www.ecovarna.info Áðîé 36, ãîäèíà IX, Þíè, 2010 ã., Öåíà 0.00 ëâ.Èíôîðìàöèîíåí áþëåòèí íà ÎÖÎÑÓÐ, ôîíäàöèÿ “ÌÅÉÄÅÉ”, ÌÊ “Ïðèÿòåëè íà ìîðåòî”

93,2% îò åòèêåòèòå âúðõó õðà-íèòåëíèòå ïðîäóêòè â òúðãîâñêàòàìðåæà ñà íåïúëíè, íåòî÷íè è ÷åñ-òî ïúòè çàáëóæäàâàò ïîòðåáèòåëÿ.Íåñúîòâåòñòâèÿòà ìåæäó åòèêèòè-ðàíåòî íà õðàíèòå è íîðìàòèâíàòàóðåäáà å óñòàíîâåíî îò åêèï îò ó÷å-íè îò Ìåäèöèíñêèÿ óíèâåðñèòåòâúâ Âàðíà, ðúêîâîäåí îò ä-ð Äèì-÷î Òîìîâ. Òå ñà èçñëåäâàëè 1012åòèêåòà íà õðàíèòåëíè ïðîäóêòè îòòúðãîâñêàòà ìðåæà ó íàñ. Åòèêåòè-òå ñà ñúáèðàíè ñ ïîìîùòà íà Îá-ùåñòâåíèÿ öåíòúð çà îêîëíà ñðåäàè óñòîé÷èâî ðàçâèòèå (ÎÖÎÑÓÐ). àêöèÿòà ïî ñúáèðàíåòî èì ó÷à-

ñòâàõà 15 äîìàêèíñòâà, îñíîâíî îòÂàðíà, ïðåç ïåðèîäà þëè - îêòîì-âðè ì.ã. Åòèêåòèòå ñà èçñëåäâàíèïî 40 ïîêàçàòåëÿ, â òîâà ÷èñëî çàðàçìåð íà øðèôòà. Ãîëÿìàòà ñòå-ïåí íà êîíñòàòèðàíè íàðóøåíèÿ ñåäúëæè äî èçâåñòíà ñòåïåí íà íîð-ìàòèâíàòà áàçà, êîÿòî çàëàãà íåÿñ-íè, îáùîôîðìóëèðàíè è ïîæåëà-òåëíè èçèñêâàíèÿ, íàïð. çà îáÿâÿ-âàíå íà „ïðîèçõîäà èëè ìÿñòîòî, îòêîåòî èäâà õðàíàòà“, çàÿâÿâà ä-ðÒîìîâ.  Íàðåäáàòà çà èçèñêâàíè-ÿòà çà åòèêåòèðàíåòî è ïðåäñòàâÿ-íåòî íà õðàíèòå ñïåöèàëèñòèòåîòêðèëè äîðè ïðåïðàòêè êúì âå÷å

îòìåíåíè òåêñòîâå. Ìíîãî ÷åñòîâúðõó åòèêåòèòå ñå èçïîëçâàò òåõ-íîëîãè÷íè òåðìèíè, êîèòî íåñúîòâåòñòâàò íà îáùåñòâåíèòå ðàç-áèðàíèÿ è ÷åñòî âîäÿò äî çàáëóæ-äàâàíå íà ïîòðåáèòåëÿ (íàïðèìåðâúçìîæíîñòòà çà èçïèñâàíå íà äî-áàâêèòå êàòî „Å-íîìåð“ èëè íàè-ìåíîâàíèå).

 íîðìàòèâíèòå äîêóìåíòèëèïñâàò ÿñíè è òî÷íè èçèñêâàíèÿêúì ÷åòëèâîñòòà íà òåêñòà è ðàç-ìåðèòå íà øðèôòà âúðõó åòèêåòè-òå. Òîâà íà ïðàêòèêà îòêàçâà ïîòðå-áèòåëÿ äà ÷åòå èíôîðìàöèÿòà.

Ïðîäúëæàâà íà ñòð. 3

93% îò åòèêåòèòå íà õðàíèòå ñàíåïúëíè, íåòî÷íè è çàáëóæäàâàò

È áëèæè ñèñëàäîëåäà...

Ëèïñâà ïóáëè÷íà èíôîðìàöèÿ çà êîíòðîëàâúðõó åòèêåòèðàíåòî íà õðàíèòåëíèòå ïðîäóêòè

íà ñòð. 15

Ëÿòîòî çàïî÷íà, à ñ íåãî èëÿòíàòà âàêàíöèÿ. Êàê äà

ïðåêàðàìå åäíî èíòåðåñíîè íåçàáðàâèìî ëÿòî -

íÿêîëêî èäåè íà ñòð. 16.

Èëèÿí ÈëèåâËÿòî, ãîðåùî, êàêâî íå áèõ äàë çà

åäèí ñëàäîëåä! Âëèçàì â ïúðâèÿ ìàãà-çèí. Êóïóâàì ñè Åñêèìî ñ ëåùíèöè çà1.70 ëâ. Èçÿæäàì ãî ñ îãðîìåí àïåòèò.Íàñëàäà! Äîêàòî ñòîÿ âñå îùå ïîäâúçäåéñòâèåòî íà íàñëàäàòà ðàçãëåæäàìîïàêîâêàòà. ×åòà ñúñòàâêèòå.  ñëàäî-ëåäà ñå ñúäúðæàò: åìóëãàòîð (íàòóðà-ëåí ñîåâ ëåòèöèí Å322), îöâåòèòåë(Å102, Å110), ñòàáèëèçàòîðè (Å407,Å466, Å412, Å401, Å410) è îùå åäèíåìóëãàòîð Å417. ß äà âèäèì êàêâî ñúìñè õàïíàë âñúùíîñò:

Å 332 - Åìóëãàòîð, èçâëå÷åí îò ñî-åâè çúðíà, æúëòúê, ôúñòúöè, çúðíåíè èëèæèâîòèíñêè èçòî÷íèöè; íå å òîêñè÷åí,íî ñâðúõäîçèòå ïðè÷èíÿâàò ñòîìàøíèïðîáëåìè, ïîäòèñêàò àïåòèòà è ïðè÷è-íÿâàò èçîáèëíî ïîòåíå; ðàçðåøåí å çàóïîòðåáà â îïðåäåëåíà ñìåñ….. Èçâîäìàé å ïî äîáðå äà íå ñå çëîóïîòðåáÿâÿñ ãîëåìè êîëè÷åñòâà.

Ðàáîòàòà íà îöâåòèòåëèòå å îñíîâíîäà çàïàçâàò èçìàìíî àïåòèòåí (ïðèâëè-÷àù) öâÿò íà åäèí õðàíèòåëåí ïðîäóêò. ìîÿ ñëàäîëåä áÿõà èçïîëçâàíè äâà.

Å102 - FD&C Æúëò No.5; çíàå ñå ÷åïðåäèçâèêâà àñòìàòè÷íè ïðèñòúïè(âúïðåêè ÷å US FDA** íå ãî ïðèçíàâà) èóðòèêàðèÿ (êîïðèâíà òðåñêà) ïðè äåöàòà(ñïîðåä US FDA** â ñúîòíîøåíèå 1:10000); âîäè äî ñìóùåíèÿ è â ùèòîâèäíà-òà æëåçà (òóìîðíè îáðàçóâàíèÿ), õðîìî-çîìíè óâðåæäàíèÿ, óðòèêàðèÿ (îáðèâè) èïðåâúçáóäà; íåïîíîñèìîñòòà êúì òàðòðà-çèí âîäè äî ÷óâñòâèòåëíîñò êúì àñïè-ðèíà, êîéòî ñå èçïîëçâà ïðè îöâåòÿâàíåíà íàïèòêè, ñëàäêèøè, êîíôèòþðè, çúðíå-íè õðàíè, ñíàêñ, êîíñåðâèðàíà ðèáà, ïà-êåòèðàíè ñóõè ñóïè; Çàáðàíåí çà óïîòðå-áà â Íîðâåãèÿ è Àâñòðèÿ.

Ïðîäúëæàâà íà ñòð. 3

2áðîé 36 Îïàñíè õðàíè

- Ä-ð Òîìîâ, çàùî ñå çàõâàíàõ-òå ñ èçñëåäâàíå èìåííî íà åòè-êåòèòå íà õðàíèòåëíèòå ïðîäóê-òè?

- Ñðàâíèòåëíî ìíîãî ïðåïîðú-êè ñå äàâàò çà òîâà êàê äà ñå õðà-íèì, íî ìàëêî - ñ êàêâî. Åäèíñòâå-íèÿò íà÷èí, ïî êîéòî ìîæåì äàðàçáåðåì êàêâî êóïóâàìå è ñ êàê-âî ñå õðàíèì ñà åòèêåòèòå íà õðà-íèòå. Èìà è åäíà îãðîìíà ãðóïàõðàíè, êîèòî íå ñà ïàêåòèðàíè,ïðîäàâàò ñå íà òàâà. Íàïðèìåðïèøå: „ñèðåíå „Åëåíà”, íî êàêâîîçíà÷àâà òîâà, íå å ÿñíî. Ìîæå äàèìà 20-30 ïðîèçââîäèòåëÿ íà ñè-ðåíå „Åëåíà” è âñåêè äà âëàãà ðàç-ëè÷íè ñúñòâàêè â íåãî. Åäíèñòâå-íàòà âúçìîæíîñò çà èíôîðìàöÿ íàïîòðåáèòåëÿ îñòàâà åòèêåòà. Èìàíîðìàòèâíè èçèñêâàíèÿ çà öåëòà –è áúëãàðñêè, è åâðîïåéñêè. Ïðî-áëåìúò å, ÷å ïðîèçâîäèòåëèòå èäèñòðèáóòîðèòå íà õðàíè ñè ïîçâî-ëÿâàò ñâîáîäíî äà òúëêóâàò íîðìà-òèâíèòå èçèñêâàíèÿ è ïî òîçè íà-÷èí ïðåäîñòàâÿò íåïúëíà, íåòî÷íà,à â ìíîãî ñëó÷àè è ïîäâåæäàùàèíôîðìàöèÿ. Çàòîâà ñ åêèï îò Ìå-äèíèñêèÿ óíèâåðñèòåò ñìå ðàçðà-áîòèëè áàçà îò 40 êðèòåðèè çàñúîòâåòñòâèåòî íà åòèêåòèòå ñ íî-ðàìòèâíèòå èçèñêâàíèÿ, ïî êîèòîâñúùíîñò è ñìå ãè èçñëåäâàëè.

Ñúáðàõìå íàä 1012 åòèêåòà îò 15äîìàêèíñòâà, îñíîâíî îò Âàðíà.Ðàçïðåäåëèõìå ãè â 14 êàòåãîðèè -îò áàêàëñêè ñòîêè, õëÿá, òåñòåíè èçúðíåíè èçäåëèÿ, ñëàäêàðñêè èçäå-ëèÿ è ò.í.

- Èçìåðâàëè ñòå äîðè è øðèô-òîâåòå íà åòèêåòèòå. Êîé å íàé-äðåáíèÿ øðèôò, êîéòî îòêðèõòå?

