7/29/2019 krt ak

1/120

Abdullah CALANkrt aknasl yaamal cilt IIIWeann Serxwebun: 96

kapak resmi: lter Rzan

nsz

'Yaam iddiam ok byk. Anlaml bir yaamn ve byk bir eylemin sahibi olmak istiyorum.

Yaam ve insanlar ok sevdiim iin bu eylemi gerekletirmek istiyorum.'Bunlar sylemeden nce mutlaka uzun huzurlu, susmutun. Yzyllarca sren bir sessizliinanlamn zmek ister gibi, susmutun. Bu szlerinin altnda, yine onlara ilikin baka birsessizlik vard, ki bize uzaktr. Yzyllardr ulamaya altmz bir derinlikten ilk kez, itebylece, topraklarmza benzeyen baz sesleri imdi sende duyabildik. Yine de, anlamakta glkekiyorduk; gl renkli bir gzkapa olup alan szlerinin altndaki sessizliin ne anlamageldiini anlamaya altk.Sessizlik, byk ayrlklarn, byk uzaklklarn diliydi. Bunlar sylemeden ncekisessizliinin altnda hangi bilgelik, anlalmam derinlik gizliydi? Evet, senin sessizliindelme benzeyen bir yan varsa eer, mutlaka ldrmeye benzeyen bir yan da vard. Yaamdanszederkenki, gzelliinin altnda, anlamakta glk ektiimiz baka birey vard.

Sana ite, byk sessizlii hakketmi bir gzellik olan sana; rzgara karm olan, topraa vebu suretle canmza karm olan sana, bir yk anlattk."Sybill", kimin yksyd? Tam hatrlayamyorduk. Bir Grek mit'i miydi? Ne olursaolsun, Sybill'in yksnde sana ilikin bir yan vard.te:ok gzel bir kzd Sybill. Yalnzca gzellikler iin yetenekli gzlere sahip insanlar deil,ayn zamanda tanrlar da Sybill'in mthi gzelliine hayran kaldlar. Ve hem gzellii grmeyevergili gzlere sahip insanlar, hem de tanrlar, bylesine bir gzellii dllendirmek amacyla,

7/29/2019 krt ak

2/120

Sybill'e lmszlk baladlar. Ve onu sonsuza kadar hi yalanmadan yaayaca bir camfanusun iine yerletirerek, gzellikler iin yetenekli gzlere sahip olanlarn grebilecei bir yerekoydular. Yzyllarca herkes gelip bu gzellii bylenerek, byk bir hayranlkla seyretti.Ancak birgn, gzellik iin duyarl yree sahip olanlardan biri, Sybill'in neler hissettiinianlamak isteiyle, fanusun kapan at. Ve ona sordu: "Sybill", dedi, "bir istein var m?"

"Tek bir isteim var", dedi Sybill. "lmek istiyorum."Bir gzellie lmszlk balanabilir mi? Yoksa gzelliin bys onun lml olmasndamdr? Veya; bir gzelliin kendisini lmsz klmas ne demektir? Bir gzelliin hangi koullaraltnda tek istei lm olabilir?Btn szlerimizin altnda gerekte varolan byk sessizliin anlam nedir? Bizler,zgrlmzn ifade biimleri olarak baka hangi simgeleri edinebiliriz? Varolma savann bukadar aprak biimlerinde, lmn yaamla rtt, iie getii dnyamzda, kendi zdavranlarmz tam olarak anlayabilir miyiz?"Yaam iddiam ok byk. Yaam iddiam ok byk. Anlaml bir yaamn ve byk bir eyleminsahibi olmak istiyorum. Yaam ve insanlar ok sevdiim iin bu eylemi gerekletirmekistiyorum."

Yine bir Krt yksnden duymu olmamz gerekiyordu. Gzlerine vurulan ana,gzlerini kararak ak fincanlarda sunan o masal kznn davran geliyordu aklmza. te sen de,bir bak gibi sundun kendini; kendini bir aka atn. O zaman hatrladk ki, Ruben Galuci'ninkuruna dizilmeden nce syledii szlerin altndaki sessizlii atn."ldm duyduunda adm sylemeSyleme admn onbir harfini...Gzlerimden uyku akyorSevdimVe hakettim sessizlii..."Sz bir rtyd ve onun altndaki belirsizlikte, senin eylemin duruyordu. Kavuma

arklarna mezar olmu gslerimiz, ite senin ateten cevabnla ald. Ateten bir gsolarak aldn; gsnde "muhayyel Krdistan"a, yani hepimizin dne bir kap atn. Hepimiz,lkenin bu ateten kapsna yzmz ve yrymz dnerek, gsnn alev kanatlararasndan gireceiz. Artk kavuma gnlerinden szedebiliriz; artk konumadan da, rttkleriuzun sessizliin etkisiyle sabah sisleri gibi uup giden szleri kullanmadan da, yzyllardrsarlam yreklerin, bizi duyup anlamalarn salayabiliriz. Ta kesilmi dillerin topraa vegkyzne benzeyen baz yeni, gzel, bize dair, ak elmastan szler sylemesini salayabiliriz.Bizi ite, byk sessizlik iinden yeniden dourdun.Dersim'de yangnlar arayndaki o rzgara kart iin, adn sylemeksizin de, senianabiliriz. Evet, sarlam yreklerimiz duydu imdi; evet; lkemizin dalarnda, vadilerinde,savurmak iin yangndan salar arayan o rzgar senin sesindir, ki ona karp daldn; bu

topraklar senin gzlerindir, ki bire bin veren bereketli buday taneleri olup kartn. Deil mi kibizi yeniden dourdun artk, hepimiz imdi byk kavumadan szedebiliriz. Evet, sesin ulatbize; arn anlayabiliriz. In ulat bize, ateini tandk ite. Evet, bu sensin; adnsylemeksizin de, yry arksn birbirimize duyurabiliriz.Bizi yeniden dourdun. Ve szlerinin altndaki derin sessizlikle bu son arkn syledin:"Yaam iddiam ok byk. Yaam iddiam ok byk. Anlaml bir yaamn ve byk bir eyleminsahibi olmak istiyorum. Yaam ve insanlar ok sevdiim iin bu eylemi gerekletirmekistiyorum."

7/29/2019 krt ak

3/120

te bu arknn acsyla, Mareal alamaya balyor. Onun kabusundakatlettii milyonlarca canmz yeniden diriliyor. Mareal, bu arknla geliecekbtn arklarmzla, oturup kendi eseri olan Krdistan'daki btn toplumezarlarn banda bir bir alayacak. Bize ve btn kardelerimize durmaksznsevin veren arkn, onun ad olacak. te, gzyalarna bouluyor Mareal. Biz artk biliyoruz

ki o, senin arkn duyarken, sadece intikam eylemlerinde ldrdmz cellatlarna deil;yzyllardr katlettirdii kadnlarmza, ocuklarmza da alamaktadr.Topraklarmza ve onun stnde hepimizin nefesi olan rzgara karan adnla, gzelliinhepimizi ekiyor. Artk hepimiz byk sevinten, byk kavumadan szedebiliriz. Btnszlerimizin altnda yzyllardr duran ve unutua benzeyen o sessizlik, demek ki, senin bu sonarknd. Onu duyduk ve artk anlayabiliriz: Bu bir kavuma arksdr. Bunun iin yryeceiz.Belki baz szlerin anlam, senin nda artk gnyzne kabilir.Bir Hint yks olmalyd, imdi hatrlyoruz. Drdnc kelebein gzelliindenszediyoruz; ki senin gzelliine denktir. te; drt kelebek atein gerekte ne olduunuanlamaya karar verirler. lk kelebek atein uzandan geip gelir ve yle der: "Ate, aydnlatanbir eydir." Bu gerein tam bilgisi deildir ve ikinci kelebek atee biraz daha yaklap dner ve

anlatr: "Ate, stan bir eydir." Bu da gerei anlatmak iin eksiktir ve nc kelebek ateeiyice yaklar, alevler kanatlarn yalayp geer. Geldiinde, "ite atein gerek bilgisi" der, "ateyakc bir eydir". Drdnc kelebek bununla yetinmez. Atein evresinde dolanr, dner,kavrulur; ve birdenbire atein iine dalarak, bir an parladktan sonra alevlerin iinde grnmezolup gider. Atein gerek bilgisini anlayan tek kelebektir o, ancak bunu artk dierlerineanlatacak durumda deildir.imizde atein gerek bilgisine varan sen oldun. Biz de, atein gereinianlamak iin seni izleyeceiz. "Ate", diyeceiz, "gzel ate, yak bizi. Bizehayat anlat..."

7/29/2019 krt ak

4/120

"Gzel, gerein peinden komayanlardan kendini gizler."

Andrey Tarkovski

ykseliler

7/29/2019 krt ak

5/120

Yaamak...Toplumsal gereklik biraz akl banda olan bir insan asla yaatmaz. Hibir toplumsalgereklik bizimki kadar bireyi ezmez, byk aclar iinde brakmaz, byk kmazlar iindetutmaz. te, bunun byk zdrabn, yanlzln yayoruz.Benim yaptm, rmlkten de teye, iddiasn kaybetmi; iradesini, hem resmi hem fiiliolarak yitirmi bir toplumun, byk aclar, byk yanlzln iindeki bireyin ldr aslnda.Aslnda topluma byk bir isyan gerekliidir, bu.Her ey gerekliimizdeki birey iin o kadar olumsuz ki, hibir bireysel haktan bahsetmek

mmkn deil. Tam da edebiyatn, aydnn ii. Toplumlar bilim inceler, tarihlerini tarihiinceler, siyasetini siyasetiler, siyasi bilimler inceler. Fakat bireyin kendisini de edebiyatlarinceler. Maalesef bizde aratrlmam; aclar, sevinleri deerlendirilememi ve birey gerekteninanlmaz bir yalnzlk, dolaysyla duyarszlk, inanszlk, gvensizlik, korku, endie,umutsuzluk, her bakmdan yaama gcn yitirmi ve nereye savrulaca belli olmayan kolu-kanad krplm bir kua benziyor.Benim yaptm bunun rpn, mmknse biraz kanatlan ve mmknse biraz uuagemesidir.Bizim, toplumsal geree dayal aydn yok.Toplumsal gereklikten uzaklatka, hakim ulus zeminine kaydka aydnlanma oluyor.Aydn olabilmekgerek bir devrimci yetenek ister.

Toplumun, halknn toplumsal dzeninin gereini btnyle kavrayacaksa, bu ok ar birzulm dzenini grmeyi, incelemeyi, aratrmay gerektirir. Bu da yetmez, btnyle toplumunnefes al-veriini bile nledii iin tepki duymas gerekir. Bu da yasalar asndan bizde bykbir su anlamna geliyor. Hatta aydn ilerlemek, yaamak istiyorsa bu zemini terketmek zorunda.Yasalar, onun btn kurumlar ve en nemlisi de gvenlik gleri, aydn en ufak bir szsylemeye bile frsat brakmadan bu sahay "terk et" noktasna getirir. Bir-iki kelime ya syler yasylemez. Sylese de ok arpk, yontarak, biraz dzene gre syler. Sonu, bizim gereklik yineyzst kalr.Dolaysyla bizim iin bir aydnlanmadan ve aydndan bahsedeceksek, bir devrimci niteliininolamas gerekir.Bakaldran birey haline gelmeden aydn olunamaz.

rnein bir smail Beiki'yi Krt olmad halde, bir Krdistan aydn olarakdeerlendirebiliriz. Toplumsal gerekliimize gre zgr dnmek istedi. Geekten bu zemindednmek istedi.Ve ite ortadadr.Aydn, bizde en tehlikeli toplumsal kategori, tabakay ifade ediyor.Vicdann ok ucuza satm birey anlamna geliyor. Ben buna gerek anlamda aydn deil, sahteveya smrgeci dzen adna krlm "aydn" diyorum. Dolaysyla bu tip ac duymaz, bugnolduka ibirliki glerinde tesinde, bo insandr.

7/29/2019 krt ak

6/120

Bo...Gereklii seslendirmede botur. Fakat toplumu bilinsiz brakma da ok tehlikelidir. Zihinselibirlikilik iindedir. Zihinsel alan, ruhsal alan zehirleyerek, farknda olmayarak zulm dzenintemsilcilerine byk destek sunuyor. Aydn bu ynl byk eletiriye tabi tutmak gerekiyor.Bunun bir nedeni de, aydn karn esas itibariyle smrgeci kurumlar da buluyor. Bu

zemini krmak istemez. Krdn ona verecei hibir ey yok. Zaten susturulmu bir halkgereklii, kurumlar, iradesi ve sunaca bir kar da yok.Aydn biraz kk-burjuva olduu iin, kar bekler. O da Krt'te yoktur. Krdistan'a ilikinkar sunacak herhangi bir kurum yoktur. Onun iin aydn buradan kaar ve bal olduuefendilerine sonuna kadar hizmet eder. Dolaysyla lkemiz gereine dayal bir aydnlanmadanbahsetmek ok zor. Olursa, devrimci tarzda olur, -her eyi gze alr. Onlar da zaten yapan birazda devrimci zeminde yryenlerimiz oluyor.Aydn diye geinenlerin halk gereine ermekten ziyade, onu sonderece arpklatrmas, gnlgznden, dnce gznden yoksun brakmas gibi talihsiz bir konum iindedir. Demagojik,geeklerle balants olmayan -dilinin olumas bu tehlikeyi daha da arttryor. Fazla konumasnbilmeyen kylden, iiden tehlike gelmez, ama gerekle balants olmayan aydnn dili;

zihinsel, ruhsal hastaln taycsdr ve sanldndan daha fazla bu konuda aratrmaya ihtiyavardr.Bizde yce duygularn gelimeyii, bireyin giderek toplumsal gereinin ortayakarlamay, aydnn bu karakteriyle veya dman adna tayc, aldatc olarak, arpk aydnnbu konumu byk bir sorun tekil etmektedir.Bizim devrimin rgtleni tarz; balangta biraz yoksulu, kyly, oban, emekiyi,giderek retimle dier toplumsal kesimleri zecek, en son sra aydna gelecek. Ama burada tersbir gelime szkonusu. nk smrgeci kurumlarla en iyi eklemlenen kesim aydndr. Enerkenden kar ban gelitiren, biraz aydnlanmasn ilk elden smrgeci kurumlardaeklemleyen ve bunu da ok kskanca yapan, tek yaam kayna olarak buray grd iin aydnen sonunda zmlenecektir. Artk smrgeci aygtlar onu doyuramaz hale gelince, oradan ald

gda midesine oturunca ve fiili-maddi olarak bu kurumlar iindeki konumu sonderece tehlikeli birhal aldka, aydnda zlme balayacaktr.Krt roman yazlmadan nce, yaanacaktr.ok korkun bir yaanma salanmadka bizde romann yazlmas imkansz. Bu ynyle deFransz devrimi, Rus devrimi gibi devrimci srelerle ters bir konumu vardr. O devrimler, birkayzyllk bir aydnlanmaya, bir teorik zmlenie baldrlar. Fransz devriminde kocaman biraydnlanma a, ncesi bir rnesans var. Yine muazzam bir edebiyatlar kua szkonusudur.Devrimin o ksa sredeki parlay pratik olarak zmlenitir. Ama ok gl bir zeminedayanyor. Tarihi ve toplumsal zemini, aydn zemini olduka gldr. Birka isyanla pratiksonu alnyor. Rus devrimi de buna benzer zelliklere sahiptir. Neredeyse yzyldan daha ncebir hazrlk sreci, muazzam bir edebiyatlar kua vardr. Bir ernievski, ilk feodal-klelik

zmleniini yaptnda, Lenin de dahil btn Rus devrimcileri onu en byk dayanak olarakalrlar. in devriminde de; gl bir tarihi ve in edebi dnsel gc vardr.te, Krdistan gereine geldiimizde, iler tersine dnyor. Her ey kasp-kavrulmu. Dayanabilecein hibir aydnlanma hareketi yok. Tersinekemalizmin eliyle Anadolu'ya tarlan Bat kavramlar ve kurumlar,cumhuriyetin btn altst yaps, Krt gerei ve hatta Anadolu'daki kltrel varlklariin bir kasp-kavurma hareketi, bir yoketme hareketidir. Batl fikirleri, kurumlar onlara tarma,tantrma deil, onlarn kendisine verdii gc kullanarak silip-sprmedir. Bylesine ok

