Kutadgu Bilig Okumaları...Bilgi hiçbir zaman fakirliğe düşmeyen bir servettir; hırsız ve dolandırıcının ona eli erişemez ve alamaz. Kutadgu Bilig / Orijinal Metin Kutadgu

Kutadgu BiligOkumaları

Prof. Dr. İbrahim TaşDerleyen:

Bi-smi’llâhi’r-rahmâni’r-rahîm Tenri Azze ve Celle Ögdisin Ayur

1. bayatatıbirlesözügbaşladım törütgenigidgenkeçürgenidim

4. tileditörüttibubolmışkamuğ birökboltédiboldıkolmışkamuğ

5. kamuğbarçamuŋluğtörütülmişi muŋıyokidibiraŋaryokéşi

12. barıŋbelgülügsenkünaytegyarukneteglikkeyetgüköŋülögdeyok

21. törüttüŋtümenmiŋbusansıztirigyazıtagteŋizkötkioprıyérig

25. ayabirkebütmiştiliŋbirleög köŋülbüttişeksizamultutgılög

29. saŋaroksığındımumınçımsaŋa muŋadmışyérimdeeligtutmaŋa

Bismillahirrahmanirrahim

AllahAzzeveCelle’ninMethiniSöyler

1. Yaratan,yetiştirenvegöçürenrabbimolanAllah’ınadıilesözebaşladım.

4. İstedivebütünvarlıklarıyarattı;birkere“Ol!”dedi,bütündilediklerioldu.

5. Bütünyaratılmışolanlaronamuhtaçtır;muhtaçolmayanyalnızAllah’tır;onuneşiyoktur.

12. Seninvarlığın,parlakgüneşveaygibi,bellidir;fakatnasılolduğunukavrayacakgönülveakılyoktur.

21. Busayısız,yüzbinlercecanlıyı,ova,dağ,deniz,tepeveçukurlarısenyarattın.

25. EyAllah’ınbirliğineinanmışolan,onudilinleöv;gönlüntereddütsüzinandıiseaklınıişekarıştırma.

29. Asılsanasığındım,ümidimsendedir;muhtaçolduğumyerdeelimdentut.

Kutadgu Bilig / Orijinal Metin Kutadgu Bilig / Türkçe Çeviri

32

Kutadgu Bilig Okumaları Prof. Dr. İbrahim Taş

30. MahşergünübenisevgiliPeygamberilebirliktehaşret,onubanaşefaatçikıl.

Peygamber Aleyhisselam’ın Methini Söyler

34. EsirgeyenrabbimhalkınenseçkiniveinsanlarıneniyisiolansevgiliPeygamberigönderdi.

40. Bütünkaygısıümmetiidi;rahatetmekiçinonunazaptankurtulmasınıdilerdi.

43. Asiltabiatlı,alçakgönüllüvegüzeltavarlıidi;hayâsahibi,şefkatli,cömertveeliaçıkidi.

48. Kıyamettedolunaygibiyüzünügöster;eyAllah’ımkendisinibanaşefaatçikıl.

Dört Sahabenin Methini Söyler

59. Bunlardinveşeriatintemeliidi;bunlarkâfirlerilemünafıklardangeleneziyetlerekatlandılar.

30. sevügsavçıbirlekopurgılméni eligtuttaçıkılkönilikküni

Yalavaç Aleyhi’s-Selâm Ögdisin Ayur

34. sevügsavçııdtıbağırsakidi bodundatalusıkişidekedi

40. kamuğkadgusıerdiümmetüçün kutulmaktilererdirahatüçün

43. tüzünerdialçakkılınçısilig uvutluğbağırsakakıkéŋelig

48. kıyâmettekörkittoluntegyüzin eligtuttaçıkılilâhiözin

Tört Sahâbeniŋ Ögdisin Ayur

59. bularerdidinhemşerîatköki bularyüdtikâfirmünâfıkyüki


54


61. meniŋdinbularkaüküşmiŋselâm tegürgilidimsenkesüksüzulam

62. olarnımeniŋdinsevindürtuçı uluğkündekılgıleligtuttaçı

Yaruk Yaz Faslın Uluğ Buğra Hân Ögdisin Ayur

88. ajuntuttıtavgaçuluğbuğrahân kutadsuatıbérsüikicihân

102. ajundaçavıbardıhâkânküsi körümegliközlerdekittiusı

112. taluneŋtaŋuktuttımiŋmiŋelig munukıltaŋukıkutadgubilig

113. olarnıŋtaŋukıkelirhembarır meniŋbutaŋukboldımeŋükalır

123. sevinçinavınçınküvençinili aşasuyaşasunılokmânyılı

61. meniŋdinbularkaüküşmiŋselâmtegürgilidimsenkesüksüzulam

62. olarnımeniŋdinsevindürtuçı uluğkündekılgıleligtuttaçı

Yaruk Yaz Faslın Uluğ Buğra Hân Ögdisin Ayur

88. ajuntuttıtavgaçuluğbuğrahân kutadsuatıbérsüikicihân

102. ajundaçavıbardıhâkânküsi körümegliközlerdekittiusı

112. taluneŋtaŋuktuttımiŋmiŋelig munukıltaŋukıkutadgubilig

113. olarnıŋtaŋukıkelirhembarır meniŋbutaŋukboldımeŋükalır

123. sevinçinavınçınküvençinili aşasuyaşasunılokmânyılı


76


Yalŋuk oğlanı Ağırlıkı Bilig Ukuş Birle Erdükin Ayur

154. ukuşkaydabolsauluğlukbulur biligkimdebolsabedüklükalur

159. ukuşolburundukanıyetseer tilekketegiroltümenarzuyér

Til Erdemin Münin Asığın Yasın Ayur

167. sözüŋniküdezgilbaşıŋbarmasun tiliŋniküdezgiltişiŋsınmasun

170. bilipsözlesesözbiligkesanur biligsizsöziazbaşınıyéyür

172. üküşsözlemesözbirersözleaz tümensöztügüninbubirsözdeyaz

173. kişisözbilekoptıboldımelik üküşsözbaşığyérkekıldıkölik

İnsanoğlunun Değerinin Bilgi ve Akıldan Geldiğini Söyler

154. Anlayışneredeolursaorasıululukkazanır;bilgikimdeolursaobüyüklükbulur.

159. Anlayışbiryulardır;insanonuelindetutarsadileğineerişirvebütünarzularınanailolur.

Dilin Meziyetini ve Kusurunu, Faydasını ve Zararını Söyler

167. Sözünedikkatet,başıngitmesin;dilinitut,dişinkırılmasın.

170. Sözbilereksöylenirsebilgisayılır;bilgisizinsözükendibaşınıyer.

172. Sözüçoksöyleme,sırasındaveazsöyle;binlercesözdüğümünübubirsözdeçöz.

173. İnsansözileyükseldivesultanoldu;çoksözbaşıgölgegibiyereserdi.


98


180. toguğlıölürkörkalırbelgüsöz sözüŋedgüsözleözüŋölgüsüz

181. ikineŋbileerkarımazözi biredgükılınçıbiredgüsözi

Edgülük Kılmak Ögdisin Asığların Ayur

231. yigitlikkaçaroltiriglikuçar butüştegajundınözüŋterkkeçer

254. bügübeğkimersebiligkeyakın biligligkişigkılmışözkeyakın

265. ikitürlügolkörbuaslıkişi biribegbiribilgeyalŋukbaşı

270. ölügdintirigkekumarusözol kumarusözügtutsaasğıyüzol

274. ukuşkörkitilolbutilkörkisöz kişikörkiyüzolbuyüzkörkiköz

275. tilibirleyalŋuksözisözlenür söziyakşıbolsayüzisuvlanur

180. Bak,doğanölür;ondaneserolaraksözkalır;sözünüiyisöyle,ölümsüzolursun.

181. İnsanikişeyilekendisiniihtiyarlamaktankurtarır:biriiyiiş,diğeriiyisöz.

İyilik Etmenin Methini ve Faydalarını Söyler

231. Gençlikkaçarvehayatuçar;burüyagibidünyadankendinçabukgöçersin.

254. Kimhakimvebilgilibirbeyolmuşiseobilgiliinsanlarıkendisineyaklaştırmıştır.

265. Bak,ikitürlüasilinsanvardır:biribey,biriâlim;bunlarinsanlarınbaşıdır.

270. Ölüdendiriyekalanmirassözdür;miraskalansözütutmanınyüzlercefaydasıvardır.

274. Akılsüsüdil,dilsüsüsözdür;insanınsüsüyüz,yüzünsüsügözdür.

275. İnsansözünüdiliilesöyler;sözüiyiolursayüzüparlar.


1110


Bilig Ukuş Erdemin Asığın Ayur

288. ukuşolyulategkaraŋkutüni biligolyaruklukyaruttıséni

289. ukuşunağarolbiliginbedür buikibileerağırlıkkörür

300. ukuşbolsaaslıbolurbolsaer biligbolsabeglikkılurkılsaer

302. yağızyérüzeyalŋukoğlıelig kötürdikamuğkayetürdibilig

311. yıparlıbiligliteŋibiryaŋı tutupkizlesebolmazözdeöŋi

313. biligbaylıkolbirçıgaybolgusuz tegipoğrıtevliganıalgusuz

Bilgi ve Aklın Meziyet ve Faydalarını Söyler

288. Akılkaranlıkgecedebirmeşalegibidir;bilgiseniaydınlatanbirışıktır.

289. İnsanakılileyükselir,bilgiilebüyür;buikisiileinsanitibargörür.

300. Akılolursainsanolsaolsaasilinsanolur;bilgiolursainsanyapsayapsabeylikyapar.

302. İnsanoğlukarayerüzerineiliniuzattı,herşeyebilgisiilenüfuzetti.

