www.medsos.gr

LAYMAN’s reportπρογράμμά

ΥΔάΤΙΝΕΣ γΕΦΥρΕΣΕΝώΝοΥμΕ Τη ΦώΝη μάΣ γΙά Το ΝΕρο!οκΤώβρΙοΣ 2014ΙάΝοΥάρΙοΣ 2016

Χτίζουμε γέφυρες επικοινωνίας ανάμεσα σε πόλεις, φορείς και πολίτες για τη βιώσιμη διαχείριση του αναντικατάστατου φυσικού πόρου.

Υλοποίηση: Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOSΈνωση Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης και άποχέτευσης (ΕΔΕΥΑ)

Σε συνεργασία με τις ΔΕΥΑ: ΑΓρΙνΙΟΥ, ΑλΕξΑνΔρΟΥπΟληΣ, ΙωΑννΙνων, ΚΑλΑΜΑτΑΣ, ΚΟζΑνηΣ, λΑΜΙΑΣ, λΑρΙΣΑΣ, ρΕθΥΜνΟΥ, ΣΕρρων, ΣΥρΟΥ

«Υδάτινες Γέφυρες: Ενώνουμε τη φωνή μας για το νερό!» ήταν ο τίτλος του έργου που υλοποίησε από τα τέλη του 2014 και μέχρι τις αρχές του 2016 το Δίκτυο μεσόγειος SoS σε συνεργασία με την Ένωση Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης-άποχέτευσης (Ε.Δ.Ε.Υ.ά.). Το έργο χρηματοδοτήθηκε από την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και τη Νορβηγία στο πλαίσιο του προγράμματος Επιχορήγησης μκο «Είμαστε όλοι πολίτες», το οποίο είναι μέρος του συνολικού Χρηματοδοτικού μηχανισμού του ΕοΧ για την Ελλάδα, γνωστού ως eeA Grants.

Ένα πολυσύνθετο έργο που κατάφερε, μέσα στο μικρό διάστημα που υλοποιήθηκε, να καταφέ-ρει πολλά! περισσότεροι από 10.000 μαθητές παρακολούθησαν το εκπαιδευτικό πρόγραμμα για το νερό και περισσότεροι από 1.000 μειωτήρες νερού εγκαταστάθηκαν στις βρύσες των σχολείων με στόχο να συμβάλουν στη μείωση της κατανάλωσης. παράλληλα, περισσότεροι από 1.000 πολίτες συμ-μετείχαν στις δράσεις διαβούλευσης και στις ενημερωτικές συναντήσεις που πραγματοποιήθηκαν στις 10 πόλεις, στις οποίες υλοποιήθηκε το έργο.

Αγρίνιο, Αλεξανδρούπολη, Ιωάννινα, Καλαμάτα, Κοζάνη, λαμία, λάρισα, ρέθυμνο, Σέρρες, Σύρος, ο κοινωνικός αντίκτυπος στις τοπικές κοινότητες ήταν μεγάλος! άυτός ήταν εξάλλου κι ο βασικός λόγος που επιλέχθηκε για επιχορήγηση το συγκεκριμένο έργο. παράλληλα με την ευαισθητοποίηση και εκπαίδευση μαθητών σε θέματα διαχείρισης νερού, κατάφερε να φέρει τους πολίτες κοντά στις δημόσιες αρχές ύδρευσης κι αποχέτευσης (Δ.Ε.Υ.ά.) με σκοπό να επικοινωνήσουν και να συνεργαστούν για την καλύτερη διαχείριση των υδάτινων πόρων.

το έργο κατάφερε να κάνει αυτό ακριβώς που υποσχέθηκε: να δημιουργήσει γέφυρες συνερ-γασίας για το πλέον πολύτιμο δημόσιο αγαθό, το νερό! η ενεργοποίηση της κοινωνίας των πολιτών ήταν εξάλλου στις βασικές επιδιώξεις του έργου. μόνο με την ενεργό συμμετοχή των πολιτών στα κοινά μπορεί να επιτευχθεί ο στόχος της βιώσιμης ανάπτυξης σε τοπικό επίπεδο.

άπό τη μεριά μας, ως διαχειριστές του προγράμματος, επιθυμούμε να τονίσουμε την άριστη συνεργασία που είχαμε με τους ανθρώπους της οργάνωσης Δίκτυο μεσόγειος SoS και να τους συγχαρούμε για τον επαγγελματισμό τους, αλλά και για το όραμά τους για ένα καλύτερο και πιο βιώσιμο περιβάλλον, με την ενεργό συμμετοχή των πολιτών στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων που τους αφορούν. Ευχόμαστε το δίκτυο που έχει δημιουργηθεί στις 10 αυτές πόλεις να συνεχίσει να λειτουργεί και να επεκταθεί πανελλα-δικά, με την συμμετοχή περισσότερων θεσμικών φορέων, σχολείων, πανεπιστημίων, μη-κερδοσκοπικών οργανισμών και, φυσικά, πολιτών.

Το έργο χρηματοδοτείται από την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και τη Νορβηγία στο πλαίσιο του Προγράμμα-τος «Είμαστε όλοι Πολίτες», το οποίο είναι μέρος του συνολικού Χρηματοδοτικού Μηχανισμού του ΕΟΧ για την Ελλάδα, γνωστού ως EEA Grants. Διαχειριστής Επιχορήγησης του Προγράμματος είναι το Ίδρυμα Μποδοσάκη. Στόχος του Προγράμματος είναι η ενδυνάμωση της κοινωνίας των πολιτών στη χώρα μας και η ενίσχυση της κοινωνικής δικαιοσύνης, της δημοκρατίας και της βιώσιμης ανάπτυξης.

Φαίη Κουτζούκου, άναπληρώτρια Διευθύντρια προγράμματος «Είμαστε όλοι πολίτες», Ίδρυμα μποδοσάκη

γΙάΤΙ ΕΝά Εργο ΣάΝ Το ΥΔάΤΙΝΕΣ γΕΦΥρΕΣ

γΙάΤΙ ΕΝά Εργο ΣάΝ Το ΥΔάΤΙΝΕΣ γΕΦΥρΕΣ | 3

οΙ ΦορΕΙΣ πΙΣώ άπο Το Εργο | 4-5

άγρΙΝΙο | 6άΛΕξάΝΔροΥποΛη | 7ΙώάΝΝΙΝά | 8κάΛάμάΤά | 9κοζάΝη | 10

ΛάμΙά | 11

ΛάρΙΣά | 12

ρΕθΥμΝο | 13

ΣΕρρΕΣ | 14

ΣΥροΣ | 15

η ΕπομΕΝη μΕρά: ΔΥΝάΤοΤηΤΕΣ άξΙοποΙηΣηΣ ΤοΥ ΕργοΥ ΣΤο μΕΛΛοΝ | 16-17

Το προγράμμά ΥΔάΤΙΝΕΣ γΕΦΥρΕΣ ΣΕ άρΙθμοΥΣ | 18

2 | 3

πΕρΙΕΧομΕΝά

Η παρούσα έκδοση αποτελεί μέρος του έργου «ΥΔΑΤΙΝΕΣ ΓΕΦΥΡΕΣ- Ενώνουμε τη φωνή μας για το νερό!» , το οποίο υλο-ποιεί η ΜΚΟ Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS σε συνεργασία με την Ε.Δ.Ε.Υ.Α. με επιχορήγηση από το Πρόγραμμα Επιχορήγησης ΜΚΟ στην Ελλάδα «Είμαστε όλοι Πολίτες», που εντάσσεται στον Χρηματοδοτικό Μηχανισμό του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου Περιόδου 2009 – 2014 και χρηματοδοτείται από την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και τη Νορβηγία. Διαχειριστής Επιχο-ρήγησης του Προγράμματος είναι το Ίδρυμα Μποδοσάκη.Οι απόψεις που εκφράζονται στην παρούσα έκδοση είναι των συγγραφέων και δεν απηχούν απαραίτητα τις απόψεις του Χρη-ματοδοτικού Μηχανισμού του ΕΟΧ ή του Ιδρύματος Μποδοσάκη.

