1

LANDBRUKSPLAN FOR

LINDÅS KOMMUNE

Framtida

FOR PERIODEN 2005 - 2008

2

INNHALD 1. INNLEIING

1.1 BAKGRUNN 1.2 ORGANISERING 1.3 FØREMÅLET MED PLANEN

• Kartdel • Tekstdel

1.4 PLANSTATUS 2. NATURGRUNNLAGET

2.1 TOPOGRAFI OG KLIMA 2.2 BERGGRUNN OG JORDBOTN 2.3 VEGETASJON 2.4 SKOGRESSURSAR 2.5 EIGARTILHØVE OG ADMINISTRASJON

3. STATUS OG UTVIKLING I LINDÅSLANDBRUKET

3.1 LANDBRUKET I LINDÅS 3.2 LANDBRUKET I DEI EINSKILDE BYGDENE 3.3 SKOGKULTUR 3.4 HOGST 3.5 SKOGSVEGAR 3.6 OFFENTLEGE VEGAR 3.7 SKOGBRUKSPLANLEGGING 3.8 BIOENERGI 3.9 JULETRE OG PYNTEGRØNT

4. MÅL, UTFORDRINGAR OG STRATEGIAR FOR LINDÅS LANDBRUKET

4.1 HOVUDMÅL FOR LINDÅSLANDBRUKET 4.2 UTFORDRINGAR OG STRATEGIAR FOR LINDÅSLANDBRUKET 4.3 KOMMUNAL AREALFORVALTNING 4.4 NÆRINGSPLAN FOR LANDBRUKET I LINDÅS 4.5 STRATEGI FOR SKOGBRUKET 4.6 KONKRETE MÅL FOR SKOGBRUKET

5. STRATEGIAR FOR LØYVING AV TILSKOTTSMIDLAR

5.1 OVERORDNA PLANAR OG MÅL FOR KULTURLANDSKAPET 5.2 RETNINGSLINJER FOR BRUK AV MIDLAR I LINDÅS 2005 - 2008

6. MILJØOMSYN

6.1 SKOG OG KLIMA 6.2 OFFENTLEGE KONTROLLRUTINAR

7. KARTDELEN – PRINSIPP FOR INNDELING I ULIKE KATEGORIAR Vedl. Tabellar 4 - 7

3

1. INNLEIING

1.1 BAKGRUNN I Stortingsmelding nr 46 (1988-89) la Regjeringa vekt på at omsynet til ei bærekraftig utvikling vert innarbeidd i all samfunnsplanlegging og sektorpolitikk. På denne bakgrunn tilrådde Landbruksdepartementet i Stortingsprp. nr 8 (1992-93) Landbruk i utvikling, at det vert utarbeidd kommunevise, tiltaksretta oversiktsplanar for skogbruket. Stortinget slutta seg til dette. I Stortingsprp. nr l (1996-97) heiter det om hovudmål i skogpolitikken: ”Den overordna oppgåva for skogpolitikken er å leggja tilhøva til rette for aktiv bruk av skogressursane både på kort og lang sikt, samtidig som ein tar vare på og utviklar miljøverdiane i skogen vidare. Målet er å auka skogbruket sitt bidrag til verdiskaping i distrikta og til norsk økonomi generelt gjennom berekraftig bruk av ressursane”. Desse målsetjingane vert vidare understreka i Stortingsmelding nr 17 (1998-99) Verdiskaping og miljø – muligheiter i skogsektoren. Her vart det lagt vekt på at verdiskaping frå skogbaserte næringar skal aukast og at skogsektoren skal bidra til å løyse viktige miljøoppgåver. Lindås kommunestyre gjorde samrøystes vedtak i sak 178/97 om at arbeidet med Oversiktsplan

for skog og skogbruk skulle startast opp. Til hjelp i arbeidet vart det oppretta ei referansegruppe beståande av miljøvernleiar, kultursjef og plansjef. I tillegg vart bondelag, skogeigarlag og naturvernlag bedne om å ta del i arbeidet med ein representant kvar. I 1998 gav landbruksdepartementet ut ein rettleiar i utarbeiding av landbruksplan. Dette var ein oppfylgjing av rettleiaren ”oversiktsplanlegging i skogbruket” som vart gjeve ut i 1993. Alle kommunar vart oppmoda til å utarbeida ein slik plan for sin kommune. I 1999 starta Fylkesmannen i Hordaland, landbruksavdelinga eit lokalt prosjekt landbruksplan som fekk namnet ”differensiering av landbruksareala i Hordaland. I dette prosjektet vart hovudvekta lagt på kartdelen. Målet var å synleggjera dei beste og viktigaste landbruksområda i den einskilde kommune. I 2004 vart det utarbeida ein landbruksplan for Hordaland 2004 – 2007. Dette var eit samarbeidsprosjekt mellom faglaga og fylkesmann, fylkeskommune og Innovasjon Norge. Frå og med 2004 fekk kommunane større ansvar for gjennomføringa av landbrukspolitikken gjennom arealforvaltning, konsesjons- og delingssaker samt tilskottsmidlar innan miljø-, skogbruk og kulturlandskap. Det vart sett krav om at kommunane måtte vedta eigne strategiar for prioritering av desse midlane. Alle momenta over leia fram til at Lindås kommunestyre i møte 18.03.04 gjorde vedtak om at det skulle lagast landbruksplan for Lindås kommune. Det vart også fastsett at skogbruksplanen, som ikkje er handsama politisk, vert ein integrert del av landbruksplanen. Grunna at skogbruksplanen i hovudsak var skriven då arbeidet med landbruksplanen byrja, vil skogdelen ta ein høvesvis større del av tekstdelen. Innanfor dei gjevne rammene for arbeidet har det ikkje vore plass til å prioritera arbeidet med den tiltaksretta strategidelen for jordbruket i Lindås.

4

Ein vil koma attende til ein meir utfyllande strategidel i høve jordbruk ved seinare revidering av planen. 1.2 ORGANISERING Styringsgruppe: Plan- og miljøutvalet har vore styringsgruppe for arbeidet med landbruksplanen. Arbeidsgruppe: Det vart vedteke å setja ned ei arbeidsgruppe med fylgjande medlemmar: 2 repr. frå plan- og miljøutvalet, (Kjartan Nyhammer og Øystein Moldeklev) 1 repr. frå areal og miljøavdelinga (Mikal Krossøy /Nils Kaalaas) 3 repr. frå landbruksorganisasjonane (Jostein Hellestveit, Sigvard Hopland, Ole Johan Eidsnes) 1 repr. frå forsøksringen i Hordaland (Margun Sellevoll) 1 repr. frå natur- og miljøorg. (Jakob Valle) Arnold Matre har vore prosjektmedarbeidar og sekretær for gruppa. Matre er jordskiftekandidat med planfag. Lokale grupper: I høve arbeidet med kartdelen vart kommunen delt i 4 områder. Desse områda samsvarar geografisk med inndelinga i bondelagsområde. Kvar av desse områda sette ned ei gruppe med folk frå bondelaget, sauenæringa og skogeigarlaget. Desse 4 gruppene vart invitert/oppmoda til å koma med grundige innspel til kartfestinga av kvar dei viktige landbruksområde låg innanfor deira region. Bygdemøte: Det vart halde opne bygdemøte i tre av dei fire bondelagsområda, Seim, Eikanger og Lindås.

l.3 FØREMÅLET MED PLANEN Landbruksplan for Lindås vil innehalda ein kartdel og ein tekstdel. For Lindås sin del er dette ein fyrstegenerasjonsplan, og såleis må det gjerast eit utval og ein prioritering mellom alle interessante moment som kunne vore med i ein slik plan. Heilt frå starten av arbeidet har det

vore klart at ein ville prioritera arbeidet med å få eit kart for heile kommunen som viste kvar ein

har dei beste landbruksområda i kommunen. Kva gjeld tekstdelen vil denne kunne utviklast og supplerast i komande revisjonar. I høve skogen vert denne særskilt teken med frå skogbruksplanen. Kartdelen: I dag vert all arealbruk i hovudsak styrt ut frå arealdelen i kommuneplanen eller reguleringsplanar. Med framlegg til endra arealbruk er landbruksforvaltninga berre ein av mange høyringsinstansar, og kjem ofte inn i sakene etter at viktige premiss alt er lagt fast. Også i einskildsaker etter jordlov/odelslov eller konsesjonslov kan det vera vanskeleg å argumentera mot ”alle særlege interesser” akkurat i denne saka. Det kan lett verta hevda at ”landbrukssjefen er no alltid forplikta til å framheve landbruksverdiane” i ein kvar sak.

5

Husdyr på utmarksbeite krev store samanhengande areal

Oppdeling av areala vil gjera beitebruken både vanskeleg og konfliktfylt.

