Embed Size (px)
Citation preview
Der Verbund KUD „Bizovac”
The association KUD „Bizovac”
L’Associazione culturale ed artistica
„Bizovac”
La asociación KUD „Bizovac”
L’association culturelle artistique
„Bizovac”
Stowarzyszenie kulturalno artystyczne
„Bizovac”
Kulturno umjetničko društvo
„Bizovac“
2
3
Kulturno umjetni~ko dru{tvo „Bi-zovac” vrijedni je ~uvar i promica-telj iskonskih vrijednosti tradicijske i kulturne ba{tine svoga zavi~aja. Tijekom postojanja od vremena kada je 1935. godine osnovan ogra-nak „Selja~ke sloge” sa osnovnim ciljem o~uvanja narodnoga ruha, sve do folklorne grupe istoga ime-na iz 1968. do dana{njih dana, ovo dru{tvo nastupaju}i na festivalskim pozornicama pronosilo je ime Bi-zovca {irom Europe, a posredstvom moderne elektronske tehnologije s bizova~kom tradicijskom ljepotom mogli su se upoznati i ljude {irom svijeta. O bizova~koj narodnoj no{-nji snimljene su zanimljive televizij-ske emisije, objavljeni brojni tele-vizijski prilozi, reporta`e, novinski ~lanci, radijske i televizijske emisije, a napisana je i monografija. Bizova~-ka `enska narodna dobila je epitet jedne od najljep{ih, {to potvr|uju i ~este nagrade dobivene prilikom gostovanja na renomiranim fol-klornim festivalima poput onog u Istanbulu 2010. godine, kada je tije-kom gostovanja KUD-a „Bizovac” u „`estokoj” konkurenciji izabrana i nagra|ena kao najljep{a na svijetu.
Etnolozima, folkloristima i povje-sni~arima i nadalje je velika zago-netka kako je uop}e nastala ovako osobito karakteristi~na narodna no{nja. Koliko su na njen oblik utje-cale povijesne migracije stanovnika,
ili su pak bizova~ki starosjedioci na sebi svojstven na~in u duhu onog vremena prije vi{e stotina godina poku{ali kopirati `ensku vlastelin-sku odje}u.
Sve~ana `enska no{nja bizova~kog kraja toliko je posebna da se ve} na prvi pogled mo`e prepoznati. Bizo-va~ko tradicijsko ruho izdvaja se s nekoliko svojih karakteristika. Tu prije svega pripadaju {krobljeni, u{-tirkani platneni skuti koji su vidlji-vo kra}i u odnosu na no{nju ostalih slavonskih krajeva i se`u tek ne{to ispod koljena, a donji dio pokrivaju u vi{e slojeva, zbog ~ega je odje}a veoma {iroka. Bu{eni vez, {lingo}e, iako poznat na {irem prostoru pa-nonskog dijela Hrvatske, posebno je svojstven bizova~kom tipu no{-nje i obilno krasi sve~ane suknje i prega~e. Sljede}a specifi~nost `en-skoga ruha jest ukru}eni i bogato nabrani ovratnik koji podsje}a na stil francuske feudalne mode s kraja 18. stolje}a, Prepoznatljiv oblik ove odje}e upotpunjuju {arene vunene ~arape i zlatnim koncem vezene pa-pu~e.
Najsve~anije ruho bile su kupovne svilene suknje, a zatim {lingane koje su se obla~ile nekoliko puta godi{-nje za najve}e crkvene blagdane: Uskrs, Duhove, Tijelovo, Veliku Gospu, 21. rujna na blagdan Svetog Mateja, kada je u Bizovcu crkveni god te za Bo`i}.
4
Izvjesno je kako je upravo Bizovac bio centar u kojem se oblikovala ova no{nja i prenijela u tri sela: Bro-|ance, Habjanovce i Ladimirevce.
Razlike u sve~anom ̀ enskom odije-vanju postoje s obzirom na `ivotnu dob i bra~no stanje.
@enska no{nja nosila se do Dru-goga svjetskog rata. Vi{e kaziva~a precizira do 1943. godine, kada se po~inje naglo napu{tati. Razlog je bila okolnost {to je rat onemogu}io daljnju nabavku industrijskih ma-terijala koji su u velikoj mjeri bili zastupljeni u inventaru seoskoga ruha pa se ono nije moglo redovito obnavljati.
U bizova~koj op}inskoj upravi oz-biljno se razmi{lja i o utemeljenju muzeja bizova~ke no{nje, smje{tene u starom dvorcu Normann-Pran-dau.
Pre{av{i put od upotrebnog ruha do folklornog kostima, bizova~ka no{-nja danas nije isklju~ivo niti jedno niti drugo, ali objedinjuje zna~ajke jednoga i drugoga. Poput upotreb-nog ruha ova no{nja `ivi i dalje, odijeva se u sve~anim prigodama i folklornim nastupima Kulturno umjetni~kog dru{tva Bizovac.