311. Miskvebilgibirbirinebenzer;insanbunlarıyanındagizlitutamaz.

313. Bilgihiçbirzamanfakirliğedüşmeyenbirservettir;hırsızvedolandırıcınınonaelierişemezvealamaz.


1312


314. kişenolkişikebilighemukuş kişenligyarağsızkabarmazüküş

323. buikibileişkeyakmaive kalıyaksakıldıŋtiriglikyava

337. bubirkaçneŋolkörkişikeyavuz munıbilseyalŋukılıkaretöz

338. bulardabirisibutilyalganı munıŋdabasasısözügkıyganı

339. üçünçitakıbirboriçseseve séziksizbuerboldıbirtemyava

340. takıbirierkebuarkukkılınç buarkukkılınçlığkabolmazsevinç

314. Bilgiveakılinsaniçinbirköstektir;köstekliolanyakışıksızşeylerepekgitmez.

323. Öfkevegazapileişeyaklaşma;eğeryaklaşırsanömrühederedersin.

337. Bak,şubirkaçşeyinsaniçinkötüdür;insanbunlarıbilirsekendisinikorumuşolur.

338. Bunlardanbiriyalansöylemektir;ikincisiverilensözdendönmektir.

339. Üçüncüsüiseiçkidüşkünlüğüdür;bunatutulankimseşüphesiztamamenboşunayaşamışolur.

340. Birideinsanıninatçıolmasıdır;buinatçıinsaniçindünyadasevinçyoktur.


1514


345. yorıedgülükkılayedgükişi itiglikbolurtutçıedgükişi

347. karımazbuedgüneçeyıllasa isizlikedikmezneçeedlese

Kitâb Atı Yörügin Yime Avuçgalıkın Ayur

350. kitâbatıurdumkutadgubilig kutadsuakığlıkatutsuelig

353. buküntoğdıéligtédimsözbaşı yörüginayayınayedgükişi

354. basaaydımamdıbuaytoldını anıŋdınyaruyurıdukkutküni

356. basaaydımamdıkörögdülmişig ukuşatıolbebedütürkişig

357. anıŋdabasasıbuodgurmışol munıâkıbettépözümyörmişol

364. kimiŋkırktakeçsetiriglikyılı esenleştierkeyigitliktili

345. Eyiyiinsanyürü,iyilikyap,iyininişihepdüzgüngider.

347. Nekadaryaşarsayaşasın,buiyiinsanihtiyarlamaz;nekadaruğraşılırsauğraşılsınkötüinsanıslahedilemez.

Kitabın Adını, Manasını ve Kendisinin İhtiyarlığını Söyler

350. KitabınadınıKutadguBiligkoydum;okuyanakutluolsunveonayolgöstersin.

353. ÖnceKünToğdıhükümdardanbahsettim;eyiyiinsanbunuizahedeyim.

354. SonraAyToldı’dansözaçtım;mübareksaadetgüneşionunlaparlar.

356. BundansonraÖğdülmiş’ianlattım;oaklınadıdırveinsanıyükseltir.

357. OndansonrakisiOdgurmış’tır;onubenakıbetolarakaldım.

364. Kiminyaşıkırkıgeçersegençlikinsana“Allah’aısmarladık!”der.


1716


365. tegürdimaŋaelgineligyaşım kuğukıldıkuzguntüsitegbaşım

366. okıramdıaltmışmaŋarkeltéyü busuğbolmasabardımamdınaru

367. kimiŋyaşıaltmıştüketsesakış tatıgbardıandınyayıboldıkış

380. seniŋdinkolupküçbusözbaşladımtükelkılgukaküçsenökbiridim

365. Elliyaşımbanaelinideğdirdi;kuzguntüyügibiolanbaşımıkuğutüyüneçevirdi.

366. Şimdialtmış,“Banagel!”diyeçağırıyor;ecelpusunadüşmezsemşimdiorayagideceğim.

367. Kiminyaşıaltmışıdoldurmuşiseondanhayatıntadıgitmiş,onuyazıkışadönmüştür.

380. Sendenkuvvetisteyerekbusözebaşladım;eyRabbimbunutamamlamakiçinsenkuvvetver.


1918


Söz Başı Kün Toğdı Élig Üze

415. buküntoğdıéligbukılkıbile yarudıajunkakünaytegyala

416. ukuşluğkimerseokıttıanı biligligkimersebedüttianı

423. kerektirmaŋaamdıüdrümkişi ukuşluğbiligligkişilerbaşı

424. bağırsakbütünçınkılınçıköni tiliköŋlitüzbolsabilsemunı

435. neçeerbedüsebaşagrığbedür neçebaşbedüsebedükbörkkedür

Söz başı Hükümdar Kün Toğdı Hakkında

415. HükümdarKünToğdıböylecebutabiatıilegüneşveaygibiparlayarakdünyayıaydınlattı.

416. Akıllıkimvarsaonuyanınaçağırttı;bilgilikimvarsaonuyükseltti.

423. Banaşimdiseçkin,akıllı,bilgilivemaharetlibiradamlazımdır.

424. Obanacandanbağlı,emniyetli,doğruvedürüstyaradılışlı,içidışıbirveiştenanlarbirkimseolmalıdır.

435. İnsannekadarbüyürsebaşağrısıdaokadarartar;başınekadarbüyürseokadarbüyükbörkgiyer.


2120


Ay Toldı Kün Toğdı Élig Tapuğıŋa Kelmişin Ayur

462. biraytoldıatlığererditetig eşittibuçavığitindiitig

485. kötürdisavaltunkümüşneŋtavarayurözmuŋadsamaŋabuyarar

489. muŋadtımuyanlıktatüştibarıp kéçeyattıandatünediserip

501. buaytoldıözkekörittiişig adaştıkéŋeştibiratlığkişi

502. adaştuttıaytoldıedgükişi küsemişatıerdiedgüişi

503. aŋaraçtıaytoldıköŋlisözi neermiştilekikimermişözi

505. éligkeyakınhashâciberdibir ayıersigéligbilesözkesır

506. küsemişaŋarbardıbirkünturup sözinsözledisözkeultüpurup

509. hâcibaydıaşnumaŋakelsüni köreyinanımenménikörsüni


Ay Toldı’nın Hükümdar Kün Toğdı Hizmetine Geldiğini Söyler

462. AyToldıadındazekibiradamvardı,kihükümdarınşöhretiniişittiveonagitmeküzerehazırlıklarınıyaptı.

485. AyToldı,başımdardakalırsabanalazımolurdiyeyanınasomaltın,gümüş,eşyavemalaldı.

489. Canısıkıldı;nihayetgidipbirimarethaneyeindiveoradayataraksabırlageceyigeçirdi.

501. AyToldıbirgünilerigelenbiriileahbapoldu;onudostedindiveişlerinionadanıştı.

502. AyToldı’nınbudostununadıKüsemişidi;insanlaraiyiliketmeyikendisineişedinmişti.

503. AyToldıonasırrınıaçtı,kendisininkimvedileğininneolduğunusöyledi.

505. Hükümdarayakınbirhashâcibvaridi;çokmertbirinsandıvehükümdarınmahrem-iesrarıidi.

506. Küsemişbirgünkalkıponagittivemünasipbirgirişyaparakmeseledenbahsetti.

509. Hâcib,“Önceobanagelsin;benonugöreyim,odabenigörsün.”dedi.

2322


519. tonınkedtiaytoldıturdıörüküsemişbileçıktıbardınaru

525. yanamaayıttıtilekiŋneol negüişkılursenkerekiŋneol

528. özümarzuladıanıŋtapgıŋa tapıngalıkeldimanıŋkapgıŋa

542. üküşedgüsözlertilinsözledi işiŋitgementépkatıgkurbadı

556. kayuişkeévseuzarkéçkalur évekılmışişlerökünçlügbolur

558. eşittibuaytoldıbarçasözüg ayurserneyinmentutayınözüg

568. ödiboldıhâcibéligkesözin açaaydıaytoldıkılkıtözin

579. éligaydıündemaŋakirsüni köreyinanımenménikörsüni

580. hâcibçıktıaydıayaytoldıtur tapugkakörüngilkutuŋbadıkur


519. AyToldıyerindenkalktıveelbisesinigiydi;çıkıp,Küsemişilebirlikteorayagitti.

525. (Hâcib)yinetekrarsordu:“Dileğinnedir;neişyaparsın,birşeyeihtiyacınvarmı?”

528. Ona(hükümdara)hizmetetmeyiarzuladım,kapısındahizmetiçinburayageldim.

542. (Hâcib)pekçokiyisözlersöyledive“İşiniyapacağım.”diyekesinsözverdi.

556. Hangiişteaceleedilirseoişuzarvegecikir;aceleyapılanişlerpişmanlıkileneticelenir.

558. AyToldıbütünbusözleridinledivededi:“Ohâldebensabredeyimvebekleyeyim.”

568. Zamanıgeldi,HâcibhükümdarameseleyiaçarakAyToldı’nınhâlinitavrınıveasaletiniarzetti.

579. Hükümdar:“Onubanaçağır,gelsin;benigörsün,bendeonugöreyim.”dedi.

580. Hâcibçıktıve:“EyAyToldı,buyurhükümdarınhuzurunagir;artıktalihinyaveroldu.”dedi.

2524


583. éligaydıkimsennegüolatıŋ kayudınkelirsennegüolyatıŋ

590. atımkultapugçıkörornumkapugkılınçımkönilikmekılkımtapug

597. bukündenarusenkıyılmatapın tapınsaöterbegtapugçıhakın

607. tapındıbuaytoldıandanaru tapugdakıyılmadıerteturu

619. kamugtürlügişkesınadıélig tilektegtükelbuldıtapnurerig

Kutadgu Bilig / Orijinal Metin

583. Hükümdarsordu:“Senkimsin,adınnedir;neredengeliyorsun,memleketinneresidir?”

590. (AyToldı)adımkulvehizmetkârdır,bak,yerimkapıdır;şiarımdoğrulukveyaratılışımhizmettir.

597. Bugündenitibarensendürüstlüklehizmetebaşla;elbettebeyhizmetedeninhakkınıöder.

607. BuAyToldıogündenitibarenhizmetebaşladı;hergünerkendenkalktıvehizmettekusuretmedi.

619. Hükümdaronuhertürlüiştedenedi;hizmetkârınıkendiistediğigibibuldu.

HükümdarbirgünAyToldı’yıyanınaçağırır.Aralarındabirdiyaloggeçer.KonuşmasonrasındaHükümdarAyToldı’yıyanınaaldığıiçinpişmanlıkduyar.AyToldıiçinkararvermekteaceleettiğinidüşünür.FakatAyToldıgerekliizahlarıyapıncaHükümdaronahakverirveonuaffeder.DahasonraAyToldınasıl“saadet”olduğunuanlatır.

