68
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP.HCM TIỂU LUẬN TRUNG TÂM CÔNG NGHỆ HOÁ HỌC XỬ LÝ MẪU XI MĂNG Mục lục Nội dung Trang PHẦN I : PHẦN MỞ ĐẦU :...........................3 Lời mở đầu :...........................4 Nhận xét của giáo viên hướng dẫn:.......5 PHẦN II : NỘI DUNG :.............................. 6 CHƯƠNG I : TỔNG QUAN VỀ LẤY MẪU VÀ XỬ LÝ MẪU: .....7 I . Lấy mẫu và xử lý mẫu là cần thiết:......7 II . Xử lý sơ bộ mẫu khi lấy mẫu:............7 1 . Mục đích việc xử lý sơ bộ mẫu:......7 CHƯƠNG II : NỘI DUNG NGHIÊN CỨU:...........................8 I . PHƯƠNG THỨC LẤY MẪU:....................8 1 . Tầm quan trọng của phương pháp lấy mẫu : 8 2 . Cách chọ mẫu:.......................8 2.1. Chọn mẫu đầu tiên:.................8 2.2. Chọn mẫu trung bình :..............8 2.3 . Nguyên tắc:.......................8 2.4 . Phá mẫu:..........................9 2.5 . Chọn mẫu ở đống:..................9 2.5.1 . Cách lấy:.......................9 2.5.2 . Gia công và rút gọn:............9 2.5.3 . Chia mẫu:.......................9 II . ĐẠI CƯƠNG VỀ XI MĂNG:...................10 1 . Khái niệm:..........................10 2 . Tính chất của xi măng :.............10 3 . Thành phần của xi măng :............11 GVHD : TS Trương Bách Chiến SV : Đinh Minh Quế Trang 1

LAM XI MANG

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: LAM XI MANG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP.HCM TIỂU LUẬNTRUNG TÂM CÔNG NGHỆ HOÁ HỌC XỬ LÝ MẪU XI MĂNG

Mục lục

Nội dung Trang

PHẦN I : PHẦN MỞ ĐẦU :...................................................................3Lời mở đầu :...........................................................................4Nhận xét của giáo viên hướng dẫn:.........................................5

PHẦN II : NỘI DUNG :...........................................................................6CHƯƠNG I : TỔNG QUAN VỀ LẤY MẪU VÀ XỬ LÝ MẪU: ...............7

I . Lấy mẫu và xử lý mẫu là cần thiết:..........................................7II . Xử lý sơ bộ mẫu khi lấy mẫu:.................................................7

1 . Mục đích việc xử lý sơ bộ mẫu:.........................................7CHƯƠNG II : NỘI DUNG NGHIÊN CỨU:..................................................8

I . PHƯƠNG THỨC LẤY MẪU:................................................81 . Tầm quan trọng của phương pháp lấy mẫu :......................82 . Cách chọ mẫu:....................................................................82.1. Chọn mẫu đầu tiên:...........................................................82.2. Chọn mẫu trung bình :......................................................82.3 . Nguyên tắc:......................................................................82.4 . Phá mẫu:..........................................................................92.5 . Chọn mẫu ở đống:...........................................................92.5.1 . Cách lấy:.......................................................................92.5.2 . Gia công và rút gọn:.....................................................92.5.3 . Chia mẫu:......................................................................9

II . ĐẠI CƯƠNG VỀ XI MĂNG:.................................................101 . Khái niệm:..........................................................................102 . Tính chất của xi măng :......................................................103 . Thành phần của xi măng :...................................................114 . Phân loại xi măng :.............................................................114.1 . Xi măng được phân loại theo đặc tính :...........................114.2 . Theo loại Clanhke :..........................................................124.3 . Trên cơ sở Clanhke xi măng pooc lăng :.........................124.4 . Trên cơ sở Clanhke xi măng alumin:...............................124.5 . Theo đọ bền :...................................................................124.6 . Theo tốc độ đóng rắn trên cơ sở Clanke xi măng :..........124.7 . Theo thời gian đong kết xi măng :...................................124.8 . Theo tính chất đặc biệt:...................................................12

III . XI MĂNG PHƯƠNG PHÁP LẤY MẪU VÀ .......................131 . Quy định chung:.................................................................132 . Dụng cụ lấy mẫu :...............................................................13

GVHD : TS Trương Bách Chiến SV : Đinh Minh QuếTrang 1

Page 2: LAM XI MANG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP.HCM TIỂU LUẬNTRUNG TÂM CÔNG NGHỆ HOÁ HỌC XỬ LÝ MẪU XI MĂNG

3 . Cách lấy mẫu :....................................................................133.1 .Lấy mẫu xi măng bao :.....................................................133.2 . Lấy mẫu xi măng rời :.....................................................143.3 . Nội dung biên bản lấy mẫu :............................................143 . Chuẩn bị mẫu thử :.............................................................14

IV . XI MĂNG – PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH HÓA HỌC:.....151 . Quy định chung :................................................................152 . Lấy mẫu và chuẩn bị mẫu thử :..........................................153 . Phương pháp thử :...............................................................15

V . PHƯƠNG PHÁP XỬ LÝ :......................................................231 . Xi măng – phương pháp thử cơ lý :....................................232 . Xi măng – phương pháp xác định độ mịn của xi măng .....242.1 . Thiết bị thử :....................................................................242.2 . Tiến hành thử :.................................................................243 . Xi măng – phương pháp xác định độ dẻo :........................253.1 . Xác định độ dẻo tiêu chuẩn của hồ xi măng :..................253.1.1 . Thiết bị :........................................................................253.1.2 . Tiến hành thử :..............................................................263.2 . Xác định thời gian đông kết :..........................................273.2.1 . Thiết bị :........................................................................273.2.2 . Tiến hành thử :..............................................................273.2.2.1 . Xi măng phương pháp trọng tải :...............................273.2.2.1.1 . Thiết bị :..................................................................273.2.2.1.2 . Tiến hành thử :........................................................273.2.2.2 . Tính ổn định thể tích bằng phương pháp Lơsatolie :.283.2.2.2.1 . Thiết bị :..................................................................283.2.2.2.2 . Tiến hành thử :........................................................284 . Xi măng – phương pháp xác định giới hạn bền uốn và nén294.1 . Thiết bị thử :....................................................................294.1.1 . Máy trộn vữa xi măng :................................................294.1.2 . Bàn dằn ,khâu hình côn,chày tròn dầm mẫu:...............304.1.2.1 . Bàn dằn :....................................................................304.1.2.2 . Khuôn :.....................................................................304.1.2.3 . Máy nén :...................................................................324.1.2.4 . Tấm ép :.....................................................................324.2 . Tiến hành thử :.................................................................32

PHẦN III . KẾT LUẬN :...........................................................................35Kết luận :.................................................................................36Phụ lục :...................................................................................37Tài liệu tham khảo :.................................................................38

GVHD : TS Trương Bách Chiến SV : Đinh Minh QuếTrang 2

Page 3: LAM XI MANG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP.HCM TIỂU LUẬNTRUNG TÂM CÔNG NGHỆ HOÁ HỌC XỬ LÝ MẪU XI MĂNG

PHẦN I

PHẦN MỞ ĐẦU

GVHD : TS Trương Bách Chiến SV : Đinh Minh QuếTrang 3

Page 4: LAM XI MANG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP.HCM TIỂU LUẬNTRUNG TÂM CÔNG NGHỆ HOÁ HỌC XỬ LÝ MẪU XI MĂNG

LỜI MỞ ĐẦU

Hiện nay, ở nước ta tổng công suất sản xuất xi măng đạt khoảng 24 triệu tấn năm 2005. Theo dự báo nhu cầu xi măng sẽ là 45 triệu tấn vào năm 2010 và khoảng 60 – 70 triệu vào 5 năm tiếp theo. Việc sản xuất xi măng sẽ thực hiện trong khung cảnh hội nhập quốc tế với sự cạnh tranh cao về chất lượng sản phẩm, đồng thời trong bối cảnh giá cả nhiên liệu ngày càng trở nên đắt hơn. Vì vậy, nhu cầu nâng cao chất lượng sản phẩm, giảm chi phí nguyên vật liệu, năng lượng thực hiện bằng giải pháp công nghệ là vấn đề được quan tâm.

Việc nghiên cứu xác định thành phần hạt hợp lý, đánh giá thành phần hạt xi măng thực tế của một cơ sở sản xuất xi măng đưa ra giải thành phần hạt hợp lý giúp ngành xi măng nâng cao chất lượng xi măng và giảm giá thành sản phẩm.Sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật cùng với sự phát triển mạnh mẽ của các ngành công nghiệp đã làm thế giới biến đổi rõ rệt , tất cả mọi sự phát triển này đều hướng đến việc là tạo ra các sản phẩm đạt chất lượng , ngày càng đáp ứng nhu cầu đòi hỏi của con người trên tất cả các lĩnh vực . Sự phát triển không ngừng của thế giới kéo theo các nhà máy , công trình lớn nhỏ mọc lên , nó đòi hỏi một khối nguyên vật liệu rất lớn có đầy đủ chất lượng đáp ứng đúng yêu cầu của công trình Để đáp ứng những yêu cầu cấp bách đó , ngoài việc sản xuất không ngừng để tăng chất lượng sản phẩm mà việc phân tích đánh giá nguyên liệu đưa vào sản xuất xi măng hoặc đánh giá và đặt tên cho sản phẩm là rất quan trọng và cấp bách , từ đó giúp nhà sản xuất tạo ra sản phẩm tốt hơn Mặt dù có nhiều cố gắng trong việc chuẩn bị nội dung cũng như trong việc trình bày nhưng cũng không tránh khỏi những khiếm khuyết . Kính mong Thầy nhận xét , góp ý kiến để đề tài được hoàn chỉnh hơn .

GVHD : TS Trương Bách Chiến SV : Đinh Minh QuếTrang 4

Page 5: LAM XI MANG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP.HCM TIỂU LUẬNTRUNG TÂM CÔNG NGHỆ HOÁ HỌC XỬ LÝ MẪU XI MĂNG

NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................Ngày…….tháng…….năm 2008

Giáo viên hướng dẫnTS TRƯƠNG BÁCH CHIẾN

GVHD : TS Trương Bách Chiến SV : Đinh Minh QuếTrang 5

Page 6: LAM XI MANG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP.HCM TIỂU LUẬNTRUNG TÂM CÔNG NGHỆ HOÁ HỌC XỬ LÝ MẪU XI MĂNG

PHẦN II

NỘI DUNG

GVHD : TS Trương Bách Chiến SV : Đinh Minh QuếTrang 6

Page 7: LAM XI MANG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP.HCM TIỂU LUẬNTRUNG TÂM CÔNG NGHỆ HOÁ HỌC XỬ LÝ MẪU XI MĂNG

CHƯƠNG I

TỔNG QUAN VỀ LẤY MẪU VÀ XỬ LÝ MẪU

I. Lấy mẫu và xử lý mẫu là cần thiết : Để xác định thành phần trong mẫu , ta không thể đo đạc ,xác định trực

tiếp được các chất cần phân tích khi các chất này tồn tại ở thực địa . Vì vậy ta cần lấy một lượng mẫu nhất định của đối tượng cần phân tích để xác định các chất cần quan tâm trong đối tượng đó .Sau khi lấy mẫu , chúng ta vẫn chưa xác định ngay các chất trong mẫu khi mẫu ở trạng thái thô do mẫu vô cơ có nhiều loại và đa dạng về thành phần , đồng thời có thể tồn tại ở nhiều trạng thái khác nhau như ; rắn , lỏng , khí ,huyền phù ….Ngoài ra , các chất cần phân tích đang tồn tại trong các trạng thái liên kết hóa học khác nhau trong các hợp chất vô cơ …. Và các trạng thái tồn tại này có thể chưa phù hợp với kỹ thuật phân tích lựa chọn . Do đó , ta cần xử lý trước khi tiến hành phân tích nhằm đưa các chất cần phân tích sang dạng định lượng và phù hợp với phương pháp phân tích đã chọn .

II. Xử lý sơ bộ mẫu khi lấy mẫu :1. Mục đích xử lý sơ bộ mẫu :

Nhiều loại mẫu khi tách ra khỏi môi trường thực tế , các chất cần phân tích trong mẫu có thể bị thay đổi do tương tác hóa học , sự thủy phân …hay bị mất do quá trình tự phân hủy của chất , sự sa lắng , hoặc do các chất cần phân tích hấp phụ lên bề mặt dụng cụ lấy và chứa mẫu . Do đó , để giữ thành phần mẫu và chất cần phân tích không bị thay đổi , cũng như phục vụ cho việc vận chuyển và bảo quản được dễ dàng , an toàn sau khi lấy mẫu , ta cần xử lý sơ bộ mẫu phân tích trước khi đem về phòng thí nghiệm .

GVHD : TS Trương Bách Chiến SV : Đinh Minh QuếTrang 7

Page 8: LAM XI MANG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP.HCM TIỂU LUẬNTRUNG TÂM CÔNG NGHỆ HOÁ HỌC XỬ LÝ MẪU XI MĂNG

CHƯƠNG II

NỘI DUNG NGHIÊN CỨU

I. PHƯƠNG THỨC LẤY MẪU :1. Tầm quan trọng của phương pháp lấy mẫu:

Trong quá trình phân tích hóa học , điểm quan trọng nhất là thành phần hóa học của mẫu phải phù hợp một cách chính xác đối với thành phần bình quân của các loại mẫu nguyên liệu . Việc chọn mẫu và lấy mẫu bình quân có một ý nghĩa hết sức quan trọng đối với việc xác định nguyên liệu đưa vào sản xuất hoặc đánh giá chất lượng một sản phẩm . Bởi vì căn cứ vào kết quả phân tích của một lượng rất nhỏ để quyết định hàng chục hàng tấn nguyên liệu . Giả xử việc lấy mẫu bình quân không đều kết quả dù phân tích chính xác đến đâu cũng không đạt yêu cầu . Kết quả phân tích đó không làm thỏa mãn việc quyết định thành phần hóa học nguyên liệu . Việc phân tích hóa học của mẫu không bình quân đó sẽ không có một ý nghĩa nào cả . Cho nên các nguyên liệu đưa vào sản xuất thông qua phân tích hóa học đều phải được tổ chức lấy mẫu bình quân cho thật chính xác .

2. Cách chọn mẫu :Mẫu rắn có thể ở nhiều dạng khác nhau , dạng cục , dạng hòn , dạng bột , dạng phoi , phiến …Nói chung đặc điểm lớn nhất ở mẫu rắn là tính đồng nhất về thành phần hóa học không cao do những nguyên nhân sau :- Do quá trình hình thành vật chất trong tự nhiên phân bố không đều - Do sự xáo trộn trong quá trình khai thác - Do điều kiện sử dụng và bảo quản không đúng quy cách - Do quá trình khuấy trộn tiếp xúc trong đều chế không đều - Do quá trình vận chuyển Tất cả những đặc điểm trên cho chúng ta thấy sự chọn mẫu chất rắn là rất quan trọng .

2.1.Chọn mẫu đầu tiên :Để mẫu thử có thành phần tương ứng với những thành phần của chất cần nghiên cứu ta phải lấy mẫu thử đầu tiên . Đối với mẫu rắn , dạng thỏi , tấm ta phải tiến hành bào hoặc khoan ở nhiều chổ thành mạt , cục .Đối với mẫu ở dạng cục mềm , phải dung dao kéo cắt thành từng sợi hay miếng nhỏ .

2.2. Chọn mẫu trung bình :Để cho mẫu thử này phản ánh đúng thành phần chất nghiên cứu thì trong các thành phần của mẫu chất rắn phải được lấy đầu tiên , mẫu này được hình thành

GVHD : TS Trương Bách Chiến SV : Đinh Minh QuếTrang 8

Page 9: LAM XI MANG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP.HCM TIỂU LUẬNTRUNG TÂM CÔNG NGHỆ HOÁ HỌC XỬ LÝ MẪU XI MĂNG

bằng cách thu gom ở nhiều vị trí khác nhau , ở độ nông sâu khác nhau . Sauk hi lấy mẫu xong , mẫu này được chia để cuối cùng thu được một lượng mẫu thích hợp cho việc phân tích .

2.3. Nguyên tắc :Mẫu đầu tiên phải được bảo quản trong bao bì chai lọ kín , dễ vận chuyển , có nhãn ghi rõ tên mẫu , nơi và ngày lấy mẫu , có thể ghi thêm các chỉ tiêu cần phân tích . Mẫu đầu tiên không được để lâu mới đem phân chia , bảo quản nơi khô kín và sạch sẽ . Quá trình phân chia và rút gọn mẫu phải được tiến hành nhanh gọn ( tránh ảnh hưởng của môi trường ) bằng phương tiện và dụng cụ sạch , không để lẫn tạp chất bên ngoài vào mẫu . Quá trình phá mẫu phải đạt đến kích thước thích hợp và đồng đều .

