Kvss Naupang Helen Keller 2012

Embed Size (px)

Citation preview

  • 7/31/2019 Kvss Naupang Helen Keller 2012

    1/26

    -1-

    www.mizoramsynod.org

    KHAWVL SUNDAY SCHOOL NINOVEMBER 4, 2012

    NAUPANG SUNDAY SCHOOL

    HELEN KELLER(1880 1968)

    ZiaktuDr. Lalrindiki Ralte

    Synod Literature & Publication Board

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Kvss Naupang Helen Keller 2012

    2/26

    -2-

    www.mizoramsynod.org

    THUHMAHRUAI

    Mizoram Presbyterian Kohhran chuan kum tin NovemberPathianni hmasa berah Khawvl Sunday School Ni hi a hmang\hn a. Hemi nia zir tr thupui thlan, a bu ziaktu ruat leh zirtheih tra a bua chhuah hi MSSU Committee mawhphurhna ani. Kum 2001 a\angin naupang leh puitlingin a hranga hun anhman tk avngin zir tr pawh a hranga buatsaih a lo \l ta a

    ni.

    Kum 2012 Khawvl Sunday School Ni naupang lam zir atnHelen Keller-i chanchin thlan a ni a, a bu ziaktu atn Dr.Lalrindiki Ralte, ATC ruat a ni bawk. Ani hian \hahnemngaitaka beiin a hun takah naupangte tna zir nuam twk chauh,ngaihnawm leh zirtr nei \ha tak bawk siin a rawn ziak chhuak

    thei a, a lwmawm takmeuh a ni.

    Helen Keller-in mitdel, bengngawng leh \awngtheilo nichunga khawvl hriat thama hlawhtlinna a sual chhuah dnchanchin ngaihnawm tak hian a chanchin hretu apiangte afuih phr ngei ang tih a rinawm a. Chutih rualin Anne Sullivan-i inpkna, a thawhrimna leh dawhtheihzia a\ang hian mi dangtetna inhman hlwkzia zir chhuak thei ila a lwmawm hle ang.

    (REV. ZOSANGLIANA COLNEY)

    Executive Secretaryi/c MSSU etc.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Kvss Naupang Helen Keller 2012

    3/26

    -3-

    www.mizoramsynod.org

    KHAWVL SUNDAY SCHOOL NINOVEMBER 4, 2012

    NAUPANG SUNDAY SCHOOL PROGRAMMECHAWHMA INKHAWM

    Hruaitu : Asst. Superintendent i/c NPSS|antu chhiar tr : Joh. 9:1-3; Phil. 4:4-9Hla sak ho : NPHB No. 147

    Mi bawrhswmte chuan ...Zaipwl : Beginner Department

    Thilpk lk khwm leh hlanChng sawi rual : Primary DepartmentThupui sawi : Helen Keller-i chanchin

    |hen khatnaZaipwl : Intermediate &

    Sacrament DepartmentHla sak ho : NPHB No. 64

    Aw Lalpa, lwmthu kan hrilh cheBnna :

    CHAWHNU INKHWMHruaitu : Leader, Beginner Department|antu chhiar tr : I Kor. 13:4-7Hla sak ho : NPHB No. 131

    Lal Imanuela ram zauh tr leh

    Zaipwl : Junior DepartmentThupui sawi : Helen Keller-i chanchin

    |hen hnihnaZaipwl : Senior DepartmentHla sak ho : NPHB No. 153

    Krista thisen hlua tlansate chuanBnna :

    (Thawhlwm hi Bial Treasurer kaltlanginSynod-ah theh luh tr a ni)

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Kvss Naupang Helen Keller 2012

    4/26

    -4-

    www.mizoramsynod.org

    A CHHNGA THU AWMTE

    Chhuahtu Board thuhmaThuhmahruai

    A. |hen khatna : A chanchin tlngpui

    1. Thuhmahruai

    2. A pian leh mrna

    3. A dam loh dn

    4. A dam loh hnua a hun hman dn

    5. Helen-i zirtrtu tr an zawng

    6. Zirtrtu \ha leh \hian rinawmte

    7. A lehkha zirna

    8. Sakhaw nun9. A hun hnuhnng lam

    B. Then hnihna : Helen Keller-i slhnute

    1. Intihduhdahna leh tharum thawhna a duh lo

    2. Mitdel, bengngawng dangte tna a hnathawh3. Mitdel \anpuina tr atna a ram tlawhte

    4. A thu ziahte

    5. Chawimawina a dawn

    6. Kan zir chhuah trte

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Kvss Naupang Helen Keller 2012

    5/26

    -5-

    www.mizoramsynod.org

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Kvss Naupang Helen Keller 2012

    6/26

    -6-

    www.mizoramsynod.org

    |HEN KHATNA

    HELEN KELLER-I CHANCHIN TLNGPUI

    1. Thuhmahruai

    Helen Keller-i hi thla 19 (kum khat leh thla sarih) mia nih a\angin mitdel leh bengngawng a ni a. Harsatnatam tak krah college thleng lehkha a zir thei a, lehkhaziak tam tak a hnutchhiah a; tin, harsatna twk mi dangtenasa taka \anpuitu a ni bawk. Harsatna tam tak krah

    hetianga hlawhtlinna a neih theih dn leh mi dangte tnamalswmna a lo nih theihna chhan te, Pathian a rinnate, a tumruhna leh a taihmkna te hi mi zawng zawngtna entawn tr ropui tak a hnutchhiah chu a ni.

