ses siz.Ben ay dýn lýk ve öz gür lük de li si yim Var sýn ha in le ri giz le sin ler so ðuk bir taþ al týn da Dü rüst çe ya þa dým ben, kar þý lý ðýn da Yü züm do ðan gü ne þe dö nük ö le ce ðim

Latinlerin İlhamı José Martí

63

İşte bu halkBu halkın eliYılmıyorYıkılmıyorBükülmüyorKübanın eliChe’nin eliFidel’in eliVe yüzbinlerce yoldaşın eliKübanın muhteşem kalbiHalkın ortak eliYürek yürek dayanıpBayrak bayrak dalgalananSosyalist Küba’nın eliO elO elde bayrakO bayrağın gölgesinde

sonsuz bir aşktır yaşamak

Durmayacak bu yürekSusmayacak KübaDalgalanacak o bayrak

2009

Ergül Çiçekler

RA FA EL LAM

64

Ni co las GU IL LEN

Bolivyalı küçük asker, Bolivyalı küçük asker, sırtında tüfeğin, gidiyorsun tüfeğin Amerikan malı tüfeğin Amerikan malı Bolivyalı küçük asker tüfeğin Amerikan malı.

Sinyor Barrientos verdi onu sana Bolivyalı küçük asker Mister Johnson' un armağanı kardeşini vurman için kardeşini vurman için Bolivyalı küçük asker kardeşini vurman için.

Kim bu ölü, bilmiyor musun Bolivyalı küçük asker? Bu ölü Che Guevara, Arjantinliydi Kübalıydı Arjantinliydi Kübalıydı Bolivyalı küçük asker, Arjantinliydi Kübalıydı.

Sırası değil ağlamanın Bolivyalı küçük asker ele mendil yakışmaz şimdi ele tırpan yaraşır ele tırpan yaraşır Bolivyalı küçük asker ele tırpan yaraşır. (...)

Para veriyorlar sana Bolivyalı küçük asker alıp satıyorlar seni bu iş zalimin işi bu iş zalimin işi Bolivyalı küçük asker bu iş zalimin işi.

Vakti geldi uyanmanın Bolivyalı küçük asker dünya ayağa kalktı erkenden doğdu güneş erkenden doğdu güneş Bolivyalı küçük askererkenden doğdu güneş.

Doğru yolu tutmaya bakBolivyalı küçük askerkolay bir yol değil bukolay değil, düzgün değilkolay değil, düzgün değilBolivyalı küçük askerkolay değil, düzgün değil.

Şunu öğrenmen gerekBolivyalı küçük askerkardeş dediğin vurulmazkardeşini vurmaz insankardeşini vurmaz insanBolivyalı küçük askerkardeşini vurmaz insan.

BOLİVYALI KÜÇÜK ASKER

Bahar ‘09 65

Marx’ın DönüşüDemet Demeter

Bahar ‘0966

Bahar ‘09 67

Ö MER LE VEN TOÐ LU

Ter mev si mi ninÇo cuk la rý”nýçe ki yo ruz bu -

gün ler de... Bir bel ge selbu... Be nim u zun sü reön ce yaz dý ðým bir öy kü -den al dý is mi ni bu bel -ge sel... Geç ti ði miz yý lýnA ðus tos so nuy du sa ný -rým, ya da Ey lül ba þý...O za man, ge zi ci ta rýmiþ çi le ri ne da ir bir hikâyeyaz mak is ti yor dum, a mana sýl ku ra ca ðý mý bil mi -yor dum, as lýn da a þa ðý-yu ka rý 13 yýl dýr uð ra þý -yo rum bu me se ley le...

68 Bahar ‘09

69Bahar ‘09

Me ðer ne çoköz le mi þiz bir bi -ri mi zi... Ve

kah ra ma ným Se her... A a ahSe her... Ü züm ka ra sý göz -le rin de ge le ce ðin se fa let ý -þý ðý Se her... Çok de ðil, öm -rü mü zün ký sa met ra jý gi bi,bir sü re son ra ko ca da ya -ðýy la ta ný þýp tö re ci na ye ti -nin teh di diy le ür pe re cek o -lan se her... Da ha bu yýlbaþ la dý ðý o ku lu nu 2 ay er -ken terk et mek zo run da ol -ma sý na rað men bil di ði tekTürk çe þar ký yý, “þim di o -kul lu ol duk”u söy le yip ipat la yan se her...