Kartdelen til landbruksplanen vil såleis for fyrste gong gjera det mogeleg å syna til ein ”objektiv” arealvurdering på den måten at vurderinga er gjort med faglege kriterium før ein visste at det kunne oppstå arealbruksstrid for dette området. Kartdelen har til føremål å kartleggja og differensiere landbruksareala med sikte på å avklara kvar dei beste landbruksareala er lokalisert med omsyn til framtidig forvaltning. Like eins vil ein kartleggja areal som er tapt for landbruk gjennom delvis utbygging eller som samla sett er mindre viktig for landbruksnæringa. Det kan vere skogbruks-/ utmarksområde med svak produksjonsevne eller som på ulike måtar er innbygd. Dette vil kunne gje grunnlag for å gje signal om mogeleg anna arealbruk for desse areala. Areala vil verta klassifisert i to kategoriar; A og B. Klassifiseringa vil verta gjort på grunnlag av oppsette kriterium og fagleg skjønn. Det er såleis lagt til grunn at både administrasjon, politikarar og andre interessert skal kunne få oversikt over kva som ligg til grunn for det endelege klassifiseringskartet Kartdelen vil også på ein ny måte synleggjera dei store arealressursane landbruket i Lindås rår over. Ved at klassifiseringa vert lagt ”oppå” DMK vil ein også kunna sjå samanhengen mellom jord- og skogressursane i eit område. På same vis som arealdisponeringsplanen frå 1968 vil ein få synleggjort kvar i kommunen konfliktane vil vera små i høve til landbruksinteressene dersom det er planar for alternativ arealbruk. Tekstdelen: Tekstdelen vil gje ein oversikt over verdiskapinga i volum og kroner i Lindåslandbruket. Eit mål er å gjera folk medvitne den store verdiskapinga landbruket i Lindås står for. Like eins vil

6

landbruket verta kort skildra i kvar einskild krins (bygd). Føremålet er å synleggjera at føresetnadane for landbruksdrift varierer frå bygd til bygd. Nokre bygder har styrken i gode og samanhengande dyrka område, andre i ungt og/eller aktivt produsentmiljø, nokon har monalege drivverdige ressursar i skogen medan andre har eit kulturlandskap og bygningsmiljø som gjev grunnlag for annan næringsverksemd og inntekter. På nokre gardsbruk kan det vera dei menneskelege ressursane som i tillegg til tradisjonell gardsdrift gjev grunnlag for eit brukande inntektsgrunnlag innan t.d grøn omsorg. Særskilt for skog:

Målet med planarbeidet er å fremja aktivitet og stimulera til tiltak som ut frå ei heilskapleg vurdering er rasjonelle for den einskilde og for utviklinga i næringa. Planen skal sikra at ressursgrunnlaget for skogbruket vert ivareteke og at forvaltninga av skogressursane medverkar til å nå nasjonale skogpolitiske mål. Oversiktsplanen skal: • Synleggjera skogbruket sine arealinteresser • Visa trongen for infrastruktur, som tilkomstvegar • Synleggjera skrankar for skogsdrift • Målretta verkemiddelbruken i høve til måla i skogpolitikken • Integrere miljøomsyn i skogsektoren • Samordnast med eksisterande planar • Målretta arbeidet med verdiskaping og sysselsetjing i næringa • Vera resultatet av eit prosessretta arbeid i eigen organisasjon I utgangspunktet er planen ein næringsplan, som syner skognæringa sin arealbruk. Samstundes er det viktig å sikra ei god samordning mellom skogbruksnæringa og alle andre interesser knytte til skogareala, som friluftsliv, kulturminnevern og miljøvern. Utfordringa er å leggja til rette for ei økonomisk lønnsam næring og samstundes ta omsyn til miljøverdiane. Planen skal gjera synleg interessene i skogbruket i høve til andre sektorar og kommunale mål, og vera grunnlag for styring av offentlege verkemiddel og prioritering av arbeidsoppgåver.

l.4 PLANSTATUS Det meste av arealet i Lindås kommune har status som LNF-område. LNF står for Landbruk, natur og friluftsliv. Ut frå det juridisk bindande plankartet er det såleis vanskeleg å få slå fast kvar det er landbruksverdiane som er utslagsgjevande for at det ikkje vert tillete med bygging eller frådeling til andre føremål. Dette kan vera ein veikskap i dei høve sterke utbyggingsinteresser søkjer om å omdisponera areal der landbruksinteressene er tydelege for næringa, men ikkje dokumentert for ålmenta gjennom kommuneplanprosessen. Når det no er utarbeidd eit kartmateriale for kvar dei viktigaste landbruksområda i kommune ligg, vil ein ha eit mykje sterkare og meir treffsikkert verkty til å forvalta dei grøne areala i kommunen. I samband med søknad om oppstart av reguleringsarbeid, eller ved søknad om frådeling/omdisponering vil ein ved å samanhalda arealdelen med ”landbrukskartet” kunna seia noko om konfliktnivået på eit tidlegare tidspunkt i planprosessen eller saksgangen.

7

Det er viktig å vera klar over at landbruksplanen ikkje er juridisk bindande. Den vil likevel vera

eit særs viktig grunnlag for seinare rulleringar av arealdelen til kommuneplanen samt til den

kontinuerleg pågåande arealforvaltinga etter plan- og bygningslova. Det vil kunna gjelda både

for plansaker og einskildsaker. Landbruksplanen vil vera landbrukssektoren sitt ”tyngste”

innspel i planprosessar som kan medføra omdisponering av landbruksareal (jfr. 4.3). Skogdelen er utarbeidd med utspring og heimel i Lov om skogbruk og skogvern, i daglegtale Skoglova. Planen følgjer dei retningslinjer som er trekte opp av Landbruksdepartementet, og dei mål som går fram av kommuneplanen.

2. NATURGRUNNLAGET

2.1 TOPOGRAFI OG KLIMA

Lindås kommune ligg på Lindås-halvøya i Nordhordland. Kommunen er omkransa av fjordar, med fjordarmar som skjer seg inn frå nordvest. Eit landareal på 474 km2 er delt i 444 km2 fastland og 30 km2 fordelt på over 100 øyar. Jordbruksarealet er på 42.600 dekar og Lindås har eit produktivt skogareal på omlag 190.000 dekar. Topografisk kan Lindåshalvøya delast inn i tre hovudtypar: Strandflater i nord, åsar og dalsøkk i det bogeforma massivet mellom "Bergensbuene", og restar etter fjellvidde.

Bilete er teke mot Myksvoll med Festevatnet oppe til venstre og syner åsar

dalsøkk og mosaikken av jordbruksareal, kulturskog og mark som gror att.

Slik Lindås ligg til, har havet stor verknad på klimaet. Kystklimaet gjev ein heller låg sommartemperatur, men den lange vekstsesongen gjev likevel gode tilhøve for plantevekst.

8

Temperaturtilhøva varierer lokalt, med årssnitt på 7,9 ºC og middeltemperatur mai – september på 13,1 ºC. Årsnedbøren er i overkant av 2000 mm. Ytst mot havet kan nedbøren vera på 1500 mm, medan dei indre delane av kommunen vil ha monaleg meir.

2.2 BERGGRUNN OG JORDBOTN Sediment avsett i kambrosilurtida for 570 – 395 millionar år sidan vart i Bergensområdet falda til "Bergensbuene". Den store" Bergensbuen" strekkjer seg frå Os i sør, kjem inn på Lindåshalvøya ved Ostereidet og held fram langs Fens- og Austfjorden. Her finn vi glimmerskifer, glimmer, kalk, kloritt, feltspatt, kvarts og litt jern. Bergartane forvitrar lett og gjev god jord. Då den kaledonske fjellkjeda vart danna , vart store flak skove fram slik at dei vart liggjande over kambrosilur-bergartane. Ein trur at det bogeforma massivet som ligg mellom "Bergensbuene" er eit slikt dekke, og Lindåshalvøya ligg på den nordlege delen av dette massivet. Dekket er bygd opp av anortositt-bergartar som kan gje god jord, sjølv om det lokalt kan opptre sure bergartar.

I Lindås kommune er det få kvartære avsetningar. For omlag 12 000 år sidan var kyststroka isfrie og havet stod 20 - 30 meter høgare enn i dag, noko som gjer at myrjorda dominerer i areal. Ute på strandflateområda vert myrane store, men lengst i søraust finn ein myrjorda mest i dalsøkk. Vitringsjorda finn vi fleire stader i Lindås, samansett av lausmateriale frakta ned frå knausar og bratte skråningar. Vitringsjord som inneheld organisk materiale er nytta til dyrkningsjord. Stor nedbør fører til opphoping av planterestar som blir seint nedbrotne, difor er dei tjukke råhumusmattene så vanlege i desse stroka. Nokre stader ligg matta på lausmassar, der finn ein podsoljord. Andre stader ligg råhumusen rett på fjell.

2.3 VEGETASJON

Vegetasjonen i utmarka i Lindås dannar lynghei, lauvskog og furuskog. Lyngheiane har stor utbreiing i dei nordlege og vestlege delane av kommunen. Denne vegetasjonen er sterkt kulturbetinga og er forma ved brenning, beiting og slått gjennom lang tid. Lyngheiane er artsfattige samfunn, og røsslyngen er den dominerande arten. Bjørkeskogen er den dominerande lauvskogtypen, særleg i sør- og austlege delar av kommunen. Det er fleire typar bjørkeskog, men særleg viktig er den fattige bjørkeskogen som breier seg over store område som før var lynghei. Ettersom jordbruksproduksjonen er lagt om, og utmarka ikkje lenger vert nytta til beite i vesentleg grad, aukar utbreiinga av furuskog og einer i desse områda.

Furuskogen, ofte i blanding med bjørk, dominerer i dei sentrale delane av kommunen, men Lindås har òg ein del annan lauvskog slik som svartor, gråor, ask, hassel, hegg, lind, eik, alm, rogn og osp.

9

2.4 SKOGRESSURSAR Lindås kommune har totalt 609 eigedomar med meir en 25 daa skogareal. Gjennomsnittleg produktivt skogareal pr. brukseining vert omlag 200 daa.

Landbruksarealet fordeler seg slik: Tab. 1 Jordbruksareal Produktivt skogareal Anna areal Sum 38.184 dekar 186.970 dekar 180.907 dekar 406.061 dekar Kjelde: Jordregisteret Tab. 2

SKOGAREAL (dekar) Produktiv skog fordelt på bonitet

Særs høg og

høg

Middels

Låg

Sum

produktiv skog

Anna skog

Sum Produktiv og anna

skog 159.656 11.023 16.291 186.970 37.108 224.078

Kjelde: Økonomisk kartverk Fig. 1. HOGSTKLASSEFORDELING PRODUKTIV SKOG

30475 daa(28 %)

28306 daa (26 %)

27456 daa (25 %)

17976 daa (16 %)

5339 daa (5 %)

Hkl. I Skog under foryngingHkl.II UngskogHkl.III Yngre produksjonsskogHkl. IV Eldre produksjonsskogHkl. V Gammal skog

IV

V

III

I

II

Totalt registrert skogareal: 131.803 da Kjelde: Hordaland Skogeigarlag, 1993

10

Fig. 2.

Den totale kubikkmasse pr. daa er 6.2 m3 U.B. Den totale tilvektsten (33.635 m3) er lik tilveksten i hogstklasse III – V. Dette gjev ein tilvekst pr. daa på 0.39 m3 U.B. Tilvekstprosenten blir då 5.0 % Den totale produksjonsevna er på 58.304 m3 U.B; pr. daa blir dette 0.53 m3 U.B. Balansekvantumet er 24.720 m3 U.B.

