29

KUR’AN’DA HELÂK OLAN KAVisamveri.org/pdfdrg/D04145/2017_5/2017_5_ERTUGRULR.pdf166 Y rd .Doç Resul E T UĞ L retribution folded and transformed merely in a form proportionate

  • Upload
    others

  • View
    1

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: KUR’AN’DA HELÂK OLAN KAVisamveri.org/pdfdrg/D04145/2017_5/2017_5_ERTUGRULR.pdf166 Y rd .Doç Resul E T UĞ L retribution folded and transformed merely in a form proportionate
Page 2: KUR’AN’DA HELÂK OLAN KAVisamveri.org/pdfdrg/D04145/2017_5/2017_5_ERTUGRULR.pdf166 Y rd .Doç Resul E T UĞ L retribution folded and transformed merely in a form proportionate

ÖzetKur’an‐ı Kerim’de anlatılan helâk olan kavimlere verilen cezalar, suçlarının niteliğindenbağımsız olmayıp, onların cezalandırma şekillerini ve yöntemlerini işlediklerisuçlar belirlemiştir. Suç ile ceza arasında bir uyum ve dengenin olduğu, sünnetullahınişleyişinin de bu şekilde cereyan ettiği görülmektedir. Mütecaviz toplum hangigünah ile yoğrulmuşsa ilahi ceza da adeta günahına uygun bir şekle bürünerekkendisine dönmüştür. Tuğyan eden kavimlerin yaşadıkları coğrafyadaki tabiatın,onların azgınlıkları türünden başkaldırışını görüyoruz. Nuh kavmine ve Firavun’akarşı suyun, Ad kavmine karşı çöl fırtınasının, Lut kavmine karşı ise volkanıntuğyan etmesine şahit oluyoruz. Adeta insan nasıl davranırsa yeryüzü de ona oşekilde davranmaktadır. Bu çalışmamız tarihin belli dönemlerinde Allah’a isyan, kullara zulüm türündengünahları ile toplumsal düzeni bozup Allah’ın gazabına uğrayan toplulukların,suçları ile cezalandırılma şekilleri arasındaki bağlantının Kur’an’da nasıl yeraldığının ortaya konulması amacına matuftur. Kur’an’da suç ile ceza ve helâk şekliarasındaki bağlantı ve uyumun ortaya konulmasının ferdi ve toplumsal bazdaişlenen kötülüklerin önlenmesine yönelik bir katkı sağlayacağı kanaatindeyiz. Anahtar Kelimeler: Kur’an, kıssa, helâk, suç, ceza.Crime‐Punishment Proportion in Perished Societies Described in Qur’an Abstract ‐I‐Punishments given to perished societies described in Qur’an were not independent ofthe crime’s nature, and the manners and methods of their punishment were deter‐mined by the crimes they committed. It is seen that there was a proportion andbalance between crime and punishment and the process of sunnetullah also tookplace in this way. The fact emerging in the perish incidences is that divine

KUR’AN’DA HELÂK OLAN KAVİMLERDE SUÇ-CEZA UYUMU -I-

Resul ERTUĞRUL∗

_______________________________________________________________________________________* Yrd. Doç. Dr., Bayburt Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Temel İslam Bilimleri (Tefsir) Anabilim Dalı,[email protected]

Page 3: KUR’AN’DA HELÂK OLAN KAVisamveri.org/pdfdrg/D04145/2017_5/2017_5_ERTUGRULR.pdf166 Y rd .Doç Resul E T UĞ L retribution folded and transformed merely in a form proportionate

166 Yrd. Doç. Dr. Resul ERTUĞRULretribution folded and transformed merely in a form proportionate to the sins thatmade and formed that society in the perishing of each society. We see the revolt ofnature of the geographical location where perishing societies lived against themoccurred in a form according to their rampage. We witness the perishing effect ofwater against Noah tribe and Pharaoh, desert storm against Ad tribe, and thevolcano against Lut tribe. The earth surface merely acts based on the behavior ofpeople. Our study aimed to reveal how the connection between the crimes and punishmentways of societies, which disrupted the social order and caused the wrath of Allahby uprising against Allah and by their cruelty type of sins committed against theservants of Allah, takes place in Qur’an during certain periods of history. We thinkthat revealing the connection and proportion between crime and punishment andthe perishing forms mentioned in Qur’an will contribute to the prevention ofmisdeeds committed in individual and social bases. Key Words: Qur’an, anecdote, perish, crime, punishment

Page 4: KUR’AN’DA HELÂK OLAN KAVisamveri.org/pdfdrg/D04145/2017_5/2017_5_ERTUGRULR.pdf166 Y rd .Doç Resul E T UĞ L retribution folded and transformed merely in a form proportionate

167KUR’AN’DA HELÂK OLAN KAVİMLERDE SUÇ‐CEZA UYUMU ‐I‐

�����

�-*?�'-4� ��*#&� $4++�%�*4'4'� �'�� ,�&�+4� "�%�$� (%!-+-�-*<� �4++�%�*��9�!�2&#6,��&�/��'�� !�%�'� (%�/%�*4'�&-"�,�)%�*�� ��*+� .�*#%&�$� #+,enen $4+4&%�*4'4'� �$,�*4%�434� !5*8%&�$,��#*<� �0�%%#$%�� "�%�$� (%�'� $�.#mlerin �'%�,4%�434� $4++�%�*��9� "�%�$�� !5,8*�'� +8*�2� .�� �-� +8*�2%�� -/-&%-� �#*���0��#%��!�%�'�$5,8�+('�5'�)%�'��24$�*4%&�$,��4*<�-'-'%��&-"�,�p%�*4'��/'4�+-2%�*4�#6%�/�*�$��/'4�$5,8�+('��-3*�&�%�*4'4'��'!�%%�'&�+#�"���f-lenmektedir.

��%1$ olan kavimlerin "�%1$ 6�$#%%�*#'�� ��$4%�434'�� onlara verilen cezala*4'� +-2%�*4/%����'0�*%#$� �*0� �,,#3# .�� +-2� ��0��-/-&-�(%�-3-�!5=*8%&�$,��#*<� �slam hukukunda da +-2%-%�*�� .�*#%�'� ��0�%�*�� +-2-ceza ��'!�+#'#'� !50�,#%�#3#� !5*8%&�$,��#*.1 �0�%%#$%�� $('-/%�� #%!#%#� �/�tler �#$$�,� 2�$#�#�#*. %��� �� ���)� � �(��� � �# ���)� �$ �" 5��� �.%0 ��# �/ (�"�#$�1 ! & ��/o (0)�� ��)��� �-#-�-#262 ��&�!�� �"� �����* ��� �����* ��� � �, +� �� �' 5��# �.%0�0,0 ��#/-�-,-1 ! & ���� ��# �.%0�0�%0#263 -�)*�'+#�#'� 6�"4+� .�� ,()%-&���04'��� !�2�*%#� (l-&�+4'4'�/�'4'����-*?�'?��� #6%�'�'�+-2%�*4'9��"#*�,,��-/!un bir cezayla $�*64%4$��-%���34���%#*,#%mektedir.4

�-*?�'?��� �#%#'� +4 �,4'4'� ��0����%#*%�&���� �,$#%#� $*#,�*%�*��'�(%�-3-�!5*8%mektedi*<� ��/!�&��*� �6%�*#� #%�� #%!#%#� (%�*�$� 5 ( ��(�����#4� �a- -���#-3 �+i �)�� ��� �"�+-� ��# +�#�� ��� (�"�#$�1 ! & ��)�$- iki kat '�#���#2�&1����4��.#��!��(�-#265 6�$%#'��$#�# ���%�*� �#%#'�+4 �,4'4'�ilahi ��0�����34*%�6,4*4�4��#*�-'+-*�(%�-3-'-�(*,�/��$(/&�$,��4*<6 �-*?�'?����'��6�34%�/4�4� +4 �,%�*4' 1%#&%#$� .�+ 4'4� .�� #%&#'#� $5,8/��$-%%�'�'7 veya ilminden nasibini almayan kimseler8 "�$$4'���$-%%�'4%&�+4�����#'#, ilmi �'%�&����#*�(,(*#,�/��.��5*'�$%#3��+�"#)�(%�'%�*4'�%%�"�$�,4'��$#���0a-%�'�4*4%&�%�*4'4'����('��!5*��+�*,�(%�-3-nu !5stermektedir. Bu durum

1 ��'#6� �#%!#� #2#'��$<� �-�,� *�(3�'9��&#4� '� �0 �% �/-,- �� �&+-��)��(�& �&,& 9�0 �$ebet),

�+,�'�-%;� ��8%�/&�'#/����$ 4���/<9�ECDG:��-*�,��(%�,9��+%�&���0���-$-$-'����-2�.����0��*a-+4'��$#���'!�9�A��/4&%�'&�&46��($,(*����0#B9� *0-*-&�ECDH<

2 �#+1�G@DEF<� 3 �7*1�GE@GC<� 4 �*'�3#'�7�� ��&�!���(-����#��#� �(���#���(� ��#�/�,-�� �-/��#�*������� �����#���k-

��#��#28�8?&#'�GC@IC<�/*4����$<��#+1�G@DGH: �7��DD@KI-99; Nebe 78/22-26. 5 "01� 33/30. 6 *�(3�'9��&#4� '��0 �%�/-,- ���&+-��)��(�& �&,&9�+<�DDJ<�-��-*-&-'�,�*+#�(%�*�$�$5%��.��

��*#/�%�*��"8*%�*��.�*#%�'���0�'4'�/�*4+4�.�*#%#*<�$<��#+1�G@EH< 7 �*'�3#'��$<�>*1 �+8*�+#�DJH-176. 8 Bk. Cuma 62/5.

_____________________________________________

Page 5: KUR’AN’DA HELÂK OLAN KAVisamveri.org/pdfdrg/D04145/2017_5/2017_5_ERTUGRULR.pdf166 Y rd .Doç Resul E T UĞ L retribution folded and transformed merely in a form proportionate

168 Yrd. Doç. Dr. Resul ERTUĞRUL

i(,�(&�+6'�&�%&�+#(,�����--#4##&#''�+-���,#(��(8..+,.1"�0/anlar

derek2-6(��:8:+:+> �.+@�(@��,.3/���1��+�,6(���#+�#+&�+#0&�.0.'&.;�#+#�#4�+#(#3�4?

+68-6+�(�#+0�*6'�/�.--.+>S.3#&���1�.0.'.%onusunun �,&�'".%u-

%. #&� #&!#&#�)0.-.3�&686&'68)&�.4.(��( �.(.�#+%�(�+��6+�%a��461;ahiret boyutunu is���8%��#+3�&68'�'61��+-�&�0�+�%�#1#'�,6&%)(u-

muz olan kavimlerin "�&2%i 07(:(: �&� �&���461> Kavimlerin hepsinin

�&��&6('�,6��'�%�&�(#(,6(6+&�+6(6�8���46#3#(%)(.'.1.�9";��/���'9� %�/#'&�+# #&� ,6(6+&6 -.-�+�% �9- %�v'#(��( ,)(+�%# ,:+��# bir

��8%�3�&68'���#ncele0���4#1>Gerek ilgili ayetlerin tefsirinde, gerekse

"�&2% olan kavimler konusundaki 3�&68'�&�+��%)(.(.(��&&#��8&607n-

&�+# #8&�('#8 )&.* ,.3 #&� "�&2% 8�%&# �+�,6(��%# ��4&�(-60� yeterli yer

/�+#&'�'#8-#+> �)(.0�%6,'# )&�+�%0�+ /�+�(�#+ %�3 %�0(�%9 �686(��3a&68'�'61&�#&!#&#%�0(�%�.&'�%*�%':'%:(��4#&�#+.