οΙ ΦορΕΙΣ πΙΣώ άπο Το Εργο

Δίκτυο μΕΣογΕΙοΣ SoSΤο Δίκτυο μΕΣογΕΙοΣ SoS ξεκίνησε το 1990 ως μια περιβαλλοντική οργάνωση μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, από μία ομάδα ανθρώπων αποφασισμένων να παρέμβουν στα περιβαλλοντικά προβλήματα της χώρας μας, της μεσογείου και της Ευρώπης γενικότερα.

Σήμερα, αποτελεί μια οργάνωση με χιλιάδες υποστηρικτές σε όλη την Ελλάδα, με παρεμβάσεις και συνεργασίες σε τοπικό, εθνικό και Ευρω-μεσογειακό επίπεδο. άσκεί τεκμηριωμένη κριτική στις μη βιώ-σιμες πρακτικές και πολιτικές. πιέζει για λύσεις σε συνεργασία με τους πολίτες. Επεξεργάζεται προτάσεις για βιωσιμότητα, αξιοποιώντας την εμπειρία και τις καλές πρακτικές σε ευρωπαϊκό επίπεδο. προωθεί το διάλογο και τη συνεργασία που βασίζεται σε κοινούς στόχους με όλους τους κοινωνικούς εταίρους. Επιδιώκει τη συμμετοχή των πολιτών στη διαμόρφωση των αποφάσεων που τους αφορούν, μέσα από καινοτόμες και αποτελεσματικές διαδικασίες.

Το Δίκτυο μΕΣογΕΙοΣ SoS θέτει ως προτεραιότητα το ζήτημα βιώσιμης διαχείρισης των υδατικών πόρων και παρεμβαίνει σε θέματα ελληνικής και διεθνούς πολιτικής επικαιρότητας, συνεργάζεται με δημόσιους φορείς, την αυτοδιοίκηση, με ερευνητικά και επιστημονικά κέντρα, με κοινωνικούς εταίρους, ενώ είναι ενεργό μέλος πολλών διεθνών δικτύων μκο. ο στόχος των δράσεών του είναι διττός: η ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και εμπλοκή των κοινωνικών φορέων και της κοινωνίας των πολιτών, καθώς και η παράλληλη διαμόρφωση πολιτικών για την ολοκληρωμένη, ορθολογική και δημόσια διαχείριση του πολυτιμότερου φυσικού πόρου με στόχο τη διασφάλιση των αναγκών των σύγχρονων κοινωνιών αλλά και των οικοσυστημάτων.

ΕΔΕΥάη Ένωση Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης - άποχέτευσης αποτελεί το όργανο της κοινής εκπροσώπη-σης των ΔΕΥά και έχει γενικό σκοπό την ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ των ΔΕΥά και το συντονισμό των ενεργειών τους, με κύριο στόχο την υποβοήθηση των ΔΕΥά σ’ όλες τις φάσεις του έργου τους, για την κατοχύρωση και την αναβάθμιση του ρόλου τους ως κοινωνικών φορέων. Ιδρύθηκε το 1989 και λειτουργεί από το 1990. Έχει έδρα της τη Λάρισα και διοικείται από 13 μελές Διοικητικό Συμβούλιο, που εκλέγεται κάθε τέσσερα χρόνια από τη γενική Συνέλευση των μελών της και απαρτίζεται από εκπρο-σώπους των ΔΕΥά, προέδρους ή μέλη των Διοικητικών τους Συμβουλίων.

www.medsos.gr

ΕΥρώπάϊκοΣ οΙκοΝομΙκοΣ ΧώροΣο Ευρωπαϊκός οικονομικός Χώρος (ΕοΧ) ενώνει τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τις τρεις χώρες της Ευρωπαϊκής ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών (ΕζΕΣ), Ισλανδία, Λιχτενστάιν και Νορβηγία στην Ενιαία άγορά. ο Ευρωπαϊκός Χρηματοδοτικός μηχανισμός του ΕοΧ ιδρύθηκε το 1994, με σκοπό τη μείωση των οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων στην Ευρώπη και την ενδυνάμωση των διμερών σχέσεων μεταξύ των κρατών δικαιούχων και των κρατών δωρητών. για την περίοδο 2009 – 2014, ο Χρηματοδοτικός μηχανισμός ΕοΧ διαθέτει κονδύλια συνολικού ύψους €1,79δις, με τη Νορβηγία να συνεισφέρει το 97% του συνολικού ποσού. οι δωρεές αφορούν μκο, ερευνητικά και ακαδημαϊκά ιδρύ-ματα, καθώς και το δημόσιο και ιδιωτικό τομέα στις 12 πιο πρόσφατες χώρες-μέλη της Ε.Ε., στην Ελλάδα, την πορτογαλία και την Ισπανία. η συνεργασία με τους φορείς των χωρών του ΕοΧ είναι ευρύτατη και οι συναφείς δραστηριότητες έχουν ορίζοντα υλοποίησης το 2016. βασικοί τομείς υποστήριξης είναι το περι-βάλλον και η κλιματική αλλαγή, η έρευνα και οι υποτροφίες, η κοινωνία των πολιτών, η υγεία, η ισότητα των φύλων, η δικαιοσύνη και η πολιτιστική κληρονομιά. Δείτε περισσότερα στο http://eeagrants.org/

ΙΔρΥμά μποΔοΣάκη Το Ίδρυμα μποδοσάκη είναι ένας από τους μεγαλύτερους ιδιωτικούς κοινωφελείς οργανισμούς στην Ελλάδα. Ιδρύθηκε το 1973 από τον πρόδρομο μποδοσάκη - άθανασιάδη, ο οποίος αποφάσισε να δια-θέσει την περιουσία του για την ενίσχυση και προώθηση της εκπαίδευσης, της υγείας και της προστασίας του περιβάλλοντος. Επιπλέον, το Ίδρυμα υποστηρίζει μκο που εργάζονται με κοινωνικά ευπαθείς ομά-δες. Το Ίδρυμα μποδοσάκη έχει βαθιά γνώση του κοινωφελούς μη κερδοσκοπικού τομέα στην Ελλάδα και από τη στιγμή της ίδρυσής του μέχρι σήμερα έχει διαχειριστεί περισσότερα από €400 εκατομμύρια, που έχουν δαπανηθεί δίνοντας έμφαση στη μείωση της ανισότητας των ευκαιριών, στην εκπαίδευση των νέων, στη βελτίωση ιατρικών και ερευνητικών υποδομών και στην προώθηση της προστασίας του περι-βάλλοντος. Δείτε περισσότερα στο www.bodossaki.gr

4 | 5

άΛΕξάΝΔροΥποΛη

η πόλη του άγρινίου, αλλά και ευρύτερα ο Νομός άιτωλοακαρ-νανίας, αποτελούν μια περιοχή πλούσια σε υδάτινα σώματα, όπως είναι οι ποταμοί άχελώος, Εύηνος και μόρνος, η λίμνη Τριχωνίδα, οι λιμνοθάλασσες του μεσολογγίου και του άιτωλικού κ.λ., γεγονός που συμβάλει στο να διαθέτει από τα μεγαλύτερα υδατικά αποθέματα της χώρας.