2.4. Phá mẫu :Làm mẫu nhỏ đến kích thước quy định và phải có thành phần đồng đều , thường xử dụng các cách sau đây để phá mẫu :Nghiền mẫu hoặc giã trên cối hay bằng máy sau khi nghiền phải ray cho đều hạt và đạt đến độ mịn . Trộn mẫu cho đều về thành phần và độ hạt Chia mẫu nhỏ : Gom thành đống sau đó chia mẫu làm hai ( từ ngọn xuống đáy hình nón dàn mỏng thành một lớp mỏng phẳng khoảng 1 cm, chia thành hình vuông lấy hai phần đối diện nhau đem nghiền mịn , làm nhiều lần cuối cùng mẫu này dung để phân tích , hai phần còn lại đem lưu mẫu .Mẫu luôn được bảo quản trong chai lọ kín , niêm cẩn thận , trên bao bì có ghi nhãn mẫu được giữ lâu nhất trong khoảng 3 tháng .

2.5. Chọn mẫu ở đống :Nếu khối vật chất ở đống không được bảo quản đúng quy cách thì bề mặt ngoài luôn luôn có độ ẩm cao so với bề mặt bên trong .

2.5.1 Cách lấy :Người ta kẻ đường thẳng vuông góc với mặt đáy , khoảng cách giữa hai mặt phẳng là 0.5m .Người ta kẻ những đường thẳng song song với mặt đáy và có khoảng cách như trên . Vị trí lấy mẫu là giao diện của hai đường thẳng này , mẫu lấy vào sâu bên trong là 0.5m . Vị trí khoảng giữa hai chổ lấy là 2m . Lượng lấy mẫu thu gom sao cho khoảng chừng 50 – 100 kg.Sau đó người ta trải đều thành một hình vuông có bề dày khoảng 1cm , chia hình vuông này thành một ô nhỏ sao cho thu gom từ 0.5 – 1 kg, người ta có thể lấy như sau :Từ đáy người ta kẻ những đường xoắn ốc lên tới đỉnh của đống . Sau đó trên những đường xoắn ốc ta bắt đầu lấy mẫu , khoảng cách giữa những vị trí lấy mẫu khoảng 2m . Mẫu được lấy sâu bên trong khoảng 0.5m và lượng lấy mẫu như trên , chia mẫu như trên .

GVHD : TS Trương Bách Chiến SV : Đinh Minh QuếTrang 9

Page 10: LAM XI MANG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP.HCM TIỂU LUẬNTRUNG TÂM CÔNG NGHỆ HOÁ HỌC XỬ LÝ MẪU XI MĂNG

Dụng cụ lấy mẫu : người ta có thể lấy bằng ống xiên , hay những vật được làm bằng thép , nếu mẫu lớn ta có thể lấy bằng xẻng .

2.5.2 Gia công và rút gọn mẫu :Gia công mẫu là đưa mẫu đến kích thước xác định . Ở đây bao gồm các khâu như nghiền mẫu , sau đó ray lượng hạt này qua những ray quy định để đạt được những kích thước quy định . Mẫu lấy về phải được xử lý trong vòng 24 giờ được bảo quản an toàn . Trên mẫu phải ghi rõ tên người lấy mẫu , ngày lấy mẫu , nơi lấy mẫu và các chỉ tiêu cần phân tích .

2.5.3. Chia mẫu :Thông thường người ta chia mẫu theo quy tắc 1:3 . Mẫu đầu tiên sau khi được lấy người ta vun thành hình chóp , lấy ½ từ chóp xuống . Trãi đều thành hình chữ nhật chia làm bốn phần , lấy phần số một và số ba đem đi phân tích còn phần hai và phần bốn đem đi bảo lưu .Để trộn mẫu trước khi chia người ta làm như sau : Cách trộn mẫu người ta vun thành đống rồi trãi thành một hình tròn . Quá trình được lặp đi lặp lại nhiều lần gọi là quá trình trộn mẫu . Mẫu trước khi phân tích phải được sấy khô ở 105 – 1100C để nguội cho vào bình hút ẩm dậy kín . Mẫu phải được ghi chép cẩn thận ghi rõ ký hiệu mẫu và địa chỉ mẫu . II. ĐẠI CƯƠNG VỀ XI MĂNG :

1.Khái niệm :Xi măng là một loại vật liệu xây dựng, ở dạng bột min, màu lục xám được tạo thành chủ yếu từ hỗn hợp các canxi silicat (Ca3SiO5, Ca2SiO4), aluminat ([Ca3(AlO3)2]), ngoài ra còn có ferat sắt , là chất dính kết dùng làm vật liệu xây dựng . Xi măng được sản xuất từ hai thành phần chủ yếu là đất sét và đá vôi được nghiền và trộn theo tỷ lệ thích hợp và nung với than cốc ở 14500C trong lò quay . Sau khi được ủ trộn với thạch cao CaSO4 và một số phụ gia như Fe2O3 … để được xi măng .

2. Tính chất của xi măng : - §é nghiÒn mÞn cña xi m¨ng- TÝnh chÊt thuû lùc cña xim¨ng

- C¸c tÝnh chÊt pud«lan cña phô gia xim¨ng :- §Æc tÝnh ph©n t¸n bét xim¨ng, biÓu thÞ b»ng tØ lÖ phÇn tr¨m khèi- lîng phÇn cßn l¹i (hay lät qua) trªn mét sµng hoÆc nhiÒu sµng kiÓm tra, hoÆc b»ng trÞ sè bÒ mÆt riªng cña bét xim¨ng, x¸c ®Þnh theo ph¬ng ph¸p thÊm kh«ng khÝ- Kh¶ n¨ng cña xim¨ng sau khi nhµo trén tù cøng l¹i trong kh«ng khÝ vµ trong níc- Kh¶ n¨ng cña phô gia kho¸ng ho¹t tÝnh ®a vµo xim¨ng khi cã v«i vµ níc th× thÓ hiÖn tÝnh chÊt thuû lùc

GVHD : TS Trương Bách Chiến SV : Đinh Minh QuếTrang 10

Page 11: LAM XI MANG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP.HCM TIỂU LUẬNTRUNG TÂM CÔNG NGHỆ HOÁ HỌC XỬ LÝ MẪU XI MĂNG

- KÞ níc ho¸ cho xim¨ng : Sù n©ng cao æn ®Þnh cña xim¨ng ®èi víi t¸c ®éng níc cña kh«ng khÝ b»ng c¸ch ®a vµo c¸c phô gia ®Æc biÖt- Thµnh phÇn chÊt liÖu cña xim¨ng- Hµm lîng c¸c phÇn hîp thµnh trong xim¨ng, tÝnh b»ng phÇn tr¨m khèi lîng- TØ lÖ níc - xim¨ng: TØ lÖ cña khèi lîng níc nhµo trén vµ khèi lîng xim¨ng- §é dÎo chuÈn cña hå xim¨ng- Lîng níc yªu cÇu cña xim¨ng :- TØ lÖ níc - xim¨ng, tÝnh theo phÇn tr¨m, khi ®¹t ®îc ®é dÎo chuÈn cña hå xim¨ng- TØ lÖ níc - xim¨ng khi v÷a xim¨ng ®¹t ®é linh ®éng chuÈn- Sù ho¸ dÎo cña xim¨ng : Sù gi¶m ®é dÎo chuÈn hay lîng níc yªu cÇu cña xim¨ng khi- ®a vµo c¸c lo¹i phô gia ®Æc biÖt

GVHD : TS Trương Bách Chiến SV : Đinh Minh QuếTrang 11

Page 12: LAM XI MANG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP.HCM TIỂU LUẬNTRUNG TÂM CÔNG NGHỆ HOÁ HỌC XỬ LÝ MẪU XI MĂNG

- §é æn ®Þnh thÓ tÝch cña xim¨ng :- TÝnh chÊt cña xim¨ng trong qu¸ tr×nh ®ãng r¾n t¹o thµnh ®¸ xim¨ng mµ mÉu thö cña nã kh«ng ®îc phÐp biÕn d¹ng hoÆc ph¸ huû so víi møc chuÈn- Sù hydrat ho¸ xi m¨ng : T¸c ®éng t¬ng hç ho¸ häc cña xim¨ng víi níc t¹o thµnh tinh thÓ ngËm níc- §é to¶ nhiÖt cña xim¨ng : Lîng nhiÖt to¶ ra khÝ hydrat ho¸ xim¨ng- Sù ®«ng kÕt xim¨ng : Sù mÊt ®é linh ®éng kh«ng

thuËn nghÞch cña hå xim¨ng do hydrat ho¸- Thêi gian ®«ng kÕt xim¨ng- Sù ®«ng kÕt gi¸ cña xim¨ng- Thêi h¹n b¾t ®Çu vµ kÕt thóc ®«ng kÕt xim¨ng x¸c ®Þnh trong ®iÒu kiÖn chuÈn- Sù ®«ng kÕt gi¸ xi m¨ng tríc thêi h¹n, ®îc kh¾c phôc b»ng t¸c ®éng c¬ häc- M¸c xim¨ng : Ký hiÖu qui íc biÓu thÞ giíi h¹n bÒn khi nÐn tèi thiÓu cña mÉu v÷a xi m¨ng chuÈn, ®îc chÕ t¹o, ®ãng r¾n vµ thö trong c¸c ®iÒu kiÖn, vµo nh÷ng thêi h¹n kÕt thóc qui ®Þnh trong tiªu chuÈn- Ho¹t tÝnh cña xim¨ng . Giíi h¹n ®é bÒn khi nÐn thùc tÕ cña mÉu v÷a xim¨ng chuÈn,®îc ®ãng r¾n vµ thö trong ®iÒu kiÖn vµ thêi h¹n ®· qui ®Þnh trong tiªu chuÈn- §é bÒn sunfat cña xim¨ng : Kh¶ n¨ng cña ®¸ xim¨ng chÞu ®îc t¸c ®éng ph¸ ho¹i cña c¸c sunfat hoµ tan- Sù tù øng suÊt cña xim¨ng : Kh¶ n¨ng cña ®a xi m¨ng g©y øng suÊt cho cèt thÐp ®Æt trong xim¨ng- Sù në cña xim¨ng : Sù t¨ng c¸c kÝch thíc ®é dµi cña ®¸ xim¨ng khi ®ãng r¾n- Sù co ngãt cña xim¨ng : Sù gi¶m c¸c kÝch thíc ®é dµi

cña xim¨ng khi ®ãng r¾n .3. Thành phần của xi măng : Khi đã nhào trộn với nước, xi măng sẽ đông cứng sau vài giờ.Khác hẳn với

quá trình đông cứng của vôi, quá trình đông cứng của xi măng chủ yếu là do sự hidrat hóa của những hợp chất có trong xi măng, tạo ra hidrat tinh thể:

Ca3SiO5 + 5H2O → Ca2SiO4 + 4H2O + Ca(OH)2

Ca2SiO4 + 4H2O → Ca2SiO4 . 4H2O

Ca3(AlO3)2 + 6H2O → Ca3(Al03)2 . 6H2O

Page 13: LAM XI MANG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP.HCM TIỂU LUẬNTRUNG TÂM CÔNG NGHỆ HOÁ HỌC XỬ LÝ MẪU XI MĂNG

Sau thời gian đông cứng ban đầu, quá trình đông cứng còn tiếp tục tăng do sự hidrat hoá còn lan sâu vào bên trong hạt xi măng. Khi dùng xi măng để làm chất kết dính trong xây dựng, người ta thường trộn xi măng với cát, (1 phần xi măng với 2 phần cát) hoặc với cát và vôi. Xi măng được dùng phổ biến để đúc bêtông. Ngoài ra hỗn hợp của xi măng và amiăng (20%) được ép thành tấm dùng để lợp nhà gọi là fibro xi măng .

4. Phân loại xi măng :

4.1 Xi m¨ng ®îc ph©n lo¹i theo c¸c ®Æc tÝnh sau : Lo¹i xi m¨ng clanhke vµ thµnh phÇn cña xi m¨ng §é bÒn (m¸c) Tèc ®é ®ãng r¾n Thêi gian ®«ng kÕt C¸c tÝnh chÊt ®Æc biÖt4.2 Theo lo¹i clanhke vµ thµnh phÇn xi m¨ng ®îc

ph©n ra :4.3 Xi m¨ng trªn c¬ së clanhke xi m¨ng poãc l¨ng :

Xi m¨ng poãc l¨ng (kh«ng cã phô gia kho¸ng)Xim¨ng poãc l¨ng kh«ng cã phô gia (víi tØ lÖ phô gia kho¸ng ho¹t tÝnh kh«ng lín h¬n 20%)

Xi m¨ng poãc l¨ng xØ (víi tØ lÖ phô ra pud«lan lín h¬n 20%)

Xi m¨ng poãc l¨ng pud«lan (víi tØ lÖ phô gia pud«lan lín h¬n 20%)

4.4 Xi m¨ng trªn c¬ së clanhke xi m¨ng alumin : Xi m¨ng alumin cã hµm lîng Al2O3 lín h¬n 30%

vµ nhá h¬n 60%. (Xi m¨ng giµu alumin cã hµm l-îng Al2O3 tõ 60% trë lªn)

4.5 Theo ®é bÒn (m¸c) xi m¨ng ®îc chia thµnh c¸c nhãm theo b¶ng sau:

4.6 Theo tèc ®é ®ãng r¾n xi m¨ng trªn c¬ së clanhke xi m¨ng poãcl¨ng ®îc ph©n ra :

Page 14: LAM XI MANG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP.HCM TIỂU LUẬNTRUNG TÂM CÔNG NGHỆ HOÁ HỌC XỬ LÝ MẪU XI MĂNG

Lo¹i ®ãng r¾n b×nh thêng vµ chËm : khi ®é bÒn chuÈn ®¹t ®îc sau 28 ngµy ®ªm.

Lo¹i ®ãng r¾n nhanh : khi ®é bÒn sau 3 ngµy ®ªm ®¹t kh«ng díi 55% cña ®é bÒn chuÈn sau 28 ngµy

4.7 Theo thêi gian ®«ng kÕt xi m¨ng ®îc ph©n ra : §«ng kÕt chËm : khi thêi gian b¾t ®Çu ®«ng

kÕt quy ®Þnh trªn 2 giê. §«ng kÕt b×nh thêng : khi thêi gian b¾t ®Çu

®«ng kÕt quy ®Þnh tõ 45 phót ®Õn 2 giê. §«ng kÕt nhanh : khi thêi gian b¾t ®Çu ®«ng

kÕt quy ®Þnh díi 45 phót.4.8 Tuú thuéc vµo c¸c tÝnh chÊt ®Æc biÖt, xi m¨ng

®îc ph©n theo :

Page 15: LAM XI MANG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP.HCM TIỂU LUẬNTRUNG TÂM CÔNG NGHỆ HOÁ HỌC XỬ LÝ MẪU XI MĂNG

§é bÒn sumfat (sö dông clanhke cã thµnh phÇn ®Þnh møc).

BiÕn d¹ng thÓ tÝch khi ®ãng r¾n (víi ®é në vµ co ngãt chuÈn cña xi m¨ng ).

§é to¶ nhiÖt (víi ®é tr¾ng hoÆc mµu theo mÉu chuÈn).

TÝnh chÊt trang trÝ (víi ®é tr¾ng hoÆc mµu theo mÉu chuÈn).- TÝnh chÊt phun, tr¸m (theo nh÷ng chØ tiªu chÊt lîng, chØ tiªu nµy x¸c ®Þnh sù thÝch hîp cña xi m¨ng trong viÖc phun, tr¸m c¸c giÕng dÇu khÝ vµ c¸c giÕng kh¸c).

III. Xi m¨ng - Ph¬ng ph¸p lÊy mÉu vµ chuÈn bÞ mÉu thö

(Cements - Methods for sampling and preparation of samples)

1. Quy ®Þnh chung :§Ó kiÓm tra chÊt lîng xi m¨ng cÇn ph¶i lÊy mÉu ë tõng l«

hµng. L« xi m¨ng lµ sè lîng cña cïng mét lo¹i xi m¨ng víi cïng mét lo¹i bao gãi hoÆc kh«ng bao gãi ®îc giao nhËn cïng mét lóc , ng-êi lÊy mÉu vµ chuÈn bÞ mÉu ph¶i cã tr×nh ®é chuyªn m«n nhÊt ®Þnh. NÕu kh«ng ph¶i lµ nh©n viªn chuyªn m«n th× ngêi lÊy mÉu vµ chuÈn bÞ mÉu ph¶i ®îc chØ dÉnvµ thùc hiÖn theo nh÷ng yªu cÇu cÇn thiÕt quy ®Þnh trong tiªu chuÈn nµy . Khi lÊy mÉu ph¶i kiÓm tra s¬ bé l« hµng vÒ t×nh tr¹ng b¶o qu¶n, bao gãi vµ cã ghi chó trong biªn b¶n lÊy mÉu.MÉu xi m¨ng dïng ®Ó thÝ nghiÖm lµ mÉu trung b×nh thÝ nghiÖm ®¶m b¶o ®¹i diÖn cho l« hµng. MÉu ®îc ®ång nhÊt vµ ®îc lÊy ra tõ c¸c mÉu ban ®Çu.Sè lîng mÉu trung b×nh thÝ nghiÖm phô thuéc vµo môc ®Ých kiÓm tra.MÉu ban ®Çu lµ c¸c mÉu xi m¨ng ®îc lÊy ra tõ c¸c bao, c¸c ph¬ng tiÖn chøa xi m¨ng hoÆc trªn c¸c ph¬ng tiÖn chuyÓn t¶i xi m¨ng.