    2. A pian leh mrna : Helen Keller-i hi June 27, 1880-ah Tuscumbia khua, Alabama State, USA-ah a lo pianga. A pa chu Arthur H. Keller-a a ni a, a nu chu Kate

    Adams-i a ni. A pa chu sipai a ni a, captain a nih thlenga \ang a, chumi hnuah an khaw chanchinbu North Ala-bama tih a enkawl ta a ni. A nu erawh chuan rinawm takinin chhng enkawl hna a thawk \hn. Helen Keller-i hian

    pianpui unau hmeichhia pakhat Mildred Keller-i a neia, amah hi a upa zwk a ni. Helen Keller-i chu anchhngkaw znga naute piang hmasa ber a ni bawk a,duat rawn pawh a hlawh khawp mai. A pian tirha a hming

    phuah trah pawh an inhnial nasa viau a ni wm e.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Kvss Naupang Helen Keller 2012

    7/26

    -7-

    www.mizoramsynod.org

    A pian tirh a\angin Helen Keller-i chu naute hrisl takleh harhvng tak a ni a. A bula mite tih dn a zir zung zung a.Kum khat a tlinin a kal thei a, in chhng aiin pwna awm

    nuam a ti zwk \hn. An in bul vla pangpr leh thing krahte a infiam nasa thei hle a, sava leh rannung chi hrang hrangte

    pawh a ngaina hle bawk. A mit a del hnuah pawh hetih laiahnim hring leh rannung a lo hmuh \hinte chu a mitthlaahhun rei tak a chm a ni.

    3. A dam loh dn :Hetianga thlamuang tak leh hlim taka anun a hman lai hian kum 1882, February thlaah Helen Keller-

    i chu nasa tak maiin a dam lo ta a. Dktawrte chuan a natnachu khawsikpui thluaka lt niin a thihpui hial an ring a ni. Tnhnuah hian Helen Keller-i natna chu thluak leh zng ruh lamnatna, meningitis niin an ring ta zwk a. A nu leh pa leh achhngte an mangang hle mai a, theihtwp chhuahin an enkawla. Ni eng emaw zt a dam loh hnu chuan tk khat chu mak takmaiin a khawsik a reh vek mai a, a taksa n dangte pawh a reh

    ve ta zl a. Helen Keller-i chu a lo dam leh ta a.A chhngte chuan Helen Keller-i a dam leh ta tih an hriat

    chuan an lwm m m a, rei lo tah naupang hrisl tak lehchak tak a lo nih leh mai an ring a. Mahse, Helen Keller-i nuchuan a fanu awm dn chu danglam riau hian a hre ta a. Chawei dwna an chhngkuain dr an thin rk r te chu hre wm

    pawhin a awm ta lo va. A nuin a mit bula a kut a vaite pawh

    hria leh hmu wm pawhin a awm hek lo. A nu leh pain an hanen chian chuan Helen Keller-i mit chuan khua a hmu lo va, a

    beng pawh a lo ngawng reng a ni tih an hre chhuak ta a. Chuta\ang chuan a thih ni thlengin Helen Keller-i chu mitdel

    bengngawng a ni ta a, eng mah a hriat theih loh avngin a\awng pawh a buai zo va, \awngtheilo a ni ta nghl bawk a ni.

    4. A dam loh hnua a hun hman dn : Naupangkhawngaihthlk tak Helen Keller-i khawvl chu a thimin

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Kvss Naupang Helen Keller 2012

    8/26

    -8-

    www.mizoramsynod.org

    a reh ta \hup mai a. Maimitchhng leh beng hup tlatin awmta ila, rei tak kan awm peih hauh lo vang. Helen Keller-ierawh chuan chutiang chuan a dam chhng hun a hman a

    ngai ta a ni.Helen Keller-i chuan amahin eng mah a ti thei ta lo va. A

    nu kawrah a vuan a, a kalna apiangah a zui ve zl ringawt maia. Mahse, zawi zawiin kut zaizir leh a lu hmangin a bula mitehnnah a duh zwng sawi a zir ve zl a, a l a thin chuan aihtihna a ni a, a l a bk chuan aw tihna a ni thung. Chhang eiduh ta se zaizirin chhang zai laite a entr mai \hn. Tin, a

    kuta khawihin a bula thil awmte chu eng nge a nih a hre theive ta zl a. Kum nga a nihin kawr thleh fel a thiam a, amakawr pawh a thliar hrang thiam a ni. A nuten an ln chhuahdwna an kawr an thlk te chu a kuta a khawih a\angin a hrethei a, an bula kal ve a ngn \hn. Chaba kawngkhr kalh

    pawh a zir thiam zl a, a thiam ang twk twkin a bula mitehnnah a duh zwng sawi dn te a zir a, a tih theih ang te chu

    a lo ti ve \hn.Naupang mitdel bengngawng Helen Keller-i heti taka a

    fel theihna chu a nu leh pa enkawlna vng a ni a. A nu hianhmangaih tak leh dawhthei takin a fanu chu thil tih a zirtr\hn a, a \l ang angin a tr kual bawk \hn. Tin, inlng anneihin Helen Keller-i chu a nu chuan a bulah a awmtr vezl a, hmun dangah a awm botr ngai lo. An inlngte haw tr

    pawh Helen Keller-i hian a bye bye nasa thei hle. HelenKeller-i pa pawhin a fanu chu a duatin a theih ang angin thila zirtr \hn a, a pa malchunga \huin a pa lehkha chhiar dnte a zir ve \hn. A pa chuan huan zau tak a nei a, chutah chuanthei chi hrang hrang dawnfawh te, grape te leh theihmu tea chng a, huanah chuan a pa nn an lng dn \hn a, thei rahchi hrang hrangte chu a pa chuan a fanu chu a khawihtr a, an

    pafa chuan an hlim hle \hn a ni.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Kvss Naupang Helen Keller 2012