Tradicionalne plesove Bizova~kog kraja ~lanovi folklornog dru{tva izvode uz tambura{ku glazbu u skupocjenim rukom izra|enim vla-stitim i originalnim narodnim no{-njama od kojih su neke, ili pojedini dijelovi stariji od stotinu godina.
Cijene}i umjetni~ke izvedbe bizo-va~kih folklornih umjetnika KUD „Bizovac” iz zemlje i inozemstva redovito prima pozivnice za gosto-vanjima na folklornim priredbama, smotrama i glasovitim folklornim festivalima. Ve} punih dvadeset i vi{e godina u Kulturno-umjetni~-kom dru{tvu Bizovac predsjednik je Sre}ko Vukovi}. S dugo voditelj-skog i plesnog sta`a plesni i umjet-ni~ki voditelj je ugledni bizova~ki folklorista Zvonimir Vukovi}, a za tambura{ki orkestar marljivo se brine tambura{ki maestro Ivan Bobinac. Pod vodstvom spomenu-te slo`ne trojice istinskih entuzija-sta i njihovih suradnika, a nadasve zaljubljenika u zavi~ajnu kulturnu ostav{tinu u proteklim vremenima bizova~ki folklorni umjetnici obi{-li su sve hrvatske regije, dr`ave u okru`enju i gostovali u gotovo svim europskim zemljama.
5
6
7
Der Verbund KUD „Bizovac” be-wacht und fördert die urtümlichen Werte des Traditions- und Kulturer-bes seiner Heimat. Während seines Daseins, seit der Gründung eines Zweiges der Kulturgemeinschaft „Selja~ka sloga”, mit der Bewah-rung von Trachten als Grundziel, im Jahr 1935, über der gleichnamigen Folkloregruppe aus 1968, und bis zu heute, trug dieser Verbund den Namen Bizovac durch ganz Europa mit Auftritten auf Festivalbühnen, und dank moderner Technologie konnten Menschen weltweit die Traditionsschönheit von Bizovac kennenlernen. Über die Tracht von Bizovac wurden interessante Fern-sehsendungen gedreht, zahlreiche Fernsehbeiträge, Reportagen, Zei-tungsartikel und Radiosendungen veröffentlicht, und auch eine Mo-nographie wurde darüber geschrie-ben. Die Frauentracht von Bizovac ist als eine der schönsten angese-hen, was auch die zahlreichen Prei-se bei Folklorefestivals bezeugt ist, wie beispielsweise bei dem Besuch des KUD „Bizovac” in Istanbul im Jahr 2010, als die Frauentracht von Bizovac, bei einer harten Konkur-renz, zur schönsten Tracht der Welt gewählt wurde.
Es ist immer noch ein Rätsel für Ethnologen, Folkloristen und His-toriker, wie genau eine so charakte-ristische Tracht entstehen konnte. Ob ihre Form durch historische
Migrationen der Einwohner beein-flusst war, oder die Urbevölkerung vor mehreren Hundert Jahren auf eigene Art versuchte, aristokrati-sche Frauenkleidung nachzuah-men?
Die festliche Frauentracht aus der Umgebung von Bizovac ist der-maßen besonders, dass sie schon auf ersten Blick erkennbar ist. Die Tracht von Bizovac zeichnet sich durch mehrere Eigenschaften ab. Zuerst durch die gestärkte Röcke, die bemerkbar kürzer sind, als bei anderen slawonischen Trachten, und nur kurz unter die Knie rei-chen, wobei der Unterteil durch mehrere Schichten gedeckt ist, weswegen die Kleidung auch sehr breit ist. Die Bestickung, {lingo}e, ist zwar im breiteren pannonischen Teil Kroatiens bekannt, aber cha-rakteristisch für den Trachtentyp von Bizovac und schmückt die festlichen Röcke und Schürzen aus-giebig. Die nächste Besonderheit der Frauentracht ist der gestärkte Rüschenkragen, der den Stil fran-zösischer Feudalmode vom Ende des 18. Jahrhunderts in Erinnerung bringt. Die eigentümliche Form dieser Kleidung wird durch bunte Wollsocken und Goldfaserschuhe, sogenannte papu~e, vervollständigt.
Die festlichsten Trachten waren gekaufte Seidenröcke, danach auch gestickte Röcke, die mehrmals im
8
Jahr getragen waren, in erster Reihe zu kirchlichen Festtagen: Ostern, Pfingsten, Fronleichnam, Mariä Himmelfahrt, am 21. September, zum Fest des Heiligen Matthäus, dem Kirchweihfest in Bizovac, wie auch Weihnachten.
Unweigerlich ist es, dass genau Bizovac das Zentrum war, in dem diese Tracht gestaltet und danach in drei weiteren Dörfern, Bro|anci, Habjanovci und Ladimirevci, ver-breitet wurde.