�8&�(�( ,.3lar ile �.(.( %�+86&646(�� ':,-�"�% )&.(�( "�&2% 8�%&#�+�,6(��%#.0.'.()+-�0�%)(.&�+�%-�+#"-�/�!:(:':1��0�8�(�(�#+-�%6' )&�0&�+6( �. ��%68 �36,60&� y)+.'&�('�,6(6( tarihi olaylardan

��"� �-%#( �#+ 8�%#&�� #�+�- �&6('�,6(� /� �.+@�( �0�-&�+#(#( !:(��&�:(0���%# %�+86&6%&a+6(6( )+-�0� 36%�+6&'�,6(�; �.(.( (�-#��,# )&�+�%da ferdi ve toplumsal baz�� #8&�(�(%7-:&:%&�+#(7(&�('�,#(�07(�&#%�#+%�-%6,�4&�yacak )&'�,6%)(.(.(7(�'#(#)+-�0�%)0'�%-��6+>

Tarih boyunca genellikle �#&,�&/�����#07(��( #(��&�('#8)&�("a-

yat ki-��6�.+@�(@6('�,�$&�+6(6()+-�0�%)(ul�+�%"�0�-��%-�+6lmas6ve

-)*&.'�07(/�+'�si %)(.,.(���%,#%&#%&�+0�8�('68-6+>�.3�&68'�'6?z6(, ilgili ayetlerin �+%&6 �#+ ��%68 �36,6 #&� 0)+.'&�('�,6(� /� !:(��&"�0�- #&���4&�(-6&�+6(6(%.+.&'�,6(� %6,'�(��)&,��#+ %�-%6,�4&�0a-

��46%�(��-#(��0#1> �.+@�(@��%##&!#&#�0�-&�+#(��&�(�#4#(��!7+:&:+ ki kavimlerin cezala-

+6(6n 8�%&#(##8&��#%&�+#,.3&�+6((#-�&#4# ��&#+&�'#8-#+> 1. ���� ���� �����

�.+@�(@��"�&2% %�/+�'6;��"�3)%-)*&.'&�+6(yok olarak tarih sah-

(�,#(��( ,#&#('�&�+#(# # ��� �-'�% :1�+� %.&&�(6&sa da %�/+�'6( top-

9 �&!#&# %�0(�%&�+6 8. 8�%#&�� ,6+�&�0��#&#+#1= Muhammed el-�'5( �> �."�''�� �&-�."-2+ �&-

��%(5�8-��(%5-#;��'*&2 -��(*"��-���*��2 -�&#2*"����2 -�&#2*";��%%�= 2+.�&�'#@&-��/2#�<��00#�Huseyn el- 2(5; el-��)*&� !�"� ��"$�2 -1 !� , I-��; D> �,%>; ��"#+�= ��%-���-: ��( ��0'#0�;1417/1996, c. I-��< ��' �6&�6+6'; �.+@�(-�:((�- �8646(�� ��1�(6( '��6; A��06'&�('�'68doktora tezi), �$%�"�& ��"�'�#$�%�$�����;�,-�(�.&DBCE<�+�)4�(;�&#2�"�'���0""�%��/.,."����&+-��)���(�&" &,&.

Page 6: KUR’AN’DA HELÂK OLAN KAVisamveri.org/pdfdrg/D04145/2017_5/2017_5_ERTUGRULR.pdf166 Y rd .Doç Resul E T UĞ L retribution folded and transformed merely in a form proportionate

169KUR’AN’DA HELÂK OLAN KAVİMLERDE SUÇ‐CEZA UYUMU ‐I‐

lumsal ve siyasi esareti, .*+'/('�,6)� &9'.9,� 0 � ( � )$1 .' ,inin yok *'/8/)/�da &�,86'��656�"7,9'mektedir.10 ��,'6& 3' ($ & )�$-$�$4$) takdir �$' )� 1�-�'�,�� "7, � $8' ( -$) ,�5( ):� $)-�)� -72� &*)/-/� *'/)�a, Al-lah@6) ��26�2�(�)'�,�.�,$# �0 ��*'�16-61'��$)-�)'656)�"$�$8�.6)��72 '�(9>dahalelerde bulun�/5/� �)'�86'(�&.��6r. Pey"�(� ,' ,$)� "7)� ,$'( -$�ve h '3&�*'�16����''�#@6)�.�,$# �(9��#�' ' ,$)� )��$,$�$,=

�/,@�)@���.*+'/('�,6)�47&989 konusunda:�-9)) ./''�#�&�0,�(6�( r-& 2$��$,�1 ,� . 8&$'� de,=�/���5'�(���-9)) ./''�#6):� .*+'/('�,6)�47&9>891' � -*)/4'�)��$' � &� .*+'/(-�'� � 5$8( � $' � $'"$'$� ''�#@6)� 1�-�'a,6,11 7. � )� � ,$� -9, " ' )� 0 � -9, � &� *'�)� ''�#@6)� � 5$8( 1 )� ��0,a)68�.�,2612 *'�/5/� -71' ) �$'$,= ��,$#. �1�8�(68� .9(� .*+'/('�,� $4$)�"e4 ,'$�*'�)� -9)) ./''�#, &61�( . � &���,� � 5$8( � )� #9&(9)9� $�,�� tmeyi -9,�9, � &.$,.

''�#@6)�&�)/)/�#$4�$,�($'' .� $4$)�� 5$8( 2= /)/)� $4$) �/,@�)��9s-'9(�)'�,����� -6&� -6&�''�#@6)� "7-. ,�$5$� �(�4'�,��*5,/'./-/)���"�yret -�,!� .( 2' ,- �''�#�&�.6)���� 5 ,-$2�*'���&'�,6)6 -71' ,=13 Aktif iyili-5$)/$1$' ,$)� -*)/)���(/.'�&�� ��8�,61�� /'�8���56 !$&,$:� �/,@�)@6)� �hlaki �9)1�� "7,989)9)� . ( '$)� � 1 ,� �'6r.14 /� - � +' � �9-'9(�)'�,� # +��$,'$&. � ''�#@6)� $+$) � -�,6'arak yery929)� ���&&6� " ( )� &6'(�&� $4$)�4�'68(�16+��� &7.9'959)�+ 8$)� )�&*8�,'�,-��''�#����*)'�,��� -. 5$)$ kesecektir.

� '3&6 hak eden .*+'/('�,�#�&&6)���''�#@6)�-9)) .$)$�$!�� � � ) ve he'3& -9, �$)$� �)'�.�)�kavramlardan �$,$� *'�)� $-.$�,3�:��$,� &$(- 1$��$,�8 1 �D# '�&�0-=E���6(���6(:�� , � �� , � �1�&'�8.6,6+:�*)/�&/,�/5/�.u-2�5���989,( &��)'�(6)���6,=15. 6�*�' �%�!�+��*� �" �*�" �%/3���-��� !e-*���� �%��*�%��"�*�)�1�*�)�1��� ,����0'2%���.�+4 �" �%��!2� �'�)�%irim. �2$��&�+� ��"�!� '(+�./!� -�'�"��%4716 /� �1 . � "7, � $-.$�,3� 8/� 8 &$lde " ,4 &' 8$,<��1�,6��)�� ,-��'(�1�)'�,��''�#��/��9)1����)$( .�&�+6la-,6)6��4�,=�� ,$' )��*'���)$( .' ,�&�,-6-6)�� 86(�,6&'6&'�,6��,.�,=�/nlar

10 �%� ,� �&/(/8:� A�/,@�)@��� �*+'/(-�'� �7&98B:� ��*�"�'� � !�� ��%��� �(%5�"� �+� � ��*/&/, 3. Bsk., )&�,�<������1=:�HFGK:�-=MLG:�MMO= B&=���@��GICL;��/#�(( ��JMCGF;��9���$' �KNCK

11 �&/(/8:�agm, s. 778. 12 �( ,��2-*1:��2""�'( ��� �%��(%5�"� �����&�"�"���)%�! �1!�&/3 )&�,�<� �,���16) 0$:�GOOO:�-=�

53. 13 Bk. Muhammed 47/38;. Tevbe 9/39. 14 Fazlurrahman, �"���#"( �%/* ���(%5�":��,�=�'+�,-'�)�46&" )4:�)&�,�<�)&�,���&/'/���16)'a-

,6:�GOOL:�-=�GGG-112. 15 �-(�$'��/,(/8:�A�-.$�,��B:����:��-.�)�/'<�������1=:�HFFG:������:�IHN=� 16 ?,3!�MCGNH-183.

Page 7: KUR’AN’DA HELÂK OLAN KAVisamveri.org/pdfdrg/D04145/2017_5/2017_5_ERTUGRULR.pdf166 Y rd .Doç Resul E T UĞ L retribution folded and transformed merely in a form proportionate

170 Yrd. Doç. Dr. Resul ERTUĞRUL

��)���,���.�3%#3"*��!#�(#�("�%��+�%!$�*#�(#��53$�($�#�(3�)����!-#����(e-�����(����!)-�%�!0�(!)!%��� �#/"��)6(6"#�%!(#�(:��##� ����&%#�(3��%����!#�oldu"#�(3 �!(��%����%!��%�-�"�#�-3'���.�#�%�3(3(: �.��3�"+##�(3%��!#$e-�!1!� �!(� -�(��%���#�!1!� !0!%��##� �&%�� ?*+.�13$@� !)$!%!� ,�($!5*!(.17 Zu-#6$7� *+1-�%, ahla")3.#3"� ��##!� 0!.�!-�� ��#$��!"0� ve �##� >#�� (�)*#�5$��&#$��3"0�� ilahi azap inmez. Ayet-!���(!$�>���*+.�"�"+(�%�!%)�%3%�"+r-�+1+� *+.�1�� "�%�!)!%!%� �65���1!� ��(0�1!� ?)6%%�*+##� @ olarak ifade edilmektedir. /*3(� )+(�)!%��� ?��.�� ��(�-+-� �%'%'�� �� ��� �/.�"@18 buy-(+#$�"*��3(:��nsan tuzak kurarken daha sonra bu veya benzeri bir tuza-1���65���1!%!� �)����"�*$�z, ancak bundan da kurtulamaz.

2. � ������� ��� Olan Kavimler ���� �-Ceza Uyuml���

��(��!(�6$$�*#���+�6$$�*#�(��,�(!#�%���.�#�(��(�)3%����!(���%"#!"�,�(�$3�3(<��&")����.�%3%�*6(6��##� >3%��6�6%6��4)*�($�"�,���#0!#�(ine !)-�%���!#$�)!��+(+$+%���!)-�%����%#�(!%�%�)3#���.�#�%�3(3#���13�"&%u-)+%���$+ �*�'#�(3�+-�($�"�$3�3(< ��(0�"*�� �( �%�!��!(���.��*6(6��l-#� >3%�"+�(�*!%��!5�(�**!(�,��!�(�*#!"��!(���.��3(:� �"�*� �(�6$$�*!%��a-53%����#�%!%�&%#�(��*� )!)���!#$�)!, ? er kavmin kendi amelleri cinsin-��%��.�'�*6(6�,�(�$3�3(<@�)&(+)+%+�)&($�-��)�,"���!-&(:��+(>�%��+%��0�5!*#!�-�(#�(���!5�(�*��*mektedir.19 �+0��+-�+%���.��'(�%)!�!���1#�$3n-da7� ��0$!5�$!##�*#�(!%� 0�5!*#!� )+0#�(3� %���%!-#�� )+0#�(3%�� +ygun olarak ��("#3� 5�"!##�(��� ��.�#�%�3(3#�3"#�(3� ,�� )4.� "&%+)+� )+0#�(3%� *&plumsal ��(353� *� �!*� ���%�5!���*��-#�$#�(!� B 3(/��C�"�')�$3%���-�(� �#�313��4;(6#$�"*��!(:� +� �+(+$� )+0-��.�� +-�+%#+1+� ��1#�$3%��� !#� !� ,� -!%�&(*�-��"&-�+1+�!#"�#�(!%�*6$�.�$�%�,��$�"/%#�(�!0!%���0�(#!7��,(�%)�#�!#"�#�(�&#�+1+��%#�$3%����#!(:20 �.�#�%�3($�lar���)+0-ceza uyumunu%�5�-*�%��,�(!#�%� ��.�-#����5;

#��313� �4(6#mektedir:� ��-*�%3%�"!�(!%� "�(53#3"�$�"�$3%��%� !%$�)!� !s-teniyor ,��"!�(!%!%�.3��3��!(���.��&#�(�"��5�13#�%�%#�(��%�&#�+1+�)4-#e-niyor.21 �!#!%��$��3���.�%3%���#!(#�%$�)!%���4%�$#!��!(� ��"*4(�&#�+1+�!0!%�"!�!(�,�� �)��� �)*�#313%��-�"�#�%�%�,��"4*6�%!-�*#!�&#�%� !�#!)7� �6;na 3%���3)(�(����(�"�5�ytan ol$+5*+r. ���$�!)��"�%�!)!%!���1�(#!�"3#�%�

17 ":� �%/$� IAGE-45; A=(/�� JALG-LH7� DKE8� �/""�7� ILAGG8� � (+��2%� �+ �$$��� �(-�/.2� B4:�606/1209), et-���#,"%4�-���,"0 �-(+*9��/(+>#-Fikr, 1401/1981, XV, 77-78.

18 /*3(�FHAGF8��-(3����":��#!��$(/%�FAHG8��!)/�GADGE8��� #�DIAEI: 19 �5-��%"2*!7� ��&)%4�-�') � �,� ��)��4�-�%"4) �� ��4l-�%"4) , VIII, 441-442; el-���/%27� el-�()%� �� �

� #�4�-3����, I, 162. 20 �(�&1�%7��%"4� �&���/ �$� .-+- ����%*-�(���'�% �%+%, s. 126-127. 21 �����0� 5������ � ��.�+-�!"��� 1��/ �/�#� � �!"�����/'/��/�� $�#����������� ����+��2����� �*-�2�

�/ �/�#� ��.�+-�-���"�� #- 6�����1 B�=(/��JADFC

Page 8: KUR’AN’DA HELÂK OLAN KAVisamveri.org/pdfdrg/D04145/2017_5/2017_5_ERTUGRULR.pdf166 Y rd .Doç Resul E T UĞ L retribution folded and transformed merely in a form proportionate

171KUR’AN’DA HELÂK OLAN KAVİMLERDE SUÇ‐CEZA UYUMU ‐I‐

!(���)!%!"4*6-�"+##�%�313!0!%�+#+%�+1+$�"�$��%�5�13!%�!(!#)����5! !#� ��(���( �*�)3%3 !*!(�� ��!' '!5$�%#3"#�( !0!%�� *4,�� ���(�"22

)�0!#$!5!%)�%(ilk peygamber)23 ol$+5*+(. ��#!)<!%�l#� <3% +.+(+%��%"&,+#�(�" 5�-*�%#�5$�)3 &%+% !0!% $�%�,! �#/" &#$+5*+(9 �6%-����##� "�*3%�� ��1�( "�-����(�" �#0�#$�7 �)�' �6%6%� "���( #�%�*724

ahirette ise ebedi kay�3 ,��%�5�13#�(��65$�-! �"�*$!5*!r.