MÉu thö xi m¨ng ph¶i ®îc tiÕn hµnh thÝ nghiÖm ngay kh«ng chËm h¬n mét th¸ng kÓ tõ ngµy lÊy mÉu vµ kh«ng chËm h¬n hai th¸ng kÓ tõ ngµy s¶n xuÊt. MÉu cßn l¹i sau khi thÝ nghiÖm lÇn ®Çu b¶o qu¶n tiÕp mét th¸ng n÷a ®Ó dïng khi cÇn kiÓm tra l¹i.

2. Dông cô lÊy mÉu :

Page 16: LAM XI MANG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP.HCM TIỂU LUẬNTRUNG TÂM CÔNG NGHỆ HOÁ HỌC XỬ LÝ MẪU XI MĂNG

èng kim lo¹i ®Ó lÊy mÇu cã kÝch thíc nh h×nh vÏ. XÎng kim lo¹i cÊu t¹o ®Çu b»ng ®Ó trén vµ ph©n chia mÉu

xi m¨ng. Khay t«n cã kÝch thíc vµ cÊu t¹o phï hîp ®Ó ®ång nhÊt xi

m¨ng. Thïng t«n cã n¾p kÝn, dung tÝch kh«ng nhá h¬n 15 lÝt. B×nh thuû tinh nót nh¸m dung tÝch kh«ng nhá h¬n +

250ml.3. C¸ch lÊy mÉu :

Khèi lîng mçi mÉu trung b×nh thÝ nghiÖm ph¶i ®¶m b¶o kh«ng Ýt h¬n 15(kg) ®Ó kiÓm tra c¸c chØ tiªu c¬ lÝ , 200(g) ®Ó ph©n tÝch ho¸ häc.

3.1 LÊy mẫu xi m¨ng bao.

Tõ nh÷ng bao xi m¨ng trong l« lÊy ra mét sè bao n»m r¶i r¸c trªn hai mÆt c¾t ®øng vu«ng gãc ph©n l« xi m¨ng thµnh 4 phÇn. Sè lîng bao l¾y ra theo ®iÒu mçi bao lÊy mét mÉu ban ®Çu víi khèi lîng sao cho ®¶m b¶o ®iÒu 3.l .Tuú theo cì l«, sè l-îng mÉu ban ®Çu ®îc quy ®Þnh nh sau:

Cì l« t¹i (®Þa ®iÓm lÊy mÉu Sè lîng mÉu ban dÊu ®Õn 2021- 4041- 8081-160161- 320Lín h¬n 321

5678910

LÊy mÉu xi m¨ng bao b»ng c¸ch më miÖng bao, dïng èng lÊy mÉu thäc s©u tíi gi÷a bao ®Ó rót xi m¨ng ra. Sau khi lÊy ®ñ mÇu Ên miÖng bao l¹i vµ l¾c dån cho miÖng bao ®îc ®ãng kÝn.

Page 17: LAM XI MANG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP.HCM TIỂU LUẬNTRUNG TÂM CÔNG NGHỆ HOÁ HỌC XỬ LÝ MẪU XI MĂNG

3.2 LÊy m©u xi m¨ng rêi : Tõ m¸y th¸o, trªn thiÕt bÞ chuyÓn t¶i xi m¨ng lÊy kh«ng Ýt h¬n l0 mÉu ban ®Çu , thêi ®iÓm lÊy mÉu tú thuéc thêi gian ho¹t ®éng cña thiÕt bÞ ®Ó x¸c ®Þnh.Tõ c¸c ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn xi m¨ng rêi Ên ®Þnh sè lîng ph¬ng tiÖn lÊy mÉu. Mçi ®¬n vÞ ph-¬ng tiÖn vËn chuyÓn lÊy mét mÉu ban ®Çu víi khèi lîng sao cho ®¶m b¶o yêu cầu , tuú theo sè ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn, sè lîng mÉu ban ®Çu ®îc quy ®Þnh nh sau:

Sè ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn (c¸i)

Sè mÉu ban ®Çu

§Õn 1011- 1516 - 25Lín h¬n 26

3456

T¹i c¸c kho chøa xi m¨ng rêi, sè lîng mÉu ban ®Çu ®îc lÊy kh«ng nhá h¬n 10 , t¬ng øng víi 10 vÞ trÝ n»m r¶i r¸c trong l« xi m¨ng . LÊy mÉu xi m¨ng rêi b»ng èng lÊy mÉu, van th¸o hoÆc cã dông cô thÝch hîp , (mÉu ®Ó kiÓm tra khèi lîng bao xi m¨ng lµ kÕt qu¶ trung b×nh céng cña khèi lîng 20 bao) .

3.3 Biªn b¶n lÊy mÉu ph¶i ghi ®ñ néi dung sau:

Lo¹i xi m¨ng, m¸c xi m¨ng, sè hiÖu l« C¬ së s¶n xuÊt, c¬ së cung cÊp mÉu Khèi lîng l« xi m¨ng kiÓm tra Sè lîng mÉu trung b×nh thÝ nghiÖm Sè lîng mÉu ban ®Çu Ngµy lÊy mÉu Ngêi lÊy mÉu

3.ChuÈn bÞ mÉu thö : C¸c mÉu ban ®Çu sau khi ®· lÊy ra theo môc 3 ®îc gép thµnh mÉu chung. Trén ®Òu mÉu chung vµ rót gän theo ph¬ng ph¸p chia t ®Ó cã mÉu trung b×nh thÝ nghiÖm víi khèi lîng ®¶m b¶o , mÉu dïng ®Ó ph©n tÝch ho¸ häc ®îc b¶o qu¶n trong b×nh thuû tinh cã nót kÝn. MÉu dïng ®Ó kiÓm tra c¸c chØ tiªu c¬ lÝ ®-îc b¶o qu¶n trong thïng cã n¾p kÝnm (Éu thÝ nghiÖm trªn ®êng vËn chuyÓn cã thÓ bäc kÝn trong bao giÊy cr¸p 5 líp) . Trong khi

Page 18: LAM XI MANG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP.HCM TIỂU LUẬNTRUNG TÂM CÔNG NGHỆ HOÁ HỌC XỬ LÝ MẪU XI MĂNG

chê thÝ nghiÖm, mÉu ph¶i ®îc b¶o qu¶n n¬i kh« r¸o vµ ®Ó c¸ch nÒn ®Êt kh«ng thÊp h¬n 50cm. Trªn dông cô b¶o qu¶n mÉu ph¶i cã nh·n ghi râ :

Tªn xi m¨ng C¬ së vµ ®Þa ®iÓm lÊy mÉu Cì vµ sè hiÖu l«

IV. Xi m¨ng – Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch ho¸ häc : (Cements - Methods for chemtcal analysis) (chñ yÕu ¸p dông cho c¸c lo¹i xi m¨ng poãc l¨ng)

1. Quy ®Þnh chung : Ho¸ chÊt dïng cho qu¸ tr×nh ph©n tÝch ph¶i cã ®é tinh

khiÕt kh«ng thÊp h¬n TKPT. Níc dïng cho qu¸ tr×nh ph©n tÝch lµ níc cÊt theo TCVN 2117: 1977. Dïng c©n ph©n tÝch cã ®é chÝnh x¸c ®Õn 0,0002g. Mçi chØ tiªu ph©n tÝch ®îc tiÕn hµnh song song trªn hai lîng c©n cña mÉu thö vµ mét thÝ nghiÖm tr¾ng ®Ó hiÖu chØnh kÕt qu¶ . Chªnh lÖch gi÷a hai kÕt qu¶ x¸c ®Þnh song song kh«ng ®îc vît giíi h¹n cho phÐp. NÕu lín h¬n giíi h¹n cho phÐp ph¶i tiÕn hµnh ph©n tÝch l¹i.KÕt qu¶ cuèi cïng lµ trung b×nh céng cña hai kÕt qu¶ x¸c ®Þnh song song.

2. LÊy mÉu vµ chuÈn bÞ mÉu thö :MÉu xi m¨ng ®îc lÊy tõ c¸c l« hµng theo TCVN 4029: 1985.

Dïng ph¬ng ph¸p chia t lÊy mÉu trung b×nh kho¶ng 150 - 250g cho vµo lä thuû tinh ®Ëy kÝn. MÉu ®a ®Õn phßng thÝ nghiÖm ®æ trªn tê giÊy l¸ng, tr¶i thµnh mét líp máng. Dïng nam ch©m ®Ó hót s¾t kim lo¹i lÉn trong xi m¨ng. Sau ®ã dïng ph¬ng ph¸p chia t lÊy kho¶ng 25g ®em nghiÒn trªn cèi m· n·o thµnh bét mÞn (c¬ h¹t 0,063mm) ®Ó lµm mÉu ph©n tÝch ho¸ häc, phÇn mÉu cßn l¹i ®îc b¶o qu¶n trong lä thuû tinh ®Ëy kÝn. SÊy mÉu ë nhiÖt ®é l05 50C ®Õn khåi lîng kh«ng ®æi vµ trén ®Òu tríc khi c©n ®Ó tiÕn hµnh ph©n tÝch ho¸ häc .

3. Ph¬ng ph¸p thö :X¸c ®Þnh hµm lîng mÊt khi nung.

Dông cô vµ thiÕt bÞ : ChÐn sø 30ml , b×nh hót Èm ,Lß nung nhiÖt ®é t max 1000 0C.

TiÕn hµnh thö :C©n 1g mÉu xi m¨ng ®· ®îc chuÈn bÞ theo môc 2 cho vµo chÐn sø ®· ®îc nung ënhiÖt ®é 950 1000C ®Õn khèi lîng kh«ng ®æi. Nung trong lß nung ë nhiÖt ®é

Page 19: LAM XI MANG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP.HCM TIỂU LUẬNTRUNG TÂM CÔNG NGHỆ HOÁ HỌC XỬ LÝ MẪU XI MĂNG

950 1000C kho¶ng mét giê, lÊy mÉu ra ®Ó nguéi trong b×nh hót Èm ®Õn nhiÖt ®é phßng. C©n, nung l¹i nhiÖt ®é ë trªn trong 15 phót vµ l¹i c©n ®Õn khèi lîng kh«ng®æi.

X¸c ®Þnh hµm lîng silic ®ioxit : Nguvªn t¾c cña ph¬ng ph¸p :

Ph©n gi¶i mÉu xi m¨ng b»ng c¸ch nung ch¶y víi hçn hîp kali natri cacbonat, hoµ tan khèi nãng ch¶y b»ng axit clohy®ric lo·ng, c« c¹n dung dÞch ®Ó t¸ch níc cña axit silisic, nung kÕt tña silisic ë 10000C råi xö lý b»ng axit fluohi®ric ®Ó t¸ch silisic ë d¹ng silic tetra florua.

Ho¸ chÊt vµ thiÕt bÞ :Axit clohydric theo TCVN 2298: 1978 vµ dung dÞch pha lo·ng 1:1; Axit clohy®ric dung dÞch 5% Axit sunfuric theo TCVN 2718: 1978 vµ dung dÞch pha lo·ng l: l Axit fluohidric HF 40% . B¹c nitrat dung dÞch 0,5% , kali hy®ro sunfat KHSO4 tinh thÓ; Kali natri cacbonat khan . ChÐn b¹ch kim dung tÝch 50 hoÆc 30ml , b¸t sø ®¸y b»ng dung tÝch 250ml hoÆc cèc thuû tinh chÞu nhiÖt 400ml, giÊy läc kh«ng tro b¨ng vµng 12cm . Lß nung l0000C bÕp c¸ch c¸t hoÆc bÕp c¸ch thuû.

TiÕn hµnh thö :C©n 1 gam mÉu xi m¨ng ®· chuÈn bÞ theo môc 2 vµo chÐn b¹ch kim ®· cã s½n 45 gam hçn hîp nung ch¶y kali natri cacbonat, phñ lªn trªn mÉu mét líp hçn hîp nung ch¶y dµy 2 - 3cm. Nung mÉu ë nhiÖt ®é 850- 9000C trong 30 phót. LÊy mÉu ra ®Ó nguéi, chuyÓn toµn bé khèi nung ch¶y vµo b¸t sø, dïng níc ®un s«i vµ axit clohy®ric dung dÞch 1:1 röa s¹ch chÐn b¹ch kim. §Ëy b¸t sø b»ng mÆt kÝnh ®ång hå, thªm tõ tõ 30ml axit clohy®ric ®Ëm ®Æc (d = 1,19) sau khi mÉu tan hÕt, dïng níc ®un s«i tia röa thµnh b¸t vµ mÆt kÝnh ®ång hå. Dïng ®òa thuû tinh khuÊy ®Òu dung dÞch. C« c¹n dung dÞch trªn bÕp c¸ch c¸t (ë nhiÖt ®é l00- 1100C) ®Õn kh«, dïng ®òa thuû tinh dÇm nhá c¸c côc muèi t¹o thµnh ®Õn c¬ h¹t kh«ng lín h¬n 2mm, tiÕp tôc c« mÉu ë nhiÖt ®é trªn trong thêi gian l giê - 1 giê 30 phót. §Ò nguéi mÉu thö thªm vµo b¸t sø 15ml axit clohy®ric ®Ëm ®Æc, ®Ó yªn l0 phót, thªm tiÕp vµo b¸t sø 90- 100ml níc ®un s«i, khuÊy ®Òu cho tan hÓt muèi, lóc dung dÞch cßn nãng qua giÊy läc b¨ng vµng, dïng dung dÞch axit clohy®ric 5% ®· ®un s«i röa kÕt tña vµ thµnh b¸t, läc g¹n 3 lÇn, chuyÓn toµn bé kÕt tña vµo giÊy läc. Dïng níc ®un s«i röa kÕt tña vµ giÊy läc ®Õn hÕt ion clorua (thö b»ng dung dÞch b¹c nitr¸t 0,5%). ChuyÓn dung dÞch

Page 20: LAM XI MANG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP.HCM TIỂU LUẬNTRUNG TÂM CÔNG NGHỆ HOÁ HỌC XỬ LÝ MẪU XI MĂNG

níc läc vµ níc röa vµo b×nh ®Þnh møc 500ml. ChuvÓn giÊy läc cã kÕt tña axit silisic vµo chÐn b¹ch kim sÊy vµ ®èt giÊy läc trªn bÕp ®iÖn.Nung chÐn ë nhiÖt ®é 950 – 10000C trong 1 giê 30 phót, lÊy chÐn ra ®Ó nguéi trong b×nh hót Èm ®Õn nhiÖt ®é phßng. CÇn nung l¹i ë nhiÖt ®é ®ã 15 phót vµ c©n ®Õn khèi lîng kh«ng ®æi.TÈm ít kÕt tña trong chÐn b»ng níc cÊt, thªm vµo 0,5ml axit sunfuric (H2SO4) dung dÞch 1:1 vµ 10ml axit fluohi®ric 40% lµm bay h¬i chÊt chøa trong chÐn trªn bÕp ®iÖn ®Õn kh«, thªm tiÕp vµo chÐn 3 - 4ml axit fluohi®ric, lµm bay h¬i trªn bÕp®iÖn ®Õn ngõng bèc khãi tr¾ng. Nung chÐn b¹ch kim vµ cÆn ë nhiÖt ®é 950 - 10000C trong 30 phót, lÊy chÐn ra ®Ó nguéi trong b×nh hót Èm ®Õn nhiÖt ®é phßng, c©n ®Õn khèi l-îng kh«ng ®æi. Nung cÆn cßn l¹i trong chÐn víi 2 - 3 gam kalihy®r« sunfat KHSO4, hoµ tan khèi nãng ch¶y b»ng níc s«i, nÕu cßn vÈn ®ôc, thªm vµi giät H2SO4 (d = l,84) ®Õn tan trong, gép vµo phÇn níc läc ë trªn vµ thªm níc ®Õn v¹ch møc l¾c ®Òu. Dung dÞch nµy ®Ó x¸c ®Þnh nh«m, s¾t, CanXi, magiª, atan (dung dÞch A).3. Nguyªn t¾c cña ph¬ng ph¸p:Hoµ tan xi m¨ng trong axit clohydric ®Æc cã thªm amoni clorua ®Ó ph¸ keo, läc, röa, nung, c©n silicdioxit vµ cÆn kh«ng tan.