3. STATUS OG UTVIKLING I LINDÅSLANDBRUKET

3.1 LANDBRUKET I LINDÅS Lindås har i alt ca. 800 gardsbruk. I 2004 var ca. 275 av bruka i drift med ca. 33.000 daa jordbruksareal (søknad om produksjonstillegg). Dei viktigast produksjonane er mjølk og kjøt. I 2003 vart det levert 4,1 mill liter til meieriet med oppgjer til produsent på 15,6 mill kroner. Samla kjøtleveranse i 2003 var ca. 650 tonn. Av dette var ca. 300 tonn storfekjøt og ca. 175 tonn på kvar av gris og sau/lam. Berekna utbetaling til produsent var ca. 22 mill. kroner. Andre produkt er egg, ull, bær, frukt, blomar, ved, juletre, tømmer, maskinarbeid for andre m.m. Det er også eit heimeforbruk av mjølk, kjøt, ved m.m. Eit anslag for verdien av desse produkta er 12-15 mill. kroner. I tillegg kjem årlege produksjonstillegg med ca. 30 mill. kroner. Samla verdi av landbruksproduksjonen i Lindås kan dermed setjast til 80-90 mill. kroner. Etter vurderingar som er gjort på landsplan var berekna næringsinntekt (overskot) frå desse bruka ca. 30 mill. kroner i 2002. Etter jordbruksteljinga i 1999 vart det utført ca. 400 årsverk i jord- og skogbruk.

Gran32 %

Lauv23 %

Furu45 %

11

Kåring, utval av dei beste avlsdyra

Lindås er ein av dei største landbrukskommunane i fylket. Etter tal bruk og areal er kommunen nr. 3 etter Voss og Kvinnherad. Etter berekna inntekt går også Ullensvang og Kvam forbi. Lindås er nr. 5 i mjølkeleveranse, men ligg berre etter Voss i sauehald.

Kommunen har ikkje dei beste vilkåra for maskinelt jordbruk. (Sjå kap. 2 ) Areala er for det meste oppdelte og kuperte. Det meste av jorda er myr og mykje av denne ligg direkte på fjell. Myra toler ikkje tunge maskiner, og ho kverv litt etter litt. Men det er gode veksevilkår. Det gjev grunnlag for store avlingar, særleg av gras. Kommunen har og mange dyktige og ivrige bønder som utnyttar ressursane godt.

Talet på bruk i drift har gått nedover i fleire 10-år. (Sjå fig. 3-5) Dei som driv, har overteke den ledige jorda og auka omfanget. Areal i drift har difor halde seg på rundt 35000 daa. Dette er no i ferd med å endra seg og areal går ut av produksjon. Dette arealet gror fort til med skog og kratt. Omfanget av landbruksproduksjonen har og gått nedover. Mjølkeproduksjonen har gått sterkt tilbake. Dei som sluttar går oftast over til kjøtproduksjon på storfe og/eller sau. Desse produksjonane har difor halde seg godt oppe og til dels auka fram til 2003. No har det starta eit generasjonsskifte der ein må rekna med at også desse produksjonane går nedover.

12

F i g . 3 S Ø K N A D O M P R O D U K S J O N S T I L L E G G I L I N D Å S K O M M U N E 2 0 0 0 - 2 0 0 5

0

5 0

1 0 0

1 5 0

2 0 0

2 5 0

3 0 0

3 5 0

4 0 0

ja n . 0 0 ' a u g . 0 0 ja n . 0 1 a u g . 0 1 ja n . 0 2 a u g . 0 2 ja n . 0 3 a u g . 0 3 ja n . 0 4 a u g . 0 4 ja n . 0 5

Tal

på

søkj

arar

Fig.4 TAL SØKJARAR MED MJØLKEKYR I LINDÅS KOMMUNE 2000 - 2005

0

20

40

60

80

100

jan.00 jul.00 jan.01 jul.01 jan.02 jul.02 jan.03 jul.03 jan.04 jul.04 jan.05

Fig. 5. TAL SØKJARAR MED "SØYER 1 ÅR OG ELDRE"

0

50

100

150

200

250

jan.00 jul.00 jan.01 jul.01 jan.02 jul.02 jan.03 jul.03 jan.04 jul.04 jan.05

13

Sysselsetting i landbruket vert rekna til ca. 4 % av samla sysselsetting i kommunen. I tillegg gjev dette grunnlag for arbeidsplassar ved omsetnad av driftsmidlar til og produkt frå gardane. Vi har også rådgjevingstenesta, veterinærar og anna service overfor landbruket. Alle desse personane vil i tillegg gje grunnlag for arbeidsplassar i handel og offentleg og privat tenesteyting m.m. Utanfor sentra er landbruket eit viktig grunnlag for busetnad og levande bygder. Dei fleste stader i Lindås er det råd å bu på gardane med rimeleg pendleavstand til dei stor arbeidsplassane nord og sør i kommunen.

Landbruket i Lindås har til alle tider vore prega av småskalalandbruk med inntekter utanfor garden. Det har vore tradisjon at mange gardbrukarar har drive som handtverkarar, hatt arbeid på anlegg, i fabrikk eller anna i tillegg til garden. Dei siste 10-åra har det vore lett å få seg anna godt betalt arbeid i Lindås. Ein del har likevel teke utfordringa og har skapt sin eigen arbeidsplass med vidareforedling av mat, turisme, grøn omsorg , gjætarhundar m.m. Fleire av desse har fått BU-pris som vert delt ut kvart år for vellukka satsing.

Då konsesjonsgrensa vart heva frå 20 til 100 daa, førde det til at mange bruk kom under konsesjonsgrensa. Dermed kan ikkje kommunen setje krav om bu- og driveplikt. Ein kan heller ikkje kontrollera prisen. Dette fører også til press på prisane for bruk over 100 daa. Etter jordregister har Lindås ca 265 bruk mellom 20 og 100 daa, men ein del av desse har del i fellesareal i tillegg. Ein kan rekna med at 150 – 200 bruk kom under konsesjonsgrensa i Lindås ved denne lovendringa.

3.2 LANDBRUKET I DEI EINSKILDE BYGDENE.

Kløvheim. Dei beste jordbruksområda finn ein på gardane Fammestad og Myr. Dei andre gardane er meir oppdelte og/eller brattlendte og dermed meir tungdrivne. Det meste av arealet er likevel i drift. På Øvretveit er det bruk som driv med større omfang.

Myking. Dei beste jordbruksområda er på Skauge og Sletten. På Skauge er den mest aktive drifta. Det er også bra område og ein del godt drivne bruk på ein del av dei andre gardane t.d. Fjellsende. På den andre sida har ein også fleire svært tungdrivne gardar som t.d. Vabø og Vefjell.

Skodvin. Jordbruksarealet ligg spreidd utover i heile krinsen. Dei mest samanhangande areala finn ein i Kvalvågen, på Hundvin og på Træland. Men det er også samanhangande og relativt lettdrivne areal på Brundtland, Skodvin, Refsdal, Vik og Berge. Det er aktiv drift på mange bruk spreidd over heile krinsen.

Feste. Festokrinsen har spreidd jordbruksareal av blanda kvalitet. På Lygra er det ein god del samanhangande og relativt lettdriven fastmarksjord. Det er også ein del samanhangande areal på Myksvoll, Skotsund og Festo. Det meste av jordbruksarealet er i drift.

Lindås. Det mest samanhangande arealet ligg i området Fanebust til Haukås. Her finst ein del relativt lettdrivne myrområde. Det er mange bruk som ikkje er i drift. Men det er fleire bruk med stort driftsomfang og desse haustar det meste av arealet. Større bruk med god drift finn ein også på Keilegavlen, Keilo, Hope, Hellestveit, Risa og Syslak. Knarvik er ein gard med små deltidsbruk, men med eit velstelt og vakkert kulturlandskap.

14

Alversund. Dei beste samanhangande areala finst på Sellevoll. Elles er det mindre samanhangande stykke på Alver, Tveiten og Litleskare. Mange av gardane imellom har mykje bratt og tungdriven jord. Likevel finst det bruk med stort omfang og god drift. På Litleskare er eit særprega og vakkert kulturlandskap med velstelte gardar og ein rik steinkultur.

Seim. Seim har eit samanhengande jordbruksområde frå Nese til Hjelmtveit. Ein stor del av arealet er råd å driva maskinelt. Både i Vassbygda og på Vollom er det også ein del samanhengande jordbruksareal og fleire godt drivne bruk. Det aller meste vert framleis halde i hevd , gjødsla og slått eller beita. Seimsbygda er såleis ei av dei gode jordbruksbygdene i kommunen. Det er stor pågang etter tomter i Seimsbygda og dette fører til stort press på jordbruksarealet.

Eikanger. Myr og Høyland er av dei beste samanhangande jordbruksområda i kommunen med fleire gardar i god drift. Resten av området har meir tungdrivne arael, men med fleire bruk i god drift.

Leiknes. Fleire av gardane har ein del samanhangande areal: Hopsdal, Leiknes-Hodnesdal, Hagesæter, Kålås, Heggertveit og Heggernes. Innimellom er det gardar med meir oppdelt og tungdrivne areal. Det er få som driv jordbruk på heiltid i området.

Knarvik. Det er lite jordbruksareal i krinsen. Største arealet finn ein på Åse. Isdal har bra areal og eit vakkert og særprega kulturlandskap. Gjervik-Nepstad har bratt og tungdrive areal med små bruk. Arealet er viktig kulturlandskap med kort avstand til Knarvik.

Ostereidet. I indre del av krinsen er det fastmarksjord (gamle elveavsetningar). På Romarheim er dei største samanhangande og lettdrivne areala i kommunen. Desse areala vart meir drivverdige etter elveregulering i 80-åra. Ein del av tidlegare sandtak er dyrka opp. Utanfor Eikefettunellen er det mest oppdelte og tungdrivne areal med unnatak av ein del areal på Eidsheim og Dyrdal. Gardane Eide og Øvre Veland har særprega og verdfulle kulturlandskap. Det er mest deltidssbruk i området. På Vike og Molvik er det fruktdyrking.