7/29/2019 krt ak

7/120

tehlikeli ters bir dayatmas var. Dolaysyla eski yzyllardan daha kt bir 20. yzylla savruluszkonusudur.20. yzyl bizim iin tam bir felakettir.Kemalizmin eliyle tarihimizin en byk felaketini yaamak zorunda kaldk. Eergerekten bir edebiyat gelitirilecekse, 20. yzylda Krt, mutlaka salam bir bilim dokusu

temelinde ele alnmak durumundadr. Belki ok az balant kurulacaktr, fakat mthi gereklerinolduunu gsterecektir. Bu yaplmamtr. Ak belirteyim ki, herhangi bir giriim bile szkonusudeil. Her ey kemalizmin gzyle deerlendiriliyor. Daha nceleri de, islamn gzyledeerlendirilirdi.slamiyet de Krtler asndan muazzam bir yabanclamay ifade eder. Hattaislamiyet Krdistan'a yansdnda, onun igalci, apulcu, gerek islamlklaalakas olmayan, Emevi sultanlarnn geliitirdikleri igal-talanhareketlerinden ibarettir. Dolaysyla onlarla balantl ibirlikiliktir. ok softa...Nitekim Ehli-beyt denilen gerek islam ve Hz. Muhammed'in ardllar da ok acmasz birbiimde Kerbela'da yok edilmilerdir. Bu gelenek yzyllarca Osmanlya, hatta cumhuriyetgereine kadar devam etmitir. Dolaysyla Osmanl da, cumhuriyet de, resmi islamiyet de bizim

gereimizi kasp-kavurmutur.Artk ruhumuz kald m, nereye sindi? Gerek bir Krt ruhu, gerek bir Krt bilinci, zellii vebir Krt duygusu var m? 20. yzyla herhangi bir ey tarld m? Acaba kenar da, ke de,kuytu da kendini satmam bir ruhumuz, bir bilin krntmz kald m?Herkes o kadar umutsuz ki, -kayor. Bu nokta da benim zelliim u: Kamak banailgin gelmedi, bir eyler olabileceini kavram olarak sezinledim. Burada ilginlikler, tersliklervar dedim. Cumhuriyetin dayatmalaryla, benim iimde biraz kendimi, ocukluumu tandmkoullar birbirine ters eyler sylyor. Ben kendimi hemen savurmayaym, ruhumu satmayaymdedim. Ruhumu satmamam ok nemli. Acaba ben ruhumu satm mym, satmam mym?Eer satmsam, bu ruh nasl oldu, nasl kurudum?lgin...

Anlamaya alyorum, yeteneksizlik de olabilir. nk yetenei olanlarn hzla dzenleeklemlendiini ok iyi biliyorum. Tercih sratle dzen kurumlarna, fikirlerine balantlarnadr.Benim ki, deiik bir durum ald.Hatrlyorum, Kzlay'dan ankaya'ya doru karken, o ayhanelerde, pastanelerde acabayaamak nasl diye, bir soru da iimden geirdim. Fakat o yaamn iine giremedim. Dzensnrlar dahilinde mkemmel bir brokrasiyi yaayabilirdim. Ama ruhum bunu kabul etmedi.Acaba bu seim imkan elde edip de, etkilenmeyen kii var m?Nasl ki, "Nasl Yaamal?" diye bir kavram ortaya attksa, aydn iinde bu geerli.Aydn nasl yaamal, sorusuna cevaplar gelitirmeli.Aydn ortaya karmak istiyorsak, bu soru ok nemli. Zorunluluklar temelinde aydn olunamaz.Aydn olabilmek iin zgr bir seimi ya smrgeci kurumlar lehine yapmak, ya varsa bir

inancn, bir bilincin kendini toplumsal zeminin iin gerekletirmek. Baskyla olmayacak. nkaydnn olduu yerde bask olmaz. Olsa da kesin kar koyacak.Ben bu tercihi yaptm. Umut olarak arzuladm gerekletirebilirim. Kesinlikle bu zgrtercih imkan dahiline girdi. Tam bu nokta da tersinden bir dn yaptm. Elbette, bu ok nemlibir dnt.yle sanyorum ki, devletin de, o zamanki gzlemi uydu: Bu seviyeyi yakalayan bir Krt veyao etnik orijinden gelen bir tip ark edemez. Bu, mutlak anlamda byledir. Byle olduu iindir ki,devlet benim politik eylemimi zemedi. Ankara'dan yaptm kurulma hareketi zmlenmedi.

7/29/2019 krt ak

8/120

te, Trk devletinin en byk hatas. Tabii bu hata deil de, bir mutlak kuraln gereidir. Bunoktaya erimi bir Krt tipinin kalkp da byle ok cretkar bir menevraya girimesi, akla aykr.Ama ben bunu yaptm.te, burada aydnn her bakmdan kendini silahlandrmas gerekiyor. Kabaanlamda omuzuna silah almakla aydn olunamaz.

Aydnlanma dzeyi yakalanmamtr.Gerek aydnlanma gerilla zemininde geliebilir. Bu da ok zgn ve youn bir aba iidir.Buna silahn aydnlanmas da, diyebiliriz. Silah aydnlatmakla birlikte, mutlaka silahndaaydnlanmas gerekli. u anda bizde silah biraz karanlk, fazla n aydnlatlm olarakalmyor. Dolaysyla hedefi tam tutturamyor. Dier silahlanma biimleri de gerekli.Her eyden nce ruhi silahlanma yok.Kurumu ruhlar...Duygularla youn uraan biriyim. Duygular dzeyi kltr dzeyinden zaten kopmaz bir baiinde. Endieleriyle, korkularyla, fkesiyle, sevinciyle, zntsyle, aclaryla, zevkiyle, bylebir yumak halindeyim.Burada yaplmas gereken dier en nemli i; gdyle-duygu arasndaki tarifi netletirmektir.

Duygu, gdnn ycelmeye balamasyla ortaya kar. Gdlerin esiri olmay aarsan,duygulanma dzeyine doru ulam saylrsn. Birinci konak bu. Duygular temel siyasal vehatta felsefi-ideolojik esaslara balarsan ikinci salam konaa da ulam saylrsn. imdi bizdebu yok. Benim grebildiim, aydn zemini olarak dndmz devrimci hareketin kendisindebile mthi bir duygularn sl, hatta gd dzeyini aamayan arzular ok gl.Bu, aydn iin olduka nemli bir kiriterdir. Bu gdy ayor. Aslnda bu byk bir devrimdir.Yaplabilse bireyde byk bir gelimeye yolaabilir. kincisi, halkn temel siyaseti diyebilirim, otoplumun zgrlnn siyaseti de diyebilirim. Ona tamamen balanm m? Duygularykselie, ycelie kalkm ve temel siyasal amaca, iradeye balanm. te, bu mkkemmel biraydnlanma diyalektii. Krt gereinde, Krt tipinde bunu fazla gremiyorum. Duygular,gdler dzeyinden kurtulmad gibi, varsa biraz kurtulmusa gdlerden, ucuz hayaller, hibir

salam siyasal esasa bal olmayan, ayaklar havada...Yalan hayaller diyorum buna.Dzeyi yakalamayan hayaller, arzular ok. Bu sahte bir ycelme, tehlikeli birycelme anlamna geliyor. Doru ycelme, mutlaka zgrlk siyasetinin gereklerinebalanmaldr. te, aydn bunu yapamyor, adeta burada yok olmaktadr.Bu noktada benim yaadm ok tipik durumlar var. Kendimi zmeye alan biriyim.Kendimi ska, en ok kendimi kendime itiraf ettirmeye alrm. Gerek g kaynam, bugdleri muazzam bir hareketlilie sevketmektir.Ycelmi duygular beyni kesin etkiler. Beyin de duyguyu etkiler. Fakat daraltlm, giderekgdlere indirgenmi duyumlar, duyumsamalar hayvanlamaya gtrr.Gdleri inkar etmiyorum.

Fakat gdler duygusal ve dnsel gelime ynnde bir ileve sahip olmaldr. Yoksagdlere teslim olmu dnce bitmitir. Duygusuz insanlarn beyini almaz, gdleri alr.Mesela, kiilie veya hepinize ksa bir eletiri yapmak istiyorum: rnein, alk gds benimiin mthi bir siyasal hareketlendime gdsne dnmtr. Ama sizler maddi olarak bunutatmin ettiiniz anda i bitmitir. Dolaysyla alk gdsne yenik dersiniz. Bizde alkgdsne, doru bir ykselie cevap, tm toplumun alk gereini grmek, tabii onun smrgeciuygulamalarn harab ettii, retim glerini yok ettii, insan gcn alamaz, retemez durumagetirdii gereine kadar gtrmek. Aln kaynana kadar gitmek. imdi, ben bunu samimice

7/29/2019 krt ak

9/120

yapyorum. Kendi karnm doyurmak iin deil, burada tamamen toplumla btnletirmenin,mkemmel bir vicdani temsilini, yani toplumsal vicdann ta kendisi oluyor.te, farkmz burada.Benim iin alk, tm toplumsal gerekliin maddi zeminini grmek demektir. Bu gdmtatmin etmem bile, devrimci mcadelede halk adna ne kadar yaptma bal. imdi iyi

yiyebiliyorsam veya yiyiim bana helal gibi geliyorsa, halkn retim glerine felsefi, siyasianlamda da olsa, bir alm verdiim iindir. Halkn aln doyurmaya inandm an, yediimekmei veya giderdiim alk gdmn ancak bir anlam olur. imdi bu zmlerde mi sizdeyok? Bireysel anlamda bunu zmsnz? Ama toplumsal vicdana ulumak anlamnda hizememisiniz, -ite bu ksr brakyor.Cinsel gd:ok temel bir i gd olduu iin, bunun yaratt sorun bizde gerekten en ar bir siyasalarptmaya gtryor.Cinsel gdy zmek, en byk devrimi gerekletirmektir.imdi bizde gerekletiren yok. Hepsi yenik dyor. Krt toplumu, bir alk igdsne, bir cinsel i gdye dnya da belki de birinci srada yenik den

toplumsal gerei veya bireysel tipi ifade ediyor. te bu nokta da benimbaardm eyler var: Her eyden nce, toplumumuzda bunun bir ahlak... Cinsel gdetrafnda bir namus, bir ahlak anlay olumutur ve hibir babayiit bunu ama gcnde deil.Mutlaka onun gereklerini, ya ahlakl, ya da ahlakszca yerine getirmek zorunda. Ahlakszcaolursa birey bitmitir, ahlakl, yani namuslu kavram ad altnda olursa da bitmitir. Budarboazda bizim birey bir kez daha, daha mrn yirmiye dayatmadan yenilmitir.Benim mekanizmam farkl: Gdyle uramak...Uzun bir sre gdyle uratm. Sonu, siyasal zmlemelerde byk bir alma imkanelde etme. Toplumsal dokuyu, toplumsal ahlak, bireyin kurumlann tamamen yktm, yrtm.Ve imdi yava yava tarmaya alyorum. Bu da aydnlanmann en tahrik edici patlamalynlerinden biri olmaktadr.

Aydnn bu iki konu da mesafe kaydetmesi gerekir. Bunlar olmazsa olmaz kabilindenhususlardr. Birey zm dediimizde, anlalmas gereken budur.Silah, g veya siyaset; bu zmlemeyle balantl olduu gibi, gcn kendisi deok nemli bir siyasal olaydr. u anda g bamza bela. rnein, PKK zemininde g, eerdoru zmleme ile gelitirilmezse, aydnlanmann deil, despotizmin kayna olabilir.Glnn tehlikeli olmas imdiden karmza kyor. Dolaysyla g zmlemesini ileridzeyde yapyoruz. Gllk gds, buna artk korku gds m denilebilir, ite onu gerekg ile doldurmak istiyoruz.G cesaret veriyor.Bu da eer doru siyasete tabi tutulmazsa, byk tehlike kayna oluyor. te, bu konuda dagelitirme, zmleme dzeyi bana gre benim aydnlk dzeyimi biraz belirlemi oluyor.

Olmayan bir ruhu var, satlm bir bilinci var. Yani Krt gereine gre tanmm yap desen,sadece unu syleyebileceim; acaba sen ne kadar satlmsn, ka elden gemisin? Ka efendideitirmisin? Sen diye bir ey var m, yok mu? Byk bir rkmeyle birlikte, bir de bakacamki, belki sen diye bir ey yok.Dmandan bir iz, bir glge...lgin aratrdka buluyorum. Bu kavramlar peygamber vahilerine benzer birekilde, bana skn ediyor ve beni zorluyor. Baka aremiz de yok. Gereiyakalamadka, gc yakalamak, kimlii, kiilii yakalamak imkansz.

