BELA KAJ ETERNA AMO

La nenormala postlasao de Grafino de Saint-Ange

Camille Flammarion, astronoma saulo tutmonde konata, gloro de Franclando kaj de la Scienco, kaj

fervora spiritisto, estis notinda figuro en sia epoko. Lia prestio devenis ne nur de liaj meritoj kiel sciencisto,

sed anka de la nobla kaj rekta karaktero.

Ni povas imagi, kio representis por li la fakto, ke la destino lin elektis por partoprenanto en unu el la

plej belaj, strangaj kaj armaj romanoj, kiu homo povas pervivi.

La historio emocias kaj tremigas ar, kvankam i havu ion funebran, estas ia signifo alta manifestio

de amo, asta amo, forta kaj profunda is la Eterneco.

Dans le ciel et sur la Terre (De la ielo is sur la Tero) estas titolo de libro verkita de Flammarion, kiu

bone bindita, en bela kesto kaj kune kun bukedo de sekaj violoj, okupis specialan lokon en meblo de la

laborejo de la astronomo.

Temas pri estimata rememoro la amon de Flammarion al la arma grafino de Saint-Ange. La grafino

dum pluraj jaroj estis kavaza reino en la Parizaj salonoj.

Ne estante bela, la la preciza senco de la vorto, i tamen estis arma virino, kiu havis vastan kohorton

de admirantoj e siaj piedoj. Tiam oni diradis, ke eropa reido amegis in, kaj ke rusa arkiduko mortigis en

duelo bulgaran princon, kiu, kiel li, amegis la maltrankviligan junulinon de Saint-Ange. Tamen la fakto esti

ria vidvino de viro tridekjare pli maljuna ol i, tio ne kazis al i sintenon de intenco a konduto. Tial iuj

dediis al i admiron pro ia armo, kaj profundan respekton, kiun la nobla sinjorino meritis kaj pravis.

Iun vesperon, e festeno, kiam la genia Flammarion, kies famo komencis trakuri la mondon, estis

prezentata al la grafino, i tiu paliis iomete; kaj tuj poste stariis inter i kaj la astronomo longa kolokvo. i

rekonis la saulon, kiel viro, kiu anta kelkaj jaroj estis ia sekreta amato de adolekantino, kaj pri kiu i ne plu

sciis is tiam, ekde i estis subite kaj nekonsultite translokita de la familio en Parizon, kie tuj post oni in

edzinigis al la pli aa sinjoro elektita de iaj gepatroj.

La renkontio de la du gejunuloj estis motivo de ojo al amba; sed tiel, kiel estis antae platona la

sento ilin proksimiganta, anka nun la interrilatoj tiel daros inter ili, ar nun la grafino estis virta sinjorino,

kun rigida moralo kaj neriproebla konduto, kaj Flammarion jam estis edziinta al bela virino, kiu meritis lian

sinceran Amon.

Ekde tiu renkontio la grafino de Saint-Ange fariis la inspirantino de la saulo. i vivadas en iuj

idealaj virinoj, kiuj partoprenas en verkoj de la fama astronomo, kiu pri i aludas en la prologo de Dans le Ciel

et sur la Terre, kaj en Estela (Stelo) , kiam li raportas pri sia platona, romantika amo kun la grafino, lasante nin

ekvidi, kio estus la vivo de la du amantoj, se la Destino ilin ne apartigus.

La ultroj de la grafino estis mirindaj pro blankeco kaj formo. Flammarion ne esis ilin admiri. Iam,

kiam li vespemanis e sinjorino de Saint-Ange, li ne tenis sin kaj diris:

Bedarinde estas, ke iam tiuj mirindaj ultroj farios polvo!...

Tiu estas la sorto de la mortintaoj, mia bona amiko respondis i. Mi, kiel iu homo, devos morti; kaj

mi estas certa pri tio, ke mi ekvojaos anta vi; tial mi decidis postlasi al vi la haton de miaj ultrojn, kiujn vi

tre multe admiras, por ke io el mi vin sekvos is la tago, kiam ni denove kunvenos por ami nin poreterne kaj

efektivigi en la transmondo tion, kion la Destino malpermesis al ni sukcesi en la surtera vivo.

Valora rememoro

Renaskiinta amo

Singulara heredao

Tio estus profanigo!... protestis Flammarion.

La ideo e ne estas originala respondis la grafino. e Egne Sue, mi vidis ekzempleron de La

Misteroj de Parizo bindita per la hato de junulino, kiun tenere amis tiun novelisto. Mi estas decidita, ke la

hato de miaj ultoj estu uzata por bindigi ekzempleron de Dans le Ciel et sur laTerre. Evitu vin oponi,

estas skribita sur mia testamento, kaj tiu el miaj heredantoj, kiu neos la plenumon de tiu mia deziro, perdos

sian parton en mia heredao.

Mi plenumos vian volon serioze diris Flammarion. i estas heredao samtempe agrabla kaj funebra;

sed iufoje mi devos kurai kontempli la haton elprenita de viaj belaj ultroj, kiuj nuntempe estas plenaj de

viveco.

Iom poste la grafino mortis. Kvankam al iaj heredantoj malplais la tasko, ili plenumis la volon

esprimitan en la testamento. Unu el ili, barono de Vauchese, prenis sur sin la taskon sendi al Flammarion la

binditan volumon de Dans le Ciel et sur la Terre en skatolo garnita per venecia brokao, en kiu li metis anka

la leterojn skribitajn de la saulo al lia spirita amatino.

La grafino konstruigis en la parko de sia loejo observatorion, kie la platonaj geamantoj pasigis

longajn horojn kontemplante la stelojn kaj parolante pri la plureco de la mondoj kaj la transmigradon de la

animoj, doktrinojn, kiujn ili tre fervore kredis. La du geamantoj estis konvinkitaj, ke ili kune vivadis sur alia

planedo, kaj ke, kvankam la Destino ilin kruele apartigis sur la Tero, ili kunios denove sur alia mondo.

En la tombejo de Pre-la-Chaise, unu el la plej rimarkitaj tomboj estis tiu de grafino de Saint-Ange,

kie i mem estas reprezentita en la ago levi per siaj belaj brakoj la tonplaton de la tombo.

Violoj, multaj violoj, iam renovigitaj, kovris ian tombon, danke al la zorgo de Flammarion...

Unufoje en la jaro la astronomo vizitis la kastelon, kie vivadis lia amatino. La heredantoj de la grafino

forestis en la tago de la vizito, por ke la sopiroplena amanto sin donu sola al siaj rememoroj. Li tiam pasigis

multajn horojn en la observatorio de ka parko, kie dum longa tempo oni konservadis, en la loko mem kie ili

estis postlasitaj, paron da krispitaj gantoj kaj bukedeton da sekaj violoj, kiujn portis kun si la grafino en la

lasta fojo, kiam, kune kun Flammarion, i vizitis la observatorion.

Kaj is la jaro 1925, kiam forpasis la saulo, oni subtenis la kulton de tiu pura kaj kasta amo, kiun e

la morto ne sukcesis estingi.

Post la morto

El la revuo Fraternidade (Frateco), Portugalio, Decembro 1972.

Esperantigis Dlio Pereira de Souza, en Aprilo 1992.

Pgina 1Pgina 2