3.3 SKOGKULTUR

Hovudtreslaga i skogbrukssamanheng er furu, vanleg gran, sitkagran og dunbjørk. Furu er det einaste naturleg utbredde bartreslaget i Lindås, og det er i tillegg planta furu i dei tidlegare trelause delane av kommunen. Furu forynger seg naturleg, men for å få til eit vellukka resultat må ein på større flater setje att frøtre og foreta markarbeiding, slik att ein får blottlagt mineraljorda. På grunn av treslaga sine ulike evner til å utnytta produksjonstilhøva vert det utført treslagskifte frå furu til gran på deler av skogareala. Gran har særleg gode vekstvilkår på Vestlandet. Ut mot havet, eller på område som elles ligg vêrhardt til, vil val av treslag ofte stå mellom sitkagran og furu. Bjørk vert forynga naturleg ved frø og stubbeskot og vert difor ikkje planta i noko særleg utstrekning. Bjørka er òg utsett for beiteskadar i ung alder. Gran og sitka har vanskelege vilkår for naturleg forynging og etablering av ny skog vil stort sett gå føre seg ved planting.

15

Fig. 6.

1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001

S1

0

100

200

300

400

500

600

Dek

ar

År

Fig. 7.

0

100

200

300

400

500

600

700

800

1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001År

Dekar

Planteaktivitet i Lindås 1991-2001

Rydding

Avstands-regulering

Ungskogpleie i Lindås 1991-2001

16

3.4 HOGST

Etter berekningane i planen står det 580.000 m3 tømmer på det økonomisk drivverdige arealet. Det er ein tilvekst i furu- og lauvskogen på ca. 10 000 m3 og i granskogen på ca. 8 000 m3. Vi har såleis i dag ein nyttbar tilvekst på 18 000 m3. I dag har vi ei avverking som er under det halve av det som er tilveksten i skogen. Etterkvart som plantingane frå 60-åra vert hogstmodne, vil vi få ein rask stigning i den nyttbare tilveksten frå 2015 og utover. Fig. 8.

Hogst for sal 1981 - 2001

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

1980 1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000År

Vyr

ke i

m3

Avvirket i alt

Ved

Kjelde: Statistisk Sentralbyrå og skogavgiftsrekneskapen 2001

3.5 SKOGSVEGAR

To tredjepartar av skogsterrenget i kommunen har mindre enn 20% helling, og berre13 % av arealet er brattare enn 33%. Om lag 10% av liene er lengre enn 200 meter. Vidare har 80% av terrenget jamn terrengoverflate og ein like stor del av arealet er klassifisert som beresterk mark. Det er tett offentleg vegnett i kommunen, noko som gjer at det berre er 400 meter snittavstand til bilveg. Gjennomsnitt for Noreg er 900 meter. Vel 4 % av skogarealet er ikkje tilgjengeleg med traktor og 27% er vurdert som tungt traktorterreng. Det meste av skogsvegane som er bygde i kommunen er traktorvegar som er berekna på frost, snø og slepkøyring fram til bilveg. Det er bygd omlag 85 km traktorveg og 12 km skogsbilveg i Lindås.

3.6 OFFENTLEGE VEGAR

Tømmer og skogprodukt er internasjonale handelsvarer, og tilbod og etterspurnad på verdsmarknaden avgjer prisen på varene. Under prisforhandlingar er ein av faktorane kva det kostar å få tømmerstokken inn på fabrikktomt. Transportkostnaden etter offentleg veg i

17

Hordaland er 50% høgare enn transportkostnaden i dei sentrale skogstroka på Austlandet. Denne kostnaden er 50 % høgare enn kostnaden i Sverige og Finland. Flaskehalsane er i stor grad knytt til det kommunale vegnettet og transporten startar i mange høve etter ein slik veg. Ein kommunal veg er som regel klassifisert i Bruksklasse 8 tonn (Bk8t) og for12,4 meter køyretylengd. I Lindås kommune er det 105 km riksveg, 123 km fylkesveg og 173 km kommunal veg, til saman 401 km offentleg veg. For å synleggjere kostnaden med å ha eit vegnett på Bk 8 t 12,4 m, er kommunen delt inn i driftsområder. Innafor kvart område er det rekna hogstmoge volum vi meinar det kan vera aktuelt å ta ut i løpet av 10 – 15 år på den enkelte veg. Med å legga inn tariffen og avstanden fram til terminal, får vi fram kva den låge standarden eigentleg kostar. Vi har òg vurdert dei viktigaste vegane for å sjå kva som må til for å koma fram med eit vogntog, og gjort eit overslag på kostnadar i samband med dette. Vedlegg 1 Tab 4 syner kva det kostar ekstra i perioden for redusert akseltrykk og vogntoglengde på kommunale vegar. Vedlegg 2 Tab 5 syner det same for fylkesvegar. Vedlegg 3. Tab 6 Her har ein teke ut ein del viktige kommunale vegar som ein meinar kan rustast opp til 18,5 meter vogntoglengde og transporterast på når ikkje værtilhøva er for vanskelege. Vedlegg 4 Tab 7 Oversikt over skogsvegar det kan vera aktuelt å bygga i tidsrommet 00- 030 Med trong kommuneøkonomi må det setjast inn statlege øyremerkte midlar for å ta dette løftet for å ruste opp dei kommunale vegane, og kommunen må syna vilje til å gjere ei oppskriving der det er mogeleg. Med eit samarbeid mellom transportansvarleg, transportør og kommunen, kan ein få til eit system som skulle fungera. Under føresetnad om at det kan nyttast 18,5 m vogntoglengde, kan vogntoga ta større nyttelast ved heving av aksellast og totalvekt. Dette inneber at tal turar og drivstofforbruk vert redusert. Tabell 3 syner at dieselforbruket aukar med 20% når transporten skjer på veg med Bk T8/50 i staden for Bk 10/50. Må transporten gå på 6 tonns veg aukar dieselforbruket med 100%. Slitasjen på vegen vil òg verta monaleg større ved så mykje ekstra kjøring. Kjem ein ikkje inn med 18,5 m vogntog, men må kippa lasta ut, vil dieselforbruket og kostnaden auka enno meir.

Flaskehalser oppstår ofte der skogsveg av høg standard møter kommunal veg av låg standard.

18

Tab. 3. Relativ endring av dieselforbruk og tal lass for å transportere same last fordelt på

bruksklasser. Bruksklasse Tal lass Dieselforbruk (l) Bk 10/50 100 100 Bk T8/50 124 120 Bk T8/40 150 140 Bk T8/32 220 200

3.7 SKOGBRUKSPLANLEGGING Hordaland Skogeigarlag, no Skogeigarlaget Vest, har utarbeidd skogbruksplanar på grunnlag av områdetaksering i 1993. Den delen av kommunen som ligg nord for vegen til Fanebust, Alversund barneskulekrins og gamle Stranda skulekrins vart ikkje med i desse planane. Resten av kommunen er stort sett taksert og det vart sendt ut tilbod om tinging av plan til kvar einskilt eigar. I områda med mest skog er det tilfredsstillande dekning av skogbruksplanar. Dei som har tinga plan har også fått tilbod om kurs i bruk av denne og desse kursa har hatt god deltaking. Vi reknar med å ha reviderte planar innan år 2010, og dei nye planane vil vera meir utfyllande når det gjeld nøkkelbiotopar og behandlingsforslag av desse.

3.8 BIOENERGI Ved omforming av ulike typar organisk materiale, vert det frigjort bioenergi. Alt organisk materiale er avhengig av sollys for å veksa, og det er nettopp denne energien som vert frigjort når materialet vert brent. Bioenergi er med andre ord lagra solenergi; ei fornybar og CO2-nøytral energikjelde. Det er for tida stor satsing på utvikling og introduksjon av ny teknologi innan bioenergiområdet. EU har som målsetjing at produksjon av el-kraft frå fornybar energi skal tredoblast i løpet av det næraste tiåret. Sjølv om det vert satsa både på vind, sol og jordvarme, skal ein betydeleg del av denne auken i bruk av fornybar energi baserast på el-kraft frå biobrensel. Realisering av langtidslagra bunden energi gjev sterke endringar i atmosfæren, og teorien om temperaturauke på jorda har fått medhald i internasjonale forskarfora. Det viktigaste argumentet for bruk av bioenergi er at den er fornybar og CO2-utsleppa går inn i det naturlege kretsløpet. Av eit samla forbruk i Norden på 197 Twh nyttar Sverige 46%, medan Noreg berre har 7% av dette.

19

Produksjon av ved er den viktigaste forma for bioenergi i Nordhordland i dag, men med omgrepet bioenergi frå

skogen, meiner ein òg skogsflis (flis av greiner, toppar og tørre tre frå hogstfelt) og sekundærprodukt frå sagbruk. Kor stort omfang bioenergi vil kunna få, vil vera avhengig av prisutviklinga på konkurrerande energikjelder, rammevilkår i forhold til lover, avgifter og støtteordningar, samt internasjonale konjunkturar. Dersom det skal få ein aukande marknadsdel, må skogflis foredlast til pellets eller brikettar, slik at produktet vert lett å handtera. Skogflis bør kunna gå inn i ei blanding av til dømes rivingsavfall, papp og papir. Om 15-20 år, kan Lindås ha eit hogstkvantum på om lag 50 000 m3 bartrevyrke, og i tillegg vil ein då ha 15 000 m3 som kan opparbeidast til skogsflis for bioenergiproduksjon. I tillegg vil det koma lauvtrevyrke, som i dag har ein årleg tilvekst på i overkant av 6 000 m3. Ein del av dette vil/bør liggja att i skogen. Vi kan då ha ca. 10 000 m3 vyrke som kan opparbeidast til skogsflis, i tillegg til sekundærprodukt frå sagbruk. Om prisen på massevyrke av furu held seg like låg som i dag, vil furuslip òg gå inn i skogflisproduksjonen. Foredling vil gje arbeidsplassar, og ved ei vidare utbygging av kaiområdet på Eidsnes vil ein ha ein stad som ligg godt til rette for omskaping av skogsflis til bioenergi. Nordhordland Skogeigarlag arbeider no med eit forstudie om bruk av bioenergi i området laget dekkjer. Arbeidet får støtte frå Innovasjon Norge, rentemidlar og Nordhordland Skogeigarlag.