- Íàòúêíàõìå ñå íà øðèôòîâåïîä 0,4 ìì âèñî÷èíà íà áóêâèòå,êîåòî å ïðàêòè÷åñêè íåâúçìîæíîçà ðàç÷èòàíå. Çà ñúæàëåíèå â íà-ðåäáàòà íå ñå äåôèíèðàò òî÷íèèçèñêâàíèÿ çà ðàçìåð íà øðèôòà.Íàé-ãîëÿìàòà ÷àñò – 70,8% îò èí-ôîðìàöèÿòà îò àíàëèçèðàíèòå åòè-êåòè å ïðåäñòàâåíà ñúñ øðèôò îò 1äî 1,9 ìì. Òîâà å ïî÷òè íåâúçìîæ-íî çà ðàç÷èòàíå äîðè è îò ìëàä,çäðàâ ÷îâåê. À êîãàòî íà ôîíà íàøðèôòà èìà êàðòèíêà èëè èçîáðà-æåíèå, òîé ñòàâà îùå ïî-íå÷åòèâåí.Ñàìî 5,4% îò åòèêåòèòå èìàòøðèôò ñ ðàçìåð ìåæäó 2 è 2,9 ìì.Íÿìà íèòî åäèí åòèêåò, íà êîéòîçàäúëæèòåëíàòà èíôîðìàöèÿ äà åñ ðàçìåð íàä 3 ìì. 21,4% îò åòè-êåòèòå ïðåäñòàâÿò îñíîâíàòà èí-ôîðìàöèÿ ñ øðèôò ñ ðàçìåð ïîä 1ìì. Òîâà ñà áëèçî 1/5 îò âñè÷êèåòèêåòè. Ïî íàøè ñóáåêòèâíè êðè-òåðèè íàïðàâèõìå îöåíêà è íà ÷åò-ëèâîñòòà íà èíôîðìàöèÿ, áàçèðàé-

êè ñå íà èçèñêâàíåòî,÷å èíôîðìàöèÿòà íàåòèêåòèòå íå òðÿáâà äàáúäå ïîêðèòà ñ äðóãòåêñò, èçîáðàæåíèå èëèäà áúäå ðàçäåëåíà îòòàêèâà.  òðè êàòåãî-ðèè ñìå ðàçäåëèëè åòè-êåòèòå ïî òîçè êðèòå-ðèè. Ìàëêî íàä 50%èìàò ìíîãî äîáðà ÷åòè-ìîñò, íå óäîâëåòâîðè-òåëíà å òÿ ïðè 12,5%, àïðè 35% å óäîâëåòâî-ðèòåëíà. Òîâà ñà ìîèòåêðåòèðèè, íî çà ìîèòåðîäèòåëè íÿìà äà åòàêà.

- Êàêâî ïîêàçâàòäàííèòå çà ñúîòâå-ñòâèåòî íà åòèêèòè-ðàíèòå õðàíèòåëíèñòîêè ñ íîðìàòèâíàòàóðåäáà?

- Ïîêàçâàò ìíîãî âè-ñîêà ÷åñòîòà íà íåñúîò-âåòñòâèÿòà ñðåä îöåíÿ-âàíèòå åòèêåòè - 88,8 %.Äî èçâåñòíà ñòåïåí òîâàñå äúëæè íà íîðìàòèâ-íàòà áàçà, êîÿòî çàëàãàíåÿñíè, îáùîôîðìóëè-ðàíè è ïîæåëàòåëíèèçèñêâàíèÿ, íàïð. çàîáÿâÿâàíå íà „ïðîèçõî-äà èëè ìÿñòîòî, îò êîå-òî èäâà õðàíàòà“. Ïðè

îò÷èòàíå è íà òîâà èçèñêâàíå,íåñúîòâåòñòâàùèòå íà íîðìàòèâíè-òå èçèñêâàíèÿ åòèêåòè ñà 93,2 % îòïðîó÷åíèòå îò íàñ.

- Ò.å. îò åòèêåòà íå ìîæåì äàäîáèåì ðåàëíà ïðåäñòâà çà òîâàñ êàêâî ñå õðàíèì?

- Àáñîëþòíî. Ïîòðåáèòåëÿò íåçíàå êàêâè ñà íîðìàòèâíèòå èçèñ-êâàíèÿ, à è íå ìîæå äà ãè çíàå íàè-çóñò. Òîé ðàç÷èòà, ÷å ïðîèçâîäèòå-ëÿò å êîðåêòåí è ÷å èìà äúðæàâåíêîíòðîë. Ðåçóëòàòèòå îò èçñëåäâà-íåòî íè ïîêàçâàò, ÷å èëè òîçè êîíò-ðîë å íåäîñòàòú÷íî åôåêòèâåí, èëèíÿìà èíôîðìàöèÿ çà íåãîâàòà åôåê-òèâíîñò. Ïîâå÷å îò 10 ãîäèíè ñå îò-ëàãà ñúçäàâàíåòî íà Àãåíöèÿ ïî õðà-íèòå, êîÿòî äà îáåäèíè ïîä åäíàøàïêà âñè÷êè èíñòèòóöèè, êîèòî ñåçàíèìàâàò ñ õðàíèòåëíèòå ïðîäóê-òè. Íàñêîðî ñå íàòúêíàõ è íà íåâÿð-íà èíôîðìàöèÿ â ìåäèèòå çà òîâà,êîè èíñòèòóöèè ñà îòãîâîðíè çà êà-÷åñòâîòî íà õðàíèòå. Êîíòðîëíèîðãàíè çà òîâà ñà Ìèíèñòåðñòâîòîíà çäðàâåîïàçâàíåòî è íåãîâèòåïîäðàçäåëåíèÿ, êàêòî è îðãàíà ïîâåòåðèíàðíî-ìåäèöèíñêèÿ êîíòðàë– Ìèíèñòåðñòâîòî íà çåìåäåëèåòîè ãîðèòå. Ïîòðåáèòåëÿò ìîæå äà ñåîïëà÷å è â Êîìèñèÿòà çà çàùèòà íàïîòðåáèòåëèòå, íî íîðìàòèâíèòåäîêóìåíòè ñà îïðåäåëèëè ÿñíî êîè

ñà êîìïåòåíòíèòå îðãàíè.- Ïðîáëåìúò å, ÷å ïðåêàëåíî

ìíîãî èíñòèòóöèè â Áúëãàðèÿîòãîâàðÿò çà åäíî è ñúùî íåùîè îòãîâîðíîñòòà ñå ðàçìèâà...

- Àç áèõ ïîñòàâèë âúïðîñúò ïîäðóã íà÷èí – íå çàùî íÿìà êîíò-ðîë èëè òîé å íååôåêòèâåí, à êîéèìà ïîëçà îò òîâà. Îñîáåíî ìå âïå-÷àòëèõà äàííèòå îò ïðîó÷âàíåòî íàåòèêåòèòå íà áåçàëêîõîëíèòå ãàçè-ðàíè íàïèòêè, êîèòî ñà ñúñ ñèíòå-òè÷íè ìàòåðèàëè. Ñàìàòà Íàðåäáàçà åòèêèòèðàíåòî íà õðàíèòå ïî-çâîëÿâà è äîïóñêà èçïîëçâàíåòî íàòåõíîëîãè÷íè òåðìèíè, êîèòîíèùî íå çíà÷àò çà îáèêíîâåíèÿïîòðåáèòåë. Êîãàòî ïðî÷åòåø íàåäíà îïàêîâêà íàäïèñ „Áèñêâèòè ñìàñëî”, äóìàòà „ìàñëî” ïîðàæäààñîöèàöèÿ ïúðâî çà êðàâå ìàñëî. Èàç âúïðåêè ÷å ñúì ñïåöèàëèñò ñúìñè êóïóâàë è äîðè êîíñóìèðàë òåçèáèñêâèòè, äîêàòî íå ñè ïîñòàâèõçàäà÷à äà ïðî÷åòà åòèêåòà. Çàêîíî-äàòåëÿò ïîçâîëÿâà ðàñòèòåëíè ìàñ-ëà äà ñå îáîçíà÷àâàò ñàìî êàòî ìàñ-ëà, îñâåí ðàñòèòåëíèòå ìàçíèíè.Êúì äóìàòà „ìàñëî” â íàèìåíîâà-íèåòî íà ïðîäóêòà ìîæå äà ñå äî-áàâè è „ðàñòèòåëíî”, „æèâîòèíñ-êî”, „õèäðîãåíèðàíî” è ò.í., à ñúùî÷å ìîæå äà ñå äîïúëíè äîðè ðåãè-îí íà ïðîèçõîä íà ìàñëàòà. Äóìè÷-êàòà „ìîæå” îçíà÷àâà ïîæåëàíèå,à íå çàäúëæåíèå êúì ïðîèçâîäèòå-ëÿ è äèñòðèáóòîðà. Äðóãèÿò øðèôòçà ñúäúðæàíèåòî å äðåáåí è ðÿäêîõîðàòà ñå çà÷èòàò â íåãî, îñîáåíîêîãàòî ïçàðóâàò íàáúðçî ñëåä ðàáî-òà. Çàòîâà ñå ðàç÷èòà íà ïúðâîñèã-íàëíàòà ðåàêöèÿ, ïðî÷èòàìå „Áèñ-êâèòè ñ ìàñëî” è ãè êóïóâàìå. Àòå ñå îêàçâàò ñ ðàñòèòåëíè ìàçíè-íè, è òî õèäðîãèíèðàíè îò òèïà íàìàðãàðèíèòå. Òî÷íî ìàðãàðèíèòåïúê ìîæå äà ñå ïðåäñòàâÿò ïîä íàé-ðàçëè÷íè íàèìåíîâàíèÿ – õèäðîãå-íèðàíè, íàïúëíî èëè ÷àñòè÷íî õèä-ðîãåíèðàíè, äåõèäðîãåíèðàíè, ìî-äèôèöèðàíè è äðóãè ñ öåë ñàìî èñàìî äà çàáëóäÿò ïîòðåáèòåëÿ, ÷å íåñòàâà äóìà çà ñèíòåòè÷åí ïðîäóêò,êîéòî å òâúðäå äàëå÷ îò íàòóðàëíèÿ.Ïî÷òè âñè÷êè ìàçíèíè çà ìàçàíå,îò òèïà íà ðàçëè÷íè êðåìîâå,ñúäúðæàò ìàðãàðèí. Òå ñå îáÿâÿâàòâ ðåêëàìè çà ïîëåçíè çà çäðàâåòî,îáîãàòåíè ñ âèòàìèíè è ò.í. Òîâàïðîòèâîðå÷è íà åäíî îñíîâíî èçèñ-êâàíå, ñ êîåòî äîðè çàïî÷âà íàðåä-áàòà çà åòèêèòèðàíåòî íà õðàíèòå –÷å íå ñå äîïóñêà çàáëóæäàâàíå èïîäâåæäàíå íà ïîòðåáèòåëÿ ïî îò-íîøåíèå íà ñâîéñòâà, õàðàêòåðèñ-òèêè è ò.í. íà õðàíèòå. Îáåçïîêîè-òåëíî å, ÷å ñå èçïîëçâàò ïðèîìè÷ðåç êîèòî ôîðìàëíî äà ñå èçïúëíÿòèçèñêâàíèÿòà íà íîðìàòèâíèòå äî-êóìåíòè, à òå íàïðàêòèêà ñå çàîáè-êàëÿò.

Îò åòèêåòà íå ìîæåì äàðàçáåðåì ñ êàêâî ñå õðàíèì

Ä-ð Äèì÷î Òîìîâ, ÌÓ-Âàðíà:

3 áðîé 36Íà ïàçàð

Åòèêåòèòå íà äîìàêèíñêè óðåäèêàòî õëàäèëíèöè, ïåðàëíè ìàøèíèè ôóðíè, ùå òðÿáâà äà âêëþ÷âàò ïî-âå÷å èíôîðìàöèÿ îòíîñíî åíåðãèé-íîòî ïîòðåáëåíèå. Äåïóòàòèòå â Åâ-ðîïåéñêèÿ ïàðëàìåíò (ÅÏ) îäîáðè-õà çàêîíîäàòåëåí òåêñò â òàçè íàñî-êà íà 19 ìàé. ÅÏ ãëàñóâà äà ñå äîáà-âÿò äîïúëíèòåëíè “ïëþñ” êëàñîâåêúì âå÷å ïîçíàòàòà ñõåìà ñ öâåòíèîçíà÷åíèÿ.  áúäåùå âñè÷êè ðåêëà-ìè îòíîñíî öåíàòà èëè åíåðãèéíàòàåôåêòèâíîñò òðÿáâà äà ïîñî÷âàòåíåðãèéíèÿ êëàñ íà ïðîäóêòà.