7/29/2019 krt ak

10/120

te, bu noktada en zgr insan nereye bal olduunu bilen insandr ve onuniddetli eylemine girendir.Yani geree...Ne kadar rktc de olsa da, bu bana zevk veriyor. Hastal ancak gereindilini yakaladka giderebilirsin. Baka trl sen bu dnyada yaayamazsn diye bir zelliim

var. Bizdeki insan tipinin durumu ise tersine. Gerekten ne kadar kaarsan, o kadar rahatlarsn.nanlmaz bir ey! En aydn tiplere, en geree doru, silah elde ite savamaya cesaret ediyorlar.Geree balantl olmas gerekenlerin u anda en zorland konu bu. lme bin defa gidiyorlar,ama uruna ba koyduklar siyasal realiteyi, zgr kimlii, onun fikri ve rgtsel zemininegelmiyorlar. nanlmaz bir eliki. imdi bunu zmeye alyorum.Eskiden ele silah almak da byk bir aamayd. Bundan nce bir kelimeyi insanmznazna koymak da ok byk bir aamayd. Tabii iler ilerlemitir, ama halen kimliiyakalamaktan ok uzaz. Uzak olduumuz iindir ki, Demirel, "Krt kimliini kabul ediyorum"der. Ama bir amatac gibi ondan sonra, "ben byle bir ey sylemedim" der. Eer kimlii birazsalam yakalam olsaydk, sadece onun azndan bu kelimeler kmayacakt ve byk ciddiyetlekarsndaki kimlii tanyacakt. ok ackl ynlerimiz var.

zlyorum.Belki aydnlarmz veya bir eyler dnen, hatta devrimciler de, iddialyz diyebilirler. Cesurcadnemedikleri iin, nasl yaamasn bilmedikleri, Zilanlar tanmadklar, geree byk ilgigsteremedikleri iin ok fkeleniyorum. Btn bunlar aydn ve edebiyat almalardr. Amakorkuyorlar en devrimcisi bile korkuyor.Birey a...imdi btn gdler baa bela. Siyasal kurumlama yok, kltrel kurumlamayok, askeri kurumlama yok; elinde hibir ey yok. Korkun bir yalnzl ifadeediyor. Gr yanlzln, gr ve mmknse canlan, diyorum. Mekanizmalargelitirmeye alyorum.fkeliyim.

Kendimi zor tutuyorum. Ama yenik dmek istemediim iin, daha deiik bir yntemlegerei dayatacam, diyorum. te, bu PKK denilen mekanizma biraz byle gereklemitir.Toplumu altst eden gelimenin diyalektii biraz byledir. Gereklikten katka benim de birinadm tutuyor, bunlara biraz gerei hissetteriyim, diyorum.Gerei dillendiriyorum, gerei rgtlyorum, gerei silahlandryorum. Gerei nlerinekoyuyorum ve bylece intikamm alyorum. Gerekten de, soyadmn gereklerini yerinegetiriyorum. Bana zevk veriyor, fkemi biraz bununla gideriyorum.Sade insanla, sekin insan zerinde ok duruyorum. Hatta denilebilir ki,yaammn zeti, sade olandan sekin olana, sekin olandan sade insana meyilgstermektir.Bana gre sade insan en sekin insandr. Sekincilik araym, sade insan bulmak

iindir.Tabii balangtaki, doal, sade insan deil. Bu fazlasyla topik ve kurumsal olur.Sade insan nasl ekillenecek?Hmanist ideolojiler vardr. Hman, insani olan nedir? Bu anlamda Krt ulusalkurtululuu benim iin sadece bir aratr. Aslnda bu aracn arkasnda derin bir hmanite, insaniaray vardr. Yoksa benim bu eylemi gtrmem mmkn deil. nsani ilgim olaanstboyutlardadr.Tepkiler sava...

7/29/2019 krt ak

11/120

Duyarllk o dzeye gelmi ki, yansyan btn grntler tepkiye dnyor. Tepki kartepkiye dnyor. Kendimi byle bir savunma mekanizmasna dntrmm. Yanl tepkiverdi diyorum, dorusuyla ben karlk vereceim diyorum. Bu, byk bir savama yol ayor.Bana gre karmdaki insann ne doallkla, ne sekinlikle alakas var.Ska kendime u soruyu sorarm; ben bunlar gibi yaayamam ve yaamadm iyi biliyorsunuz.

lkada m, ortaada m, yoksa imdiki ada m daha iyi yaayabilirim?Her ada, hibir ada ve gelecek alarda yaarm.alarla aram iyi deil. Ayrks bir durum...Yalnz insan...Elbette benim iin bu gerekli. Ycelmenin kendisi bu, nk. Eer evreylebtnleirsem ycelme durur. Durduu iin de eylem durur, parti gelimez, hareket gelimez.Sadece hareketin ihtiyacndan tr deil, insani felsefemde byk tatmin olmama var.Dayanamyorum; beenme urada kalsn, korkun ve byk tepkiliyim. PKK rgtn, busava, toplumun temel siyasi amalaryla balantl, uyumlu duruma getirmitim.Tepki patlamas...fkelerim var, beenmediklerim var, redlerim var. Bunlar hayata geirmek istiyorum.

Mesela, kyde derlerdi, ite hedef bilinen ky elikileri... Git zerine z, -ite delikanlsnailemizin kurallarna gre soyadnda calan, git gereklerini yap... Ben, fkemi byle patlatmam,dedim. Kendimi gizledim, tipik bir manevra yaptm. Byle manevralarm, eilimlerimidntrmem inanlmaz boyutlarda. Elbette, bu hazlar iin de sylenebilir. Onlarla da ok ynluralar var. En makul olan, felsefede, dinde aradk, -en gereki ulusal kurtulu politikasdedik.Korkun araymlarm var.fkemi ve arzularm bytmek ve byk sonuca gtrmek istiyorum. yi bir bilim adamolmak, nitekim bu da bir nevi fkenin sonucudur, dahilik de bununla balantl. Smrgecikurumlarda bir brokrat, hatta asker, sivil, siyasi brokrat olmaya da; acaba olabilir mi, diyesorular sordum kendime. Bunlar da sradandr ve bu sradanl tespit etmitim, -ilgi

gstermedim. Bilim adam olabilirdim, din adam da olabilirdim. Ama pek tatmin etmez, dedim.Sosyalist siyaset gerei benim iin byk anlam ifade etti.Sosyalizm gncel bir olay, muazzam bir politika. Krdistan gereine bunuindirge, dman geometrik dizilere gre ok ileri dzeyde fazlalar. Bu ne anlama geliyor? Tambenim tepkilerimin en ok kendisini patlataca sahann bulunduu anlamna geliyor.Ulusal kurtulu siyasetinde bu kadar arpc olmamn nedeni; fkenin, arayn, iddiannbyklnn zeminini yakalamasdr. Dier zeminler kk, beni tatmin etmiyor. Bir general,bir politikac olmak beni tatmin etmez. ounuz sradan olmakla yetiniyor. Benim bu snrlardakalmam mmkn deil. Bu bile bana dar geliyor.Krt zemini zayf, ama ilenmemi bir hammadde olduu iin srarlym. Bu zeminikullanrsam dier zeminlere srama yapabilirim. ABD ile uraabilirim, Ortadou'nun khnemi

yaplaryla uraabilirim. Bunlarn umudu bile heyecan verici. Bu iin ard da iyi gelir, diyorum.Ama u andaki zemin de hayli deerlendirilecek bir zemin ve rn veriyor ite. Burada dikkatedilirse duygusal, fkesel durumdan kp byk bir siyasal sonuca gidiyorum.Gerekiyim, macerac, hayalci deilim...Bilimsel llerle ulusal olguyu ok inceledim. Toplumsall, mevcut bilimseldzeye gre en iyi bilimadam kadar anlayabilecek dzeydeyim.Daha da tesi ben bir eylemciyim.Evet eylemci. Bu da iyi... Mthi bir propagandacym. rgtcym. Srekli hareket

7/29/2019 krt ak

12/120

halindeyim. Bunlarn hepsi birdenbire olmazsa, ben bir hastaym veya yaamam ok zor.Yaamn bende kabul, bu kadar byk alm, srama yapmtr. Bu kadar rgt, hepsi de entehlikeli silahl boyutlarda sava olacaklar. Mthi militan zellikleri de geliecek. Dikkat edin,gnlk olarak o kadar bouuyorum ki olmad, yapyorsun, bununla sen leceksin. Burda yaamiddias g kazanyor. Mutlaka yaayacaksn, her ey yaamaya bal.

Sonu:te, Krdistan i Partisi.Ykseliler..Bir halkn dramatik gerei... Ulusal kurtulu ve nerede duraca belli olmayan byk hz.Bireyin mthi yoksulluk ortamndan, -babamn hakk iin gelmiyorlar, en zayf noktalarndanonlar ka doru gtryorum, brakmalar imkansz. Amerikan imparatorluu gelse butopluluu, btn dolarlarn aktsa bir gn bile tutamaz. Ancak benim tarzm, benim eylemimtutabilir. te, sekin insan dediimiz, sekin topluluk dediimiz olay bu, -ve bu ok gerekli.Bu bir kimlii yakalamak iin, doal kabul edilebilir insan kimliidir. Elbette bunun iinsiyaset, sava gerekiyor.Neden ok sade, doal insan peindeyim?

Mevcut yabanclama, uygarlama dzeyi beni yoketmi de ondan. Bu ok basit bir tespit,fakat ayn zamanda ok kapsaml bir tespit. Bu kadar doal insann peinden komam beni ezen,btn uygarlk tarihi boyunca sistemlerle balantldr.nceledim; balarken kleci dnemin smrgecilii dedim, feodal dneminsmrgecilii, kapitalist-emperyalist dnemin smrgecilii snrszuygulanyor ve yutmu beni. Bu ne anlama gelir? Doal insandan baka trlinsan olamam. nk btn smrc sistemler beni ortadan kaldryor. Herbirisinin vurduu darbe inanlmaz boyutlarda. Buradan giderek alternatif insan, muazzam karkoyan insana ulayorum. Bunlar olmazsa biz olamayz. Seni yutandan sen kendini kurtarmakistiyorsan alternatif olacaksn. Onlar gibi oldun mu kendin olamazsn. Onlarn ayarlad sistem,ayarlad kiilik onlarndr. eklen de Krde benzersin, ama sen onlarnsn. Onlarn oldun mu,

ne kadar yetenekli olsan, ne kadar onlardan da olsan hakim ulusun, snfn sahipleri tarafndankesinlikle hor grlrsn. Bunun snr btnlemenin en iren noktas durumundadr.Elbette, bu beni alternatif ve gl olmaya ve sekincilie kadar gtryor. Btnbu sistemlere kar bu insan yaratmam, mthi bir sekinciliktir. Ve yle olmak zorunda.imdi burada eylemimin stn rkla alakas yok. Nasyonel bir sosyalist veyareal bir sosyalist bile olamayacam gstermi bulunuyorum. Dolaysylafilozoflarn kitaplarndaki kavramlarla da fazla bir ilgim yok, buna islamkitaplar da dahildir. Fazla bir alim olduumu syleyemem. Kitaplara gre de kendimiyetitirdiimi de syleyemem. Kitabi deil, doalm. Oluum tarzm gerekten farkl.lka filozoflar doay iyi gzlemleyerek, bir ilerleme salyorlar. Elbette ki,durum hi kitaba dayanmadan da dnlemez. Mevcut uygarlk dzeyine

dayanmadan da olmaz. Ama btn bunlarn anlam deiik. Mesala, hepinizfazlasyla kendini kitaba gre eritir, ama Hakkari'deki oban da kendini okdoal yasalara gre eritir. kisi de bana gre byk kaybeditir. Benim yaptm ikisini deamak. u anda bu PKK'de nasl gerekleiyor?Botanl sava ile stanbul'dan gelen sava arasndaki elikiyi zmek ciddi bir problem.kisi de kopmu. Biri adan kopu, dieri lkeden kopmu. Yaratt sorunlaron dmann yaratt sorundan daha ar. Benim bulduum karlk ise okpratik. Bu anlamda durumum olduka farkl. Kendimi altrmam ok ilgintir.

7/29/2019 krt ak

13/120

En deme filozoftan daha fazla filozofik yanla, dadaki, Hakkari'deki obandan dahadoall birletiririm, kestirmeden kendi kiiliimde iyi kurguladm iin mkkemmel bir tipedoru gidiyorum. Benim iin filozofiyi zmemek diye bir ey olmaz. u anda en son filozofininde gereklerini karlayan biriyim. ldeki bir adam, dan bir kesinde unutulmu adamn da enyaknym. Byle en u iki noktay kendimde kesinlikle birletirmiim.

Bu benim...Malumdur bizim toplumun kara sevdasyla onun vahim sonular mehurdur. Karasevdasnrnda kendini yitirmeyen adam yoktur. Ben de dahil...Krt olayndaki kadn-erkek, Krt cinsellik boyutu ve ona dayal toplumsallkla birlikte,kadnlk-erkeklik benim iin tam bir zdrap kayna. Belki de bu byk devrimci ykselie, buzdraptan kurtulmak iin giritim.lgin duygularm var...Daha kydeyken herkes oluna kz arar veya olan kz arard. Benim durumum neydi,biliyor musunuz? Bu erkeklerin hepsi yanl evleniyor. Bunlarn erkeklikleri salam deil ve bukzlarn da byle evlenmemesi gerekir. Byk bir toplumsal meuriyeti daha o yalarda inkarediyorum.

Meuriyetinizi inkar ediyorum, bunu hi basite almayn.te, bizim kyn sarn kzyla o pis ve biraz da paras, tarlas olduu iinevlenen erkein yaratt durum, tam bir karabasan ocuk zerinde. Birisievimizin sanda, birisi solunda. Adamn, kzn sliyeti gzkyor ve budurumu makul gremedim. Elbette benim o zaman cins zmlemesiyapacak gcm de yok. Fakat duygularm bu iin ok fena olduunu syledi bana. Hergn ite bir olay urada km, bizim dier kap komusu hakknda ite sylentiler yaylyor.Kyde dedikodular oktur. Bu da byk bir karabasan. Hepinizin o zamanki k u; ailenizinkurallarna gre her ey size gre uygundur. Bir-iki nazlanrsnz, kz kzlnn gerekliini,delikanl delikanllnn gerekliini yapacak. ok tipiktir halen ve zaman zaman anama dasyleyilerde bavururum. Kadn baya cahil diye deerlendirmemle bilikte baz noktalarda

akll olduu ortaya kyor."Bu olan artk kz m bulamaz veya kendisi artk mevcut delikanllara gre deil" diyordu.Fark grd, bu normal deil demek istiyordu. Bu benim iin ok nemli ve bu tuzaa dmolsaydm, u an ortada Bakan, adam deil, byle bklm bklm oktan suyu bitmi bir kykamburu ortaya kard. Srf meruiyet kurallarna gre bir ilikilenme dzeyi yaansa, bitiyorite. Tuzaa dmemem, u andaki Krt toplumunun byk zlnn zn ifade ediyor veimdi sarsc bir gelime szkonusu.yle toplumun geleneklerine gre, normal ahlaki esaslara gre tercihyapmam. Byk siyasal, rgtsel olayn iinde erimeyecek bir sevgi baa bela, -benimde bama bela. Bela oldu, ama benim ite bilinen refleks dzeyim biraz kendini satmad, iinaltndan ktm. Btn yaptm kendimi iyi anlatm gcne ulatrabilmi olmamdr.