3.9 JULETRE OG PYNTEGRØNT Sjølv om det er planta ein god del dei siste åra, så vert det opplyst frå Vestnorsk Pyntegrøntlag at arealet for juletre kan aukast ein god del på Vestlandet. I dag kjem om lag halvparten av alle juletre som vert omsett på Vestlandet frå andre deler av landet og frå Danmark. I Lindås er det både klima og jordsmonn som høver godt for produksjon av både juletre og forskjellige artar pyntegrønt.

20

Lindås har ein stor marknad for både juletre og pyntegrønt i sitt nærområde, men til denne tid er det ikkje mange som har satsa stort og seriøst nok på denne produksjonen i kommunen. Å starta ein seriøs produksjon av juletre er arbeidskrevjande, og når den først gjev inntekt tidlegast etter 8–10 år, er den også kapitalkrevjande. Dei som vil starta opp kan få hjelp gjennom Vestnorsk Pyntegrøntlag, som skipar til kurs og samlingar for å heva kompetansen, samstundes som dei som er med får eit nettverk for si næring. Det kan vera mogeleg å søkja Innovasjon Norge om tilskot og/eller rentestøtte. 4. MÅL, UTFORDRINGAR OG STRATEGIAR FOR

LINDÅSLANDBRUKET Frå "Langsiktige retningsliner for 1995-2007 for Lindås kommune": Kommunen må verna om produksjonsgrunnlaget i landbruket. Kommunen må såleis ha ein

restriktiv haldning til omdisponering av dyrka mark. Kulturlandskapet må vernast gjennom

planlegging, arealbruk og byggesakshandsaming slik at også framtidige slekter kan leva av

jordbruk og husdyrhald. Skogen må også stellast slik at han kan gje ei næring samstundes som

det må takast omsyn til dyra som lever der.

4.1 HOVUDMÅL FOR LANDBRUKET

� Eit livskraftig landbruk og levande grender i heile kommunen.

Delmål:

• Lindås kommune skal leggja til rette for økonomisk verdiskaping, ved å vedlikehalda og utvikla dei fornybare skogressursane

• Halda oppe sysselsetjinga og auka verdiskapinga i landbruket

• Styrkja produksjonen av miljø- og kulturgoder

• Eit sterkt jordvern

• Leggja til rette for busetting i alle grendene

4.2 Utfordringar og strategiar for Lindåslandbruket Internasjonale og nasjonale utfordringar: For dei fleste i landbruksnæringa er omgrep som EU, GATT og WTO vorte eit like naturleg diskusjonstema som ensileringsmiddel, semin, mastitt, ny driftsbygning og kranglefanten på nabobruket. Samfunnet er sterkt internasjonalisert, noko som ikkje minst råkar landbruksnæringa. Hovudrammene for drift og lønsemd vert like gjerne lagt i Brùssel og Uruguay som i Oslo og Knarvik. Dette medfører store utfordringar samt ei sterk mobilisering for å hindra at motløysa får tak. Landbrukspolitikken er dei siste åra endra merkbart i retning av å stimulera til større og meir

21

rasjonelle driftseiningar. Tilskotsordningane tilgodeser større einingar med stor produksjon, medan mange typiske små vestlandsbruk kjem under minstegrensa for tilskott. Likeins er mange konsesjonsgrenser monaleg auka både i høve til produksjonsvolum og i høve til areal- og eigedomsforvalting. Mykje av ansvaret i forvaltninga av landbruksareala er delegert til kommunane. Dette stiller store krav til at kommunane har den naudsynte kompetanse og vilje til å driva ei langsiktig arealforvalting i høve landbruksinteressene. Mogeleg strategiar:

� Sikra god tilgang til informasjon om nye reglar og rammevilkår. � Styrka ei god og oppdatert rettleiarteneste med fagleg tyngde. � Ei forvalting som raskt tilpassar reglar, forskrifter og tilskott slik at skadeverknadane frå

internasjonale føringar vert minst mogeleg. � Omstillingsdyktige og fagleg oppdaterte næringsutøvarar i landbruket

Lokale utfordringar: Som ei fylgje av omlegginga av den nasjonale og internasjonale landbrukspolitikken vert drifta på gardsbruk også i Lindås lagt ned i eit omfang som vert raskt merkbart kring i bygdene. (Sjå kap. 3.1!) Produksjonsmiljøet vert svekka i mange bygder, noko som også går ut over mogeleg sosial kontakt med kollegaer. For ein del vil ei slik nedlegging av nabobruk kunne stryka driftsgrunnlaget på bruket og såleis trygga drifta på desse bruka. Hovudinntrykket er likevel at mange unge potensielle odelsrettshavarar sit langt inne i tenkeboksen med tanke på om dei vil overta gardsdrifta når tida er inne. Mange i landbruksnæringa kjenner seg også utrygge i høve til utbyggingspress på eigne eller tilgrensande areal. Investeringane i landbruket er store og langsiktige noko som medfører trong for å vita at ikkje driftsgrunnlaget endrar seg brått i avskrivingsperioden. Mogelege strategiar:

� Skapa faglege og sosiale nettverk mellom attverande næringsutøvarar � Gjennom gode forskrifter og aktiv sakshandsaming sørgja for at Lindås får sin rettmessige

del av tilskottspottane. � Sikra ei streng og forutsigbar forvaltning av landbruksareala i høve plansaker og

einskildsaker. (jfr. Pkt 4.3) � Stimulera til ei aktiv og opppdatert privat rettleiingsteneste i samarbeid med den

offentlege landbruksforvaltninga. � Innføra kommunale tilskott til målretta tiltak innan landbruket. � Stimulera til vedlikehald og reparasjon av gamle grøfter på dyrka mark, då manglar med

dreneringsgrøfter ofte er fyrste steg på vegen mot attgroing av dyrka mark. � Kommunen kan auka ressursane til kommunal landbruksforvaltning � Kommunen kan leggja til rette for ei betring av veterinær- og avløysartenesta.

4.3. Kommunal arealforvaltning

22

Landbruket er viktig for Lindås kommune. Det er viktig for arbeidsplassar, direkte og indirekte verdiskaping, kulturlandskap, levande bygder m.m. Målsetjing: Dei viktigaste landbruksareala må vernast som sikkert produksjonsgrunnlag for dei som driv landbruk i dag, og for framtidige generasjonar.

� A-områda skal vera sikra gjennom arealbruken i kommuneplanen. Alle desse områda bør vera LNF-område med ekstra tydelege føresegner knytt til all arealbruk innanfor området.

� Det meste av utbygging/bygging bør gå føre seg på areal vurdert som B-område i landbruksplanen.

Strategi i høve haldningar i lovsaker:

� Konsesjon: I gode jordbruksområde må ein arbeida for å skaffa jord til dei som driv. I meir grisgrendte område må busettinga tilleggjast større vekt. Kommunen ønskjer ikkje at vanlege gardsbruk skal verta fritidseigedomar. Det får ofte uheldige følgjer når bruk under konsesjonsgrensa vert selde utan vilkår ut frå landbruksføremål. Det kan vera mangelfull oppfylgjing av fellestiltak, manglande gjerdehald, attgroing, for lite leigejord.m.m. Det gjeld særleg når bruka ligg i gode landbruksområde. Kommunen må vurdera innføring av 0-konsesjon.

� Bu- og driveplikt: Føra ein streng praksis med søknad om varig fritak for bu- og driveplikt i gode jordbruksområde, i samsvar med kommunen sin strategi for praktisering av skjønnet i bu- og drivepliktssaker (K-sak 033/00). Bør stimulera til at gardsbruk heller kjem på sal slik at m.a. unge familiar kan tilflytta garden og grenda.

� Søknad om frådeling: Føra ein bærekraftig politikk i einskildsaker og på denne måten luka ut uheldige einskildsaker som ”ved ein glipp” går gjennom systemet utan å verta stoppa. I vurderinga skal ein leggja stor vekt på kvaliteten på arealet og mogelege ulemper som frådelinga kan føra til for vanleg landbruksdrift i området. Kommunen ser to hus på eit bruk som ein ressurs.

� Plansaker: Landbruksplanan skal liggja til grunn ved handsaming av nye k-planar og reg.planar.

� Ved neste revisjon av kommuneplanen må det arbeidast for å finna små byggjefelt ute i bygdene. Med dette kan ein oppnå grunnlag for busetjing i alle grendene utan at dette skaper ulemper for landbruksdrifta slik spreidde frådelingar vil gjera.

Kap 4.4 Næringsplan for landbruket i Lindås Innleiing: Storparten av verdiskapinga i Lindåslandbruket er tufta på tradisjonell drift. Ein del bruk har ekstrainntekt på attåtnæringar og nokre få har hovudinntekta frå nisjeproduksjon. Det er likevel klart at ryggraden i landbruksnæringa i Lindås er å finna i tradisjonelt landbruk. (jfr. Kap 3)

23

Næringsdelen av landbruksplanen vil prioritera tiltak som vil halda oppe og om mogeleg fremja det tradisjonelle landbruket i kommunen.

Grunngjeving for å prioritera tradisjonelt landbruk: 1. Lindås/ Nordhordland er eit marginalt område for moderne jordbruksdrift. Tradisjonelt

jordbruk er difor særs sårbart. 2. Gode vilkår for anna arbeid. (mindre trong for attåtnæring/kan leggja ned drifta og likevel

bu på garden). 3. Nedtrapping av jordbruket fører til færre dyr, som igjen fører til mindre beiting som atter

vil føra til attgroing og dermed eit mindre attraktivt kulturlandskap 4. Ønskje om lokalprodusert-/kortreist mat og tryggleik for matproduksjon i framtida. 5. Kort avstand til nest største matvaremarknaden i landet.