Âå÷å ñúùåñòâóâàùèòå åíåðãèéíèåòèêåòè ïîìàãàò íà ïîòðåáèòåëèòåäà ïðåöåíÿò ïðîèçòè÷àùèòå åíåð-ãèéíè ðàçõîäè, êîãàòî çàêóïóâàòíîâè äîìàêèíñêè óðåäè, êàòî õëà-äèëíèöè, ôðèçåðè, ïåðàëíè è ìèÿë-íè ìàøèíè, ñóøèëíè, ôóðíè è êëè-ìàòèöè. Êúì ìîìåíòà ïðîèçâîäèòå-ëèòå ñà çàäúëæåíè äà îáîçíà÷àâàòãîäèøíàòà åíåðãèéíà êîíñóìàöèÿ,íåçàâèñèìî äàëè ñòàâà âúïðîñ çàïðîäóêò ñ äîáðè (òúìíîçåëåí “À”êëàñ) èëè ëîøè õàðàêòåðèñòèêè(÷åðâåí “G” êëàñ) â òîâà îòíîøåíèå. çàâèñèìîñò îò òèïà äîìàêèíñêèóðåä, åòèêåòèòå îáîçíà÷àâàò ñúùîêîíñóìàöèÿòà íà âîäà, íèâî íà ïðî-èçâåæäàí øóì èëè òîïëèííà ìîù-íîñò.

Ñåäåì êëàñà èñåäåì öâÿòà

Ñúãëàñíî íîâîòî çàêîíîäàòåë-ñòâî, êúì îôîðìëåíèåòî íà åòèêå-òèòå çà åíåðãèéíà åôåêòèâíîñò ìî-ãàò äà áúäàò äîáàâåíè äî òðè íîâèåíåðãèéíè êëàñà, êîèòî äà îòðàçÿ-âàò íèâîòî íà äîñòèãíàòèÿ òåõíîëî-ãè÷åí íàïðåäúê, êàòî ùå ñå çàïàçèîãðàíè÷åíèåòî îò îáùî ñåäåì åíåð-ãèéíè êëàñà, ñúîáùàâàò îò ïðåñ-

ñëóæáàòà íà Åâðîïåéñêèÿ ïàðëàìåíò(ÅÏ). Íàñòîÿùèòå êëàñîâå âàðèðàòîò “A” äî “G”, êàòî â áúäåùå êëàñè-ôèêàöèÿòà ìîæå äà èçãëåæäà ïîñëåäíèÿ íà÷èí:

• àêî íîâ ïðîäóêò, êîéòî èçïîëçâàïî-ìàëêî åíåðãèÿ îòâå÷å ñúùåñòâóâàùèòå,å êëàñèôèöèðàí êàòî“A+”, òî òîãàâà êëàñúòñ íàé-íèñêà åíåðãèé-íà åôåêòèâíîñò ùåáúäå “F”;

• àêî íîâ ïðîäóêò,êîéòî èçïîëçâà ïî-ìàëêî åíåðãèÿ îò âå÷åñúùåñòâóâàùèòå, åêëàñèôèöèðàí êàòî“A++”, òî òîãàâàêëàñúò ñ íàé-íèñêàåíåðãèéíà åôåêòèâ-íîñò ùå áúäå “E”;

• àêî íîâ ïðîäóêò,êîéòî èçïîëçâà ïî-ìàëêî åíåðãèÿ îò âå÷åñúùåñòâóâàùèòå, åêëàñèôèöèðàí êàòî“A+++”, òî òîãàâàêëàñúò ñ íàé-íèñêàåíåðãèéíà åôåêòèâ-íîñò ùå áúäå “D”.

Ñõåìàòà ñ ðàçëè÷-íèòå öâåòîâå - îòòúìíîçåëåíî çà íàé-åíåðãèéíî åôåêòèâ-íèòå ïðîäóêòè äî ÷åð-âåíî çà òåçè ñ íàé-ëîøè õàðàêòåðèñòèêè- ùå áúäå èçìåíåíà ïîñúîòâåòíèÿ íà÷èí,òàêà ÷å ïðîäóêòèòå ñíàé-âèñîêè åíåðãèéíè õàðàêòåðèñ-òèêè äà áúäàò îáîçíà÷åíè âèíàãè ñòúìíîçåëåíè, à òåçè ñ íàé-íèñêè - ñ÷åðâåíî.

Àäàïòèðàíåòî íà êëàñèôèêàöèè-òå íà åíåðãèéíèòå åòèêåòè ùå áúäå

ðåøåíî îò ðàáîòíà ãðóïà íà Êîìè-ñèÿòà. Ðåêëàìèòå íà äîìàêèíñêèòåóðåäè òðÿáâà äà ïîêàçâàò åíåðãèé-íàòà åôåêòèâíîñò.

Âñÿêà ðåêëàìà îòíîñíî öåíàòàèëè åíåðãèéíàòà êîíñóìàöèÿ íà äà-

äåí ïðîäóêò ùå òðÿáâà çà â áúäåùåäà âêëþ÷âà èíôîðìàöèÿ îòíîñíîíåãîâèÿ åíåðãèåí êëàñ. Ðåêëàìèòå,âêëþ÷âàùè äîïúëíèòåëíà èíôîðìà-öèÿ, òðÿáâà äà ïîìîãíàò íà ïîòðå-áèòåëèòå äà íàïðàâÿò ñâîÿ èçáîð âúç

Åòèêåòèòå íà åëóðåäèòå - ñ “ïëþñ”êëàñîâå çà åíåðãîïîòðåáëåíèå

93% îòåòèêåòèòå...

Ïðîäúëæàâà îò ñòð. 1Äðóã ñåðèîçåí íåäîñòàòúê, íà êîéòî ñå

íàòúêâàò ñïåöèàëèñòèòå, å ëèïñàòà íà ïóá-ëè÷íà èíôîðìàöèÿ çà êîíòðîëà âúðõó åòè-êåòèðàíåòî íà õðàíèòå.  ìåäèèòå çàáëóæ-äàâàùî ñå íàñî÷âàò ïîòðåáèòåëèòå êúì Êî-ìèñèÿòà çà çàùèòà íà ïîòðåáèòåëÿ, êîåòî åâ ïðîòèâîðå÷èå ñ ÿñíî ðàçïèñàíèòå êîìïå-òåíöèè íà äúðæàâíèÿ çäðàâåí è âåòåðèíàð-íî-ìåäèöèíñêè êîíòðîë, çàÿâÿâà ä-ð Òîìîâ.Ñïîðåä íåãî è åêóïà ìó, ñà íåîáõîäèìèñúùåñòâåíè êîðåêöèè â íîðìàòèâíàòà áàçà,âêëþ÷èòåëíî ÿñíè è òî÷íè èçèñêâàíèÿ, çàäà ñå îñèãóðè ïðàâîòî íà èíôîðìèðàí èç-áîð íà ïîòðåáèòåëèòå. Ïîäîáíè ïðîìåíèùå ïðåäëîæàò íà çàêîíîäàòåëÿ âàðíåíñêè-òå ó÷åíè. Òå ùå íàñòîÿâàò ñúùî çà çàñèëâà-íå íà êîíòðîëà è íà îáùåñòâåíèÿ íàòèñêâúðõó ïðîèçâîäèòåëè è äèñòðèáóòîðè, çàäà èìàìå ïîíå ìàëêà ãàðàíöèÿ çà òîâà êàê-âî êóïóâàìå è ñ êàêâî ñå õðàíèì.

È áëèæè ñè ñëàäîëåäà...ðàñëè, íàïîñëåäúê ÷åñòî ñâúðçâàíè ñ ðàêà, òúéêàòî ìîãàò äà ñòàíàò çàðàçîïðè÷èíèòåëè, êî-ãàòî åòèëåí îêñèäà ñå äîáàâÿ êúì íåêà÷åñòâå-íè ïðîäóêòè – êàòî ðåçóëòàò ñå îáðàçóâà åòè-ëåíîâ õëîðîõèäðèä, êîéòî îáðàçóâà âèñîêîêàíöåðîãåííà ñìåñ; ñìÿòà ñå ÷å íîñÿò ïîòåí-öèàëåí òîêñè÷åí ðèñê, ïðè÷èíÿâàù ÿçâè èäîðè ðàêîâè îáðàçóâàíèÿ; íàé-ñåðèîçíè ïðè-òåñíåíèÿ ïðåäèçâèêâàò íèñêîêà÷åñòâåíèòå(ðàçëàãàùè ñå) ìîðñêè âîäîðàñëè, êîèòî íå ñàðàçðåøåíè çà óïîòðåáà êàòî õðàíèòåëíà äîáàâ-êà; ÿñíî å îáà÷å, ÷å åñòåñòâåíèòå ìîðñêè âî-äîðàñëè ìîãàò äà ñå ïðåâúðíàò â òàêèâà ïðèòÿõíàòà îáðàáîòêà.

Å 412 - Èçâëè÷à ñå îò ñåìåíàòà íàCyamoposis tetragonolobus ñ èíäèéñêè ïðîèç-õîä; õðàíà íà äîáèòúêà â ÑÀÙ; ïðåäèçâèêâàãàäåíå, ñúáèðàíå íà ãàçîâå â êîðåìà, ñïàçìè;ìîæå äà ïîíèæè íèâîòî íà õîëåñòåðîë.

È êàêâà ñòàíÿ òÿ. Åãàòè êåôà! Äà îò åäèíñëàäîëåä íÿìà äà ñå óìðå. À ìîæå áè è îò äâà.Îáà÷å òî ñàìî ñëàäîëåä ëè å!

Ïðîäúëæàâà îò ñòð. 1Å 110 - FD&C Æúëò No.6; èçïîëçâà ñå â

çúðíåíèòå õðàíè, ïðîèçâîäñòâîòî íà õëåáíè èç-äåëèÿ, ñëàäêèøè, ñíàêñ, ñëàäîëåä, íàïèòêè èðèáà â êîíñåðâè; èçêóñòâåí ïðîèçõîä; âêëþ÷åíå â ïðîèçâîäñòâîòî íà ìíîãî ìåäèêàìåíòè -Polaramine, Ventolin (ñèðîï); ñòðàíè÷íè åôåê-òè – óðòèêàðèÿ (îáðèâ), ðèíèò (õðåìà), íàçàë-íà êîíãåñòèÿ, àëåðãèè, ïðåâúçáóäà, òóìîðíè îá-ðàçóâàíèÿ â áúáðåöèòå, õðîìîçîìíè óâðåæäà-íèÿ, êîðåìíè áîëêè, ãàäåíå, ïîâðúùàíå, ñòî-ìàøíî ðàçñòðîéñòâî, íåïîíîñèìîñò êúì õðà-íà; çàáåëÿçàíè ñà ðåäèöà ñëó÷àè íà òóìîðíèîáðàçóâàíèÿ ïðè òåñòâàíå íà æèâîòíè; Çàáðà-íåí â Íîðâåãèÿ.

Ïîñëå èäâà ðåäà íà ïåò áðîÿ ñòàáèëèçàòîðè.Òÿõ ïúê ãè ñëàãàò, çà äà äàäàò ïî ãëÿìà òâúðäîñòíà õðàíàòà. Êàëêî ëè ñà òâúðäè íàøèòå?

Íÿìà äà ñå ñïèðàì íà Å 401, Å 410, Å466 èÅ471, çàùîòî ïðè òÿõ íå ñà íàáëþäàâåíè âðåäíèåôåêòè, îñîáåííî ïðè îãðàíè÷åíà óïîòðåáà.

