KURS/MEDLEMSMØTE OM AFP OG OFFENTLEG TENESTEPENSJON I UDF

Vår 2012

KURS/MEDLEMSMØTE OM AFP OG OFFENTLEG TENESTEPENSJON I UDF

1

2

TEMA SOM BLIR OMHANDLA PÅ MØTET

1. Innleiing og generelt om pensjon

2. AFP 62–64 år, 65–67 år

3. Offentleg tenestepensjon ved 67 år

4. Uførepensjon

5. Kvar finn ein noko om:"Min pensjon". Oppsummering

TEMA


2. AFP


4. Uførepensjon.

5. Kvar ein finn noko om eigen pensjon. Oppsummering

AFP og tjenestepensjon i offentlig sektor s3

4

5

TARIFF 2009 - PENSJONSOPPGJERET

GOD TIDLEGPENSJONSORDNING AFP

BRUTTOPENSJONSORDNING

6

KORLEIS ER PENSJONEN BYGD OPP?

• Det norske pensjonssystemet er bygt opp av to hovudelement: folketrygd og tenestepensjon. I tillegg kan ein ha eiga privat pensjonssparing.

7

PENSJONSNIVÅA

Alderspensjon fra folketrygden

ved 67 år

Tjeneste-pensjons-beregnet

AFP

Tjenestepensjon med samordningsfradrag

67 år Alder65 år62 år

66 %

AFP 62–64

AFP-tillegg

Pensjon

8

PENSJONSREFORMA SLÅR ULIKT UT FOR DESSE PERSONANE FRÅ 1. JANUAR 2011

Korleis blir Reidar berørt av pensjonsreforma?Kva får Anne i AFP-pensjon dersom ho tek ut 20 % i pensjon ved 62 år?Kva får Per i AFP-pensjon i prosent av sluttlønn, dersom han tek ut full pensjon ved 65 år?Kva får Jon i pensjonspoeng, dersom han tek ulønna omsorgspermisjon i eitt år?

Reidar - 1943-1943

Anne - 19481944 - 1953

Per – 19581954 - 1962

Jon – 19751963 -

9

PENSJONSALDER - ALDERSGRENSE

• Pensjonsalderen i offentleg tenestepensjon er 67 år.

• Aldersgrensa for offentleg tilsette er 70 år.

• Ein del tilsette i offentleg sektor har særaldersgrense og kan pensjonere seg tidlegare enn ved 67 år.

• Frå 2011 er pensjonsalderen i folketrygda fleksibel frå 62 år til 75 år.

Pensjon i prosent av lønn, dagens ordningTall per 30.04.07

6

421

PENSJON I PROSENT AV SLUTTLØNN

0

10

2030

40

50

60

7080

90

100

4G316 000’

6G

8G 10G 12G950 000

Dagens Folketrygd

5G396 000

Offentleg tjenestepensjon 66 %57 54 52

4237

33

792 000

475 000

11

PENSJONSGRUNNLAG /SLUTTLØNN I OFFENTLEG TENESTEPENSJON

• Pensjonsgrunnlag/sluttlønn er som oftast den lønna du har når du går av. Det er denne lønna som gir pensjonsgrunnlaget.

• Har du 475 000 i årslønn og har hatt minst 30 år i heil stilling, blir pensjonen på minst 66 % av årslønna, altså ein pensjon på ca. 313 000 kr

• Dersom du har gått ned i årslønn, men har full opptening før lønna gjekk ned, blir heile pensjonsgrunnlaget rekna ut frå den høgaste avlønninga.

• Går du ned i lønn før full opptening, får du berekna oppteningstid både før og etter nedgang i lønn.

Brutto alderspensjon

BruttoSPK

(Før samordning)

330 000

13

PENSJONSOPPTENING VED ULØNNA OMSORG

• Omsorg for barn, funksjonshemma og eldre.• Kompensasjon for bortfall av inntekt som gir pensjonspoeng.• Frå 2011 får ein opptening på 18,1 % av 4,5 G ( 356.000 kr.) for

omsorg for barn til dei fyller 6 år. Avgjerande er det kva tid mora er fødd. Gjeld for mødrer som er fødde i 1954 eller seinare, full utteljing for mødrer som er fødde i 1963 eller seinare.

• Tilbakeverknad for år før 1992 i nytt system.• Tilsvarande ved pleie av eldre, funksjonshemma og sjuke.