    9/26

    -9-

    www.mizoramsynod.org

    Hetih hun laia Helen Keller-i \hian berte chu an ui Bellean tih leh an chawchhmtunu fanu, Martha Washington-ian ni a. Martha-i hi mihng a ni a, Helen Keller-i ai hian

    kum thum vla upa a ni. An \hian dn hian an inzui nasa hlea, an inkhualtelem a, pwnah te an lng chhuak dn a, HelenKeller-i te bwng inah te an kal dn \hn a ni. A chng lehan sam te an lo intansak tawn a, Martha-i nu chhang siaman lo ei rk chng pawh a awm a ni wm e. Martha-i hianmi dang aiin Helen Keller-in a lu leh kut zaizira a thil duha sawi te chu a hre thiam bk a, hei vang hian an

    inkwmngeih lehzual niin a lang.Helen Keller-i chuan mi dangte hnnah thil \henkhat a

    duhte sawi thei mah se, a thil duh tam zwk chu a sawi chhuakthei chuang lo va. Hrehawm a tiin, a thaw te pawh a pik theim m a, vawi tam tak a thinrim phahin a \ah phah bawk \hna ni. A lo len zl phei chuan a thil sawi duh leh a hriat duhtesawi chhuahna atn kut zaizir leh lu thin ringawt chu a twk

    ta lo hle mai a, a nu leh pate pawhin an manganpui ru hle\hn. Tin, mi dangin awm dn mawi leh thu \ha hrilh dwnmah se a beng a ngwn avngin eng mah a hre thei si lo va,inngeih tak leh \ha taka mi dangte an awm ho dn hmu trina mitin eng mah a hmu thei bawk si lo. Hei vng hian HelenKeller-i chu naupang thunun loh, luhlul leh thinchhe tak angmaiin a awm fo \hn a ni. A chng chuan a \hiannu Martha-

    i pawh a tihrehawm \hn hle a ni.A cht sual loh nn mi dangin an vn reng a ngai bawk a.Vawi khat pawh a kawr hma huh chu meialha hem ro a tum a,meialh a hmuh theih loh avngin a lo ding hnai lutuk a, amahchu meiin a kng ta a. Vnneihthlk takin a kan nasat hmainan awmpuinuin a rawn hmu hman hlauh va, a chhan hmanhrm a ni. Mi dangte chu hmui phuna an inbiak theih laiinamah chu kut zaizira biak ngai a ni tih Helen Keller-in ahriat hnu chuan mi dangte aiin a danglam bk tih a inhre ta a.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Kvss Naupang Helen Keller 2012

    10/26

    -10-

    www.mizoramsynod.org

    Mi an inbiak lai te hian an inkra dingin an hmui chu a kutina lo khawih \hn a; mahse, an sawi chu eng mah a hriatthiamve si loh avngin a twpah a thinrim phah fo \hn.

    5. A zirtrtu tr an zawng : Kum ruk a lo tlin chuan a nuleh pate chuan an fanu zirtr theitu tr an mamawh takzettih an hria a; tichuan, Helen Keller-i zirtr theitu tr anzawng ta a. Dktawr an rwn kual hnuah Dr. AlexanderGraham Bell-a, telephone hmu chhuaktu chu an va panta chawt a. Graham Bell-a chuan naupang mitdelte hi akhawngaih thei m m a, naupang mitdel eng emaw zt a

    zirtr \hn. Helen Keller-i pawh chu a ngaihtuah khawpa, a nu leh pate chu Boston khuaa mitdel sikul, PerkinSikul (Perkins Institute for the Blind) an tihah an fanuzirtr theitu tr zawng trin thurwn a lo pe a. PerkinSikula an hotute an va hmuh chuan Helen Keller-i zirtrtuatn an zirlai hlui pakhat, Anne Sullivan-i an lokawhhmuh ta a.

    Hetih lai hian Anne Sullivan-i chu nula kum 20 mi ani a. Ani pawh hi mit \ha lo tak mai a ni a, vawi tam tak amit an zai hnuah a ziaawm thei chauh a ni. Mahse,Sullivan-i chu mi zirtr thiam tak, taima tak leh dawhtheitak a nih avngin Helen Keller-i, naupang fing tak;mahse, enkawl harsa ang reng tak chu zirtr thei trahPerkin Sikul hotute chuan an ngai tlat a ni.

    6. Zirtrtu \ha leh \hian rinawmte : Anne Sullivan-ichuan kum 1887, March thlaah Helen Keller-i zirtrtu nitrin Helen Keller-i te in Tuscombia chu a thleng a. Hemia\ang hian kum 49 zet Helen Keller-i leh Sullivan-i te chuan inzui ta a. A trah erawh chuan harsatna an twk nasa vehle. Sullivan-i chuan Perkin Sikula naupangten Helen Keller-i tna nautelem an siamsak te a kensak a, Helen Keller-i

    pawhin lwm takin nautelem chu a lo dawng a ni.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Kvss Naupang Helen Keller 2012

    11/26

    -11-

    www.mizoramsynod.org

    Sullivan-in Helen Keller-i a zirtr hmasak ber chukutphaha thil hming ziah a ni a, hei hi bengngawng lehmitdelte inbiak dn lr tak a ni. A thil hming zir hmasak

    ber chu nautelem hming, sp \awngin doll tih a ni a. HelenKeller-i kutphahah chuan Sullivan-i chuan d-o-l-l tihhawrawp a han ziak a, chu chu nautelem sawina a ni tih HelenKeller-i hriatthiamtr a tum a ni. Hei lo pawh hi thil hmingdang dang hetiang hian a zirtr a.