Φαίνεται, όμως, ότι η αφθονία μπορεί να αποτελέσει «παγίδα εφη-συχασμού», καθώς συγκεκριμένα δεδομένα καταδεικνύουν ότι το νερό δεν εκτιμάται όσο θα έπρεπε: οι διαρροές παντός είδους ( από απώλειες δικτύου, βλάβες, κλοπές κλπ) εκτιμούνται στο 35%, γίνεται εκτεταμένη χρήση του υψηλής ποιότητας νερού, το οποίο έχει υποστεί διύλιση και απολύμανση, σε άρδευση και πότισμα τόσο δημοτικών όσο και ιδιωτικών χώρων, ενώ ιδιαίτερα αμβλυμμένο είναι και το γενικότερο ενδιαφέρον των πολιτών για θέματα διαχείρισης υδατικών πόρων. με βάση τα παραπάνω δεδομένα, που επιβεβαιώθηκαν και μετά την πρώτη επίσκεψη του Δικτύου μΕΣογΕΙοΣ SoS στο άγρίνιο, η υδατική αφύπνιση των πολιτών και η μεταστροφή τους σε μια πιο υπεύθυνη στάση απέναντι στο νερό και τη διαχείρισή του ανα-δείχθηκε ως το μεγάλο «στοίχημα» των δράσεων του προγράμ-ματος ΥΔάΤΙΝΕΣ γΕΦΥρΕΣ. Εκτός, λοιπόν, από τη δράση δρόμου και την ενημέρωση των νεαρών πολιτών μέσα από τις επισκέψεις στα σχολεία, η ευαισθητοποίηση του ευρέος κοινού υπήρξε ο βασικός άξονας και των συναντήσεων διαβούλευσης. Στο τελευταίο συμμετοχικό εργαστήριο της πόλης του άγρινίου, που πραγματοποιήθηκε τον οκτώβριο του 2015, αναδείχθηκε η άρρηκτη διασύν-δεση της διαφύλαξης των υδατικών πόρων με την ενημέρωση και εμπλοκή των πολιτών και η αναγνώ-ριση της υποχρεωτικότητάς της βάσει διεθνών κειμέ-νων, όπως της σύμβασης του Aarhus και της Agenda 21. άποφασίσθηκε, λοιπόν, η εντατικοποίηση των δράσεων για την ενημέρωση και εμπλοκή των πολι-τών σε θέματα ορθολογικής διαχείρισης των υδα-τικών πόρων, μέσα από τη συνύφανση εργαλείων περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και μεθοδολογιών ενημέρωσης και διαβούλευσης. ώς ένα πρώτο ορό-σημο της προσπάθειας αυτής συμφωνήθηκε να είναι η επικείμενη παγκόσμια ημέρα Νερού (22/3/2016), ημερομηνία κατά την οποία θα διοργανωθεί ολοήμερη εκδήλωση, που θα περιλαμβάνει έκθεση ζωγραφικής με έργα μαθητών του Δήμου πάνω στο θέμα της προστασίας των υδατικών πόρων και ανοιχτή ημερίδα ενημέρωσης των πολιτών για τις υδατικές προκλήσεις της περιοχής.

H ακριτική πόλη της άλεξανδρού-πολης, με το ειδυλλιακό παράκτιο μέτωπο και τον εμβληματικό φάρο είναι αναπόδραστα συνδεδεμένη με τον ποταμό Έβρο, το δεύτερο –μετά το Δούναβη- μεγαλύτερο ποταμό της Νά Ευρώπης, που απο-τελεί φυσικό σύνορο ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία και καταλήγει σε ένα πελώριο και δαιδαλώδες δέλτα, το σημαντικότερο, ίσως, υδροβιότοπο της χώρας.

η πόλη, αλλά και η ευρύτερη περι-οχή της άλεξανδρούπολης διαθέ-τει επαρκείς υδατικούς πόρους για την ικανοποίηση των υδρευτικών της αναγκών. η παρατηρούμενη κατά εποχές λειψυδρία αφορά ιδι-αίτερα το δυτικό τμήμα και είναι το αποτέλεσμα μακροχρόνιας ανι-σορροπίας, κακοδιαχείρισης και κατασπατάλησης του πόρου για ανάγκες αλλότριες από αυτές που αρχικώς προορίζεται. η ανισοκα-τανομή, όμως, των υδατικών πόρων στα διάφορα τμήματα του νομού και η παρατηρούμενη εποχιακή λειψυ-δρία σε κάποια από αυτά, δεν είναι οι μοναδικές προκλήσεις που αντι-μετωπίζει η περιοχή. η διασφάλιση της καλής ποιότητας του νερού απα-σχόλησε τις συναντήσεις διαβού-λευσης που πραγματοποιήθηκαν στην άλεξανδρούπολη και αποτέ-λεσε τον πυρήνα των επιστημονικών παρουσιάσεων και των συμμετοχι-κών διεργασιών που πραγματοποι-ήθηκαν στο πλαίσιό τους.

μια από τις πλέον χαρακτηριστικές στιγμές των συναντήσεων αυτών, που συμπύκνωσε, εν πολλοίς, την πηγή των περισσοτέρων προβλημά-των διαχείρισης του νερού ήταν η

επισήμανση της ψευδαίσθησης της αφθονίας που επικρατεί σε σχέση με αυτό. η στρεβλή αυτή (ψευδ)αίσθηση διατρέχει, συνήθως, τη συμπεριφορά τόσο των θεσμικών οργάνων, όσο και των πολιτών και ευθύνεται για μια σειρά από κακο-δαιμονίες που συνοδεύουν τη δια-χείριση των υδατικών πόρων, όπως είναι η αμβλυμμένη ευαισθητοποίηση των χρηστών, η υπερκατανάλωση και κακοδιαχείριση, η ολιγωρία στην υλοποίηση των Σχεδίων Διαχείρισης

άγρΙΝΙο

κατά Λεκάνη άπορροής κ.ά. η ενδε-λεχής ενημέρωση και εκπαίδευση των πολιτών, η θέσπιση και –κυρίως- η εφαρμογή κανόνων ορθολογικής διαχείρισης του νερού είναι βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση, γενικό-τερα, και παράλληλα προτάσεις του Σχεδίου Δράσης που διαμορφώ-θηκε με τη συμμετοχή πολιτών και φορέων της άλεξανδρούπολης και αποτέλεσε την «παρακαταθήκη» της υλοποίησης του προγράμματος ΥΔά-ΤΙΝΕΣ γΕΦΥρΕΣ στην πόλη.

6 | 7

κάΛάμάΤά

η καλαμάτα αποτελεί αναμφισβήτητα μια πόλη προικισμένη με πολλές και διαφορετικές ομορφιές: εύφορη και πλούσια σε γεωργική παραγωγή, με φόντο τον Ταΰγετο και μια τεράστια ακτογραμμή

«στα πόδια» της, αποτελεί πόλο έλξης για χιλιάδες τουρίστες κάθε χρόνο, που ιδίως τους καλο-καιρινούς μήνες αυξάνουν κατακόρυφα τον πληθυσμό των 90.000 κατοίκων της. Τα προϊόντα

της μεσσηνιακής γης όπως οι ελιές, το λάδι, το μέλι κ.λ. θεωρούνται άριστης ποιότητας, αποτελούν βασικούς πυλώνες της μεσογειακής διατροφής και είναι, δικαίως, ξακουστά σε

ολόκληρο τον κόσμο. Είναι όμως εξίσου ποιοτικό και το νερό της καλαμάτας;

Το σύνολο της υδροδότησής της προέρχεται από υπόγεια νερά και πιο συγκεκριμένα από πηγές που βρίσκονται στη Τοπική κοινότητα πηδήματος και από γεωτρήσεις.

παρότι το νερό είναι κατάλληλο για πόση, και στις δύο επισκέψεις του προγράμ-ματος ΥΔάΤΙΝΕΣ γΕΦΥρΕΣ, αυτό που αναδείχθηκε ως μείζον υδατικό θέμα

για την πόλη ήταν η διασφάλιση της ποιότητας και καθαρότητας τόσο του νερού που προορίζεται για ύδρευση, όσο και του αντίστοιχου αρδευτικού.