70 Bahar ‘09

71Bahar ‘09

72 Bahar ‘09

Ey vah... Bu çe -kim le re bir þeyo lur sa, ka set le ri -

mi zin ba þý na bir þey ge -lir se mah vol dum... Neya pa ca ðým þim di ben...Bu ka dar e mek, çi le, buka dar so run dan son rabir an da ka yýp git sin herþey e lin den... Gö zal týn -da kal mak, þu ya da bumu a me le yi gör mek birþey de ðil ar týk, ka set le rina sýl ko ru ya ca ðým...

73Bahar ‘09

Bahar‘0974

Sa bah An ka ra’ya in -di ðim de, sýrt çan -tam da 11 ka set

var dý... Se her’in, XalêÞeyh muz’un, ka ran lý ðýn,yað mu run, kam yo nun,Apê Ne zir’in, Meh -met’in, yol ta be la la rý nýn,tar la la rýn, ça dýr la rýn, yor -gun be den le rin ve ço cukruh la rý nýn i çin de ge zin di -ði 11 ka set... He men öð -len den son ra da e kip ar -ka daþ la rým dan bi ri te le -fon et ti: “Ho cam i çim debir boþ luk var bu gün, bir -bi ri mi ze çok a lýþ mýþ týk...”Ve te le fo nu ka pa týp, bü -tün hikâye mi zin a ðýr lý ðý nýgöz le ri me bi ri ken dam la -la ra yük le dim... Að la dým,að la dým, að la dým...

Bahar ‘09 75

Dengbêjlik Kürt Ti yat ro su nun Kay na ðý dýr

Aydın Orak

Bahar ‘0976

Bahar ‘09 77

Me tin De mir -taþ þi ir le rin -de, En ver

Gök çe’yi, Ýl han Er -dost’u, Na zým Hik met’i,Che Gu e va ra’yý, A til laJoz sef’i, Can Yü cel’i veYu nan o zan la rý ný, an ne -si ve an ne si gi bi an ne le -ri, Ka ra Ha san ve Ci vanMeh met, Vi et nami çin yaz dý ðý a ðýt -lar in sa ný na sýl -da de rin denet ki li yor.

Bahar ‘0978

HAN ÇER ve LÝ RÝKAtila Oğuz/ İnceleme

Bahar ‘09 79

Söylenceler...Topal’ın Ecinisi Derleyen / Atila Oğuz

80 Bahar ‘09

81Bahar ‘09

Bahar ‘0982

BÝR ÝÞ ÇÝ NÝN GÜN LÜ ÐÜ

Ka zým Demir

Gün

lük

Bahar ‘09 83

S onu Belirsiz Bir Yolculuk

84 Bahar ‘09

85Bahar ‘09

Ya þa dý ðý mýz fark lýso run lar, mut -suz ký lý yor du i ki -

mi zi de bu þe hir de. Fa -kir li ði, yok lu ðu öð ren -miþ tik bu þe hir de. Neçok is ti yor du o ku ma mýbi li yor dum. A ma ar týk o -ku la gi de cek sin di ye mi -yor du. Sa bah la rý ce bi neharç lýk ko ya ma dý ðý ço -cu ðu na o ku ma lý sýn di ye -mi yor du.

86 Bahar ‘09

87Bahar ‘09

88 Bahar ‘09

For Vendetta

89Bahar ‘09

Bahar ‘0990

Bahar‘09 91

Oysa gerçek toplumve tarih, baþkaþeyler söyler bize.

Tarihi yapanlar yýðýnlardýr.Bilgelik ve cehaletle, korkaklýkve cesaretle, bencillikle, kay-paklýkla, metanetle, dirençle,emekle, ilmek ilmek örülenmücadeleyle... Tarih, mily-onlarýn eseridir. Devrim deöyle.