14

INDEKSERING

• Pensjon blir lågare regulert enn lønnsveksten for yrkesaktive frå 1. januar 2011.

• Stortingsvedtak: "Pensjoner under utbetaling reguleres i samsvar med lønnsveksten og fratrekkes deretter 0,75 %."

Lønnsvekst for yrkesaktive 4 % Pensjonsauke: 300 000 * 0,04 = 12 000 Pensjonsauke: 300 000 * 0,0322 = 9.660 "Tap": 2.340

15

LEVEALDERSJUSTERING I OFFENTLEG SEKTOR

• Levealdersjustering blir innført med den nye pensjonsreforma frå 2011.

• Levealdersjustering vil seie at pensjonen din skal justerast ned i forhold til kor mange leveår det er forventa at ditt årskull har igjen å leva på det tidspunktet ein tek ut alderspensjon.

• Offentlege tenestepensjonar blir levealdersjusterte for alle kull som er fødde etter 1943.

• Dei som er fødde før 1959, har ein garanti på at pensjonen ikkje kan levealdersjusterast lenger ned enn til 66 % av sluttlønn dersom ein har full opptening.

16

LEVEALDERSJUSTERING – KONSEKVENSER

År Antatt antall leveår etter 67

Pensjonsnivå gitt uendret pensjalder

Høyere pensjalder med 66%

2010 16 år 66 %

2020 18 år 63 %

66 % *

+ 1 år

2030 19 år 60 % + 2 år og 2 mnd.

2040 20 år 57 % + 3 år

2050 21 år 54 % + 3 år og

11 månad

(1943 i 2010)

(1953 i 2020)

(1963 i 2030)

(1973 i 2040)

(1983 i 2050)

17

FOLKETRYGD GAMMAL ORDNING

• Folketrygda er grunnmuren i pensjonsordningane vi har i Norge. Folketrygda vart innført i 1967.

• Gjeld for dei som er fødde før 1954 og gradvis for dei som er fødde mellom 1954 og 1962.

• Full opptening er 40 år mellom 17 år og 70 år.

• Det er dei 20 beste oppteningsåra (Besteårsregelen) som betyr mest for kva du vil få i pensjon.

18

FOLKETRYGD NY ORDNING

Gjeld alle som er fødde etter 1953, fødde mellom 1953 og 1963 får ei blanding av ny og gammal ordning, fødde etter 1962 berre ny ordning.

• Ein opparbeider ein pensjonsbehaldning, som ein kan ta ut frå ein er 62 år.

• Ein får opptening for all inntekt, også overtid, frå 13 år til 75 år (alleårsopptening).

• 18,1 prosent av inntekt opp til 7,1 G. ( 562.000)• Får opptening også for omsorgsarbeid.

19

PENSJONSBEHALDNING (NY FOLKETRYGD)

20 Det kongelige arbeids- og inkluderingsdepartement

Innfasing av nye opptjeningsregler

• T.o.m. 1953-kullet: bare dagens system

• 1954-1962-kullene: gradvis innfasing

• F.o.m. 1963-kullet: bare nytt system (62 år i 2025)

0 %

10 %

20 %

30 %

40 %

50 %

60 %

70 %

80 %

90 %

100 %

1948 1951 1954 1957 1960 1963Årskull

0 %

10 %

20 %

30 %

40 %

50 %

60 %

70 %

80 %

90 %

100 %

Ny opptjeningsmodell

Dagens opptjeningsmodell

21

ALTERNATIVE VAL VED 62 ÅR

• Ein kan arbeide vidare 100 %

• Ein kan kombinere arbeid 100 % og ta ut folketrygd, heil eller delvis.

• Ein kan ta ut AFP 100 %.

• Ein kan kombinere AFP og arbeid.

22

Anne

Fødd i 1948 (1944-1953) Heil stillingLønn 455.000 kr.

Kva får Anne i AFP-pensjon dersom ho tek ut full pensjon ved 62 år?

Kva får Anne i AFP-pensjon dersom ho tek ut 40 % pensjon ved 62 år?

Kva får Anne i AFP-pensjon dersom ho tek ut full pensjon ved 65 år?

Kva får Anne i offentlig tenestepensjon ved 67 år?

Kva får Anne ut i 100% lønn og 100% folketrygd frå 62 år, kva konsekvensar får det for pensjonen til Anne ved 67 år at ho starta uttak av folketrygd ved 62 år ?