Kutadgu Bilig / Türkçe Çeviri

2726


Ay Toldı Éligke Devlet Sıfatın Ayur

673. buaytoldıaydıkörerdemüküş meniŋdintegirtegseerkeülüş

674. kılınçımoŋaykörseyaşımkiçig kamugbegbedükkemeniŋdinkeçig

677. erejméndeemgekmeniŋdintezersevinçméndesakınçmaŋayolazar

685. münümbuméniyalŋukérseltéyüayıglapyorırlarkişikeayu

686. münermezmaŋakörbuérsellikimyaŋıneŋtalularmaözkebekim

698. buaytoldıaydımeniŋbuözüm keyiktegtururkılkıkestimsözüm

699. méniterkbulumaztilegliseve kalıbulsatutmazkılurterkyava

700. ménibuldaçıertutupbeklese kaçumazmenandınsözaydımkese


Ay Toldı Hükümdara Kendisinin Saadet Olduğunu Söyler

673. AyToldıcevapverdi:Meziyetimçoktur;insanlarakısmetgelirsebendengelir.

674. Tabiatımyumuşak,dikkatedersen,yaşımdaküçüktür;fakatbütünbeyvebüyükleregidenyollarbendengeçer.

677. Huzurbendedir;mihnetbendenkaçar;sevinçbendedir,üzüntübanayolbulmaz.

685. Kusurumvarsaşudur:İnsanlarkendiaralarındabenidönekdiyekötülerdururlar.

686. Hâlbukidönekliğimbenimiçinkusurdeğildir;benkendimedaimayenivetazeşeylerseçerim.

698. AyToldışöylecevapverdi:Kısacabenimkendimvetabiatımbirgeyiğebenzer.

699. Sevenveisteyenbenikolaybulamaz;bulsabiletutamazveçabukkaybeder.

700. Eğerbenibulankimsetutupbağlamayıbilirsebenondankaçamam,bumuhakkaktır.


2928


702. buaytoldıaydımaŋaberkkişen bubirkaçneŋolkörbéreyinnişan

703. ménibulguçıkılkıalçakkerek köŋülkodkıtilsözdeyumşakkerek

705. teŋibirletutsatérilmişneŋin yorıktüzsekılkıkılınçıyaŋın

707. kişigsatgamasaküvezlikbile basıtmasaözdekiçigkeküle

710. yayıgkutkişenibuneŋlerturur buyaŋlıgbasakutnıkaçmazkalur

728. éligaydıuktummünüŋerdemiŋ buaytoldıatıŋneolbuseniŋ

730. buaytoldıaydımeniŋatımı bügümeŋzetüraykabukılkımı


702. AyToldı:“Benimiçinbağveköstekolacakbirkaçşeyvardır;bak,onlarıbelirteyim.”dedi.

703. Benibulankimsemütevazitabiatlı,alçakgönüllüvetatlıdilliolmalıdır.

705.Toplamışolanmalıyerinesarfetmeli;hayatını,işini,tavırvehareketinidüzenlemelidir.

707. Kibirvegururilebaşkalarınıincitmemeli,kendisiniküçüklerineğlencevetahakkümünebırakmamalıdır.

710.Döneksaadetinkösteğibunlardır;saadetbuşekildebağlanırsakaçamaz,kalır.

728. Hükümdar:“Seninkusurunuvemeziyetinianladım.”dedi.“SeninbuAyToldıadınnedemektir?”

730. AyToldı:“Benimadımıvebutabiatımıhakimlerbirayabenzetirler.”dedi.


3130


731. buaytoğsaaşnuidiaztoğar küniŋebedüyüryokaruağar

732. tolunbolsatolsaajunkayarur ajunhalkıandınyaruklukbulur

733. tükelbolsaköraybuağsaediz yanairlütürçirkiterkörkmeŋiz

734. yaruklukıeksüryanayokbolur toğarkéçeazınyanaoktolur

735. meniŋbuözümmebuyaŋlıgtururarabarbolurmaarayokbolur

760. éligbérdialkışköraytoldıka ayurtünlekündüzmaŋaturbaka

763. köraytoldımabuağırlıkbulup tapındıbütünçınbağırsakbolup


731.Aydoğarkenönceçokküçükdoğar;sonragüngeçtikçebüyürveyükselir.

732. Büyüyüpdolunayhâlinegelincedünyayaışıksaçarvedünyahalkıonunaydınlığındanfaydalanır.

733. Aybüyüyüptamamlanarakenyükseknoktayaçıkıncatekrareksilmeyebaşlarvegüzelliğigider.

734. Onunparlaklığıazalırvesonundakaybolur;sonratekrarküçükolarakdoğarveyinebüyür.

735. Benimdetabiatımbunungibidir;bazenvar,bazendeyokolurum.

760. HükümdarAyToldı’yıövdüve:“Sengecegündüzbenimhizmetimdebulun.”dedi.

763. AyToldıdabuitibaralayıkolmakiçinonadoğrulukvedürüstlüklecandanhizmetetti.


3332


823. yanaaydıaytoldıéligkutı nelökboldıküntoğdıéligatı

824. éligaydıbilgemeniŋkılkımı körüpmeŋzetüurdıbuatımı

825. künügköririlmeztoluokturur yaruklukıbirtegtaluokturur

826. meniŋmekılınçımaŋarokşadı könilikbiletoldıegsümedi

827. ikinçitoğarkünyarurbuajun tözühalkkategrüryokalmazözün

828. meniŋmetörümbuyokalmazözümkamuğhalkkabirtegnekılkımsözüm

829. üçünçibuküntoğsayérkeisig çéçekyazlurandatümenmiŋtüsig

830. kayuélketegsemeniŋbutörüm olélbarçaétlürtaşersekorum


823. AyToldışöylededi:“Eydevletlihükümdar,efendimizinadıniçinKünToğdıolmuştur?”

824. Hükümdarcevapverdi:“Âlimbenimtabiatımıgüneşebenzeterekbuadıverdi.

825. Güneşebak,küçülmez,bütünlüğünüdaimamuhafazaeder;parlaklığıhepaynışekildekuvvetlidir.

826. Benimtabiatımdaonabenzer,doğrulukiledoludurvehiçbirvakiteksilmez.

827. İkincisi,güneşdoğarvebudünyaaydınlanır;aydınlığınıbütünhalkaeriştirir,kendindenbirşeyeksilmez.

828. Benimdehükmümböyledir,benortadankaybolmam;hareketimvesözümbütünhalkiçinaynıdır.

829. Üçüncüsü,bugüneşdoğuncayeresıcaklıkgelir;ozamanbinlercerenkliçiçekleraçılır.

830. Benimbukanunumhangimemleketeerişirseomemleketbaştanbaşataşlıkvekayalıkdahiolsahepdüzenegirer.”


3534


839. ayubérmaŋasennetegtapnayın sevinçiŋkayuolanıtutnayın

847. saŋamenayayınyarağsızlarığ yarağsızkayakmayorığılarığ

848. özümtaplamazneŋbiriyalğanol munıŋdabasasıbuküçkılğanol

849. sukersekılınçıyéğerseözi évekersekılkıuvutsuzközi

850. buşıerseişteyémeövkelig yavaerseborçıyakıyganelig

851. buyaŋlığkişileryaramazmaŋa ayubérdimamdıaçukluğsaŋa

951. sözinkestiaytoldıçıktıturup eviŋeyüzurdısevinçligbolup

953. hakîkattapındıbağırsaklıkın éligtuttıkündaöziŋeyakın

839. (AyToldı):“Senbanasöyle,nasılhizmetedeyim;senimemnunetmekiçinnasıldavranayım?”

847. (KünToğdı):“Benhoşlaşmadığımşeylerisanasöyleyeyim;senonlarayaklaşma,temizolmayaçalış.

848. Benimbeğenmediğimşeylerdenbiriyalandır;ondansonrazulmedenlergelir.

849. Sonradahırslıveolgunolmayaninsanlarileacelecivegözüdoymazolanlar.

850. Heriştehiddetgösterenler,içkiyedüşkünlerveyaçalıpçırpanlar.

851. Bugibiinsanlarbanayaramaz;iştesanabunlarıaçıkçadöküpsaydım.

951. AyToldıburadasözünükesti,kalktıvehuzurdançıktı;sevinçiçindeevineyöneldi.

953. Doğrulukvesamimiyetleçalıştı;hükümdardaonugündengünekendisineyaklaştırdı.


3736


AY TOLDI HÜKÜMDARA DİLİN FAZİLETLERİNİ VE SÖZÜN FAYDALARINI SÖYLER

966. (AyToldı):“Karabaşındüşmanıkırmızıdildir;onekadarbaşyemiştirveyinedeyemektedir.

967. Başınıkurtarmakistersendilinigözet;dilinhergünseninbaşınıtehditeder.

986. Boşvedensizkonuşanayaktakımıdır;onunbaşınıyiyendebuboşsözleridir.

991. Vücudunnasibihepağızdangirer;ruhunnasibiisedoğrusözdürvekulaktangirer.

1008.Sözügüzelveiyicedüşünereksöyle;ancaksorulduğuzamansöylevekısakes.