Die festlichen Frauentrachten un-terscheiden sich von einander, hinsichtlich Lebensalter und Fami-lienstand der Trägerin. Die Frauen-tracht war bis zum Zweiten Welt-krieg getragen. Mehrere Ehrzähler präzisierten das Jahr 1943 als den Zeitpunkt, in dem Trachten ver-lassen wurden. Der Grund dafür waren die Kriegsumstände, die es immer schwieriger machten, an die Materialien zu gelangen, die im In-ventar der Dorftrachten vertreten waren, sodass die die Einwohner ihre Kleider nicht erneuern konn-ten.
In der Gemeindeverwaltung von Bizovac wird die Gründung eines Museums der Tracht von Bizovac beabsichtigt, das im alten Nor-mann-Prandau-Schloss angelegt sein sollte.
Von Nutzkleidung bis Folklore-kostüm, die Tracht von Bizovac ist heute weder ausschließlich Eines
oder Anderes, aber vereint Eigen-schaften beider Seiten. Als Nutzk-leidung lebt diese Tracht auch heu-te, wird zu festlichen Anlassen und bei Folkloreauftritten des KUD „Bizovac” getragen.
Die Traditionstänze der Umgebung von Bizovac werden von Vereins-mitgliedern mit Begleitung von Tamburica-Musik aufgeführt, wo-bei sie kostbare handgemachte und originelle Trachten, manche von denen oder ihre Teile auch mehr als hundert Jahre alt sind, tragen.
Aus aller Welt bekommen die Fol-klorekünstler des KUD „Bizovac” aufgrund ihrer künstlerischen Ta-lente regelmäßig Einladungen zu Gastauftritten auf Folklorever-anstaltungen, Treffen und berühm-ten Folklorespektakeln. Schon mehr als zwanzig Jahre ist der Lei-ter des Vereins KUD „Bizovac” Herr Sre}ko Vukovi}. Der Tanz- und Kunstleiter ist der angesehene Herr Zvonimir Vukovi}, mit lang-jähriger Erfahrung als Tänzer und Leiter, und das Tambura-Orchester wird sorgfältig von Maestro Ivan Bobinac gepflegt.
Die Leitung der wahren Enthu-siasten und ihrer Mitarbeiter, die alle verliebt in das eigene Heimats-kulturerbe sind, ermöglichte den Folklorekünstlern aus Bizovac, alle kroatische Regionen, Nach-barstaaten und fast alle europäische Länder zu besuchen.
9
10
11
The association KUD „Bizovac” guards and promotes the unspoiled values of the traditional and cultur-al heritage of its homeland. During its existence, since the founding of a branch of the cultural association „Selja~ka sloga” in 1935 meant to preserve traditional garment, to the folklore group with the same name in 1968, up until today, the associa-tion has been carrying the name of Bizovac through all of Europe with performances on festival stages, and thanks to modern technology, people all over the world had the chance to see the beauty of the tra-ditions of Bizovac. Interesting tele-vision programs were filmed; many television reports, news articles and radio programs were made about the traditional garments of Bizovac, with even a monograph was written about it. The traditional women’s garment of Bizovac is considered one of the most beautiful in the world, which has been proven by the many rewards it’s received at folklore festivals, such as the Istan-bul folklore festival of 2010, when the women’s traditional garment of Bizovac was elected most beautiful in the world, in spite of fierce com-petition.
It is still a mystery to ethnologists, folklorists and historians alike how such a peculiar garment could have come to be. Was its form influenced by historic migrations of inhabit-
ants or have the people from hun-dreds of years ago tried to imitate aristocratic women’s clothing in their own way?
The festive women’s clothing from the Bizovac area is recogniz-able at first glance. The traditional garments of Bizovac have multi-ple traits. First and foremost, the starched, u{tirkane, linen skirts, noticeably shorter than with oth-er Slavonian traditional garments, which reach just below the knees, whereas the bottom part is covered by multiple layers, which makes the garments fit very loosely. The em-broidery, {lingo}e, may be known in the broader Pannonian area Cro-atia’s, but it is characteristic for the type of traditional garments in the Bizovac area, and adorns the festive skirts and aprons richly. The next feature of the traditional women’s garment is the starched frill collar, reminiscent of French women’s fashion of the late 18th century. The peculiar shape of the costume is completed by colorful wool socks and gold-embroidered shoes, the so called papu~e.
The festive garments were pur-chased silk skirts, later embroi-dered skirts, worn on several occa-sions throughout the year, mainly on church holidays: Easter, Pente-cost, the Feast of Corpus Chris-ti, Assumption Day, on Septem-
12
ber 21st, the Feast of St. Matthew, the church consecration feast in Bizovac, as well as Christmas.