    A trah chuan Helen Keller-i chuan a ngaihven hle a,hriatthiam pawh a tum nasa hle a ni. Mahse, a kutphaha

    thil hming ziahte chu eng sawina nge tih hre trin engmah a hmu thei si lo va, a tn chuan hriatthiam a harsata m m mai a. Thla khat chhng zet chu hetiang hianSullivan-i chuan a zirtr tlauh tlauh va; mahse, HelenKeller-i tn chuan hriatthiam theih a ni si lo va, vawitam tak a titauvin a \ah phah fo a ni. Helen Keller-i zirna

    bul \an dn chu a harsain a buaithlk hle mai.

    Thla khat a ral hnu chuan ni khat chu Helen Keller-i leh Sullivan-i te chu pwnah an lng chhuak a.Kawnga an kal lai chuan mi pakhatin tuichhunchhuaha\anga tui a lo pump chhuak lai an hmu ta a. Chu velehSullivan-i chuan Helen Keller-i kut pakhat chu tui

    pump chhuah mk hnuaiah chuan a dah a, a kutphahlehlamah chuan sap \awngin w-a-t-e-r (tui) tih hawrawp

    a ziak nghl bawk a. Vawi eng emaw zt Sullivan-in a kutaa ziah hnu chuan zawi zawiin Helen Keller-i chuan aawmzia a rawn hrethiam \an ta a. A kut chunga thil vawttak, luang thla ngiai ngiai chu tui tihna a lo ni reng maitih a hrethiam ta a. Helen Keller-i leh Sullivan-i te tnchuan a va hlimawm dwn m ti rawh u?

    Chuta \ang chuan Helen Keller-i khawvl thim tak leh

    reh \hup mai chu thil hriatthiamna tharin a rawn chhun ng

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Kvss Naupang Helen Keller 2012

    12/26

    -12-

    www.mizoramsynod.org

    \an ta a. Thil hriat belh zl chu a duh ta tet tet a, Sullivan-ipawh hahchawlhtr hman lo lkin a zar buai ta thung a. Tuiawmzia a hriatthiam ni ringawt pawh hian thumal 30 zet a

    hriat belh hman a ni. A mizia pawh nasa takin a inthlk a,naupang luhlul leh enkawl harsa tak ni \hn chu naupang hlimthei tak leh lehkha zir peih tak a lo ni ta a ni.

    Hemi ni a\ang hian Helen Keller-i chuan nasa takin zirnalamah hma a swn a. Miin a kuta thu an ziakte a hrethiam a,amah pawhin thu ziakte leh mitdel hawrawp(braille1) chhiarte a zir \an ta a. Kum 10 a tlin meuh chuan

    mitdel hawrawp chu a chhiar thiam hle tawh a ni. A B Cziah a thiam bawk a, khwlchhut te pawh a thiam tel zla ni. Mi thusawi te chu hriatthiama, amah ngei pawh\awng ve theih a duh thu a sawi fo \hn. Mi dangte \awnga hriatthiam theihna trin Sullivan-i \awng laiin a hmui

    bulah Helen Keller-i chuan a kut a dah a; tichuan, zawizawiin Sullivan-i thusawi awmzia chu a hrethiam thei ta

    a. Helen Keller-i thil zir dn hi a hahthlkin a hautakhle a, amah anga bengngawng leh mitdel tam takin antlin ve lo a ni. Mi pngngai kan tih tam tak pawh hianHelen Keller-i zir ang hi chuan kan zir ve peih lo maithei a ni. A hlawhtlinna chhan pawimawh berte znga mi chua zirtrtunu Sullivan-i nna an taihmkna, an dawhtheihnaleh an tumruhna hi a ni.

    7. A lehkha zirna: In chhng ringawta lehkha zir chu HelenKeller-i tn chuan a twk lo hle a, sikul te kala mi zngalehkha zir ve ngei chu amah pawhin a chk hle \hn. Kum1888, May thlaah mitdelte tna siam Perkin Sikul-ah lehkhaa zir \an a. Kum 1894-ah Sullivan-i nn New York-a

    bengngawng sikul pahnih - Wright Humason Sikul lehHorace Mann Sikul-ah te a zirna chhunzawm trin an kal

    leh a. Kum 1896-ah hmeichhe zirna tr bk atna an siam

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Kvss Naupang Helen Keller 2012

    13/26

    -13-

    www.mizoramsynod.org

    Cambridge Sikul, Massachussets-ah a zir leh a. Kum 1900-ah Radcliffe College-ah a lt a, chuta \ang chuan kum 24mi a nihin B.A. (Bachelor of Arts) a zo thei ta a ni. Helen

    Keller-i chu USA-ah mitdel bengngawng chunga B.A. passhmasa ber a lo ni ta a, khawvl hmun dangah pawh amah anghi an tam lo hle ang.