Doru sevgi...etin Eme'in benim iin yapt bir deerlendirmesini Hrriyet gazetesinde okumutum.Bir cmlemin altn izmiti: "Doru temellerde sevebilmek." Bu ne szdr diyor ve altn dakrmz kalemle iaretlemiti. Gerekten doru temellerde sevebilmek ok nemli. Ama ok zor,bu konularda ok ilkeliyim. Doru temellerde sevebilmek ok byk bir adalet, gzellik, emekii, byk bir zafer iidir. Bunu salamayan sevemez. Onun rgtn, onun her trl eyleminiileri noktalara sratamayan veya onun yaman kiilii olmayann sevmesi aalktr. te, benimfelsefi eilimim.

7/29/2019 krt ak

14/120

Bakyorum, adamn zaferle pek balants yok. Onun iin sevemez, haramdr, tehlikelidir; zaferekilitlenmi insann sevgisi deerlidir, diyorum.kiyzlce deil, ak tamamen siyaset ve zafer yryne kilitlenmeli.Ferhat'tr, ad imdi bizde budur. irin zaferdir, Ferhat'ta ona kilitlenmierkektir. Eer bunda anlatysak, btn aklar hepinizin olsun. Ne yapaym,

ben? Bana sahtesini mi onaylatmak istiyorsunuz? Zafer tarzna bal olmayanaben ne diyeceim? Elbette ki, hayr diyeceim.lgin iaretlerim var:Zaferin ilk admna kilitlenecek, ama samimi olacak. imdi benim yaadm ikilemde devard. Kadnn bana dayatt uydu; beni istiyorsan siyaseti ayann altna alacaksn. Siyasaldeeri, siyasal z, rgtsel esaslar ikinci plana brak veya bana feda et. Kyamet kopardm,byk skntlar yaadm. Gnlm buna raz olmad. Bireysel ak en byk g bile olsa, osrete ben kendimi bu 'aka' satamadm, adm adm kendimi uzaklatrdm.Ak bu deil, dedim.rgtte, siyasette srar ettim. Kurudum belki, ama siyaseti de kurtardm. Mehur benim oilikiyi kopar srecimde tam bir direnme halindeydi.

Son szlerim ite.Gandi gibi, yani cinsi perhizimi de sonuna kadar kullanabilirim, beni senaldatamazsn, benim bu gcm var dedim.una herkes saygl olmak zorunda; siyasete ncelik vermeliyiz, ama ciddibiimde. Beni yurtseverlie gtren en temel olgulardan biri de kadn gereietrafnda olup bitendir. Kadn kurtarlmas gereken vatan gibidir, demitim.ykm sizlere anlattm. Bu temel bir duygu ve zaten imdi slogan haline getirmiim:zgrleen kadn zgrleen Krdistan'dr, hatta zgrleen erkektir de. Kadnla ilikilenmeboyutu, bana igalcilik gibi geliyor. Bir kadn bu temellerde hakimiyet altna al, vatan eldengitti, zgrlk elden gitti diye bir duyguya kaplyorum. Bu, zgrln de ne kadar iieolacan daha sonra kantlad, bunun bilimsel tespitini yapt. Kadnn zgrlk dzeyi toplumun

zgrlk dzeyidir, o da lkenin de.Sekinciyim...En deme artistin ok ilerisindeyim. Artistlere hayran olduum yn, sekincilie ok dknolmalardr. te, ben onlarn on kat, yz kat stnde bir sekinciyim. Bu derinlikte bir sanatpersfektifine sahibim. Sanatn gayesi estetik, gzellik duygusunu gelitirmektir.Gzellii bulmak, onu toplumsallatrmaktr.Gzelliin en temel iki objesi: Gzel erkek ve gzel kadn.Bu kadar g sahibi bir kii olarak kendimle ilgili elikilerim de var. Ak benim iin nezaman nemlidir? Ben ak olabilir miyim? Siyasetin etkisi benden ne kadar ey gtrd?Kendimi sorguluyorum. Ad san-belli olmayan bir kyl ocuuyken fazla sevilmiyordum,imdi ilgi ok yksek. O zaman byk bir hata var burda diyorum. Siyasi gce dayanarak

kendimi sevdirmeye almam ikiyzllktr.Acaba ben gerekten birey olarak bydm iin mi glym veya siyasi gbende younlat iin mi, -birey olarak glym? Bunun beenilmeye, toplum ve kadnlarnilgisi acaba neden kaynaklanyor?Araym u: Ben asla siyasi gce dayanan bir tip olarak ne kimseyi kendime yaklatracam,ne de kendimi kimseye dayatacam. Bu bir moral, ahlaki ilkedir. Ben 'ben' olarak ayaktaolacam. Hibir siyasi gcm olmadan da ben 'ben'i gl ve ayakta tutabilmeliyim.Bana ak olmak zor...

7/29/2019 krt ak

15/120

Zilan' zmledik. Zilan bir ak... Akn ok nemli bir boyutu, bir ak gereklemesi. Akszolduumu syleyemem. Sizin kadn, erkek araylarnz ayr, benim ki ayr. Zilan tarznnyaamsallamas benim iin akn geliimidir. Sevme cesareti veriyor."Byk yaamak, byk sevmek." Byk savamak. Bunlar birbirine ok bal. Pratikleirseak geliir ve sayg duyulur.

Eylemimiz byk siyasetimizdir, byk siyasetimiz byk akmzdr. Bunumutlaka kabul ettireceiz, baka yolu da yok. Gzel veya gzellemesi gereken kzlarn nnolaanst ayorum. Sizler belki bir kadnla ilgilenebilirsiniz, ama ben elimden gelse btndnya kadnlaryla ilgilenirim. Amarikalarn gelitirdikleri sistemin ok tesinde bir kadnaray, -gzelletirme ensits, her tr nitelikte yaratmay kendi apmda yaparm. Hi ayb yok.Pis bir erkek hakimi olacama, kadnlar gzellie kaldran bir yol ac, kendimle kapatacambir iliki yerine, herkesi byk yara kaldran, -ite mehurdur forml yine en ok savaan, enok gzelleen olur, en ok gzelleen en ok sevilen olur. Zaten bu, iradeyi yaratyor, irade desevginin gcn belirler. Bunlar daha Krt insannda zmlenmemi. O karasevda en geritarzdr, ireniyorum ve bunun iin de hakl savunularm var.Karasevda kiiliini yok edeceiz.

Bir dzey yaratmak istiyorum. Sevgi maheri bir olaydr, toplumun huzurunda bir olaygibi deerlendireceiz. ok zel, zel iliki derler ya, hayr. Aslnda en toplumsal, en meru,maheri iliki olarak deerlendirmeliyiz ak. Biz de tersine en aypls olarak dnlyor.Sevgiyi alklamalyz, ta yapmalyz bamza. Elbette bunun iin de btn erkein ve kadnnsevgi zeminini yaratmak, mehuriyetini gelitirmemiz lazm.Kadn yanlsym.Cinsellii de ben belirlediim snrlar dahilinde gzel bulurum. Cinsel ilgi gzel bir ey. Gzelbir kadna ilgi duymak, gzel bir kadnla olmak, sylediim snrlar esas alnmak kaydyla deerlibir olaydr. Bunun dorusunu yapalm diyorum.Ak, gzel iliki, sevgi-sevgili kavramlar dmann elinin uzanmayaca yksek yerlerdegerekleebilir. Ama dman elinin ulamad yerimiz kalm m?

Akn savas olmaya byk saygm var.Ak arays yanl yapmaz, tkezlemez. Bu, seni bytr. Ak dmann uzanamayaca biryerde aryorsan ve buna ok byk deer biiyorsan, senin vatan eylemin, senin zgrlkeylemin, senin yenilmeyen insan eylemin, kesinlikle byk gelime kaydeder ve onun zaferisenin aknn zaferidir. Sembolik olarak her kzmz veya her erkeimiz byle bir ak konusuolabilir. Teorik olarak olmaldr, pratikte de gerekletirilecekse sayg duymalyz. yle ayplkdiye bir durum da yok burada.Gzel insanmz mthi seveceiz...Ayp olan sevmemektir, ayp olan irkin olan sevmektir, ayp olan bireysel gd snrlarnamayan, yani ylanlarn dolutuu szde sevebileceini sanmaktr.ldrlm Krt aknn yaratclaryz...

Khnemi duygularnz ykmanz kadar, yce duygulara trmannz cesaretle ilerletin, yalnzkalmaz ve byrsnz. Ayp da deil, yetmi yanda da olsa bunu aramaya devam edeceiz,Krt iin gerekli ve yce olan budur. Bir kadnla deil, kadnn zyle bir uram var. Kadn iindzen snrlar dahilinde ve hakknda karar verilmi. Nedir o karar? te, nasl nianlanacak, naslevlenecek, kocann hakk, dzenin hakk, toplumun hakk tmyle en ince detaylarna kadarkurallara balanm. Bu kadn iin byk bir tutsaklktr.Kadn tutsakl bizim toplumsal gerekliimizde hangi dzeydedir?Bana gre ok ileri bir dzeyde. Kadnlarn bana byk yaknl nedir biliyor musunuz?

7/29/2019 krt ak

16/120

Yzyllardan beri ve tm geleceini kuatan; ahlak, kanun, rf-adet, gelenek-grenek, erkekhakimiyeti, kadnn toplum iinde siyasetten, ekonomiden uzakl, darack yerleremahkumiyetini reddettiim iindir. lk gerekletirdiim i, bunu temsil eden erkekteki kocalkimajn kendimde yok ediyorum. Ben buna erkein ldrlmesi diyorum.Erkek ld.

Kzlar, erkekler istedii kadar zlsn veya sevinsin onlarn tercihidir, ama ben erkei ldrdm.Bu, benim en cesaretli ilerimden biri. Fakat ldrmemle birlikte ortaya kan baz gelimelervar: Her eyden nce kadn kazandm. ldrlen erkek kazandrlan kadn oluyor.Eylemimizin bir sonucu olarak erkei mthi eletiriye tabi tutuyorum. Verili erkekzmlendi ve grld ki, en ba belas olan erkektir. Kadn fazla sorumlu grmyorum. Buerkei zeceim diyorum, u anda erkek sorunu bende kadn sorunundan daha baat durumda.Erkek g olmay m ifade ediyor?Senin gcn varsa neden en temel sava sorununda kendini gstermiyorsun, diyorum.Erkekliini kantlad olay, kadn zerindeki szmona cinsel hakimiyeti veya cinshakimiyetidir. Bu kaba bir g hakimiyetidir, irkin buluyorum ve ben bunu yktm. Elbettekadnlar da buna fke duyuyor, "erkek dediin bana yle hakim olur" diyebiliyor. Bunu da

iren buluyorum. lseniz bende yle bir erkek bulamayacaksnz.Bu iin srr nedir? Srr bu erkein ldrlmesidir. Hibir kadn, bir kz benim yanmda, "benutanyorum, senden rahatsz oldum" demez, hatta kendini mthi bir cazibeye, gzellie kaptrmagerei duyar. Palyaoya dnm bir kadn benim sahamda belli bir sre kaldktan sonra en demeartistin bile ilgi duyabilecei baz sihri zellikler kazanabilir.Kendime gveniyorum, kadna gzellii kazandrabilirim. Gzellii kazandrmakolaanst bir sanat ii. Bizde irkinleme ynladr ve hatta erkein eline den kadnirkinlemeye balar. Bende tersi, benimle yaknlaan kadn gzellikte trmana gemekzorunda. artm budur. Khnemi kadn, kle kadn anamda olsa gzlerimle, yreimle eze ezekovuyorum. Git nce kendini dzelt, azn uran-buran dzelt ondan sonra geleceksin.Erkekte yaratlacak. u anda erkekler bana gre biraz kabullenmeye yaklayorlar.

Benim halkma, insanlarma ballm onlarn gzellikleriyle yakndan balantldr. nsanmgzel grmek istemezsem benim yurtseverliimin hibir anlam yok. nsanlarmgzelletirmezsem benim halk olarak savalmn hibir anlam yok. Tutarl olacam. Biriyoldalarn sevmiyorsa, onlarn gzellii, esenlii iin almyorsa ve hep olumsuzundan elealyorsa, o yalancdr, o bir istismarcdr, diktatr olmak istiyor ve onlar ele geirmek istiyor,smrmek istiyor. Ama biri srekli yoldalarnn gzellii ile ilgileniyor, gzel taraflarn aakarmaya alyorsa o deerli bir insandr.ngiliz kralielerden zellikler renin, diyorum. Onlar kendi zgr kadnlarnda yaratrlar. ngilizler neden dnya llerinde bu kadar estetik vecentilmenler? Bu sylediklerimle biraz balantl olduklar iin. Onlar gibiolacaz deil, onlarn ok farkl ve stndeyiz de. Komple fiziki, ruhi ve fikri, siyasi ve

kltrel, estetik ve sava zellikleri toplu gelien bir kadn en byk hazinedir. Byle kadnlarolaanst yaamsal bir g ifade ederler. Benim hayret ettiim nokta, bizim erkekler bunugrmedikleri gibi gelimesinden rahatsz oluyorlar bu ok kt bir olay, kesinlikle yanl. Bylegelien kadnlar da grdke muazzam kazandnz ve dnyanzn yaratldn kabuletmelisiniz. Bunlar edebiyatn sorunlardr, ben kalkp da bu sava toplumumuza ille bunuyapn diyemem. Fakat edebiyat, sanat, estetik bizim iin gerekli. Kald ki devrimimiz onunbuldozeridir. Buldozer nasl yolu dzlyorsa, arkasndan sanat, estetik ve gzelik gelir.Kahraman erkekler ve kadnlar gibi kyor, gzellik geliiyor. Rnesans, byk

7/29/2019 krt ak

17/120

aydnlanma denilen olayn en pratik rn ite budur.

ateten bir koucu: zilan

Zilan yoldan manifesto niteliindeki mektuplarna ve szlerine bir eyler eklemek haddimizeolmasa gerek. Ama brakt mektuplara karlk vermek, benim amdan manevi bir sorumluluktamaktadr. deolojik, siyasi ve askeri alanlarda da bu mesajlarn halka, partiye ve banaykledii sorumluluklar ortaya koymak nemlidir.