SAADETİN DEVAMSIZLIĞINI VE İKBALİN DÖNEKLİĞİNİ SÖYLER

1050. Herşeykendikemalinibekler;tamkemaleerişincetekrarzevalebaşlar.

1051. BuAyToldıheristeğinekavuştu;ömrünütamamladı,malımülkükaldı.

1056. Ağırhastalıkgeldi,onututupyerevurdu;acılariçindeinleyerekyatağadüştü.

1066. Eyhayattaolan,gafilolma;bugündirisin,fakatbirgünmuhakkaköleceksin.

AY TOLDI ÉLİGKE TIL ERDEMİN SÖZ ASIĞLARIN AYUR

966. karabaşyağısıkızıltılturur neçebaşyédibutakımayéyür

967. başıŋnıtilesetılıŋnıküdez tılıŋtegmekündebaşıŋnıyanur

986. karakılkıteŋsizyavasözlegen yavasöztururbukarabaşyégen

991. etözülgibarçaboğuzdınkirür bucânülgiçınsözkulaktınkirür

1008.sözüğyakşısözleidisaknuöz ayıttuktasözleyanaterkinüz

KUT KIVLIKIN DEVLET İRSELLİKİN AYUR

1050. nekimişlerersetükelinküder tükeglitükeseinişkeyanar

1051. buaytoldıbuldıtilekintükel tükettitirigligturukaldımâl

1056. tutupçaldıyérkeağırigkelip töşekkekiripyattımuŋluğulıp

1066. osalbolmagılaytirigboldaçı tirigbolduŋerseözüŋöldeçi


3938


AY TOLDI OĞLI ÖGDÜLMİŞKE PEND BÉRMİŞİN AYUR

1158.birökoğlıerdibuaytoldınıŋ kiçigerdiyaşıoşoloğlınıŋ

1159. atıerdiöğdülmişaslıarığ yüzikörklüğerdimekılkıarığ

1167.buaytoldıaydıeşitayoğul sözümniunıtmamaŋatutköŋül

1172.méniardıdünyâokıdıseve köŋülbérdimerseiriktiéve

1176.orunçunyamâlınétilmezişim eligtuttaçıyokbukünbirkişim

1200.ölümyüzkılurerdiersekörüp ağırsavçılarkalgayerditurup

1279.kamuğedgüisizbayathükmibil bayatkaınangılanıŋtapgıkıl

AY TOLDI’NIN OĞLU ÖĞDÜLMİŞ’E NASİHAT VERDİĞİNİ SÖYLER

1158.BuAyToldı’nınbirtekoğluvardı,buçocuğunyaşıhenüzküçükidi.

1159.AdıÖğdülmişidi;soyutemiz,yüzügüzelvehuyuiyiidi.

1167.AyToldı:“Eyoğul,sözümüunutma,bunucankulağıiledinle.”dedi.

1172.Dünyacefaetti,busaadetayrıldı;busözeinan,senidealdatmasın.

1176.Rüşvetveyamalileişimdüzeltilemez;bugünelimdentutacakkimsemyoktur.

1200.Ölümkarşısındakileregöremuameleetseidi,mübarekpeygamberlerölmemişolurlardı.

1279.HertürlüiyiliğivekötülüğüTanrıhükmübil;Tanrı’yainanveonakulluket.


4140


1295.yanaaydıaytoldıoğlumeşit özüŋedgübirletamudınköşit

1298.ikiyüzlüğerkesözüŋsözleme yadılgaysözüŋsıraçılgayyéme

1310.kamuğişteévmeserinözbuka serimligkişilertegirârzûka

1332.tayanmatiriglikketüştegkeçerküvenmekıvıkutkakuşteguçar

AY TOLDI KÜN TOĞDI ÉLİGKE KUMARU BİTİG BİTİMİŞİN AYUR

1342.bitigübilekoldıkağıdtetig bayatatıbirlebitidibitig

1351.atımerdiaytoldıkılkımtolu irilditoluluktükerözölü

1368.esenliködindesenedgütitür tavarneŋbarındaülehemyétür

1376.budünyâbeğisenaŋabolmakul sénikodmazerkenanıkodgutul


1295.AyToldıdevamla:“Oğlumdinle;cehennemazabınakarşıiyiliğikendinesiperedin.”dedi.

1298.İkiyüzlüadamasırverme;sözünyayılır,sırrınortayaçıkar.

1310.Hiçbirişteaceleetme,sabırlıol,kendinitut;sabırlıinsanlararzularınaerişirler.

1332.Budünyaileoyalanma,geçergider;busaadeteinanma,çabukihtiyarlar.

AY TOLDI’NIN HÜKÜMDAR KÜN TOĞDI’YA VASİYETNAME YAZDIĞINI SÖYLER

1342.Buzekiinsankağıtkalemistedi;Tanrıadıilebaşlayarakbiryazıyazdı.

1351.AdımAyToldı,tavırvehareketimdolunayşeklindeidi;şimdibudolunlukkesildi,varlığımölümlebitiyor.

1368.Sağlığındaherşeyiiyiliklekarşıla;malınveservetinvarkenonlarıdağıtveyedir.

1376.Senbudünyanınbeyisin,onakulolma;osenibırakmadansenionudulbırak.


4342


1377.küvezlenmeartukkötürmeköŋül ınançkılguermezbudünyâtöŋül

1393.tarığlağerürdünyâéligkutı tarısaorarertirilgüotı

1429.bularnısakıngılölümkeétin ökünmeyarınbukarayérkatın

1517.sığıtkodtıaytoldıyetrüpögin kumaruüledikişikeneŋin

1518.bahilkoldıbarçakadaşlarkaol tilerboldıcânıyaşılkökkeyol

1519.közinkökketiktikötürdielig şehâdetbilekestiteprertilig

1520.yarukcânüzülditünerdiküni bayatatıbirlekesilditını


1377.Fazlakibirvegururakapılma;budünyayagüvenolmaz,senondanvazgeç.

1393.Eydevletlihükümdar,dünyabirtarladır;insanbutarlayıekersehayatekininibiçer.

1429.Bunlarıdüşünveölümehazırlan;yarınbukarayeraltındapişmanolma.

1517.AyToldıaklınıbaşınatopladı,ağlamayıbıraktı;malınımirasolarakbaşkalarınabıraktı.

1518.Bütünakrabalarıilehelalleşti;canımavigöğedoğruyolalmakistedi.

1519.Gözünügöğedikti,elinikaldırdı;sonsözükelime-işehadetoldu.

1520.Nurlucanayrıldıgünükarardı;Tanrıadıilesonnefesiniverdi.


4544


1591.éligaydımundanaruayoğul

mañatapnuturgılçökürmeköñül

1592.atantapğıbarerdiartuktelim

öteyümedimbardıkaldıbérim

1593.ötegükerekmenbuhaklarsaña

kişilertılıbolmasabirmaña

1602.tapuğçıkuluñmenbeğimsenuluğ

uluğbeğağırlartapuğçıkuluğ

1603.tileseağırtuttileseucuz

yuluğkıldımamdısañamenbusöz

1612.yakıntuttıéligkörögdülmişiğ

törüçeayubérditegmeişiğ


1591.Hükümdar:“Eyoğlum,bundansonrabenimhizmetimdebulun,artıkgönlünüferahtut.”dedi.

1592.“Seninbabanınçokbüyükhizmetivardı;hakkınıödeyememişveonaborçlukalmıştım.

1593.Töhmetaltındakalmamakiçinbuborcuşimdisanaödememgerekir.”

1602.(Ögdülmiş):“Benhizmetkârkulunum,senbenimbüyükbeyimsin;büyükbeyhizmetkârkulunudeğerlendirir.

1603.İstersendeğerver,istersendeğersizbul,benkendimiartıkseninhizmetineadadım.”

1612.HükümdarÖgdülmiş’igündengünekendisineyakıntuttu,herişinnasılyapılacağınıonaanlattı.


4746


1642.açındıéligkörkötürdiörü

bolubérdievrenyumıttıtörü

1657.ayubérkişiketusulurkayu

kayuoltususımañaaysayu

1659.kişiketusulguikigüajun

kılınçedgüsiolaykılkıtözün

1660.ikinciuvutolüçünçiköni

buüçneñbileerbulurkutküni

1665.yanaaydıéligeşittimbusöz

tusulmazkayuolkişikeyavuz

1668.biriarkukersebukılkıyavuz

takıbiriyalgantüzerersesöz


1642.Hükümdaronaihsanlardabulunduveonuyükseltti;birgüngeldi,devletidaresineaitbütünkanunlaravakıfoldu.

1657.(Hükümdar):“Söylebakalım,insaniçinfaydalıolanşeylernedir,faydalarınelerdir;banabunlarıbirerbireranlat.”

1659.(Ögdülmiş):“Eyasiltabiatlı,herikidünyadainsanlarafaydalıolanşey,iyilikyapmaktır.

1660.İkincisihayâ,üçüncüsüdoğruluktur;insanbuüçşeyilesaadetgüneşineerer.”

1665.Hükümdartekrarsordu:“Busözleridinledim;pekiinsaniçinkötüvefaydasızşeylernelerdir?”

1668.(Ögdülmiş):“Birikötütabiatlıveinatçıolmak,biriyalansöylemektir.


4948


1669.takıbirsaranolkişideili

buüçneñüçegübiligsiztılı

1764.ağırladıéligkörögdülmişiğ

ınandıanarbérdiyomgıişiğ

1765.kamuğélkekıldıkörelgiuzun

uzunboldıelgiyorıktılsözün

1766.ayağbérditamgaatüstemkedüt

ağırladıaşrutükelboldıkut

ÖGDÜLMİŞ ÉLİGKE UKUŞ SURETİN AYUR

1851.yüzikörkikörklügneyaşıkiçig

kamuğedgülükkeanındınkeçig

1852.örüghemsiligolnekılkıamul

kamuğteprenürkebağırsakköñül


1669.Birideinsanlarıaşağılıkedencimriliktir;bunlarınüçüdecimriliktenilerigelir.”

1764.HükümdarÖgdülmiş’iyükseltti;onainandıvebütünişlerionunelineverdi.

1765.Bütünmemleketeonuhâkimkıldı;oheriştekudretvenüfuzsahibioldu.

1766.Onaunvan,mühür,at,koşumvehil’atverdi;çokitibargösterdi;oikbalinsonderecesinevasıloldu.

ÖGDÜLMİŞ HÜKÜMDARA AKLIN TARİFİNİ ANLATIR

1851.Yüzü,şekligüzelvedaimagençvedinçtir;hertürlüiyiliğegeçitverenodur.

1852.Halim,selimvesakintabiatlıdır;obütüncanlılariçinşefkatdolubirgönüldür.