    Helen Keller-i zirna kawng hi a harsa hle a, a bk takinzirna sng zwkah phei chuan mitdel bengngawng tn a

    bka zirna hmun hawn a ni si lo va, mi dangte anga a zirve vek a ngai a, a hautakin a buaithlk m m a ni. Zir

    tr a tam m m a, lehkhabu chhiar tr lah chu a tamzwk mitdelte chhiar theih tra chhut a ni bawk si lo va.Harsa tak chungin lehkhabu \henkhat chu a chhiar theihtrin mitdel hawrawpa chhut chhuah leh a ngai \hn a.Mahse, lehkhabu tam zwk chu Sullivan-in a chhiar

    phawt a, chu chu Helen Keller-i kutah ziakin a hrilh veleh chhwng \hn a ni. Sikul a kalnaah pawh Sullivan-in

    a \hutpui zl a, zirtrtute thusawi chu Helen Keller-i kutaha lo ziak chhwng a, chu chu Helen Keller-in a rilruavawn tumin a lo chhinchhiah vat vat a ngai bawk a. Vawitam tak chu zirtrtute thusawi an hre hman lo \hn rng a ni.In a thlen veleh Helen Keller-i chuan sikula an thil zirte akhwlchhutnaah a chhu nghl a, in lama zir tr an pk a zirnghl char char bawk \hn. A \hiante aiin nasa taka a zir a

    ngai bk a ni.Hahthlk tak leh harsa taka lehkha zir ni mah se Helen

    Keller-i tumruhna leh a taihmkna chuan a zirlai passmai ni lovin kawng tinrnga hmaswnna a pe a ni.Lehkha a zir chhng hian \awng rk dn a zir tel nghla, hei vng hian college a\anga a zir zawh hnua hmunhrang hranga thu a sawinaah \awng pngngaiin thu a

    sawi theih phah a ni. Amaherawhchu, Helen Keller-i \awng

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Kvss Naupang Helen Keller 2012

    14/26

    -14-

    www.mizoramsynod.org

    hi a fiah vak lo va; chuvngin, Sullivan-in mi dangte hriatthiamtheih trin a sawi chhwng leh \hn. Hei bkah hian mi hmui

    phun a\anga an thusawi hriat zung zung theihna te, kuta a thil

    khawih awlsam taka hriat fiah dn te leh kut zaizira thusawitheihna lamah te nasa takin a thiam belh a, hma a swn a ni.

    8. Sakhaw nun : Helen Keller-i hi Pathian ringtu \ha tak ani a, lehkhabu tam tak a zir leh a chhiarte zngah Bible hi aduh ber a, amah tihlimtu leh tichaktu ber a ni. Bible-in mitakan hmuh theihte chu thil ral leh mai tr an ni a, kan hmuhtheih loh zwkte hi chatuan daih tr an ni a tih te hian nasa

    takin Helen Keller-i rilru chhng ril a thlamuan \hn a ni.Bible bu hrang hranga a duh zual bkte chu Estheri lehkhabuleh Ruthi lehkhabute hi an ni. Lalnu Estherin hlau leh khrchunga Lal hnna a chipui Juda-te nunna chhanhim tra adil dn te leh Ruthi rinawmna leh ngilneihna te, a pi Naomia hmangaihzia te hian Helen Keller-i thinlung a khawih a,ropui a ti m m \hn. Chutih lai chuan intihduhdahna

    lampang, a ng pk kan ni a. Ni ngin pangprrimtuina leh an rawng mawina te a siam ang hian kei pawhmawi taka ka pr chhuah theih nn Pathian >ng chu kathinlungah a awm reng tih ka hria, hmangaihna hi thim zngaka >ng a ni a, \awngtheihlohna hmuna ka w a ni, tiin.

    Sullivan-i hi Helen Keller-i tn chuan zirtrtu \ha berleh \hian rinawm ber a ni bawk. Kum 1905-ah Sullivan-

    i chu John Albert Macy-a, Harvard University-a zirtrtu

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Kvss Naupang Helen Keller 2012

    15/26

    -15-

    www.mizoramsynod.org

    pakhat nn an innei a. Fa an nei lo va, Helen Keller-i chu anfa ang maiin an bulah a chng ve zl a ni. John-a hi politicslama tui tak a ni a, Helen Keller-i pawhin a hnn a\ang hian

    politics kalphung tam tak a zir a ni. Helen Keller-i lehkhabuziak eng emaw zt pawh John-a hian a chhuahsak nghe nghe.Sullivan-i chu kum 1936 khn kum 70 mi niin, Helen Keller-i kut vuan reng chungin a thi a ni.

    Sullivan-i dam laia an in enkawltu Polly Thompson-i chuSullivan-i thih hnu chuan Helen Keller-i \anpui tr leh a\hian rinawm ni trin a bulah a chng ve ta thung a. Kum

    1960-ah Polly Thompson-i chu a thi ve leh ta a. HelenKeller-i hlawhtlinna chhan pawimawh berte zngah chuan\hian \ha leh rinawm Sullivan-i leh Polly Thompson-i te aneih vng kan ti lo thei lo. Sullivan-i nn hian an inzui rei

    bawk a, a zirtrtu leh \hian \ha mai pawh ni lovin HelenKeller-i beng, mit leh k a ni tel bawk. Sullivan-i tel lo chuanHelen Keller-i hian eng vak mah tih theih a nei lo.

    Chuvngin, Helen Keller-i ang tho hian Sullivan-i hi angaihsnawmin a inpkna hi a ropui m m a ni.

    9. A hun hnuhnng lam: Kum 1961 a\angin Helen Keller-i chuanstroke a nei a, hei vng hian a lo upat deuh hnuahchuan in lamah a hun tam zwk a hmang ta a. A chhngte leha \hian \ha zualte bulah lo chuan mi zngah a tel tam vak talo. Lehkha chhiar nn a hun tam zwk chu a hmang \hn a, a

    lehkha chhiarte znga a duh ber chu Bible a ni. Kum 88 apumhlm hma deuh kum 1968, June ni 1-ah a ina tui taka amuhl chu a muhl hlen ta a ni. A ruang chu a \hian \ha lehrinawm Anne Sullivan-i leh Polly Thompson-i te bulah Na-tional Cathedral, Washington-ah phm a ni ve ta a ni.