7/29/2019 krt ak

18/120

Zilan'n eylemi sanld gibi bir intihar eylemi deildir. Tamamen dnemsel, tarihi, planl,cesur, fedakar ve soukkanl bir eylemdir. Bir gerilla blnn veya taburunun yapabileceisaldry tek bana gerekletirme gibi bir anlama sahiptir. Belki de saylar yzleri aan gerillabirliklerimiz en elverili koullarda bile byk kayplar verdiler. Glerimizin kendilerinirgtleyip, dmann zerine yrtemedii, salkl ve planl bir gerilla eylemi

gerekletiremedikleri gibi, aksine daha fazla kayplar verdiklerini sylemek gerekiyor. Belki deeylemlerimizin ou bu tarzdadr. ster kiilik, ister gelikin bir birlik tarafndan olsun, budzeyde planl bir eylemin pek gerekletirilemedii gznne getirildiinde, PKK silahlsavam izgisinde bu eylemin yeri sonderece belirgindir, tarihidir. En gelikin ve PKK'nin hakettii gerek bir eylem...ntihar denilen bir olay varsa, bu eylem deil, dier eylemlerimizdir. ntiharkiiliklerinden bahsedilecekse, bu kiilikler kimlerdir diye sorulacaksa,sizlersiniz diyeceiz. ster eylemlerden kanan, ister intiharvari biimdedmana hibir zarar vermeden kendisiyle birlikte yzlerce yoldann imhaolmasna yol aan eylem anlay ancak intihar olarak deerlendirilebilir. ntiharvari eylemanlayndan en uzak yaklam bu militan yoldan eylemidir. zgr iradeli, planl ve riskli

koullarda byle bir eylem gerekletirmek olsa olsa PKK'nin askeri izgisine de bir kyaptrmakla izah edilebilir.Zilan yoldan gerekletirmi olduu eylem, ayn zamanda intiharvari eylem anlayna dabyk bir darbedir, panzehirdir.lecekseniz doru ln!Saldracaksanz doru saldrn!Zilan'n eylemi grkemli mesajlarla dolu. Btn Dersim'de, Krdistan'da gerillannyapamadn "byle yapn" diyor. Mesajlarnda arpc ynler var: PKK'nin ideolojik, politikhattnn mkemmel ve ok zl kavranlmas szkonusu. (Hemen belirteyim ki, bunlar benimiin olduka doyurucu.)te "PKK'nin ideolojik-politik znden haberim yok, benim sadece eylem

anlaym var, intihar anlaym var" demiyor. Unutmayalm ki, yapmzneylemciliinde ideolojik, politik esaslardan uzaklk ileri dzeydedir. Buynyle de PKK'nin eylem anlayna byk doallk kazandryor. "ddia, kararllk,netleme, ballk gibi konularda tam glendiimi belirtebilirim" diyor ve doru bir karargcne ulatktan sonra PKK gerekliini deerlendiriyor.radesi var, -salt iradeyle de yetinmiyor. PKK'yi ne kadar gl kavradnortaya koyuyor. PKK'yi kavramadan, PKK adna eylem yapma hakknkendinde grmyor ve bunu byk bir yanlg, hakszlk olarakdeerlendiriyor. PKK adna yaplacak eylemin PKK znn dorukavranlmasndan getiinin farknda. Bu ayn zamanda parti iindeki yanl eylem sahiplerine deciddi bir eletiridir.

Azminiz, kararllnz, iddianz, moraliniz ne kadar? PKK'yi ne kadar kavramsnz? Zilan'dabtn bunlar ak, -ve mthi bir parti tanmna ulayor.Bir mantifestodur, bir yemindir.Peki sizler PKK'yi bu biimde tanyor musunuz? Tanmyorsanz PKK'nin silahn nedentayorsunuz? Bu halkn tarihi gerekliinden haberiniz yoksa, sava ve parti saflarnda ne iinizvar?Zilan, mkemmel bir tarih zetlemesi yapyor. Tarihi temellere dayanmayan bir davaadam kkszdr. Bu byk yolda, tarihe kk salma gereine sonuna kadar ulayor. Bunun

7/29/2019 krt ak

19/120

farknda, bunun bilincinde, bunun sorumluluunda.Mkemmel bir eylem tarz.Dier dnya devrimleriyle Krdistan devrimini kyaslyor. Krdistan devrim somutunun taktiinigryor. Benim bile bu kadar ifade etmekte, aklk getiremeyeceim bir biimde Krdistandevriminin zn dile getiriyor. "yle genel ilkeler adna, dnyada devrimler byle olur,

Krdistan'da byle olur" demiyor. ok somut, zgnl iinde bir devrim olduunu dilegetiriyor. Eylemini de buna dayandryor.Genel bir devrimci deil, byk Krdistan devrimcisidir. Kkszln gryor ve biliyor.Ama btn bunlara ramen, byk yreini, byk adanmln vermekten ekinmiyor.nderlik gereini mektubun hemen hemen btn parargaflarnda ilemi. Bu yolda benitanmaz ve en yeni yoldalardan biridir. nderlii mkemmel inceledii ortaya kyor. 20-30yldr bizimle birlikte olanlar var, yine her gn sizlerle nderlik gereini tartyoruz, ama buyoldala uzaktan da olsa konumadk. Fakat btn bunlara ramen, bu kadar anlayabilen,yorumlayabilen, zmseyebilen ve bunu militan kiiliine dntrebilen gerek bir PKKmilitan olarak deerlendirmek gerekiyor.Gerek bir PKK'lilik oluyor.

Her gn zeletiri verip de, "kyllm, kk-burjuvalm, zel savatan etkilenmiliim"demenin, doru olmadn belirtiyor. Bu, arpc bir tespittir. nk PKK iinde gaflet en ok bubiimde kendini gsteriyor. Bundan k iin gerek bir PKK kiilik zelliini ortaya koyuyor.Eylemin kendisi dmana ynelik ne kadar byk bir ksa, ayn zamanda askeri ve gerillataktiklerimizin ne olmas gerektii hususunda da en parlak tutumu ifade etmektedir. Yine partiiinde rgtl yaamn, nasl temsil edilmesi gerektii konusunda da byk ktr. kinci yn,dmana kar ktan daha nemlidir. rgt uratrmayan, rgte kendi dzenden kalmakiilik zelliklerini yanstmayan militan kesinlikle nemli klarn sahibi olur. Bundan dolayparti iinde net olmak gerektiini belirtiyor.Lafazanlkla, demogojiyle kendini hastalkl klmamak, her trl ideolojik, siyasal, rgtselesaslarmzla badamayacak, tutum ve davranlara frsat vermemek gerektiini eylemiyle dile

getiriyor. Mthi bir direni kiiliine ulamak, topyekn zerimize gelen dmana kartopyekn direni iinde olmak, akl snrlarn zorlayan bir direnmeyi, PKK'nin temel karakteriolarak deerlendiriyor. Burada, Zilan kimsenin gsteremeyecei bir biimde partinin militanlkzelliklerine sahip kyor.Dmann gelitirmi olduu 1996 bahar operasyonlarnn bilincine de ulatn ve buna karPKK militanlarnn nasl bir eylem tarz gelitirmesi gerektiini kantlamak iin byle bir eylemiyapyor. Tamamen taktiksel bir k kendi ahsnda gerekletiriyor. Dmann dayatt imhataktikleri var: Sabotajlar, suikastler, ok gelimi operasyonlarn olduunu dnerek, bizlerin denasl bir taktik eylem anlay ierisine girmemiz gerektiini belirtiyor. Zaten baharda intihareylemi gelitirebiliriz, diye bir tanmlamaya da ulamtk. Krtleri, her insanmz byk birbomba haline getireceiz diyorduk. Aslnda burada Zilan yoldan bu talimatn yerine getirilmesi

gerektii zerinde younca durduu anlalmaktadr.Bu bir intihar deil, ciddi bir saldr eylemidir. rnek bir eylemdir. Herkes byle yapar diyebir durum yok. Olduka kaliteli ve planl.Bu bir emir, bu bir sembol, bu bir tarz ve bir ilk ve son eylemdir.Ayn zamanda bizim iin ardr. Bunun nasl anlalmas gerektiini Zilan aka ortayakoyuyor. Ancak kendimizi byk bombalar haline getirmekle, bir mangay, bir taburu bombahaline getirmekle anlalabilir. Sadece askeri-teknik ynleriyle deil, rgt lleriyle, izgigereklerine ulaarak...

7/29/2019 krt ak

20/120

Nedir bu?Lafazanlkla, yetmezliklerle rgtn zgnln bozmayacaksn. Partinin ideolojik, siyasigereklii var, bunlarla oynamayacaksn, partinin ideolojik, siyasi gereiyle yaacaksn. Partininbir direni gerei var: Moral, irade, azim, fedakarlk, eylem. te bunlarla yaayacaksn. Bunundndaki bir yaam gerek deildir. Byle eylemler ucuz eylemler deildir. Sadece insann

bedenine sard sradan bir bomba paketi de deildir. Eylemi byle deerlendirmek, aryaanlam verememektir, kk deerlendirmektir.Nasl hakkn vereceiz?rgtsel, ideolojik, siyasi ve moral bombalar olmakla.Zilan'n konumasn televizyondan da dinledik. Etkileyici bir hitaba sahip olduu hemen aakyor.Son haddine kadar direnmek nasl olabilir? ok zorlandn ve ok iyi vurmak mistiyorsun, alrsn bir mangay planlarsn, donatrsn ve gl bir eylemin sahibi olursun. BaknZilan, gnlerce Dersim'de kalyor, kendini koruyor ve dman adm adm gzetliyor. O meydantrenlerinde ku uurtulmaz, fakat iine kadar szabiliyor. Ve eylemi gerekleiyor. Bundan dahaplanl bir gerilla eylemi olabilir mi? Ama sizler allahlk eylemler yapyorsunuz. Ne bir kefi, ne

bir plan, ne bir hazrl var. Daha adm atmadan "farkedildik, atmaya dnt" dersiniz. Okadar deneyiminiz, gcnz var o dalarda, oysa Zilan daha bir yllk bir sava. Byle planl vebyk sonular douran bir eylemi o birliklerle gerekletire miyorsunuz. Oysa bu eylemdemthi bir gerekletirme dzeyi var.Bir kiinin gerekletirme dzeyi byle olabiliyor.imdi bunu mu esas alacaz yoksa kaybettiren, kendini yaatmak iin btndeerleri arur eden eylem ve intiharvari anlaylar m? Ka tane Gneysava, Botan, Zagros, Garzan sava verdik, hepsi partinin moralini drdve deerlerimizi bir hi pahasna dmana kaptrd. imdi bunlar m, bueylemle kyaslayacaz? Bu eylem salt bir kiinin eylemi deil, zaferikesinletiren bir eylem stili olarak deerlendirilmek gerekiyor. PKK

militanlnn, zellikle bu kadar tecrbeli komutanlarnn, savalarnneylem anlaynn nasl olmas gerektiini bu eylem anlay emrediyor.Topyekn saldrya kar, dman boa kartacak ve zaferi kesinletirecek tarz nasl olmalsorusunu soruyor. Btn partiyi, btn halk, hatta beni hedefleyen sabotaja kar nasl cevapverilmesi gerektiini ok iyi kavram, planlam ve uygulamtr.Bu eylem, sadece 1996 ylnn deil, PKK tarihinin, hatta ulusal kurtulu savamzn enbyk, en kutsal ve en sonu alc eylemidir.Zaten byle olmasayd Trk genelkurmay zel ypratma almalarna girmezdi. Ben bilebalngta fark etmekte zorluk ektim. "te hastalkl bir kzd, psikolojik sorunlar vard. Kadnnasl kadn olmaktan karlm, sesi bakadr, kendisi bakadr" biiminde Avrupa destekli birypratma sava yrttler. Trk genelkurmaynn byle bir ypratma savana girmesi eylemin

bykln, kutsaln ve nemini gstermektedir. Yine genelkurmaylk, eylemin bana ilikinballn gryor ve benim kadn hangi dzeye getirdiimi, -bu arada bir karalama arac olarak,o hain-provokatif kiiliklerin deerlendirmelerini bir kez daha gndeme getirerek eylemiarptarak, oka urayan kitlesini, kendine getirmek istiyor.Demek ki, bu eylem sadece tarihi, kutsallk derecesinde bir eylem deil, dnemselolarak da tam bir zafer eylemi. Mkemmel bir pratik gerekleme. Gerek bir taktik uygulama...Eer btn birliklerimiz, btn militanlarmz ayn cesareti, fedakarl, planll vesoukkanll bu biimde rgtler ve mevzilendirirlerse; azim, irade ve moralle eyleme

7/29/2019 krt ak

21/120

yaklarlarsa sonu baar olur. Bu yoldamzn tek bana yaptn sizler bir taburla, hatta onbin kiilik bir dman gcnn stne yryerek byk zaferler kazanmanz iten bile deildir.Zilan kendini dmann en azndan bir tabur gcne kar gtrmt. Mutlak bir zaferplanlamas yapm. Yakalanmam, kuku bile ekmemitir.Dmann tam kalbinde patlamtr.

Ayn tedbirlilii, hazrl, gizlilii btn birliklerimiz gsterirse, bu dnemin tamamen taktikzaferidir."Eylem bir kiinin eylemidir, ancak onu balar demek hakarettir." Bu gerek PKK taktiidir,PKK tarzdr, PKK'nin dneme cevap vermesi gereken eylem tarzdr. PKK ordusunun dnemedayatmas gereken biricik doru eylem anlaydr. Dier hepsi yanl, sadece bu dorudur."Btn Trkiye'nin, hatta Amerika'nn bile oke olduunu" Trkiye basn-yayn sylyor. Bu,eylemin bykln ve eylemi gerekletirenin byk kiiliini gsteriyor. Ama biz halaeylemi saflarmza tam anlamyla yanstamadk. letsek, rgtlesek, zmsetsek bu eylemintarihi olarak nasl bir yn izecei aktr. Yine bir halkn dirilii, kadnn dirilii diyor.Ayrca bu eylemin Dersim'de gereklemesi de nemlidir. Bu ayn zamanda Dersim'in dediriliidir. Belki de yaamn biricik kayna olarak bu kiilik ve eylemi unutulmayacaktr.