5150


1853.kayukaeligursaétlübarır

kayukasözitegseyetlübarır

1854.isigyüzlügolkörkamuğkasevüg

kişilerkeandınasığlarülüg

1858.kaçığlığyeteroluçuğlığtutar

sınukluğsaparolbuzukuğéter

BEGLİKKE SEZÂ BOLGU TEG BEG NEGÜ TEG KEREKİN AYUR

1949.bubeglikkeaşnutüpaslıkerek

atımalpkatığkurçyanatoñyürek

1950.atasıbegerseoğultoğdıbeğ

oğultoğsabeğhematalarıteg

1952.biligbirlebeğlerbodunbaşladı

ukuşbirleélkünişinişledi


1853.Nereyeelidokunursaorasıdüzelir;sözünereyeerişirseorasısözeuyar.

1854.Sıcakyüzlü,herkesiçinsevimlidir;insanlarondanfaydagörür.

1858.Kaçanayetişir,uçanıyakalar,kırığısararvebozuğudüzeltir.

BEYLİĞE LAYIK BİR BEYİN NASIL OLMASI GEREKTİĞİNİ ANLATIR

1949.(Ögdülmiş):“Beylikiçinilkönceinsanınasilsoydangelmesigerekir;beycesur,kahraman,kuvvetlivepekyürekliolmalıdır.

1950.Babasıbeyiseoğulbeydoğar;odababalarıgibibeyolur.

1952.Beylerbilgiilehalkabaşoldularveakılilememleketvehalkınişinigördüler.


5352


1952.biligbirlebeğlerbodunbaşladı

ukuşbirleélkünişinişledi

1953.beğatıbiligbirlebağlığturur

biliglâmıkitsebeğatıkalur

1969.yanılsabubegerayéligkutı

anınbeglikiiğlerétgüotı

1988.örüglükamullukbolurbeğkekörk

bubeğlikişinebuolbağuörk

2015.ikineñtururélkebağıbeki

birisaklıkolbirtörüélköki

2016.kayubeğsakerseélinbekledi

yağıboynıyençtiözeörkledi


1952.Beylerbilgiilehalkabaşoldularveakılilememleketvehalkınişinigördüler.

1953.Beyadıbiligkelimesiileilgilidir;bilig’inlâm’ıgidersebegadıkalır.

1969.Beylerişlerindeyanılırsaeydevletlihükümdaronlarınbeyliğihastalanmışdemektir,tedavietmelidir.

1988.Sabırvesükûnetbeyiçinbirziynettir;bunlarbeyliğinbaştagelenmeziyetleridir.

2015.Birmemleketinbağıvekilidiikişeydenibarettir;biriihtiyatlılık,birikanun;bunlaresastır.

2016.Hangibeyihtiyatlıiseomemleketinimuhafazaeder;düşmanaboyuneğdirirveonusımsıkıbağlar.


5554


2017.kyubeğtörübérseéldeköni

élinéttikodtıyaruttıküni

2023.ikineñbileélçibeğlikbuzar

kirüreğriyolkakönidinazar

2024.biriküçbirisiosallıkkılur

buikibilebeğélirartatur

ÖGDÜLMİŞ BEĞLERKE VEZİR BOLGU NEGÜ TEG KEREKİN AYUR

2181.yanutbérdiögdülmişaydıélig

vezirboldıbeğlerkesunguelig

2185.ukuşıüküşbolsabilgiteniz

kamuğişbütürsekızartsameniz

2256.vezirbeğketutçıkéñeşçibolur

kéñeşçikişilerteñeşçibolur

2260.buyañlığbolunsaayéligvezîr

beğinénçketegrürkarasıudır


2017.Hangibeymemlekettedoğrukanunkoyduiseomemleketinitanzimetmişvegününüaydınlatmıştır.

2023.Beyikişeyilebeyliğinibozar,eğriyolagirervedoğruyoldanşaşar.

2024.Bunlardanbirizulüm,biriihmalkârlıktır;buikisiilebeymemleketiniharapeder.”

ÖGDÜLMİŞ BEYLERE VEZİR OLACAK İNSANIN NASIL OLMASI GEREKTİĞİNİ ANLATIR

2181.Ögdülmişcevapverdi:“Eyhükümdar,vezirbeylerinelidemektir;onlarişleribuellerilegörürler.”dedi.

2185.“Aklıçokvebilgisidenizgibiderinvegenişolmalı,herişelindengelmelivebeyinyüzünügüldürmelidir.

2256.Vezirbeyiçindaimabirmüşavirdir,müşavirlerheriştekıyaslahareketederler.

2260. Eyhükümdarböylebirvezirbulunursaobeyinihuzurakavuştururvehalkırahatuyur.”


5756


ÖGDÜLMİŞ ÉLİGKE SÜ BAŞLAR ER NEGÜ TEG KEREKİN AYUR

2271.buişkeidikurçkatığerkerek başındakeçürmiştükeltoñyürek

2276.üleşeeratkakamuğbarmalın adaşkoldaşardaştutunsakalın

2277.öziñebirattontolumkodsatap çavıksaajundaatınyadsatap

2311. tonuztegtitimligböritegküçi adığlayuazgırkutuztegöçi

2312.yanaalçıbolsakızıltilküteg titirbuğrasıtegköröçsürsekeg

2313.sagızgandasakrakkerektutsaöz kayakuzgunıtegyıraktutsaköz

2314.uluğtutsahamyetkörarslanlayu ügitegusuzbolsatünlesayu

2340.étigligazedgüüküştekörü telimtuştıartaküküşsübile

2360.yaraşguyarağıbarerseyaraş yokerseyarıklanbélalşıpküreş


ÖGDÜLMİŞ HÜKÜMDARA KUMANDANIN NASIL OLMASI GEREKTİĞİNİ ANLATIR

2271. Buişeçokçevik,sert,tecrübeli,tamvepekyüreklibiradamlazımdır.

2276. Obütünmalınıaskeredağıtmalıvebirçokkimseleridostvesilaharkadaşıedinmelidir.

2277. Kendisinebirat,giyimvesilahayırmasıkâfidir;meşhurolupdünyayanamsalmakonayeter.

2311. Odomuzgibiinatçı,kurtgibikuvvetli,ayıgibiazılıveyabansığırıgibikinciolmalıdır.

2312. Aynızamandakırmızıtilkigibihilekârolmalı;deveaygırıgibikinveöçgütmelidir.

2313. Kendisinisaksağandandahaihtiyatlıtutmalı;gözünükayakuzgunugibiuzaklaraçevirmelidir.

2314. Aslangibihamiyetiyüksektutmalı;baykuşgibigeceleriuykusuzgeçirmelidir.

2340. Azsayıdavedüzenlibirordu,çoğanispetledahaiyidir;çokkimselerçokaskerlebozgunauğradılar.

2360. Anlaşmakimkânıvarsaonunlaanlaş;yokisezırhınıgiy,düşmanasıkısıkıyapışvegüreş.


5958


ÖGDÜLMİŞ ÉLİGKE ULUĞ HÂCİBLIKKA NEGÜ TEG ER KEREKİN AYUR

2436.uluğhâcibartukbütünçınkerek

buçınlıkbilekedbütündînkerek

2441.közitokkerekhemuvutluğsilig

tetiglikkerekhemtümentübilig

2458.yüzikörkikörklüğkerekhemyülüg

toganersigünlügsözibelgülüg

2503.ayélighâciblarkasaklanguol

bukaçyerdeartukkatığlanguol

2504.biribeğsözinikatığtutsaberk

ikincihavakaukuşkılsaörk

2505.üçünçikörürdeküdezseözin

tılındaçıkarmasategmesözin


ÖGDÜLMİŞ HÜKÜMDARA ULU HÂCİBİN NASIL BİR İNSAN OLMASI GEREKTİĞİNİ ANLATIR

2436. Uluhâcibçokemniyetli,dürüstvebudoğruluklabirliktedeiyivedinibütünbirinsanolmalıdır.

2441. Gözütok,hayâsahibivenazikolmalıdır;zekivebintürlübilgiyesahipbulunmalıdır.

2458. Hâcibinyüzüvekıyafetigüzel,saçısakalıdüzgün,erkeksesliveaçıksözlüolmalıdır.

2503. Eyhükümdar,hâciblerbirkaçyerdeihtiyatlıolmalıvebuhususlardaçokgayretetmelidir.

2504. Biri,hâcibbeyinsözündenkatiyendışarıçıkmamalı;ikincisi,hevaveheveslerineaklınıyularyapmalıdır.

2505. Üçüncüsühuzurdatetikteolmalıveağzınagelenhersözüsöylememelidir.


6160


ÖGDÜLMİŞ ÉLİGKE KAPUĞ BAŞLAR ER NEGÜ TEG KEREKİN AYUR

2529.kapuğbaşlarerkedbağırsakkerek

tenicanıbirletapuğsakkerek

2530.kapuğdayarutsakarañkutünüg

kapuğdabatursayarumışkünüg

2553.ikineñbedütürbubeğlerçavı

élindetuğıkörtörindelivi

2554.adınmaikineñkapuğkörkiol

bedütürbeğatınaçarkutkayol

2555.uluğhâcibibolsaâzâdkişi

takıbiryarağlığkapuğilbaşı


ÖGDÜLMİŞ HÜKÜMDARA KAPICIBAŞININ NASIL OLMASI GEREKTİĞİNİ ANLATIR

2529. Kapıcıbaşıolaninsançoksadıkolmalıvebuhizmetcanlabaşlabenimsemişolmalıdır.

2530. Okaranlıkgeceyihizmetkapısındaağartmalıveparlakgüneşideaynıkapıdabatırmalıdır.

2553. Beylerinşöhretiniikişeybüyütür:eşiğindetuğuvebaşköşesindesofrası.

2554. Şuikişeydekapınınsüsüdür;bunlarbeyinadınıbüyütürvesaadeteyolaçar.