Å 407 - Ôèáðè, èçâëå÷åíè îò ìîðñêè âîäî-

îñíîâà íà âúçìîæíîñòèòå çà åíåð-ãèéíè èêîíîìèè íà ïðîäóêòà, êàòîïî òîçè íà÷èí íàìàëÿò ñâîèòå åíåð-ãèéíè ðàçõîäè â äúëãîñðî÷åí ïëàí.

Ñúùèòå èçèñêâàíèÿ ùå âàæàò è çàâñÿêàêúâ âèä òåõíè÷åñêà èíôîðìà-

öèÿ çà ïðîäóêòà, êàòî óêàçàíèÿ èáðîøóðè íà ïðîèçâîäèòåëÿ, íåçà-âèñèìî äàëè ñòàâà âúïðîñ çà ïå-÷àòíà èëè èíòåðíåò âåðñèÿ.

Åíåðãèéíèåòèêåòè çà äîãðàìè

 áúäåùå, åíåðãèåí åòèêåò ùåòðÿáâà äà áúäå ïðèëîæåí è êúìâñè÷êè êîíñóìèðàùè åíåðãèÿ ïðî-äóêòè çà òúðãîâñêà è ïðîìèøëåíàóïîòðåáà, êàòî õëàäèëíè ïîìåùå-íèÿ, õëàäèëíè âèòðèíè çà ñúõðà-íÿâàíå íà ïðîäóêòè, ïðîôåñèîíàë-íè ãîòâàðñêè óðåäè, òúðãîâñêè àâ-òîìàòè è ïðîìèøëåíè ìîòîðè.

 äîïúëíåíèå, èçèñêâàíèÿòà çàåíåðãèéíî åòèêåòèðàíå ùå ñå îò-íàñÿò è çà ñâúðçàíè ñ ïîòðåáëåíè-åòî íà åíåðãèÿ ïðîäóêòè, êîèòî íåêîíñóìèðàò åíåðãèÿ, íî èìàò çíà-÷èòåëíî äèðåêòíî èëè èíäèðåêò-íî âúçäåéñòâèå âúðõó èêîíîìèèòåíà åíåðãèÿ, êàòî äîãðàìà, ïðîçîð-öè è âúíøíè âðàòè.

Ñëåäâàùè ñòúïêèÑëåä êàòî äèðåêòèâàòà áúäå

ïóáëèêóâàíà â Îôèöèàëíèÿ âåñò-íèê íà ÅÑ, äúðæàâèòå ÷ëåíêè ùåðàçïîëàãàò ñ åäíà ãîäèíà çà ïðè-âåæäàíå íà ñâîåòî çàêîíîäàòåëñòâîâ ñúîòâåòñòâèå ñ èçèñêâàíèÿòà íà

äèðåêòèâàòà.Äèðåêòèâàòà áåøå ïðèåòà îò ÅÏ

íà âòîðî ÷åòåíå íà 19 ìàé êàòî ÷àñòîò çàêîíîäàòåëíèÿ ïàêåò çà åíåðãèé-íàòà åôåêòèâíîñò.

Äà ñïåñòÿâàìå åëåêòðîåíåðãèÿ ìîæåì íå ñàìî êàòî ñèêóïóâàìå íèñêîåíåðãèéíè óðåäè, à è êàòî îãðàíè÷èì èçïîëç-âàíåòî íà íàéëîíîâè òîðáè÷êè è ãè çàìåíèì ñ ÷àíòè çà ìíî-ãîêðàòíà óïîòðåáà. Ôèãóðè, èçðàáîòåíè îò ìåòàëíà ìðåæà èîáëå÷åíè â íàéëîíîâè òîðáè÷êè ñå ïîÿâèõà ïðåç þíè íà íÿ-êîëêî ìåñòà âúâ Âàðíà. Èíèöèàòèâàòà å íà ñäðóæåíèå ÈÄÅÀ.

4áðîé 36 ÃÌÎ

Ñëåä äëúãè ïåðèïåòèè è çàëè-òàíèÿ îò åäèíèÿ äî äðóãèÿ ïîëþñ– îò ïúëíàòà ëèáåðàëèçàöèÿ äî àá-ñîëþòíàòà çàáðàíà íà ãåííî-ìîäè-ôèöèðàíèòå îðãàíèçìè (ÃÌÎ), Çà-êîíúò çà ÃÌÎ å ôàêò. Íîâèÿò-ñòàðçàêîí äàâà ïðàâîòî íà ñîáñòâåíè-

öèòå íà çåìÿ, êîèòî ñà ÿ äàëè ïîäàðåíäà, äà ïîñòàâÿò èçðè÷íî óñëî-âèå íà àðåíäàòîðèòå íà òåõíèòåòåðåíè äà íå ñå çàñÿâàò ãåííî-ìî-äèôèöèðàíè ñåìåíà è äà íå ñå îò-ãëåæäàò ãåííî-ìîäèôèöèðàíè êóë-òóðè. Òîâà èçèñêâàíå ìîæå äà áúäå

âêëþ÷åíî â äîãîâîðèòå çà àðåíäà.Ñòîïàíèíúò íà çåìåäåëñêà çåìÿèìà èçáîð. Âúçïîëçâàéòå ñå! Îáùå-ñòâåíèÿò öåíòúð çà îêîëíà ñðåäà èóñòîé÷èâî ðàçâèòèå (ÎÖÎÑÓÐ)ïðåäñòîè äà íàïðàâè êàìïàíèÿìåæäó ñåëñêèòå ñòîïàíè çà òîâàêàêâè ïðàâà èìàò ñîáñòâåíèöèòåíà çåìåäåëñêà çåìÿ è êàêâè èçèñê-âàíèÿ ìîãàò äà ïðåäÿâÿâàò êúì ñòî-ïàíèñâàùèòå çåìèòå èì.

Àêî èìàòå ñúìíåíèÿ, ÷å àðåíäà-òîðúò íå èçïúëíÿâà âàøàòà âîëÿ èíà âàøèòå çåìè ñå ñåÿò ãåííî-ìî-äèôèöèðàíè çåìåäåëñêè êóëòóðè,èëè ïúê ÷å ñúñåäúò âè âúðøè òîâà èïîñòàâÿò ïîä çàïëàõà îò çàìúðñÿâà-íå è âàøàòà ñîáñòâåíîñò, ñèãíàëè-çèðàéòå íè! Äîíåñåòå íè ïðîáà îòñåìåíàòà èëè ãîòîâàòà ïðîäóêöèÿ èÎÖÎÑÓÐ ùå ïîåìå ïîëîâèíàòà îòñóìàòà, íåîáõîäèìà çà èçñëåäâàíå-òî â àêðåäèòèðàíà ëàáîðàòîðèÿ.

Ìåæäó 500 õèëÿäè è 1 ìëí. ëâ.ñòèãà ãëîáàòà çà îòãëåæäàíå íà ãåí-íî-ìîäèôèöèðàíè îðãàíèçìè(ÃÌÎ) íà çàáðàíåíè êóëòóðè è òå-ðèòîðèè ó íàñ. Òîâà å çàïèñàíî âïðîìåíåíèÿ Çàêîíà çà ÃÌÎ. Äîñå-ãà äîëíàòà ãðàíèöà íà ñàíêöèÿòàçàïî÷âàøå îò 300 000 ëâ. ×ëåí 79îò çàêîíà, êîéòî ïðè ïúðâîíà÷àë-íèòå ïðîìåíè îòïàäíà, ñå âúçñòà-íîâè âúâ âèäà íà äîñåãà äåéñòâà-ùèÿ çàêîí è çàùèòàâà òðàäèöèîí-

íè áúëãàðñêè êóëòóðè êàòî ëîçà,ðîçà, òþòþí, çåëåí÷óöè è îâîùíèðàñòåíèÿ. Äðóãèÿò ñïîðåí òåêñò -â ÷ëåí 80, ñòàíà îùå ïî-ðåñòðèê-òèâåí. Òîé çàáðàíÿâà îñâîáîæäàâà-íåòî â îêîëíàòà ñðåäà è îòãëåæäà-íåòî íà ÃÌÎ â çàùèòåíèòå òåðè-òîðèè, êàòî Íàöèîíàëíè è ïðèðîä-íè ïàðêîâå, çàùèòåíè ìåñòíîñòè,çàùèòåíèòå çîíè îò åêîëîãè÷íàòàìðåæà Íàòóðà 2000, êàêòî è íà îò-ñòîÿíèÿòà ïî-ìàëêè îò 30 êì îòòåçè çîíè. Çàáðàíÿâà ñå ðàçïðîñò-ðàíåíèåòî íà ÃÌÎ íà îòñòîÿíèÿïî-ìàëêè 10 êì îò ñòàöèîíàðíèðåãèñòðèðàíè ï÷åëèíè ïî ñìèñú-ëà íà Çàêîíà çà ï÷åëàðñòâîòî, êàê-òî è íà ïî-ìàëêî îò 7 êì îò ïîëåòàñ áèîëîãè÷íî çåìåäåëèå.

Îò ïèñìî íà Åâðîïåéñêàòà êîìè-ñèÿ ñòàâà ÿñíî, ÷å âúîáùå íå å èìà-ëî ñòàðòèðàëà íàêàçàòåëíà ïðîöå-äóðà ñïðÿìî Áúëãàðèÿ âúâ âðúçêà ñãåííî-ìîäèôèöèðàíèòå îðãàíèçìè,êàêòî òâúðäåøå Ìèíèñòåðñòâîòî íàîêîëíàòà ñðåäà è íà áàçà íà êîåòîñå èñêàøå ðàçðåøàâàíåòî íà ÃÌÎ óíàñ.  îòãîâîðà íà Åâðîêîìèñèÿòàñå ïîñî÷âà: “Íÿìà çàïî÷íàòà ïðîöå-äóðà îò Êîìèñèÿòà ñðåùó Áúëãàðèÿâúâ âðúçêà ñ òðàíñïîíèðàíåòî íàÄèðåêòèâà 2001/18/EÎ îòíîñíîñúçíàòåëíîòî îñâîáîæäàâàíå íà ãå-íåòè÷íî ìîäèôèöèðàíè îðãàíèçìèâ îêîëíàòà ñðåäà.”.

Èìàòå çåìÿ ïîä àðåíäà? Ìîæåäà ïîñòàâèòå óñëîâèå - áåç ÃÌÎ

Êàçàõòå ëè ÑÒÎÏ!

Äâå îáùèíè âúâ Âàðíåíñêàîáëàñò - ñâîáîäíè îò ÃÌÎ

Äâå îáùèíè âúâ Âàðíåíñêà îáëàñò ñå îáÿâèõà çà ñâîáîäíè îò ãåí-íî-ìîäèôèöèðàíè îðãàíèçìè. Îáùèíñêèÿò ñúâåò íà Âàðíà ãëàñóâàçà îãðàíè÷àâàíå îòãëåæäàíåòî íà ãåííî-ìîäèôèöèðàíè êóëòóðè èðàçïðîñòðàíåíèåòî íà ïðîäóêòè ñúñ ñúäúðæàíèå íà ãåííè ìóòàöèèíà òåðèòîðèÿòà íà îáùèíà Âàðíà. Ðåøåíèåòî áå ïðèåòî, âúïðåêèïðåäëîæåíèòåòî íà îáùèíñêèÿ ñúâåòíèê îò ÃÅÐÁ Êîíñòàíòèí Òðî-øåâ äà îòïàäíå îò äíåâíèÿ ðåä íà 21-àòà ñåñèÿ íà ìåñòíèÿ ïàðëà-ìåíò. Ïî äóìèòå íà Òðîøåâ å èçëèøíî äà ñå êîìåíòèðà êàçóñ, çà êîé-òî Íàðîäíîòî ñúáðàíèå ñå å ïðîèçíåñëî ñúñ çàêîí.