Kahraman olanlar tarihe ancak byle etki brakrlar. Bitmez-tkenmez bir halka, kadna, hattainsanla g veren bir kaynak olarak deerinin takdir edilmesi gerektii ok aktr. nkbtn insanlk adna yaplan bir eylemdir. Drlen insanla kar, faist rejime-orduya kar,emperyalizme kar, kadn cinsinin drlmesine kar byk bir eylem, bykbir direnme...yle diyor: "Bu eylemle kendimi vermek yetersizdir. sterdim baka birbiimde de kendimi vermeyi, hatta canmz bile vermek yeterli deildir.Keke canmzdan baka verecek eylerimiz olsayd."Biz her zaman unu syledik; cann vermek yetmiyor. Daha baka eyler vermek gerekiyor.Nedir bunlar? Yeteneklerinizdir. Cannz ucuzca vermenizi istemiyoruz. Nitekim bu eylemdecann ucuzca vermek yoktur. Mthi yetenekler birikimi var, hepsini veriyor. Ama buna ramen,"keke daha verecek eylerimiz olsayd" diyebiliyor. "yle keyfi yaarm, byle sigara sararm,

byle bencilim, byle bireyciyim" gibi eyler saflarmzda oka tartld. imdi bu eylem aynzamanda bunlara da byk bir cevapttr. Yine yaammzn mthi bir sevgi, cesaret, inan veonur dzeyi verdiini sylyor. Temsil ettiimiz yaamn tanmn yapyor: Devrimin teminatolduumuzu belirtiyor.unu iyi kavrad ortaya kyor: Onurlu bir yaam, sevgi, cesaret, inan,azim diyor. Dren, paralayan, blen deerler yannda bu kadar balayandeerler diyor. Sizlerin bizlere olan sevgisini dnyor ve manevi g alyor."ehide en bal olan sizsiniz" diyor. Eer bilse ki, ehide en bal olan nderlikolmazsa bu eylemi yapmaz. nk bir soysuz eylemi taktir etmeyebilir.Byk eylemciler gvendikleri deerler iin eylem yaparlar.Veya o deerlerin sembolize edildii, younlat kiilikleri esas alrlar. Sorumludurlar ve

canlarn byle boa atee atmazlar. Onu mthi balayan, onu etkileyen, sonsuz gven veren birdeer, bir sembol, bir nderlik olmazsa hi kimse byle bir eye cesaret edemez."Yaama ok balym ve yaamn gereklemesi iin bunu yapyorum" diyor. imdi bunu kimgerekletirecek? Kim ve hangi parti? zgrletirmenin ve kendini gerekletirmenin yolusavatan gemektedir. "Yani byle lyorum, gidiyorum" demiyor. zgrletirmek ve kendinigerekletirme Zilan'da esastr.Sava verirken yaayacana inanyor.Kabul edilmesi gereken yaam snrlarna doru yceliyor. Anlam olarak, halk olarak, parti

7/29/2019 krt ak

22/120

olarak, kiilik olarak yceleiyor. Eer kl olan bir ey varsa bu daha nce dman egemenliialtnda izilen yaamdan baka bir ey deildir.Yaam adna ycelen ne varsa burada gizlidir.len ve kl edilmesi gereken ne varsa mahkum edilmitir. Yceltilmesi gerekenahadetler var, onlar da yceltilmitir. Tamda bu temelde, "Mazlum, Hayri, Kemal, Ferhat, Bese,

Beritan, Berivan, Rohani yoldalarn direni geleneklerine ballklar srdrmek istiyorum." Buyoldalarn nasl bir yaam iin yceldikleri ve neyi yerle bir ettikleri gznne getirilse, buhalkalarn nasl bir yaama mthi bal olduklarn iliklerimize kadar hissedebiliriz."Halkmn zgrlk isteminin ifadesi olmak istiyorum. Emperyalizmin kadn kleletirenpolitikalarna kar, bombay kendimde patlatarak hncmn ve fkemin bykln gstermekistiyorum." te burada emperyalizmin ve Trkiye'deki en rk, en berbat kapitalizme kin vefke var. Ardndan "Krdistan kadnnn dirili sembol olmak istiyorum" diyor. Aslnda dzeninkiiliklerde yaratt tahribat gryor ve buna kar byk bir kin ve fke biriktiriyor. Aynzamanda gzel kadnn da nasl gerekleeceini de ok ak bir biimde ortaya koyuyor vebunun sembol ifadesi olmak istiyor. Byle bir deerlendirme kadn almalar iin oldukaisabetli bir yaklam sunmaktadr.

Aka syleyeyim, dier ehitler de bunun bir halkasdr, ama Zilan yoldan eyleminde buhalka zirveye kmtr.Byle bir eylemi bir erkekte yapabilirdi, ama eylemi yapan kadndr. Kadnn bueylemi yapmas, hem doal bir ihtiya, hem de kadn gereiyle balantl olma ynnn birgerei olduunu dnmek gerekiyor. Erkek belki byle yapamayabilirdi. Baka biimlerde,rnein zindanlarda yapabilirdi. Ama bu biiminin kadna zg ynleri olduunu belirtmekgerekiyor. nk daha fazla hn, fke ve zgr yaam istemi gerektiriyor. Bir de ok ekici,baarya yakn bir yaam zgnlnn yakalanmasn gerektiriyor. Aslnda bu noktada birsembol olmak istiyor.Yaam iddias byk, yaamdan vazgemek yok.Canndan kolay vazgeenler moralsiz, heyecansz ve irkinlerdir.

Baz intiharvari anlaylarnz var. Saflarmzda byle bir gerek ve kabul var. Kesinlikle buyaklam, bu eylem sahiplerinin kiilikleriyle eliir ve asla onlar gibi olamazlar."Yaam iddiam ok byk. Anlaml bir yaamn ve byk bir eylemin sahibi olmak istiyorum.Yaam ok sevdiim iin bu eylemi gerekletirmek istiyorum."Bunu kendi gereimde daha iyi anlayabildiimi sanyorum. Yaam sevenler, ancak bykeylem yapabilirler. Yaamdan vazgeenler asla bir eylemci ve iyi bir rgt olamazlar. Buarkadamz yaam byk sevdii iin byle bir eylemi gerekletiriyor. Yaamn zgrledayal, yaamn dirilile-direnile balants, yaamn gzellikle balants, yaam sevgisi bykolmazsa, bu eyleme karar verilemez.Fakat sizler ise yaam bittiinde, umutlarnz ykldnda, rgt yerle bir ettiinizde,ideolojik-politik esaslarla oynadnzda intiharvari eyleme gidiyorsunuz. te Zilan yoldamzn

eylemi buna kar bir mdalededir. ok rgtl, ok direnii, ok salam ideolojik esaslaradayal, ok sevinli, moralli, iradeli, azimli ve cokulu bir yaamn kendisini buna gtrdnbelirtiyor."Parti nderlii nclndeki mcadelemiz ok yaknda zafere ulaacak ve mazlum halkmdnya insanlk ailesi ierisinde hak ettii yeri bulacaktr."Zafere inan. Elbette ki, bu eylem anlaynn doal bir sonucudur. Bu eylemanlayna sahip olan ve bu eylem anlaynn yolda olan biri zaferin yakn olduuna inanmakzorunda.

7/29/2019 krt ak

23/120

nan bu, zafere inan byk.Ama oumuz zafere olan inancn yitirmi, halkmzn insanlk iinde nasl erefli bir yertutmas gerektii aklnda bile deildir. "Ben canmdan vazgeip, lme gidiyorum" demekklelerin lme gidi tarzdr. Bu, halkmzn dman izmeleri altnda, hatta onun askeri olmas,onun her trl hizmeti altnda almasnn bir sonucudur.

Dikkat ekici olan, "yaam iddiam ok byk", bunu ikinci kez tekrarlyor olmasdr."Anlaml bir yaamn ve byk bir eylemin sahibi olmak istiyorum." Anlaml bir yaamn bykeylemlilikle balants vardr. Sizlere bunu srekli sylyorum. Evet sizler anlaml bir yaamistiyorsunuz. Fakat yaamn anlaml ve ciddi olabilmesi iin de abann bykl gerekir.Nedir byk eylem?rgtl yaam, ideolojik-politik yetkinleme. Tarz, slup, tempo sahibi olmak. Askeri olarakdnem taktiine sahip olmak. Btn bunlar oldu mu byk eylemin sahibi olursun. yle hedefibelli olmayan, partinin maddi imkanlarn savuran, dman vurup vurmad beli olmayan eylembyk eylem deildir. Byk eylem Zilan yoldamz da anlamn bulmutur.Byk yaamn karl, byk eylemdir."Yaam ve insanlar ok sevdiim iin bu eylemi gerekletirmek istiyorum." "Sevgim

kurumutur, artk sklmm" brakalm btn insanlar, birlikte almas gereken yoldalarnakar sevgisi, saygs yok, hatta doru almas yok. Kendini mi, dman m, iindeki putlar myaamak istiyor belli deil. Keyfi, bireyci, yetmez anlaylar, bu eylemin sahibi kiiliklerkarsnda afedilmezdir.Ak sylyorum:Eer bu yoldama bal kalacaksam, yaamla bu kadar oynayanlarn, yaama sayg ve sevgisiolmayanlarn yaamla eylem arasndaki doru, ideolojik, rgtsel, siyasal alma ve parti tarzlararasndaki ba kuramayanlarn PKK'de bulunmalar bir hakarettir. Eer bizim bylesine kutsaldeerlere ballmz olacaksa mutlaka karmamz gereken sonular olmaldr. Biri satellerinden, ayak topuklarna baka bir eyi kalmayacak kadar kendini kutsal zgrlk ateindeeritecek, sen ise utanmadan, sklmadan partinin birok deeri ile istediin gibi oynayacaksn;

eylem anlayn sakat, rgt anlayn sakat, taktik anlayn sakat, alma tarznla yaamasaygszsn, kskn, moralsiz, iradesiz olacaksn ve ondan sonra parti iinde bulunacaksn. Bunlaraslnda insanlk iin en kt intihar temsil ediyorlar, intihar tercih ediyorlar ve bize de intihardayatyorlar. Bu, dmann intihar anlaydr. Dman ideolojisi, dman kiilii, dmantarzdr. Dman adna mevcut kiilikleriniz partiye kar bir intihar saldrs iinde. Zilan'nbykl burada. Buna kar lmcl darbeyi vurmasn, bu byk ustal, bu byk yiitliigstermesi gerektiini dayatyor. Bu yoldamz az ok parti gereklii iinde neyin ne olduunuyorumlayabiliyor. Bu kadar byk deerler birikimini parti iinde savatrmak olaanst bir ey.Yazlan mektup benim iin cevabn gerektiinde binlerce sayfa karlkta bulabilir, ama buyetmez. Bu yolda btn PKK'lilere sz veriyor. Btn ehitlere, btn sava ve cephe glerine,zindandaki yoldalara, btn insanla balln ifade ediyor. Hepsine layk olmaya sz veriyor.

Bunun karlnda sizlerin de baz szlerinizin olmas gerekir. Ben gcm orannda laykolmaya, gereklerini yerine getirmeye alacam. Fakat sizler kendi adnza acaba ikiyzlledmeden bir eyler yapabilecek misiniz?Ayrca kadna, partiye ve halka hitaben de deerlendirmeleri var. Peki sizler nasl cevapvereceksiniz? Dediim gibi, en fazla iki yl savam ve partimizin en militanca savasdurumuna gelmi. Bu yoldamz kendi gerekliini byle kantlamtr. Peki sizler kendigerekliinizi nasl kantlayacaksnz? Ben gereklerini yine yerine getiririm. Zaten benden fazlabir ey de istemiyor.

7/29/2019 krt ak

24/120

"nk sen her eyi yaptn ve bizim canmzla bile karlk vermemiz mmkn deildir.sterdik daha fazlasn yapmay."Ben daha fazlasn yaparm, yapyorum da. Amansz yaparm. Bunu fazla dile getirmemegerek yok. Deindii btn hususlarda bir kez daha derinlik, bir kez daha anlay gc, rgtgc, eylem gc, bir kez daha kadn gelitirme gc, zgrletirme gc, sevme gc,

sevdirme gc bende snrszdr. Bunu ok yerinde taktiklerle yaptm veya mthi bir yeteneklegerekletirebildim. Fakat sizler adna zlyorum, daha dorusu endieliyim. imdi buradaZilan sadece dman kahretmiyor, Trkiye'nin faist ortamn oke etmiyor, ayn zamanda sizlerde biraz oke oldunuz. oke olmayanlarnz varsa o zaman insanlkla ilginizin olmadngsterir. Byle bir byklk karsnda sarslmayan, iliklerine kadar titremeyen, anlamveremeyenin PKK'liliinden, yurtseverliliinden, militanlndan ve hatta insanlndan kukuduymak gerekir. Kuku duymakla kalmam bundan sonra bunu temel l alrm ve ona greyarglarm. Halklarmzn, insanln kutsal deerleriyle kimseyi oynatmayz. Savaan kiilik,eylem neredeyse biz de oradayz.Komutan Zilan yoldatr. Emir erleri de bizleriz."Kendi yaramaz-yetmez, gafilce, korkaka, rgtszce, planszca, moralsizce

yaklamlarmzla" boa kardk demek, byk bir yetmezliktir. Zilan'n eylemine karlkcevaplarmz bunlar olamaz. Varsa bir sayg, bir ballk gc, varsa bir sze szle bir karlkverme gcnz, varsa yaadnz sefalete son verme kararllnz ancak byle kantlanabilir.Neden bu kadar ayakta duruyorum? Tabii ki, bu kadar ehide byk szlerimolduu iindir. Beni bu kadar ayakta tutan baka ne olabilir ki?Beni ayakta tutan ehitlerdir.Ondan sonra halkn istemleridir, talepleridir. Dmana olan intikamdr. Bir insan ancakbunlar ayakta tutabilir. Eer bunlardan yoksunsanz, bahsettiim durumlara dmektendir. Yalnzbu ehide ballk bile insan byk bir direnii yapabilir. Bu ak deil mi? Her gn szvereceksiniz, "yine dayanamadk, ayakta duramadk, bozulduk, blndk, paralandk, kaybettik"demek, bylesine byk bir kiilik karsnda utanmazlktr.