    Mitdel bengngawng Helen Keller-in a dam chhnga a thilzir chhuah hi namai lo tak a ni. Lehkha thiam ni tra harsatna

    tam tak a pal tlang dn kan zir a\angte hian he nu ropuizia hi

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Kvss Naupang Helen Keller 2012

    16/26

    -16-

    www.mizoramsynod.org

    kan hre thei mai wm e. Hei bkah hian lehkhabu leh thuziakeng emaw zt a nei a, mi dangte fuihna thu ropui tam tak asawi a, \anpui ngaite nasa takin a \anpui \hn a, khawvl ram

    hrang hrangah a zin kual a, chawimawina pawh \hahnem taka dawng a ni.

    (1Braille chu mitdelten ziak leh chhiar an thiam ve theihnatr atna a bka hawrawp siam a ni a. Hawrawp mal tinte chua pwnga chhut chhuah an ni a, chu chu mitdelte chuan ankuta khawihin an lo chhiar ve ta \hn a ni.)

    ........................

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Kvss Naupang Helen Keller 2012

    17/26

  • 7/31/2019 Kvss Naupang Helen Keller 2012

    18/26

    -18-

    www.mizoramsynod.org

    Tin, hetih hun lai hian USA-ah chuan inthlannaahhmeichhiaten vote an thlk ve phal a la ni lo va. HelenKeller-i chuan hei hi thil dik lo leh thil \ha lo tak niin a hria

    a, huai takin hmeichhiaten vote an thlk ve a \lzia a sawi fo\hin. Kum 1920 a\anga USA-a hmeichhiaten vote an thlkve theih tkna chhan pawh Helen Keller-i leh mi inpe dangtethawh rah a ni.

    Indona leh tharum thawhna te hi a duh lo m m bawk a.Khawvl Indopui Pakhatnaa USA a tel ve pawh khn, asawisltute znga mi a ni. Thil dik lo leh \ha lo nia a hriatte

    huai taka sawi chhuak \hn a nih avng hian Helen Keller-ingaih dn pawm ve lote chuan an duh lo hle a, mitdel

    bengngawng thil eng mah hre chiang lova \awng ve mai maini tein an sawi chhe fo \hn a ni. Mahse, Helen Keller-ichuan sawi chhiatna krah pawh dik leh \ha nia a hriat chu atwp thlengin a \an ngam a ni.

    2. Mitdel bengngawng dangte tna a hnathawh: Helen

    Keller-i hian amah anga mitdel bengngawngte a theihnghilhngai lo. Naupang t> a nih lai a\angin mitdel bengngawng,amah aia dinhmun chhe zawka ding nia a hriatte phei chu\anpui ngei a duh \hn a, an tna \ha tr nia a ngaih chu dnsiamtu rorltute hmaah a sawi chhuak fo va, a thusawiah leha lehkha ziakah te a sawi lang bawk \hn. Tin, ama nun ngeiaharsatna tam tak a paltlang dn a\angin amah anga mi

    vnduaite tn leh amah ngaisngtu zawng zawngte tn entawntr ropui tak a hnutchhiah nghl bawk a ni.

    Kum 1921-ah USA-a mitdelte ham\hatna ngaihtuahtu trpawl American Foundation for the Blind an tih chu din a nia. Kum 1924 a\anga a thih thlengin Helen Keller-i chu he

    pwl tn hian hnathawktu \angkai leh pawimawh tak a ni a,hna an thawh theih nna an mamawh pawisa tam tham tak

    chu Helen Keller-i hmalkna a\anga an neih a ni.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Kvss Naupang Helen Keller 2012

    19/26

  • 7/31/2019 Kvss Naupang Helen Keller 2012

    20/26

    -20-

    www.mizoramsynod.org

    4. A thu ziahte : Mitdel bengngawng Helen Keller-i hiannasa taka \anpui ngaite \anpui tra a thawk chung hianlehkhabu leh thuziak eng emaw zt a nei bawk a. A lehkhabu

    ziah hmasak ber chu kum 11 mi a nih laia a ziah a ni a, ahmingah The Frost King tih phuah a ni. Kum 22 a nihinlehkhabu dang The Story of My Life (Ka Chanchin) tih aziak leh a. He lehkhabu hi college kal chunga a ziah a ni a,kum 21 a nih thlenga ama nuna a thil tawn hrang hrangte aziahna bu a ni. Khawvl a thlr dn leh a hriatthiam dn aziahna The World I Live In (Ka Chnna Khawvl) tih chu

    kum 1908-ah tihchhuah leh a ni. Kum 1913-ah raminrlbwl dn \ha nia a ngaih a ziah chhuahna bu Out of theDark (Thim Hnuai ata) tih chu chhuah leh a ni a. PathianThuin a nun a hneh dn a ziahna bu My Religion tih lehkhabuchu kum 1927-ah tihchhuah a ni a, he lehkhabu hi ennawn anih hnuin 1994 khn Light in My Darkness (Thim HnuaiaKa ng) tih hming pua chhuah leh a ni. Hng lo pawh hi

    lehkhabu dang eng emaw zt a ziak a ni.Chanchinbua chhuah tr thu tam tak ziah a nei bawk a.Chngah chuan mitdelte dinhmun leh mitdelna chhan te,

    bengngawngte dinhmun te, ram rorlna \ha neih dn tr te,hmeichhiate dikna leh chanvo chungchngte leh a ngaih

    pawimawh zwng thil tam tak a ziak chhuak a ni.