Det er få, men konkrete tiltak som skal prioriterast. Det er lagt vekt på at tiltaka som vert prioriterte i planen skal kunne gjennomførast innan rimeleg kort tid etter at planen er ferdig vedteken. Det er berre tiltak som kan setjast opp med ein eller fleire ansvarlege for gjennomføring, som er vorte prioriterte. Det er ein føresetnad at:

o Lindås kommune skal til ein kvar tid ha eit omfang og kvalitet på den landbruksfagleg kompetanse som samsvarar med trongen i næringa.

o Brukarar som kjem til Lindås kommune med idear eller utfordringar må verta møtt med ei positiv haldning.

o Lindås kommune skal ha ein aktiv og oppdatert informasjon ut til landbruksnæringa. o Lindås kommune talar Norhordlandslandbruket si sak vidare i KS, partiapparat m.m

PRIORITERTE TILTAK

1. Landbruksvikarordninga / avløysarordninga Strategi: Gje bonden tryggleik for avløysing ved sjukdom, Sikra dyrevelferd. Tiltak:

� Oppretta ei brukarvennlig landbruksvikarordning. Denne kan gjerne vera interkommunal. � Brukarbetalinga må vera på eit slikt nivå at ordninga vert nytta.

Ansvar: Lindås kommune, evt i samarbeid med nabokommunar. Finansiering: Stat, Lindås kommune og brukar.

24

2. Veterinærordninga Strategi: Sikra dyrevelferd Sikra lik pris for tenesta i heile kommunen Tiltak: Oppretthalda kommuneveterinærordninga på dagens nivå. Ansvar: Lindås kommune Finansiering: Stat, Lindås kommune og brukar.

3. Grøfting Strategi: Halda oppe kvaliteten på dyrka jord. Førebyggja attgroing/ oppretthalda kulturlandskapet. Tiltak:

� Oppretta ei kommunal ordning med tilskott til oppattgrøfting � Arbeida for at regionale og statlege tilskottsmidlar kan nyttast til oppattgrøfting. � Ta initiativ overfor andre nordhordlandskommunar med tanke på eit sams initiativ for å

nytta regionale og statlege midlar til oppattgrøfting. Ansvar: Faglaga, Forsøksringen Hordaland og Lindås kommune Finansiering: Kommune, regionale miljømidlar/SMIL og stat.

4. Forsøksringen Strategi: Ha ei god og brei lokal rettleiingsteneste. Sikra at det finst lokal kompetanse til å ta over viktige oppgåver lokalt landbrukskontor ikkje har lengre har kapasitet til. Tiltak: Oppretthalda kommunalt tilskott til Forsøksringen Hordaland. Ansvar: Lindås kommune Finansiering: Lindås kommune

25

5. Biobrensel Strategi: Fremja lokal energiproduksjon Auka verdiskapinga i skogbruket Sikra eit opnare landskap Tiltak: Arbeida vidare med lokalt biobrenselprosjekt Ansvar: Nordhordland Skogeigarlag Finansiering: Nordhordland Skogeigarlag

6. Kommunale vegar Strategi: Oppskriving av akseltrykk og vogntoglengde på dei kommunale vegar som kan tola det. Tiltak: Fjerna flaskehalsar i det kommunale vegnettet. Ansvar: Kommunen Finansiering: Lindås kommune og statlege midlar.

Attåtnæring Av grunnar som er nemnt framføre vert tiltak for å stimulera til attåtnæring prioritert etter tiltak for tradisjonelt landbruk. Kommunen må likevel møta tiltak om attåtnæring med positiv haldning og hjelp der det trengs. Grøn omsorg står i særstilling som attåtnæring. Grøn omsorg byggjer på tradisjonelt landbruk. I tillegg vil kontakt med dyr og natur ha positiv verknad på mange av dei som treng ekstra omsorg.

Liste over andre tiltak som er nemnde, men ikkje prioriterte i landbruksplanen.

26

� Maskinsamarbeid

� Samarbeid landbruk – reiseliv/tursime og andre med tanke på eit opnare landskap. T.d

vedhogst.

� Henta ut større verdi av utmarksressursane som t.d jakt og fiske. (guiding/overnatting)

� Freista leggja til rette for samlokalisering ved oppstart av pelsdyroppdrett i same bygd

� Inngjerding av store samanhengande beiteområde. Denne lista må delast mellom tradisjonell drift og attåtnæring. Det kan arbeidast med desse tiltaka når dei prioriterte er ferdige, eller det er ledig tid. Andre interesserte kan også gripa tak i ideane. 4.5 Strategi for skogbruket

Offentleg forvaltning, skogeigarar og skogsentreprenørar skal:

• Arbeida for å tilretteleggja for auka avverking. • Arbeida for å sikra tilfredsstillande forynging og stell av ungskogen. • Arbeida for at det biologiske mangfaldet og miljøverdiane vert tekne omsyn til ved alle

skogbrukstiltak. • Arbeida for større lokal verdiskaping. • Arbeida for at lokalt bioenergiprosjekt vert vellukka. 4.6 Konkrete mål for skogbruket Lindås har i dag skogressursar nok til å kunna hogga 20 000 m3 årleg, og tilgang på eit driftsapparat med kapasitet til å gjera jobben. 70% må hoggast i naturskog av furu og bjørk, og vi har i dag ikkje høve til å få omsett heile dette kvantumet. Det er difor eit mål at vi rundt år 2015 har eit stabilt kvantum i overkant av 20 000 m3, med tyngda av kvantumet innan kulturskog av gran.

27

Maskinene tek over meir og meir av arbeidet i skogen

For å nå dette målet er det fleire moment som spelar inn: • sikker og stabil avsetnad og gode prisar på vyrke • skogsvegbygging • offentlege støtteordningar 1) Sikker og stabil avsetnad og gode prisar på vyrke er dei viktigaste faktorane for å nå målet om auka verdiskaping og sysselsetjing i skogbruket. Samstundes er det desse faktorane ein lokalt har minst herredøme for å påverka. Kommunen vil arbeida for å legga tilhøva til rette for sikker avsetnad av alle skogprodukt, til ein høgast mogeleg pris. Sikraste måten å oppnå dette på, er sterke regionale og sentrale kjøparar og levedyktige lokale kjøparar innanfor nisjer i marknaden. Det er naudsynt å ha eit offentleg vegnett som stettar krav til rasjonell og rimeleg transport og legg til rette for leveringsstader for utskiping av tømmer. 2) Skogsvegbygging er grunnlaget for så godt som all skogsdrift i kommunen. Lindås har eit tett offentleg vegnett, slik at trongen for dei lange og store skogsvegane ikkje er til stades, som i andre delar av fylket. Korte skogsbilvegar på nokre hundre meter og traktorvegar frå eit par hundre meter til ein kilometer vil vera det vanlege i Lindås. Som det går fram i tabell 4 er det trong for om lag 55 km tilkomstvegar for å få eit tenleg skogsvegnett i kommunen. Målet er at det vert bygd om lag 2,5 km årleg. 3) Offentlege støtteordningar. Kommunen vil oppretthalda dei støtteordningar den har i dag innanfor skogkultur, andre tiltak har ikkje kommunen gjeve støtte til. Når det gjeld skogsvegar , vert desse nytta av langt fleire enn skogbrukarane. Det hadde difor vore naturleg at kommunen hadde gjeve eit tilskot på 10 – 20% av vegkostnaden. Offentlege støtteordningar skal

28

prioriterast til tiltak innanfor dei områda som i oversiktsplanen er vist som ”Viktige område for skogbruk”. I område registrert som ”Annan skog”, vil det i utgangspunktet ikkje verta løyvd tilskot til skogbrukstiltak. Forynging av hogstflatene For å sikra og auka skogproduksjonen i framtida, ser kommunen skogkulturarbeid som ei høgt prioritert oppgåve. Målet er å sikra ei tilfredsstillande forynging på alt areal som vert avverka, ved at marka si produksjonsevne vert utnytta optimalt med tanke på skogproduksjon, med rett treslag på rett veksestad. Like eins at produktiv mark som høver til produksjon av skog vert skogreist. Foryngingsmetode vil variera etter treslag og bonitet. Stell av ungskog I dei første åra etter at forynging er etablert, må det utførast vegetasjonskontroll for å hindra at dei treslag som ein ønskjer på veksestaden ikkje vert hemma eller utkonkurrerte. Like eins må ein inn med avstandsregulering på mange av dei areala som har hatt naturleg forynging for å få tilfredsstillande kvalitet på skogen. Kommunen må ha som mål at det årleg vert utført stell av ungskogen på 600-800 dekar. Denne innsatsen må skje ved eigar sitt eige arbeid eller ved dei kommunale skogsarbeidarane. Grøfting Det vert i dag ikkje gjeve tilskot til grøfting av myr for skogproduksjon. Det er trong for grøfterensk av eldre tiltak. Lokal foredling Kommunen vil arbeida for at ein større del av virke frå skogen vert foredla lokalt ved: • at ein større del av tømmerkvantumet vert skore ved lokale sagbruk. • at mindreverdig virke (slip) kan nyttast lokalt, f.eks som bioenergi. • at omsetning av ved vert vidareutvikla gjennom høgare foredlingsgrader, som pellets.

Med areal og tømmerkai på Eidsnes, har skogeigarlaget grunnlag for å ta hand om mengdene

med tømmer som vil koma om ikkje alt for lenge.

5. STRATEGI FOR LØYVING AV TILSKOTTSMIDLAR.

• Tilskott til spesielle tilskott i jordbruket, SMIL • Tilskott til nærings- og miljøtiltak i skogbruket, NMSK

29

5.1 Overordna planar og mål for kulturlandskapet

• Satsing på miljø og kulturlandskap i Hordaland. Notat frå Fylkesmannen, landbruksavdelinga med liste over statlege og fylkeskommunale dokument.

• Forskrift om tilskott til spesielle miljøtiltak i jordbruket.

• Forskrift om tilskott til skogbruksplanlegging med miljøregistreringer.

• Forskrift om tilskott til nærings- og miljøtiltak i skogbruket.

• Langsiktige retningsliner for 1995-2007 for Lindås kommune.