23

04/21/23 23

62 år 67 år

Folketrygd ved uttak frå 67 år

LØNN OG PENSJON I NY FOLKETRYGD

Lønn

Lønn

Folketrygd frå uttak v/62 år

Opptjent folketrygd 62 – 67 år

25

Anne-folketrygd frå 62, tenestepensjon frå 67, arbeider 100 % frå 62 til 67 år

TEMA

1. Generelt om pensjon

2. AFP 62 år – 64 år og 65 år – 67 år


4. Uførepensjon,

5. Eigen pensjon og oppsummering


27

PENSJONSNIVÅA


ved 67 år


AFP



66 %

AFP 62–64

AFP-tillegg

Pensjon

28

AFP 62–64 ÅR

• Kven kan få AFP frå 62 år ?• Korleis søkjer ein om AFP?• Korleis kan ein kombinere AFP og arbeid?• Kva får ein utbetalt mellom 62 og 64 år?• Kva får ein utbetalt mellom 65 og 67 år?• Kva kan ein tene i tillegg til AFP, og når får ein avkorting i

pensjonen?

29

KVEN KAN TA UT AFP FRÅ 62 ÅR?

• Må ha fylt 62 år. Ein kan tidlegast gå av månaden etter at ein fyller 62 år.

• Må vere i inntektsgivande arbeid på pensjonerings- tidspunktet med ei inntekt som overstig 1 G, og tilsvarande året før pensjonering.

• Må ha minst 10 år i folketrygda med pensjonspoeng frå fylte 50 år til og med året før uttak, ev. ha minst 10 års medlemskap i offentleg tenestepensjonsordning etter fylte 50 år.

30

KOMBINASJON ARBEID OG AFP-PENSJON FRÅ 62 ÅR

• I den statlege og kommunale AFP-avtalen kan ein kombinere arbeid og AFP-pensjon.

• Søknadsprosedyren er den same som ved søknad om 100 % AFP. Ein søkjer om t.d. 20 % eller 40 % redusert stilling hos

arbeidsgivar. I søknaden til NAV opplyser ein kor mykje ein forventar å tene i arbeidsinntekt kvar månad. NAV reknar ut prosenten.

• Arbeidsgivar må samtykkje i at ein går av med delvis AFP.

• I den statlege AFP-ordninga må ein minst ha 60 % av full stilling i arbeid.

31

Eks:Anne tek ut 100 % AFP ved 62 år

32

Eks:Anne tek ut 40 % AFP og arbeider 60 %

33

KVA KAN DU TENE VED SIDA AV AFP, OG NÅR FÅR DU AVKORTING I PENSJONEN?

• I vedtektene for AFP heiter det:”Dersom avviket mellom faktisk inntekt og inntektsanslaget blir meir enn 15 000 kroner på årsbasis, skal det foretas etteroppgjør”

• Beløpet på 15000 kr er eit avviksbeløp for eventuell ny berekning av pensjon og ikkje eit fribeløp.

• Det som blir lagt til grunn for kor mykje ein kan tene før ein får avkorting, er ”tidlegare inntekt”.

• Kva gir ikkje avkorting? Etterslepsinntekter som skriv seg frå avslutta arbeidsforhold, t.d. feriepengar frå året før ein gjekk av med pensjon.

TEMA

1. Generelt om pensjon

2. AFP 65 år – 67 år


4. Uførepensjon,



35

AFP pensjon 65 år – 67 år


ved 67 år


AFP



66 %

AFP 62–64

AFP-tillegg

Pensjon

36

AFP 65–66 ÅR

• Arbeidstakarar som går av med AFP-pensjon når dei er 65 år eller 66 år, får pensjonen berekna etter reglane i SPK/KLP.

• Dette er ei AFP-ordning ein har avtalefesta i offentleg sektor.

• Pensjonen blir 66 % av pensjonsgrunnlaget/sluttlønna dersom ein har hatt full opptening minst 30 år i full stilling. Har ein ikkje full opptening eller hatt redusert stilling, får ein forholdsmessig redusert pensjonen.

• Dersom ein kjem betre ut med folketrygdberekna AFP + AFP-tillegget,skal ein automatisk ha den ordninga.

• Må ha hatt 10 års medlemskap i tenestepensjonen etter fylte 50 år.

37

AFP 65–66 ÅR – KVA KAN EIN FÅ UTBETALT DERSOM EIN TEK UT AFP VED 65–66 ÅR?

• Ved full opptening får ein 66 % av sluttlønn/pensjonsgrunnlaget.