    Helen Keller-i hian thufing leh thu \ha tak tak, nasa taka

    mite fuih \hn sawi chhuah a ngah a. Chng znga \henkhattechu hngte hi an ni:

    n Khawvlah hian tuarna ringawt hi a awm lo va, tuarnahnehna tam tak a awm ve tho a ni.

    n Nun nghet leh hlawhtling hi awlsam takin a neih ngawttheih loh. Harsatna leh fiahna tam tak kal tlang hnuah

    kan rilru leh thlarau tihchakin a awm a, tumruhna minsiam a, a twpah hlawhtlinna min thlen chauh a ni.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Kvss Naupang Helen Keller 2012

    21/26

    -21-

    www.mizoramsynod.org

    n Khawiah pawh hian thil hlu tak chhar chhuah tr a awmzl, hmun thim leh reh \hup hmunah pawh. Eng hmunah

    pawh awm ila lungawi zl ka chng tawh a ni.

    n Hriatthiam loh thlamuanna neih ai chuan hriatthiamnaa\anga lo chhuak thlamuanna neih ka duh zwk.

    n Mi tam tak chuan hlimna thurk hi an hai fo \hn. Mahniinhai vr tum lova rinawm taka thil \ha thawh chhuahnaahhian hlimna thurk chu a awm.

    n Mahni inkhawngaihna hi kan hmlma lian ber a ni, a

    bwiha kan tn chhng chuan khawvlah thil \ha eng mahkan ti thei lo vang.

    n Khawvla thil mawi ber leh thil \ha berte hi mita hmuhtheih leh kuta khawih theih an ni lo, thinlung a\anga hriatfiah chi an ni.

    n Khawvlah hian hlimna ringawt awm ta se huaisenna lehdawhtheihna te hi engtikah mah kan zir chhuak lo vang.

    n Thil ropui leh langsr tak tih ka duh \hn; mahse, ka tihtr pawimawh ber zwk chu thil ho t anga ngaih, thilropui leh langsr tak anga tih a ni. Khawvl hi mi ropuileh mi lrte chauhvin an khalh kual lo va, mi tlwm takleh rinawm taka thil ti \hnten zawi t tein an khalh kualve reng a ni.

    5. Chawimawina dawn : Hmeichhe ropui Helen Keller-i hi khawvl hian chawimawi a ch^k hle a, a dam lai leha thih hnuin chawimawina tam tak a dawng a ni. Achawimawina dawnte hi mitdel bengngawng tna a thawhnaavng te, ama nun hrim hrim hi mi dangte tna entawn tlk anih avng te, ram leh khawtlng nun \ha zwk neih duh mi anihna avng te leh thuziak mi ropui tak a nih avngtein a ni.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Kvss Naupang Helen Keller 2012

    22/26

    -22-

    www.mizoramsynod.org

    Chng znga \henkhatte chu:

    n 1964-ah USA-a mi narnte (civilians) chawimawina sngber The Presidential Medal of Freedom tih chu US Presi-dent Lyndon B. Johnson-an a pe.

    n 1965-ah khawvla hmeichhe ropui ber berte anchawimawina hmun The Womens Hall of Fame, NewYork-a mi-ah Helen Keller-i hi telh ve a ni.

    n Ram hrang hrang sawrkrte pawhin chawimawina anpe nasa hle. Chng chawimawina petu ram \henkhatte

    chu Brazil, Japan, Philippines leh Lebanon te an ni.n Hng chawimawina a dawn zawng zawngte hi Ameri-

    can Foundation for the Blind, New York-a anhmunpuiah Helen Keller-i tna hmun zau tak an zuahhranah dah a ni.

    n Hngte bkah hian USA leh ram hrang hrangatlwmngai pwl tam takin member nihna leh amahchawimawina an pe bawk.

    n A college kalna Radcliffe College pawhin an zirlaichhuak tawhte znga mi hlawhtling zualte an pk \hinAlumnae Achievement Award an pe a. An College com-

    pound-a huan pakhat chu Helen Keller-i hming an puttra, chu huan chhnga an tuikhuah (fountain) chu Anne

    Sullivan-i hming an chawitr bawk.n Kum 1954-ah Tuscombia khuaa a pianna in chu amah hriat

    reng nn humhalh a ni a, amah ngaisngtu mi tam takinan tlawh \hn.

    n USA, Scotland, Germany, India leh South Africa-a Uni-versity \henkhatten an zirna sng ber Honorary DoctoralDegree an hln bawk.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Kvss Naupang Helen Keller 2012

    23/26

    -23-

    www.mizoramsynod.org

    n Hng bkah hian a chanchin chu cinema leh TV-a chhuahtrin eng emaw zt chan a ni bawk. Chng zngah chuanHelen Keller in Her Story tih film chu kum 1954-ah

    khawvla cinema \ha ber lwmman Oscar Award an tih adawng a. Tin, Helen Keller-i leh Anne Sullivan-i te pahnihchanchin The Miracle Worker tih film chuan kum 1962-ah Oscar Award a dawng leh bawk a ni.

    n A thih hnuah pawh chawimawina a dawng zl a. Kum1999-ah kum zabi 20-na chhnga mihringngaihsnawm berte znga thlan a ni.

    n Kum 2003-ah a pianna hmun Alabama State chuanchawimawina a pe a, ama hming chawiin Helen KellerHospital pawh din a ni nghe nghe.

    n Spain, Israel leh Lebanon rama khawpui eng emawztah Helen Keller-i hming chawiin vng (street) engemaw zt hming phuah a ni.

    n India rama khawpui pakhat Mysore-ah pawh naupangbengngawngte sikul pakhat chu Helen Keller-i hmingchawia siam a ni.

    n Kum 2009-ah National Statuary Hall Collection, UnitedStates Capitol Visitor Center-a mi-ah chuan HelenKeller-i lim dah a ni.

    n

    The Miracle Worker tih film pawh TV-a chhuah trinkum 1979-ah leh kum 2000-ah siam thar leh a ni. Kum1984-ah he film chhunzawmna The Miracle Contin-ues tih, Helen Keller-i college kal lai leh a puitlin hnua achanchin TV-a chhuah tra siam a ni bawk.