η αναγνώριση, όμως του προβλήματος, ήταν μόνο η εκκίνηση… Χάρη στη λειτουργία του προγράμματος ΥΔάΤΙΝΕΣ γΕΦΥρΕΣ και

στα εργαλεία που προτείνει, η πόλη της καλαμάτας έκανε σημα-ντικά βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση, που μένει πλέον

να δούμε πόση διάρκεια και αποτελεσματικότητα θα έχουν. οι διαδικασίες διαβούλευσης και το απότοκό τους αίτημα των πολιτών για ποιοτικό νερό αποτέλεσαν ένα επιπλέον κίνητρο για τη ΔΕΥκ να ξεκινήσει τον εκσυγχρονισμό του δικτύου και την αντικατάσταση των σωληνώσεων αμιάντου με καινούργιους. παράλληλα, αναγνωρίζο-ντας τη σημασία της επικοινωνίας με τους πολίτες και αξιοποιώντας τις μεθοδολογίες που παρουσιάστηκαν από το Δίκτυο μΕΣογΕΙοΣ SoS στα στελέχη της, η ΔΕΥά καλαμάτας δημιούργησε τηλεοπτικό σποτ για την εξοικονόμηση νερού, που προβλήθηκε από τους τοπικούς τηλεοπτικούς σταθμούς, και διένειμε ενημε-ρωτικά φυλλάδια μαζί με τους λογαριασμούς νερού.

Σίγουρα τα προβλήματα δε λύνονται από τη μια μέρα στην άλλη – χρειάζεται όραμα, συνέπεια, συνεχής προσπάθεια και προσήλωση στο επιδιωκό-μενο αποτέλεσμα. Είναι, πάντως, πολύ ενθαρρυντικό για την υλοποίηση ενός προγράμματος, όπως είναι οι

ΥΔάΤΙΝΕΣ γΕΦΥρΕΣ, να υπάρχει υιοθέτηση των προ-τεινόμενων δράσεων και στρατηγικών, οι δε διαδικα-

σίες που χρησιμοποιούνται να φέρουν χειροπιαστά και χρήσιμα για τη διαχείριση του νερού αποτελέσματα.

η ατμοσφαιρική πόλη των Ιωαννί-νων είναι η πρωτεύουσα και μεγα-λύτερη πόλη του ομώνυμου νομού και της ηπείρου. περιστοιχισμένη από επιβλητικούς ορεινούς όγκους, άρρηκτα συνυφασμένους με την ιστορική της πορεία, προικισμένη με πανέμορφα ποτάμια όπως ο Άραχθος, ο άώος, ο άχέρωντας και ο βοϊδομάτης και σε «απόσταση αναπνοής» από εξαιρετικούς παρα-δοσιακούς οικισμούς, η ευρύτερη

περιοχή έχει γίνει επίκεντρο χειμε-ρινού τουρισμού. μέσα στην πόλη η δεσπόζουσα λίμνη παμβώτιδα και το νησάκι της κρατούν ζωντανά μνήμες, θρύλους και μυστικά, ενώ παράλληλα της δίνουν ένα ξεχωρι-στό, υδάτινο «χρώμα».

καθώς το πρόγραμμα ΥΔάΤΙΝΕΣ γΕΦΥρΕΣ επισκέφθηκε τα Ιωάννινα αρχικά τον άπρίλιο και επανέκαμψε τον Δεκέμβριο για τη δεύτερη, επα-

ΙώάΝΝΙΝά

ναληπτική επίσκεψή του, είχαμε την ευκαιρία να δούμε δυο διαφορε-τικές εκδοχές της πόλης: μια ανοι-ξιάτικη και μια χειμερινή. άν και το τοπίο είχε αισθητά αλλάξει, αυτό που παρέμεινε ευχάριστα σταθερό ήταν η πολύ θετική ανταπόκριση της τοπικής κοινωνίας, η αυξημένη συμ-μετοχή της στις δράσεις του έργου, το γνήσιο ενδιαφέρον της για τις καινοτόμες μεθοδολογίες που προ-ωθεί. άπό το street event μέχρι τα συμμετοχικά εργαστήρια που υλο-ποιήθηκαν, οι πολίτες των Ιωαννί-νων ήταν, ίσως, οι «πρωταθλητές» σε συμμετοχή και ζήλο μεταξύ των υπόλοιπων πόλεων που υλοποιή-θηκε το πρόγραμμα. Χαρακτηρι-στική ήταν, επίσης, η σχέση τους με την τοπική ΔΕΥά: παρότι εντόπι-ζαν με εμφατικό τρόπο τα υδατικά προβλήματα της περιοχής τους, δεν έπαιρναν θέση κατηγόρου απέ-ναντι στη ΔΕΥάΙ, ούτε η τελευταία τηρούσε αμυντική στάση. άντίθετα, από κοινού, με διάθεση αλληλοκα-τανόησης, ανταλλαγή απόψεων και γόνιμο διάλογο προσπαθούσαν να θέσουν τις βάσεις αντιμετώπι-σης σύνθετων προβλημάτων, όπως είναι η ολοκληρωμένη Διαχείριση του Νερού, που αναδείχθηκε ως η βασικότερη υδατική πρόκληση της πόλης, στη διάρκεια του τελικού συμμετοχικού εργαστηρίου. Άλλω-στε, όπως χαρακτηριστικά είπε ένας από τους συμμετέχοντες στη διαβούλευση «τα γιάννενα έχουν ιστορία αγώνων για το Νερό»… «και αυτό βγαίνει προς τα έξω» θα συμπληρώσουμε εμείς.

8 | 9

ΛάμΙά

Χτισμένη ανάμεσα στις οροσειρές του βερμίου, του μπούρινου και των πιερίων και σε «από-σταση αναπνοής» από την πανέμορφη λίμνη του πολυφύτου, η κοζάνη αποτελεί μια σύγχρονη και ζωντανή πόλη, με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. κομβικής σημασίας για την οικονομική και κοινωνική ζωή της πόλης αλλά και της ευρύτερης περιοχής, ο σταθμός της ΔΕη ά.Ε. στην πτο-λεμαΐδα είναι άρρηκτα συνδεδεμένος και με το νερό της, καθώς μέσα από αυτό διοχετεύει ενέργεια στους καταναλωτές. μέσα από το δίκτυο τηλεθέρμανσης το νερό «ταξιδεύει» στα κτίρια της κοζάνης εξασφαλίζοντας άφθονη και φθηνή θέρμανση τους χειμερινούς μήνες και εν συνεχεία επιστρέφει προς τον ατμοηλεκτρικό σταθμό για να ανακτήσει και πάλι θερμότητα. η «άλλη πλευρά» του νομίσματος, όμως, είναι τα προ-βλήματα ρύπανσης και μόλυνσης που προκαλεί η λειτουργία του σταθ-μού της ΔΕη, καθώς και οι σημαντικές και μη αντιστρεπτές βλάβες στον υδροφόρο ορίζοντα από την ανεξέλεγκτη χρήση του νερού.