Ho¸ chÊt vµ thiÕt bÞ :Axit clohydric theo TCVN 2298: 1978, dung dÞch pha lo·ng l: l vµ dung dÞch HCl5%; ,Amoni clorua NHCl tinh thÓ. B¹c nitrat dung dÞch 0,5% , Lß nung 10000C , BÕp c¸ch c¸t hoÆc bÕp c¸ch thuû , ChÐn Sø nung 30ml;GiÊy läc kh«ng tro b¨ng vµng 11cm .

TiÕn hµnh thö :C©n 1 gam mÉu xi m¨ng ®· chuÈn bÞ theo môc 2 vµo cèc dung tÝch l00ml, ít mÉu b»ng níc cÊt, dïng ®òa thuû tinh dÇm tan hÕt côc. §Ëy mÆt kÝnh ®ång hå, cho tõtõ 10ml HCl (d = 1,19) qua miÖng cèc, dïng ®òa thuû tinh dÇm tan hÕt nh÷ng h¹t®en. Cho vµo 1 gam am«niclorua NH4Cl, khuÊy ®Òu, ®Ó trªn bÕp c¸ch c¸t (hoÆc bÕp c¸ch thuû) ®é 45 phót, trong thêi gian ®ã khuÊy nhiÒu lÇn, chó ý dÇm tan nh÷ng côc bÞ vãn, bÕp c¸ch c¸t ph¶i giï nhiÖt ®é kh«ng qu¸ l000C. Sau ®ã lÊy ra cho vµo 50ml níc ®un s«i, khuÊy ®Òu, ®Ó l¾ng, läc g¹n vµo

Page 21: LAM XI MANG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP.HCM TIỂU LUẬNTRUNG TÂM CÔNG NGHỆ HOÁ HỌC XỬ LÝ MẪU XI MĂNG

giÊy läc kh«ng tro b¨ng vµng. Dïng axit clohydric HCl 5% ®· ®un s«i röa kÕt tña vµ thµnh cèc, läc g¹n 3 lÇn. Sau ®ã chuyÓn kÕt tña vµo giÊy läc, dïng giÊy läc kh«ng tro b¨ng vµng®Ó lau s¹ch ®òa thuû tinh vµ cèc. TiÕp tôc rña kÕt tña b¨ng níc cÊt ®un s«i ®Õn hÕt ion Clo (thö b»ng AgNO3 0,5%). Níc läc vµ níc ra chuyÓn vµo b×nh ®Þnh møc 500ml, thªm níc cÊt ®Õn v¹ch møc l¾c ®Òu, dung dÞch nµy gi÷ l¹i ®Ó tiÕp tôc x¸c ®Þnh c¸c thµnh phÇn kh¸c. KÕt tña vµ giÊy läc, sÊy kh« cho vµo chÐn sø ®© nung vµ c©n ®Õn khèi lîng kh«ng ®æi. §èt tõ tõ cho ch¸y hÕt giÊy läc, nung ë nhiÖt ®é 950 – l0000C kho¶ng 1 giê 30 phót. LÊy ra ®Ó nguéi trong b×nh hót Èm ®Õn nhiÖt ®é phßng, c©n, nung l¹i nhiÖt ®é ®ã 15 phót vµ c©n ®Õn khèi lîng kh«ng ®æi.

X¸c ®Þnh hµm lîng cÆn kh«ng tan (CKT) : Nguyªn t¾c cña ph¬ng ph¸p :

Hoµ tan xi m¨ng b»ng axit clohydric lo·ng, läc lÊy phÇn cÆn kh«ng tan, xö lý b»ng dung dÞch natri cacbonat, läc, röa, nung vµ c©n.

Ho¸ chÊt vµ thiÕt bÞ :Axit clohidric theo TCVN 2298: 1978 . Axit clohidric, dung dÞch 5% (níc röa) , Natri cacbonat Na2CO3 dung dÞch 5% . Lß nung l0000C , BÕp c¸ch c¸t , ChÐn sø nung 30ml .

TiÕn hµnh thö :C©n 1g mÉu xi m¨ng ®· chuÈn bÞ theo môc 2 vµo cèc dung tÝch l00ml; thªm 25 ml níc cÊt, khuÊy ®Òu, ®Ëy mÆt kÝnh ®ång hå, cho tõ tõ 5ml axit clohidric HCl (d = l,19). Dïng ®òa thuû tinh dÇm cho tan hÕt mÉu, thªm níc cÊt ®Õn 50ml ®un s«i nhÑ trªn bÕp c¸ch c¸t trong 30 phót. Läc g¹n vµo giÊy läc kh«ng tro b¨ng vµng. Röa b»ng níc s«i ®Õn hÕt ion clorua (thö b»ng AgNO3 0,5%). Níc läc vµ níc röa gi÷ l¹i ®Ó x¸c ®Þnh SO3 cßn phÇn b· läc, lÊy níc tia cho tr«I trë l¹i cèc cò. Thªm 50ml dung dÞch natri cacbonat Na2CO3 5%. §Ó 5 phót ë nhiÖt ®é phßng cho ngÊu, ®un s«i 5 phót råi cho c¶ giÊy läc vµo cèc, tiÕp tôc ®un s«i l¨n t¨n l0 phót. Läc vµo giÊy läc kh«ng tro b¨ng xanh. Röa b»ng níc s«i 5 lÇn, råi röa b»ng axit clohidric HCI 5% ®un s«i 5 lÇn. Sau ®ã l¹i röa b»ng níc cÊt ®un s«I ®Õn hÕt ion clorua (thö b»ng AgNO3 0,5%). GiÊy läc vµ b· cho vµo chÐn sø ®· nung vµ c¸n ®Õn khèi lîng kh«ng ®æi. SÊy kh« vµ ®èt cho ch¸y hÕt giÊy läc nung ë 950 – 10000C trong 45 phót. §Ó nguéi trong b×nh hót Èm ®Õn nhiÖt ®é phßng råi c©n, nung, l¹i ë nhiÖt ®é ®ã 15 phót vµ c©n ®Õn khèi lîng kh«ng ®æi .

Page 22: LAM XI MANG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP.HCM TIỂU LUẬNTRUNG TÂM CÔNG NGHỆ HOÁ HỌC XỬ LÝ MẪU XI MĂNG

X¸c ®Þnh hµm lîng s¾t oxit Nguyªn t¾c cña ph¬ng ph¸p :

ChuÈn ®é Fe III b»ng dung dÞch EDTA ë m«i trêng pH 1.5 ®Õn 2 víi chØ thÞ axit sunfosalisilic kÕt thóc chuÈn ®é mÇu dung dÞch chuyÓn tõ tÝm ®á sang vµng r¬m.

Ho¸ chÊt:Axit clohy®ric, dung dÞch 1:1 , Hy®ro peroxit H2O2, dung dÞch 30%; Axit sunfosalisilic, dung dÞch 10% , Natri hi®roxit, dung dÞch l0%;EDTA, dung dÞch tiªu chuÈn 0,01M , GiÊy ®o pH 1 11.

TiÕn hµnh thö :LÊy 50ml dung dÞch A ë ®iÒu 3.2.3 cho vµo cèc dung tÝch 250ml, thªm vµo 1ml Hy®ro peroxit H2O2 30%, ®un s«i nhÑ 3 phót, ®Ó nguéi thªm vµo 2ml sunfosalisilic dung dÞch 10% vµ n-íc ®Õn kho¶ng 100ml. Dïng axÝt clohydric dung dÞch 1:1 vµ Natri hi®roxit dung dÞch 10% nhá giät ®Ó ®iÒu chØnh ®Õn 1,5 - 2 (dung dÞch chuyªn sang mµu tÝm ®á sÉm). §un nãng dung dÞch ®Õn 60 - 700C chuÈn ®é b»ng EDTA 0,01M ®Õn khi mÇu chuyÓn tõ tÝm ®á sang vµng r¬m.

X¸c ®Þnh hµm lîng nh«m oxit : Nguyªn t¾c cña ph¬ng ph¸p :

T¸ch nh«m khái c¸c thµnh phÇn kh¸c b»ng kiÒm m¹nh, t¹o complexonat nh«m b»ng EDTA d, gi¶i phãng EDTA khái complexonat nh«m b»ng natriflorua. ChuÈn ®é lîng EDTA ®îc gi¶i phãng b»ng dung dÞch chuÈn kÌm axetat víi chØ thÞ xylenola da cam 1%, tõ ®ã tÝnh ra hµm lîng nh«m oxit.

Ho¸ chÊt:Natrt hydroxit, dung dÞch 10% vµ 30% Natri florua, dung dÞch 3% , Hy®roperoxit H2O2 dung dÞch 30%; , EDTA chuÈn cña dung dÞch 0,025% , Axit clohy®ric, dung dÞch 1:1 , Xylenola da cam hçn hîp chØ thÞ 1%, nghiÒn vµ trén 0,1 gam thuèc thö víi 10 gam kaliclorua , Dung dÞch ®Öm pH kho¶ng 5,5- 5,6. Hoµ tan l00ml amonihy®roxit 25% vµo 200ml níc cÊt, thªm tiÕp vµo ®ã l00ml axit axetic ®Ëm ®Æc thªm níc thµnh 1000m l¾c ®Òu. KÏm axetat tiªu chuÈn dung dÞch 0,025M. Hßa tan 5,531 kÏm axetat vµo trong 100ml níc ®· cã s½n 2ml axit axetic ®Æc, chuyÓn vµo b×nh ®Þnh møc 1 lÝt, thªm níc cÊt ®Õn v¹ch møc l¾c ®Òu.

ChuÈn bÞ thö :

Page 23: LAM XI MANG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP.HCM TIỂU LUẬNTRUNG TÂM CÔNG NGHỆ HOÁ HỌC XỬ LÝ MẪU XI MĂNG

X¸c ®Þnh hÖ sè chuyÓn (K) cña dung dÞch kÏm axetat 0,025M theo EDTA tiªu chuÈn dung dÞch 0,025M nh sau: lÊy 20ml dung dÞch EDTA 0,025M vµo cèc cã dung tÝch 250ml, thªm níc ®Õn l00ml, thªm tiÕp 15ml dung dÞch ®Öm pH 5,5-5,6 vµ mét Ýt xylenola da cam 1%. Dïng dung dÞch h·m axetat chuÈn ®é ®Õn khi mÇu cña dung dÞch chuyÓn tõ vµng sang hång. HÖ sè K ®îc tÝnh theo c«ng thøc:

TiÕn hµnh thö :LÊy vµo cèc l00ml dung dÞch A (môc 3.2.8). Thªm 1ml hdro peroxit (H2O2) 30%®Õn s«i nhÑ 3 phót, thªm vµo cèc 30ml natrihi®roxit dung dÞch 30% ®un s«i nhÑdung dÞch 3 phót, ®Ó nguéi dung dÞch ®Õn nhiÖt ®é phßng. ChuyÓn toµn bé dung dÞch vµo b×nh ®Þnh møc 250ml, thªm níc cÊt ®Õn v¹ch ®Þnh møc, l¾c ®Òu. Läc dung dÞch qua giÊy läc kh«, phÔu kh« vµo b×nh tam gi¸c kh«. LÊy l00ml dung dÞch trªn cho vµo cèc cã dung tÝch 250ml, thªm vµo 15ml dung dÞch EDTA0,025M, thªm 1-2 giät chØ thÞ phenolphtalein 1%, Dïng axit clohy®ric dung dÞch1:1 vµ natrihy®roxit dung dÞch 10% ®iÒu chØnh cho mÊt mµu hång. Thªm vµo 15ml dung dÞch ®Öm pH - 5,5 - 5,6, thªm mét Ýt chØ thÞ xylenola da cam 1% , ®un s«i dung dÞch 2- 3 phót. §Ó nguéi dung dÞch ®Õn 60 - 70oC. Dïng dung dÞch chuyÓn tõ mµu vµng sang mµu hång. Thªm vµo 20ml natri florua dung dÞch 3% vµ ®un s«i 2 – 3 phót, ®Ó nguéi dung dÞch ®Õn 60 – 700C. Dïng kÏm axetat dung dÞch 0,025M chuÈn ®é lîng EDTA võa ®îc gi¶i phãng khái phøc víi nh«m, ®Õn khi dung dÞch chuyÓn tõ mµu vµng sang hång.

X¸c ®Þnh hµm lîng canxi oxit : Nguyªn t¾c cña ph¬ng ph¸p :

Canxi vµ Magie ®îc t¸ch khái s¾t, nh«m, titan b»ng amonihy®roxit. ChuÈn ®é cña canxi b»ng dung dÞch EDTA tiªu chuÈn ë pH lín h¬n 12 víi chØ thÞ fluorexon, ë ®iÓm t¬ng ®¬ng dung dÞch chuyÓn tõ mÇu huúnh quang xanh vµng sang mÇu hång.

Ho¸ chÊt:A monihyaroxit dung dÞch 25% , Anoni clorua tinh thÓ , Kali hydroxit dung dÞch 25% , Kali clorua dung dÞch 5% , Amoni nitrat dung dÞch 2% , B¹c Nitri dung dÞch 0,5% , Fluorexon hçn hîp chØ thÞ: nghiÒn mÞn 0,1 gam fluorexon. Víi 10 gam kali lorua

Page 24: LAM XI MANG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP.HCM TIỂU LUẬNTRUNG TÂM CÔNG NGHỆ HOÁ HỌC XỬ LÝ MẪU XI MĂNG

b¶o qu¶n trong lä thuû tinh mÇu. EDTA dung dÞch tiªu chuÈn 0,01M.

TiÕn hµnh thö :LÊy vµo cèc 100ml dung dÞch A (môc 3.2) thªm vµo cèc 1g amoniclorua, ®un dung dÞch ®Õn 60 - 700C, nhá tõ tõ amonihidroxit 25% vµ khuÊy ®Õn xuÊt hiÖn kÕt tña hi®roxyt, cho d mét giät amonihi®roxit ®un nãng dung dÞch 70 –80% trong 45 60 phót, ®Ó ®«ng tô kÕt tña vµ lo¹i amonihi®roxit d. Läc dung dÞch cßn nãng qua giÊy läc vµo b×nh ®Þnh møc 250ml. Dïng amoni nitrat 2% ®un nãng 60 - 700C, röa kÕt tña ®Õn hÕt ion Clo (thö b»ng AgNO3 0,5%) cho níc ®Õn v¹ch møc l¾c ®Òu (dung dÞch B). LÊy vµo cèc 25ml dung dÞch B, thªm 80ml níc cÊt cho vµo 20ml dung dÞch kali hi®roxit 25%, 2ml kalicyanua 5% vµ mét Ýt chØ thÞ fluorexon 1%, ®Æt cèc trªn mét tê giÊy mµu ®en, dïng dung dÞch EDTA tiªu chuÈn 0,01M, chuÈn ®é dung dÞch chuyÓn tõ mÇu huúnh quang xanh vµng sang mÇu hång.

X¸c ®Þnh hµm lîng magiª «xit : Nguyªn t¾c cña ph¬ng ph¸p:

ChuÈn ®é tæng lîng canxi vµ magiª trong mÉu b»ng dung dÞch EDTA chuÈn theo chØ thÞ eriocrom T ®en ë pH = l0,5. X¸c ®Þnh hµm lîng magiª oxit theo hiÖu sè thÓ tÝch EDTA tiªu thô.

Ho¸ chÊt:Kali cyanua dung dÞch 5% , Dung dÞch pH = l0,5: Hoµ tan 54 gam amoni clorua vµo 650ml níc, thªm amomhy®roxit 25% ®Õn thµnh 1 lÝt, l¾c ®Òu. Eriocrom T ®en (ETOO) hçn hîp chØ thÞ 1%: nghiÒn 0,1 gam ETOO víi 1 gam kaliclorua b¶o qu¶n trong lä thuû tinh mÇu , EDTA dung dÞch chuÈn 0,0lM.

TiÕn hµnh thö :LÊy 25ml dung dÞch B (môc 3.7.3) thªm 80ml níc cÊt, thªm 15ml dung dÞch ®Öm pH = 10,5, thªm 2ml dung dÞch kali cyanua 5% vµ mét Ýt chØ thÞ eriocrom T ®en1% chuÈn ®é tæng lîng canxi vµ magiª b»ng dung dÞch chuÈn EDTA 0,01 ®Õn khi dung dÞch chuyÓn tõ mµu ®á rî nho thµnh xanh níc biÓn.

X¸c ®Þnh hµm lîng anhidncsunfuric b»ng ph¬ng ph¸p khèi lîng :

Nguyªn t¾c cña ph¬ng ph¸p :KÕt tña sunfat díi d¹ng barisunfat. Tõ lîng barisunfat thu ®-îc tÝnh ra lîng anhidricsunfuaric.

Ho¸ chÊt:

Page 25: LAM XI MANG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP.HCM TIỂU LUẬNTRUNG TÂM CÔNG NGHỆ HOÁ HỌC XỬ LÝ MẪU XI MĂNG

Bariclorua 10%: Hoµ tan l00 g BaCl2.2H2O trong 1000ml. Níc röa axitclohidric2%.