It is indisputable that Bizovac was the center in which these traditional garments were created, from where they were later spread to the three neighboring villages of Bro|anci, Habjanovci and Ladimirevci. The women’s festive garments differed from one another, depending on age and marital status of the wear-er. The women’s traditional gar-ments were worn up to World War II. Several storytellers named the year 1943 as the time when the tra-ditional garments were abandoned, the reason for which lies within the times of war, when it was becoming increasingly difficult to acquire the industrial materials needed to pro-duce the garments.
The municipality administration has been considering founding a museum of traditional garments of Bizovac, which would be locat-ed in the old castle of family Nor-mann-Prandau.
Having been utility attire and folklore costume, the traditional garments of Bizovac of today are neither, but unite in themselves qualities of both. The garments live on as utility attire, worn by the
members of the association KUD „Bizovac” on festive occasions and in their folklore performances.
The members of the association perform the traditional dances of the surrounding areas of Bizovac to traditional tamburica music while wearing precious hand-made and original traditional garments, some of which, or parts of which, are more than a hundred years old.
Appreciating the artistic val-ue of their performances, KUD „Bizovac” has been receiving invita-tions from all over the world to be guest performers at folklore events, meetings and famous festivals. For more than twenty years, the KUD „Bizovac” has been led by Sre}ko Vukovi}. The dance and arts direc-tor is the reputable Zvonimir Vuk-ovi}, who has many years of experi-ence as dancer and director, and the tambura orchestra is meticulously attended to by Maestro Ivan Bo-binac.
The leadership and love of these three true enthusiasts and their partners towards the cultural herit-age of their homeland has enabled the folklore artists of Bizovac to visit all Regions of Croatia, neigh-boring states and almost all Euro-pean countries.
13
14
15
Stowarzyszenie kulturalno ar-tystyczne „Bizovac” jest cennym opiekunem i promotorem wyjątko-wej wartości tradycyjnego i kultu-rowego dziedzictwa swojej ojczy-zny. W ciągu swojego istnienia, od czasu, kiedy w 1935 roku, założono koło „Chłopska zgoda” z głównym celem zachowania kostiumów naro-dowych, aż po grupę folklorystyczną o tej samej nazwie w 1968 roku, do dzisiejszych czasów stowarzyszenie te występując na scenach festiwalo-wych promowało nazwę Bizovac w całej Europie, a dzisiaj dzięki nowo-czesnej technologii elektronicznej z tradycyjnym pięknem z Bizovaca mogą się zapoznać i ludzie na ca-łym świecie. O Bizovackich strojach ludowych zostały nagrane ciekawe programy telewizyjne, opubliko-wano liczne programy telewizyjne, raporty, artykuły prasowe, audycje radiowe i telewizyjne, została rów-nież napisana i monografi a. Bizo-vacki damski strój ludowy otrzymał epitet jako jeden z najpiękniejszych, o czym świadczą i częste nagrody zdobywane podczas występów na renomowanych festiwalach folklory-stycznych takich jak w Stambule w 2010 roku, kiedy to podczas występu Stowarzyszenia „Bizovac” w «za-ciętej” konkurencji zostało wybrane i nagrodzone jako najpiękniejsza na świecie. Etnologom, folklorystom i historyką i nadal jest wielką zagad-ką, w jaki sposób powstał tak szcze-
gólnie charakterystyczny strój ludo-wy. W jakim stopniu na jego kształt wpływ miały historyczne migracje ludności albo są Bizovacki osiedleń-cy tylko w sobie właściwy sposób w duchu tamtych czasów setki lat temu próbowali skopiować damskie ubra-nie szlacheckie.
Uroczysty damski strój ludowy z okolicy Bizovca jest tak bardzo od-mienny, że można go rozpoznać na pierwszy rzut oka. Bizovački tra-dycyjny strój wyróżnia się kilkoma swoimi charakterystykami. Przede wszystkim należą tu wyskrobane, na-krochmalone płócienne skute, które są wyraźnie krótsze w porównaniu do strojów z innych regionów sla-wońskich i sięgają tylko trochę poni-żej kolan, a dolną część przykrywają w kilku warstwach, dlatego są ubra-nia te bardzo szerokie. Dziurkowa-ny haft szlingoće, chociaż znany na szerszym obszarze panońskiej części Chorwacji, jest wyjątkowo charakte-rystyczny dla rodzaju stroju z Bizov-ca i obfi cie zdobi świąteczne spódni-ce i fartuchy. Następna specyfi czność damskiego ubioru jest usztywniany i bogato nabrany kołnierz, który przy-pomina styl francuskiej feudalnej mody z końca XVIII wieku. Rozpo-znawalny kształt tego ubrania uzu-pełniają kolorowe wełniane skarpety i złotą nicią haftowane kapcie.