η ΔΕΥά κοζάνης υπήρξε «παλιός γνώριμος» του Δικτύου μΕΣογΕΙοΣ SoS, από τη συμμετοχή της στην πρωτοβουλία ΣΥμμάΧΙά γΙά Το ΝΕρο, που περιελάμβανε σειρά ενημερωτικών συναντήσεων και ανταλλαγής εμπειριών μεταξύ Ελλήνων και γερμανών εμπειρο-γνώμων σε θέματα πολιτικής και τεχνογνωσίας διαχείρισης υδατικών πόρων. η αγαστή αυτή συνεργασία συνεχίστηκε και στο πλαίσιο του προγράμματος ΥΔάΤΙΝΕΣ γΕΦΥρΕΣ, με βάση την εκπεφρασμένη πρόθεση τόσο της τοπικής ΔΕΥά όσο και της δημοτικής αρχής για βελτίωση και επικαιρο-ποίηση των πρακτικών διαχείρισης του νερού. με βάση τα παραπάνω και στο πλαίσιο του ανοιχτού προς το κοινό εργαστηρίου διαβούλευσης που πραγματοποι-ήθηκε στη διάρκεια της δεύτερης επίσκεψης στην κοζάνη, αποφασίσθηκε η ανάληψη σημαντικών δράσεων που θα αναβαθμίσουν και θα εκσυγχρο-νίσουν την επικοινωνία της ΔΕΥάκ με τους πολίτες-χρήστες, παρέχοντας τη δυνατότητα συνεχούς και εποικοδομητικής διάδρασης και ανατροφοδότησης με σχόλια, προτάσεις και παρατηρήσεις. Ειδικότερα, συμφωνήθηκε η δημιουργία από τη ΔΕΥά κοζάνης ηλεκτρονικού φόρουμ ανοιχτού προς το κοινό και η αξιοποίηση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και γενικότερα του διαδικτύου, ώστε οι πολίτες να συμ-μετέχουν πιο άμεσα και ενεργά στη συνδιαμόρφωση προτάσεων για τη διαχείριση των υδατικών πόρων. Τέλος, προτάθηκε η ανάθεση της αναθεώρησης των Σχε-δίων Διαχείρισης σε ειδικούς εμπειρογνώμονες της περιο-χής με γνώση των τοπικών ιδιαιτεροτήτων και αναγκών.

Στην «καρδιά» της χώρας, ενώ-νοντας τον βορρά με το Νότο, η Λαμία είναι μια σύγχρονη πόλη, με πλούσια αγροτική και κτηνοτροφική δραστηριότητα. Σύμφωνα με μια εκδοχή, οφείλει το όνομα της στο… υδατικό της παρελθόν καθώς , όπως προέκυψε από πρόσφατες ανασκα-φές και επιβεβαιώνουν και τα πλα-τάνια της πόλης, στη βορειανατολική πλευρά της πλατείας Λαού, υπήρχε βαθύ φαράγγι με τρεχούμενο νερό, ή επί το αρχαιότερο «λαιμός».

Στο υδατικό παρόν της Λαμίας, οι πάνω από 75.000 μόνιμοι κάτοικοι του Δήμου υδρεύονται, κατά κανόνα, από υπόγεια νερά. Τα δίκτυα διανο-μής έχουν εκσυγχρονισθεί τα τελευ-ταία χρόνια, σε ποσοστό άνω του 85%, με την κατασκευή δικτύων pVC και πολυαιθυλενίου, ενώ εξαιρετικά επιβοηθητική στο έργο της ΔΕάΥΛ είναι η λειτουργία του συστήμα-τος τηλεελέγχου SCADA, το οποίο δίνει στην επιχείρηση τη δυνατότητα 24ωρης παρακολούθησης κρίσιμων παραμέτρων του νερού στην περι-οχή ευθύνης της, όπως διαρροών, ρύπανσης, αγωγιμότητας κ.λ. και κατ’επέκταση άμεσων και έγκαιρων διορθωτικών παρεμβάσεων.

Όσο πολύτιμη κι αν είναι, όμως, η αξιοποίηση των εργαλείων της τεχνολογίας, η ευαισθητοποίηση των πολιτών και η ενεργός συμμε-τοχή στο υδατικό γίγνεσθαι της περι-οχής τους παραμένουν αναντικατά-στατοι και εκ των ων ουκ άνευ όροι για την ορθολογική διαχείριση των υδατικών πόρων. Στο πεδίο αυτό, η Λαμία φαίνεται να έχει αρκετό δρόμο να διανύσει, καθώς η προσέ-λευση των πολιτών στα συμμετοχικά

εργαστήρια που υλοποιήθηκαν δεν ήταν η αναμενόμενη. παρόλα αυτά υπήρξε ενθαρρυντική η εμπλοκή της εκπαιδευτικής κοινότητας στις διαδικασίες διαβούλευσης, όπως επίσης και η προθυμία της ΔΕΥά Λαμίας να επενδύσει στον τομέα της περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των μαθητών μπορεί να αποτελέσει ένα πρώτης τάξεως «όχημα» μεταλα-μπάδευσης των μηνυμάτων ορθο-λογικής χρήσης του νερού προς τα

κοζάΝη

ενήλικα μέλη του οικογενειακού και κοινωνικού περιβάλλοντός τους. οι μικροί πολίτες, που χάρη στην οξυ-μένη αφομοιωτική τους ικανότητα, ενστερνίζονται και εμπεδώνουν με μεγαλύτερη άνεση νέα δεδομένα και συμπεριφορές, μπορούν να απο-τελέσουν το «καλό παράδειγμα», να εμπνεύσουν και να παρακινήσουν τους ενήλικες να αλλάξουν παγιωμέ-νες πρακτικές ετών, που υπονομεύ-ουν τη βιωσιμότητα του πολύτιμου φυσικού πόρου.

10 | 11

ρΕθΥμΝο

Το πολυπρόσωπο ρέθυμνο με τη δαιδαλώδη παλιά πόλη, τις ετερόκλιτες αρχιτεκτονικές επιρροές και την ατέλειωτη ακτογραμμή αποτελεί σίγουρα μια από τις ομορφότερες πόλεις της Ελλάδας. ο

επιβλητικός Ψηλορείτης, τα συγκλονιστικά φαράγγια και οι τροπικές παραλίες του Λιβυκού πελά-γους στο νότο συνθέτουν ένα σπάνιο φυσικό τοπίο καθιστώντας, δικαίως, τον ομώνυμο νομό

ως έναν από τους πλέον δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς της χώρας.

η τουριστική ανάπτυξη συνιστά αναπόσπαστο κομμάτι της κοινωνικοοικονομικής ζωής του ρεθύμνου, επηρεάζοντας αναπόδραστα και τους υδατικούς πόρους. η ζήτηση που

αυξάνεται κατακόρυφα τους καλοκαιρινούς μήνες οδηγεί συχνά σε φαινόμενα υφαλ-μύρινσης, που αν και αποτελούν κοινό τόπο για τις πολύ τουριστικές περιοχές, τις

περισσότερες φορές είναι δύσκολα αναχαιτίσιμα και συχνά μη αναστρέψιμα.

η αδιάλειπτη παροχή ποιοτικού νερού στους κατοίκους και τους επισκέπτες του ρεθύμνου, με ταυτόχρονη προστασία και διασφάλιση της βιωσιμότη-

τας του πόρου, αποτελεί το μεγάλο υδατικό στοίχημα της πόλης. παρότι η τοπική ΔΕΥά ελέγχει και τις 200 περίπου ποιοτικές παραμέτρους

του νερού και παρέχει ασφαλές νερό στην περιοχή του ρεθύμνου, η εμπιστοσύνη των χρηστών συχνά παρουσιάζεται αμβλυμμένη,

γεγονός που υποδαυλίζεται με την προώθηση εμφιαλωμένου νερού από μερίδα επιχειρήσεων εστίασης.