Agîr Þo reþ ger

Bahar ‘0992

Bahar ‘09 93

Şoför İdrisKitap Tanıtımı

94 Bahar ‘09

95Bahar‘09

Bahar‘0996

Bahar ‘09 97

AÞIK, BÜLBÜL VE GÜLSena Demir

Ey a şık, a lıp gö tü -re cek sin aş kın i -çin gü lü mü…

Oy sa ben bu lun mam kiher yer de. A lıp gö tü rür -sen gü lü mü, ben de birda ha ya şa mam ki… Oza man, sen da ha var -ma dan ül ke ne, be nim lebir lik te so la cak e lin de kigül de… A ma kar düş -me den top ra ğa, ka ra kışvur ma dan dal la rı ma,ba na dö nüp ka nın dankan ve re ce ği ne söz ve -rir sen al gü lü mü gö türsev di ği ne, öl me ye cek ogül de.

98 Bahar ‘09

Sevda dedim düştümYola

Sevdalandım yaşamaYaşam ayrılığı, ayrılık özlemi,özlem hasreti,Hasret çığlığı

Çığlık yeni umutları getirdi.Yeni umutlarla düştüm yollara,

Yeni bir dünya yaratmaya.

Alçay

Gün olup karanlık kapılar açılacak.Kötü rüyalar bizden gelip geçecek.

Yürekler bir olunca önümüzde, arkamızda,Çiçekler bitecek. Kurban olurum kaşınıza.

Çektiğiniz çileyi yazmışım yüreğimin başınaNereye gitseniz de gelirim yine peşinize

Tekrar selam olsun sizin gibi güzel dostlaraGün olur, kapılar açılır, ben yine sizi

Beklerim.

Dilan'ın anneannesi

99Bahar ‘09

Ben ka dýn sö zü din le memdi ye ba ðý rýr a damku ru tul muþ gül ler dö neres ki bir su dain ce u zun yüz lü sev da ö lü le ri sav ru lur-ey si yah be yaz gün le rim be nimu zak ma sal lar da ki soy lu el di ven le rim-

bey ni min kýv rým la rýn da yü zenpas lý ge mi is ke let le ribu ar ka so kak lar, bu hü zündev ri ye ge zen o sa rý þýn na zi su ba yýma vi göz lü ço cu ðu a sý yor her ge ceað lý yor ký rýl mýþ ýh la mur dal la rýtü nel den a þa ðý ko þu yo ruma yak la rý mýn al týn da çi vi ler, cam ký rýk la rý

pe þim de el le rin de çý ra lar la ka sa ba lý lar,baþ la rýn da hep o es rik kurt si lü e ti

ne me sis’i kur þu na di zenta bu run ko mu ta ný buve ul ri ke’yken tek ki þi lik u çu rum lar da benboy nu ma i pi do la yan çað la rýn al ba yýbu sen ol ma lý sýn kor kak a pol lonkö þe baþ la rý na si nen göl gen den bel lider ler ki, dýþ la na rak öl me mi is te miþ sinve kö tü lük tan rý sý na kur ban et miþ sin ci ðer le ri nia ma þim þek a la zýn da ya nan bu ye þim taþ la rýse nin göz le rin de ðil ki,u zun sa rý kir pik ler, a teþ bö cek le ri...mer di ven li bah çe ler de ko þu yo rum ar dýn dani ti yor sun kü çü cük el le ri mi

100 Bahar ‘09

hep þap ka la rýn al týn da yü zünkim sin sen, yal nýz lý ðý mýn füh re ri

rüz gar da ner den çýk tý þim di!çe kin bu lâdin dal la rý nýgöz le ri me ba tý yorsav ru lu yor kül le ri de rin le ri minbý çak lar i ni yor yýl la rýn ka bu ðu naba ba, sen mi sin!Be ni o e ve bý rak ma ya cak sýn, de ðil mi ba ba