���$ ,���,,�<%3%bitmeyen bir saltanat ,�)&%)+.�!(-�5�$25 ama-

�3-#� !5#��!1! )+0+%"�(53#313%��+#�5$�" !)*��!"#�(!%!% *�$*�()! )6(�#!�!(-�5�$,�)3%3(#3$6#"!-�*26 !#���.�#�%�3(3#$�)37 ��!#!%)+0+ !5#�("�%�6**616 ��-�%!%7��.���"!"�(53#313&#�(�"�4(6#��!#!(927 �+(<�%<da orta-

ya k&%�%��.�!#"�#�(!%���4(6#���1!6.�(�7!5#�%�% �( �(�$7�!($�h-

(+$!-�*�&1+(makta olup, -�)�13%�(�3%��%��#�%$�h(+$!-�*7/�!#,��3*(2��.�&#$�4.�##!1!%�)� !'*!(928

�.�%3% ��%�!-#� ,� .3��3-#� ,�(!#$�)! '(�%)!�!%! ���$<!% !"! &1#+(Habil-���!#?"3))�)3%�����4($�"*�-!.929 ���!#7���!#<!"3)"�%�(�"on-

��% �� � �" )� !�! ,� 6)*6% &#�+1+%+ �4)*�($�" !0!% 4#�6(�69 Her

�6%� �!�!4#�6($� �!!#!%�����%#3"��#!�!-�*zevki ,�)&%+%���6%-�ve ahiret pi5$�%#313="�-�3 ,�(�3(9 ���!#7 "�(��5!-#� 6)*6%#6" -�(353%��!(!5*! �$��#0�#�%#�(��%&#�+9 5 i��&�#����"�� ��$0� ��!��.���� -��/!��&���##��%����$�-��/!�/1��$�&/'���������&����n��!�������$26 �+(<�%<3%-�'*313"/(-zarar *�%3$3%��4(�4#�%��1!#4#�6(�%"�ybetmektedir.30

a. �������

�3(�*-�!�#� �,.�)3%�� -�5�-�%Nuh kavmi �6%-�,!#�5!' %!$�*#� 53:$�(�313 !0!% �"!"�*! *�$ &#�(�" �4(�$�$!5#�(�!(9 Hz. Nuh �!( 4$6(�&-+0�#35�(�" �!!#!�+�)3%3-�'3'7 !%"/(�3#�(3% 3)#� 3 !0!%�6*6%�6�6%6kullanma)3%�(�1$�%�.)�-3��"!5!&%�!%�%$35*3r. En sonunda �##� <3%emriyle karada ��$! -�'�("�% �#�-� �#3%�% �.9 �+ 4�$�$�� /'�!���0�

22 �;(/�E=AB9 23 �#!�$(/%B=BB9 24 Hicr 15/35.

25 Taha 20/120; Araf 7/20.

26 ��"�(�A=BD8�;(/�E=AC9 27 �(�&1�%7 �$!3��� %�� �/���#� �.,*,���� �$)-�'�� �&�$��$*$, s. 118-@@F9 �-(3�� �"9 �5-��%"2*!7

�%($3�-��&(���+���(��3�-Ku!3(�����3�-�$!3(�, IV, 647.

28 �3#�3(3$7�$!3��-�/���#��.,*,�����'��,������,, s. 67.

29 �+(<�%<��)������!(-�(��>��!��C=AE-B@?�+"3))���%�� )��!#$�"*��!(9 30 Kazanan muttakilerdir. 5���%��"��� ��!���)�����.�!,�-�/���!��%�!26�(Nebe 78/31).

Page 9: KUR’AN’DA HELÂK OLAN KAVisamveri.org/pdfdrg/D04145/2017_5/2017_5_ERTUGRULR.pdf166 Y rd .Doç Resul E T UĞ L retribution folded and transformed merely in a form proportionate

172 Yrd. Doç. Dr. Resul ERTUĞRUL

�������0 ��� &���� �.-#.�/bittim/ ���� &�!�+� �#2 ��&�!�� &��%�!�+1631

�4�4"4" ��''�.�� *�%��� � ��80"� *�%�0!0� ��2 �!02 ve g1.4"� ��$0 �%0� so-

nuna kadar �-0 !02'0%.32

Hz. Nuh kavminden 4!�'���&�"���)��#�'#$ (!�*� "0+��� ,�&0+5�"�n�1%��"&�" �%� �#.(%����� �� �� �� �"��� *�%*4+4"4"� #" �%��"� '�!�zlenmesi

gerekiyordu ki temiz insanlara yer �-0 &0". Bu da ancak tufanla olabilir-

di.33 ��. �%��������'� �%��"�)��2�%��$�& �.�"��"�*�%*4+4"4�*0��*0$�'�!�z-

�!����-�"�'�!�+ �.�" temel unsuru olan su, ��. �%�������� �� �%��� �"���gel�%���2�%��$�& �.�"���1!4 !42���)�!��"�*�%*4+4"4��%0"�0r�0634

�+�"0"�2�� �"�, �"�"!�*�" �%0"�$�*��!��% �%����%20�&1* ���� �%���l-

��80�)��$�*��!��%���"��'������.0%�&1+ �% de �� �% �!�2'�r. Nitekim ge-�"

*4+*0 ���t�'�"�����!�&�"�"���'020"0"��1%4"!�*�"���+ �5�!�"�)��sebebinin

��!����$'�"0"0" 9(���!�*����"%0��� ����'0%�!�+:�2�� �"������.0%�&1+ e-

%�� # �(.(� �" �20 0*#%6� Nuh kavminin 1+� �� �� '#$ (!("� %���� �� 20!�r-

!02�4&'�&0"0�0�&�*0 �"�!� ��ta����&0"0"35 Hz. �(�8����%20�5"�����!�'����!$&$& !��!636 5������+-#�"���$&����!+�����������-�)+�+��a!+�+'������!�# ��$)$�$�,!.& !$'1��'����'���!-+��!�������!."#.n�.).�.'.���,!�.& !$'1637 ��*�%���������'���1%�" �%���4-4!&�*�$�#" �% ����%a-

��%� # !�*0� �424� 4�� # �%��� &�*!� �%0"� ��%20n '(��"� �&"�&0"��� hay-

van �%� ��� ���� � # !��� 4+�%�� gemidekilerden �2�.0� �#"(!��� �� 0*#r-

lar.38 ��% 0����*�%�%2�&�"���#+�%�����"�� �%�"��"�������2�.0�# �"�!�����)�% 0� �%�� '�$!� �%0 nedeniyle, onlarla beraber alt derecede kalarak

�� ,k oluyorlar. ��)�'� ��%20&0"��� � ��&� �%�"�� �4%4"!� �%�"�39 ��%20"�#" �%0�&(��4%4!42'4r. �(�5���!�*��*�$�%��"�#"(" ���. �"!� �%�"����r-

20"� %4&)�y ���"� ��%� �+���� �(-�%� # !(2 �%5� ���%�''�� ��� &4%�� �� �+����<%4&)�y 0.�=�!���3!���� !�2 �%��%640 �" �%0"�� �*��5� �"�"-&0+ 0�'����r-

�2!� �%�"����%20"5��1� �%�"�)��*�%�"�&( �%0�#" �%0��#.!��'�5��n�,% �%0"0�

31 Kamer 54/10.

32 Kamer 54/11-12.

33 �2-��"�/'�5� �%($4�-��&(��*��(��4�-�$!4(����4�-�$!4(�, VIII, 442.

34 el-���,"/5�el-��'($������"�4�-3���, I, 166.� Bu meyanda �(%8�"5�!42%�� �%��$�& ���# �%���"�'� e-

mektedir. Bk. Tevbe 9/28.

35 �7%,��C;B>6 36 �(�%��@B;??1.

37 3��??;@C6��*%0�����6� 3��??;@E6� 38 ��%����!�*����%���" 0��"���%�%�-��'�� !�&0��&'�"�*#%6�<�48!�"3"�@A;@C=

39 Nuh 71/7.

40 3��??;AD-39

Page 10: KUR’AN’DA HELÂK OLAN KAVisamveri.org/pdfdrg/D04145/2017_5/2017_5_ERTUGRULR.pdf166 Y rd .Doç Resul E T UĞ L retribution folded and transformed merely in a form proportionate

173KUR’AN’DA HELÂK OLAN KAVİMLERDE SUÇ‐CEZA UYUMU ‐I‐

+��"�,"�'2$2!�$� "�' $�,*))*'#�!)�� '"�4) "�':41 Hz. Nuh=)�$7�)'��2n-

��! #6=# $"�' !%+#�,2& �� ��+�(2$��$ +�-��/#�-(� )�4"�$a��02$2(3,"6,%rlar.42 Allah da 16���"��7�3�"�"���� " � �" �/� ���"��)��6� " � 7�� �/4��������.� � � %������-� �*� ���������-� 6�������7� �+�'�,#������ "����*ti. Ve o #�������� ���� � & ������1 #����� �5����� �2��������.243 ayeti ile %$"�'2$

,�',6-6$��$!%+*"�*0*$*+*'�*"�#�!)��2r.

��!!��3-"�' $ !�&�)an bu kavim ""��=2$�"/ ( $��6,6!/�)*-�klar

kurdular,44 �$��!%)*-�!"�'2!�$� "�' $���-2'"��2!"�'2$2��'!���#��i-

ler. ��(2"! !3'%"�$3$6$��! /*!*'*�3'emez ve su birikintisine d6;46& �%0*"*'(� ��'/�!)� !3' %"#��2!"�'2 ��"�� 3')6"�'ine/geleneksel

kaf� ,�&2"a'2$� �6'6$�'�! #�$�$ !3' %"�$ �*� !�+# 7 �02' (*/"�'��n

!�,$�!"2olarak meydana gelen )*��$2$%"*4)*'�*0*��' $ (*���%0*l-

#*4"�'�2': Zira )*0,�$%"�$,�'��)*��$%"*': �*0,�$7 (,�$+��6$��)�(2$2' )�$2#�,���!3"/6�� "�' � )#�!) ':45

> - !(�"�6/"�' $$%'#�"(2$2'"�'2�4���!4�! "�����"��"���"#�"eri de

)*0,�$"� ������ "# 4) ':�*'=�$, �*�)*��$2(2'�(2$��(*"�'2$!3&6'6&�-#�(2$2 )*0,�$ !3!6$��$ � ' � ""� A)�0.) ifade etmektedir.46 Tu0yan

���$!�+#�!�'42(*,*$)*0,�$�)) 0 �3'6"#�!)�� ':�*"�'2$)*0,a$2 "��%0*"�$ �*� ��+' -�" #"�' $ �*'=�$7 >-*"#� (�&�$7 )*0,�$ �� &�-�$?47 � '!�+ #%"�'�!�$#�!)�+� $(�$2$)*0,�$2$2)�� �)2$)*0,�$2 "���-�"�$�2'�$+�'"2!+�%"*4 "!�( $�� !!�)/�!#�!)�� ':?48 �5�!�v-

mi Hz. N5�=*$(3-"�' $ �%0'*%!*yabilseler� %$"�'��3k)�$,�0#*'un

inmesi, yerden bitkilerin �6,6#�( +�: $ #�)"�' ��)2'"�)#a(249 onlar

/ $ �3!)�! +� ,�'��! (*"�'2$ � '"�4#�( 4�!" $�� ��"���! )*��$2$ ��haber� ( %"�*0*$*�$"�,�� " '"�'� :50

��0"�' � � ��"��"�' )*0,�$ ���$"�' �%0�rken ""�� )�'��)�'"�'2$�'��#�)%"*,%'+�""��=2$��# ( $ $A� $ $ $7�6-�$ $ $7��+�(2$2$) y6;

41 Kamer 54/9-12.

42 �*.'.CE@BBE: 43 �5�BB@DD: 44 �!:<'.�F@ED8�5�FB@CC: 45 �.�2��"-�(���.$17,����$� ����$#�0�-� �0$�7���!:9���+.$�$.$�.+5�17C:�(:7��,'*)9��'*="-

Kalem, 1997, s. 520-521. 46 �!:�.!!�EG@BB8�(���.$17,����$�, s. 521.

47 Necm 53/52.

48 �-)6'!7� �0��0(����������!������(, c. II, s. 368.

49 �!:�5�FE@BB-20.

50 �(#� "��,�'7 >�*'=.$�("*�*$����( )"�''�(2��0"�$)2"�'�5��2((�(2�'$�0 ?7 JASS, no: 60,

Autumn II, 2017, s. 246.