• Har du tatt ut AFP heil eller delvis tidlegare, vil denne bli G-regulert fram til 65 år for berekning av pensjonsgrunnlaget ved 65 år.

• Det er ulike inntektsreglar i SPK og KLP etter 65 år.

• Reglane for kva du kan tene i tillegg til pensjonen i SPK, er dei same som for AFP ved 62 år. "Toleransegrensa” er 15 000 kr. Anna ordning i KLP.

TEMA

1. Innleiing og generelt om pensjon i offentleg sektor

2. AFP

3. Offentleg tenestepensjon frå 67 år

4. Uførepensjon



39

PENSJONSNIVÅA


ved 67 år


AFP



66 %

AFP 62–64

AFP-tillegg

Pensjon

40

OFFENTLEG TENESTEPENSJON VED 67 ÅR

• Pensjonsalderen for offentleg tenestepensjon i stat og kommune i Norge er 67 år, dersom ein ikkje har særaldersgrense.

• Dei som er omfatta av ordninga er: medlemmer av Statens pensjonskasse , medlemmer av KLP og medlemmer av kommunale pensjonskassar og tilsette i kommunal sektor som har pensjonsordning i forsikringsselskap.

• Må ha hatt minst 35 % stilling I SPK, I KLP minst 14 timar i veka.• Må ha vore medlem i minst 3 år (SPK).• Pensjonsopptening ved permisjonar.• Samordning av tenestepensjon og folketrygda.

41

KVA FÅR DU UTBETALT I PENSJON VED 67 ÅR?

• Pensjonen blir berekna ut frå kor mange år du har vore medlem av pensjonskassen og storleiken på stillinga.

• 30 år i heil stilling gir rett til full pensjon.• Full pensjon er ein garantert minimum 66 % av sluttlønn.• Har du ikkje 30 år i heil stilling, er det dei åra med høgast stilling som

blir lagt til grunn.• Ved 67 år blir pensjonen frå SPK/KLP samordna med folketrygda, og

dei fleste får meir enn 66 % av sluttlønn.• For å få full utteljing i samordninga må ein ha 40 års opptening i

folketrygda.• Dei fleste får mellom 68 % og 72 % av brutto sluttlønn og +/- 80 % av

netto lønn, fordi m.a.trygdeavgifta er lavare .

42

ANNE - PENSJON VED 67 ÅR

43

KVA KAN EIN TENE I TILLEGG TIL PENSJONEN NÅR EIN BLIR 67 ÅR?

• Pensjonskassane og folketrygda har ulike reglar for korleis arbeidsinntekt påverkar pensjonen.

• Inntekt fører ikkje til avkorting i folketrygda.• Inntekt frå offentleg sektor fører til prosentvis avkorting i pensjonen

frå pensjonskassane.• Inntekt frå privat sektor påverkar ikkje pensjonen.• Arbeider ein for pensjonistlønn i offentleg sektor, får ein heller ikkje

avkorting i pensjonen frå SPK/KLP.• Ein må gi melding til SPK/KLP om alle endringar i arbeidsinntekt.

KOR LENGE MÅ DEI ULIKE ÅRSKULLA ARBEIDE FOR Å NÅ FORHOLDSTALET 1,0? Årskull 67 år i: Forholdstalet 1

1943 2010 67 år

1944 2011 67 år + 1 månad.

1945 2012 67 år + 2 månad.

1946 2013 67 år + 4 månad.

1947 2014 67 år + 5 månad.

1948 2015 67 år + 6 månad.

1949 2016 67 år + 7 månad.

1950 2017 67 år + 8 månad.

1951 2018 67 år + 9 månad.

1952 2019 67 år + 10 månad

1953 2020 68 år

KOR LENGE "LØNER” DET SEG Å ARBEIDE ETTER FYLTE 67 ÅR?

• Ein får mest i pensjon dersom ein tek ut folketrygd og tenestepensjon samtidig.

• Best utteljing når forholdstalet er 1.

• Dette gjeld for dei som er fødde mellom 1943 og 1953.

Alder Folketr. Teneste Totalt

67 år 234 000 77 000 311 000

68 år 248 000 72 000 320 000

69 år 263 000 58 000 321 000

70 år 280 000 42 000 322 000

KOR LENGE "LØNER” DET SEG Å ARBEIDE FOLKETRYGD VED 67 ÅR, OG ARBEIDER TIL 70

• Ein får mest i pensjon dersom ein tek ut folketrygd og tenestepensjon samtidig.