Στο συμμετοχικό εργαστήριο που πραγματοποιήθηκε στην κρητική πόλη, η ενημέρωση των χρηστών και η εμπέ-δωση σχέσης εμπιστοσύνης με τη ΔΕΥάρ και το νερό που παρέχει, αποτέλεσαν τους βασικούς άξονες της διαβού-λευσης που έγινε με την ευρεία συμμετοχή στελεχών του Δήμου, της περιφέρειας κρήτης και της ΔΕΥάρ, εκπροσώπων της επιστημονικής κοινότητας, του Συλ-λόγου ξενοδόχων, του ΙγμΕ, του ΤΕΕ κ.ά. φορέων. Σύμφωνα με το απότοκο Σχέδιο Δράσης, θα συστα-θεί ειδική επιτροπή αποτελούμενη από τους προανα-φερθέντες φορείς, έργο της οποίας θα αποτελέσει η συντονισμένη ενημέρωση τόσο των κατοίκων, όσο και των επισκεπτών της πόλης πάνω σε θέματα που άπτονται των ποιοτικών χαρακτηριστικών του νερού στο ρέθυμνο και της ορθολογικής χρήσης του πόρου. καμπάνιες ενημέρωσης, σήμανση για την καταλληλό-τητα του νερού σε hot spots της πόλης, υιοθέτηση «πρά-

σινων» πρακτικών στις τουριστικές επιχειρήσεις ήταν μερικές μόνο από τις προτάσεις που αναδείχθηκαν μέσα

από τη διαβούλευση και τις οποίες αναμένουμε να δούμε να υλοποιούνται στην επόμενη επίσκεψή μας στο ρέθυμνο!

άνανεωμένη οικιστικά, ζωντανή, με αμέτρητες πλατείες και φοιτητικά στέ-κια η Λάρισα αποτελεί το οικονομικό, εμπορικό και πολιτιστικό κέντρο της θεσσαλίας και τη μεγαλύτερη σε πληθυσμό από τις 10 πόλεις που επισκέ-φθηκε πιλοτικά το πρόγραμμα ΥΔάΤΙΝΕΣ γΕΦΥρΕΣ. ο ποταμός πηνειός, με τον οποίο η πόλη είναι άρρηκτα συνδεδεμένη παρά τα μεγάλα προ-βλήματα ρύπανσης και μόλυνσης, δεσπόζει στο κέντρο της και μαζί με το πάρκο άλκαζάρ δημιουργεί μια ευχάριστη όαση πρασίνου και ηρεμίας.

«Της Λαρίσης το ποτάμι, που το λένε πηνειό», λοιπόν, υπήρξε το θέατρο μιας εξαιρετικά επιτυχημένης και μαζικής δράσης, που έγινε τον Ιούνιο του 2015 με αφορμή την παγκόσμια ημέρα περιβάλλοντος (5/6). πιο συγκεκριμένα, στις 3 Ιουνίου, πάνω από 250 μαθητές δημοτικών σχολείων της πόλης πραγ-ματοποίησαν με τεράστιο ενθουσιασμό καθαρισμό της κοίτης του πηνειού. η δράση, που υλοποιήθηκε σε συνεργασία με τη Διεύθυνση πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Λάρισας, πλαισιώθηκε από περιβαλλοντικά παιχνίδια για τα παιδιά τα οποία, μέσα από διασκεδαστικές μεθόδους, ενημερώθηκαν για την αξία της προστασίας των φυσικών μας πόρων. παράλληλα, στο πεδίο

ΛάρΙΣάκαθαρισμού εκπρόσωποι της τοπι-κής αυτοδιοίκησης, της ΕΔΕΥά, της ΔΕΥά Λάρισας, της εκπαιδευτικής κοινότητας και του προγράμματος ΥΔάΤΙΝΕΣ γΕΦΥρΕΣ παραχώρησαν κοινή Συνέντευξη Τύπου, στη διάρ-κεια της οποίας τόνισαν την αξία του νερού, το δημόσιο χαρακτήρα του, αλλά και τη σημασία της εμπέδωσης συμμετοχικών διαδικασιών στην αει-φορική και ορθολογική διαχείρισή του. Ήταν, επί της ουσίας, ένα ευτυ-χές «πάντρεμα» της εκστρατείας του Δικτύου μΕΣογΕΙοΣ SoS «κάθά-ρΙΣΤΕ Τη μΕΣογΕΙο» με το πρό-γραμμα ΥΔάΤΙΝΕΣ γΕΦΥρΕΣ, στη διάρκεια του οποίου οι μικροί πολί-τες της Λάρισας εξέφρασαν με τον πλέον έμπρακτο τρόπο την πρόθεσή τους να προασπίσουν το εμβλημα-τικό ποτάμι της πόλης τους, ως περι-βαλλοντική περιουσία τους αλλά και ως αναντικατάστατο φυσικό πόρο. η προστασία του νερού στην περι-οχή της Λάρισας υπήρξε, ασφα-λώς, ο πυρήνας και των υπόλοιπων δράσεων που έγιναν στην πόλη, στο πλαίσιο του προγράμματος ΥΔάΤΙΝΕΣ γΕΦΥρΕΣ. οι ενήλικες -αυτή τη φορά- πολίτες βρέθηκαν στο ίδιο «τραπέζι» με τους φορείς της Λάρισας, που εμπλέκονται στη διαχείριση των υδατικών πόρων και έθεσαν από κοινού στρατηγικές και απαραίτητα βήματα με άξονα τον τομέα της τιμολόγησης, που αναδεί-χθηκε ως το βασικό υδατικό πρό-βλημα της περιοχής. Ειδικότερα, οι συμμετοχικές διαδικασίες κατέληξαν στην αναγκαιότητα διαμόρφωσης μιας τιμολογιακής πολιτικής για την περιοχή σε συνάρτηση με τη βιωσι-μότητα της ΔΕΥάΛ και την επάρκεια του πόρου, συνυπολογίζοντας το χρηματοοικονομικό και περιβαλλο-ντικό κόστος.

12 | 13

ΣΥροΣ

η πόλη των Σερρών, με το ιδιαίτερο πληθυντικό όνομα, ανήκει στην περιφέρεια κεντρικής μακε-δονίας και βρίσκεται στην εσχατιά της ελληνικής επικράτειας, κοντά στα σύνορα με τη βουλγαρία. Στο έδαφος του νομού Σερρών ρέουν 118 χιλιόμετρα του ποταμού Στρυμόνα, για τη συγκράτηση του οποίου δημιουργήθηκε το 1932 η τεχνητή λίμνη κερκίνη, ένας από τους σημαντικότερους υδροβιότοπους της χώρας. Το 2015 η περιοχή επλήγη από σοβαρές πλημμύρες, εξαιτίας της υπερχείλισης των παραπάνω υδάτινων σωμάτων, που προκάλεσαν ανυπολόγιστες ζημιές, κυρίως σε καλλιεργήσιμες εκτάσεις.

Όπως και στις υπόλοιπες 9 πόλεις, που επισκέφθηκε το πρόγραμμα ΥΔάΤΙΝΕΣ γΕΦΥ-ρΕΣ, έτσι και στις Σέρρες επιχειρήθηκε μια ολιστική προσέγγιση ενημέρωσης των πολιτών με δράσεις περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης στα σχολεία, street event και εκδηλώσεις διαβούλευσης. παρ’όλα αυτά παρατηρήθηκε ότι το ενδιαφέρον τους ήταν, σχετικά, αμβλυμμένο και η προσέλευσή τους στα συμμετοχικά εργαστήρια μικρότερη των προσδοκιών του προγράμματος για μια ουσια-στική και, όσο το δυνατόν, πιο αντιπροσωπευτική διαβούλευση.

