Kurak Yarkurak Alan Projesi

Kurak Yarkurak Alan ProjesiDo. Dr. Derya EENDzce niversitesi Orman FakltesiGereksinimTrkiyenin % 65i kurak ve yarkurak alan (KYK) (EM 2011)0508 Aralk 2011 rgp/Nevehirde KYK Alan Ynetimi altayBu alanlarn iyiletirilmesi ve srdrlebilir yntemi ile ilgili ncelikli alma konular belirlenmi Gereksinim5. Proje uygulanan sahalarda ynetim plannn (agro-silvo-pastoral) tarmsal ormanclk sistemleri gelitirilerek yaplmas, bu yolla krsal kesim halknn ok ynl gelir elde etmesi salanmal,17. Havza ynetiminde zm odakl ve uygulamaya ynelik aratrmalar gelitirilerek uzman kapasitesi arttrlmal23. Kurak ve yar-kurak ekosistemlerde alternatif retim kaynaklar tespit edilmeli18.Havza baznda yaplacak tarm ve ormanclk almalarnda kullanlacak trler belirlenirken ekosisteme uyumlu ve krsal kalknmaya destek olabilecek trler seilmeliGereksinim (EM 2011)18. Kurak ve yar kurak alanlarda toprakta tutulan suyun yitirilmesini engelleyen toprak ilemesiz (dorudan ekim) veya en az toprak ilemeli sistemlere ncelik verilmeli19. Kurak ve yar kurak mera alanlarnda rzgr perdeleri kurulmal,6-Kurak ve yar kurak alanlarda, srdrlebilir alan ynetimi planlamas yaplrken, yre insanlarnn sosyo-ekonomik durumlarn iyiletirecek uygulamalara ynelinmeli7-Kurak ve yar kurak alanlarda yaplacak zel aalandrma almalarnda, eer yetime ortam uygun ise, %10 a kadar meyve aac dikimine de izin verilmesi ynnde almalar yaplmalGereksinim (EM 2011)13. Kurak ve yar kurak alanlarda orman tesis edilirken azami zen gsterilmelidir (dikilecek trlerin orijini, ya, tr, kurak mntkalara uygun yetitirilme teknii, nakli, dikim zaman, dikimi ile bakm metotlarnn ot alma, mallama, sulama, apa, tam alanda makineli bakm ve koruma vb),17. Toprakta tuzluluun ve alkaliliin nlenmesi amacyla ana aa trlerinin yetitirilmesine ynelik aratrmalar yaplmalYNTEMModler bir aratrma taktii1. Su tutma (hasat) orann artracak saha hazrlama ve dikim yntemleri (water harvesting methods)2. Dayankl yerli ve yabanc aa tr seimi (r. badem) 3. Dikim baarsn artracak yardmc yntemler (mallama, zel dikim, rzgar perdesi vb).

1. SU HASAT YNTEMLER (Water Harvesting Methods)Geleneksel sulama yntemlerinde, topraktan szlen, yer alt veya st (nehir, gl vb.) kaynaklara kavuan ya sular kullanlrSu hasat yntemleri (SHY), ya sularn topraa girmeden yzeysel ak veya takn formunda toplamay esas alrKresel lekte KYK aalandrmalarnn baarsn byk lde artrmtr 1. SU HASAT YNTEMLER (Water Harvesting Methods)9000 yl nce rdnde ve M 4500de Gney Mezapotamyada basit SHY uygulamalarnn var olduu bilinmektedir (Oweis ve ark 2001, Prinz 2002)SHY uygulamada su ktl eken sahalarda zerinde herhangi bir rn (r. aa fidanlar) olmayan veya kullanm deeri olmayan alana den ya sularn dikim yaplan komu sahaya aktararak fidanlarn kullanmna sunan bir sistemdir 1. SU HASAT YNTEMLER (Water Harvesting Methods)Bir SH tesisinde toplama ya da besleme alan ile depolama tesisi ve hedef alan mevcutturToplama alan zerine yaan ya sularn toplayarak depolama alanna kanalize eder,Kanalize edilen yzeysel ak hedef alana dikilen fidanlarn kullanaca zamana kadar depolama tesisinde saklanr (Oweis ve ark 2001, Prinz 2002). 1. SU HASAT YNTEMLER (Water Harvesting Methods)Alternatif su kaynaklarnn ok uzak ve eriimin pahal olduu durumlarda SHY aalandrma almalar iin ok daha ucuz bir su kayna sunarKYK alanlarda SHY kullanlarak derin yer alt sularnn (Konya ve evresinde ska grlen) hoyrata tketilmesinin de nne geilirYa sularn topraa girmeden yzeysel ak veya takn formunda toplamay esas alr1. SU HASAT YNTEMLER