Sz verme gcnz var m?Erkekler iin sylyorum: Erkeklik manevi anlamda, bir cinsel varlk olmaktanteye, moral bir deer olarak sze daha fazla ballk anlamna gelir. Bu temelde erkekliiniziZilan'n kadnlyla kar karya getirin; en kadncl bir durumu yaayann sizler olduu ortayakar. Aslnda bu ngrm giderek dorulanyor. En yiit davrantan ve erkekliktenbahsedilecekse, byle kantlanyor.Eletiriler daha ok sizleredir. Zorlanacaksnz, zaten zorlanyorsunuz. Bu yoldaa sz verecek,ilerlik, yaam gc kazandracak dzenlemeyi gerekletirmek gerekiyor. Bu yolda, "bendireniin sembol olmak istiyorum" diyor. Sizler ayaktasnz ve imkanlarnz daha oktur. Gerekeylemlilik budur. Byk yaamn sahibi olmak budur. Btn bunlar en ok da sizlere gerekli.Bunun gereklerine sahip olmazsanz, bir gn bile sizleri yaatmayz.

arlar, mektuplar birer manifestodur ve gereklerini yerine getireceiz. Byk deerlere balmilitanlar olarak yaayp ve eylemin sahibi olarak byklnz kantlayn ki, kimlerleyrdmz bilelim. Zaten yle fazla yksek deerlerle savaanlar yok. Onun iin dmandannce ilkin sizleri hal etmemiz gerekiyor. Bu anlamda Zilan, benimle en iyi yryen ve bunugerekletiren bir yoldatr. Bununla elimek, bununla oynamak olmaz.Halkn yakn srete zafere ulamas gerektiini belirtiyor. PKK'nin artk zafere doru aktn,nderlik almasnn artk zaferi yaknlatrdn sylyor. Bunlar, bouna sylenmi szlerdeildir. Bunlar, benden tutun, hepinize kadar gnlk olarak yerine getirilmesi gereken

7/29/2019 krt ak

25/120

grevlerdir, emirlerdir.Deerlere balanmak biricik namus-eref szmz olmaldr.Eer sadece bu temelde szmze bal olursak, dnyann da biraraya gelip yapaca yardmlakazanamayacak olan bu halk sze ballmzla kazanabilir, kazandrr. En byk yardm busze bal olarak yaamaktr. Halkn zaferi gerekletirmek isteniliyorsa, en ok muhta

olduumuz yardm bu szn gereklerini yerine getirmektir. Siz partililer, halk ordusunungereklerini yerine getirdike, bu halkmzn cesaretini artracaktr. Bu ayn zamanda btninsanlk dostlarnn savamz anlamas ve ona balanmas anlamna gelecektir.PKK'nin byle yzlerce ehidi vardr, yine zgr kadn ehidi vardr. Nitekim insanlkekmek-su kadar bunlara muhtatr. Ama neredeyse unutulacaklar, unutulmamalar iin,emperyalizmin tannmaz hale getirdii, insanlk yaamnda bir umut, bir k, yeni bir diriliolmalar iin bizim bu szmzn gereklemesi parti iinde ve halkmzn ulusal kurtulusavanda baarlmas gerekiyor. Emperyalizminde desteiyle bu yoldamzn, bu deerimizindk gsterilmeye allmasnn anlam buradadr. Sadece Trk faizmi deil, emperyalizminyaamn zerindeki byk tahribatn da insanlk direniiyle karladk. Belki bunun iin tammcadele vermedik, istedii gibi yazp-izemedik, ama byle olduu ok ak.

Zilan' insanla tarmamz gerekiyor.Partinin zaferini gerekletirerek, halkmzn insanlk ailesi ierisinde hak ettii yerinialarak ve bunu altn harflerle yazarak kantlamamz gerekiyor. Bu kadar byk tarihi, kutsalehitler ve partimiz iinde buna benzer muazzam deerler var.Bu kadar grkemli deerler partimiz iinde olurken, dier taraftan yaanan bu slklar veyetersizlikler ne anlama geliyor? Adeta dman adna kendini dayatan intihar eylemleri,kiilikleri ve tutumlar var. Yine tarz, tempo, slup, muazzam gerilikler olsa olsa dmana gveriyor. Sizler ancak ve ancak kendinizi byk bir direni iinde kantlayabilirsiniz. Hi saa-sola yalpalanmadan, uraya-buraya nedenlerini balamadan bir kazandran tarz iinde olmakgerekiyor. nk Zilan eyleminde aka bunu dile getiriyor. Bana verecek sznz varsa, yinezgr kadna verilecek bir sz varsa, ki bazlar severiz, kadn istiyoruz derler, o zaman bu sze

gre olsun. imdi ne demek istediimi daha iyi anlyorsunuz.zgr kadn kendini byle yaratmak istiyor. zgr kadn istemine nasl bir partililikle, nasl birrgtllkle, nasl bir savalkla, nasl bir sevgiyle, nasl bir zafer anlayyla karlk verilir?te Zilan eyleminde, tanma kavuturulmutur. imdi ben buna m balanacam, yoksa ne idbelirsiz baz istemlerinize mi? Benden ne istiyorsa layk olacam. Bana baka bir eydayatamazsnz ki.Kadnn da, erkein de nasl byk bir yaamn sahibi olmas gerektii aa kmtr. Nasl biryaam ve sevgi isteniliyorsa aa karlmtr. "Yok bunlar sradan olaylardr. Bizim dekendimize gre bir yaam anlaymz var" derseniz, bundan kuku duyarm. nk dmansarsan, yerle bir eden eylem ve PKK anlay budur. Oysa sizlerin eylem anlay dmana gvermitir. O zaman gidin baka yerde kendi rgtnz kurun, ama PKK iinde yaamayn. Bizbyle olmaya karar vermi ve bu karar mthi eylemimizle kantlamak isteyenleriz. Militanlartopluluuyuz. Byle olmaya ba koymuuz. Btn yreini, cokusunu, azmini, bilincinikoyanlar var. Yoksa ben neden sizleri kabul edeyim. Israrla kendinizi dayatrsanz, o zaman sizlerkar cepheden, intiharvari cepheden geliyorsunuz denilir.Savunmaya geeceiz. Deerlerimizi btn bu anlay ve tutumlara kar savunacaz.irkin, rgtsz, moralsiz, eylemsiz, bunalml, plansz, bireyci, keyfi, kendinden vazgemi,dman gzne kestirmeyen, tarihi doru anlamayan, zafere inanmayan, zafer cokusuylatutumayan kim varsa saflarmzda, kim bizlere doru yaklamyorsa ona "dur" diyeceiz. Sen

7/29/2019 krt ak

26/120

dmann dolayl ajansn diyeceiz."Ben de byleyim" diyor, o zaman defol git deriz. nk yiitler var, onlarnyolunu aalm. Yoksa bu yiide yazk olacak. Hakkn kim verecek? Bu yaklamlarnzla hakknm vereceiz? Hakkn vermezsek su orta olacaz. Buna hibir kuvvet beni zorlayamaz.Yiitlerin adna toz kondurtamam. Ben bunu defalarca syledim ve tekrar sylyorum. Size her

trl hizmeti yapaym, ama bu yce deerlere anlarna bal olmann gereklerini andrtmayn.Bu yoldalarmzn anlarn zedeleyecek tutum ve davranlara girmeyin. Sizlerden fazla bir eyistediimiz yok.Tarihte kblegahlar, kutsal maabetler ve onlarn iinde kutsal tanr veya tanralar vardr.Onlarn ardllar, onlarn mensuplar uygun gnlerde gidip bu maabetlere kapanrlar, secdeederler, yalvarr-yakarrlar, "af et" bizi diye. Byle yoldalar yle yoldalardr. Bir mabedetegider gibi huzurlarnda eileceksiniz, secdeye kapanacaksnz, af dileyeceksiniz ve g alpkendinizi temiz klacaksnz.

5 Temmuz 1996

7/29/2019 krt ak

27/120

ana

Anaya ve analara kar olduka mcadele ettim ve anlam vermeye de byk abagsterdim. ounuz anlarnza sayg ve sevgi dolu yaklamlar gstermi, mektuplaryollamsnzdr. Ben bunlar fazla yapmadm. Hediyeler ise hi gndermedim. Ama imdi ana,anavatan gerei zerine tartyoruz. Ayrca PKK gereinde analarn yrei yanyor. Onun iinzerinde durmaya zen gsteriyoruz.Analar ok fazla alyor. Hem kar taraftan len askerlerin analar, hem de bizim

saflarmzda en yiit ve gencecik yata olanlarn analar... Bundan dolay benim zerimde analarolduka manevi bir bask tekil ediyorlar.Yaam ana gerekliiyle olduka balantl. Her eyden nce fiziksel anlamda yaama geli, anagerei demektir. Aslnda bunlar o kadar fazla nemli de deil. Benim ilkem biraz daha farkl.Onun iin de kamuoyunun dikkatini ekiyor, aratrmalara konu oluyor. Hatta dman bile anamsorgulamt, "bu neyin nesi oluyor" diye. z kavgaclmz ana atmosferinde balattk.Anlarda ne kadar canl olduunu, belki de ok tuhafnza giden bir biimde anlatmaya altk.Kavgaclmza ne ad verilebilir? Anamn temel bir kaygs veya bize tamamen hakim klmakistedii, kendine gre bir namus meselesiydi. Bunu hibir zaman terketmedi. Bundan dolay dabir kavga anlay sz konusuydu. Kavgay sonuna kadar srdrd. Bu durumda ben ne yaptm?Ne kadar namus peindeyim, ne kadar kavgay bildim? Beni ne kadar etkiledi veya ben ne kadar

gereklerini yrttm, nasl yrttm? Adn ne koyabiliriz? elikili miydim, yoksa namuspeinde miydim?Yaam hala dndrtyor.Kendimi tandm gnden bugne kadar ayn endieler srp gidiyor. ok youn ve insan dazorlayacak bir biimde. phesiz her ana-babann ve ocuunun kavgas vardr. Kendine gre birmant, geleneklerine gre sk bir eitim, abalar vardr. Bunlarn olmad tek bir ailednlemez. Fakat bizim ailenin baz zgn yanlar olmal ki, bu kavgay bugne kadargetirebildik. Namus uruna deiik bir savam veya ok elikili bir tarz buraya kadar getirdik.

7/29/2019 krt ak

28/120

lgin bir kavga tr geliti. Anlamakta byk yarar var. Sizlerin yetitii aile ortamlarndanfarkl olduu ak.Hatrlyorum:Ky ortamnda anamn baz dmanlar vard. ok yamand ve mutlaka baarl olaym diyedayatmalar szkonusuydu. Daha sonra birka kuruluk eya, yiyecek, giyecek; aslnda bunlar o

kadar da nemli deildi. Namus meselesi daha nemliydi. Ben bu namus meselesini bir trlanlayamadm ve halen zmeye alyorum.Namus veya namussuzluk...ok ilgin, yaanmam olsayd sylemezdim. Nenemin kzna benim hakkmda "bunamussuz kt" demesi bende byk bir kayg olarak yer etti. Ve o gnden bugne kadar farklbir moral deerle yaamaya altk.Bir kere oldu diyelim.te bundan sonra ardn getirmek gerekiyor. , sadece bu atmaylabalamad. Toplumsal elikiler zmlendi, ulusal sorun grld. deolojikdnya, siyasi dnya anlalmak istenildi. Epey mesafeler de alnd, ama iinbalangc hayli nemli. Daha sonraki gelimeleri anlayabilmek iin balang tahlili

olduka nemli. Tabii, bu sizler iin daha da nemli. nk ben az ok zme gidiyorum. Bylesradan veya fazla ipe sapa gelmeyen mi desek veya ok nemli mi desek; dengesiz bir aileortamndaki atmal bir yaamd.Ne airet atmasna, ne snf atmasna, ne ulus atmasna benziyor.Belki de en dm, son snrna gelip dayanm insann, namus anlay iin savam oluyor.phesiz bunun altnda bir hakllk aranabilir. Fazla ierii, gl bir amac olmasa da sonucunemlidir. nk hepinizin kavgaclnn altnda bu var. Bunun iin zmemiz gerekiyor. Benkendi kavgaclm zmek iin krk ylm verdim. Ama sizler zerinden atlyorsunuz. Onuniin de geliemiyorsunuz.elikilerini doru zemeyenler gl kiilikler olamazlar.Yaamnza byk oranda mcadelesizlik szm. Mcadelesizliin szd yaam, dmann

szd yaamdr. Kavgann iddetli olduu bir yaama dman kolay kolay szmaz.En ok fkelendiim bir durum da, ana-babalarn sizleri byle dnyaya getiripbytmeleridir. Bir trl kabullenemiyorum. nk byk bir su ve hi sayg, baars olmayanbir yaam var. Zaten ana elikimi bu temelde ele almtm.Halka da sylyorum:Hazr deilseniz, verecek bir dnyanz yoksa; ne diye oluk-ocuk, mal-mlk, e-dost diye kendikendinizi aldatyorsunuz? Bir eylere hazr deilseniz, neden kendi kendinizi adam yerinekoyuyorsunuz? Hibir eye gcnz yetmiyor, baarnz yok.Analar neden ok alar?Bunun sosyo-psikolojik zmlemesini yaptk. Hibir bilinleri, dolayl ve hissi olarakocuklarna verecek bir dnyalar yok. ocuk byyecek, a, sefil, bakmsz olacak; bunun iin

analar ok alyorlar. Bu ayn zamanda byk aresizliktir. nk kendilerine hkmedebilecekgleri de yok. Ana ocuuna dkn, kars kocasna, kocas karsna dkn ve bu da snrszbir teslimiyete gtryor.Tepkilerim, ilk sezgilerim bunlara kart geliti. Anama kart geliti. Baba fazla zerimegelmiyordu, gelseydi ona da tavr koyardk. Ama ana daha fazla hak-hukuk sahibi olduunusyleyerek zerime geliyordu.Tabii, biz de ocuk savunmasn yaptk.Bu nemli bir savunmayd. imdi milyonlarca Krt ocuu dnyann en perian, sahipsiz,

7/29/2019 krt ak

29/120

balarna gelecek btn felaketleri bilmeden yaamaya terk edilmiler. Bunun sorumlusu kim?Bunu grmemek, grp de bir eyler yapmamak hangi insanlkla badar?Btn anlara-babalara soruyorum: Ne diye bunlar hazrlksz, eitimsiz benimzerime atyorsunuz. Sizlere de sordum. Kim sizi zerime att? Ben gnll ar, davetiyekarmadm. Kendinizi yere atar gibi zerime atyorsunuz. Ama ok hazrlkszsnz. Tabii,

bundan biraz da analarnz ve babalarnz sorumludur. Yetitirme, terbiye diye bir eygrmemisiniz. Benim de yle terbiye grecek halim yoktu, bana retecekleri bir ey de yoktu.Ben kendi kendimi terbiye ettim. Sizlerden temel ve byk farkm bu. Bu byklm kendimiterbiye etmeme borluyum. Kocam bebekler gibisiniz, ciddi bir intikamcl olan yok. Ancak"zamansz, yersiz gitti" diye, cenazenize bol bol alanabilir. Hanginiz adn, nn amanszkonuturuyor? Hanginiz kendini zavallktan, problem olmaktan kurtaryor? Btn bunlar ilkinanalara syledik.Anama da sylemitim:"zerime gelme" dedim ve onu durdurdum, -hem de erken yata.Bana kabul ettirmek istedii deer yarglarn, kavgaclk biimlerini durdurmakgerektiini ok erken yalarda fark ettim. Sezgilerimle, yaam tutkularmla byle olmamas

gerektiini bildim ve tavrm gelitirdim.Dman anam da konuturmutu, "Dizinin dibinde oturamadm" biiminde birdeerlendirmesi vard. Dizinin dibinde orturmak, boyun emektir, teslimiyettir. Yine dman,"kavgac ortamlarda, sevginin, saygnn fazla gelikin olmad ortamlarda bymekten"bahsediyor. Tabii, bahsettii ortam dmann kendisi yok etmitir.Sahte sevgi ve saygyla bymenin anlaml olmadn erkenden farkettik. Bize gsterilecekfazla sevginin olmad akt. Ben ta o zamanlar anamdan en ufak bir sevgi beklemedim. Hayret,beklemediim gibi, gstermedim de. Bu da olduka gereki bir tutumdur. Olmayan eye, neden"olur" diye kendimi aldatarak cevap vereyim veya kabul edeyim ki.Sahte sevgiler ana kucanda balar ve en gzkara sevdalara kadar bu srp gider.Hepsi sahtedir; birinin size verecek sevgileri, sayglar yoktur. Sizin de birilerine ne

vereceiniz sevgileriniz, ne de sayglarnz var. Ama kiiliklerde aldanma, yle gzkme tarz;hibir ulusta grlmemi derecededir. Elbette biz bu konuda da ikiyzlle dmemeyi bykbir gelime olarak deerlendiriyoruz. Yoksa ben "neden varm" diyeyim, yle deilsem nedenkendimi yle sayaym. Bu da en tutarl bir gereklii ve gelimemizin nemli bir nedenini ifadeetmektedir. Olmam eyi kendine mal etme ve en kts de kendisine layk grme, beklentiler,talepler, isteme veya istetme, gerekliinizin temeli olmaktadr.Sizler hep "birileri bizi sevmeli, hep bizi kabul etmelidirler" anlayndasnz.Ama bana gre ne ben, ne birileri; beni ne saymal, ne sevmeli, ne de birileri beni kabul etmeli.Peki nasl olmal? Anlayarak, geree ulaarak, mcadele ederek, kendinize saygy bularak,sevgi yakalayarak bu olabilir. Belki byle olur diye abaladk ve bunun doru olduu da ortayakt.imdi ise sevgili olmaya alyorum.Bu da bir maddi zemine, sava gereine dayanyor. Grlyor ki, insanlar imdi dorutemellerde daha saygl, sevgili, edepli duruma gelmiler.Aslnda anamdan kalma daha birok husus var. Babam beenmezdim; hakl olabilirdi, amaaresizdi. Kadn hibir zaman kendisine gre erkek nedir bilmemitir. Tand erkek cahil, naslgeldiini, nasl grdn bilmiyor. Ona verilmi, byle kaba bir g olarak, kendisini tehditeden bir g olarak grm. Toplumsal gereklik de byle. O toplumsal koullarda byle birkadn, bir kz anlayacak, gnlne gre, sevgisine gre anlayacak herhangi bir durum yok, ortam