Page 11: KUR’AN’DA HELÂK OLAN KAVisamveri.org/pdfdrg/D04145/2017_5/2017_5_ERTUGRULR.pdf166 Y rd .Doç Resul E T UĞ L retribution folded and transformed merely in a form proportionate

174 Yrd. Doç. Dr. Resul ERTUĞRUL

-<)!.%%5%*+*(�-8<3!-%* !/�:82+- 0@51 Tahtalara 5�'8(�*5%1%(!-(! yap8Alan52 1! '�-�2� .�6(�)�� 2!-(!:!* �0 #!)%=53 hakikatin #<�<*<= ba/8(<3!-%*! �/8( 868* � '<"-<* �!2*%*% ,�-�),�-5� !/)!.%*%54 1! #9'/!*%*!*2�6)0-(�G-�$)!/(!H+(0:�*.!(%*�'8,#% !-'!*<./t!'�(�*'9,<A6<�(8,#9/<-!-!'=%*.�*(�-�"�2 �1!-!*:!2%*%.!.��%/'�()�.8*855 5�6A-8:/8-82+-@�!* %(!-%*%<.//!#9-!-!'<./!58'�*)</-!"/�'8)8*8.0, alt8*��(8,#9/<-)<:=+*(�-8*.�(/�*�/8ise )</!1�38+(�*(�-�'�()8:/8-. Kurtubi der ki: C0 %)</!1�38+(0,�+20*!6 %6%%5%*%33!/!( !!//%@ %6!- �6(�- 2<ksel%,�9�<-(!* %6%%5%*�(5�( 8@�0=((�$C8*2�-�/8()8:(�- �'%.<**e-/% %-@�0:0 ve tevazu sahibi ol�*2<�!(%-=2<'.!'(%'/�.(�2�* ��(5�(8-@56

b. ������

� '�1)%=�0#<*'<�))�* !1(!/%*%*D$'4"E�9(#!.%* !2�:�)8:/8-@$'4"(kum tepeleri) �9(#!.%�0#<*2<'.!''0)/!,!(!-% %(!9-/<(< <-. ��1)%* $!(�'%* !* .+*-� 2!-(!:%) �%-%)(!-%*%* �<2<' �%- �9(<)< �0tepe(!-%* �(/8* � '�()8:/8-@57 �*.�*(8' /�-%$%* ! %((!-! !./�* +()0: �!)!*C !'% efsanevi �-!) ��6(�-8*8*.�$%�%+(�*�0'�1%)=-!"�$8*1!r- %6% :8)�-8'(8' *! !*%2(! �0 ,!2#�)�!-%* )!.�&8*� %*�*)� 8lar ve sonunda Allah tara"8* �*$!(4' edildiler. � '�1)%=2�-�/8(8:%/%��-%2(!#<5(<, kuvvetli bir kavimdir.58 Putperest

olan bu kavim,59 k9/<#!(!*!'(!-%*!5+'.8'8=� !/�/�:(�:)8:�%-:!'%( !��6(�*)8:(�- 8 1!�0* �* +(�28��:(�-8*�#!(!�!'�3��8 �-! !/)!k-teydiler.60 �9'(!-%*!F#!(!*!'(!-%*!.� 8', %*�*51! ahlaken bo30()0: iri 2�,8(8+(�*�0'�1)%* 0-0)0%-%#91 !(%�*��''9'(!-%* !$�./�(8'�u-(0*�*= #91 !.% ! %5!-% !* 5<-<)<: �6��� �!*3%2+- 0@ �9k(!-%*! 5+'.8'8 ��6(�n)8: +(.�(�- � '9'(!- .�6(�) +()�28*�� :% !/(% bir -<3#4- !./%6%* ! �0 /<- �%- �6��8 2!-(! �%- !//%6% #%�% ((�$C8* #9* !- %6% �!(�

51 �; JJFMJ-42. 52 Kamer 54/13. 53 �; JJFMM@ 54 �*�%24KJFJP@ 55 ��B JLFJO@ 56 ��;� %((4$�0$�))! �@$)! �@��7�!'-�0-/0�7 G9@NOJFJKOKH= el-%��+"� ������%��,�-

�"�,%�� #�,�-�"��$$��� ���%� ����������(� ����, -�)���!�� #�� �$�,�- "��%�= �$'@ B� 0((4$ �@B� 0()0$.%*!/-�<-'7=�!2-0/?�<!..!.!/<C--�%.4(!=JMKOFKIIN=��=JKP@

57 ��*��-=�!)�(!//%*=�0-C�*C ��!(4'�(�*��1%)(!-=G��28)(�*)�)8: +'/+-��!3%H, ���&"�����#*������� �����������', Konya 1996, s. 55.

58 Fussilet 41/15. 59 B-4"OFOI-OJ>$'4"MNFKJ-22, 60 �'@�0�-4KNFJLO-138; Mustafa Cora, �"�,��,��������#��, Samsun 2013, s. 45.

Page 12: KUR’AN’DA HELÂK OLAN KAVisamveri.org/pdfdrg/D04145/2017_5/2017_5_ERTUGRULR.pdf166 Y rd .Doç Resul E T UĞ L retribution folded and transformed merely in a form proportionate

175KUR’AN’DA HELÂK OLAN KAVİMLERDE SUÇ‐CEZA UYUMU ‐I‐

��$.#��$.�! ��#.��/�2 �� $/�2��20 �&#����2%2���#�������(�#�����#��t-��0%�561 �/���#� ���2'� � ��&���'�� �2)�#� ���/ ��#��� ��/���#� ���e-$� � #2)�*#��� +!�+�� �2'� ��k��#�� �#�� �2$$���#�� !� ����#� (�#��� ��#� !��&� ���kay�!�&"��/)����/#2 ��)�����������ler.62 / ���!���������������!�r-�'�- ��� �����'� *#����� �(������� ����� �*#�$�' �(������)���- �#����� &���'&' ��%��� )�"� �'����'"��+ �� �*� ���� ��! � "��� -0 9�*#�(*%�51/41-?=:5��."�.��2+�2�'��)!#�����#�!#�& & �/ 2 �� ��+���#�0�(��.#�k-���� ��)�"�(!���%%�,������3�%�������������'��#����%�!�� �#2)�*#3���#+�k-%����$�%� !�� � ������ ����#� �� �2(2�� �/#� � )!#�����#� ��'�����#0.$. ���)!#����0.(!#3��2+�� �"��2(2(�#����&#����2%2,2�������#�(�#.�!�� 63 kav-��� �2%2,2 � �/�2 �� � ��$����$�� ����� ��'�#�(!#5� &� #2)�*#3� �2%2,2 �yan��$.(�� hafif %����%�. �2����/ 20� ��2�2 2�$�'&#&#������! ��#.�$�'u-#&(!#�&5�&�0������������3��� ����#� ���,.#�� �$�%� 3���)�� �������2+�26$2�(!�%&#64 ��(� ���'�� �/)2 ��� ������#�������!��&,& &3�2$%2 �2,2 �� $� . �fiziki (�".$. . ��,������/)2 2 3� �+��2 (�$. . �$�,����!���$.n-�� ���( ���� �.,. .3������.,. �0���������,������(2#��%��!��&,& &�/,#e-%�(!#�&5��!�$���� �.��#. �� ��#�$�������#5� ��'�#��� ��#�����$2#2$2���#�+!�&� %�#��. �� ����#��'���$%����������ebilmektedir. Ad ka'�� � ��$� �#2)�*#���#0.$. ��� ���%�� �2��� �/ 20��s�� ��)�� �( .� )��� ��� /��������� ���$���������� � � � ) � �, �����'� �)����+ �'��'���' ��� �*��� �*#�$�'� )�d-����� ��! �� & �*�� ���#��.065 �(�%� �� ��%.#��%���%��.#5� ���."��#. ���2'� � ��&���'���#2z�*#. ��2�2���#0.$. ����������,��$������(� �2�������savrulup, �2����/ 20%2kleri ����3�+!����,�#�'�#�����#��������#�������������%. �����#���,�#��/#��(�#���$�'#&�&"���%��0%�#5�

A�.��$.)3�$�#%, kaba, zalim, peygambere ��0����.#�#�� zorba�.��(apan ve )!#����#. ���#� �� olan66 bu kavme gelen azap da ,al-)�9��%.3�$�#%:67 oldu. �����%�"�(�����#� ����,��������#����%$�)�)!#����#��&(� ��#. �����2 (��'�����#�%%�� �� �%� 9#����%� � +�����"���. ��$.:�"�0��#� �� %��.l-�.568 2+��#�(���/'2 � ��#��(�#.���#���'�� �(�".$���!��#���� ��-latif #2)�*r-

la yere serilerek yerle bir edilmesi ! ��#.�$! ���#�����0�,.���.0%.#. Zor-

61 �*����AD8B5 62 ���*��?A8=@5 63 &���'����� ����#� �� �/ ����� &� ��'�� �� �������#�(�#.������#5��5��7#*��B8AD5 64 Fussilet 41/16. 65 ��#�����<?8<C5 66 �5��1��<<8@D4��&�#*�=A8<>;5 67 �1��<<8@C4� 68 �1��<<8A;5

Page 13: KUR’AN’DA HELÂK OLAN KAVisamveri.org/pdfdrg/D04145/2017_5/2017_5_ERTUGRULR.pdf166 Y rd .Doç Resul E T UĞ L retribution folded and transformed merely in a form proportionate

176 Yrd. Doç. Dr. Resul ERTUĞRUL

balar��)+�) !�&1�����������!�/�#�*��!�(���(�#�'�"��'��$!�#�&4,�-&����$#!a-

&�� �&31�,$&��!�3"13(1&. �0h &4,�-&���"� �$!�)/)�����5��$&'5��4.5� )**�(5�devlet manalar1#�������!�&869 O#!�&1#��$&'!�&1#1�&4,�-&1#��$&')�+�&!����&��("�3(�&8 ��3 �!�&1#��*�&�!"�+�#��$+��$'5��4.5� )**�(�$#!�&��*�&�!"�3(ir.70 On-

!�&'�� ���&!�#�%��)��)&)")� 2(4+�� )!!�#"13!�&�1&. 5����' �!��elince, (�#(/)/!�����$-)(�#��/(/��/�%�$���-��#'�1��)��!�����&''etli kim '�#3 ������#2 �!��# ��!����#�!� (�#�%�! �����9-!0 "!��#��! ���� �&''�%��"��&,&!&�.# �����# �3�!��#��)� *(�%��#� �)�7 &��)���#i �)�8�!�*#���("#��#�-2�&!��!�"��(-��)��"!��#��/!(���(�%-!�� )����%�)*�-!-%�%%-# �� �+�! " &,&#$&) �/!��#�� $",&� ��# #/)�*# �.!��#���2 ���#�%�)��-����%%�����+"�#/$'�(�������#2�!��#�(�#�- ������ �)2671 Al-

!��:�� �&31�)!)!anan5�+4 '� !�/��'�*�#5 +4 '� !� !��2,��3!�3meyi isteyen

�)� ($%!)"5� �4#��lar1#�� )+�)#� bir ceza $!�&� � �4#+���� �!.�!(�#5� &�,�!�eden, ���&�((�� �'�� ����� ��� �!.�!(��� bir azap ile ��!- ���!"�3!�&��&8 � '1,�+�&���4+4 !4 �(�'!�+�#!�&1��!!����� !1�+�&�� 4.4!("43(4&.

��� �*"�#����!�#��,�%�2#���)�) (���)!)(�3� !�#����2,4 "435 onlar,

�)���,��+�/")&���(�&�#��)!)(���+e umarken72 �)��)!)(�3����tli ��&�&4z-

�-&� 3� !�#���2#43�&� 5� +���� �4#� '� �,� ������$+)#����)&"���#��smek

')&�(�+!��*��$#!�&��#���&�+����.��&� 3�+� �!"�+��� �3� �!��� �#�ilerini

��!- �("�3(�&873 �+#1� ��*&�#13!�&� ��#,�&� '$#).!�&� �$/)&)&8� Ticarette

��!�'�+!��"�3�)&��)�+�� �*"����� �*"���!���+#1�(4&��#���&���!���!����!-

$!")3()&8��#!�&1��!��(�#��2!����4#4#4# �,��1��!���)!)((�#�+�/")&���k-

lerken oradan inen �(�3� �!��yo �$!")3!�&�1&8�Bu nedenle bu durum Ad

�*"�#�#��!��("��(�"�!� �&� (�&�'(�/��$!�#�*���2!����,��1+!����!- edi-

len �)�+�� �*"�#in bu hasta!1/1#�� '���%� $!�)/)#)� �#�� � $#!�&� ���&��4+4 ��$+)((��$!"��1/1#1��434n�4&"� (���&. Zira ��!- olan kavimler

��#��� �4#��!��2#�� .1 "13'��$� (4&��#���&� ��,�+��)/&�"13!�& ve ayetler

daha ziyade �)#�� �� �(� .� "�3(�&. Bunun haricinde ayetlerin dikkat

.� "���/�� �4#��!�&1� ��� *�&�1&8� Bu ').!�&1#1� ��� ��!- 3� �!!�&�� $&(�+�� $+"� (��1&8

69 � 8��#�-!�E=BC6��)')���$%+�+5� ;����+���!�#�/�#��� ;�)�<� �*&�"1#1#��&(,�"�#!1� >1���&$#1�?�

��"�#(� ��#��!�"�'�<5���(�&#%�!�'�#$�%�$������(�%���/�%�$� �#��$�, Bayburt 2015, c. I, Sa+17�@5�s. 118.