hep yaþ lý o da lar da kal dýmý þýk la rý al tý da sön dü rüp ya tar lar dýhe i di’yi, pan’ý da a lýp git miþ tingra tel se ni a rar dý ka ran lýk or man lar dayap rak la ra tu tu nur dum yal nýz lýk tan öl me mek i çin

taþ la rýn a ra sýn da bir ge dik bu lursý zý ve rir top ra ða ço cuksay fa lar var dýr, çe vi rira yak la rý ba týk kent ler ol sa dakol la rý gök ve de nizdö ne dö ne bü yür dün yagün o lur av cý la rý ný ö nü ne ka týp dö ner avsen, ik lim siz düþ le ri ni hay ra yo ranson suz lu ða yük le di ði to hum la rýdað göl le ri ne sa vu ran ip siz ba bam,a kýt tým ze hi ri niye ri ni bin kez ka nat týmsen, lâskiye li zor baçe kip at tým bi le ði me tak tý ðýn ge lin çi çek le ri nise si ni ce hen ne min en de rin ku yu la rý na as týmya sen üç ki tap lý may munað zý mü hür lü tor base ni de yu mur ta fi ya tý na sat tým

i çi çe geç ti kum dan ka le leray vur du, ta ný dým si zia ma na sýl o lu yor dagöð sü nün ay ný ye rin de

101Bahar ‘09

Bahar ‘09102

A þa ðý lar da gü ne yin o ra lar daAs tý lar gen ce cik ka ra de ri li sev gi li miYol að zýn da ki bir a ða ca.A þa ðý lar da gü ne yin O ra lar daSor dum be yaz Ý sa’yaNe ye ya ra dý on ca du a

Yaþ lý bir ka dý ným ben. Al man ya u yan dý ðýn daDev let yar dý mý a zal dý.Ço cuk la rým ve rir ler di ba naa ra da sý ra da bir kaç ku ruþ,a ma pek öy le bir þey ler a la mý yo rum ge ne de.Bu yüz den da ha az gi der ol dumes ki den her gün a lýþ ve riþ yap tý ðým dük kan la ra.Son ra ak lý mý ba þý ma top la dým gü nün bi rin deve es ki bir müþ te ri o la rak her gün git me ye baþ la dým fý rý na, ma na va ye ni den. Ýh ti ya cým o lan þey le ri se çer dim bir bir, her za man kin den ne da ha çok a lýr dým, ne da ha az, pek si met ler de ko yar dým ek me ðin ya ný na, la ha na nýn ya ný na da pý ra sa, a ma he sa bý çý kart týk la rý va kit çe ker dim i çi mi,ka rýþ tý rýp kü çük pa ra ke se mi tu tuk par mak la rým la, ye te rin ce pa ram yok, der dim, ba þý mý sal la ya rak, bun la rý ö de ye cek, ve tüm müþ te ri le rin göz le ri ö nün de çý kar dým dük kan dan ge ne ba þý mý sal la ya rak. Ve þöy le di yo rum ken di ken di me: Hiç bir þe yi ol ma yan biz ler gi bi ler yi ye cek sa tý lan yer ler de gö rün mez ler se bun dan böy le hiç bir þe ye ih ti ya cý mýz yok sa na bi lir ler, a ma bu ra ya ge lir de hiç bir þey sa týn a la maz sak e ðer ha ber le ri o lur hiç de ðil se.

Sa va þa cak sýn bý kýp u san ma danve di re ne cek sin yýl ma danbir di lim ek mek ko pa ra bil mek i çinku lak la rý ný dik miþbu ku duz kö pe ðin diþ le rin den.Ö lü yor ço cuk la rý mýzze hir li ha va sýn dagü neþ sizbo ðu cu ev le rin.Dün ya bir ha pis ha ne.Ka dýn er kekhalkge ri a dým at mak yok!Bir ha yat fab ri ka sý ku ra ca ðýz!

Gem vu rup su la radi ye ce ðiz:“Böy le a ka cak sý nýz!”Ve öy le a ka cak lar!Bi li yo rum benye ri mi ha yat takap týr mam öy lepos tu mu u cu zaEk mek ve öz gür lükkav ga sýn dao nur la ö le ce ðimbir iþ çi ye ya ký þýr ca sý na.