με αφορμή τη διαπίστωση αυτή, που επιβεβαιώθηκε και από τα στελέχη της ΔΕΥά Σερρών, αναδείχθηκε η αναγκαιότητα εντατικο-ποίησης δράσεων επικοινωνίας και ενημέρωσης προς τους Σερ-ραίους πολίτες, που θα τονώσουν την ευαισθητοποίησή τους σε θέματα σχετιζόμενα με το νερό, θα ενθαρρύνουν τη συμ-μετοχή τους σε πεδία διαχείρισής του, θα ενεργοποιήσουν αντανακλαστικά ορθολογικής χρήσης του και παράλληλα θα τους καταστήσουν κοινωνούς των σημαντικών πρω-τοβουλιών και έργων που υλοποιεί η ΔΕΥάΣ. Στο πλαί-σιο αυτό, και μέσα από προτάσεις που κατέθεσαν οι ίδιοι οι συμμετέχοντες στη διάρκεια του συμμετοχικού εργαστηρίου, διαμορφώθηκε ένα ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης, σύμφωνα με το οποίο, με άξονα την προσεχή παγκόσμια ημέρα για το Νερό στις 22 μαρτίου 2016, η ΔΕΥάΣ με τη συνδρομή της Εκπαιδευτικής κοινότητας, του ΤΕΕ, συλλογικοτήτων της πόλης, των μμΕ και άλλων φορέων θα ανα-λάβει την πρωτοβουλία διοργάνωσης ανοιχτής ημε-ρίδας, στη διάρκεια της οποίας θα γίνει ένα πρώτο άνοιγμα ενημέρωσης προς τους πολίτες των Σερρών με βασικούς άξονες τόσο την ανάδειξη της αξίας και την ανάγκης διαφύλαξης του νερού, όσο και των πρωτοβου-λιών, δράσεων αλλά και σημαντικών τεχνικών έργων που υλοποιεί η ΔΕΥάΣ με στόχο τη βιωσιμότητα του πόρου, η ολοκλήρωση των οποίων θα δώσει σημαντική ώθηση στη βιώσιμη διαχείριση των υδάτινων πόρων, ιδιαίτερα αυτών που έχουν σχέση με την χρήση επιφανειακών νερών.

η μικρή αλλά αρχοντική Σύρος, «σπαρμένη» στη μέση, περίπου, του άιγαίου είναι πρωτεύουσα της περι-φέρειας Νότιου άιγαίου και διοικητι-κό κέντρο των κυκλάδων. άντιστρό-φως ανάλογη με την ιστορική της πορεία που την πριμοδότησε με κτίρια εξαιρετικής αρχιτεκτονική, πλούσια πολιτιστική παράδοση και επιχειρη-ματική ευρωστία, η γεωγραφική της θέση επέβαλε στη Σύρο τη μοίρα που μοιράζονται τα περισσότερα κυκλα-δονήσια – αυτή της ανομβρίας.η υδατική ανέχεια της Σύρου καλύπτεται εδώ και χρόνια μο-νοδιάστατα με τη μέθοδο της αφαλάτωσης που αποτελεί την προσφορότερη μέθοδο ανάκτη-σης πόσιμου νερού, όχι πολύ ποιοτικού τις περισσότερες φο-ρές και με μεγάλο κόστος ενέρ-γειας, χωρίς να εξετάζονται και άλλοι τρόποι εξεύρεσης υδατι-κών αποθεμάτων (επαναχρησι-μοποίηση υγρών αποβλήτων, μικρά φράγματα, χειμέρια νερά κτλ). Στο πολύ άμεσο παρελθόν, οι υδροδοτικές ανάγκες του νησιού καλύπτονταν επικουρικά και από γεωτρήσεις ή ιδιωτικά πηγάδια, ενώ συχνή ήταν και η μεταφορά του νερού με πλοία, διαδικασία όμως που εξαρτάτο άμεσα από τις καιρικές συνθήκες.η δυσκολία στην, αυτονόητη για τους περισσότερους, πρόσβαση σε πόσιμο νερό φαίνεται να έχει εγγραφεί στο… DNA των πολιτών της Σύρου. Στη διάρκεια των εκ-παιδευτικών παρουσιάσεων, που υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο του προ-γράμματος ΥΔάΤΙΝΕΣ γΕΦΥρΕΣ, οι υπεύθυνες περιβαλλοντικής Εκπαί-δευσης εντυπωσιάστηκαν με τη επί-γνωση των μαθητών για τις πρακτικές

υδροδότησης που ακολουθούνται στο νησί αλλά και για τους λόγους που οδήγησαν σε αυτές. κι αυτό δεν είναι κάτι σύνηθες. η εμπειρία από τις επισκέψεις σε σχολεία 10 διαφορετικών πόλεων έδειξε, ότι μαθητές από περιοχές με άφθονα υδατικά αποθέματα κι ως εκ τούτου εύκολη πρόσβαση στο νερό συχνά αγνοούν βασικά δεδομένα, όπως τις πηγές υδροδότησης της πόλης τους. άντίθετα, τα παιδιά στη Σύρο γνωρί-ζοντας βιωματικά τις επιπτώσεις της λειψυδρίας, έχουν εμπεδώσει την αξία του νερού, ενδιαφέρονται και ενημερώνονται, ως ενεργοί πολίτες. η ανάγκη περαιτέρω επένδυσης στην ευαισθητοποίηση των μαθη-

ΣΕρρΕΣ

τών για θέματα διαχείρισης των υδατικών πόρων αναδείχθηκε και μέσα από την ημερίδα και το Εργαστήριο Διαβούλευσης, που πραγματοποιήθηκαν στη Σύρο, στο πλαίσιο του προγράμματος ΥΔά-ΤΙΝΕΣ γΕΦΥρΕΣ. η εγκατάσταση μειωτήρων ροής σε όλα τα σχο-λεία προκρίθηκε ως ένα εφικτό και χρήσιμο εργαλείο «μύησης» των παιδιών σε πρακτικές ορθολογικής χρήσης του νερού, ενώ για τους… ενήλικες πολίτες αναδείχθηκε ως αναγκαία η εντατικοποίηση της ενημέρωσης των χρηστών από τη ΔΕΥάΣ με απλούς και άμεσους τρόπους, όπως π.χ. με την ενσω-μάτωση σχετικού φυλλαδίου στους λογαριασμούς νερού.

14 | 15

βασικός στόχος του προγράμματος ΥΔΑΤΙΝΕΣ ΓΕΦΥΡΕΣ: Ενώνουμε τη φωνή μας για το νερό! ήταν η συντονισμένη προσπάθεια ουσιαστικής διαβούλευσης φορέων και ενδιαφερόμενων μερών που εμπλέκονται στη διαχείριση του αστικού και ημιαστικού νερού, προκειμένου να αναβαθμιστεί η επικοινωνία και να πραγματοποιηθεί επικοδομητική συζήτηση για τα μείζονα θέματα του πολύτιμου πόρου σε τοπικό - καταρχάς - επίπεδο.

βασική φιλοσοφία του προγράμματος για την επίτευξη του παραπάνω στόχου ήταν η εφαρ-μογή στοχευμένων δράσεων για την προώθηση μιας νέας αντίληψης στη διαχείριση του αστικού νερού, μιας νέας πολιτικής και κουλτούρας, με καινοτόμες μεθοδολογίες και εργαλεία που ενισχύουν τις συμμετοχικές διαδικασίες και που στοχεύουν στην αναβάθμιση του ρόλου, την τήρηση υπεύθυνης στάσης και την ενεργή εμπλοκή τοπικών φορέων και ενημερωμένων πολιτών – χρηστών.

Ειδικότερα, οι προκλήσεις αξιοποίησης και επέκτασης του προγράμματος «ΥΔάΤΙΝΕΣ γΕΦΥρΕΣ» περι-λαμβάνουν τα εξής:

• κατάρτιση ολοκληρωμένου σχεδίου δράσης σε κάθε πόλη του προγράμματος που θα περιλαμβάνει την εφαρμογή κατάλληλων μέτρων και πολιτικών μέσω της αποτελεσματικής αξιοποίησης του υλικού που παράχθηκε. Συγκεκριμένα, η ιεράρχηση και ανάδειξη των βασικότερων ζητημάτων νερού, η κατα-γραφή των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών κάθε περιοχής και ο προσδιορισμός των απαιτούμενων μέτρων και πολιτικών για την επίτευξη της βιώσιμης διαχείρισης του αστικού νερού μπορούν να αποτελέσουν τα βασικά συστατικά του σχεδίου.