TiÕn hµnh thö :LÊy dung dÞch läc ë môc (3.4.3) x¸c ®Þnh hµm lîng cÆn kh«ng tan. §un s«i dung dÞch nµy ®ång thêi ®un s«i dung dÞch bariclorua cho tõ tõ l0ml dung dÞchbariclorua khuÊy ®Òu, tiÕp tôc ®un nhÑ trong 5 phót. §Ó yªn dung dÞch trong 4 giê®Ó kÕt tña l¾ng xuèng. Läc qua giÊy läc kh«ng tro b¨ng xanh. Röa kÕt tña vµ giÊy läc b»ng níc röa axitclohidric 2% ®· ®un nãng 5 lÇn vµ tiÕp tôc röa víi níc cÊt ®un s«i cho ®Õn hÕt ionclorua (thö b»ng AgNO3 0,5%). Cho kÕt tña vµ giÊy läc vµo chÐn sø ®· nung ®Õn khèi lîng kh«ng ®æi. SÊy vµ ®èt ch¸y giÊy läc, nung ë nhiÖt ®é 800 – 8500C trong kho¶ng 1 giê. §Ó nguéi trong b×nh hót Èm, c©n, nung l¹i ë nhiÖt ®é trªn 15 phót råi c©n ®Õn khèi lîng kh«ng ®æi.

X¸c ®Þnh hµm lîng clorua : Nguyªn t¾c cña ph¬ng ph¸p :

KÕt tña clorua b»ng b¹c nitrat, chuÈn lîng b¹c Nitrat d b»ng amoni sunfocyanua

Ho¸ chÊt:B¹c nitrat AgNO3 dung dÞch chuÈn 0,1N , Amoni Sunfocyanua dung dÞch chuÈn 0,1N , Axitnitric HNO3 pha lo·ng, dung dÞch d = l,18 kho¶ng 29% , Amoni s¾t III sunfat NH4Fe(SO4)2, dung dÞch b·o hoµ ë nhiÖt ®é thêng.

TiÕn hµnh thö :C©n 1g xi m¨ng ®· chuÈn bÞ ë môc 2 cho vµo b×nh tam gi¸c 500ml, thªm vµo 50ml níc cÊt vµ 20ml dung dÞch axit nitric HNO3 29% ®un nãng ®Ó hoµ tan. Lµm nguéi, pha lo·ng víi 200ml níc cÊt. Thªm chÝnh x¸c 5ml dung dÞch b¹c nitrat AgNO3 chuÈn 0,1N vµ 2 - 3ml dung dÞch amoni s¾t III sunfat NH4Fe(SO4)2 vµ chuÈn ®é lîng b¹c nitrat AgNO3 d b»ng dung dÞch amoni Bunfocyanua NH4SCN chuÈn 0,1N

X¸c ®Þnh hµm lîng canxi «xit tù do: Nguyªn t¾c cña ph¬ng ph¸p :

Hoµ tan v«i tù do trong xi m¨ng b»ng glyxerin t¹o thµnh canxi glyxerat. ChuÈn glyxerat nµy víi axit benzoic.

Ho¸ chÊt:

Page 26: LAM XI MANG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP.HCM TIỂU LUẬNTRUNG TÂM CÔNG NGHỆ HOÁ HỌC XỬ LÝ MẪU XI MĂNG

Rîu etylic tuyÖt ®èi C2H5OH, GlyXerin CH2OH - CH2OHCH2OH , Bariclorua BaCl2 tinh thÓ , Phenolphtalein, tinh thÓ , Axit benzoic tinh thÓ, C6H5COOH canxi cachonat CaCO3.

ChuÈn bÞ thö :Rîu etylic tuyÖt ®èi: §æ v«i võa míi nung vµo mét b×nh cÇu ®¸y trßn dung tÝch 3 lÝt cho ®Õn nöa b×nh, rãt rîu etylic 96% ®Õn 2/3 thÓ tÝch b×nh. §Ó rîu ng©m víi v«i trong l - 2 ngµy. §Ëy chÆt b×nh b»ng nót cã èng canxi clorua. Sau ®ã nèi b×nh vµo èng lµm l¹nh håi lu, ®un s«i trªn bÕp c¸ch thuû trong 5 - 6 giê: §un nãng, lÊy èng lµm l¹nh håi lu ra vµ ®Ëy b×nh b»ng nót cao su cã c¾m nhiÖt kÕ vµ mét èng thuû tinh cong nèi víi èng lµm l¹nh th¼ng, ®un trªn bÕp c¸ch thuû ®Ó chng cÊt rîu. Høng rîu cÊt ®-îc vµo mét b×nh kh« dung tÝch 1lÝt ®Ëy b»ng nót cao su cã hai lç, mét lç ®Ó èng thuû tinh nèi liÒn víi èng lµm l¹nh vµ mét lç ®Ó c¾m èng canxi clorua. Dïng 15 - 20ml rîu cÊt sang lóc ®Çu ®Ó tr¸ng b×nh vµ ®æ ®i. PhÇn rîu cÊt sau cïng còng bá ®i. Lµm nguéi rîu ®· cÊt ®îc tíi nhiÖt ®é phßng b»ng níc l¹nh vµ kiÓm tra b»ng töu tinh kÕ. NÕu rîu kh«ng ®îc 99-100% th× ph¶i ng©m víi v«i lÇn thø hai vµ cÊt l¹i.Glyxerin kh«ng ngËm níc. Cho 250 - 300ml glyxerin vµo mét cèc dung tÝch500ml vµ ®un trong 3 giê ë nhiÖt ®é 160 - 1700C, ®un b»ng bÕp ®iÖn trªn cã líi dïng nhiÖt kÕ nhóng vµo glyxerin ®Ó kiÓm tra nhiÖt ®é. Trong khi ®un, glyxerin cã thÓ trë nªn vµng nh¹t nhng kh«ng trë ng¹i g×. §æ glyxerin ®· khöníc vµo mét b×nh dung tÝch 250: 500ml ®· sÊy kh« cÈn thËn vµ ®Ëy chÆt nót mµi.Dung m«i rîu glyxerin. Cho 200ml glyxerin kh«ng ngËm níc vµo mét b×nhnãn, ®un nãng ®Õn l00 - 1250C, thªm 15 gam bariclorua ®· sÊy ë 1300C vµ hoµtan bariclorua trong glyxerin. Sau ®ã dÓ nguéi dung dÞch, thªm 1 lÝt rîu nguyªn chÊt vµ kho¶ng 0,l gam phenolphtalein. Dung dÞch NaOH 0,0lN phatrong rîu cho ®Õn khi ph¶n øng kiÒm yÕu (dung dÞch mµu hång nh¹t). NÕu dung dÞch lµ kiÒm (mÇu hång s¸ng) th× chuÈn b»ng dung dÞch rîu axit benzoic 0,lN cho ®Õn khi cã ph¶n øng kiÒm yÕu. Cho dung m«i rîu glyxerin vµo mét b×nh ®Ëy nót cao su chÆt.

Page 27: LAM XI MANG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP.HCM TIỂU LUẬNTRUNG TÂM CÔNG NGHỆ HOÁ HỌC XỬ LÝ MẪU XI MĂNG

Dung dÞch axit benzoic 0,1N trong rîu. SÊy axit benzoic 24 giê trong b×nh hót Èm cã axit sunfuaric ®Ëm ®Æc. Hoµ tan 12,3 gam axit benzoic trong mét lÝt rîu etylic tuyªt ®èi.§Ó x¸c ®Þnh ®é chuÈn cña axit benzoic dïng v«i míi thu ®îc do nung canxi cacbonat nguyªn chÊt cña nhiÖt ®é 9500 – l0000C trong 2 - 3 giê. LÊy v«i ra t¸n mÞn, cho trë vµo chÐn nung l¹i thªm 30 phót.§æ vµo mét b×nh nãn kh« dung tÝch 150ml vµo kho¶ng 30ml dung m«i rîu glyxerin. C©n nhanh 0,03 - 0,04g v«i míi nung cho vµo b×nh, thªm mét g c¸t th¹ch anh ®· nung h¹t lín vµ ®· ®îc röa b»ng axit clohidric vµ níc, l¾c ®Òu vµ nèi b×nh vµo mét èng lµm l¹nh håi lu. §un s«i trªn bÕp ®iÖn cã líi ami¨ng cho ®Õn khi dung dÞch cã mÇu hång ®Ëm. Sau ®ã th¸o b×nh ra chuÈn ngay dung dÞch trong b×nh b»ng dung dÞch axit benzoic pha trong rîu cho ®Õn khi mÊt mÇu hång. L¹i nèi b×nh víi èng lµm l¹nh håi lu vµ ®un s«i cho ®Õn khi xuÊt hiÖn mÊu hång. §un vµ chuÈn cho ®Õn khi mÉu tan hÕt.

TiÕn hµnh thö.C©n kho¶ng 1g xi m¨ng chuÈn bÞ ë môc 2 vµo b×nh nãn dung tÝch 250ml vµ thªm vµo 30ml dung m«i rîu glyxerin l¾c ®Òu. Nèi b×nh víi èng lµm l¹nh håi lu, ®un s«i l¨n t¨n trªn bÕp ®iÖn cã tÊm ami¨ng, cho ®Õn khi xuÊt hiÖn mµu hång. Th¸o b×nh ra vµ chuÈn ngay dung dÞch nãng b»ng dung dÞch axit benzoic 0,1N trong rîu cho ®Õn khi mÊt mµu hång. L¹i l¾p vµo èng lµm l¹nh håi lu, ®un vµ sau ®ã chuÈn ®é ®Õn khi mµu hång kh«ng xuÊt hiÖn sau 15 - 20 phót ®un s«i.

X¸c ®Þnh hµm lîng kali natri oxit. Nguyªn t¾c cña ph¬ng ph¸p:

Ph©n gi¶i mÉu xi m¨ng b»ng hçn hîp axit flohy®ric vµ axit sunfuric. Lo¹i s¾t, nh«m, titan, canxi, magiª b»ng amorlihy®ric vµ amoni - oxalat. X¸c ®Þnh kali vµ natri b»ng quang kÓ ngän löa: Dïng b×nh läc øng víi ®é dµi sãng 598m (chonatri) vµ 768 m (cho kali).

Ho¸ chÊt vµ thuèc thñ : Kali clorua tinh thÓ , Natri clorua tinh thÓ , Axit flohi®ric dung dÞch 40% , Axit sunfuric dung dÞch 1:1 , Axit clohy®ric dung dÞch 1:1 , Amonihy®roxit dung dÞch 25% , Amonioxalat dung dÞch b·o hoµ , Quang kÕ ngän löa vµ c¸c phô kiÖn , ChÐn b¹ch kim 30ml.

ChuÈn bÞ thö :

Page 28: LAM XI MANG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP.HCM TIỂU LUẬNTRUNG TÂM CÔNG NGHỆ HOÁ HỌC XỬ LÝ MẪU XI MĂNG

Dung dÞch natri chuÈn, Dung dÞch A: hoµ tan 1,8858g muèi natriclorua ®· sÊy ë nhiÖt ®é 1100C vµo níc chuyÓn dung dÞch vµo b×nh ®Þnh møc l000ml, thªm níc ®Õn v¹ch møc l¾c ®Òu, 1ml dung dÞch A chøa 1mg Na2O , Dung dÞch chuÈn ®Ó ph©n tÝch: l©y vµo mét lo¹i b×nh ®Þnh møc 1000ml lÇn lît c¸c thÓ tÝch 2ml; 4ml , 6ml , 8ml , 10ml , 12ml , 14ml vµ 16ml cña dung dÞch A. Thªm níc cÊt ®Õn v¹ch møc l¾c ®Òu, thu ®îc dung dÞch chuÈn ®Ó ph©n tÝch cã nång ®é 0,02mg/ml , 0,004mg/ml , 0,006mg/ml , 0,008mg/ml, 0,010mg/ml , 0,012mg/ml ,0,014mg/ml, 0,016mg/ml cña oxit natri t¬ng øng. Dung dÞch tiªu chuÈn kali (dung dÞch B): hoµ tan l,5835g muèi kaliclorua ®· sÊy ë 1100C vµo níc, chuyÓn dung dÞch vµo b×nh ®Þnh møc l000ml thªm níc ®Õn v¹ch møc l¾c ®Òu, lml dung dÞch B chøa lmg K2O. Dung dÞch chuÈn ®Ó ph©n tÝch K2O ®îc tiÕn hµnh nh dung dÞch chuÈn ®Ó ph©n tÝch Na2O. B¶o qu¶n dung dÞch chuÈn Na2O vµ K2O vµ dung dÞch ph©n tÝch trong b×nh b»ng poliethylen.

TiÕn hµnh thö :C©n 0,25g mÉu xi m¨ng (ë môc 2) vµo chÐn b¹ch kim, tÈm ít b»ng níc cÊt thªmvµo chÐn 1ml axit sunfuric 1:1 vµ 5 - 6ml axit flohy®ric 40% , ®Æt chÐn lªn bÕp®iÖn cho bay h¬i ®Õn kh«. Thªm tiÕp vµo chÐn 5ml axitflohy®ric 40% n÷a vµ cho bay h¬i ®Õn ngõng bèc khãi tr¾ng. ChuyÓn cÆn cßn l¹i trong chÐn b¹ch kim vµo cèc thuû tinh b»ng axitclohy®roxit 1:1 vµ níc nãng, ®un cho tan trong, khuÊy ®Òu dung dÞch vµ nhá tõ tõ amonihy®roxlt 25% ®Õn cã mïi amoniac, ®un ®Õn 700 ®Ó ®«ng tô kÕt tña hy®roxit. Läc kÕt tña hy®roxit qua giÊy läc b¨ng tr¾ng, rõa kÕt tña 8 – 10 lÇn b»ng níc ®un s«i, thu lÊy níc läc vµ níc röa. §un níc läc, rõa råi thªm vµo ®ã 15 - 20ml dung dÞch amonioxalat b·o hoµ vµ 2 ®Õn 3 giät amomhy®roxit 25% ®Ó Êm dung dÞch 3 - 4 giê, ®Ó nguéi dung dÞch, chuyÓn vµo b×nh ®Þnh møc 250ml, thªm níc cÊt ®Õn v¹ch møc lóc ®Çu. Läc dung dÞch qua giÊy läc b¨ng vµng kh«, phÔu kh« vµo b×nh tam gi¸c kh«. TiÕn hµnh x¸c ®Þnh hµm lîng oxit kim lo¹i kiÒm trªn m¸y - quang phæ ngän löa theo ph¬ng ph¸p "c¸c dung dÞch giíi h¹n". §Çu tiªn x¸c ®Þnh chØ sè ®iÖn kÕ dung dÞch mÉu, sau ®ã x¸c ®Þnh chØ sè ®iÖn kÕ cña hai dung dÞch chuÈn ®Ó ph©n tÝch trong ®ã mét dung dÞch cã chi sè ®iÖn kÕ lín h¬n, mét dung dÞch chØ sè ®iÖn kÕ

Page 29: LAM XI MANG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP.HCM TIỂU LUẬNTRUNG TÂM CÔNG NGHỆ HOÁ HỌC XỬ LÝ MẪU XI MĂNG

nhá h¬n chØ sè ®iÖn kÕ cña dung dÞch mÉu (cña tõng oxit kim lo¹i, kiÒm riªng biÖt).§îc phÐp x¸c ®Þnh theo ph¬ng ph¸p "®êng chuÈn". CÇn ph¶i tiÕn hµnh ph©n tÝch trong cïng ®iÒu kiÖn víi ®êng chuÈn. Tríc khi ph©n tÝch hµng lo¹t mÉu, cÇn kiÓm tra l¹i mét vµi ®iÓm trªn ®êng chuÈn b»ng dung dÞch tiªu chuÈn ph©n tÝch. TiÕn hµnh hai lÇn cho néi dung trªn.

X¸c ®Þnh hµm lîng titan dioxit : Nguyªn t¾c cña ph¬ng ph¸p :

Trong m«i trêng axit m¹nh, titan IV t¹o phøc víi diantipyrinmetan mét phøc chÊtmÇu vµng. X¸c ®Þnh hµm lîng titandioxit b»ng ph¬ng ph¸p so mÇu ë bíc sãng¸nh s¸ng kho¶ng 400 m.

Ho¸ chÊt vµ thiÕt bÞ :Axit clohi®ric (d = l,19) dung dÞch 1:1 , Natri axetat dung dÞch 50% , §ång sunfat dung dÞch 50% , AXit aScorbic dung dÞch 3% (b¶o qu¶n trong b×nh thuy tinh mÇu) , Diantlpyrimetan dung dÞch 2%: hoµ tan 20 gam diantipyrimetan vµo 200- 300ml níc thªm tiÕp 15ml axit clohi®ric (d = l,19). KhuÊy ®Òu thªm níc ®ể thµnh 1lÝt b¶o qu¶n trong b×nh thuû tinh mÇu: M¸y so mµu quang ®iÖn.