2555. Bunlardanbirihürinsanolanuyuhâcib,birideişininehliolanbirkapıcıbaşıdır.


6362


ÖGDÜLMİŞ ÉLİGKE YALAVAÇ IDGUKA NEGÜ TEG ER KEREKİN AYUR

2599.yalavaçtınétlürtelimtürlügiş yalavaçtınötrükelürkörklügiş

2600.ukuşluğkerekkedyalavaçörüg biligligkereksözkebilseyörüg

2631.kitâblarokırhembilirersesöz ukarerseşiirhemkoşarerseöz

2632.nücûmbilsetıbhemyorabilsetüş anıñyomışıtegsözikelsetuş

2633.bilirersesakışyémehendese adedcezrikılsamisahatbasa

2634.yananerdüşatrancbilirerseked harîfleriandınulırerseked

2635.çögenkekederseatarerseok yémekuşçıavçıajundaozuk

2636.kamuğtılbilirerseaçsatilig kamuğhatnıbilsebitiseelig


ÖGDÜLMİŞ HÜKÜMDARA ELÇİ GÖNDERMEK İÇİN NASIL BİR İNSAN GEREKTİĞİNİ ANLATIR

2599. Pekçokişlerelçilerilegörülür;iyineticelerelçilervasıtasıileeldeedilir.

2600. Elçiçokakıllı,temkinlivesözünüifadeedebilmesiiçindebilgiliolmalıdır.

2631. Çokkitapokumalı,sözsöylemesinibilmeli;şiirdenanlamalıvekendisideşiiryazmalıdır.

2632. Heyetilmindenvetıptananlamalı;rüyayormasınıbilmelivesözüyorduğugibiçıkmalıdır.

2633. Hesaba,birdehendeseyevakıfolmalı;cezirilemesahailminidebilmelidir.

2634. Bundanbaşkabirdeçokiyitavlavesatrançoynamasınıbilmeliverakipleriniiyicesıkıştırmalıdır.

2635. Ciritoyunundamahirolmalıveokatmasınıiyibilmeli;kuşçulukveavcılıktadabaşkalarınaüstüngelmelidir.

2636. Konuşurkenbütündillerikonuşmalı;yazarkenbütünyazılarıyazmalıdır.


6564


ÖGDÜLMİŞ ÉLİGKE BİTİGÇİ ÉLIMGA NEGÜ TEG KERKİN AYUR

2675.bitigçikeaygukerekiçsözin

küdezsebitigçiüküşyaazın

2677.kalıtutmasabubitigçisözüg

beğisırrıaçlurbuörterözüg

2693.bitigçibiligligukuşluğkerek

hatıuzbelâgattakıedgürek

2694.bitigdehatuzbolsaaçlurköñül

okıgukelirbaksaavnurköñül

2695.belâgatbilehatteñeşsekalı

idiedgütılbubitigsöztılı

2729.boriçmezkerekbolsakılkıarığ

yarağsızkılınçığyıratsaarığ


ÖGDÜLMİŞ HÜKÜMDARA KÂTİBİN NASIL OLMASI GEREKTİĞİNİ ANLATIR

2675. Kâtibesırlarısöylemekgerekecektir;kâtip,azveyaçokolsun,bunlarıgizlitutmalıdır.

2677. Eğerkâtipsırsaklamasınıbilmezsebeyininsırrıaçığaçıkarvebudakâtibiyakar,mahveder.

2693. Kâtipbilgiliveakıllıolmalı,güzelbirhattaveüstünbirbelagatesahipolmalıdır.

2694. Mektubunhattıgüzelolursagönülaçılır;onugörünceinsanokumakister,gönülavunur.

2695. Hattıngüzelliğieğerbelagatilebirleşirseyazılısözmükemmelbirifadebulmuşolur.

2729. Kâtipiçkiiçmemelivetemiztabiatlıolmalı;yakışıkolmayanbütünhareketlerikendisindenuzaklaştırmalıdır.


6766


ÖGDÜLMİŞ ÉLİGKE AŞ BAŞÇI HÂN SALAR NEGÜ TEG KEREKİN AYUR

2829.kişidetalusıköniçınkişi üdürgüañarbérgüaşsuvişi

2836.muñarkéçkieskitapuğçıkerek açınusüçinüaşınbérseterk

2869.törüçeyorısatapuğkılsaöz kirürdeçıkardakönitutsaköz

ÉLİG CEVÂBI ÖGDÜLMİŞKE

3051.busözlereşittisevindiélig duâkıldırabkakötürdielig

3057.kamuğedgülüktetakıartukı buögdülmişolamdıköñlümtokı

3058.munıbérdiñamdımañasenatâ kılurmenmunıñşükriyüzmiñkata

3060.mañaküçbéramdıöteyinhakın sevinsümañabolsukönliyakın

3067.sözügkestiéligserindituru yéröptitapuğçısıkoptıörü


ÖGDÜLMİŞ HÜKÜMDARA AŞÇIBAŞININ NASIL OLMASI GEREKTİĞİNİ ANLATIR

2829. İnsanarasındadoğru,dürüstveseçkinbirkimsebulmalıveyemekiçmekişinionunelinebırakmalıdır.

2836. Buişiçinçokeskiveemektarbirhizmetkârlazımdırkibeyiesirgeyerekyemeğizevklevevaktindehazırlasın.

2869.Usulveerkandairesindehareketilehizmetetmelivegiripçıkarkendaimaönünebakmalıdır.

HÜKÜMDARIN ÖGDÜLMİŞ’E CEVABI

3051.Hükümdarbusözleridinledivesevindi;ellerinikaldırarakAllah’aduaetti.

3057.Bütünbuiyiliklerarasındaeniyisi,şimdiruhumudoyuranbuÖgdülmiş’tir.

3058.Onusenbanaihsanettin;bununiçinsanayüzbindefaşükrederim.

3060. Şimdibanakuvvetver,onunhakkınıödeyeyim;memnunolsunvebanakalptenbağlansın.

3067. Hükümdarsözünübitirdivebirmüddetsustu,durdu;hizmetkârıyeröptüveayağakalktı.


6968


3068.turupçıktıandınsevinligbolup atınmindikeldieviñeturup

3069.kıyıksızkéçetañdakıldıtapuğ yaradıtapuğaçtıdevletkapuğ

3097.éligbirkünoldrupkörögdülmişig okıdıayıttıkeçerkünişig

3134.buyalñuzlukuñkaözümeymenür takıbirişersesañaayunur

3136.tilebarmukörgilkadaşlarara sañaudgutegbirayıtgılköre

3145.yokermezkadaşlararabarmeniñ buyañlığkişibilgiartukanıñ

3147.kılınçıköniatıodgurmışol kamuğedgülükkeeligurmışol


3068.Oradanmemnunvemesrurolarakçıktı;birazsonraatınabinipevinedöndü.

3069.Yinesadakatle,sabahakşamhizmetteetti;hizmetitakdiredildivesaadetkapılarıaçıldı.

3097.HükümdarbirgünyalnızotururkenÖgdülmiş’iyanınaçağırttı;günlerinnasılgeçtiğiniveişlerisordu.

3134.(Hükümdar):“Benseninböyletekolmandankorkuyorum,eykudretliinsan;keşkeseninbireşindahabulunsaidi.

3136.Ara,akrabalarınarasındaseninyolunutakipedebilecekbirkimsevarmı,soruştur.”

3145.(Ögdülmiş):“Yokdeğil,benimakrabalarımarasındadaçokgenişbilgiliböylebirinsanvardır.

3147.HareketidoğruveadıOdgurmış’tır;ohertürlüiyiliğeelvurmuştur.


7170


3149.Allah’aibadetederek,kendisinezahmetveriyorveibadetlegünahhastalığınıtedaviediyor.

3150.Onunfaziletibenimkindenyüzmislifazladır;ohalkınilerigeleniveinsanlarınseçkinidir.

3151.Benimbuakrabamburadayanımdabulunsaidi,obizeheriştebilgisiilerehberlikederdi.”

3154.(Hükümdar):“Buişinçaresineisebak,eyzekiinsan;senonumuhakkakbenimyanımagetir.”

3158.(Ögdülmiş):“Böylebirakrabamınbulunduğunuarzettim,fakatgelipgelmeyeceğihakkındabirşeysöyleyemem.

3159.Eğergelirseçokiyi;emrinizehürmetgösterdidemektir;eğergelmezsefermanınızaehemmiyetvermemişolur.”


3149.Allah’aibadetederek,kendisinezahmetveriyorveibadetlegünahhastalığınıtedaviediyor.

3150.Onunfaziletibenimkindenyüzmislifazladır;ohalkınilerigeleniveinsanlarınseçkinidir.

3151.Benimbuakrabamburadayanımdabulunsaidi,obizeheriştebilgisiilerehberlikederdi.”

3154.(Hükümdar):“Buişinçaresineisebak,eyzekiinsan;senonumuhakkakbenimyanımagetir.”

3158.(Ögdülmiş):“Böylebirakrabamınbulunduğunuarzettim,fakatgelipgelmeyeceğihakkındabirşeysöyleyemem.

3159.Eğergelirseçokiyi;emrinizehürmetgösterdidemektir;eğergelmezsefermanınızaehemmiyetvermemişolur.”


7372


KÜN TOĞDI ÉLİG ODGURMIŞKA BİTİG BİTİP IDMIŞIN AYUR

3187.devâtkoldıkâğıdbitidibitig

bitigbirleéttiişiñeétig

3188.bayatatıbirlesözügbaşladı

törütgenigidgenkeçürgenidim

3197.éligdinselâmköñülaytubilig

bitidimesenliküzeaytetig

3199.eşittimseniñedgükılkıñyañıñ

buödteyokoltépsañatuşteñiñ

3202.kadaşıñnııdtımbuögdülmişig

sözümnitegürgeyukupbilmişig

3214.kalıbardıñersetapuğkılgalı

tapuğkendtekılgılbuoldînyolı

3227.seniñandatapguñnamâzolbiri

takıbirirûzatutarsenurı


HÜKÜMDAR KÜN TOĞDI’NIN ODGURMIŞ’A MEKTUP YAZIP GÖNDERDİĞİNİ ANLATIR

3187.Hükümdarhokkavekâğıtistedi,mektupyazdı;mektupileişinidüzenekoydu.

3188.Allahadıilebaşladı:“Yaratan,besleyenvebağışlayanodur.”dedi.

3197.Buhükümdardanselamvehatırsormamektubudur;eyzekiinsan,bunusanasağlıkdileğiileyazdım.