Íà ñåñèÿ íà Îáùèíñêèÿ ñúâåò íà Àâðåí ïðåç ìàðò ñúùî ñå âçåìàðåøåíèå îáùèíà Àâðåí äà ñå îáÿâè çà çîíà, ñâîáîäíà îò ÃÌÎ.

 íà÷àëîòî íà ãîäèíàòà Îáùåñòâåíèÿò öåíòúð çà îêîëíà ñðåäà èóñòîé÷èâî ðàçâèòèå (ÎÖÎÑÓÐ) èçïðàòè ïèñìà - ïðåäëîæåíèÿ äî êìå-òîâåòå íà âñè÷êè îáùèíè âúâ Âàðíåíñêà îáëàñò äà ñå îáÿâÿò çà ñâî-áîäíè îò ãåííî-ìîäèôèöèðàíè îðãàíèçìè.

Âñåêè áúëãàðñêè ãðàæäàíèíìîæå äà ïîäêðåïè Ïåòèöèÿòà çà ñïè-ðàíå íà ïî-íàòàòúøíèòå ðàçðåøåíèÿíà ãåííî-ìîäèôèöèðàíè (ÃÌ) êóë-òóðè â Åâðîïåéñêèÿ ñúþç. Òîâà ìîæåäà ñòàíå â Èíòåðíåò íà àäðåñ:www.gmo-free-regions.org. “Ðèñêîâå-òå, êîèòî ÃÌ êóëòóðèòå êðèÿò çàçäðàâåòî íà õîðàòà è æèâîòíèòå, êàê-òî è çà îêîëíàòà ñðåäà, íå ñà äîñòàòú-÷íî äîáðå îöåíåíè. Ïðåíåáðåãâà ñåè íåãàòèâíèÿò èêîíîìè÷åñêè è ñî-öèàëåí åôåêò íà ÃÌ êóëòóðèòå âúðõóîáùåñòâîòî íè. Èñêàì áúäåùå áåç

ãåííî-ìîäèôèöèðàíè îðãàíèçìè(ÃÌÎ) è ñúñ ñúõðàíåíè ðàçíîîáðàç-íè ìåòîäè íà çåìåäåëèå, êîèòî äà ãà-ðàíòèðàò çäðàâîñëîâíà õðàíà çàâñè÷êè íàñ. Ìîëÿ, îñèãóðåòå ñèãóð-íà çàùèòà îò ÃÌ êóëòóðè îò ñòðàíàíà ÅÊ çà õîðàòà, çåìåäåëñêèòå ñòî-ïàíè è îêîëíàòà ñðåäà è ãàðàíòèðàé-òå ïðàâîòî íè íà ÷èñòà îò ÃÌÎ õðà-íà è çåìåäåëèå.”. Òîâà ñå êàçâà â ïå-òèöèÿòà, àäðåñèðàíà äî áúëãàðñêè-òå ìèíèñòðè íà çåìåäåëèåòî Ìèðîñ-ëàâ Íàéäåíîâ è íà îêîëíàòà ñðåäàÍîíà Êàðàäæîâà.

5 áðîé 36ÃÌÎ

Ñòðÿñêàùè ðåçóëòàòè ñà äàëèèçñëåäâàíèÿ ñ ÃÌÎ íà ðóñêè ó÷å-íè îò Èíñòèòóòà ÐÀÍ. Ïî âðåìå íàñèìïîçèóì, Èðèíà Åðìàêîâà äîê-òîð íà áèîëîãè÷íèòå íàóêè, îïî-âåñòè ïóáëè÷íî ðåçóëòàòèòå îòðúêîâîäåíèòå îò íåÿ èçñëåäâàíèÿ,öèòèðàíè îò regnum.ru. Òîâà åïúðâîòî èçñëåäâàíå, êîåòî îïðåäå-ëÿ çàâèñèìîñòòà ìåæäó óïîòðåáà-òà íà ãåííî ìîäèôèöèðàíà ñîÿ èïîòîìñòâîòî íà æèâè ñúùåñòâà. Ïîâðåìå íà åêñïåðèìåíòà ä-ð Åðìà-êîâà å äîáàâèëà ÃÌ ñîÿ êúì õðà-íàòà íà æåíñêè áðåìåííè ïëúõî-âå.  ðàìêèòå íà åêñïåðèìåíòà âõðàíàòà íà ïëúõîâåòå å äîáàâÿíîñîåâî áðàøíî - äâå ñåäìèöè ïðåäèçà÷åâàíåòî, ïî âðåìå íà çà÷åâàíå-òî è êúðìåíåòî íà ìàëêèòå.

 êîíòðîëíàòà ãðóïà ñà áèëèæåíñêè, êúì ÷èÿòî õðàíà íå å äî-áàâÿíî íèùî. Ó÷àñòâàëè ñà òðè ãðó-ïè, ïî òðè æåíñêè. Ïúðâàòà ãðóïàå êîíòðîëíàòà, íà âòîðàòà ãðóïà åäîáàâÿíà êîíöåíòðèðàíà ÃÌ-ñîÿ,

íà òðåòàòà ãðóïà å äîáàâÿíà íîð-ìàëíà ñîÿ. Ó÷åíèòå ñà ñëåäèëè çàáðîÿ ðîäèëè æåíñêè, êîëêî ïëúõ÷å-òà ñà ðîäåíè è êîëêî îò òÿõ ñà óì-ðåëè.

Âúâ âòîðàòà ÷àñò íà åêñïåðèìåí-òà ïëúõîâåòå ñà áèëè ðàçäåëåíè íàäâå ãðóïè. Íà 1-âàòà ãðóïà å äàâà-íî õðàíà ñ äîáàâêà ÃÌ ñîÿ, à íàâòîðàòà áåç. Ñëåä òðè ñåäìèöè ó÷å-íèòå ïîëó÷èëè ðåçóëòàòèòå. Ñðåäïîòîìñòâîòî íà ïëúõîâåòå, õðàíå-íè ñ ÃÌ-ñîÿ ñå íàáëþäàâàëî àíîð-ìàëíà âèñîêà ñìúðòíîñò - íàä 50ïðîöåíòà.  ñúùîòî âðåìå 36% îòîò íîâîðîäåíèòå ïëúõîâå îò òàçèãðóïà òåæàëè ïî-ìàëêî îò 20 ãðà-ìà, äâå ñåäìèöè ñëåä ðàæäàíåòî.

Ïëúõîâåòå ïî ñâîÿòà ìîðôîëî-ãèÿ è áèîõèìè÷åñêè ñúñòàâ ìíîãîïðèëè÷àò íà ÷îâåøêèÿ îðãàíèçúìè çàòîâà ïîëó÷åíèòå äàííè ñà èç-êëþ÷èòåëíî òðåâîæíè, êîìåíòèðàÈðèíà Åðìàêîâà ïî âðåìå íà ïðå-ñêîíôåðåíöèÿòà íà ÈíñòèòóòàÐÀÍ.

Íàä 50% ñìúðòíîñò ïðèïëúõîâå, ÿëè ñîÿ-ìóòàíò

Ïðîòåñòèòå ñðåùó ïðîìåíèòå â Çàêîíà çà ÃÌÎ íå ïîäìèíàõà è Âàðíà

Çà àáñîëþòíàçàáðàíà íà ðåêëàìè-òå çà ðàñòåíèÿ è ñå-ìåíà, ñúäúðæàùèãåííî-ìîäèôèöèðà-íè îðãàíèçìè(ÃÌÎ) è ïóáëè÷íîîáÿâÿâàíå íà âñè÷-êè õðàíèòåëíè ïðî-äóêòè, ñúäúðæàùèãåííè ìóòàöèè, íà-ñòîÿâàò îò êîàëèöèÿ“Áúëãàðèÿ ñâîáîäíàîò ÃÌΔ. Ó íàññúùåñòâóâà çàêîí çàçàáðàíà íà ÃÌÎ, íîâñå îùå íÿìà çàáðà-íà çà ðåêëàìèðàíåíà ïðîäóêòè, êîèòîñúäúðæàò ãåííî ìî-äèôèöèðàíè îðãà-íèçìè, îáÿñíè Áî-ðèñëàâ Ñàíäîâ. Òîéïîñî÷è, ÷å ùå ñå ïî-èñêà íà åòèêåòèòåíà âñè÷êè õðàíè-òåëíè ïðîäóêòè äàñå îáÿâÿâà ñúäúðæà-íèåòî íà ÃÌÎ, òúéêàòî âñåêè áúëãàðñ-êè ïîòðåáèòåë èìàïðàâî íà èíôîðìè-ðàí èçáîð. Òðÿáâàäà èìà ðåãëàìåíò çàïðÿêî ïðîñëåäÿâàíåíà ñúñòàâêèòå íàõðàíèòåëíèòå ïðî-äóêòè. Íàïðèìåð,àêî íà ïàçàðà èçëå-çå ìåñî îò æèâîòíè,

êîèòî ñà áèëè õðà-íåíè ñ ÃÌÎ ôóðà-æè, òîâà ñúùî äàáúäå îáÿâåíî íàåòèêåòà íà êðàéíèÿïðîäóêò.

“ÃÌÎ, âåäíúæèçïóñíàòè â ïðèðî-äàòà, íÿìà íà÷èí äàñè ãè âúðíåì â ëà-áîðàòîðèèòå”, çàÿ-âè Ãåîðã Òîïàëåâ -ìîëåêóëÿðåí áèî-ëîã ïî âðåìå íàïðåñêîíôåðåíöèÿ âÁÒÀ, îðãàíèçèðàíàîò êîàëèöèÿ “Áúëãà-ðèÿ ñâîáîäíà îòÃÌΔ.

Ïúðâàòà ôàçà íàêàìïàíèÿòà “×èñòàçåìÿ” âå÷å å ïðè-êëþ÷èëà è ïðîòèâ-íèöèòå íà ÃÌÎ ñåãîòâÿò çà âòîðàòà÷àñò: “Çäðàâà õðà-íà”, ñúîáùèõà îùåîðãàíèçàòîðèòå, öè-òèðàíè îò News.bg.

Ãåîðã Òîïàëåâçàÿâè, ÷å ìíîãî ñåñïåêóëèðà ïî òåìà-òà çà ÃÌÎ è ñå ðàç-ïðîñòðàíÿâà ïî-ãðåøíîòî óáåæäå-íèå, ÷å îò çàáðàíà-òà çà èçïîëçâàíåòîíà ÃÌÎ â Áúëãàðèÿñòðàäà íàóêàòà.“Àêî íàóêàòà ñòðà-

äàøå îò íîâîòî çàêîíîäàòåëñòâî, àçñàìèÿò áèõ áèë ïðîòèâ òîâà çàêî-íîäàòåëñòâî”, êàòåãîðè÷åí å Òîïà-ëåâ. Ïî äóìèòå ìó â Áúëãàðèÿ íÿìàòåõíîëîãè÷íà áàçà, â êîÿòî äà ñåïðàâÿò îïèòè ñ ãåííî ìîäèôèöè-ðàíè îðãàíèçìè, ñòðàíàòà íè íåðàçïîëàãà ñúñ ñïåöèàëíà ëàáîðàòî-ðèÿ è åâåíòóàëíèòå îïèòè íà ìî-ëåêóëÿðíî íèâî ñå ïðàâÿò íà ïîëå-òî. “Íåêà íå ñå èçïîëçâà ãîðåùèÿêàðòîô ñ îðÿçâàíåòî íà áþäæåòà çàíàóêà è äà ñå îáðúùà òåìàòà çàÃÌΔ, ïðèçîâà îò ñâîÿ ñòðàíà Áî-ðèñëàâ Ñàíäîâ. Àäâîêàò ÑâèëåíÎâ÷àðîâ çàÿâè, ÷å ìíîãî îò ó÷åíè-òå âëèçàò â ÿâåí êîíôëèêò íà èí-òåðåñè. Òîé îáÿñíè, ÷å ãîëÿìà ÷àñòîò íàó÷íèòå ðàáîòíèöè ó íàñ ñàîôèöèàëíè ñúâåòíèöè êúì Ìèíè-ñòåðñòâîòî íà îêîëíàòà ñðåäà è âî-äèòå è êúì Ìèíèñòåðñòâîòî íà çå-ìåäåëèåòî è õðàíèòå. Òå èçêðèâÿ-âàò èñòèíàòà è îòêðîâåíî ëúæàò,îñâåí òîâà âëèçàò â îñòðî êàðäè-íàëíî ïðîòèâîðå÷èå ñ Ïðîòîêîëàîò Êàðòàõåíà”, çàÿâè êàòåãîðè÷íîòîé.  òîçè ïðîòîêîë å çàëåãíàëïðèíöèïúò íà áåçîïàñíîñòòà, àèìåííî, ÷å íå å íóæíî äà ñå äîêàç-âà îïàñíîñò îò ÃÌÎ, çà äà ñå ñïðåâúâåæäàíåòî èì, à íàïðîòèâ - òðÿá-âà äà ñå äîêàæå 100% áåçîïàñíîñò,çà äà ñå ðàçðåøè ðàçïðîñòðàíåíè-åòî èì, îáÿñíè îùå òîé. Îôèöèàë-íèòå ñúâåòíèöè êúì ìèíèñòåðñòâî-òî îáà÷å íàñòîÿâàò äà ñå äîêàæåäàëè òå ñà îïàñíè è åäâà òîãàâà äàáúäå ñïðÿíî ðàçïðîñòðàíåíèåòîèì â çåìåäåëèåòî.