ChuÈn bÞ thö :Tæng hîp diantipyrimetan. Hoµ tan 70 gam antipylin vµo l00ml formalin 40% vµ l00ml axit clohy®ric (d = l,19) ®un c¸ch thuû cã èng lµm l¹nh håi lu kho¶ng 1 giê ®Õn 1 giê 30 phót. Trung hoµ dung dÞch khi nãng b»ng amoni hydroxyt 25%cã pH = 8, ®Ó nguéi, läc röa kÕt tña b»ng níc cÊt. SÊy kh« ë díi l000C (cã thÓ dïng ngay ®îc) lµm tinh khiÕt thuèc thö hoµ tan thuèc thö vµo, etanol nãng läc dung dÞch, pha lo·ng dung dÞch b»ng níc, lóc nµy l¹i xuÊt hiÖn kÕt tña, läc, röa,sÊy kh« . Dung dÞch titandioxit chuÈn: Hoµ tan 0,1508 gum kalihexafloro titan (K2TiF6) vµo 20ml axit sunfuaric 1:1 ®un ®Õn bèc khãi SO3, thªm níc cÊt nãng, ®a Êm cho tan chuyÓn vµo b×nh ®Þnh møc 500ml, thªm 5ml axit sunfuaric 1:1, thªm níc tíi v¹ch møc l¾c ®Òu. L¹i lÊy 50ml dung dÞch nµy vµo b×nh ®Þnh møc 500ml thªm 5ml axit sunfuaric råi thªm níc ®Õn v¹ch møc l¾c ®Òu. 1ml dung dÞch nµy cã 0,0000lg TiO2. LËp ®êng chuÈn; cho vµo mét lo¹i b×nh ®Þnh møc 100ml c¸c lîng dung dÞch titandioxit chuÈn 0- l- 2- 3- 4- 5- 6- 7- 8- 9- 10ml, trung hoµ

Page 30: LAM XI MANG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP.HCM TIỂU LUẬNTRUNG TÂM CÔNG NGHỆ HOÁ HỌC XỬ LÝ MẪU XI MĂNG

dung dÞch b»ng natri axetat 50% , axit ho¸ l¹i b»ng axit clohi®ric 1:1

TiÕn hµnh thö :LÊy 25ml dung dÞch ë môc 3.3.3. cho vµo b×nh ®Þnh møc l00ml trung hoµ axit b»ng natri axetat 5% axit ho¸ l¹i b»ng axit clohi®ric l: l (pH = 6) thªm vµo b×nh ®Þnh møc 1- 2 giät ®ång sunfat 5% vµ 5ml axit ascorbic 5% l¾c ®Òu ®Ó yªn l0 – 15 phót. Thªm vµo l0ml axit clohi®ric 1:1 thªm níc ®Õn 70ml, thªm tiÕp 15ml diantipyrimetan 2% thªm níc ®Õn v¹ch møc l¾c ®Òu. Sau 60 phót, ®o mËt ®é quang cña dung dÞch víi kÝnh läc cã vïng truyÒn sãng kho¶ng 400 m trong cuvet l0mm dïng níc cÊt lµm dung dÞch ®èi chiÕu, tõ ®ã ®èi chiÒu víi ®êng cong chuÈn ®Ó t×m hµm lîng titandioxit.

X¸c ®Þnh mangan b»ng ph¬ng ph¸p so mÇu : Ho¸ chÊt :

Axit nitric HNO3 dung dÞch 1: 4 , B¹c nitrit AgNO3 dung dÞch 8,5g/lÝt Amonipesunfat (NH4)2S2O8, tinh thÓ , Axitphotphoric H3PO4 dung dÞch 1:1 , M¸y so mµu quang ®iÖn.

ChuÈn bÞ thö :LËp ®êng chuÈn: C©n 3,1446g amonipesunfat MnSO44H2O (®· SÊy trong ch©n kh«ng) hoµ tan trong níc cÊt, pha thµnh l000ml. L¹i lÊy 100ml dung dÞch nµy pha thµnh l000ml, 1ml dung dÞch nµy t¬ng øng víi 0,1mg MnO. LÊy nh÷ng lîng dung dÞch t-¬ng øng tõ 1:5 mg MnO chuÈn bÞ nh môc 3.14.4 tiÕn hµnh thö råi so mÇu víi níc lµm dung dÞch ®èi chiÕu ë bíc sãng 530 m.

TiÕn hµnh thö :C©n 1 gam xi m¨ng hoµ tan trong 30ml axit nitric HNO3 1:4 läc qua giÊy läc thêng; röa 4 - 5 lÇn b»ng níc s«i, cho vµo b×nh ®Þnh møc l00ml. Thªm 10ml b¹c nitric (AgNO3) 8,5g/l, ®un s«i kü trªn bÕp c¸ch thuû 5 phót. Cho tõ tõ tinh thÓ amonipesufat l¾c kü, lµm nguéi ®Õn nhiÖt ®é phßng. Thªm 1ml axitphoric H3PO4 1:1V. PHƯƠNG PHÁP XỬ LÝ :

1. Xi m¨ng – ph¬ng ph¸p thö c¬ Lý : (Cements – mechanic test method)Khèi lîng mÉu xi m¨ng lÊy ®Ó thö cña mçi l« Ýt nhÊt ph¶i b»ng 20kg. 10kg ®em thö, cßn 10kg gi÷ cÈn thËn trong b×nh lu mÉu ®Ó thö l¹i khi cÇn thiÕt. Nếu lÊy mÉu trong c¸c bao ph¶i lÊy Ýt nhÊt trong 20 bao ë r¶i r¸c nhiÒu n¬i, mçi bao lÊy chõng 1kg råi ®em trén ®Òu. MÉu thö ph¶i lÊy tõ c¸c l« cïng lo¹i, cïng sè hiÖu. NÕu lÊy mÉu ë d¹ng rêi th× ph¶i lÊy ë nhiÒu vÞ trÝ, Ýt nhÊt ë 20

Page 31: LAM XI MANG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP.HCM TIỂU LUẬNTRUNG TÂM CÔNG NGHỆ HOÁ HỌC XỬ LÝ MẪU XI MĂNG

chç kh¸c nhau, theo toµn bé chiÒu dÇy khèi xi m¨ng, mçi chç lÊy kho¶ng 1kg, råi ®em trén ®Òu. Ph¬ng ph¸p lÊy xi m¨ng trong c¸c bao: më miÖng bao, dïng èng chuyªn lÊy mÉu xóc däc bao , råi gËp miÖng bao l¹i. MÉu xi m¨ng ®em thö ph¶i ®îc ®ùng trong c¸c bao hoÆc hép kÝn, b¶o qu¶n n¬i kh« r¸o tr¸nh tiÕp xóc víi níc vµ Èm. Ph¶i ghi râ lo¹i mÉu vµ t×nh tr¹ng bao b× chøa c¸c mÉu xi m¨ng vµo sè theo dâi thÝ nghiÖm.Trªn bao hoÆc hép ®ùng mÉu thÝ nghiÖm ph¶i ghi râ lo¹i, nh·n hiÖu, sè hiÖu l«, ngµy s¶n xuÊt vµ ngµy lÊy mÉu. Tríc khi thö c¸c mÉu xi m¨ng ph¶i sµng qua sµng cã kÝch cì thíc 1,0 x 1,0 mm, phÇn cßn trªn sµng c©n l¹i råi míi ®æ ®i.Khèi lîng phÇn cßn l¹i trªn sµng tÝnh b»ng phÇn tr¨m so víi khèi l-îng mÉu toµn bé vµ ghi vµo sè theo dâi thÝ nghiÖm. NhiÖt ®é trong phßng thÝ nghiÖm ph¶i ®¶m b¶o yêu cầu . Tríc khi thö, xi m¨ng c¸t níc khu«n mÉu, cÇn ®îc ®¶m b¶o ®óng nhiÖt ®é trong phßng thÝ nghiÖm. Níc dïng ®Ó thö vµ b¶o dìng mÉu thö ph¶i lµ níc m¸y th«ng thêng, kh«ng dïng níc giÕng. Kh«ng cho phÐp dïng dông cô: khu«n, hay ch¶o, th×a b»ng c¸c vËt liÖu cã ph¶n øng víi xi m¨ng. NhiÖt ®é phßng b¶o dìng mÉu thö vµ níc trong bÓ ng©m mÉu ph¶i b¶o ®¶m nhiÖt ®é thích hợp .

2. Xi m¨ng – Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®é mÞn cña bét xi m¨ng (Cements – Method for determination of finenss of

cement powder)2.1 ThiÕt bÞ thö :

Sµng cã kÝch thíc lç 0,08mm theo TCVN 2230: 1977. M¾t sµng ®îc c¨ng trßn ®Òu. Ph¶i thêng xuyªn kiÓm tra, tr-êng hîp sµng bÞ thñng hoÆc tuét chØ vµnh sµng th× ph¶i thay sµng míi. Cã thÓ sµng b»ng m¸y hoÆc sµng b»ng tay tïy theo kh¶ n¨ng trang thiÕt bÞ cña tõng c¬ së, khi sµng b»ng m¸y ph¶i thùc hiÖn theo ®óng chØ dÉn sö dông cña m¸y. C©n kÜ thuËt cã ®é chÝnh x¸c ®Õn 0,01g . Tñ sÊy cã bé phËn ®iÒu chØnh nhiÖt ®é

2.2 TiÕn hµnh thö : C©n 50g xi m¨ng ®· ®îc sÊy ë nhiÖt ®é 105 – 110oC trong 2 giê råi ®Ó nguéi trong b×nh hót Èm ®Õn nhiÖt ®é phßng thÝ nghiÖm. §æ xi m¨ng vµo sµng ®· ®îc lau s¹ch, ®Ëy n¾p l¹i, ®Æt vµo m¸y vµ cho m¸y ch¹y. Qu¸ tr×nh sµng ®îc xem nh kÕt thóc nÕu mçi phót lîng xi m¨ng lät qua sµng kh«ng qu¸

Page 32: LAM XI MANG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP.HCM TIỂU LUẬNTRUNG TÂM CÔNG NGHỆ HOÁ HỌC XỬ LÝ MẪU XI MĂNG

0,05g , đem c©n phÇn cßn l¹i trªn sµng. §é mÞn cña xi m¨ng tÝnh b»ng phÇn tr¨m theo tû sè gi÷a khèi lîng phÇn cßn l¹i trªn sµn vµ khèi lîng mÉu ban ®Çu, víi ®é chÝnh x¸c tíi 0,1%.Trong trêng hîp sµng b»ng tay th× mçi phót sµng 25 c¸i vµ cø 25 c¸i l¹i xoay sµng ®i mét gãc 600, thØnh tho¶ng dïng chæi quÐt mÆt sµng.

2.3 TiÕn hµnh thö : Tríc khi thö ph¶i kiÓm tra l¹i èng vµ c¸c bé phËn nèi víi nhau cã kÝn kh«ng. Trêng hîp c¸c bé phËn nèi bÞ hë th× ph¶i t×m cho ®îc vµ g¾n l¹i cho thËt kÝn. MÉu xi m¨ng ®îc sÊy kh« ë nhiÖt ®é 105 – 110 0C trong 2 giê. Khèi lîng xi m¨ng ®îc tÝnh b»ng g (Q), theo c«ng thøc: Q = r. V (l-m)Trong ®ã:r: Khèi lîng riªng cña xi m¨ng thö tÝnh b»ng g/cm3V: ThÓ tÝch líp xi m¨ng trong èng, tÝnh b»ng cm3m: HÖ sè xèp cña xi m¨ng (®Ó thèng nhÊt ta lÊy m = 0,48 0,01) TiÕn hµnh thö: §Æt mét ®Üa cã lç th«ng khÝ vµo èng, trªn mÆt ®Üa ®Æt mét mÉu giÊy läc c¾t theo h×nh ®Üa , đæ xi m¨ng vµo gâ nhÑ thµnh èng, ®Æt mét mÉu giÊy läc thø hai lªn mÆt líp xi m¨ng. Dïng tay Ên pÝt t«ng Ðp mÉu thö xuèng cho ®Õn khi vßng tùa s¸t miÖng èng .

Page 33: LAM XI MANG

Dïng èng cao su nèi liÒn èng ®ùng xi m¨ng víi ¸p kÕ h¬i.T¹o ch©n kh«ng trong b×nh. Më van gi÷a ¸p kÕ h¬i n©ng lªn tíi chiÒu cao n»m gi÷a hai v¹ch kÎ s½n trªn èng th× ®ãng van l¹i. Mùc chÊt láng trong nh¸nh kÝn cña ¸p kÕ h¬i h¹ dÇn xuèng khi kh«ng khÝ th«ng qua líp xi m¨ng trong èng. Khi mùc chÊt láng ®¹t tíi v¹ch kÎ ë trªn bÇu ph×nh trªn th× cho ®ång hå ch¹y vµ khi mùc chÊt láng xuèng tíi v¹ch n»m gi÷a hai bÇu ph×nh th× dõng ®«ng hå l¹i. NÕu mùc chÊt láng h¹ xuèng qu¸ nhanh, kh«ng thÓ ghi chÝnh x¸c ®îc lóc mùc chÊt láng n»m chç v¹ch thø nhÊt (phÝa trªn bÇu ph×nh trªn) th× nªn dïng bÇu ph×nh díi cña ¸p kÕ h¬i ®Ó ®o. Trong trêng hîp ®ã cho ®ång hå d©y ch¹y khi mùc chÊt láng ®¹t tíi v¹ch n»m díi bÇu ph×nh díi. X¸c ®Þnh hai lÇn thêi gian kh«ng khÝ th«ng qua cïng mét lîng xi m¨ng, vµ tÝnh gi¸ trÞ trung b×nh céng cña hai lÇn ®ã.

Page 34: LAM XI MANG

X¸c ®Þnh khèi lîng riªng cña xi m¨ng : Dông cô : ChËu níc , b×nh x¸c ®Þnh khèi lîng riªng

cña li m¨ng . TiÕn hµnh thö :

§Æt b×nh x¸c ®Þnh khèi lîng riªng cña xi m¨ng vµo chËu níc cho phÇn chia ®é cña nã ch×m díi níc råi kÑp chÆt kh«ng cho næi lªn. Níc trong chËu ph¶i gi÷ ë nhiÖt ®é 27 20C. §æ dÇu ho¶ vµo b×nh ®Õn v¹ch sè kh«ng (0), sau ®ã lÊy b«ng hoËc giÊy bäc thÊm hÕt nh÷ng giät dÇu b¸m vµo cæ b×nh trªn phÇn chøa dÇu. Dïng c©n ph©n tÝch c©n 65 gam xi m¨ng ®· ®îc sÊy kh« ë nhiÖt ®é l05 – 110C trong 2 giê vµ ®îc ®Ó nguéi trong b×nh hót Èm ®Õn nhiÖt ®é phßng thÝ nghiÖm. LÊy th×a con xóc xi m¨ng ®æ tõ tõ Ýt mét qua phÔu vµo b×nh cho ®Õn khi mùc chÊt láng trong b×nh lªn tíi mét v¹ch cña phÝa trªn chia ®é phÝa trªn.LÊy b×nh ®æ ra khái chËu níc xoay ®øng qua l¹i l0 phót cho kh«ng khÝ trong xi m¨ng tho¸t ra. L¹i ®Æt b×nh vµo chËu ®Ó 10 phót cho nhiÖt ®é cña b×nh b»ng nhiÖt ®é cña níc råi ghi mùc chÊt láng trung b×nh (V). (Khèi lîng riªng cña xi m¨ng ®îc tÝnh b»ng trÞ sè trung b×nh céng cña kÕt qu¶ hai lÇn thö) .

3. Xi m¨ng - Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®é dÎo tiªu chuÈn, thêi gian ®«ng kÕt vµ tÝnh æn ®Þnh thÓ tÝch(Cements - Method for determinatoin of standard workability setting time and volume stability)

3.1 X¸c ®Þnh ®é dÎo tiªu chuÈn cña hå xi m¨ng :

3.1.1 ThiÕt bÞ : Dông cô Vika ,dông cô Vika gåm mét thanh ch¹y h×nh trô b»ng kim lo¹i ®îc di chuyÓn tù do qua lç trît (2). Muèn gi÷ thanh ch¹y ë ®é cao cÇn thiÕt th× vÆn vÝt (3). Trªn thanh ch¹y cã g¾n kim (4) ®Ó ®o sù chuyÓn ®éng cña thanh ch¹y trªn thíc chia ®é (5), g¾n chÆt vµo gi¸. Mçi v¹ch cña thíc dµi 1mm.Khi x¸c ®Þnh ®é dÎo tiªu chuÈn cña hå xi m¨ng th× g¾n kim to ( =10 0,lmm) vµo thanh ch¹y. Khi x¸c ®Þnh thêi gian ®«ng kÕt cña hå xi m¨ng th× thay kim to b»ng kim nhá ( =1,1 0,04 mm) . §Çu kim to h×nh (2) ph¶i lµm b»ng thÐp kh«ng gØ mµi nh½n mÆt ngoµi, kim nhá h×nh (3) ph¶i lµm b»ng thÐp cøng, kh«ng gØ, kh«ng bÞ cong, mµi nh½n mÆt ngoµi (’5), dÇu kim to vµ kim nhá ph¶i s¹ch.