• Best utteljing når forholdstalet er 1. Arbeider ein etter dette tidspunkt et, blir den totale pensjonen ”redusert.”

• Dette gjeld for dei som er fødde mellom 1943 og 1953.

Alder Folketr. Teneste Totalt

67 år 234 000 77 000 311 000

68 år 234 000 72 000 306 000

69 år 234 000 58 000 292 000

70 år 234 000 42 000 276 000

TEMA


2. AFP


4. Uførepensjon

5. Kvar fin ein noko om eigen pensjon og oppsumering


NY UFØRETRYGD

• Stortinget vedtok lov om ny uføretrygd desember 2011.• Ny uføretrygd og ny alderspensjon til uføre skal tre i kraft i

2015.• Dagens alderspensjonistar som tidlegare har mottatt

uførepensjon, vert ikkje berørt.• Dagens uføre vil bli berørt av reforma, men i mindre grad• Uføretrygda skal ligge på 66 % av tidlegere inntekt.• Uføretrygd skal skatteleggjast som lønn.• Uføretrygda vert regulert med lønnsveksten• Arbeidsinntekt opp til 0,4 G ca. 31.700 kroner gir inga

reduksjon av av uføretrygda.• Delvis levealderjustering frå 2011

ALDERSSLITASJE 64 ÅR

• Ein kan etter denne regelen gå av med bruttopensjon 66 av sluttlønn % ved 64 år.

• Ein må vere fysisk eller psykisk utsliten pga. alder.• Lege må grunngi og anbefale at arbeidstakaren bør slutte

pga. aldersslitasje.• Må ha vore i samanhengande teneste i minst 5 år.

TEMA


2. AFP


4. Uførepensjon



51

UDF/UNIO INFO OM PENSJON

www.utdanningsforbundet.no/pensjon

52

INFOADRESSER OM PENSJON

•http://www.nav.no (din pensjon)•http://www.spk.no•http://www.klp.no

• www.udf.no• www.seniorpolitikk.no• www.norskpensjon.no• www.forsvarpensjon.no• www.nyafp.no• www.minpensjon.no• www.pensjonseksperten.no

53

54

OPPSUMMERING: KORLEIS SLÅR PENSJONS-REFORMA UT FOR DESSE PERSONANE ?

Reidar: IndekseringAnne : Indeksering og levealderjustering, men individuell garantiPer: : Indeksering, levealderjustering men individuell garanti, fordi . fødd før 1959, delvis ny opptening folketrygdaJon: Indeksering, levealderjustering og ny opptening folketrygdaAlle: Offentleg tenestepensjon og AFP

Reidar - 1943-1943

Anne - 19481944 - 1953

Per – 19581954 - 1962

Jon – 19701963 -

55

HOVUDKRAVET TIL UNIO/UDF I DET VIDARE ARBEIDET MED PENSJONSREFORMA

• Unio og Utdanningsforbundet sitt fremste krav i det vidare arbeidet med pensjonsreforma: Grunnlovsvern for opptente rettar.

• Det blir gitt ein garanti for opptente rettar i tenestepensjonsordningane før 1. januar 2011.

• Garantien må innebere at medlemmer av offentlege tenestepensjonsordningar, som har opptent rettar før 1. januar 2011, er sikra 66 prosent av pensjonsgrunnlaget ved 67 år. Dette gjeld for det som er opparbeidd før 2011.

Pensjonsutfordringer s55

UTSETTE OG UBEHANDLA SPØRSMÅL

• Uførepensjon i offentlig tenestepensjon• Etterlatte- og barnepensjon• Særaldersgrenser• Lovarbeid

• Omkampar


VEDLEGG

• SKATT PÅ PENSJON

• PENSJONISTAVLØNNING

• FORHOLDSTALL OG DELINGSTALL

• PENSJONSPOENG GAMMAL FOLKETRYGD

58

59

EKS: KORLEIS PÅVERKAR REFORMA ALDERSPENSJONEN VED 67 ÅR?

Pensjonsgrunnlag: 455 000 kr ( Forenkling )

I 2010 Frå 1.januar 2011

Pensjon: 310 000 kr 310 000/1,025 = 302 400 kr

68,1 % av sluttlønn 66,4 % av sluttlønn

- 7600 kr

Anne 80 % stilling

Documents

KURS/MEDLEMSMØTE OM AFP OG OFFENTLEG TENESTEPENSJON I UDF