• Δημιουργία πλαισίου συμμετοχικών διαδικασιών μόνιμου χαρακτήρα για την ανάλυση και τη λήψη των αποφάσεων στα ζητήματα του αστικού νερού σε τοπικό επίπεδο μέσω των εφαρμοσμένων μεθοδολογιών και εργαλείων, τα οποία μπορούν να επεκταθούν και να προσαρμοστούν στις ειδικές συνθήκες κάθε περιοχής. Επιπλέον, η συγκεκριμένη διαδικασία καθιστά βαθμιαία τους φορείς και τους πολίτες ενεργούς και συμμέτοχους στη λήψη αποφάσεων συλλογικού ενδιαφέροντος για το νερό, όπως άλλωστε επιτάσσει και η οδηγία πλαίσιο.

• Συντονισμένη και στοχευμένη μεταφορά εμπειρίας και γνώσης που αποκτήθηκε από τους αρμό-διους φορείς διαχείρισης αστικού νερού στις υπόλοιπες περιοχές της χώρας. κρίσιμη παράμετρος είναι η δικτύωση φορέων και πολιτών, που θα δημιουργήσει «γέφυρες» επικοινωνίας μεταξύ των τοπικών φορέων διαχείρισης νερού και της κοινωνίας των πολιτών, μεταξύ των ίδιων των επιχειρήσεων ύδρευ-σης/αποχέτευσης καθώς και μεταξύ λοιπών τοπικών φορέων που εμπλέκονται στη διαχείριση του αστικού νερού. η επίτευξη αυτού του στόχου μπορεί να γίνει με διάφορες μεθόδους όπως για παρά-δειγμα με τη δημιουργία εγχειριδίου καλών πρακτικών και εμπειριών, καθώς και μέσω οργανωμένων εργαστηρίων ανάπτυξης συμμετοχικών διαδικασιών με φορείς και πολίτες στα οποία θα συμμετέχουν και φορείς του προγράμματος προκειμένου να μεταφέρουν την αποκτηθήσα εμπειρία.

Το Δίκτυο μΕΣογΕΙοΣ SoS, που είχε την ευθύνη υλοποίησης του προγράμματος «ΥΔάΤΙΝΕΣ γΕΦΥρΕΣ», έχει ως θεμελιώδη του στόχο να προωθεί διαχρονικά και συστηματικά την υιοθέτηση κανόνων ορθής δια-κυβέρνησης και διαβούλευσης με φορείς και πολίτες εφαρμόζοντας πλήθος πρωβουλιών και προγραμ-μάτων. Στόχος είναι, οι εμπλεκόμενοι φορείς και οι πολίτες να καθίστανται ικανοί να συνδιαμορφώνουν τις πολιτικές διαχείρισης των υδάτων της περιοχής τους και παράλληλα συνυπεύθυνοι στη διαχείριση και προστασία του πόρου.

για το σκοπό αυτό, βασικό μέλημα της οργάνωσης είναι η αποτελεσματική αξιοποίηση του προγράμματος καθώς και η επέκταση και περεταίρω αναβάθμισή του ώστε να μπορεί να εφαρμοστεί σε περισσότερες περιοχές με αύξηση των ωφελούμενων.

Σε κάθε περίπτωση, βασική πολιτική της οργάνωσης είναι να συνεχίσει να προωθεί ολοκληρωμένες παρεμβάσεις στην κατεύθυνση της προστασίας και της βιώσιμης διαχείρισης του δημόσιου αγαθού, φυσι-κού πόρου και περιβαλλοντικού αγαθού.

η ΕπομΕΝη μΕρά: ΔΥΝάΤοΤηΤΕΣ άξΙοποΙηΣηΣ ΤοΥ ΕργοΥ ΣΤο μΕΛΛοΝ

ποιά είναι όμως τα βασικά οφέλη που αποκομίζονται από τη συγκεκριμένη προσπάθεια, η οποία στέφθηκε από επιτυχημένα παραδείγματα αλλά και χρήσιμα διδάγματα; Εν προκειμένω, ποιά είναι η επόμενη μέρα των ΥΔΑτΙνων ΓΕΦΥρων;

16 | 17

Το βασικό διακύβευμα είναι η δυνατότητα δημιουργίας, μέσα από την ενεργοποίηση φορέων και πολιτών, ενός οδικού χάρτη (roadmap) για την ουσιαστική ενημέ-ρωση, εκπαίδευση και διαβούλευση εμπλεκόμενων φορέων και κοινωνίας των πολιτών, στη λογική που θέτει η σχετική ευρωπαϊκή οδηγία πλαίσιο 2000/60. άκριβώς αυτό είναι και το στοίχημα της γνώσης και της εμπειρίας που αποκτήθηκε κατά τις επισκέψεις στις 10 πόλεις που συμμετείχαν στο πρόγραμμα.

ΥΔάΤΙΝΕΣγΕΦΥρΕΣ

ΕπΙΣΤημοΝΙκοΣΥΝΕΔρΙο:

βΙώΣΙμη ΔΙάΧΕΙρΙΣηάΣΤΙκοΥ ΝΕροΥ

άΝΤάΛΛάγη βΕΛΤΙΣΤώΝ πράκΤΙκώΝ ΣΤηΝ ΕΥρώπη

26-27 ΙάΝοΥάρΙοY 2016tHe Hub eVeNtS

www.medsos.gr

ΕΝΩΣΗ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝΥΔΡΕΥΣΗΣ - ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ E.Δ.E.Y.A.

Δωρητές για την ενοικίαση του χώρου και λοιπού εξοπλισμού και τον σχεδιασμό /παραγωγή απολογιστικού newsletter

Υλοποίηση:Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS

Ένωση Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης και άποχέτευσης (ΕΔΕΥΑ)

Το έργο χρηματοδοτείται στο πλαίσιο του προγράμματος «Είμαστε όλοι πολίτες», το οποίο είναι μέρος του συνολικού Χρηματοδοτικού μηχανισμού του ΕοΧ για την Ελλάδα. Διαχειριστής Επιχορήγησης του προγράμματος είναι το Ίδρυμα μποδοσάκη.

Στόχος του προγράμματος είναι η ενδυνάμωση της κοινωνίας των πολιτών στη χώρα μας και η ενίσχυση της κοινωνικής δικαιοσύνης, της δημοκρατίας και της βιώσιμης ανάπτυξης.

22

Το προγράμμά ΥΔάΤΙΝΕΣ γΕΦΥρΕΣΣΕ άρΙθμοΥΣ

ΔηΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ:

214

ΣΧΟλΕΙΑ:

128

ΜΑθητΕΣ:

11.037

ρΑντΕβΟΥΜΕ ΦΟρΕΙΣ:

97

ΜΕρΕΣΣτΟ πΕΔΙΟ:

79

ΧΙλΙΟΜΕτρΑ:12.363

Χορηγός Επικοινωνίας: ΣΥΝΔΕΣμοΣ ημΕρηΣΙώΝ πΕρΙΦΕρΕΙάκώΝ ΕΦημΕρΙΔώΝ

Το έργο χρηματοδοτείται στο πλαίσιο του προγράμματος «Είμαστε όλοι πολίτες», το οποίο είναι μέρος του συνολικού Χρηματοδοτικού μηχανισμού του ΕοΧ για την Ελλάδα. Διαχειριστής Επιχορήγησης του προγράμματος είναι το Ίδρυμα μποδοσάκη. Στόχος του προγράμματος είναι η ενδυνάμωση της κοινωνίας των πολιτών στη χώρα μας και η ενίσχυση της κοινωνικής δικαιοσύνης, της δημοκρατίας και της βιώσιμης ανάπτυξης.