Najbardziej uroczyste stroje były to kupione jedwabne spódnice, a
16
następnie szlingane, które ubiera-no kilka razy w roku na największe święta kościelne: Wielkanoc, Zielone Świątki, Boże Ciało, Wniebowzięcie, 21 września w święto św. Mateusza, kiedy Bizovac obchodzi swój opust kościelny i na Boże Narodzenie.
Pewne jest, że właśnie Bizovac był centrum, w którym powstał ten strój i przeniósł się do trzech wiosek w po-bliżu: Brođance, Habjanovce i Ladi-mirevce.
Różnice w świątecznym damskim stroju istnieją w stosunku do wieku życia i stanu cywilnego.
Strój ludowy damski był noszony do Drugiej wojny światowej. Wiele informatorów precyzuje do 1943 r., kiedy go się zaczyna nagle opusz-czać. Powód były okoliczności takie jak wojna, która uniemożliwiła dal-sze dostarczanie materiałów przemy-słowych, które w dużej mierze ko-rzystano w wiejskich ubraniach, więc nie mogły być regularnie odnawiany.
W bizovačkim zarządzie gminnym poważnie się rozważa o założeniu muzeum Bizovackiego stroju ludo-wego, umieszczonym w starym zam-ku Normann-Prandau.
Przechodząc drogę od odzieży co-dziennej do stroju ludowego, Bizo-vacki strój ludowy dzisiaj nie jest wyłącznie ani jedne, ani drugie, ale jednoczy cechy jednego i drugiego. Podobnie do odzieży codziennej ten kostium wciąż żyje i ubiera go się przy uroczystych okazjach i na wy-
stępy folklorystyczne Stowarzyszenia kulturalno-artystycznego Bizovac.
Tradycyjne tańce Bizovackiego re-gionu członkowie zespołu folklory-stycznego wykonują przy muzyce granej na tamburice w drogich, wła-snoręcznie wykonywanych orygi-nalnych strojach ludowych, niektó-re z nich, lub poszczególne części stroju są starsze od ponad sto lat.Doceniając występy artystyczne Bi-zovackich artystów folklorystycz-nych, Stowarzyszenie kulturalno artystyczne „Bizovac” w kraju i za granicą, regularnie dostaje za-proszenia na występy gościnne na imprezach folklorystycznych, po-kazach folklorystycznych i słyn-nych festiwalach folklorystycz-nych. Już ponad dwadzieścia i więcej lat przewodniczący w Stowa-rzyszeniu kulturalno artystycznym „Bizovac” jest Srećko Vuković. Z długim stażem w zarządzaniu i tańcu,taneczno artystycznym przywód-cą jest wybitny Bizovacki folklo-rysta Zvonimir Vuković, a o or-kiestrę tamburową pracowicie dba tamburowy maestro Ivan Bobinac.Pod przewodnictwem wyżej wymie-nionej zgodnej trójki prawdziwych entuzjastów i ich współpracowników, a przede wszystkim miłośników oj-czystego kulturalnego dziedzictwa w poprzednich latach Bizovacki artyści folklorystyczni odwiedzili wszystkie chorwackie regiony, państwa w oko-licy i występowali prawie we wszyst-kich krajach europejskich.
17
18
19
La asociación KUD „Bizovac” protege y promueve los valores ori-ginales de la heredad tradicional y cultural de su tierra natal. Durante su existencia, desde una sucursal de la asociación cultural „Selja~ka sloga” fue establecida en 1935 para preservar la prenda tradicional, así como el grupo de folklore con el mismo nombre en 1968, hasta hoy, la asociación ha llevado el nombre de Bizovac en toda Europa parti-cipando en festivales, y gracias a la tecnología moderna, gente de todo el mundo tuvo la oportunidad de ver la belleza de las tradiciones de Bizovac. Se filmaron interesantes programas de televisión; se hicie-ron muchos reportajes televisivos, artículos de noticias y programas de radio, y también se escribió una monografía sobre las prendas tra-dicionales de Bizovac. La prenda tradicional para mujeres es conside-rada una de las más bellas del mun-do: muchos premios que recibió en festivales de folklore prueban eso. Por ejemplo, el premio del festival de folklore de Estambul de 2010, cuando la prenda tradicional de Bi-zovac para mujeres fue elegida más hermosa en el mundo, a pesar de la feroz competencia.
Sigue siendo un gran enigma para los etnólogos, folcloristas e histo-riadores cómo una prenda tan pe-culiar llegó a ser. ¿Las migraciones históricas de los habitantes influye-
ron su estilo o las personas viviendo en Bizovac hace cientos de años in-tentaron imitar la ropa de las muje-res aristocráticas a su manera?