Óäîáíè ãðåøêèîïðàâäàâàò

íàâëèçàíåòî íàõðàíè - ìóòàíòè

Åâðîïåéñêèòå äúðæàâè èëîáèñòêè ãðóïè, ñâúðçàíè ñàãðàðíèÿ áèçíåñ, ïîëçâàòäàííè ñ ãðåøêè çà èçèñêâàíèÿ-òà êúì ïðîèçâîäñòâîòî íàõðàíè, çà äà îïðàâäàÿò ïî-øèðîêîòî ðàçïðîñòðàíåíèå íàãåííî ìîäèôèöèðàíèòå ïîñå-âè. Òîâà ñå êàçâà â íîâ äîêëàäíà Soil Association. Ñïîðåäîðãàíèçàöèÿòà, ñúñòàâèëàäîêëàäà, áúäåùîòî ðàçâèòèå íàôåðìåðñòâîòî âúâ Âåëèêîáðè-òàíèÿ è ïî öåëèÿ ñâÿò ñåðúêîâîäè ïî÷òè èçöÿëî îò äâå÷åñòî öèòèðàíè ñòàòèñòèêè.Åêñïåðòè íà Îáåäèíåíèòåíàöèè è áðèòàíñêîòî ïðàâè-òåëñòâî ñà åäèíîäóøíè, ÷åïðîèçâîäñòâîòî íà õðàíèòðÿáâà äà ñå ïîâèøè ñ 50% äî2030 ãîäèíà, à äî 2050-à òðÿá-âà äà ñå óäâîè. Íî åêñïåðòèòåíà Soil Association âúçðàçÿâàò,÷å òåçè ñòàòèñòèêè ñà “ãîëÿìàòëúñòà ëúæà”. Îò åäíà ñòðàíàòå îñïîðâàò òâúðäåíèÿòà, ÷å åíåîáõîäèìî óäâîÿâàíåòî íàõðàíèòåëíàòà èíäóñòðèÿ äî2050 ãîäèíà, êàòî îòáåëÿçâàò è÷å ïîâèøåíîòî ïðîèçâîäñòâîíà ÃÌÎ ñå îïðàâäàâà ñ íàèâíî-òî è ëúæîâíî îáÿñíåíèå êàêòåçè õðàíè ùåëè “äà íàõðàíÿòãëàäíèòå è äà ñëîæàò êðàé íàñâåòîâíàòà íèùåòà”.

Ðåêëàìàòà íà ãåííî-ìàíèïóëèðàíèïðîäóêòè âñå îùå íå å çàáðàíåíà

 ðåçóëòàò íà øèðîêàòà îáùå-ñòâåíà êàìïàíèÿ çà îïàñíîñòèòå,êîèòî êðèå îòãëåæäàíåòî è óïîò-ðåáàòà íà ãåííî-ìîäèôèöèðàíèîðãàíèçìè, â òúðãîâñêàòà ìðåæàó íàñ ñå ïîÿâèõà õðàíè ñ åòèêåòè“Áåç ÃÌΔ. Íàé-÷åñòî òîâàìîæå äà ñå âèäè âúðõó êîëáàñè,à â åäèíè÷íè ñëó÷àè - è âúðõóñëàäêàðñêè èçäåëèÿ.

6áðîé 36 Åâðîïðîãðàìè

101 îò íàé-àêòèâíèòå îðãàíèçà-öèè – îáùèíè, äúðæàâíè ñòðóêòó-ðè, â òîâà ÷èñëî è íÿêîëêî îáëàñò-íè óïðàâè, íåïðàâèòåëñòâåíè îðãà-íèçàöèè ñ íåñòîïàíñêà öåë, áèçíåññòðóêòóðè, ÷èòàëèùà, îáðàçîâàòåë-íè èíñòèòóöèè – ó÷èëèùà è âèñ-øè ó÷åáíè çàâåäåíèÿ, êàêòî è åäèíîò ãîëåìèòå ñèíäèêàòè â Ðåïóáëè-êà Áúëãàðèÿ áÿõà îáõâàíàòè â ïðî-ó÷âàíå íà Ãðàæäàíñêàòà êîàëè-öèÿ çà óñòîé÷èâî èçïîëçâàíåôîíäîâåòå íà ÅÑ.

Ñðåä îðãàíèçàöèèòå, ó÷à-ñòâàëè â ïðîó÷âàíåòî, íàé-ãî-ëÿì å áèë èíòåðåñúò êúì îïå-ðàòèâíà ïðîãðàìà „Ðàçâèòèå íà÷îâåøêèòå ðåñóðñè” (ÎÏÐ×Ð)- 72,28% ñà êàíäèäàòñòâàëè ïîíåÿ; 36,63% - ïî îïåðàòèâíàïðîãðàìà „Àäìèíèñòðàòèâåíêàïàöèòåò” (ÎÏÀÊ); 35,64% -ÎÏÐÐ; 28,71% - ïî Ïðîãðàìà-òà çà ðàçâèòèå íà ñåëñêèòå ðàé-îíè (ÏÐÑÐ) è 19,8% - ïî îïå-ðàòèâíà ïðîãðàìà „Îêîëíà ñðå-äà” (ÎÏÎÑ). Äðóãè îïåðàòèâ-íè ïðîãðàìè êúì êîèòî å áèëîêàíäèäàòñòâàíî â òîçè ïåðèîä:ÔÀÐ – 10,89%; Òðàíñãðàíè÷íîñúòðóäíè÷åñòâî – 8,91%; Îïå-ðàòèâíà ïðîãðàìà “Êîíêóðåí-òíîñïîñîáíîñò” – 6,93%; ÑÀ-ÏÀÐÄ – 3,96%; ÈÍÒÅÐÐÀà –2.97%; Ëåîíàðäî – 1,98%.

Ïîâå÷å îò ïîëîâèíàòà îò èç-ñëåäâàíèòå îðãàíèçàöèè ñàñïå÷åëèëè ïðîåêòè ïî Îïåðà-òèâíà ïðîãðàìà “Ðàçâèòèå íà ÷î-âåøêèòå ðåñóðñè – 55, 45%. Âèñîêå îòíîñèòåëíèÿò äÿë íà ñïå÷åëåíè-òå ïðîåêòè ïî ÎÏ ”Ðåãèîíàëíî ðàç-âèòèå” -26,73%; ÎÏ ”Àäìèíèñòðà-òèâåí êàïàöèòåò” – 21,78%; ÎÏ”Ðàçâèòèå íà ñåëñêèòå ðåãèîíè” –17,6%; ÎÏ ”Îêîëíà ñðåäà” –14,85% è ÔÀÐ – 8,9%.

Äîìèíèðàòîáðàçîâàòåëíè

ïðîåêòèÑðàâíèòåëíî íàé – ìíîãî ñà

ïðîåêòèòå íàñî÷åíè êúì ïîäîáðÿ-âàíå óñëîâèÿòà íà îáðàçîâàíèå èðàçâèòèå íà ñèñòåìàòà çà êâàëè-ôèêàöèÿ è ïðåêâàëèôèêàöèÿ –34,65% è ðàçâèòèå íà ñîöèàëíè-òå óñëóãè, íàñî÷åíè ïðåäè âñè÷-êî êúì õîðà â íåðàâíîñòîéíî ïî-ëîæåíèå – 32,67%.

Äðóãè îáëàñòè, ïîëó÷èëè ïî-øèðîêî ïðîåêòíî ôèíàíñèðàíåñà: ìîäåðíèçàöèÿ íà èíôðàñòðóê-òóðàòà – ãðàäñêè è ìåæäåãðàäñêèïúòíè ìðåæè è ñâúðçàíè ñ íåÿñúîðúæåíèÿ; ïîäìÿíà èëè ìîäåð-íèçàöèÿ íà ÂèÊ-ìðåæè è ïðå÷è-ñòâàòåëíè ñòàíöèè; ïîäîáðÿâàíåíà àäìèíèñòðàòèâíèòå óñëóãè çàíàñåëåíèåòî; ïîäîáðÿâàíå íàãðàäñêàòà ñðåäà, âêëþ÷èòåëíî,÷ðåç áëàãîóñòðîÿâàíå íà ãðàäñêèçåëåíè ïëîùè – ïàðêîâå è ãðàäè-íè; ñúçäàâàíå íà ìåñòíè èíèöèà-òèâíè ãðóïè è áîðáà ñúñ ñâëà÷è-ùà è åðîçèè; ðàçâèòèå íà òóðèç-ìà.

Ïîëèòèêàòàíà îáùèíèòå

40,59% äåêëàðèðàò, ÷å îáùèíà-òà èìà ÿñíà è ïîñëåäîâàòåëíà ïî-ëèòèêà íàñî÷åíà êúì èíèöèàòèâèè èçãðàæäàíå íà ïàðòíüîðñòâà,ãëàâíî ñ íåïðàâèòåëñòâåíèÿ ñåêòîðè ÷èòàëèùàòà. Íà äðóãèÿ ïîëþñ ñà

12,87%, êîèòî ñà óáåäåíè, ÷å òÿõ-íàòà îáùèíà âúîáùå íÿìà òàêàâàïîëèòèêà, ò.å íå ñå èíòåðåñóâà îòèçãðàæäàíå íà ïàðòíüîðñòâà, àñúâñåì ñàìîñòîÿòåëíî è “çàòâîðå-íî” è “íåïðîçðà÷íî” ïðèåìà è ïðè-ëàãà ðåøåíèÿ, íàñî÷åíè êúì êàí-äèäàòñòâàíå è óïðàâëåíèå íà ñðåä-ñòâà. Äðóãè îðãàíèçàöèè, èçïîâÿä-âàò ðàçáèðàíåòî, ÷å îáùèíàòà èìàïîëèòèêà, íî íå âñè÷êè íåéíè õà-ðàêòåðèñòèêè ìîãàò äà áúäàò ïðè-åòè, êàòî ïîëîæèòåëíè, ñ îãëåäåäíî äîáðî ïàðòíüîðñòâî. “Îáùè-íàòà ñè èìà íå ñàìî ñâîè ôàâîðè-òè, íî è ñè ñúçäàâà ñâîè íåïðàâè-òåëñòâåíè îðãàíèçàöèè, êîèòî ðà-áîòÿò çà ðúêîâîäñòâîòî íà îáùèíà-òà ñ ïîäñòàâåíè ëèöà; îáùèíàòà ñèïàðòíèðà, íî óñëîâèÿòà ñå äèêòó-âàò îò òåñåí êðúã ëèöà íà ðúêîâîä-íè ôóíêöèè òàì; òÿ å ïàðòíüîð íàõàðòèÿ, íî ñå èíòåðåñóâà ñàìî îò“ñâîèòå ïðîåêòè”. Òàêèâà àðãóìåí-òè ñå äàâàò îò 16,83% îò âñè÷êè èç-ñëåäâàíè îðãàíèçàöèè. 3.96% ïî-ñî÷âàò, ÷å íå ñà çàïîçíàòè ñ ïîëè-òèêàòà íà îáùèíàòà ïî òåçè âúïðî-ñè è íÿìàò íèêàêâà èíôîðìàöèÿîòíîñíî ïîäîáíè èíèöèàòèâè èïàðòíüîðñòâà.