Bahar ‘09 103

104 Bahar‘09

105Bahar ‘09

106 Bahar‘09

107Bahar ‘09

GrevGünlüğü...

108 Bahar‘09

Bana da yasaklanmış bir gül dalıydın ZilanZorda açardınOlmazda açardınYasaklar altında açardın hiç tükenmedenSenden önce Adana’da, İstanbul’da, İzmir’deAç gecelerimizde karanlık gecelerimizeVer tarih boyu yasaklanmış türkülerimizdeBir de yıllar geçse de anamınGözlerinde çocuktumSaçları dalgalı bir çocuktum

İstanbul sokaklarındaYârin karşısında elleri acemiEllerini koyacak yer bulamayanBakışlarını kuytulara kaçıranUtangaç bir çocuktum18’inde sokaklarda ateşler yakanAsi bir çocuktumTıpkı kalıbına sığmaz Fırat’a benzerdimAma bir çiçeği koklarken deÇocuktum severken deAğlarken de çocuk kalmak istedim hepHer şey kirlenmişti dünyaİnsanlar ve toprak renkler bileŞu insan ömrüyle genç, toprakÖmrüyle ihtiyar dünyamız.Taşıyamaz olmuştu asit yüklüBulutlarıKimyasallar ve NapalmYağmurlarından sonraKurumuş çiçek vermez olmuştu toprak.Senden sonra sevmelerimiz kirlensin istemedimZilanÇocuklarımız düşsüz kalsın istemedim.Ve en çok bu yüzden çocuktu bir yanımSevdamız yasaktı çocukluğumİsyanım vurgunluğum bundandır birazdaÇünkü bileklerime kelepçe vurulduğu günde çocuk-tum.Eski bir minibüsün arkasındaDoğduğum topraklara bakarken de çocuktum.Tıpkı senin gelin ömrüne

Benim delikanlı ömrüme benziyor biraz.Seni gün gibi gece gibi yaşamakGibi sevdimGözlerinde açmalara doyamadımYine deSeni yaşayamadığım çocukluğumdan tanırdım.Menderesler gibi uzayıp gidenYaşayamadığım çocukluğumdan tanırdım.Dinle yine şaşkın yine çocukGözlerimle geldim sanaİlk günkü gibiYine teklifsiz yine pazarlıksızYine duraksız yine uslanmazGözlerimle geldim sanaİlk günkü gibiEllerimden yüreğimdenVe senden başka silahım yok anlıyor musun?Geceyse zifiri karanlıksa yollarım.Adressiz pusatsız ve yalnızBir başınalığımı almış yürüyorsam kentlerin sokak-larındaVe sen geliyorsan aklımaTitreyen ellerim yumruklaşıyorsaDalıp gidiyorsa gözlerimDalıp giden gözlerine bir yol dur diyemiyorum.Demokrasi nutukları insan haklarıAhlak papazları barış elçileriSavaş tüccarları ne kadar da arttı.İsyan ve inkâr büyüdükçeDalıp giden gözlerine bir yol dur diyemiyorum.Bırak çocuklarımın avuçlarındaİntifada büyüyen taş olalımBüyüyelim büyüyelim yahut yüreğin olalım.Çünkü yeniden doğmak için Küllenmek gerektiğini sendenÖğrendim Zilan.Çünkü ancak sen olmakKurtarır yaşamıÖtesi yok yaşamın

zilan...Fırat Umut

109Bahar ‘09

Bahar‘09110

ÖLÜMSÜZ DEĞİLMİŞİZ

Okur / MUHARREM KÜTÜKÇÜ

Nasılım ey yorgun rengi asrın nergisi ey suskun pencerede yarım kalmış sözüm razı değil ömrüm bedenime ah göklerinde ağladığım yağmur ürkmüş yavrum hayata ölü doğan çocuklarımız nasıl nasıl boğulurum dizeleriyle yitik bir ozanın…bulurum yitirilmiş bir ülkenin sınırlarında duyulur sesi

demir çekiç ve yağmurlar altında …titrek, küçük ,eğri bacaklarıyla çocuklarımızyanigeleceğin köleleridevralırlar daha doğmadan bizlerdenateşin ve barutun sesinikara elmasın kara deliğini