La vestimenta femenina festiva del área de Bizovac se puede reconocer a primera vista. Las prendas tradi-cionales de Bizovac tienen múlti-ples atributos. En primer lugar, las faldas de lino almidonadas, u{tir-kane, notablemente más cortas que otras prendas tradicionales de Esla-vonia llegan justo por debajo de las rodillas, mientras que la parte infe-rior está cubierta por varias capas, por lo que las prendas están muy sueltas. El bordado, {lingo}e, pue-de conocerse en la zona de Panonia en Croacia, pero es característico por el tipo de prendas tradicionales en el área de Bizovac, y adorna las faldas y los delantales festivos con muchos detalles. La siguiente ca-racterística de la prenda femenina tradicional es el cuello de volante almidonado, similar a la moda fe-menina francesa de finales del siglo XVIII. La forma peculiar del traje se completa con coloridos calceti-nes de lana y zapatos bordados en oro, llamados papu~e.
Las prendas festivas consistían en faldas de seda confeccionadas, des-pués en faldas bordadas, usadas en varias ocasiones durante todo el año, principalmente en días festivos de la iglesia: Semana Santa, Pente-
20
costés, la Fiesta de Corpus Christi, Día de la Asunción, el 21 de sep-tiembre, la Fiesta de San Mateo, que es la fiesta de la consagración de la iglesia en Bizovac, así como la Na-vidad.
Es indudable que esas prendas tra-dicionales se crearon en Bizovac y luego se extendieron a tres pueblos vecinos de Bro|anci, Habjanovci y Ladimirevci. Las prendas festivas de las mujeres difieran unas de otras, dependiendo de la edad y el esta-do civil de la mujer llevándolas. Las prendas tradicionales de las mujeres fueron desgastadas hasta la Segunda Guerra Mundial. Varios narradores dijeron que las prendas tradicio-nales fueron abandonadas en 1943 debido a la guerra, cuando se hizo cada vez más difícil adquirir los ma-teriales industriales necesarios para producir las prendas.
La administración municipal está considerando fundar un museo de prendas tradicionales de Bizovac, que se ubicaría en el antiguo castillo de la familia Normann-Prandau.
Las prendas tradicionales de Bizo-vac solían considerarse un atuendo de utilidad y un traje de folklore. Hoy no son ninguno de los dos, pero tienen las cualidades de am-bos. Las prendas se conservan como un atuendo utilitario, usado por los
miembros de la asociación KUD „Bizovac” en ocasiones festivas y en sus presentaciones folclóricas.
Los miembros de la asociación in-terpretan los bailes tradicionales de las áreas circundantes de Bizovac con música tradicional de tambu-rica, y llevan prendas tradicionales hechas a mano y valiosas, algunas de las cuales, o partes de ellas, tienen más de cien años.
KUD „Bizovac” sigue recibiendo invitaciones de todo el mundo para ser artistas invitados en eventos de folclore, reuniones y festivales famosos, lo que demuestra que el valor artístico de sus actuaciones es apreciado. Durante más de veinte años, Sr. Sre}ko Vukovi} ha sido el líder de KUD „Bizovac”. El reputa-do Zvonimir Vukovi}, con muchos años de experiencia como bailador y director, es el director de danza y artes, mientras que el maestro Ivan Bobinac está a cargo de la orquesta de tambura.
El liderazgo y el amor de estos tres verdaderos entusiastas y sus socios por la heredad cultural de su pa-tria ha permitido a los artistas del folklore de Bizovac visitar todas las regiones de Croacia, los estados vecinos y casi todos los países eu-ropeos.
21
L’Associazione culturale ed artisti-ca „Bizovac“ e’ un custode diligen-te e il promotore di valori autentici del patrimonio tradizionale e cultu-rale di propria terra d’origine. Nel corso della sua esistenza, dai tempi in cui, nel 1935 e’ stato costituito il ramo di „Selja~ka sloga“ (Concordia contadina) con scopo principale di custodia di costume popolare, fino al gruppo folcloristico omonimo dell’anno 1968 ad oggi, questa asso-ciazione, esibendosi su palcosceni-ci di festival, diffondeva il nome di Bizovac in tutta l’Europa e tramite tecnologia elettronica moderna, le bellezze tradizionali di Bizovac si potevano conoscere in tutto il mon-do. Sul costume popolare di Bizovac sono state prese trasmissioni inte-ressanti televisive, numerosi docu-mentari TV, reportage, articoli su giornali, trasmissioni su radio e TV, ed e’ stata scritta anche la monogra-fia. Il costume popolare femminile di Bizovac ha ottenuto epiteto di uno dei piu’ belli, il che viene confermato da numerosi premi ricevuti in occa-sione di visite a festival folcloristici celebri, come quello di Istambul nel 2010 quando, durante la visita dell’ Associazione culturale ed artistica „Bizovac“ in concorenza „focosa“ e’ stato scelto e premiato come il piu’ bello al mondo.
Ad etnologhi, folkloristi e stori-ci rimane un’enigma in che modo e’ nato questo costume popolare
tanto caratteristico. Quanto, su aspetto suo, hanno influenzato mi-grazioni storiche di abitanti, oppure la popolazione nativa di Bizovac, in modo suo, nello spirito di quel tem-po, centinaia di anni fa, ha cercato di copiare vestiti di nobili.
