Land van duizend meningen4.1-4.2 : Progressieve Jaren Zeventig & De

Verzorgingsstaat in de KnelVAN

HU

NEB

ED TO

T HED

EN

– les 13

Progressieve Jaren Zeventig:economische crisis vs de maakbare samenleving

• Einde van de hoogconjunctuur– Oliecrisis– Wereldcrisis (tot midden jaren tachtig)

• De progressieve regering Den Uyl (1973) wilde het land/de maatschappij verder gaan hervormen/herscheppen– nivellering inkomens/verdere democratisering– Echter het geld was op

• Geen nood we gaan toch gewoon uitgeven, hetgeen Den Uyl later enorm werd verweten door zijn politieke tegenstanders; ondanks dat de ARP en KVP (CDA) ook in de regering zaten.

• De bevolking stond trouwens achter de hervormingen– Hierdoor werd na de val van het kabinet de PvdA bij de verkiezingen

van 1977 zelfs de grootste partij, maar werd buiten de regering gehouden door VVD en CDA

De Verzorgingsstaat in de Knel• Herziening sociale stelsel• Dus, ondanks de verkiezingsoverwinning van 1977 kon

de PvdA toch niet gaan regeren; CDA en VVD doen dit wel

• Heroverweging verzorgingsstaat1. mensen moeten actiever naar werk gaan zoeken; i.p.v. op een

uitkering te leunen 2. bezuinigingen op de overheidsuitgaven

De Verzorgingsstaat gaat op de schop, omdat ….

• Waardoor noodzaak tot wijzigingen in sociale stelsel– De oorspronkelijke wetgeving was gebaseerd op

traditionele kostwinnersgezin-maatschappij– brei van onoverzichtelijke wetten en regelgeving– onverwachte hoge werkloosheid– enorme toestroom in de WAO– sterke vergrijzing van de samenleving

• Gevolg: verhouding werkende - niet-werkende was scheef gegroeid

De Verzorgingsstaat ondergaat het No-nonsense beleid van Lubbers (1982-1994)

• Flink snijden in– wetten en regelgeving– overheidstaken

• omvang ambtenaren apparaat beperkt door o.a. privatisering overheidstaken

– uitkeringen • Met name in de WAO, WW, Studiefinanciering,

Ziektewet

De “maakbare” samenleving veranderde

• Akkoord van Wassenaar– Basis later zo geroemde – én later verguisde –

poldermodel van Kok– Werkgevers en werknemers om de tafel:

arbeidstijdverkorting in ruil voor loonsverhoging

• De idee van de Verantwoordelijke Samenleving van de CDA is geboren– zorg voor de medemens was niet alleen meer de taak

van de overheid, maar ook van burgers en maatschappelijke organisaties.