Landbruket sitt kulturlandskap er landskapet med bygningar og anlegg slik det er påverka av landbruksdrift. Lyngheiane er ein viktig del av kulturlandskapet i ytste delen av kommunen. Arealet er grunnlag for landbruksproduksjonen. I tillegg er eit vakkert og velstelt kulturlandskap viktig for trivselen i ei bygd. Det er også viktig ressurs i samband med bygdeturisme.

Landbruksdrift er den beste - truleg den einaste realistiske - måten å ta vare på kulturlandskapet. Med færre husdyr og redusert drift gror landskapet til med kratt og småskog. Mykje av arealet har grodd til - og attgroinga er aukande. Det er ei stor utfordring å halda eit ope landbruksareal.

Areal som ikkje er i bruk gror til.

Frå statleg hald vert det lagt stor vekt på forvaltning og skjøtsel av kulturlandskap og kulturhistoriske verdiar. Arbeidet med kulturlandskap skal ha fokus på attgroing og skal i større grad sjåast i samanheng med arbeid med næringsutvikling og Landbruk Plus.

I landbruksavdelinga sitt notat er attgroing vurdert som hovudutfordringa. Viktigaste satsingsområdet vert difor tiltak for eit opnare landskap. Dette må skje i samarbeid mellom jord

30

og skog. Vidare kjem spesielt verdfulle kulturlandskap og biologisk mangfald. I Hordaland er det lyngheiområda, hagemarkstypar og stølslandskap som er det spesielle. Det må også vera rom for restaurering av kulturminne og for turstiar.

Frå først i 90-åra har det vore ytt tilskot til spesielle tiltak i landbruket sitt kulturlandskap. Dette gjeld tiltak som er meir enn dei årlege rutinane. Ordninga er bygt ut etter kvart. Den første tida var det flest søknader om restaurering av kulturminne. Det var gardflorar, torvhus, naust, driftsbygningar, kvernhus og liknande. Frå slutten av 90-åra vart det opna for tilskot til rydding av gamal kulturmark. No er det denne ordninga som dominerer. Kvart år har det vore nokre søknader om rydding av turstiar.

Frå og med 2004 har kommunane fått ansvar for løyving av midlar til enkelttiltak innanfor føremålet med ordningane. For 2004 fekk Lindås kr. 667.000 til tiltak i jordbruket, og kr 400.000 til tiltak i skogbruket. Denne fordelinga mellom kommunane er gjort ut frå tidlegare løyvingar til prosjekt i kvar kommune. For 2005 og seinare skal tildelingane skje etter strategiar og planar som kommunane legg opp til. Utarbeiding av retningsliner skal skje i dialog med fylkesmannen og dei lokale næringsorganisasjonane i landbruket.

Føremålet med ordninga er å fremja natur- og kulturminneverdiane i jordbruket sitt kulturlandskap og å redusera ureininga frå jordbruket, ut over det som kan forventast med vanleg jordbruksdrift. Med dette er meint stell av landskapet, tilrettelegging for turgåing, opprustning av gamle bygningar og andre kulturminne. Det kan normalt løyvast tilskot med opp til 70 % av godkjent kostnadsoverslag. For tiltak som gjeld biologisk mangfald kan ein gå opp til 100 %. Det kan og løyvast tilskot med opp til 100 % av godkjent kostnadsoverslag til prosjekt som fører fram til konkrete tiltak. Vanlegvis har det vorte gitt 50 % i tilskot. Bygningar gjerne 35 %, stiar opptil 70 %. For å kunna få tilskot må ein normalt vera eigar og/eller brukar av ein landbrukseigedom.

5.2 RETNINGSLINER FOR BRUK AV MIDLANE I LINDÅS 2005-08.

Bakgrunn Tradisjonelt har det vore ein tilskottspott for jord og ein for skog. Sjølv om namnet på dei ulike tilskotta har endra seg har det heile tida vore to separate pottar. Etter 1. januar 2004 er løyvinga av midlane til den einskilde søkjar delegert frå fylkesmannen til kommunane. Midlane som vert tildelt Lindås kommune vil koma som ein samla sum og ikkje vera fordelt mellom jord og skog. I den fylgjande strategien for tildelinga av midlar vil det såleis først verta vedteken ein %-vis fordeling mellom SMIL- og NMSK-midlar, deretter ein %-vis fordeling og prioritering mellom dei ulik typar tiltak i kvar kategori. Fordeling mellom midlar til høvesvis SMIL og NMSK: 65 % av den totale løyvinga skal gå til tiltak under SMIL-ordninga.

35 % av det totale løyvinga skal gå til tiltak under NMSK-ordninga.

Mål for kulturlandskapet: Skapa eit opnare landskap som grunnlag for landbruk, reiseliv og trivsel i bygda. Ta vare på verdfulle bygningar og anlegg.

31

Eit opnare landskap vert viktigaste satsingsområdet. Ein tenkjer her særleg på vedlikehald og restaurering av gamal kulturmark. Ved konkurranse bør ca. 70 % av midlane (SMIL) gå til dette føremålet. Fellesprosjekt over større område skal prioriterast og vidare viktige kulturlandskapsområde (sjå arealdelen). Lyngheiane er viktige. Det er ein føresetnad for tilskot at området vert tilfredsstillande beita etter rydding.

Inntil 30 % av midlane til ”eit opnare landskap” kan gå til oppattgrøfting av dyrka jord. Tilskot vert gjeve ut frå 50 % av kostnadsoverslag. Tilskotsgrunnlaget vert avgrensa oppover til 30 000 kroner.

Kulturminne. Det er viktig å ta vare på verdfulle kulturminne. Lindås har ein tradisjon med muring med gråstein. Det er husmurar, steingjerde, bakkemurar, murde kanalar m.m. Det er viktig å ta vare på steinkulturen i kommunen vår. Gjerde, bakkemurar og kanalar er mest forsømt. Anslag 20 % av midlane til kulturminne.

Stein som byggemateriale har lange tradisjonar i Lindås.

(Bilde av vellukka restaurering på Mundal)

Turvegar, biologisk mangfald m.m. Det må også vera rom for tilskot til nokre stiar. Desse tiltaka bør gjennomførast i samarbeid med bygdelag, idrettslag og liknande. Det må også opnast for mogelege søknader som gjeld biologisk mangfald. Anslag 10 % av midlane.

Prioritering av type bruk. Heiltidsbruk bør prioriterast, særleg når det gjeld vedlikehald av kulturmark. I tillegg bør dei kvalitativt gode søknadene prioriterast.

Storleiken av tilskotet. Dersom det er fleire kvalifiserte søknader enn det er midlar, må tilskotsprosenten reduserast, men ikkje meir enn at det er interessant å gjennomføra tiltaket. Tidlegare tilskot er ei rettesnor (sjå over).

32

Informasjon: Problemet til no har vore å laga planar og å skaffa midlar til alle interesserte. Ordninga må sjølvsagt kunngjerast. Ressursane må likevel prioriterast til utarbeiding av planar meir enn til tiltak for å få fleire interessentar. Planar for fellesområde er viktig. Det er viktig at søkjarane vert gjort kjent med dei prioriteringar som ligg i dei kommunale strategiane for tildeling av tilskotsmidlane.

MNSK: Bruk og vilkår for bruk av midlane til skogbruksføremål, har heimel i forskrift av 02. februar

2004 frå landbruksdepartementet. Vedtak om tildeling av tilskot vert gjort av kommunen.

Kommunen fastset dei overordna retningslinjer og dei skal utarbeidast i dialog med

næringsorganisasjonane og fylkesmannen. Fylkesmannen er klageinstans.

Bygging av skogsvegar: Vegar som etter landbruksplanen vert vurdert som viktige, vil ha første prioritet ved tildeling av midlar. Viktige skogsbilvegar med inntil 60 % av kostnaden. Heilårs traktorvegar som vert definert som særs viktige kan få inntil 50 %. Skogkultur: Normalt tek det frå 60 – 100 år frå etablering til hausting av skog. Dette lange perspektivet er hovudårsaka til at det offentlege har vore med og teke store delar av investeringane til skogkultur då oppbygging av skogressursar er rekna som viktige for landet. Tildeling av midlar til skogsvegar knytt til bruk av skogkulturmidlar. Tilskotsprosenten til skogkultur kan koma til å variera ut frå prioriteringar, men for langsiktige tiltak vil den vera på minst 60% av kostnaden. Miljøtiltak i skogen: Desse midlane er stor sett knytt til miljøregistreringar i skog (MIS) og går inn i dei kommunane som no får utarbeida nye skogbruksplanar eller revisjon av desse. Frå 2004 kan desse midlane også nyttast til : 1. Skjødselstiltak som tek vare på miljøverdiar. 2. Økonomiske tap knytt til langsiktig ivaretaking av spesielle miljøverdiar. 3. Meirkostnad ved skogsdrift for å unngå vegbygging som vil redusera ”villmarksprega

område”. Skogsdrift med taubane og hest: Det kan gjevast tilskot til drift av skog med taubane og hest. Det vert ikkje gjeve tilskot til drifter som seinare vil redusera det økonomiske grunnlaget for andre driftstekniske løysingar som t.d. veg. Alle drifter skal godkjennast av kommunen før dei vert sette i gang. Tilskotet vert gjeve ut frå framdrive kvantum for sal, etter følgjande satsar: � Gran 45 kr/m3 � Furu og lauv 90 kr/m3

33

6. MILJØOMSYN VED GJENNOMFØRING AV TILTAK I SKOGBRUKET 6.1 SKOG OG KLIMA Skogsektoren kan både direkte og indirekte bidra med positive effekter i klimagassrekneskapet. Skog i vekst bind CO2 og lagrar carbonet i treverket til det rotnar eller blir brent og vil då gå inn att i det naturlege kretsløpet. Aukande volum i skogen eller aukande mengd treprodukt bidreg til å binda CO2 og vil med det redusera tilførselen av CO2 til atmosfæren. I tillegg til bindinga i treverket, har forsking synt at skogsjord bind meir karbon per arealeining enn eit tilsvarande areal utan skog.