Il costume solenne femminile del paese di Bizovac e’ talmente partico-lare che viene riconosciuto a primo sguardo. Il costume tradizionale di Bizovac si distingue per alcune sue caratteristiche. Qui, prima di tutto, ci sono gonne inamidite, visibilmen-te piu’ corte rispetto al costume di altri paesi di Slavonija, che arrivano appena sotto il ginocchio, mentre la parte inferiore viene coperta in piu’ stratti, per cui motivo il vesti-to e’ molto largo. Ricamo perfora-to, {lingo}e, anche se noto in ampia zona della parte pannonica della Croazia, e’ particolarmente caratte-ristico per il tipo di costume di Bi-zovac e adorna abbondantemente gonne e grembiuli solenni. Ulteriore singolarita’ del costume femminile e’ collare rigido e abbondantemente piegato che ricorda lo stile di moda feudale francese al fine del secolo XVIII. La forma caratteristica di questo vestito viene completata con calze di lana colorate e papu~e (cia-batte) ricamate con filo d’oro.
Il costume piu’ solenne conteneva gonne in seta comperate e succes-sivamente elaborate con ricamo,
22
23
le quali si vestivano alcune volte all’anno per le feste della chiesa: Pasqua, Pentecoste, Assunzione di Maria, il 21 settembre per la Festa di San Matteo quando a Bizovac c’e’ la festa del paese e per il Natale.
Certamente, proprio Bizovac era il centro in cui si e’ sviluppato questo costume, trasferendosi in tre paesi: Bro|anci, Habjanovci e Ladimirevci.
Le differenze in vestiti femminili solenni esistono relativamente all’e-ta’ e allo stato civile.
Il costume femminile si portava fino alla Seconda guerra mondiale. Come diversi narratori precisano, fino all’anno 1943, quando all’im-provviso comincia ad essere abban-donato.
Il motivo di abbandono e’ stata la circostanza che la guerra ha impos-sibilitato ulteriore fornitura di ma-teriali industriali i quali in misura prevalente facevano parte dell’in-ventario di costume contadino, per-cui esso non poteva essere regola-mente rinnovato.
Nell’amministrazione comunale di Bizovac si sta seriamente pensando di costituire il museo del costume popolare di Bizovac, con sistema-zione nell’antico castello dei Nor-mann-Prandau.
Passando la strada dal costume ad uso quotidiano fino al costume folcloristico, il costume di Bizovac oggi non e’ esclusivamente ne’ uno
ne’ l’altro, ma unisce in se’ ambe-due queste caratteristiche. Come il costume ad uso quotidiano questo vestito vive ancora, viene portato in occasioni solenni e in esibizioni fol-cloristiche dell’Associazione cultu-rale ed artistica Bizovac.
Membri dell’associazione folclori-stica le danze tradizionali della zona di Bizovac le eseguono con musica di tambura, in costumi preciosi fatti a mano, di proprieta’ ed originali, di cui alcuni, o singole parti loro, han-no piu’ di cent’anni.
Per stima di sue esibizioni artisti-che e folkloristiche, l’Associazio-ne culturale ed artistica „Bizovac“ riceve regolarmente inviti da paese e dall’estero per esibirsi su rassegne del folklore e su festival famosi del genere. Da piu’ di vent’anni, il pre-sidente dell’Associazione culturale ed artistica Bizovac e’ Sre}ko Vuko-vi}. Il direttore di danza e direttore artistico, con tanta esperienza in dirigenza e in danza e’ il folklorista stimato di Bizovac, Zvonimir Vuko-vi}, mentre di orchestra di tambure con prudenza si occupa il maestro di tambure, Ivan Bobinac.
Sotto la guida di questi tre signori uniti, veri entusiasti con collabo-ratori loro, che sono soprattutto amanti dell’eredita’ culturale di ter-ra natale, in passato artisti folclori-stici di Bizovac hanno fatto giro di tutte le regioni croate, di stati cir-costanti e hanno visitato quasi tutti i paesi europei.