Ñàìî 26,73% îò àíêåòèðàíèòåîðãàíèçàöèè ïîñî÷âàò, ÷å ñè ïàðò-íèðàò ñ îáùèíàòà, íà ÷èÿòî òåðè-òîðèÿ æèâåÿò. Äðóãè 13,86% äåê-ëàðèðàò, ÷å òåõíè ïàðòíüîðè ñàñàìî äðóãè îáùèíè.

ÑúôèíàíñèðàíåòîÁèçíåñ îðãàíèçàöèèòå ïðèåìàò,

÷å å âúçìîæíî äà ïîåìàò ñúôèíàí-

ñèðàíå íà ïðîåêò ïî îïåðàòèâíàïðîãðàìà ìåæäó 20 è 50%, êàòîíàé-÷åñòî ïîñî÷âàíèÿ % å 30. Íå-ïðàâèòåëñòâåíèòå îðãàíèçàöèè,÷èòàëèùàòà è áþäæåòíèòå îðãàíè-çàöèè íàé-÷åñòî ñìÿòàò, ÷å íå åàäåêâàòíî îò òÿõ äà ñå î÷àêâà èèçèñêâà ñîáñòâåí ôèíàíñîâ ïðè-íîñ, çàùîòî íÿìàò ïîäîáíè ñðåä-ñòâà, à êîãàòî òîâà âñå ïàê ñå ïðè-

åìà òàêúâ ïðèíîñ, ìàêàð è ñ óãî-âîðêè ñå ïîñî÷âàò 5% èëè íàé-ìíîãî 10.

Îò âñè÷êè èçñëåäâàíè îðãàíè-çàöèè 31% íàïúëíî îòõâúðëÿòïðèåìëèâîñòà íà èçèñêâàíåòî çàñúôèíàíñèðàíå, à äðóãè 10% ñåçàòðóäíÿâàò äà îòãîâîðÿò êîíêðåò-íî íà òîçè âúïðîñ.

ÍàòèñêúòÊàòåãîðè÷íî îòðè÷àò äà ñà áèëè

îáåêò íà íàòèñê ïðè êàíäèäàòñòâà-íåòî èëè ðåàëèçàöèÿòà íà ïðîåêòïî ÎÏ 80,2% îò ó÷àñòâàëèòå â ïðî-ó÷âàíåòî. Îêîëî 1% ñå çàòðóäíÿâÿòäà îòãîâîðÿò, çàùîòî íå èì äîñòè-ãàëà èíôîðìàöèÿ, òúé êàòî ñà íàíèñêè éåðàðõè÷íè ïîçèöèè â îðãà-íèçàöèÿòà ñè.

Êàêâè ñà ôîðìèòå íà âëèÿíèå,êîèòî ÷àñò îò ó÷àñòâàëèòå ðàçïîç-íàâàò êàòî íàòèñê: èñêàíå íà ðåãè-îíàëåí êîîðäèíàòîð äà óïðàâëÿâàñðåùó äîïúëíèòåëíî çàïëàùàíåòðè ïðîåêòà, îùå íà íèâî êàíäè-äàòñòâàíå; ïðåäëîæåíèÿ çà îðãàíè-çàöèÿ ïîäèçïúëíèòåë íà åäíà îòäåéíîñòèòå ïî ÔÀÐ; àíîíèìíèîáàæäàíèÿ ïî âðåìå íà êàíäèäàò-ñòâàíå äà ñå îñèãóðè ïå÷åëèâøîëîáèðàíå ñðåùó 10% îò ñòîéíîñò-òà íà ïðîåêòà çà ëîáèñòà è äð.

Ïðèìåðè îòïðàêòèêàòà

ÍÏÎ ïðåäñòàâèòåë: „Òîâà áåøåâòîðèÿò íè ïðîåêòà ïî ïðîãðàìàÔÀÐ. Ðúêîâîäèòåëÿ íà ôèðìàòà

ïîëó÷è îáàæäàíå îò íàø ñúãðàæ-äàíèí çà êîéòî çíàåõìå ÷å èìà ñïå-÷åëåíè ïðîåêòè ÷ðåç âðúçêè. Ïî-èñêàë 10% îò ñòîéíîñòòà íà ïðî-åêòà, çà äà áúäå òîé îäîáðåí. Ñëåäêàòî ñå êîíñóëòèðàõìå âúâ ôèðìà-òà, îòêàçàõìå äà äàäåì òåçè ïàðè.Ñëåä íÿêîëêî äíè ïîëó÷èõìå ñúîá-ùåíèå, ÷å ïðîåêòà íè å îäîáðåí.Ìèñëÿ ÷å òîçè ÷îâåê èìàøå íÿêàê-

âî âðúçêè â îöåíèòåëíàòàêîìèñèÿ. Îò êúäå ìó å ïî-äàäåíà èíôîðìàöèÿòà çàîäîáðåíèòå ïðîåêòè? Òåçèõîðà ñà èìàëè òàçè èíôîð-ìàöèÿ è ñà çâúíåëè íàâå÷å îäîáðåíèòå, çà äà èç-êîï÷àò íÿêîé ëåâ. Äîáðå÷å íå ñå ïîääàäîõìå.”

Êîíôëèêòíà èíòåðåñèÊàòî ïðèìåðè çà êîíô-

ëèêòè íà èíòåðåñè ñå ïî-ñî÷âàò:

• íàðóøåíèÿ ïî çàêîíàçà îáùåñòâåíèòå ïîðú÷êè;

• åäíà è ñúùà ôèðìàáëèçêà äî ðúêîâîäñòâîòîíà îáùèíàòà ïå÷åëè ðå-êîíñòðóêöèÿòà íà ïúòíàòàìðåæà;

• ðåãèñòðèðàò ñå íåïðà-âèòåëñòâåíè îðãàíèçàöèèâ ïîñëåäíèÿò ìîìåíò è“çàñëóæåíî” ïå÷åëÿò ïî

ÎÏÀÊ, ïîíåæå ïðåäñåäàòåëèòå èìñà íàçíà÷åíè îò âèñîêî ìÿñòî;

• çà ñúùàòà ïðîãðàìà èìà ìíå-íèå ðàçïðîñòðàíåíî â íÿêîè îáùè-íè, ÷å ïîáåäèòåëèòå ñà ïî÷òè âè-íàãè èçâåñòíè, òúé êàòî èìàò ðîä-íèíè â ñúîòâåòíîòî ìèíèñòåðñòâî;

• ôèðìèòå íà îáùèíñêè ñúâåò-íèöè ó÷àñòâàò êàòî ïîäèçïúëíèòå-ëè íà äåéíîñòè ïðè îðãàíèçàöèÿ íàèíà÷å çîêîíîñúîáðàçíè òúðãîâå.

ÊàíäèäàòñòâàíåòîÍàé-ñåðèîçåí ïðîáëåì èíòåð-

âþèðàíèòå ñìÿòàò íàëè÷èåòî íàíåóñòîé÷èâè ïðîöåäóðè, íåÿñíèïðàâèëà è ïðîòèâîðå÷èâè óêàçà-íèÿ. Òîâà ìíåíèå, êàòåãîðè÷íî ñåèçêàçâà îò 36,63% îò âñè÷êè èç-ñëåäâàíè. Ïî÷òè 8% ïîä÷åðòàâàòêàòî ïðîáëåì íèñêàòà êîìïåòåíò-íîñò íà óïðàâëÿâàùèòå ïðîãðàìà-òà, à 4,95% ñúùåñòâóâàùàòà ïðàêòè-êà äà íå ñå ñïàçâàò ðàçïèñàíèòå ñðî-êîâå îò ñòðàíà íà äîíîðà. Ñúâñåìîòêðèòî åäíà ìàëêà ÷àñò – îêîëî10% ñïîäåëÿò, ÷å ïðîöåñúò íà êàí-äèäàòñòâàíåòî ñå å ïðåâúðíàë â èñ-òèíñêè êîøìàð çà òÿõ è îò ñåãàø-íà ïîçèöèÿ òå ñúæàëÿâàò çà óñè-ëèÿòà ñè.

Èçïúëíåíèåòîíà ïðîåêòèòå

Òóê ïðîáëåìèòå, çà êîèòî íàé-÷åñòî ãîâîðÿò èçñëåäâàíèòå ñà: íå-ñïàçâàíå íà ðàçïèñàíèòå â äîãîâî-ðà ñðîêîâå îò óïðàâëÿâàùèòå ïðî-ãðàìàòà, êîåòî ñå èçðàçÿâà íàé-âå÷å

101 îðãàíèçàöèè ãîâîðÿò

Ïî âðåìå íà åäíà îò ñðåùèòå íà Êîàëèöèÿòà çà óñòîé÷èâî ïîëçâàíå ôîíäîâåòå íà ÅÑ âúâ Âàðíà.

7 áðîé 36Åâðîïðîãðàìè

Ìàòåðèàëúò ñå ïóáëèêóâà ñúñ ñúäåéñòâèåòî íà:

â çàáàâåíè òðàíøîâå; íèñêà êîìïå-òåíòíîñò íà óïðàâëÿâàùèÿ åêèï èîñîáåíî íà ðåãèîíàëíèòå êîîðäè-íàòîðè; íåóñòîé÷èâè ïðîöåäóðè èïðîìÿíà â óêàçàíèÿòà ñëåä ñòàðòè-ðàíå íà ïðîåêòà; òðúæíèòå ïðîöå-äóðè îòíåìàò ìíîãî âðåìå è ÷åñòîïðèêëþ÷âàò â êðàÿ íà çàëîæåíèÿòñðîê çà ðåàëèçàöèÿ íà ïðîåêòà.Îðãàíèçàöèèòå, ÷ðåç ó÷àñòâàëèòå âèíòåðâþèðàíåòî òåõíè ïðåäñòàâè-òåëè, äåêëàðèðàò ñåðèîçíè ïðîáëå-ìè â êîìóíèêàöèÿòà è êîîðäèíà-öèÿòà ìåæäó òðèòå íèâà â ñèñòå-ìàòà íà ðåàëèçàöèÿ íà îïåðàòèâíè-òå ïðîãðàìè â ñòðàíàòà íè, êàòîñúùåâðåìåííî îòáåëÿçâàò ñåðèîç-íèòå âúòðåøíè íàïðåæåíèÿ â ïî-âå÷åòî îò îðãàíèçàöèèòå, åôåêò îòôîðìàëèçèðàí, íåäîáðîæåëàòåëåíè ÷åñòî íååôåêòèâåí êîíòðîë èíåóñòîé÷èâè ïðàâèëà è ïðîöåäóðè.