70 � 8��9&-��D=CF6��� -��BC=AC6�$&�5��&#4�!4������' �, s. 51.

71 Fussilet 41/15-16.

72 � 8��� -��BC=AA-25.

73 � 8� - ��CF=C-8; ��"�#5���+�!���*����&��#, s. 240-241.

Page 14: KUR’AN’DA HELÂK OLAN KAVisamveri.org/pdfdrg/D04145/2017_5/2017_5_ERTUGRULR.pdf166 Y rd .Doç Resul E T UĞ L retribution folded and transformed merely in a form proportionate

177KUR’AN’DA HELÂK OLAN KAVİMLERDE SUÇ‐CEZA UYUMU ‐I‐

�#)5( ,)*�39�&�(�#"#+�0,-)1*)�.9+�3,(�,)1;)�.9+9�'$�"#�#"#.(#+�/#6i-)#+�(�2.�*)�.�,+)�.9+�/,/3�)�"�2.�+9;)�.9�2#�&�(�#00'()#.'�!#4��')#�,.�n-t9)9�,)�.�(�/#6')*';)#."'.A74 KurC�+C"���"�(�2*'+#�%#)#+ (�/9.%�+9+�:4#l-)'7'� #)'.0')'.(#+ /�./�.� 2#� 50'3#� (#)'*#)#.'� (1))�+9)9.A� ��./�.� .=4%5.9�G.8&#+�/�./�.H�6,(�;'""#0)'�%=.=)0=/=�,)�+>�/,7171+1+�;'""#0'+"#+�3�(9-�kavuran� .=4%5.� �+)�*9+�� %#)*#(0#"'.A75 �0'3#@� :+=+#�%#6')*#4� '.� ;e-kilde 6,(�;'""#0)'�#/#+>� =(#.#(��0�+76 demektir. �+)#.'+#�%#)#+)#.'�#4#+� 1�(�2*#�%#)#+�.=4%5.9+�/9$�09�"��%=+�&)�.9+��13%1+�;#(')"#�:+=+#�%e-6')*#4� '.� ;#(')"#� 6,(� ;'""#0)'� #/#+>� 3�(9-� (�21.�+>� 39(9-� /=-=.#+ ol-*1;01.A �"� (�2*'+#� %#)#+� $#)�(#0'+� '.� /9$�09� ,)�+� (5.'�>� %=))#> sopa, 0,(*�(�%' '� '+/�+9+� �;9+�� 6�.-�+>� #3'+�-�0)�0�+� ;#3��+)�*9+"�"9.A77 Bu, k� �)9(0�, ';(#+!#"#, ":2*#"# /9+9.�0�+9*�3�+� 1�(�2*'+�3�-09()a-.9+��13%1+� '.�!#4a"9..

G#)';*';�/�+�3')#.'+'�0,-)1*1+�$�3"�/9+��,)�+��)�+)�.��3�09.9*�3�-a-.�(�"#7') "#>�0,-)1*1�41)=*�2#� �/(9��)09+"��010� ')#!#()#.'�*�""i yap9B)�.>�*#.(#4)#.�'+;��#0*#(0#�(1))�+�.�(78 a)"�09!9�,31+�2#�#7)#+!#3#�3a-09.9*�3�-�+��"�(�v*'>��)"�09!9��4�-�')#�!#4�)�+"9.9)*9;)�."9.A Ahkaf 21-27. ayetle.'+"#� #)'.0')"'7'� %' '� (#+"')#.'+#� ",7.1� %#)#+� 2#� (��&� �������"������������������������)79 dedikleri 1)100�+�#/#+�;'""#0)'�.=4%5.)� &#)5( ,)*1;)�."9.A� 1�.=4%5., #+"�*)�.9+��%=2#+#+� ,3)1� ,/)1� '+/�n-)�.9�:3)#�/�21.*1;01.�(' /� �&)#3'+�31.0)�.9+"��/adece ,01."171�#2)#.'�%:.=+=.�,)*1;01.A�Yakalad979n9�4,. �!��3�(�)�3�+80 ve c# 5. (zorba) olan kavme 0� '�09+� 4,. �)�;*�/9>� .=4%5.9+� ,+)�.9� 4,. �!�� 3�(a)�39-�3#.)#� '.� #0*#/'+'� %:.=3,.14A� �90.�0)�.9+9�bozarak canlar9+9+� '/0#"'7'+'�yapan bu (�2*#�(�.;9� 1)10�"�� 0�2.9+9� ,413,.>�3�7*1.�3#.'+#�.=4%5.�%:+"#.iyor. �$0'.��#"'-�"1.*�)�.9+��.�7*#+>81 p#3%�* #.)#.'��4A��1"Cu �))�&C�� '$0'.�� �0*�()�� '0&�*� #"#+>82 ,+�� (�.;9 tuzak kuran bu kavim83

74 �(1*1;>�D�1.C�+C"���,-)1*/�)��:(=;E>�/A�PNRA 75 ��49.>��)*�)9)9��A���*"'>����#������'������>��/0�+ 1)@���#)'(-�1.����3A>�JRRL>���>�LJQ?��(1*1;>�

D�1.C�+C"���,-)1*/�)��:(=;E>�/A�PPJA 76 ��49.>�age, VIII, 54. 77 �/$#&5+8>��%���� �&�OOO?���49.>�age>�����>NL?���;�.��1.'��40=.(>����'����!$�$������%�������������&�

7. /A>��/0�+ 1)@��#+'� ,310���3A>�KIJL, s.138. 78 ��49.>�age>��>�MOO?��'*#+>� �!����� ���������, s. 237. 79 �&(5$�MOFKMA 80 �1�.��KOFJLIA 81 �<"�JJFNIA 82 �=C*'+<+�KLFLQA

Page 15: KUR’AN’DA HELÂK OLAN KAVisamveri.org/pdfdrg/D04145/2017_5/2017_5_ERTUGRULR.pdf166 Y rd .Doç Resul E T UĞ L retribution folded and transformed merely in a form proportionate

178 Yrd. Doç. Dr. Resul ERTUĞRUL

3�7*1.� 1)101+1+�014�79�/,+1!1+"��.�&*#0�3#.'+#��4� ��"16�. oldu-

lar>�3�7*1.� #()#"ikleri buluttan azap indi. .,��� �����%����%�'� ������%�ku'���%+/84

�"� (�2*'+#� ",7.1� %#)#+� 1)100�+� /5'(�: 39)"9.9*G;'*;#( !#4�/9� "��gelm';tir.85 Allah, �"���2*'D+'+� '.#3)#.'+#�(1)�()�.>�%:4)#.�2#�%:+=))#.�2#.*';0'.A� �*�� �+)�.�� 1+)�.� '.� $�3"�� /�7)�*�*9;09.A86 �5'+�0�� 2#�,)�3)�.�� ' .#0�+�4�.93)�� �(�.�(�3�.�09!939� 1)�*�*9;)�."9A� 1�+#"#+)#

9;9793)��%:4)#.'�alan>�/#/'3)#�"#�(1)�()�.9�-�0)�0�+ 39)"9.9*�')#�&#)5(e u7B.�*9;)�."9.A�

.����������������������"�����������������*���!����������������� ��� � �n-

sizli���#������&�( ���!���� �����%����������% ���!+/87 1�/:4)#.' sebebiy-

le '.� #3'+�&�/0�)979�,)�+�/�.C�3��3�(�)�+9-�"��3#.#�39(9)�+�(';'�%' '�,l-

dular.88

c. Semud Kavmi

�#*<"�(�2*'��'!�4�2#��# =(��.�/9+"�� 1)1+�+�2#�E�'!.F�"'3#��+9lan

3#."#�3�;�*9;09.A� 1� :)%#3#��3+9�4�*�+"���#"5'+-'��5)'&�H�5)'&D'+�;e-

hirleri) denilmektedir.89 �#*1"�0,-)1*1+1+�'6'+"#� 1)1+"171�)=(/�&a-

3�0�,+)�.9��))�&D0�+�14�()�;09.*9;�2#��4%9+� '.�0,-)1*�&�)'+#�%#0'.*';tir.

�)(#"#� '.�(#/'*�)=(/� '6'+"#�3�;�.(#+�"'7#.�(#/'*'+�/#$�&�0� '6'+"#�,l-

"171 �1.D�+D"�+� �+)�;9l*�(0�"9.A90 ��+�0)�.9na, (�3�)�.9� 3,+0�.�(� bu

"=+3�"�� # #"'� (�)*�� "=;=+!#/'� ')#� 3�-09()�.9� #2)#.'+'+� /�7)�*)979+��%=2#+#+�H'!.� &�)(991 &#.� 0=.)=� /�)'&� ';0#+� 3=4� 6#2'.'+!#� ,+)�.9+� 9/)�&9�'6'+� ��)'&�-#3%�* #.� %:+"#.')"'A��#2#�%' '� �.41)�.9� "eve talebiyle onu

/9(9;09."9. S,+1+"�� %:+"#.')*#/'+'� '/0#"'()#.'� "#2#3' hile ile kestiler.

�2=+erek 3�-09()�.9��)09�(�3��=/0=�(�3��#2)#.'�(,+�()�3�+9+�(,.(1/1+��

83 Hud 11/55. Haydi ������!�������� ������!��������)���������� �����&!��#�%��� %�+/83 ayetin bu

ifadesi, �"� (�2*'+#� �)"�09!9� '.� #)�+9+� %#)*#� /# # '+'� �69()�.� %:4=(*#(0#"'.A� �#+"')#.'+'+�"=+3�� 2#� �&'.#0)#.'+'� (1.0�.*�3�� %#)#+� -#3%�* #.)#.'+#� (1."1()�.9� 014�79+�*1(� ')'� ,)�.�k

(#+"')#.'+'�%:(0#+�'+#+�2#�014�7��"=;=.#+� '.��4�-�3�(�)�*9;09.A 84 �&(5$�NPGLPA 85 Fussilet 41/13.

86 (A��&(5$�NPGLPA 87 �C.5$�QGPP?��.;A��5((��PSGQA� 88 es-��.C> ')'+#+G*#;&1.� '.� &�/0�)9(09.A� #/-/�.8C@� "#)'>� �(9)� &�/0�/9� "#*#(0'.. Ebul-Fadl

�#*5)=""8+��1&�**#"� A��=(#..#*�#)-�9/.8� � +���+4<. H:A�QKKGKMKKI>���"��-�-Arab, Thk.

� "1))�&��)8�#)-�# 8.�2"A>��5.1D)-�#5.'$>���&'.#�KKKS>�!A������>�/A�LNMM>���.C5>�/�.C8D+'+�6,71)1"1.A���.C8>�6�.-9)9-�3#.#�39(9)*9;�"#*#(0'.A��)*�)9)9>������$��, VIII, 54.

89 Sancar, ��-��-������"��������������, s. 61.

90 (A��C.5$�QGQO-QP?��4/,3>��=++#01))�&>�/A�KJO-106.