Negarim SHY: Son dnemlerde nem kazanan bir SHY. Ykseklii 25 cmyi gemeyen toprak set ya da srtlaryla evrelenen ve mikrohavzann en dk kotlu kesinde bir infiltrasyon (fidan dikim) ukuru olan baklava ekilli minyatr havzalardr (10-100 m2 ) (FAO 1991, 2012, Oweis ve ark. 2001).

Su ktl eken havzalarda ya sonras oluan yzeysel ak kontroll biimde ynlendirerek asli bitki trleri (kkler) tarafndan kullanlmak zere depolamay amalar (FAO 1991, 2012, Oweis ve ark. 2001).1. SU HASAT YNTEMLER:Negarim

Bu tesisler yllk yan 150 mme kadar dt 1,5-2 m toprak derinliine sahip eimin %5i gemedii dzgn sathl kurak ve yar-kurak alanlarda kullanlmaktadr (FAO 1991, 2012, Oweis ve ark. 2001).

1. SU HASAT YNTEMLER:Negarim

Bu sistemin en nemli yarar yksek bir toprak muhafazas salamasdr. Dier bir faydas da fazla bakm gerektirmeden uzun yllar boyunca kullanlabilir1. SU HASAT YNTEMLER:Negarim Havzalar aa trne ve fidan saysna bal alarak 10-100 m2 arasnda deiir. Bu yaplar 5-10 m eninde 10-25 m boyunda tesis edilir.

1. SU HASAT YNTEMLER:Negarim Bazen deiik varyasyonlar da kullanlabilmektedir

1. SU HASAT YNTEMLER:Negarim nfiltrasyon ukuru mikrohavza byklne bal olarak 1,4x1,4x0.4 ile 3x3x0.4 cm arasnda deiir.Genelde her bir havzaya birisi yedek iki fidan dikilmesi nerilir

1. SU HASAT YNTEMLER: Eykselti Erisi Setleri (EYS) Eykselti erisi setleri (Contour bunds or ridges) 200-750 mm yllk yaa, 1,5-2 m toprak derinliine ve %1-50 eimli alanlarda kullanlrMikrohavzalarn basitletirilmi bir formudur (Oweis ve ark. 2001; Prinz, 2002; FAO 2012).

1. SU HASAT YNTEMLER: EYS 5-20 m arayla oluturulan ana setler birbirlerine yakn mesafede eykselti erilerine paralel olarak oluturulurAna setlerin ykseklii genel olarak eimli arazilerde her 1 mlik dne kar 75-100 cm ykseklikte ana setler tesis edilirDz veya dze yakn arazilerde ise her 100 mlik mesafede bir 60 cm yksekliinde bir set yaplmasn nermektedirAna setler arasna, 2-5 m mesafeyle ve yaklak 2 m uzunluunda kk tali toprak setler (balar) tesis edilir ki bu tali setler setler arasn minihavzalara (10-50 m2) ayrrnfitrasyon ukuru (80x80x40 cm) ise ana ve tali setin (ba) kesime noktasnda tesis edilir

1. SU HASAT YNTEMLER: EYS 1. SU HASAT YNTEMLER: EYS Bu sistem daha az bir toprak ileme gerektirmesi sebebiyle Negarim mikrohava sistemine gre daha dk bir maliyetle ve daha geni alanlara tesis edilir. EYSnin dier bir olumlu yn ise ana setler arasna tarm veya yem bitkileri ekilerek sistem zenginletirilebilir (Oweis ve ark. 2001; Prinz, 2002; FAO 2012).