öyle habersiz birileri kurar kurar sırtlarına bir evren

öyle habersiz ki küçük yürekleryaparlar ateşten elleriyle ölümden bir yelken

elbet kuracaklar kuracaklar yavrumyarın o büyük ve mağrur işçi sınıfını sırtlarına vura vura kırbaçlarıyla… ataları ölürken

ve inan var edecekler ateşi var eden elleriyle kızıl elleriyle ve bir sabah içlerinden biri dur diyecek kırbaçlarabir sabah güneş doğacak üstlerine değecek asırlardır gün değmemiş tenlerine ve uyanacak ölü çocuklarımız hep bir ezgiyle kuracaklar ateşten elleriyle güneş ülkesini…

Güneş ÜlkesiOkur / Can Erdem

Ve sözler artık yokPerdeler açıldığındaYerde yatan bedenler…Aktörler ise işkencedeKiminin kafası kırılıKiminin kopmuş bacağıKimininse yanmış bedeniUzanıyorlar her biri farklı bir yerdeEn zor oyun bu olsa her halde

SalondaNe oyuncu varNe izleyiciNe de sandalyeDağılmış her yerDuvarlar karaKöşede duran ranzalarParçalanmış durumdaKostümler parçalanmışDemir kapılar zincirlenmişBir birilerine

En usta oyuncularHayatını sanatına adamıAdamlar…Çocuklar…Kadınlar…

Ölüyor birer birerYeni bin yılın Son ayındaŞu koca zindanın Küçük bir salonu vardıİçinde amatör oyuncularıEn büyük rolleri kuşandıBedenlerini açlığa vererekSahneye çıktı

Ve sanat düşmanlarıSalonu…Oyunu…Oyuncuyu…Tek tek yakıp yıktı

Ve sözler artık yokPerdeler açıldığındaBomboş bir sahneKöşe başlarındaBir tutam çiçekte yokKostüm ışık müzikKoro yönetmen figüran daHiçbir şey yokPaletlerden yapılmışSahne merdivenleri deDuvarlarda duran en güzel resimlerdeAşkaUmudaEmeğeYazılmış şiirlerde

Ve sözler artık yokPerdeler açıldığındaKalanlar sesleniyorBedenler kendini açlığa yatırıyorYeni bir dünya içinYeni bir gelecek için en güzel oyunları sergilemek içinÖmürlerini veriyor

şehrin kanıbir şehrin göbeğinde düşlemek köyü: hüzn‘ekmek derdi’ her dertten beter

bir dere geçiyor kirliliğin içindenkavalın sırrından uzak ‘bir yitik ezgi’

bir şımarık çocuğun gözlerindeburnunu çekiyor ‘sümüklü bir çocuk’

âh sâf ‘hayât: senin adın neşehrin göbeğinde ‘kör ölüm’

Okur / tan doğan

Bahar ‘09 111

TİYATROOkur / Serdar Ceray Sam

Elif Can

Bahar‘09112

Asit kuyularında yakılan ama yok edilemeyenlere…

Gitti sevdiğim yanımdangötürdüler silahları arasındasilahları tutan ellerkaranlıkYüzler karanlıkbir gözleri görünüyoryok ışıkgözler karanlıkgölgelerden gelen sesbağırdı:“yol göster”Aydınlıktı sevdiğimin gözleriKaranlık gözlerin göremeyeceği yerlerigörürdü onun gözleriÇağırdılar ellerindeki silahlarıngölgesi arasındanYürüdü sevdiğimaydınlık gözleri buğulanmıştıSarsarak toprağıyürüdü sevdiğimSon kez baktı arkasınabaktıbenim gözlerimeGözleri bende kaldıGötürdüler sevdiğimiher akşam gittiği yöndenbekliyorum gelir diye.

Canını akıttınızYaktınız etiniCanını aldınızNerde kemikleri

4 Nisan ‘09