24
25
L’association culturelle artistique „Bizovac” est un valeureux gardien et promoteur des valeurs tradi-tionnelles et du patrimoine cultu-rel traditionnel de leur pays d’ori-gine. Durant son existence, depuis qu’a été établie en 1935 la branche de „l’Unité paysanne” avec le but principal de préserver les coutumes folkloriques, au groupe folklorique du même nom de 1968 jusqu’à nos jours, cette association, en se pro-duisant sur les scènes festivales, portait le nom de Bizovac à travers l’Europe et par les technologies électroniques modernes et la beau-té traditionnelle de Bizovac ils ont pu rencontrer des personnes dans le monde entier. Sur le theme des costumes folkloriques de Bizovac ont été filmées des émissions de télévision intéressantes, ont été publié de nombreux programmes de télévision, des reportages, des articles de journaux, des émissions radio et de télévision, et a été écrite une monographie. Le costume folklorique populaire féminin de Bizovac a reçu l›épithète d›un des plus beaux, comme en témoignent les prix qui ont été fréquemment reçus lors de leur visite à des festi-vals folkloriques renommés comme celui d’Istanbul en 2010, quand lors de la visite de l’Association cultu-relle artistique „Bizovac” en com-pétition „féroce” il a été choisi et
récompensé comme le plus beau dans le monde
Pour les ethnologues, les folklo-ristes et les historiens et d’autres, est un grand casse-tête quant à la manière dont le costume folklo-rique particulièrement populaire est apparu. A quel point sa forme a été influencé par la migration his-torique de la population, ou que les autochtones de Bizovac ont essayé à leur manière, dans l’esprit de ce temps, de copier des vêtements fé-minins aristocratiques.
Le costume de cérémonie féminin de la région de Bizovac est si spécial qu’il peut être reconnu d’un coup d’œil. Le costume traditionnel de Bizovac se distingue par plusieurs de ses caractéristiques. Tout d’abord, il y a la jupe de lin, amidonné, qui est nettement plus courte par rapport à d’autres costumes de Slavonie et vont juste au-dessous du genou, et la partie inférieure est recouverte de plusieurs couches, ce qui rend les vêtements très larges. La broderie percée, {lingo}e, bien connu dans la région large de la partie Panno-nienne de la Croatie, est typique du costume unique de Bizovac et orne abondamment les jupes et tabliers de fête. La prochaine spécificité de la tenue vestimentaire des femmes est un col rigidifié et richement plissé qui rappelle le style de la mode féodale française de la fin du
26
18ème siècle, la forme distinctive de ces vêtements complètent les chaussettes en laine colorées et des chaussons brodés de fil d’or.
Les habits les plus cérémonieux étaient des jupes de soie achetées, puis les {lingane qui étaient porté quelques fois par an pour les plus grandes fêtes religieuses : la Pâques, la Pentecôte, Corpus Christi, l’As-somption, le 21 septembre durant la fête de saint Matthieu, quand est à Bi-zovac l’église annuelle, et pour Noël.
Il est certain que Bizovac fut le centre où ont été créé ces costumes et ont été transférés dans trois vil-lages: Bro|anci, Habjanovci et La-dimirevci.
Les différences entre les robes cé-rémonieuses féminines existent se-lon l’âge et le statut matrimonial. Le costume de femmes a été porte jusqu’à la seconde guerre mondiale. Plus de scrutateurs précises jusqu’en 1943, quand ils sont soudainement abandonnés. La raison est le fait que la guerre a empêché la fourniture de matériaux industriels qui étaient représentés dans l’inventaire des costumes ruraux donc ne pouvait pas être régulièrement mis à jour.A l’administration municipale de Bizovac il est envisagé sérieuse-ment de créer un musée des cos-tumes de Bizovac, installé dans l’an-cien château Normann-Prandau.En prenant le chemin de vêtements utilitaires aux costumes folklo-riques, aujourd’hui le costume de Bizovac n’est pas seulement l’un
ni l’autre, mais combine les carac-téristiques des deux. Comme les costumes utilitaires, ce costume continue de vivre, il est habillé lors d’événements festifs et de spec-tacles folkloriques de l’Association culturelle artistique de Bizovac.Les danses traditionnelles de la ré-gion de Bizovac, les membres de l’as-sociation folklorique réalise avec de la musique accompagnée de tambura dans des costumes originales et faits à la main, certains d’entre eux, ou certaines parties ont plus de cent ans.Appréciant les performances artis-tiques des artistes folkloriques de KUD „Bizovac” au pays et à l’étran-ger, ils reçoivent régulièrement des invitations pour les spectacles de musique folklorique, des festivals, et célèbres festivals folkloriques. Depuis plus de vingt ans au sein de l’Association culturelle et artis-tique de Bizovac, le président est Sre}ko Vukovi}. Avec un long stage de gestion et de danse, le directeur artistique et de danse est le célèbre folkloriste de Bizovac Zvonimir Vu-kovi}, et de l’orchestre de tambura prend soin avec diligence le maes-tro de la tambura Ivan Bobinac.Sous la direction de l’harmonieux trio de vrais passionnes mention-né et leurs associés, et surtout des amoureux du patrimoine culturel autochtone, ces derniers temps ces artistes folkloriques de Bizovac ont visité toutes les régions croates, les pays de la région et était en tournée dans presque tous les pays euro-péens.
27
KUD „BIZOVAC”Kralja Tomislava 89
31 222 Bizovac Hrvatska
e-mail: [email protected]
www.kud-bizovac.hr