Kenyada otsu bitkilerle (Napier otu, solda) ve tala (allta) tahkim edilmi EYSler (FAO 2012).1. SU HASAT YNTEMLER: Hilal Set (Semi-circular) Sistemi (HSS)Hilal set sistemi kurak ve yarkurak alanlarn aalandrlmasnda (r. badem, Antep fst, zeytin vb.) ska kullanlan bir sistemdirBu sistem, 200-300 mm ve daha fazla yllk yaa ve ok s ve tuzlu olmayan topraa sahip %0,5-5 eimli KYK meralarn hzl ve dk maliyetle slahnda kullanlmaktadr. Daha fazla kaz dolduru gerektiren kapal mikrohavza yntemlerine gre daha dk bir maliyete sahiptir (Prinz, 2002; FAO 2012). 1. SU HASAT YNTEMLER: HSS

1. SU HASAT YNTEMLER: Hilal Set (Semi-circular) Sistemi Bu sistemin yaygn bir formunda, ular eykselti erilerine kavuan 1-8 m genilikte hilal ekilli, 10-75 cm ykseklikte toprak setler tesis edilir. FAOnun almalarnda toprak setlerin ykseklii 10 cm oturma genilii 75 cmdir.

1. SU HASAT YNTEMLER: Hilal Set (Semi-circular) Sistemi Bu sistem, bir alt eykselti erisine tesis edilen setler stteki eykselti erisine tesis edilen setleri ortalayacak ekilde dzenlenir. Bylece stteki setler arasndan akacak yzeysel akn alt setlerce yakalanmas salanr. Eim artka hilalin ap da azaltlr (Oweis ve ark. 2001; Prinz, 2002; FAO 2012).

1. SU HASAT YNTEMLER: Kal Teraslar (Eye-brow terraces) (KT)KT yllk yan 200-600 mm arasnda deitii sahalara bireysel olarak dikilen aa ya da allara yeterli su salamak zere tesis edilir (Prinz 2001). Bu sistemin dier bir ismi de platform teraslardr.

1. SU HASAT YNTEMLER: KTrn dikim alannn (cropping area) 1-5 m2 olduu, tesis edilen bu mikrohavzann bykl 5-50 m2 arasnda deiir. Bu tesis olduka eimli arazilerde de (%1-50) kullanlabilmektedir (Prinz 2001).

1. SU HASAT YNTEMLER: Vallerani MikrohavzalarAdn talyan bir mhendis olan Valleraniden alan aalandrlacak mikrohavzalarn mekanize olarak tesis edildii bir sistemdir (Prinz 2001). Bu sistem yllk yan ve arazi eiminin srasyla 200-600 mm ile % 0-2 arasnda deitii sahalarda kullanlmaktadr.Her bir mikrohavza yaklak 600 L ya suyunu depolayabilir. Bu sahalarda yaplan aalandrmalarn olduka yksek baarya ulat bildirilmektedir. 1. SU HASAT YNTEMLER: Vallerani MikrohavzalarBu sistem saatte 400 mikrohavza tesis edebilen yunus pulluu ad verilen zel ekipmanla oturtulmaktadr Yunus pulluu zellikle Akdeniz ve Afrika lkelerinde yaplan aalandrma almalarnda byk bir baar sergilemitir.

1. SU HASAT YNTEMLER: Meskat SistemiYan ve arazi eiminin srasyla 200-400 mm ve %2-15 arasnda deitii KYK kullanlrSistem yan yakaland yaklak 500 m2lik bir meskat blm ile asl dikimlerin yapld ve bykl 250 m2 olan manka blmlerinden olumaktadrSistem 20 cm ykseklikte bir toprak set ile evrelenmektedirTunusta yaklak 300 bin halk alan aalandrlm

2. Dayankl Yerli ve Yabanc Tr Seimi ?Pinus nigraCupressus sempervirensRobinia pseudoacaciaCedrus libaniEleagnus angustifoliaPinus brutiaPinus pineaAmygdalus communisAilanthus altissima Acacia cyanophillaAcacia senegal (Arap sakz)Acacia seyal (Arap sakz)Argania spinosa (Argan aac)Eucalyptus camaldulensisProsopisL.Tamarix spp.3. Dikim Baarsn Artrc Yardmc Yntemler: Mallama

3. Dikim Baarsn Artrc Yardmc Yntemler: norganik Mallama

3. Dikim Baarsn Artrc Yardmc Yntemler: Mallama

3. Dikim Baarsn Artrc Yardmc Yntemler: Organik Mallama

http://www.nativerevegetation.org/learn/manual/ch_10_1.aspx3. Dikim Baarsn Artrc Yardmc Yntemler: Aa Tulumlar

3. Dikim Baarsn Artrc Yardmc Yntemler: Aa Tulumlar