91 �'!.�KOGRJ?��1�.��LPGKMK>�KMSA

Page 16: KUR’AN’DA HELÂK OLAN KAVisamveri.org/pdfdrg/D04145/2017_5/2017_5_ERTUGRULR.pdf166 Y rd .Doç Resul E T UĞ L retribution folded and transformed merely in a form proportionate

179KUR’AN’DA HELÂK OLAN KAVİMLERDE SUÇ‐CEZA UYUMU ‐I‐

�4%75*7:���%"!��7%�&(����-&"$+5��!�!�&#�+#�(:���,��&%#�(��)7*7��&#�,���(�3� "�)!#$�-�%� �7.�#� �!( %!$�*� &#�(�"� 03"*3:� �%#�(� !)�� 57"(�*$�-!'�%�%"4(#7"��**i#�(:��!$�*�%3"$�*��A��.�-�8�!%*!"�$�B��4%75*7:92 �.:� ��#! =!%� "�,$!%!%� "�%�!)!%�� .�(�(� ,�($�$�#�(!� 5�"#!%��� +-�(3l-

mala(3%�� (�1$�%� ��,�-!� "�)$�#�(!� )����!-#�� ��.�#�%�3(3#$�#�(393 ve ��.�%3%�,�(!#!5�5�"#!�)+0���.��+-�+%#+1+%���!(�!5�(�**!r. Nitekim ayette94 ��,�%!%�4#�7(7#757%7�!��������% >=�"�(+=%-%/"�*�? ifadesi devenin ba-��"#�(3%3� "3#30#�� �!0�rek, onu ��13(*�(�" !5"�%��-#� 4#�7($�k demek-tir.95 ��,�� %�)3#� "!� �+� 5�"!#��� �!.7)*7� 04"�"�#�3� !)�� ��$+�� "�,$!� �e -+(*#�(3%����!.7)*7�04"��"�l�3lar.96 �+0#�(3%��+-�+%��!(�"�(53#3"�&#�(�"���,�%!%���13(353%��denk ��#�%�"&("+%0��!(� )�)#��,����,�%!%�����"#�(3;%3%�"�)!#$�)!%����%"��!(�5�"!#�� �!.7)*7�04"�(�"� �#/" oldular.

el-�/)3$!=%!%� �4(757%�� �4(� Araf suresi 78. ayetindeki >���� �.�* 7$7=(-ra���*7? A��()3%*3�&%#�(3�-�"�#��3B� !����)!%��"! racfe, de-,�%!%�!5"�%���!#������k#�(3%3%�"3(3#�(�"�4#�7(7#$�)!��)%�)3%���03"�(�313�ses ,�� ��%3%3%� 03"$�)3� �)%�)3%��"!� �(�"�*#�(!%�� ����#� &#�(�"� "�%�i-)!%��%� 5!���*#!� )�()3%*3%3%�$�-��%� ��#�!1!� "&("+%0� )�stir. Ayetin de-,�$3%��"!�>�!.7)*7�04"�"�#�3#�(? ifadesi de d�,�%!%�4#7$7�!#���75757;%�� ����#� &#�(�"� �(�"�*)!.8� ��%)3.� �!(� 5�"!#��� -7.7)*7� �75$eleridir.97 ��-,�%#�(3%� �!.7)*7� 04"7'� "�#$�#�(3� �!�!� >��)!$!%?98 ##� =3%� 7"$7�"�(53)3%���04$�#*!#�(�"��� ��4#$���%��7-7"��!(�.!##�*�!0!%���757(7#�7;ler. Bu kavmin �#/"!�!0!%���$)�)+(�)!%!%�CE:��-�*!%�����0�%�-�(��)�r-mek an#�$3%����#�%�>��$��$�?��!!#!�!#��-�(#���!(��*$�"8��7$�7.��*$�"��%#�$3%��"!�>)�,,/?� �!!#!����&%#�(3%���,�-!�-�(��)�(!'�-�(#���!( etmele-(!%!� �*3(#�*$�"*��3(: Bu kavim de -�(#���!(� ��!'��7$�7.����%��.�'#�� �#/" ol$+5*+(. �!�!(#�� -&1(+#�%� bu kavm!%� $�%)+'#�(3, tevazunun )!$��)!�&#�%�*&'(�"#���-%3�)�,!-�-���75$75#�(�!(.

92 el-��/%28�el-��"#�����������+�-*����, I, 181-182. 93 <(/��G@GG-78, 91. 94 <(/��G@GG9���$)�IC@CE:��(5:��(�&1�%8����+��� ���)������('%'������$-��"���!�����%�, s. 25 95 ��7=#-�7)�-%� $�����%� /(!)�A4:�DIF� :B8���*���)����#!���+�- �%�8�� ":���+))�#/$��+ �m-

$����/(6%8��/(+=#-Fikr, 1399/1979, c. IV, s. 90-IC9��#$�#3#38����&��, VIII, 479. 96 <(/��G@GH: 97 el-��/%28�el-��"#� ���������+�-*����, I, 179. 98 /)!$2%8�*�,5�%8�"+5�,�. �-,�%#�(3%��!.7)*7�04"$�)!�,���41)7�7.�(��-�(��-�'35$�)3��%#�$#�(3;

%����#!(:��)�� /%28��)����#�8�CHG9���.3(8����&��, III, 572.

Page 17: KUR’AN’DA HELÂK OLAN KAVisamveri.org/pdfdrg/D04145/2017_5/2017_5_ERTUGRULR.pdf166 Y rd .Doç Resul E T UĞ L retribution folded and transformed merely in a form proportionate

180 Yrd. Doç. Dr. Resul ERTUĞRUL

9%����2 �%0"0-�.0%�0 �%5#��;�("��"�4%8�'� �%��<�0 0�0"0��$'0)���)�*� ��&'�6:99 � / ($(� 7&�:+:&' ,$($(� , � �$� )&�(� �+%���8&�+6(�� , s-lenmeleri de )(&�+6(�# &2%$($(�%)+%.(3��$+�, ,& �)&'�,6(6�,�4&��6>100

9�4$��&�+��+5#" �%0"4+�%�"�'����%�#%�("-&�&�1"��%�����5#nlar, �.0 ���� ��*)�" �%0" -�."�*�$ (�� ��0� �%0 �(%( -1$ �% ���� # �u �%6:101 Hayvan6(�����%&�+6(6�%esere%�7&�:+ (�%�/$';�#�0/�(&�+6(��0�46��&-6(���ezilen ot gibi oldular. D�4&�+�� .,-�&6%&��( 8 �/ �1 /%�$3$(� 102 kayalar-dan ":/ (&$ evler yontanlar,103 % (�$& +$($� ":/ (� � #$,, --$%& +$� ,:%9?netin 0)4.( o&�.4.��$+��(��=� ,���#��36%�+&�+% (�%)+%.(3�.4.&-.&. bir , , �0�%�&�(�6&�+>104

�1>� �.,�A0�� '.#�& ! -� � + %� &&�#A6� �36%3�� "7+' %� $,- 0 (��,+2$&)4.&&�+6Andan bir grubun da 06&�6+6'�$& �� 1�&�(�6+6&�646��$&�$+$&'$8?tir.105 � '.�A.(� %7+&:4:� #$��0 - tercih etmeleri106 ve "71& +$($� �36�6, �0�6(&�-6�6 mu�$1 0$� D'.�,6+�E107 "7+�:%& +$� #�&� � 0)%� ,�0'�&�+6 ve m�( (�%7+�)&'�&�+6�, � �$0& , 8$'8 4$(�68646�$& � 1�&�(�6+6&�6&�+. �70&e-� � '�( /$� %7+&:%� � ("$� �$+� '���$� � 1�� $& � %�+86&6%� �.&'.8-ur. Onlar #�%%6(��%$ B���0"0$ �(%(%larken kendi �%�"� *0 �0%0! -�%$0)�%!�2'�: 108 $!�� ,$� � � 06l�6+6'6(� 3�+*'�,6(6� ��%6*� "7+ 'em 0& � $+-$��-&�(�6+60)+>�B%'0�5"�*�% �%�"��"�� �!�*��4- �%�*�''�5"�����2��&0"��"*�%�0!�1%��� �� �%6:109 $!�� ,$�� �� / 0 �$8% (� �,)(.�.(���(�,6&�%$�);�0�+�6m-,61� �6+�%6&�6;� ,.3.� $8& 0 (� (" && (' �$ / � �0�%&�+6(6� %estikleri $3$(�%�&%'�0��":3�0 -$+ ' �$0, �)(&�+����0�+�6',61��6+�%6&�6�/ ��0�4��%�l-%�'��6&�+> � / 0 � :3� ":(� -�#�'':&� � ' 0$*� 7&�:+ (& + � �1>� �2&$#�0.+�.(.1��� :3� ":(���#�� 0�8�06(;� ,)(+�� # &2% olacaks6(61� � �$>110 G7?

99 ��' +�JICGN<�� / 0$��$+�%$8$�7&�:+�:4:�#�&� ��$4 +& +$($(�+61�,6�$& )&�.4.�$3$(�# *,$( �($,* -�

�$&�$>� ��#'.�� �>� �' +� 1-��'�#8 +5� DIKL-538), el-��22,� 7�" ��,��� ��),!���8'-Tenzil ve 7�*3"�8 -��,)/ �/�(�3��8'-��8)/ ;���#%>=� 8-� 0#���$&� #' �� ��.&' /�9�- 8-� 0#� &5��.#�m-' ���.@�//$�;��$02�=�� %- � -:A&-@ �5%2(;FIFMCF998, II, 466.

100 8-� (%5-$;���),(8 -��*,"�/��,��8 -�(%8,"���8 -�(%8,", VIII, 442. 101 Kamer 54/31. 102 �%>��.�+2�GKCFIN> 103 Bk. Hicr 15/82. 104 Bk. Hicr 15/83. 105 ��%�+��GCJJ<��$,2�ICFJH> 106 Fussilet 41/17. 107 �,+2�FLCJN>��,! #2(5;��4�%��,', s. 128. 108 Z2+$02-�JFCII> 109 �2+$02-�JFCIJ> 110 �9��FFCKJ>

Page 18: KUR’AN’DA HELÂK OLAN KAVisamveri.org/pdfdrg/D04145/2017_5/2017_5_ERTUGRULR.pdf166 Y rd .Doç Resul E T UĞ L retribution folded and transformed merely in a form proportionate

181KUR’AN’DA HELÂK OLAN KAVİMLERDE SUÇ‐CEZA UYUMU ‐I‐

'6&7 (�(�$� �4�))�!"�'� +� �%!*$�*!"�'2 ��+� #*��-�(�$� ,%! ���nlerin

��'�"�'�!%$*4�'�!%$"�'�"�,��$�����'�))�4���)"�!�����!)�'9111

Yasin suresinde de112 �(�.�*:"-karyenin >4���'��"!2$2$?, 6/6$�6(6�"���()�!"�$�$ �!� �"/�,�7 �'�2$��$ 4��'�$ *-�02$��$ ��"�$ ���#2 ��$"e-

memeleri, ,%0*$ /�0'2,� !*"�! )2!�#�"�'2 sebebiyle )�! ��' /20"2!"�,

,6!(�! �'�!�$("2 (�("� ��".! edilmeleri a$"�)2"#�!)��2'9 �$(�$"�' $�(2"�6$���4"�'"�'(�%)6rden ��".!e *0'�rlar9""��:2$�#�$�)�))�0��6�6+��$�' �,��:$�!�'42!*""�$#�"�'2$�)��esinde Haktan gelen bela ile Hakka

!�'42(�'��"���!"�'�'��k(�,%$"�'2+��$�' �"�'���'�$��(3$6ver#�4)�'.

�.!!� (*'esi 5. ayette ��#*� !�+#� �-�2$"�'2$2$ ).02,� �"� ��".!

���"��!"�'� (3,"�$�,%'9 �.02,�, )*0,.$ !3!6$��$ )6'�,�$ bir isim olup

tu0,�$ ���$ �$(�$"�'2 ��-�"�$�2'#�! �/�$ ��'�)2�2 )�'��2$��$ ��+'�,�(%!*"�$ )*0,�$ ����� ��' )����) !*++�)�$� ����� �)#�!)���'9 Bu ayette

�6#"� % 4�!�"�� �6-�$"�$#�4)�' !�7 ).02,� ��# ��#*� !�+#�$� ��".!

eden kuvveti, hem de bu kavmin ��".!ine (���& %"�$ )�+'2 �,$2 �$��ifade etmektedir. ���� � ��� �� ������� ��� ��� ����� ��� �� 5���$�0��'�+n�+��&/'/����7�'�+��bir tabiat kuvvetiyle ���(� ������26��*4�!�"��).02,� �$(�$7 ).02,�)����)!*++�)� �"� ��-�"�$�2'2"2,%r.113 �.02,�7 (�( (2$2'"�'2$2 �4�$ !%'!*$/ ��'(�( >(�,��? �$"�#2$� �� ��"#�!)���'9114 ��#*� !�+#� )*0,�$�� (2$2'2�4)2k"�'2+���!!�!*"�!"�'2$2)2!��2!"�'2����%$"�'�)����))�$,6!(�"�$(�(����-�!�."�#�$(2$2'"�'2$2�4#24)2'.

��#*� !�+#�$�$ !%'!*$/ ��' (�("� ��".! ���"��0� �6$ %')�,� /2!�$manzara ;��-,�,�+#� �-< >%�6$6$-�""�)�)115 4�!"�$�� )�(+�'���"#�4)�'9 Zira sergiledikleri kibir ,6-6$��$�"/�")2�2�*ruma �646'6"�6"�'9 ���.����%������$&�!+�+��!+�&�������+-�%��-,&�������-��!��1�5�)���zden

��!���"�����+�$&���*+'3�8�"+�9���#����!�����'�� �)+����!�"� +��+��%�����������)�����/-�/-���$!$'26116 diyerek &�,��#��'�*,#�,2!�'���3'�$"�' /e-

"�4!�"�'�$�$�6,606$6(�'��"�,�'�!��+�,�3"�6'#�!%$*(*$���/�,�r-

)2"�'2$2$ (�(�$� ��$"�,�& �/"�'�$��$ �$ ������)� +� /2"�2$� *,#*4"�r-

�2'9117 Allah:2$�"/�(�$���$"�#eyenler ileri �)2"�$�$!3)6$6$ (Kudar ibn

111 Fussilet 41/20-21.

112 5�����"������ "��!�� ��%��� /'�!���� 8����!+� ��'�����+!���� �)��9� �,�#��� ��)��!� �!�$� ����!�����2�����!����������*�����2����������!�$�)���!�"�"����$2��!������",�/ ���##���!26�>�.(1$BD=AE-29).

113 �-)6'!7�$!4����)+"+������/!�"������#��!, s.93-94; �$!4��4+����������%!����!+, II, 368.

114 ��#�$7 �)�����(�����$��!, s. 548.