Page 35: LAM XI MANG

Khèi lîng cña bé phËn chuyÓn ®éng ph¶i b»ng 30 2 gam.Khèi lîng cña bé phËn chuyÓn ®éng khi thay kim to b»ng kim nhá ph¶i gi÷ nguyªn kh«ng ®æi, b»ng c¸ch g¾n thªm vËt nÆng (9) vµo phÝa trªn kim nhá.Vµnh kh©u cña dông cô Vika (h×nh 4) ph¶i lµm b»ng thÐp kh«ng gØ, b»ng chÊt dÎohoÆc thuû tinh:

Ch¶o h×nh chám cÇu (h×nh 5) dïng ®Ó trén xi m¨ng ph¶i lµm b»ng thÐp kh«ng gØ,®ång hoÆc gang , Bay (h×nh 6) dïng ®Ó trén hå xi m¨ng ph¶i lµm b»ng thÐp kh«ng gØ, hoÆc ®ång. C©n kÜ thuËt cã ®é chÝnh x¸c ®Õn 0,l g ,èng ®ong 250 ml cã v¹ch chia mm , dao thÐp kh«ng gØ hoÆc dao b»ng thÐp , TÊm kim lo¹i h×nh trßn cã ®êng kÝnh 80 2 mm . §ång hå bÊm gi©y hoÆc ®ång hå c¸t.

3.1.2 TiÕn hµnh thö:Tríc khi tiÕn hµnh thö ph¶i kiÓm tra thanh ch¹y cña dông cô Vika cã chuyÓn ®éng tù dä hay kh«ng vµ kiÓm tra kim theo v¹ch sè kh«ng (O) trªn thíc chia ®é khi kim Vika t× lªn tÊm kim lo¹i. NÕu kim kh«ng chØ ®óng v¹ch sè kh«ng th× ph¶i

Page 36: LAM XI MANG

®iÒu chØnh vÞ trÝ cña thíc chia ®é cho chÝnh x¸c. Tríc khi thö ph¶i quÐt mét líp dÇu nhên máng vµo vµnh kh©u vµ tÊm kim lo¹i ®Æt quÐt díi kh©u. Dïng c©n kÜ thuËt c©n 400 g xi m¨ng cho vµo ch¶o ®· ®îc lau s¹ch b»ng vµi Èm dïng bay lµm thµnh héc ë gi÷a, ®æ níc vµo, (níc ®æ vµo ph¶i íc lîng ®Ó cã ®é dÎo tiªu chuÈn cña hå xi m¨ng) vµ chØ ®æ mét lÇn.§æ níc xong dïng bay vun xi m¨ng vµo. Sau 30 gi©y khi níc thÊm hÕt vµo xim¨ng, b¾t ®Çu dïng bay ®Ó trén. §Çu tiªn trén nhÑ, sau x¸t m¹nh theo chiÒu chÐo gãc. Thêi gian trén vµ x¸t lµ 5 phót kÓ tõ lóc níc ®æ vµo xi m¨ng. NÕu trén b»ng m¸y th× ph¶i theo ®óng chØ dÉn sö dông cña m¸y.Ngay sau khi trén hå xong, dïng bay xóc mét lÇn hå xi m¨ng ®ã ®æ ®Çy kh©u Vika, l¾c vµnh kh©u vµ ®Ëp nhÑ tÊm kim lo¹i xuèng bµn tõ 3 - 6 ph¸t, sau ®ã dïng dao ®· lau s¹ch, lau b»ng vµi Èm g¹t b»ng miÖng kh©u vµ ®Æt ngay kh©u ®ã vµo dông cô Vika. H¹ kim Vika xuèng, s¸t mÆt hå råi vÆn vÝt l¹i, sau ®ã th¸o vÝt ra, cho kim r¬i xuèng tù do. Sau 30 gi©y tõ khi th¸o vÝt, tÝnh ®é chäc s©u cña kim to trong hå xi m¨ng theo thíc chia ®é. Trong thêi gian thö kh«ng ®-îc ch¹m vµo kh©u vµ dông cô Vika.Hå xi m¨ng ®¹t ®îc ®é dÎo tiªu chuÈn khi kim to cña dông cô Vika r¬i xuèng hå c¸ch tÊm kim lo¹i 5 - 7mm. NÕu ®é dÎo cha ®¹t tiªu chuÈn th× ph¶i lµm l¹i mÉu kh¸c víi lîng níc kh¸c vµ thö l¹i tõ ®Çu.Lîng níc tiªu chuÈn ®Ó x¸c ®Þnh ®é dÎo tiªu chuÈn ®îc tÝnh b»ng phÇn tr¨m so víi khèi lîng mÉu xi m¨ng, cã ®é chÝnh x¸c 0,25% vµ ph¶i ghi vµo sæ theo dâithÝ nghiÖm.

3.2 X¸c ®Þnh thêi gian ®«ng kÕt :3.2.1 ThiÕt bÞ :

Page 37: LAM XI MANG

Dông cô Vika , đång hå b¸m gi©y hay ®ång hå c¸t; C©n kÜ thuËt cã ®é chÝnh x¸c ®Õn 0,lg .

3.2.2 TiÕn hµnh thö : Tríc khi tiÕn hµnh thö ph¶i kiÓm tra dông cô Vika . Ngoµi ra cßn ph¶i kiÓm tra ®é s¹ch vµ ®é cong vªnh cña kim nhá. Dïng lîng n-íc tiªu chuÈn ®· ®îc x¸c ®Þnh ®Ó trén hå xi m¨ng. Hå xi m¨ng dõng ®Ó x¸c ®Þnh thêi gian ®«ng kÕt ®îc tiÕn hµnh theo ®óng quy . §Æt kh©u chøa mÉu thö vµo dông cô Vika, h¹ kim nhá xuèng s¸t mÆt hå xi m¨ng råi vÆn chÆt vÝt l¹i, sau ®ã më vÝt cho thanh ch¹y r¬i tù do xuèng mÆt hå xi m¨ng. Lóc ®Çu, khi hå xi m¨ng cßn ë tr¹ng th¸i dÎo th× cho phÐp ®ì nhÑ thanh ch¹y ®Ó kim khái r¬i m¹nh xuèng tÊm kim lo¹i ®¸y kh©u khi hå xi m¨ng b¾t ®Çu qu¸nh ®Æc th× cho thanh ch¹y vµ kim r¬i tù do xuèng hå xi m¨ng mét lÇn. Trong thêi gian thö cÇn di chuyÓn vµnh kh©u mÉu ®Ó kim r¬i vµo hå lÇn sau kh«ng trïng vµo lç ®· r¬i lÇn tríc. Sau mét lÇn r¬i vµo hå xi m¨ng kim ph¶i ®îc lau s¹ch. Khi thö ph¶I ®Æt kh©u ë n¬i kh«ng cã giã thæi m¹nh vµ kh«ng bÞ va ch¹m. Thêi gian b¾t ®Çu ®«ng kÕt lµ thêi gian tÝnh tõ lóc ®æ níc ®Õn lóc r¬i kim xuèng hå xi m¨ng c«n c¸ch tÊm kim lo¹i ®¸y kh©u l - 2 mm.Thêi gian kÕt thóc ®«ng kÕt lµ thêi gian tÝnh tõ lóc ®æ níc ®Õn lóc kim r¬i kim xuèng mÆt hå xi m¨ng kh«ng thÓ s©u qu¸ l - 2 mm.

3.2.2.1 X¸c ®Þnh tÝnh æn ®Þnh thÓ tÝch cña xi m¨ng ph¬ng ph¸p träng t¶i :

3.2.2.1.1 ThiÕt bÞ : Ch¶o h×nh chám cÇu , Bay trén mÉu , thïng luéc mÉu cã ®iÒu chØnh mùc níc. Trong thïng cã ®Æt tÊm líi ch¾n c¸ch ®¸y thïng chõng 2 - 5cm mùc níc trong thïng ph¶i ngËp c¸c mÉu thö kho¶ng 4 - 6cm (h×nh7) , Thïng dìng hé cã n¾p ®Ëy ®Ó b¶o dìng c¸c mÉu thö tríc khi ®un s«i , thïng ®îc lµm b»ng thÐp tr¸ng kÏm, hoÆc bª t«ng trong thïng ®Æt mét tÊm ch¾n ®Ó s¾p c¸c mÉu thö. Díi tÊm líi lu«n lu«n cã níc.

3.2.2.1.2 TiÕn hµnh thö :Dïng c©n kÜ thuËt c©n 300g xi m¨ng. ChuÈn bÞ hå cã ®é

dÎo tiªu chuÈn theo®iÒu 12 cña tiªu chuÈn nµy. C©n 4 khèi hå, víi khèi lîng 75g mét khèi nÆng thµnh h×nh cÇu, ®Æt lªn tõng tÊm kÝnh hoÆc tÊm ®ång ®· ®îc lau s¹ch b»ng dÇu nhên råi rung ®Ëp tÊm kÝnh hoÆc tÊm ®ång ®ã ®Õn khi c¸c mÉu thö thµnh h×nh

Page 38: LAM XI MANG

trßn dÑt cã ®êng kÝnh 7-8cm. BÒ dµy chÝnh gi÷a chõng 1cm. Dïng dao lau ít miÕt tõ c¹nh vµo gi÷a cho mÐp c¸c mÉu thö gän mÆt vµ nh½n. §Æt c¸c mÉu thö ®ã vµo thïng dìng hé ®Ëy n¾p kÝn trong 24 2 giê kÓ tõ lóc chÕ t¹o mÉu.

Sau 24 2giê th× lÊy mÉu ra khái thïng, t¸ch mÉu khái c¸c tÊm kÝnh hoÆc ®ångvµ ®Æt hai mÉu lªn tÊm líi trªn, hai mÉu lªn tÊm líi díi trong thïng luéc mÉu. N©ng nhiÖt ®é cña níc trong thïng luéc lªn ®Õn l000C trong vßng 30 - 45 phót vµ gi÷ nhiÖt ®é l000C trong 4 giê. §Ó nguéi mÉu trong thïng ®Õn nhiÖt ®é cña phßngthÝ nghiÖm råi ®em ra quan s¸t mÆt ngoµi cña c¸c mÉu thö.Xi m¨ng ®îc coi lµ phï hîp víi c¸c yªu cÇu vÒ tÝnh æn ®Þnh thÓ tÝch, nÕu mÆt trªnc¸c mÉu sau khi thö kh«ng thÊy nh÷ng vÕt nøt ch¹y xuyªn t©m ra ®Õn mÐp, vÕt nøt r¹n ch©n chim, ®ång thêi kh«ng thÊy mÉu thö bÞ vªnh hoÆc bÞ në to ra.Muèn x¸c ®Þnh xem c¸c mÉu thö cã bÞ vªnh hay kh«ng th× lÊy thíc ®Æt lªn mÆt ph¼ng díi cña c¸c mÉu thö.

3.2.2.2 X¸c ®Þnh tÝnh æn ®Þnh thÓ tÝch cña xi m¨ng b»ng ph¬ng ph¸p L¬sat¬lie :

3.2.2.2.1 ThiÕt Bị :Khu«n L¬sat¬li ( Khu«n ®îc lµm b»ng ®ång thau hoÆc thÐp kh«ng gØ. Khe hë gi÷a hai mÐp khu«n kh«ng lín h¬n 0,5mm ) .

Page 39: LAM XI MANG

Chó ý: KiÓm tra dông cô khi chÕ t¹o ph¶i g¾n chÆt mét cµng cña khu«n vµo mét vËt cè ®Þnh vµ ë vÞ trÝ n»m ngang cßn cµng kia ®Ó tù do theo ph¬ng th¼ng ®øng vµ treo vµo ®iÓm g¾n gi÷u cµng vµ khu«n mét vËt cã khèi lîng 300g, nÕu ®Çu cµng uèn xuèng kh«ng qu¸ 15 - 20 mm th× khu«n L¬sat¬liª coi nh ®¶m b¶o tèt . C©n kÜ thuËt cã ®é chÝnh x¸c ®Õn 0,lg.

3.2.2.2.2 TiÕn hµnh thö : Dïng c©n kÜ thuËt c©n 100g xi m¨ng, trén hå xi m¨ng theo ®iÒu l.2 cña tiªu chuÈn nµy. Cho hå xi m¨ng ®ã vµo ®Çy khu«n ®· ®îc lau s¹ch b»ng dÇu nhên, ®Æt trªn tÊm kÝnh gi÷ cho mÐp khu«n s¸t vµo nhau. Dïng dao g¹t ph¼ng mÆt hå cho s¸t mÆt khu«n råi lÊy mét miÕng kÝnh ®Æt phñ lªn nã. §o kho¶ng c¸ch gi÷a hai cµng khu«n råi ®Æt vµo thïng dìng hé 24 2 giê (ghi vµo sæ theo dâi thÝ nghiÖm). Sau 24 2 giê lÊy ra ®o kho¶ng c¸ch gi÷a hai cµng khu«n lÇn thø hai (ghi vµo sæ theo dâi thÝ nghiÖm). Cho khu«n chøa mÉu vµo thïng luéc mÉu, ®un s«i trong 4 giê liÒn, lÊy ra ®o kho¶ng c¸ch gi÷a hai cµng khu«n lÇn thø ba (ghi vµo sæ theo dâi thÝ nghiÖm). HiÖu sè ®o kho¶ng c¸ch gi÷a lÇn thø hai vµ lÇn thø nhÊt lµ ®é në cña xi m¨ng trong m«i trêng Èm.HiÖu sè ®o kho¶ng c¸ch gi÷a lÇn thø ba vµ lÇn thø nhÊt lµ ®é në toµn bé cña xi m¨ng.

4. Xi m¨ng - Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh giíi h¹n bÒn uèn vµ nÐn Cements - Methods for determination of bending and compressive strength

4.1 ThiÕt bÞ thö :- M¸y trén v÷a xi m¨ng;- Ch¶o h×nh chám cÇu vµ bay- Bµn d»n, kh©u h×nh c«n tiªu chuÈn, chÇy trßn ®Çm mÉu;- Khu«n 40 x 40 x 160mm vµ n¾p khu«n;- Bµn rung t¹o mÉu;

Page 40: LAM XI MANG

- ThiÕt bÞ x¸c ®Þnh giíi h¹n bÒn uèn;- M¸y nÐn;- TÊm Ðp;- C©n kÜ thuËt cã ®é chÝnh x¸c tíi 0,1g;- §ång hå bÊm gi©y hoÆc ®ång hå c¸t.

4.1.1 M¸y trén v÷a xi m¨ng : S¬ ®å m¸y trén, kÝch thíc c¬ b¶n ®îc m« t¶ ë h×nh 1Khèi lîng c¸c chi tiÕt cña m¸y trén cho phÐp khi chÕ t¹o vµ khi ®· hao mßn ph¶i phï hîp víi c¸c chØ sè ®a ra ë b¶ngSè vßng quay cña ®Üa trén trong mét phót ph¶i ®¹t 8 0,5, sè vßng quay cña qu¶ l¨n trong mét phót ph¶i ®¹t 72 5. Mçi mÎ trªn ®Üa trén ph¶i quay ®îc 20 vßng, sau ®ã m¸y ph¶i tù ®éng dõng l¹i ®îc.1.2. Ch¶o h×nh chám cÇu vµ bay ph¶i ®¶m b¶o.