7/29/2019 krt ak

30/120

yok. Hatta iradesi, bir kiiliinin ne kadar olup olmad bile tartlabilir. Aile kar iin veyaistemi zerine "al sana" denilmitir, o olmazsa dierine verilecektir. Zaten bundan karacasonu da yle fazla anlaml olamaz. Bir de kiilik itibariyle fazla moral braklmam, dahadorusu kendisine gre kocas diye anlan erkek ve kyde erkek diye bellenenler, kendisineanlamsz veya dmanca tutumlar iinde bulunmu. O da "madem onlar bana bu kadar yaptlar,

bende kuralsz, hatta fazla utanmaya gelmeyen, sonuna kadar ve rndan km bir kavgacldayatrm" demi.ok uysal bir kadn olsa, fazla kavgac olmasa, kocaya olduu gibi yaslansa veya buaresizlii gsterse, teslim olsa, belki biz de teslim olurduk veya "anam nasl yapmsa btnkadnlar yle yapsn veya babam ne etmise, erkek ne yaptysa yle kabul edilsin" derdik. Amabu kavgaclk ortam mutlaka bir iz brakmtr. Bu da herhalde faydal bir iz olarak dnlebilir.Benim gelitirdiim bir kadn mcadelesi var. Bu mcadele bugn ileri boyutlardaseyretmektedir. Temeli olmasayd bu mcadelenin, bu kadar gelimesi mmkn olamazd.Anamn byk mcadeleci olduunu biliyorum.Fakat onunki yle ilkeli, rgtl deil; tam tersine ilkesi de, taktii de hi olmayan birmcadeleydi. Ama kendini orta yere at, sonuna kadar frla, yr, bar, ar, saldr; -mcadele

biimi buydu. G dengesi sfr, hedefi hi gznne getirmez, ama ite ne kadar isyanedebilirsen o kadar isyan et veya isyanda snr tanma. Tabii biz bunun byle olmayacan dahabata gryoruz. Kavga olacaksa bile bunun belli bir mantnn olmas gerekir.Mantn ok ald bir yerde mantk aramak, erkenden gznne getirdiim bir husustu.Bu da ok arya kar bir tedbir oluyor. Elbette pratikle yakndan balantldr. lle kavgaedilecekse, -bunu bana erken yata retti. Etkisi hala var. En nemlisi, tek bana biri de olsa,ok kuralsz da olsa hem aile iinde, hem aile dndaki baz erkeklere kar byk savavereceini o rnekte grm oluyoruz.Bir gelenek olarak bir ocuk bunu grmezse, anas ml ml uyumlu, her eye"evet" diyorsa, sanrm ocuklar zerinde de bunu srdrr. Sonuna kadar erkee, babaya,kylye, karsna kan herkese bal olur. Bu byle olsayd, bizim bu biimde bir kadn

mcadelesini fazla ilerletmemiz (en azndan bu biimde gelitirmemiz), bu kadar etkili olamazd.Veya bu etkinin de bu eski mcadelede bir n izi olabilir. nk bir kadn bu kadar mcadeleetmise, o da ana ise, herhalde o ocuk da byd zaman kendisine unu soracaktr: "Benimanam gibi bir kadn bunu yaptna gre, neden baka kadnlar bunu yapmasn ki!" Aristomantyla bile bu sonuca varmak zor deil.te, anaya bal olma m denilir?Anam saken onu bu kadar derinliine incelememitim. yle mektup da gndermedim."Naslsn" demedim. Fakat anma denilen olay bu son yllarda nemli oranda gelitirdik. Sonyllardaki kadn mcadelesine baktmzda belirgin bir gelimenin olduunu gryoruz.Herhalde btn nemli ahadetlere, dnlere kar verdiimiz karln bir benzerini de bugelime erevesinde yapmz.Haki Karer yoldan ansna karlk partiyi ilan ettik. Mazlum'larn ansna verdiimizkarlk, daha fazla avaa, lkeye ynelmeydi. Agit'lerin ansna ballk ise, daha fazla gerillaya,ordulamaya ynelmekti. Buna benzer ehadetlerin anlamn gereki bir mcadele ilegelitirmek istedik. Ana olaynda da herhalde bu gzkyor. Byle bir dn bizi kadnkonusunda daha fazla byle yapmaya gtrm olabilir. Bu da bir etkidir diye dnyorum.Kadn savam bu nedenle anamn tam istedii biimde ve onun yapt gibi olmazsa da; imdidaha bilimsel, daha rgtl, planl ve usta taktiklerle yrtlmektedir. Erkein hakszlklar var,bu ak. Bunu kabul ettik. Ama onu zmlemek olduka zordu. En nemlisi de anamn yapt

7/29/2019 krt ak

31/120

gibi deil, daha mcadeleci, doru bir mcadele anlay ve yntemiyle. Tabii bu bir sonu, onunortasnda gelime de vardr. Anamn kiiliine baktmzda, kadnlardan uzak durmamgerektiini ilk elde gznne getirdim. Anam byleyken bu kadar beni zorluyorsa, kadnkonusuna da kolay kolay girmemem gerekir.Yaanan ar sorunlar ve anamn babamla yaad ok kavgal ve zor yaanlr aile gereini

grdke, bu nemli dersi almtm. Bu tehlikeyi yaamamak iin olduka temkinli, bilinlihareket etme gereini duydum. Babamla-anamn bana gelen neden benim bama gelsin ki!Dikkat etmeliydim. Bu da kadn-erkek ilikilerindeki gerei etkiledi.Ana-baba arasndaki iliki veya eliki btn yaamm en ok etkileyen zelliktir.Ama sizler yaamnzda buna pek dikkat etmediniz. Eer ana-baba ilikilerinizin gerekliinidikkatli bir ekilde gzden geirseydiniz, byle rahat yaayamazdnz. Ama bu rahat yaamn pekde rahat olmadn imdi benim elikili savamla, kiiliimle dyorsunuz. Benim ansm veyaansszlm bu elikili aile gereini en st dzeyde yaam olmamdr.ocukken kendimi anssz gryordum. Hala hatrlyorum, "keke benim de falanarkadamn anas-babas gibi anlayl bir anam-babam olsa" diyordum. Daha sonralar, "kekebir Trk aileden olsaydm" diyordum. Zorlua gelmemek iin, elikilerin acmaszln

yaamamak iin bunlar dnyordum. Ama daha sonra bu elikinin mcadeleyi tahrik etmesinedeniyle, bir ans olduu ortaya kt.ansszl ansa dntrdm.Bunun da byk bir yrtme eylemi olduu imdi daha iyi anlalyor. te sizlerinbalangta byle bir ansszlnz yok, anslsnz. Ama sonuta da byk ansszlnz buansl yaamnzdan kaynaklanyor. Bunun diyalektik ifadesini bulmamanz halinde pek iflaholmazsnz veya ans ansszla, ansszl da ansa dntrmeyi gereki temelde, dorutemelde yapamazsnz. Benim ana-baba elikilerimin btn kyn alayna, dalga gemesine yolamas ve benim zerimde bunun yaratt byk zntler, ayplamalar byk bir ansszlkt.Ama bunun beni srekli ezmesi, zorlamas beni yaratcla itti. Bu da gelimenin anadinamiidir.

En nemlisi de ailecilik konusunda hayale kaplmadm, sizin yaadnza benzerkolay ailecilik hayallerini esas almamam ok nemli. ekinmem, ihtiyatl olmam, tepki duymamdaha sonraki srelerde olduka yararl olmutur. Hala kadn-erkek ilikileri zerine bu kadarnemle duruyorsam, bu eliki nedeniyledir. imdi ok ak grlyor ki, eer bu elikizmlenmese ne snfsal, ne ulusal eliki anlalr. Brakn zmlenmesi, sizler u anda buelikinin birer klesi gibisiniz. Bu elikiyi anlamaya ya da kendi zerinizdeki etkisini syrmayagcnz yoktur. Daha sonraki tespitlerimizde "aile krdm insanmzn iradesini de,dncesini de kr etmitir" dedik. Bu yzden yetenekler gelimiyor. Kavgaclk en ilkel tarzda,anlaylar olduka dar, kiilikler olduka cce. Neden? nk aile krdm sizi batanbalam. Ama ben yrttm, nitekim kyde, "ipini koran adam, anasn-babasn dinlemeyenadam, yoldan km adam, vah vah, kimsenin ocuunun byle olmamas gerekir" denen birocuktum. Ama dediim gibi, bu ansszl daha sonra ansa dntrdk. Sizler isebalandnz. Aileler her gn yenilgiyi alar, "olum adam ol, her gn byklerine bal ol, alseni ok seviyorum, olum al sana en iyisi, byklerine saygl ol." Btn bunlar yalandr.Olmayan eylerin olur gibi sunulmasdr. Onun iin ne sevginiz, ne saygnz, ne bir yksekzm gcnz, ne de kavgaclnz var.elikiler zmlenmez ve uruna byk savalar verilmezse, kiilik koca bir yalandanibarettir.te benim ansszlmn ansa dnmesi de bu yalana dmemeyi

7/29/2019 krt ak

32/120

renmek temelinde olmutur.elikiler tahrik edilmi durumda.Mevcut durumda eliki yntemi bende dnya apnda ustalkl temeldedir. Bana kimingc yetebilir ki! Halkn deyiiyle "Adam olu olma" bence buna denilebilir. Bunu bir kaderolarak grmedim. Ama sizler yaamla ilikiyi yle grm ve yle bellemisiniz ki, bu kadercilik

yznden haliniz orta yerde duruyor. Benim ise kollarm zincirlerinden boalm, yreim deyle. Serbest hareket ediyorum. Ama sizler hareket edemiyorsunuz. Ne kadar ac, -btn savaimkanlarn sizlere vermemize ramen...Kimse bana bir ey vermedi, ben kendi kendimi yetitiren biriyim. Analar sizler iin okalayacaklarna, sizin gibileri dourup, bytmeseydiler daha iyi ederlerdi. Byle yeteneksiz,aresiz, hep alanlacak ocuklar ne yapaym?Alamay da erkenden kestim, -bu da ilgintir.Hatrlyorum, ocukken benim kadar alayan yoktu. yle alyordum ki, kyde duymayanyoktu. Sonra anladm ki, bu da beyhudedir. Alamakla hibir yere varlamaz. lk isyandaistediim kadar aladm ve ondan sonra durdum. O gn bugndr fazla alamaya gelmem. Bu daana ve aile gerekliiyle balantldr.

Savata komutann en temel zellii alamamasdr. Ama neredeyse alamayanz yok gibidir.Dediim gibi, olmayan vicdan, rahatl, sevgiyi olur gibi, varm gibi grmenizin vicdanszlklabalants olduka somut. Saygl olmayan, sevgili olmayan, duyarl, hasas duygularnz sizleribyk bir vicdanszlkla kar karya brakyor. Yanl yetime tarz, geleneklere gre ktekillenmeniz, vicdanszln en temel kaynadr.Bu vicdana nasl ulatm?Byk savamla.lkin ana-babalarn bana fazla verecekleri bir sevgi, bir sayg olmadngrnce, kendim denemeye giritim. evremi oluturdum. evre oluturmakiin de byk iyilikleri yapman gerekiyor. Bir kuu bile be-on paraya blpdatmam ilk sevgi, ballk ilikilerine duyduum ihtiyatan dolaydr.

"Yalnzlm gidermek istiyorsam, havadaki kuu avlayp etrafma datmam gerekir"dncesine ta o yalarda ulatm.Bu bir rgtleme tarzyd.imdi bakyorum, siz hazr imkanlar bile hi hakknz olmad halde bykbir vicdanszlkla (ki, onu da ana-babanzdan renmisiniz) harcyorsunuz.nk byk bir ksmnzn, ya bakalar sizin emeinizi hrszlam; ya dasizler byklerinizden rendiiniz gibi hrszlamsnz. Sizlere de bunu retmiler vedeerlere hep bu gzle bakyorsunuz. Datp ktlyorsunuz, aslnda kendinizi datyorsunuz.Kendinizi bile yok ediyorsunuz. Adeta beleten satyorsunuz, ama farknda deilsiniz.Kazanmasn bilmeyenler, paylamasn da bilmezler. Kendi emeiyle kazanmasnbilmeyenler, hovardaca harcalar. Bunun iin deerlerin kymetini bilmek gerekiyorsa, onun

amansz kazanmn bilmek lazm. Ben bunu defalarca syledim.Neden erkenden ku avlamak zorunda kaldm? Yine babamn, hatta baz byle kiilerin,ailelerin deerlerini, gittim kopardm. Gc etrafma datp belli bir rgt gc oluturdum,hatta rvet almay da buna baladm. Zorlu srelerde rgt oluturmak