115 �5� @@=DD9 ��-,�� '�-�" '6(+�, %"#�!7 �$(�$"�'2$ �3-6$��$ ��0�'(�- +� �"/�! ��' !onuma

�64#�!�$"�#"�'2+�'�2'9��#��4�'17��--(�7 7A@C8�(���.$17�/�!��(#, s. 281.

116 Kamer 54/24.

117 �!9��#(F@=@@-14.

Page 19: KUR’AN’DA HELÂK OLAN KAVisamveri.org/pdfdrg/D04145/2017_5/2017_5_ERTUGRULR.pdf166 Y rd .Doç Resul E T UĞ L retribution folded and transformed merely in a form proportionate

182 Yrd. Doç. Dr. Resul ERTUĞRUL

Salif) ��,����"��*��*,�� �* . O����-��������"������� ���(������� �����z-

�*��*�"������� "������#,�� �* .118

K�%��� *� %��"� ��� %��"*)*� �$�� ��� ������� ���� ����%�""�� ��!!����119

Semud kavmi, ��(���!����tmedikleri yerden gelen bela ile ���'� edildi-

�� 0�����+$-��-��� ���$�� ������ *��� #%��a�*. S����

-"-���#��� ����� "�%��(*��� !��#( ��%����� �� ����# 2��2������a-

"*�����*!!��� *��� � ����'%���������#�����s*.� �#��� *���� �����kmetler

�� *��* �*)*�*�, her b� ����%*����&�����%�"*�*&*���������� �%+�-���$���+1�����������������)�����,## #������#���!* �� ��"�)��� 0���!*������� e-

dilen her bir ibadet bizim �( �-�%��*&*�� ������ �� � %+�-�-� �)�"iyorsa

��%����� ��*!!��� *������&�����%�"*�*&*������� ��,�* %+��� ���� ��,�� �t-

mektedir.

�# 2��.��*!!��� �%��#%���"���#��� *�����'�����$��(+�-,-�-�������*rken,

%�,�%���"���#��� ��*! � �����!���$� �����!"����"��$��������rdan ders

almayan�� *��!��#�#�����(+�-,������)*�*�$# �#�����"��* 0 Tarihte ���'����� #&�����*,� "���#��� ibret na&� *%��� �+&������(i-

ril��)�nde g-����� *�*� ,����� ������&�land* *����,������ ��� �!*�da il���(�b�)���"*�� .� ���&� ����� sezinlenmektedir. ���"�� "����".� �'���"*�� �+z-

����)�.� '������+&- ����� ��!��*���%����� �����+ �� ,����� �����"��* 0�Al-

���2���� ,*� ��,����* *� !�$�,��(���� ���#� �-(lerin ��&��� �� � ��,����* *!*�sezinlenmektedir.

���' .�"�����,*���"���#��� *����������(���%�"� ����� �!���������%*���i-

)� � ������ ��� �� ��� � $�� ���� *� ��� "�"����%� ��� ������� �+"- ��� �� � �t-

kendir. ��'� olan kavimlerin ���'� sebebini bel� "����%�"�� ��!*��!��e-

bi, ���'� �������$�����������*� ��� ���ortaya koyar. D�)� ���$���� �����+&�l������!�*���� �,��������#�#����*)*��(������� �����*�������"����!�������� ���!* ��� 0���$�mlerin ���'�inde ortak sebepler bulunabilmektedir.

Ancak bir kavmin h��'�������!*��!����������!����!�����"- -nden bir be-

layla ���'� ���#,.� ���'���� ,����� �� "���#�#� ��)� �� �n���� �%* ��3+���(*�����-���*����+ ����%����������,"�r. -���������%�!�!*��� �)�����a-

$���� ��� %�,��*��� *� %� �� ����� "����"� �#v$�"�� ������ ������ !#(�� *��

���#%�#�#�����!����&����� �����#��+��� ��,tir.

118 �&* .�������, VIII, s. 479.

119 �0��� �47395/��#� '�5834680

Page 20: KUR’AN’DA HELÂK OLAN KAVisamveri.org/pdfdrg/D04145/2017_5/2017_5_ERTUGRULR.pdf166 Y rd .Doç Resul E T UĞ L retribution folded and transformed merely in a form proportionate

183KUR’AN’DA HELÂK OLAN KAVİMLERDE SUÇ‐CEZA UYUMU ‐I‐

���*��������&��������� ��������"��*������(��������������� �����*����&�&�� !����(�����+�bir taraftan bilim-������������ "�� �!�� �&����&rken,

��%��� ��������� ������� $*�*������ derinliklerine !� �����������&rlar.

H��#� olan kavimlerin ���#����� �� ���������'�*�*������� �����&���!a-

�&�& ��*�� '"����kle maddi ������ �� �!���� !*���� *��������� '"�*��*����&��� �(��������dir. ���� ��� ������ ������������ ����(��(� ��������&���������!&� $��� ��%���� �� �� �'�*������� �� '"���kle aile hay��&�&�� �"����(������&+� �� ���&� ��!���$�� ��������� ������� ����������� ��%�(��!�� �(�a-

���&+���������������"��%�+��*������$&��&��&%&, silahlanma !��&(&�ve �'�*���

�� ���������� ��������!��������'rkemli �������������$*�*�� ��� ��� gibi

ya �(�!� �(�!������(���*�*�����������, ���&�������!��������������$�����%���������%���� �� ��������!&�&��a-

yaca%&������������%� anda c������'"�*��*��furyas&�&�, ����&��� �rmadan

'��������������+��������*�����������&�&�!����� ��������%�����$�%�����'z-

������$&��&, Toplumun temeli olan ailenin $'������ ��� nesillerinin yok

�������� �������� �(���&���!&�&����%&�&��'���������. "��������������������������������� ����� !�����������������������������e��������������������������������������������������������������������r-����� #�(Nahl 16/26). ���������������%!��&����������������������u-

���&������������������, ����������-&��!�(��&%&� ����* �!��!���&(����!�����)���� ������� ������������ ��e%�����������!��������%�� �$��� ���#�

����%���� �*(*��*� �� ������ �������� ��!�������� �'������� �������� ��(������,��� ��������������!��&����"������������%��� �����������!�����n-

�&%&�&� ��&�� �������� de fark edemedikleri bir yerden gelen, dizlerinin

�%&�&�$'"���������$� ������������#� oldular.

���-��+����������&������(��&�������!��� �������� ��������������#��m-

����������������������&r. Top������&�&�&���������+�'��������!�������y-

��� �����������������%������(&!���#������+� ������!������� ������!�t-

����� ������!��������!���������&����&�����!��$&���&�� ����������$'�*n�*!*�'���!����� $'"*����� *������� �� ���������&�&�� ������%���� (���������r-

��������������&����. ����!����� ������ ���*�*����!��%&������&� �k-

lenenleri�� �"�����& ise, bir toplumun bo"�����&������ ���� ��&��&�, ���-��-���&�����������"���&�&��!���(�����, ����%��������+�'"���(�����!����� �� �� ���������&������$���$��&(�����p������&��$'���!���%�� �������&�,�

Page 21: KUR’AN’DA HELÂK OLAN KAVisamveri.org/pdfdrg/D04145/2017_5/2017_5_ERTUGRULR.pdf166 Y rd .Doç Resul E T UĞ L retribution folded and transformed merely in a form proportionate

184 Yrd. Doç. Dr. Resul ERTUĞRUL

Kaynakçael‐Affânî, Seyyid Huseyn, el-Cezâu min Cinsi’l-‘Amel, I‐II, 2. Bsk., Kahire:Mektebetü İbn Teymiye 1417/1996.Akar, Muhlis, Kur’an‐ı Kerime Göre Toplumların Helâk Oluş Sebeplerive Şekilleri (Yayımlanmamış doktora tezi), Marmara Üniversitesi SBE, İs‐tanbul 1986.Bayer, İsmail, “Kur’ân Üslubunda Kesitler Arası Bağlantılar Nûh Kıs‐sası Örneği”, JASS, no: 60, Autumn II, 2017.Cora, Mustafa, Kur’an’da Âd Kavmi, Samsun 2013.Çimen, Abdullah Emin, Niçin Helâk Oldular –Kur’ân-ı Kerîm’de HelâkKavramı-, İzmir: Akademi Yay. 2008.Durmuş, İsmail, “İstidrac”, DİA, İstanbul: TDV Yay., 2001.Erdoğan, Suat, Kur’an ve Sünnet Işığında Suç-Ceza Uygunluğu (Müna-sebet), , İstanbul: Süleymaniye Vakfı Yay. 2014.Fazlurrahman, Ana Konularıyla Kur’an, trc. Alparslan Açıkgenç, An‐kara: Ankara Okulu Yayınları, 1996.İbn Fâris, Ebü’l‐Hüseyn Ahmed (ö. 395), Mu‘cemü Mekâyisi’l-Luğa,Thk. Abdusselâm Muhammed Hârûn, Dâru’l‐Fikr, 1399/1979.İbn Manzûr, Ebul‐Fadl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem el‐Mısrî(ö. 711/1311), Lisânu’l-Arab, Thk. Abdullah Alî el‐Kebîr vd., Kahire:Dâru’l‐Meârif, 1119.İsfehânî, Râgıp, Müfredâtu Elfâzi’l-Kur’ân, tahk.: Safvân Adnân Dâvûdî,2. bs., Beyrut: Daru’l‐Kalem, 1997.Kurtubî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekr (ö.671/1272), el-Câmi‘u li Ahkâmi’l-Kur’ân ve’l-Mubeyyin lemâ Tedamme-nehû mine’s-Sünneti ve Âyi’l-Furkân, Thk. ‘Abdullâh b. ‘Abdulmuhsin et‐Türkî, Beyrut: Müessesetü’r‐Risâle, 1427/2006.Okumuş, Ejder, “Kur’an’da Toplumsal Çöküş”, Diyanet İlmi DergiKur’an Özel Sayısı, 3. Bsk., Ankara: DİB Yay., 2015.Özsoy, Ömer, Sünnetullah Bir Kur’an İfadesinin Kavramlaşması, An‐kara: Fecr Yayınevi, 1999.Öztürk, Yaşar Nuri, Kur’an’ın Temel Kavramları, 26. bs., İstanbul: YeniBoyut Yay., 2014.

Page 22: KUR’AN’DA HELÂK OLAN KAVisamveri.org/pdfdrg/D04145/2017_5/2017_5_ERTUGRULR.pdf166 Y rd .Doç Resul E T UĞ L retribution folded and transformed merely in a form proportionate

185KUR’AN’DA HELÂK OLAN KAVİMLERDE SUÇ‐CEZA UYUMU ‐I‐

———‐, Kur’an Açısından Küresel Afetler, 7. bs., İstanbul: Yeni BoyutYay., 2013.Polat, Murat, İslam Ceza Hukukunda Suç ve Ceza Arasındaki Denge (Ya‐yımlanmamış Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi SBE, Erzurum 2015.er‐Râzî, Fahruddîn Muhammed (ö. 606/1209), et-Tefsîru’l-Kebîr, Beyrut:Dâru’l‐Fikr, 1401/1981. Sancar, Cemalettin, Kur’an’da Helâk Olan Kavimler (YayımlanmamışDoktora Tezi), Selçuk Üniversitesi SBE, Konya 1996.eş‐Şenkîti, Muhammed el‐Emîn b. Muhammed el‐Muhtâr el‐Ceknî(1325‐1393 h.), Edvâu’l-Beyân fî Îdâhi’l-Kur’âni bi’l-Kur’ân, Mekke: DâruÂlemi’l‐Fevâid, ts.Topyay, Yusuf, “Vahiy Geleneğinde “Ruh” kavramının Artzamanlı (Dı‐achronıc) Semantik İncelemesi”, Bayburt Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Der-gisi, Bayburt 2015, c. I, Sayı: 1.Yazır, Elmalılı M. Hamdi, Hak Dîni Kur’an Dili, İstanbul: Çelik‐Şura Yay.,1993.Yıldırım, Adem, Kur’an‐Sünnet Işığında Cezanın Amacı (Yayınlanmamışdoktora tezi), İstanbul Üniversitesi SBE, İstanbul 2013.Zamahşerî, Mahmud b. Ömer (467‐538), el-Keşşâf ‘an Hakâiki Ğevâ-midi’t-Tenzil ve ‘Uyûni’l-Ekâvîl fî Vucûhi’t-Te’vîl, Tahkik ve Ta‘lîk: eş‐ŞeyhÂdil Ahmed Abdulmevcûd‐eş‐Şeyh Alî Muhammed Mu‘avvid, Riyâd: Mek‐tebetü’l‐‘Abîkân, 1418/1998.