3199.Seniniyitavırvehareketiniduydum;budevirdesanadenkveeşbulunmadığınıişittim.

3202.Akrabanı,Ögdülmiş’igönderdim;sözümüveanlayıp,bildiklerinisanaeriştirecektir.

3214.Eğeribadetetmekiçinorayagittiniseibadetişehirdeyap;dinyolubudur.

3227.Seninoradakiibadetininbirinamaz,biridetuttuğunoruçtur,eyoğul.


7574


3228.munıñdaadınandatâatkayu

mañakörkitübértılınsözleyü

3229.atandıözüñamdızâhidatı

buatıñsañaboldıtâatyutı

3236.berükeluluşkendtekılgıltapuğ

kamuğedgülükkeaçılsukapuğ

3237.bodunkatusulgılmuñıñayara

kadaşkabağırbéryakınlıkula

3273.munusözledimsözbitiginulam

tükettimsözümnikurıttımkalem

3274.takımanegüerdiersesözüm

kadaşıñtegürgeytılınayyüzüm

3275.bitigtürdibadıüzetamgalap

sunupbérdiögdülmişaldıulap


3228.Bunlardanbaşkaoradahangiibadetvar;söyle,göster.

3229.Senşimdizahitadınıaldın;buadınibadetiniçinsanabüyükbirfelaketoldu.

3236.Burayagel,köyveyaşehiriçindeibadetet;sanahertürlüiyilikkapılarıaçılsın.

3237.Halkafaydalıol,muhtaçlarayardımet;akrabalarayakınlıkgöster,bağrınıaç.

3273.İşteyazılileulaştırılacaksözlerimisöyledim;sözümübitirdimekalemisildim.

3274.Bundanbaşkadahasöyleneceknegibisözümvarsaakrabanbunlarıağızdanbildirecektir,eyayyüzlüm.

3275.Mektubukatladı,bağladıveüzerinimühürleyerekuzattı;Ögdülmişgelipelindenaldı.


7776


ÖGDÜLMİŞ ODGURMIŞ TAPA BARMIŞIN AYUR

3289.ederlediterkinatınıtutup kadaşıtapabardıevdinturup

3327.uluşkendnikodtuñyakınkakadaş kişideyıradıñbilişyokadaş

3330.apaoğlanıbarçayalñuzumaz özüñmundayalñuzkalıiglemez

3333.negüolnelükmunçaemgerözüñ mañabelgülügaybileyinsözüñ

3340.budünyâişiñekatılmışkişi kılumaztapuğbirleukbîişi

3347.buyañlığüçünmenuluşkendkodup buyérkesığındımağıryükyüdüp


ÖGDÜLMİŞ’İN ODGURMIŞ’I ZİYARETİNİ ANLATIR

3289.Atınıtutup,derhaleyerledi;oradankalkıpakrabasınadoğrugitti.

3327.(Ögdülmiş):“Köyveşehri,yakınakrabavekardeşleribıraktın,insanlardanuzaklaştın;buradahiçbirtanıdıkveahbabınyok.

3330.Hiçbirinsantekbaşınayapamaz;senburadayalnızsın,hastadaolabilirsin.

3333.Niçinvenedenkendineböyleeziyetediyorsun;banabunuaçıkçasöyle,bendeseninbuhusustakifikirlerinianlayayım.”

3340.(Odgurmış):“Budünyaişlerinekarışankimseaynızamandaibadetveahiretişleriniyerinegetiremez.

3347.Böyleolduğuiçinbenköyveşehirleribırakıpağırzahmetlerekatlanarakburayasığındım.”


7978


ODGURMIŞ ÖGDÜLMİŞKE DÜNYÂNIÑ AYIBLARIN AYUR

3513.budünyâözinkedsevitmişsaña kamuğaybıerdemkörünmişsaña3514.tañermezseniñdinmeseldekelir kayuneñsevügbolsaaybıbarır3562.ayıedgüermezbudünyâneñi kimiñbolsaevrerkılınçıyañı3589.budünyâyağıoletözbiryağı buikiyağınıñyadığlığağı

ÖGDÜLMİŞ ODGURMIŞKA DÜNYÂ BİRLE UKBÎ KAZGANGUSIN AYUR

3648.neçeandağersebudünyâhâli açığkılmaözketiriglikyolı3666.helâldünyâbulsayésekazganıp çıgaykaüleseanıñdınalıp3672.bayatyarlığınkılözüñkullukı uçupkirsarâykaerejinsalın


ODGURMIŞ ÖGDÜLMİŞ’E DÜNYANIN KUSURLARINI ANLATIR

3513.Budünyakendisinisanaçoksevdirmiş;onunbütünkusurlarısanafaziletgibigörünmüş.

3514. Sanahayretetmem;meseldedevardır:hangişeysevilirseonunkusurlarıgörünmez.

3562.Budünyamalıhiçdeiyibirşeydeğildir;okendisinesahipolanıntavırvehareketinideğiştirir.

3589.Budünyabirdüşman,vücutisebaşkabirdüşmandır;buikidüşmanınağıhertarafayayılmıştır.

ÖGDÜLMİŞ ODGURMIŞ’A DÜNYA VASITASI İLE AHİRETİN KAZANILMASINI ANLATIR

3648. Budünyanınhâlihernekadardediğingibiisedesenkendinehayatıokadarzehiretme.

3666. Helaldünyanimetibulmalıvekazanıpyemeli,birkısmınıdafakirleredağıtmalıdır.

3672.Allah’ınemirleriniyap,kulluğunuyerinegetir;sarayauçarakgirvehuzurakavuş.


8180


ODGURMIŞ İGLİG BOLUP ÖGDÜLMİŞNİ ÜNDEMİŞİN AYUR

5984.igiñedgübolgaesenbolgasen

yazukuñarıgaymuyanbulgasen

5987.tüşedimtüşümdinaçıldımaña

ölürümukuldımañaaytoña

5988.bayatedgüisizyorıtsakazâ

yorıturanıyatsatünleuda

6031.negüoltüşüñnimañaayaça

anımenyöreyinköradraseçe

6033.şatukördümeliganıñbağnası

yüzutruuruğluğedizhemyası

6034.añarağdımamdıbirerbağnaça

başıñategibağnasadımneçe

6035.başındabiratçımañasuvbérür

alırmentüketüiçipözkanur

6036.anıñdabasakökkeuçtumteñip

özümbelgüsüzboldıörlepsiñip


ODGURMIŞ’IN HASTALANARAK ÖGDÜLMİŞ’İ ÇAĞIRDIĞINI ANLATIR

Odgurmışhastalanır,Ögdülmiş’isonbirkezgörmekiçinonaadamgönderir.Ögdülmiş,Odgurmış’ınyanınagelir.

5984.(Ögdülmiş):“Hastalığıniyileşecekvesendesıhhatekavuşacaksın;günahıntemizlenecekvesevabanailolacaksın.”

5987.(Odgurmış):“Rüyagördümrüyamdabubanabelliolduveöleceğimanlaşıldı,eykahraman.

5988. Allahiyiveyakötükazasınıbildirmekistersebunugeceyatarkenuykudabildirir.”

6031.(Ögdülmiş):“Şimdisennasılbirrüyagördün,banabunuiyiceanlat,bendeonudüşünüptaşınaraktabiredeyim.”

6033.Rüyamdabirmerdivengördüm,onunellibasamağıvardı;yüksekveenli,karşımadikilmişti.

6034.Benbubasamaklarabirerbirerbasarakyukarıçıktım;sonunakadarkaçbasamakolduğunusaydım.

6035. Sonbasamaktabiratlıbanasuuzattı;bendealıpsonunakadariçtimvesuyakandım.

6036.Ondansonrahavayayükselerekgöğeuçtumveyükselipgözdenkayboldum.


8382


6039.ağışbarçatüşteağırlıkbolur

ağarıteñinçeuluğlukbulur

6045.ıdışlığsuvuğsenalıpiçtüküñ

tiriglikuzunbolgayıldızköküñ

6046.uçupkökkeörleptükelağdukuñ

tilekbérgeteñrinegükoldukuñ

6051.tükelyörmediñtüşyörüginmaña

eşitgilbutüşmenyöreyinsaña

6052.edizbağnalığmenşatukördüküm

tirigliktururaykadaşyördüküm

6053.şatunuñbaşıñategiyokladım

yaşımnıtükettimtiriglikyédim

6054.başıñaağıpmenolatçıkelip

mañabérdükisuvnıiçtimalıp

6060.ıdışlığsuvuğiçtimamdıtükel

tükettimtiriglikesenedgükal


6039.(Ögdülmiş):Bütünrüyalardayükselmeitibaradelaleteder,insanyükseldiğinispetteşerefbulur.

6045.Kaptakisuyualıpiçmekkendininveneslininuzunhayatanailolacağınadelalettir.

6046.KalkıpgöklereuçarakenyükseklereçıkmaniseAllah’ınseninbütünarzularınıyerinegetireceğinedelaleteder.

6051.(Odgurmış):Senbenimrüyamıtamolarakyormadın;dinle,burüyayıbensanatabiredeyim.

6052.Gördüğümbasamaklıyüksekmerdivenieykardeş,benhayatolarakyoruyorum.

6053.Merdiveninbaşınakadaryükselmemyaşımıntükenmesi,hayatımıntamamlamasıdır.

6054.Merdiveninbaşınakadaryükseldimveoatlınıngelerekbanaverdiğisuyualıpiçtim.

6060.Kaptakisuyuntamamınıiçtimvehayatımıtamamladım,sensağvehoşçakal.


8584


6064.yokaruuçupbuözümteñdüki yaşılkökkeörlepteñipsiñdüki

6065.süzükcântururolbukeptinçıkıp yanayandıkelmezyériñeağıp

6084.yanaaydıayçınbağırsakkadaş barırmenudusenkelirsenadaş

6086.tirigdebağırsaközümbolsunı özümdekédinbusözümkalsunı

ODGURMIŞ ÖGDÜLMİŞKE PEND BÉRMİŞİN AYUR

6087.sözümbuosalbolmagılaykadaş isizketiriglikyavakılmayaş

6090.sakınçkısgatutgıltapuğkıluzun éverdeamulbolbuşardatüzün

6099.tavarneñbarınkılözüñkeyuluğ bodunuğsevindüraybilgiuluğ

6122.tükelkızkılınçlığtururbuajun séniarmasunıaykılkıtüzün


6064.Benimyukarıuçupkaybolmamvemavigöğeçıkıpboşluğakarışmam,

6065.Temizcanınbukalıbındançıkarakbirdahayerinedönmemeküzereuçmuşolmasınadelaleteder.