Indirekte kan skogsektoren bidra til lågare CO2 -konsentrasjon i atmosfæren når produkt av tre erstattar andre meir klimabelastande produkt. Bioenergi som erstattar olje gjev for eksempel ein direkte reduksjon i CO2 utslepp tilsvarande 0,32 kg/kWh. Med å nytta meir produkt av tre i staden for andre byggematerialar, får ein til dels store reduksjonar, då produksjonen jamt over er mindre CO2-intensiv. 6.2 OFFENTLEGE KONTROLLRUTINAR VED PLANTING OG AVSLUTTA

TILTAK Følgjande tiltak vert kontrollert: *Hogst Stikkprøver etter innbetalt skogavgift.

Landskapsmessig tilpassing, omsyn til kantsoner og andre omsynsområde, omfang av attstilt vegetasjon på feltet. Stiar og permanente løyper, omsyn til kulturminne, terrengskader og omsyn til miljøstatus.

* Skogkultur Stikkprøver etter aktivitet i SKAS og synfaringar.

Bonitet, markslag før hogst, vegetasjonstype, miljøstatus, hogstform, foryngingsmetode, planta treslag. Vurdering av treslag, hovudårsak til evt. skade og avgang, trong for flaterydding, trong for supplering.

*Vegbygging Etter forskrift frå Landbruksdepartementet av 7. juli 1997 er det innført krav

om planlegging og godkjenning av vegar for landbruksformål. Forskrifta omhandlar vegar der jord- og skogbruksverksemd er hovudføremålet. Er anna verksemd ein vesentleg del av føremålet, skal tiltaket meldast etter plan- og bygningslova. Føremålet med at meldeplikt vart innført er at det vert vist omsyn til andre interesser som vert rørt ved framføring av vegen.

På vegar som vert bygd med tilskot vert det utført resultat- og miljøkontroll, der

det i tillegg til tekniske krav vert føreteke ein kontroll om korvidt det er teke omsyn til merknader som er kome inn under høyringa.

34

* Drift i vanskeleg terreng. Det vert gjeve tilskot til drift i vanskeleg terreng, men ein føresetnad for å få utbetalt tilskot er at drifta er godkjent av kommunen før ho vert starta opp. Når drifta er ferdig og det vert søkt om tilskot, vert det også her utført ein resultatkontroll, der ein i tillegg til opplysningar om storleik på flata og

kubikkmasse vurderer omsyn til: Flatekantar og feltavgrensing, terrengskadar, kantsoner og restvegetasjon, innsyn og silhuettverknad, kulturminne, stiar og løyper og andre miljøtilhøve.

7. KARTDEL – PRINSIPP FOR INNDELING I A- OG B-OMRÅDE PRINSIPP FOR INNDELING AV A OG B OMRÅDE. Eit viktig føremål med landbruksplanen er å synleggjera kvar i kommunen ein har dei viktigaste landbruksområda (A-områda). På same viset kan det verta nyttig å syna kvar landbruksinteressene ikkje er så store (B-områda) og såleis potensialet for konflikt mot evt. annan arealbruk mindre. Gjennom arbeidet med landbruksplanen vil ein enda opp med eit digitalt kart som på ein oversiktleg måte skil mellom A og B område. Arbeidet er utført i samarbeid med næringa og det har vore 4 møte kring i kommunen der ein har diskutert overordna og konkrete prinsipp for inndelinga mellom A og B områda. Inndelinga på kartet er gjort på bakgrunn av god kjennskap til både jord- og skogareala i heile kommunen. Denne oppdaterte lokalkunnskapen har vore overstyrande dei fastsette kriteria, der ein har vore i tvil om klassifisering ut frå kartdata/informasjon og tidlegare skriftlege skildringar. På kartet er det ikkje skilt mellom jord og skog. Eit A- eller B- område kan såleis innehalda både dyrka jord, dyrkingsjord og skogareal. Eit slikt prinsipp er med på å understreka at for ein rasjonelt driven landbrukseigedom, i samsvar med dagens landbrukspolitikk, er det viktig med tilgjenge på både innmark, innmarksbeite, skogressursar og utmark.

Kriteria for A-områda: - Jordbruk � Større samanhengande område � Arrondering � Driftstilhøve (tilkomst, anna trafikk, anna busetnad m.,m) � Bonitet � Kulturlandskap

35

Kriteria for A-område: - Skogbruk Område med god bonitet

Økonomisk drivverdige skogsområde, der det kan drivast eit rasjonelt og lønsamt skogbruk. Område der det eksisterer eit skogsvegnett, eller ein vurderer det som lønsamt å driva skogbruk evt. ved å investera i skogsvegnett.

Kriteria for B – områda: - jordbruk � Mindre areal � Dårleg arronderte � Dårlege driftstilhøve, infiltrert av ikkje landbruksrelatert busetnad � Dårleg bonitet

Kriterie for B – områda: - skogbruk Dårleg bonitet

Områd der det pga vanskelege terrengtilhøve eller miljømessige tilhøve ikkje er grunnlag for å driva eit økonomisk og berekraftig skogbruk.

Prinsipp for framheving av høvesvis A- og B- område. Lindås kommune er stor i utstrekning og har såleis geografiske skilnader i dominerande topografi og bonitet. Det går eit klart skilje ved Stall – Bjørsvik. Det meste av landbruksarealet og busetnaden er vest for denne linja. Det er ingen fjelltopper over 500 m og dei fleste fjell/åsryggar er dekka av skog. Aust for linja mellom Stall – Bjørsvik er landskapet heilt ulikt. Her er det dei store samanhengande fjellpartia som dominerer, men med gode jord- og skogsbygder i dalane. Denne skilnaden gjenspeglar seg i måten A- og B- områda er synte på kartet:

� Vest for Stall – Bjørsvik utgjer A-områda prosentvis det største arealet. Av denne grunn er det B områda som er framheva med skravering.

� Aust for Stall – Bjørsvik er det like stor prosentvis overvekt av B- område. Fylgjande er det A- områda som er framheva.

Det er her viktig å understreka at dette utgjer ein skilnad berre i måten framstilla kartet på, kriteria for inndeling i A og B område er dei same i heile kommunen. Presisering i høve fjellområda som B- område. Viktige beite for sau. Storparten av høgfjellsområda er klassifisert som B-område. Dette ut frå m.a bonitet og tilgjenge m.m. Det er likevel viktig å peika på at fjellområda aust for Stall-Bjørsvik utgjer ein viktig ressurs i høve beite. Storparten av bruka i Lindås ligg slik til at dei ikkje har eigne fjellbeite og er såleis avhengig av å leiga fjellbeite om sommaren. Fjella aust i Lindås utgjer difor ein viktig ressurs som kan verta sterkt forringa sjølv med mindre tekniske inngrep.

36

Sau på fjellbeite

Viktige kulturlandskapsinteresser som sjølvstendig A-kriterium. Dei siste åra er ein vorte jamt meir medviten dei kvalitetane som ligg i landbruket sitt kulturlandskap. Vern, forvaltning og skjøtsel av viktige kulturlandskap er i dag ein sentral del av landbrukspolitikken. Dette gjeld i høve til både arealforvalting og tilskottsforvaltning. Innanfor tradisjonelt reiseliv og natur- og miljøbasert reiseliv er eit levande kulturlandskap framført som eit stadig viktigare rammevilkår. I lokal samanheng er heilskaplege kulturlandskap, bygningsmiljø og einskildobjekt viktige. Dette gjeld m.a i høve til formidling av lokalhistorie til barnehagar, skular o.l. Dei er også mange stader viktige nærrekreasjonsområde av ekstra høg verdi for mange ibuarar. Ein del av desse kulturlandskapsområda er vurdert til å vera av ein slik karakter at dei av denne grunn vert klassifisert som A- område sjølv om den generelle/tradisjonelle landbruksverdien for rasjonell landbruksdrift er relativt låg. Område som i planen er klassifisert som A- område på grunn av sterke kulturlandskapsverdier er:

� Gjervik - Nepstad � Litleskare � Mundal - Hopsdal � Øvre Veland � Seim (Håkonshaugen – kyrkja) � Knarvik Nord � Stall Lygra og Isdal er viktige kulturlanskapsområde, men vert klassifisert i A også sett i høve til dei generelle landbruksinteressene.

37

Sætrar og stølsmiljø som vert klassifisert som A- område grunna kulturlandskapsinteressene: � Eiterdalen � Svartholet � Laksebotn � Vetle-Urdalsætra � Vikasætra � Stor-Urdalsætra � Padøysætra � Stussdalsætra � Steinsidalen � Kalvedalen � Nordalen � Fjellegarden � Sætre � Eikefetsætra � Molviksætra

38

Vedlegg:

1. AREALKATEGORIAR På plankartet er skogen og skogsmarka delt inn i følgjande kategoriar: Viktige område for skogbruk (lysegrøn farge) Totalareal 124 000 dekar. Økonomisk drivverdige skogområde, der det kan drivast eit rasjonelt og lønsamt skogbruk. Dette er område der det eksisterar eit skogsvegnett, eller ein vurderar det som lønsamt å driva skogbruk evt. ved å investere i skogsvegnett. Annan skog og skogsmark (mørkegrøn farge) Totalareal 95 000 dekar. Område der det p.g.a. vanskelege terrengtilhøve eller miljømessige tilhøve ikkje er grunnlag for å driva eit økonomisk og berekraftig skogbruk. I desse områda vil det i utgangspunktet ikkje bli gjeve offentleg stønad til skogbrukstiltak. Vernskoggrense. (Blå strippla farge). Viser kor vernskogen byrjar. Dette er skog der le- og vernfunksjonen er den viktigaste og eventuell hogst er underlagt strengare føresegner enn elles.

Skogsbilveg (Svart farge) Heilårs traktorveg (Svart farge) Framtidige tilkomstvegar (Raud strippla farge) Sjå tab. 7 med kostnadsoverslag. Dette er skogsbil- og traktorvegar som må byggjast for å kunna driva skogbruk i drivverdige område som er veglause eller som har så dårlege vegar at dei på ingen måte stettar krava til skogsveg. Før vegane kan byggast må dei meldast og handsamast etter skog- og miljøfaglege vurderingar.