Page 23: KUR’AN’DA HELÂK OLAN KAVisamveri.org/pdfdrg/D04145/2017_5/2017_5_ERTUGRULR.pdf166 Y rd .Doç Resul E T UĞ L retribution folded and transformed merely in a form proportionate

186 Bayburt Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi

Page 24: KUR’AN’DA HELÂK OLAN KAVisamveri.org/pdfdrg/D04145/2017_5/2017_5_ERTUGRULR.pdf166 Y rd .Doç Resul E T UĞ L retribution folded and transformed merely in a form proportionate

187Bayburt Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi Yayın İlkeleri

Bayburt Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi Yayın İlkeleriBayburt Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, ulusal ve uluslararası1 düzeyde bilimsel niteliklere sahip çalışmaları yayımlamak suretiyleilahiyat ve sosyal bilimler alanına katkı sağlamayı hedefler.Bayburt Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, yılda iki (sayı) kez ya‐2 yımlanan hakemli bir dergidir.Derginin yayın dili Türkçe’dir, ancak Türkçe özet verilerek yabancı3 dildeki bilimsel makaleler de yayımlanabilir.Makalenin toplam 200 kelimeyi geçmeyecek şekilde İngilizce ve4 Türkçe özeti metnin başına eklenmeli, İngilizce özet verilirkenmakalenin İngilizce tam başlığı da özetin üstünde belirtilmelidir.Ayrıca 5 kelimeyi geçmeyecek şekilde anahtar kelimeler, hem İngilizcehem de Türkçe olarak ifade edilmelidir.Dergiye gönderilen yazıların yayınlanma hakkı, Bayburt Üniversitesi5 İlahiyat Fakültesi Dergisi Yayın Kurulu’na aittir. Dergide yer alan yazıların telif hakkı saklı olup, yazılar kaynak göste‐6 rilmeden kısmen veya tamamen iktibas edilemez.Dergide yayımlanacak makaleler, öncelikle kendi alanlarına uygun7 araştırma yöntemleri kullanılarak hazırlanmış özgün ve akademikçalışmalar olmalıdır. Ayrıca bilimsel alana katkı niteliğindeki çeviriler,kitap tanıtım, eleştiri ve değerlendirmeleri de kabul edilir. Yayımlanması istenen yazılar, sistem üzerinden “ekli word belgesi”8 şeklinde gönderilmelidir.Dergiye gönderilen çalışmalar başka bir yerde yayımlanmış veya ya‐9 yımlanmak üzere gönderilmiş olmamalıdır.Gönderilen yazılar resim, şekil, harita vb. ekleri de dâhil olmak üzere10 25 dergi sayfasını (8.000 kelime) aşmamalıdır.Yayınlanması talebiyle Dergi’ye gönderilen yazıların şekil ve içerik11 yönünden ön incelemesi , Bayburt Üniversitesi İlahiyat FakültesiDergisi Yayın Kurulu tarafından yapılır. Bu inceleme sonucunda Kurul,yazıların hakemlenip hakemlenmeyeceği konusunda karar verir. Ha‐kemlenmesine gerek görülmeyen yazılar, Kurul tarafından reddedilir.

Page 25: KUR’AN’DA HELÂK OLAN KAVisamveri.org/pdfdrg/D04145/2017_5/2017_5_ERTUGRULR.pdf166 Y rd .Doç Resul E T UĞ L retribution folded and transformed merely in a form proportionate

188 Bayburt Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi

Hakemlenmesi yönünde karar verilen yazılar ise ilk aşamada ikihakem görüşüne arz edilir. (Çeviriler, orijinal metinleriyle birlikte ha‐kemlere gönderilir.)a) Her iki hakem de “yayınlanamaz” raporu verirse, yazı yayınlan‐maz.b) İki hakemden biri “yayınlanır” raporu verirse veya Yayın Kuruluhakem raporlarını yeterli görmezse, üçüncü bir hakemin görüşünebaşvurur. Gelen rapora göre kararı Yayın Kurulu verir. (Gerekligörüldüğü takdirde Bayburt Üniversitesi İlahiyat Fakültesi DergisiYayın Kurulu üçüncü hakeme başvurmaksızın nihai kararı vermehakkına sahiptir.c) Hakemlerden bir veya ikisi “düzeltmelerden sonra yayınlanabilir”raporu verirse, yazı gerekli düzeltmeleri yapması için yazarageri gönderilir ve düzeltmelerden sonra gelen haliyle makale,gerekirse, nihai değerlendirmeyi almak için tekrar ilgilihakemin/hakemlerin görüşüne sunulur. d) Onaylanan makaleler Bayburt Üniversitesi İlahiyat FakültesiDergisi formatına uygun hale getirilmesi için yazara gönderilir. e) Yayın kurulu Dergi’nin görünüm ve üslup bütünlüğünü teminamacıyla yazılarda imla vs. ile ilgili küçük değişiklikler yapmahakkına sahiptir. f) Nihai versiyonlar son okumaya tabi tutulur ve yayına hazırlanır.Dergiye gönderilen yazıların yayımlanıp yayınlanmayacağına en geç12 üç ay içerisinde karar verilir ve çalışma sahibi konu hakkında bilgi‐lendirilir. Sayı hakemlerinin isimleri derginin ilgili sayısında yer alır. 13 Bir sayıda aynı yazara ait (telif/çeviri) en fazla iki çalışma yayımlana‐14 bilir.Yayımlanan makaleler için yazara telif ücreti ödenmez. Yayımlanan15 çalışmanın dil, üslup ve muhteva yönünden bilimsel ve hukuki hertürlü sorumluluğu yazar(lar)ına ait olup Yayın Kurulu’nu bağlamaz.Burada belirtilmeyen hususlarda karar yetkisi, Bayburt Üniversitesi16 İlahiyat Fakültesi Dergisi Yayın Kurulu’na aittir.

Page 26: KUR’AN’DA HELÂK OLAN KAVisamveri.org/pdfdrg/D04145/2017_5/2017_5_ERTUGRULR.pdf166 Y rd .Doç Resul E T UĞ L retribution folded and transformed merely in a form proportionate

189Bayburt Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi Yayın İlkeleri

Yazım İlke Ve KurallarıDergimize gönderilen yazılar, PC Microsoft Word (en az office 20031 sürüm.) programında yazılmalı veya bu programa uyarlanarak gön‐derilmelidir. Gönderilen yazılar bütün ekleriyle birlikte dergi formatında25 sayfayı geçmemelidir. Çalışmalarda TDV İslam Ansiklopedisi’nin (DİA) imlâ kaideleri esas2 alınır. Dipnot kullanımında yararlanılan kaynaklar ilk geçtiği yerdetam künyesi ile sonraki yerlerde ise uygun biçimde kısaltılarakverilmeli ve ayrıca çalışmanın sonuna kaynak gösterimine uygunolarak kaynakça eklenmelidir. Çeviri, sadeleştirme ve transkripsiyon yazılarına orijinal metinlerin3 fotokopileri eklenmelidir. Ayrıca kitap tanıtım ve değerlendirmelerinekitap kapak resmi JPEG formatında eklenmelidir.Sayfa düzeni: A4 boyutunda, kenar boşlukları soldan 4,5 cm, sağdan4 4.5 cm, üstten 5,4 cm, alttan 5,4 cm şeklinde ayarlanmalıdır.Yazı biçimi: Palatino Linotype (ana metin: 10, dipnot: 8 punto); satır5 aralığı: tam, değer: 14 nk; paragraf aralığı: önce: 0 nk; sonra: 3 nk;Arapça metinlerde Traditional Arabic yazı tipi kullanılmalıdır. Dergiye gönderilen yazıların hacmi kaynakça ve dipnotlarla birlikte6 8.000 kelimeyi geçmemelidir.Varsa yazıdaki tablo, grafik, resim vb. nesnelerin sayfa düzeni genişliği7 olan 12 cm ebadını aşmamalıdır. Kaynakça yazarın soyadına göre alfabetik olarak düzenlenmelidir. 8 Dipnotlar sayfa altında sıralı numara sistemine göre düzenlenmeli ve9 aşağıda belirtilen kaynak gösterme usullerine uyulmalıdır: Kitap (yayımlanmış eser): Yazar(lar)ın ad ve soyadı, eser adı (italik),1 (çeviri ise çevirenin, tahkikli ise tahkik edenin, sadeleştirme ise sade‐leştirenin, edisyon ise editörün veya hazırlayanın adı soyadı), baskıyeri: yayınevi, (varsa) kaçıncı baskı olduğu, tarihi, cildi, sayfası. Tek yazarlı: Halil İbrahim Bulut, Şîa’da Usulî Farklılaşma Süreci ve2 Şeyh Müfîd, İstanbul: Yeni Akademi Yay., 2005, s. 15.

Page 27: KUR’AN’DA HELÂK OLAN KAVisamveri.org/pdfdrg/D04145/2017_5/2017_5_ERTUGRULR.pdf166 Y rd .Doç Resul E T UĞ L retribution folded and transformed merely in a form proportionate

190 Bayburt Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi

Çok yazarlı: İsmail E. Erunsal v.dğr., İlahiyat Fakülteleri Tezler Katalo‐3 ğu‐1, İstanbul: İSAM Yay., 2008, s. 52. Çeviri: Francis Dvornik, Konsiller Tarihi, İznik’ten II. Vatikan’a, çev.4 Mehmet Aydın, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay., 1990, s. 21. Tez örnek: İsmail Akyüz, Türkiye’de Muhafazakar Yardım Kuruluşları,5 (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Sakarya Üniversitesi Sosyal Bi‐limler Enstitüsü, Sakarya 2008, s. 45. Yazma eser: Yazar adı, eser adı (italik), kütüphanesi, varsa kütüphane6 bölümü, kayıt numarası, varak numarası. Örnek: Neccarzade RızâeddinMustafa b. Ali en‐Nakşibendî, Risâle fi beyâni’l‐i’tikâdât ve’l‐ahlâkve’l‐amel, Süleymaniye Ktp., A. Tekelioğlu, nr. 85, vr. 19a. Makale: Yazar adı soyadı, makale adı (tırnak içinde), dergi veya eser7 adı (italik), çeviri ise çevirenin adı soyadı, baskı yeri: yayınevi, tarihi,cildi, sayısı, sayfası. (Kaynakçada makalenin geçtiği sayfa aralığı) Telif makale örnek: İbrahim Çapak, “Aristoteles, Stoacılar ve İbn8 Rüşd’ün Kıyasa Bakışı”, Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi,2009, sayı: 19, s. 47. Çeviri makale örnek: Fritz Meier, “Horasan ve Klâsik Tasavvufun9 Sonu”, çev. Ramazan Muslu, Tasavvuf: İlmî ve Akademik AraştırmaDergisi, 2004, cilt: V, sayı: 13, s. 443. Yayımlanmış sempozyum bildirileri, ansiklopedi maddeleri ve kitapta10 bölümler makalelerin kaynak gösteriliş düzeniyle aynı olmalıdır.Dipnotlarda kullanılan kaynak ilk geçtiği yerde yukarıdaki şekilde11 tam künye ile verilmelidir. İkinci defa gösterilen aynı kaynak için;yazarın soyadı veya meşhur adı, eserin kısa adı, birden çok cilt varsacildi ve sayfa numarası yazılır. Örnek: Gazzâlî, İhyâu ulûmi’d‐dîn, II,21. Arapça eser isimlerinde, birinci kelimenin ve özel isimlerin baş harfleri12 büyük, diğerleri küçük harflerle yazılmalıdır. Birden çok yazarı ve ha‐zırlayanı olan eserlerde her şahıs isminden sonra virgül konmalıdır.Ayetler italik karakterle yazılmalı, referansı (sûre adı sûre no/âyet13 no) sırasına göre verilmelidir. Örnek: el‐Bakara 2/10.

Page 28: KUR’AN’DA HELÂK OLAN KAVisamveri.org/pdfdrg/D04145/2017_5/2017_5_ERTUGRULR.pdf166 Y rd .Doç Resul E T UĞ L retribution folded and transformed merely in a form proportionate

191Bayburt Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi Yayın İlkeleri

Hadis kitaplarında, ilgili eserin hadis alanında meşhur olan referans14 yöntemi kullanılmalıdır. Örnek: Buharî, “İman”, 1. İnternet kaynaklarında yararlanıldığı tarih belirtilmelidir. Örnek:15 http://web.bayburt.edu.tr/.../Rapor.pdf (01.04.2013). Dergimizde kullanılan bazı genel kısaltmalarAdı geçen eser : ageAdı geçen makale : agmAleyhi’s‐selam : (s)Araştırma Görevlisi : Ar. Gör.Aynı müellif : a.mlf.Bakınız : bk.Baskı : bs.Celle celalühu : (cc)Cilt : c.Çeviren : çev.:Editör : edit.:Hadis numarası : h.no:Hazırlayan : haz.:Hazreti : Hz.Hicrî : H.Karşılaştırınız : krş.Kütüphane : Ktp.Mektup numarası : m.no:Miladî : M.İslâm Ansiklopedisi : İANumara : no:

Page 29: KUR’AN’DA HELÂK OLAN KAVisamveri.org/pdfdrg/D04145/2017_5/2017_5_ERTUGRULR.pdf166 Y rd .Doç Resul E T UĞ L retribution folded and transformed merely in a form proportionate

192 Bayburt Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi

Ölümü : ö.Sadeleştiren : sad.:Sayfa : s.Sayfadan sayfaya : ss.Sayı : sayı:Tahkik : tahk.:Tarihsiz : ts.Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi : DİAÜniversite : Ü.Varak : vr.Ve benzeri : vb.Ve devamı : vd.Yardımcı : Yrd.Yayın yeri yok : yy.Yayınları : Yay.