6084.Yinededi:“Eygerçektenbanabağlıkardeşim,bengidiyorum,benimarkamdansendegeleceksin.”

6086.Henüzhayattaikensanabiriyiliğimdokunsun;bengittiktensonrabusözdebendenkalsın.

ODGURMIŞ’IN ÖGDÜLMİŞ’E NASİHAT ETTİĞİNİ ANLATIR

6087.Sözümşudur:Eykardeş,gafilolma,hayatıveömrüfenalıklaboşunageçirme.

6090.Dünyadüşüncesinikısatut,ibadetiuzun;aceleederkensakinvehiddetlenirkendehalimol.

6099.Malınımülkününeyinvarsagünahlarınınkefaretiolarakdağıt;halkısevindir,eyderinbilgiliinsan.

6122.Budünyatambirkızabenzer;eyyumuşakhuyluinsan,osenialdatmasın.


8786


6128.bezenürkişikeözinkörkitür

köñülbérdiñerseadakberkitür

6129.şekerbirleigdürbérürkinağu

yayığkutkılınçıbuolaybügü

6196.turupkuçtıögdülmişodgurmuışığ

öpüpyığladıyérketöktiyaşığ

6197.sığıtbirleçıktıkörandınturup

atınmindikeldiyüzevkeurup

6299.turupbardıkördikadaşıgûrın

kuçupyığladıyaşısaçtıbarın

6302.ayköñlümtalusısevügcânkacân

seniñsiznegütegtirilsürevân

6303.tüşümdemükördümsénimenyatıp

körürdeyitürdümyıradıñbatıp


6128.Süslenir,insanakendinigösterir;gönülverirsensenineliniayağınıbağlar.

6129. Şekerilebesler,sonundazehirverir;eyhakim,döneksaadetböyledir.

6196.ÖgdülmişkalkıpOdgurmış’ıkucakladıveöpüpağlayarakgözyaşıdöktü.

6197.Üzüntüileoradankalkıpçıktı;atınabinipevinedoğruyolakoyuldu.

Ögdülmiş,Hükümdar’ınisteğiüzerinebirzamangeçtiktensonratekrarOdgurmış’ınnehâldeolduğunugörmekiçinonunyanınagider.Odgurmış’ınmüridiKumarukendisinikapıdakarşılarveÖgdülmiş’iacıhaberiiletir.

6299.Kalkıpgittivekardeşininmezarınıgördü;onukucaklayıpağladıvegözyaşlarınıdöktü.

6302. “Eygönlümüntacı,sevgilicanacan;sensizbufanicannasılyaşasın.

6303. Seninlegeçenhayatımızbirrüyamıidi;görürkenkaybettim;sengözlerimdensilinipbendenuzaklaştın.”


8988


6304.eşittiéligkeldievdinturup

añartaziyetkıldıköñlinurup

6322.turupevkebirletayakınalıp

éligutruurdıkumarukılıp

6323.ayuroşkadaşımmañakodmışı

buerdineñioşturukalmışı

6324.éligmekötürsükumarubirin

kutadgaybukünhemtusulgayyarın

6340.sakınçkıldıkaçkünbuögdülmişe

keçürdibukadguyazıldıkaşa

6346.harîslıkbileoltapuğbaşladı

kéçetañdabardıişinişledi


6304.HükümdarbunuhaberalıncasaraydankalkıpÖgdülmiş’inyanınageldi;onagönüldenbaşsağlığıdiledi.

6322. (Ögdülmiş)kalkıp,kardeşindenyadigârkalançanakiledeğneğialıphükümdarınönünekoydu.

6323. “İştekardeşiminsanabırakmışolduğumirasbunlardır.”dedi.

6324.Hükümdarbunlardanbiriniyadigârolarakkendisinealsın;buyadigârdünyadauğurgetireceğigibiahirettedefaydalıolur.

6340.Ögdülmişbirkaçgünyastuttu;matemgünlerigeçincenihayetbirazkendinegeldi.

6346.Büyükbirgayretileişesarıldı,sabaherkendenakşamgeçvaktekadarişiilemeşguloldu.


9190


6425.olarbardıkaldıoledgüatı

yitipbarguermezatıhürmeti

6451.körübaraybilgebukünkiödüg

öñinboldıbarçakamuğişküdüg

6452.biligliguçuzboldıtutnurözin

ukuşluğağınboldıaçmazsözin

6454.borunyüzyuğuçınamâzkodguçı

körersigatandıyorıturküçi

6456.namâzrûzabirleyorığlıkişi

münâfıkatandıayélçibaşı

6458.helâlatıkaldıkörüglisiyok

harâmkarmaboldıtoduğlısıyok

6468.yakınlıkyaguklukyırattıkadaş

bağırsaklıkınkodtıedgüadaş

6469.kiçigdeedebyokuluğdabilig

otunlarüküşboldıyittisilig


6425.Onlargitti,fakatiyiadlarıkaldı;onlarınadıdaimahürmetleyadedilecektir.

6451.Eyâlim,bugünküzamanadikkatet,işlertamamendeğişti.

6452.Bilgilihakiroldu,birtarafasinipkalıyor;akıllıdilsizoldu,ağzınıaçmıyor.

6454. Şarapileyüzleriniyıkayanveibadetibırakanlarşimdiyiğitsayılıyorveistedikleriniyapıyorlar.

6456.Namazınaveorucunadevamedeninsanlarmünafıksayıldı,eymemleketinbaşındabulunaninsan.

6458.Helalinancakadıkaldı,onugörenyok;haramkapışıldı,hâlâonadoyanyok.

6468.Akrabalararasındanyakınlıkvekardeşlikuzaklaştı;artıkcandanarkadaşlıkkalmadı.

6469.Küçüklerdeterbiye,büyüklerdebilgiyok;kabainsanlarçoğaldı,nazikinsanlarortadankalktı


9392


6470.yakınlıkneçeboldıyarmaküçün

kanıişkılığlıkönihaküçün

6471.emânetatıbarkanıkıldaçı

nasîhatsözibarkanıtuttaçı

6492.kamuğtegşürülditörüöñdiler

karalıürüñlibirökboldılar

6493.bubarçauluğkünnişânıturur

nişânıkörünsekeliglikelür

6494.küdezseuganteñriimânımız

kötürsübufitnebelâisiziz

6495.yılaltmışikierditörtyüzbile

bitiyütükettimbusözülgüle

6496.ögümyetmişisözbitidimtükel

okığlıukuğlıözüñülgial


6470. İnsanlarparauğrundabirbirlerineyakınlaştılar;doğrulukvehakikatyolundaişgörennerede.

6471.Emanetinadıvar,onuyerinegetirennerede;nasihatinsözüvar,onututannerede.

6492.Nizamvekanunlarınhepsideğişti;akvekarabirbirindenfarksızoldu.

6493.Bunlarhepkıyametgünününalametidir;alametigörünürsegelecekolangelir.

6494.KadirTanrıencamımızıhayretsin;bufitne,belavekötüâdetleriortadankaldırsın.

6495.Yıldörtyüzaltmışikiidi,bueseriyazıptamamladım.

6496.Aklımınerdiğisözlerinhepsiniyazdım,eyokuyanveanlayaninsan,bundanhisseal.


9594


6497.kayutürlüğerseyorıkıñyoluñ

ayubérdimazrakbekütgiluluñ

6498.buoldînyolıhembudünyâyolı

buyolçayorıyoldaazmaulı

6503.okığlıokısaméniüşgürüp

duâkılgamutépmañabirturup

6505.tılımsözledisözbitidielig

ölürbueligtılaykılkısilig

6506.eligtılnişânımunububitig

sañakodtumamdıbitipaytetig

6507.unıtmaméniayokığlıtirig

özümdünyâkodsatöşenseyérig


6497.Nasılhareketedeceğinivehangiyolagideceğinibirparçaizahettim;senbunagörehareketederekhayatınaesaslıbirtemelkur.

6498.Bunlardanbiridinyolu,biridedünyayoludur;buesaslıyoldanşaşma.

6503.Bunuokuyanokudukçabenihatırlayıpbelkibanadabirduaederdiyedüşündüm.

6505.Dilimsöyledi,elimdebunuyazdı,eytemizkalpliinsan,benimbudilimveelimfanidir.

6506.Eyzekiinsan,dildenveeldenkalannişane,iştesanayazıpbırakmışolduğumbukitaptır.

6507.Eybunuokuyancanlı,bendünyayıbırakıptoprağadüşüncebeniunutma.


9796


6507.unıtmaméniayokığlıtirig

özümdünyâkodsatöşenseyérig

6511.kuluñmenidimsenmañaaygafûr

méniyarlıkagılyazukumkeçür

6518.tözüyarlıkagılkamuğmüminığ

yazukumolarkabağışlaarığ

6519.tümenmiñselâmımtegürsavçıka

oledgükılavuzköniyolçıka

6520.tözütörtéşiñemeniñdinselâm

tegüraybayatımtutaşıulam


6507.Eybunuokuyancanlı,bendünyayıbırakıptoprağadüşüncebeniunutma.

6511. Benkulunum,senbenimRabbimsin;eygafur,beniaffet,günahlarımıbağışla.

6518.Bütünmüminleriaffet;onlarınhürmetinebütüngünahlarımıbağışla.

6519.EyTanrım,iyikılavuzolanvedoğruyolugösterenPeygamberile,

6520.Onundörtarkadaşınabendendurmadanvedaimabinlerceselamulaştır.


9998


Documents

Kutadgu Bilig Okumaları...Bilgi hiçbir zaman fakirliğe düşmeyen bir servettir; hırsız ve dolandırıcının ona eli erişemez ve alamaz. Kutadgu Bilig / Orijinal Metin Kutadgu