    A dam laia USA President apiangte chu kwmin ahmlhriat deuh vek a, US President te meuh pawhin mitdel

    bengngawng Helen Keller-i hi an ngaisngin, an ngai

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Kvss Naupang Helen Keller 2012

    24/26

    -24-

    www.mizoramsynod.org

    pawimawh hle a ni. Tin, a hun laia khawvla mi hmingthangleh mi pawimawh tak tak eng emaw zt hmlhriat a nei bawk.Chng zngah chuan Grover Cleveland-a te, Charlie Chaplin-

    a te, India ram Prime Minister hmasa ber Nehru-a te an tel.A \hian \ha tam tak zngah mi ropui leh mi hmingthangAlexander Graham Bell-a te, Mark Twain-a te leh mi dangeng emaw zt an tel bawk. Mark Twain-a phei chuan, Kumzabi 20-na chhnga mite ngaihven ber mi pahnih chu Franceram lalber Napolean-a leh Helen Keller-i te an ni, a ti hial.

    6. Kan zir chhuah tr : Vawiina kan zirlai a\ang hian thil

    \ha tam tak kan zir chhuak ngeiin a rinawm a, chng znga\henkhatte chu han trlang ila:

    (1) Helen Keller-i tumruhna, chhelna leh taihmkna hikhawvlin a ngaisngin, a hlut m m a. Amah avngin mitam takin anmahni nunah beiseina thar an neih phah bawk.Mahse, a twpa ropuina leh chawimawina a chan theihnachhan chu naupang t a nih lai a\anga ama tih theih ang twktwk, a kutphaha thil hming ziah hriatthiam tum ringawt te,hna ropui leh hna sng ber anga theihtwp chhuaha a lo zirchhuahna a\angin a ni. Keini pawh inchhnga kan theih angtwk twka hna kan lo thawh ve te, kan zirlai \ha taka kanzirna te leh Sunday School-a thu \ha kan hriatte a tak takakan nun leh thiltiha kan zawm zl chuan engtik niah emawchuan mi dangte tna malswmna thlentu leh mi dangte tna

    entawn tlk kan la ni thei vek a ni.(2) Tin, piangsual kan tih mitdel bengngawng leh\awngtheilote hian thluak \ha tak leh rilru puitling takan nei a ni tih Helen Keller-i a\ang hian kan hmu chianghle a ni. Hetiang mite hi mi pngngai inti tam tak hiankan tluk lo thei hle a ni. Chuvngin, hetiang mi hmuhsitte, chhaihnawmnah leh tihduhdahte hi mi sual tih dn a ni a,

    Pathian pawi sawina a ni tih kan hriat chian a \l hle mai.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Kvss Naupang Helen Keller 2012

    25/26

    -25-

    www.mizoramsynod.org

    Kan khua leh vng, kan chhngkuaahte pawh a ni mai thei,bengngawng, mitdel leh \awngtheilote hian Helen Keller-ianga enkawlna leh kaihhruaina \ha nei ve se chu mi \angkai

    leh mi hlawhtling tak ni thei tr tam tak an awm ngei ang.(3) Helen Keller-i hlawhtlinna chhan bulpui ber chu azirtrtu leh \hian \ha Anne Sullivan-i \anpuina avng a tihloh theih loh. Sullivan-i nun a\ang hian \hian \ha leh rinawmnih a \angkaizia leh malswmna nasa tak thlentu a nih theihziakan hmu bawk a ni. Mahse, \hian \ha leh rinawm nei trchuan keini pawh mi dangte tna \hian \ha leh rinawm kan

    nih hmasak phawt a ngai a ni.(4) A twp berah chuan Helen Keller-i lehkhabu duh berBible hi amah fuihtu leh kawng dika hruaitu a nihzia kan zirchhuak bawk a ni. Bible-a Pathian mite chanchin a\anginawm dn tr tam tak keini pawhin kan zir chhuak ve thei a.Tin, Pathian duh loh zawnga awm \hat lohzia te pawh kan zirchhuak thei bawk a ni. Chuvngin, Bible a\anga Pathianinkan hnna thu a sawi duh hi uluk taka \awng\aina nna kanngaihtuah fo a ngai a ni.

    Thu lkna hnr (Bibliography)

    Helen Keller, The Story of My Life, Kolkata: Hermes Inc.,2011http://en.wikipedia.org/wiki/Helen_Keller

    http://www.spartacus.schoolnet.co.uk/USAkeller.htm

    http://www.quotationspage.com/quotes/Helen_Keller

    ......................

    http://www.mizoramsynod.org/http://en.wikipedia.org/wiki/Helen_Kellerhttp://www.spartacus.schoolnet.co.uk/USAkeller.htmhttp://www.quotationspage.com/quotes/Helen_Kellerhttp://www.quotationspage.com/quotes/Helen_Kellerhttp://www.spartacus.schoolnet.co.uk/USAkeller.htmhttp://en.wikipedia.org/wiki/Helen_Kellerhttp://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Kvss Naupang Helen Keller 2012

    26/26

    -26-

    www mizoramsynod org

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/