Tªn chi tiÕtKhèi lîng quy ®Þnh(kg)

Khèi lîng giíi h¹n cho phÐp khi chÕ t¹o (kg)

Khèi lîng giíi h¹n cho

phÐp hao mßn kh«ng nhá h¬n (kg)

Kh«nglín

h¬n

Kh«ng nhá h¬n

Qu¶ l¨n vµ b¸nh r¨ng kh«ng kÓ trôc t©mQu¶ l¨n vµ b¸nh r¨ng cã trôc t©m

19,1

21,5

19,4

22,0

19,1

21,5

18,5

20,9

4.1.2 Bµn d»n, kh©u h×nh c«n tiªu chuÈn, chÇy trßn dÇm mÉu

4.1.2.1 Bàn d»n : S¬ ®å cÊu t¹o kÝch thíc c¬ b¶n cña bµn d»n vµ kh©u h×nh c«n tiªu chuÈn ®îc m« t¶ ë h×nh .CÊu t¹o cña bµn d»n ®¶m b¶o n©ng ®îc phÇn ®éng cña nã lªn ®Õn ®é cao l0 0,5mm vµ r¬i tù do tõ ®é cao ®ã xuèng. Khèi lîng phÇn ®éng

cña bµn d»n ph¶i ®¶m b¶o 3500 – l00g Sè chu kú d»n ®Ó x¸c ®Þnh ®é ch¶y lµ 30, mçi chu kú d»n lµ 1gi©y. Nhê bé phËn

Page 41: LAM XI MANG

truyÒn ®éng lµm cho cam (2) chuyÓn ®éng n©ng phÇn ®éng (3) tÊm kÝnh (4) cña bµn d»n lªn ®Õn ®é cao quy ®Þnh råi r¬i tù do xuèng, gèi ®ì b»ng d»n cÇn ph¶i g¾n chÆt vµ n»m ngang tuyÖt ®èi trªn bÖ m¸y h»ng c¸c bu l«ng. Kh©u h×nh c«n tiªu chuÈn, ph¶i ®îc chÕ t¹o tõ thÐp kh«ng gØ, c¸c kÝch thíc c¬ b¶n ®îc ghi ë h×nh 2. ChÇy trßn d»n mÉu xi m¨ng vµo kh©u h×nh c«n tiªu chuÈn, h×nh d¸ng, kÝch thíc ®îc m« t¶ ë h×nh 3. ChÇy ®îc chÕ t¹o tõ thÐp kh«ng gØ, khèi lîng chÇy ph¶i ®¶m b¶o 350 20g.

4.1.2.2 Khu«n 40 x 40 x 160mm vµ n¾p khu«n :

H×nh d¸ng, kÝch thíc khu«n ®îc m« t¶ ë h×nh 4, khu«n ®îc chÕ t¹o tõ thÐp hoÆc gang cã ®é cøng cao.Tõng chi tiÕt cña khu«n ph¶i ®îc ®¸nh sè ®Ó th¸o l¾p ®îc dÔ dµng. Thanh däc vµ thanh ngang cña khu«n ph¶i thËt ph¼ng, nh½n c¶ mÆt trªn vµ mÆt díi ®Ó ghÐp

khÝt vµo mÆt nh½n cña ®Ó khu«n. Thanh ngang ghÐp chÆt víi thanh däc vµ cïng ghÐp chÆt víi ®Ó khu«n b»ng bul«ng. Gãc gi÷a c¸c thanh khu«n víi nhau vµ víi ®Õ khu«n ph¶i ®¶m b¶o 90 0,50. N¾p khu«n c« h×nh d¹ng, kÝch thíc ®îc m« t¶ ë h×nh 5, ph¶i ®¶m l¾p khÝt chÆt vµo phÝa trªn cña thµnh khu«n. Dông cô, ®Ó th¸o khu«n vµ chæi quÐt khu«n ph¶i lµm b»ng vËt liÖu mÒm h¬n kim lo¹i lµm khu«n. KÝch thíc cña khu«n vµ n¾p khu«n ph¶i ®îc kiÓm tra Ýt nhÊt 6 th¸ng mét lÇn ghi kÕt qu¶ vµo sæ theo dâi thÝ nghiÖm. NÕu dung sai kÝch thíc khu«n qu¸ 0,lmm (víi c¹nh 40 mm) vµ qu¸ 0,4mm (víi c¹nh 160mm) th× ph¶i thay khu«n míi.

Page 42: LAM XI MANG
Page 43: LAM XI MANG

§Ó dÇm v÷a xi m¨ng ë trong khu«n, bµn rung ph¶i ®¶m b¶o ®é dao ®éng th¼ng ®øng víi biªn ®é 0,35 0,03mm vµ tÇn sè dao ®éng trong mét phót 3000 – 200Nªn l¾p bé ®iÒu chØnh thêi gian. ThiÕt bÞ x¸c ®Þnh giíi h¹n bÒn uèn. §Ó x¸c ®Þnh giíi h¹n bÒn uèn cöa c¸c mÉu thö cã thÓ dïng c¸c lo¹i m¸y kh¸c nhÆu, nhng ph¶i tho¶ m·n c¸c yªu cÇu sau ®©y. Tèc ®é trung b×nh n©ng t¶i träng (5 l).l05N/m2 trong mét gi©y. C¸c trôc gèi vµ trôc truyÓn t¶i träng ph¶i thËt song song, trôc truyÒn t¶i träng ph¶i n»m trong mÆt ph¼ng gi÷a c¸c trôc gèi: Bé phËn gi÷ trôc truyÒn t¶i träng ph¶i cã mét trôc cÇu. C¸c chi tiÕt nµy ph¶I lµm b»ng thÐp kh«ng g× hoÆc hîp kim cøng, kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c ®êng t©m cöa trôc ®èi, ®êng kÝnh trôc ®îc m« t¶ ë h×nh 6.

4.1.2.3 M¸y nÐn :§Ó x¸c ®Þnh giíi h¹n bÒn nÐn cña c¸c mÉu thö cã thÓ dïng c¸c lo¹i m¸y nÐn kh¸c nhau cã t¶i träng giíi h¹n 20 50 tÊn. M¸y nÐn cÇn ph¶i cã gèi ®ì di ®éng h×nh cÇu vµ dông cô ®Ó ®Þnh vÞ c¸c tÊm Ðp lªn mÉu thö.

4.1.2.4 TÊm Ðp :TÊm Ðp ®Æt s¸t vµo mÉu thö ®ÓtruyÒn t¶i träng tíi mÉu thö khinÐn. TÊm Ðp ®îc chÕ t¹o b»ng thÐp kh«ng gØ hoÆc thÐp cã ®é cøng cao. BÒ mÆt ph¶i ph¼ng, nh½n ’5. H×nh d¸ng, kÝch thíc ®îc m« t¶ h×nh 7.

4.2 TiÕn hµnh thö :

Page 44: LAM XI MANG

X¸c ®Þnh lîng níc cña xi m¨ng : Dïng c©n kÜ thuËt c©n 500g xi m¨ng vµ 1500g c¸t tiªu chuÈn råi cho vµo ch¶o ®· ®îc lau s¹ch b»ng v¶i Èm. Trén ®Òu hçn hîp xi m¨ng vµ c¸t trong mét phót. Sau ®ã dïng bay moi thµnh hèc ë gi÷a vµ ®æ 200 gam níc vµo(tÝnh tû lÖ níc vµ xi m¨ng lµ 0,4) sau 30 gi©y lµm cho níc thÊm hÕt c¸c h¹t xi m¨ng, trén ®Òu hçn hîp trong mét phót råi cho vµo m©y trén, trén ®Òu trong 2,5 phót (20 vßng quay cña ®Üa trén). NÕu kh«ng cã m¸y trén, cho phÐp trén v÷a b»ng thñ c«ng nhng trong qu¸ tr×nh trén ph¶i x¸t m¹nh theo chiÒu chÐo gãc.V÷a trén xong ®îc chuyÓn vµo kh©u h×nh c«n tiªu chuÈn ®Æt chÝnh gi÷a bµn d»n, cho mét nöa v÷a vµo kh©u, dïng chÇy trßn dÇm ®Òu mÆt mÉu 15 c¸i råi cho tiÕp sè v÷a cßn l¹i vµo dÇm tiÕp 10 c¸i n÷a. Tríc khi cho v÷a vµo, kh©u h×nh c«n ph¶I ®îc lau s¹ch b»ng v¶i Èm. Dïng dao g¹t ph¼ng v÷a ngang miÖng kh©u vµ tõ tõ nhÊc kh©u ra theo chiÒu th¼ng ®øng. D»n 30 c¸i trong vßng 30 5 gi©y, sau ®ã ®o ®êng kÝnh ®¸y díi cña khèi v÷a h×nh c«n theo hai chiÒu th¼ng gãc vµ lÊy gi¸ trÞ trung b×nh. NÕu gi¸ trÞ ®é ch¶y ®ã nhá h¬n 106mm th× ph¶i lµm l¹i mÉu kh¸c, lÊy t¨ng lîng níc lªn ®Ó ®Õn khi nhËn ®îc ®é ch¶y trong kho¶ng 106 - 108mm. NÕu gi¸ trÞ ®é ch¶y ®ã lín h¬n 112mm th× lµm l¹i mÉu kh¸c, gi¶m lîng níc ®Ó ®Õn khi nhËn ®îc ®é ch¶y trong kho¶ng 110 - 112mm. Sö dông tû lÖ níc xi m¨ng trén v÷a cã ®é ch¶y 106 - 112mm ®ã chÕ t¹o mÉu thö tiªu chuÈn (40 x 40 x l60mm).

T¹o mÉu thö.Khu«n 40 x 40 x 160mm ®îc lau s¹ch mÆt trong c¸c thµnh

khu«n vµ ®Ó khu«n b»ng dÇu nhên, c¸c khe c¹nh khÐp ph¶i b«i dÇu m¸y ®Æc hoÆc mì. §Ëy n¾p khu«n vµo khu«n vµ b«i dÇu ®Æc hoÆc mì, phÝa ngoµi chç khe gi÷a thµnh khu«n vµ n¾p khu«n . Cho v÷a xi m¨ng ®ã vµo khu«n ®· ®îc chuÈn bÞ s½n , kÑp chÆt khu«n vµo chÝnh trung t©m bµn rung t¹o mÉu, cho phÐp chÕ t¹o hai khu«n nhng ph¶i ®Æt ®èi xøng qua t©m bµn rung. Cho v÷a vµo theo chiÒu cao cña khu«n mét líp 1cm råi cho m¸y rung. Trong 2 phót ®Çu võa rung võa cho v÷a ®Òu vµo khu«n, khi m¸y rung ®îc 3 phót th× t¾t m¸y vµ th¸o khu«n ra khái bµn rung. Më n¾p m¸y khu«n, dïng dao g¹t v÷a thõa miÕt ph¼ng bÒ mÆt trªn cña mÉu vµ ®¸nh dÊu. Sau ®ã cho khu«n cïng víi mÉu vµo thïng dìng hé gi÷ trong 24 2 glê. Sau 24 2 giê th¸o khu«n lÊy mÉu ra ®¸nh dÊu mÉu vµ ®em ng©m vµo bÓ chøa níc m¸y b×nh thêng. MÉu ®Æt n»m ngang vµ kh«ng ®îc

Page 45: LAM XI MANG

ch¹m vµo nhau, mùc níc trong bÓ ph¶i ngËp mÉu 2 - 3cm. Cø 14 ngµy ph¶i thay níc 1 lÇn.Trêng hîp sau 24 2 giê b¶o dìng vµ mÉu vÉn cha ®ñ ®é cøng ®Ó th¸o ra khái khu«n th× cho phÐp b¶o dìng tiÕp vµ sau 48 giê th¸o khu«n lÊy mÉu vµ ghi râ vµosæ theo dâi thÝ nghiÖm. Mçi thêi gian thÝ nghiÖm cÇn chÕ t¹o 3 mÉu (mét khu«n). Khi kÕt thóc thêi gian ng©m mÉu lÊy mÉu ra khái níc dïng giÎ thÊm kh« mÉu vµ®a mÉu thö. Thêi gian thö mÉu kh«ng ®îc chËm qu¸ 30 phót kÓ tõ lóc lÊy mÉu ra.

X¸c ®Þnh giíi h¹n bÒn uèn vµ nÐn : X¸c ®Þnn giíi h¹n bÒn uèn :

§Æt mÉu thö trªn c¸c trôc gèi cña m¸y sao cho mÆt n»m ngang cña mÉu khi chÕ t¹o ph¶i ë vÞ trÝ th¼ng ®øng. S¬ ®å ®Æt mÉu thö nh ë h×nh 6. Sau khi ®Æt mÉu vµo ®óng vÞ trÝ, t¨ng t¶i träng tõ tõ víi tèc ®é (5 l). l05N/m2 trong 1 gi©y cho ®Õn khi ®¹t tíi t¶i träng ph¸ ho¹i lµm g·y mÉu. Gi¸ trÞ giíi h¹n bÒn uèn ®îc tÝnh b»ng gi¸ trÞ trung b×nh céng cña hai gi¸ trÞ lín nhÊt trong 3 mÉu thö. XÕp c¸c nöa gÉy cña m©u ®ã vµo khay vµ ®Ëy b»ng v¶i Èm ®Ó ®a x¸c ®Þnh giíi h¹n bÒn nÐn.

X¸c ®Þnh giíi h¹n bÒn nÐn :Giíi h¹n bÒn nÐn cña mÉu thö ®îc tÝnh b»ng c¸ch chia t¶i träng ph¸ ho¹i mÉu (N)cho diÖn tÝch lµm viÖc cña tÊm Ðp (cm2) nghÜa lµ trªn 25cm2. §Æt nöa mÉu thö vµo gi÷a hai tÊm Ðp sao cho mÆt bªn cña mÉu tiÕp xóc toµn bé diÖn tÝch tÊm Ðp vµ phÝa mÉu ch¾n cña tÊm Ðp t× vµo ®Çu nh½n cña nöa mÉu. S¬ ®å®Æt mÉu ë h×nh 8.

Page 46: LAM XI MANG

§Æt mÉu cïng tÊm Ðp vµo ®óng t©m m¸y nÐn. Tèc ®é n©ng t¶i träng (205).105N/cm2 trong 1 gi©y. Nªn cã bé phËn tù ®iÒu khiÓn qu¸ tr×nh n©ng t¶i träng ®Ó ®¶m b¶o tèc ®é kh«ng ®æi. Gi¸ trÞ bÒn nÐn ®îc tÝnh b»ng gi¸ trÞ trung b×nh céng cña 4 gi¸ trÞ lín nhÊt trong b¶ng 6 mÉu thö.

Page 47: LAM XI MANG

PHẦN III

KẾT LUẬN

Page 48: LAM XI MANG

Kết luận Nền kinh tế của nước ta ngày càng phát triển cùng với nhịp độ phát triển

của thế giới . Cho ra đời nhiều loại sản phẩm đáp ứng cho các ngành công nghiệp , nông nghiệp nhằm phục vụ đời sống ngày càng phong phú và đa dạng . Tuiy nhiên việc đánh giá chất lượng của mỗi loại sản phẩm là rất cần thiết : làm sao để đảm bảo chất lượng không ảnh hưởng đến môi trường . Vì thế ngành hóa phân tích nói chung và người kiểm nghiệm viên nói riêng là không thể thiếu trong mỗi cơ quan đơn vị .

Hiện nay, ở nước ta tổng công suất sản xuất xi măng đạt khoảng 24 triệu tấn năm 2005. Theo dự báo nhu cầu xi măng sẽ là 45 triệu tấn vào năm 2010 và khoảng 60 – 70 triệu vào 5 năm tiếp theo. Việc sản xuất xi măng sẽ thực hiện trong khung cảnh hội nhập quốc tế với sự cạnh tranh cao về chất lượng sản phẩm, đồng thời trong bối cảnh giá cả nhiên liệu ngày càng trở nên đắt hơn. Vì vậy, nhu cầu nâng cao chất lượng sản phẩm, giảm chi phí nguyên vật liệu, năng lượng thực hiện bằng giải pháp công nghệ là vấn đề được quan tâm.Việc nghiên cứu xác định thành phần hạt hợp lý, đánh giá thành phần hạt xi măng thực tế của một cơ sở sản xuất xi măng đưa ra giải thành phần hạt hợp lý giúp ngành xi măng nâng cao chất lượng xi măng và giảm giá thành sản phẩm . Ngành phân tích là ngành rất quan trọng , nó đánh giá chất lượng của mỗi loại sản phẩm . Muốn xác định được các chỉ tiêu cần phải có những phương pháp đặc trưng có tính chon lọc cao . Như vậy mới loại bỏ những mặc hàng không đạt tiêu chuẩn , góp phần bảo vệ sức khỏe cho mọi người và đưa nền kinh tế của đất nước ngày càng vững bước đi lên .

Page 49: LAM XI MANG

PHỤ LỤC

GIỚI THIỆU MỘT SỐ DỤNG CỤ DÙNG TRONG PHÂN TÍCH XI MĂNG

Bộ thử uốn cho xi măng Anh

Máy nén/ uốn xi măng bán tự động Anh

Khuôn 3 mang tạo mẫu xi măng Anh

Máy nén/ uốn xi măng tự động Anh

Máy trộn xi măng tự động Anh

Bàn dằn tạo mẫu xi măng Anh

Page 50: LAM XI MANG

TÀI LIỆU THAM KHẢO

TCVN 141 :1985 Xi măng – phương pháp phân tích hóa học . Lấy mẫu và xử lý mẫu Phạm Luận .TCVN 6016 : 1995 cements-test methods-determination of settingtime and soundness .TCVN 4029 : 1985 cements-methods-forsampling and preparation of samples .TCVN 4031 : 1985 cemen-methods for determination of standard workabilitysetting time and volume stability .TCVN 4032 : 1985 cements-methods for determination of bending and compressive strength .

Page 51: LAM XI MANG