Ïðîìÿíà íàïðîöåäóðèòå

Àíêåòèðàíèòå ïðåäëàãàò:• îïðîñòÿâàíå íà ôîðìóëÿðà çà

êàíäèäàòñòâàíå; íàìàëÿâàíå êîëè-÷åñòâîòî íà äîêóìåíòîîáîðîòà èïðåâåñ íà èçïîëçâàíåòî íà åëåêò-ðîííè ôîðìóëÿðè; ïðàâÿò ñå îòäåë-íè ïðåäëîæåíèÿ äîðè çà ñúçäàâà-íå íà îáùè, óíèâåðñàëíè ôîðìó-ëÿðè, ñ êîèòî äà ìîæå äà ñå êàíäè-äàòñòâà ïî âñè÷êè îòâîðåíè îïåðà-òèâíè ïðîãðàìè

• ïðîìÿíà íà÷èíà íà óïðàâëåíèåíà îïåðàòèâíèòå ïðîãðàìè, êàòîòàçè ïðîìÿíà ñå âèæäà íå òîëêîâàêàòî èçöÿëî íîâè ïðàâèëà, êîëêî-òî â ïîâèøåí êàïàöèòåò íà óïðàâ-ëÿâàùèòå ïðîãðàìèòå è â ïðîìÿíàíà îòíîøåíèåòî èì êúì îáèêíîâå-íèòå èçïúëíèòåëè

• íåäîïóñêàíå íà ïðîìåíè âúââå÷å äîãîâîðåíè óñëîâèÿ è ïðèåòèïðîöåäóðè, çà äà ñå äàäå óñòîé÷è-âîñò è ïðåäâèäèìîñò íà âçàèìîîò-íîøåíèÿòà ìåæäó óïðàâëÿâàùèòåïðîãðàìèòå è îðãàíèçàöèèòå ñïå-÷åëèëè ôèíàíñèðàíå

• ñêúñÿâàíå íà ñðîêîâåòå, çà èç-âúðøâàíå îöåíÿâàíåòî íà ïðîåêòè-òå, êàêòî è âðåìåòî çà ðàçãëåæäà-íå íà ìåæäèííèòå îò÷åòè

Äà ñå îòêàæåø îòñïå÷åëåí ïðîåêò44,55% òâúðäÿò, ÷å çíàÿò çà òà-

êèâà ñëó÷àè, êàòî ïðè÷èíè çà òîâàòå ïîñî÷âàò:

• çàáàâåíî ôèíàíñèðàíå íà íèâîìåæäèíåí îò÷åò

• íåâúçìîæíîñò äà ñå ïîëçâàòáàíêîâè êðåäèòè

• âúçíèêâàíå íà íåî÷àêâàíè ôè-íàíñîâè àíãàæèìåíòè, êîèòî ëèê-âèäèðàò ðåçåðâèòå íà îðãàíèçàöè-ÿòà/ñèòóàöèÿ íà èêîíîìè÷åñêàêðèçà/

• îáùèíè ñå îòêàçâàò ïîðàäèëèïñà íà îáîðîòíè ñðåäñòâà

• íåóäîâëåòâîðåíîñò îò íèñêîàâàíñîâî ôèíàíñèðàíå è çàáàâåíèìåæäèííè ïëàùàíèÿ

• íàòèñê çà íàìàëÿâàíå íà áþä-

æåòà ïðè çàïàçâàíå îáåìà íà äåé-íîñòèòå

• íàòèñê äà ñå îòêàæàò îò 15%îò çàÿâåíèòå íåîáõîäèìè ñðåäñòâà,çà äà îñòàíàò â ïðîãðàìàòà

• íåâúçìîæíîñò äà ñå ñêëþ÷èäúëãîñðî÷åí äîãîâîð çà ïîëçâàíåíà ñãðàäà ìåæäó îáùèíà è íåïðà-âèòåëñòâåíà îðãàíèçàöèÿ

• îòêàçâàíå îò ïðîåêòè ïî ÑÀ-ÏÀÐÄ, çà äà êàíäèäàòñòâàò ïîÎÏÐÑÐ

• òåæêè ïðîöåäóðè è òðóäíîñòèñ áþðàòà ïî òðóäà, ïî îòíîøåíèåïîäáîðà íà áåçðàáîòíè

• íèñúê àäìèíèñòðàòèâåí êàïà-öèòåò íà îðãàíèçàöèè, ÷èèòî ïðî-åêòè ñà ïîäãîòâåíè îò âúíøíè êîí-ñóëòàíòè

• ïðîìåíè â åêèïèòå íà óïðàâ-ëÿâàùèòå ïðîãðàìèòå è ïðîáëåìèñ íîðìàëíàòà êîìóíèêàöèÿ/îñîáå-íî ñ ìèíèñòåðñòâàòà/

• èçèñêâàíèÿòà çà êîôèíàíñèðà-íå ñà íåïîñèëíî âèñîêè.

Çà åôåêòèòå îòïðîåêòèòå

Çà 13,86% îò àíêåòèðàíèòå íÿìàñúùåñòâåíè ïðîìåíè è çàòîâà åïðåñèëåíî äà ñå ãîâîðè çà êàêâèòîè äà å åôåêòè îò ïðîåêòèòå ïî îïå-

ðàòèâíèòå ïðîãðàìè. Çàòðóäíÿâàòñå äà îöåíÿò åôåêòà 17,82%. Ñêëî-íè äà âèæäàò ïîëîæèòåëíè ïðîìå-íè è åôåêòè ñà ïîâå÷åòî îò îðãà-íèçàöèèòå, êàòî êàòåãîðè÷íî ñà íàîáðàòíîòî ìíåíèå ñàìî 2,97% îòòåçè, ÷èåòî ìíåíèå å ïðîó÷åíî.Êàòî ïîëîæèòåëíè åôåêòè ñà ïî-ñî÷åíè:

• ïðîìÿíà íà îáùåñòâåíèòå íà-ãëàñè; óòâúðæäàâàíå íà îòêðèòîñòè äîñòúïíîñò äî ïðîöåäóðèòå çàêàíäèäàòñòâàíå ïî ÔÅÑ;

• ðàçâèòèå è ìîäåðíèçàöèÿ íàãðàäñêàòà èíôðàñòðóêòóðà –ÂèÊ,ïúòèùà è ïàðêîâå

• ïîäîáðåíà åíåðãèéíà åôåêòèâ-íîñò, ÷ðåç ñàíèðàíå íà ñãðàäè îò-ïóáëè÷íèÿ ñåêòîð;

• ïîäîáðÿâàíå êà÷åñòâîòî íà ñî-öèàëíèòå óñëóãè;

• ïîäîáðåíà çàåòîñò;

• ñìåòèùà è äåïà çà îòïàäúöè.

Íîâèòå ïðèîðèòåòèÏðèîðèòåòèòå è îáëàñòèòå íà

ïîäêðåïà ïðè íàñòúïâàùèÿ íîâ ïå-ðèîä íà ïëàíèðàíå çà 2014 -2020 ã.

Ïúðâèòå òðè ïðèîðèòåòà â èç-ñëåäâàíàòà ãðóïà îðãàíèçàöèè ñà:

• ïðîãðàìè çà ïîäêðåïà è ðàç-âèòèå íà áèçíåñà

• ðàçâèòèå íà èíôðàñòðóêòóðà-òà – âúòðåøíîãðàäñêà è ìåæäóãðàä-ñêà ïúòíà ìðåæà

• ïîäîáðÿâàíå íà ñðåäàòà íà æè-âîò çà õîðà â íåðàâíîñòîéíî ïîëî-æåíèå, âêëþ÷èòåëíî ÷ðåç ðàçâèòèåíà êà÷åñòâåíè ñîöèàëíè óñëóãè.

 õîäà íà èçñëåäâàíåòî ñå óñòà-íîâè, ÷å íàðåä ñ ìíîãîòî íåãàòèâ-íè âïå÷àòëåíèÿ è îöåíêè ñâúðçà-íè ñ êàíäèäàòñòâàíå è óïðàâëåíèåíà ïðîåêòè ïî îïåðàòèâíèòå ïðî-ãðàìè, áåøå ñïîäåëåí ïðèìåð çàðàäèêàëíà ãîòîâíîñò çà ïúëåí îò-êàç îò êàíäèäàòñòâàíå:

„ÍÏÎ è ÖÏÎ /Öåíòðîâå çà ïðî-ôåñèîíàëíî îáó÷åíèå ëèöåíçèðà-íè îò ÍÀÏÎÎ/ íå èñêàò äà êàíäè-äàòñòâàò ïî ÎÏ Ðàçâèòèå íà ÷îâåø-êèòå ðåñóðñè, ìàêàð ÷å ñà äîïóñ-òèìè êàíäèäàòè ïî ïðîãðàìàòà.Ïðîáëåìúò å, ÷å àêî òå óïðàâëÿâàòåäèí ïðîåêò, òî ñïîðåä îãðàíè÷å-

íèÿòà íà ïðîãðàìàòà çà àäìèíèñò-ðàòèâíè ðàçõîäè, òðÿáâà äà ãî óï-ðàâëÿâàò ïî÷òè áåç ïàðè. Åòî êàê-âî ïîêàçâàò ñìåòêèòå.

Àêî ïðîåêòúò å çà îáó÷åíèå íà 50äóøè ïî íÿêàêâà ïðîôåñèÿ - òîâà åíîðìàëíà öèôðà çà îáó÷èòåëåí ïðî-åêò è îçíà÷àâà 3-4 ãðóïè çà îáó÷å-íèå, òîâà îçíà÷àâà, ÷å öÿëàòà ñòîé-íîñò íà ïðîåêòà å 50 äóøè õ 925 ëâ.íà ÷îâåê /òîâà å òàâàíúò ïî èçèñê-âàíèÿòà íà ïðîãðàìàòà/ = 46 250 ëâ.Îò öÿëàòà ñòîéíîñò 10% ñà äîïóñ-òèìèòå àäìèíèñòðàòèâíè ðàçõîäè,ò.å. 4 625 ëâ. çà öÿëîòî âðåìåòðàåíå

íà ïðîåêòà - òîâà îáè÷àéíî å 1 ãî-äèíà. Êàòî ðàçäåëèì 4 625 ëâ. íà 12ìåñåöà, èçëèçà, ÷å çà óïðàâëåíèå íàïðîåêòà ñå ïîëàãàò ìåñå÷íî 385 ëâ.Ñïîðåä òàçè ïðîãðàìà â ïåðîòî çàóïðàâëåíèå âëèçàò ñëåäíèòå ðàçõî-äè: çàïëàùàíå íà åêèïà, êîéòî òðÿá-âà äà áúäå îò ðúêîâîäèòåë, êîîðäè-íàòîð/ñúòðóäíèê è ñ÷åòîâîäèòåë,äúëæèìèòå îò ðàáîòîäàòåëÿ ÄÎÎ èÇÎ, êîìàíäèðîâêè íà åêèïà, èç-äðúæêà íà îôèñà - íàåì, òîê, âîäà,êîìóíèêàöèè, êàíöåëàðñêè ìàòåðè-àëè. È âñè÷êî òîâà äà ñå ïîáåðå â385 ëâ. íà ìåñåö! Êàòî ïîçíàâàìåáþðîêðàöèÿòà íà ïðîãðàìèòå, ñóìà-òà íå å äîñòàòú÷íà ñàìî çà áåçêðàé-íîòî êîëè÷åñòâî õàðòèÿ, òîíåð è êî-ìàíäèðîâú÷íè ðàçõîäè, çà äà ñúñòà-âÿø, êîïèðàø è èçïðàùàø èçèñêâà-íèòå îò÷åòè.

Î÷åâèäíî òîâà å ïî ñèëèòå ñàìîíà ãîëåìè ôèðìè, êîèòî óïðàâëÿ-âàò ïðîåêòè íå êàòî îñíîâíà äåé-íîñò, à ïîêðàé îñíîâíàòà ñè äåé-íîñò, îò êîÿòî âçåìàò àäìèíèñòðà-òèâíèòå ñðåäñòâà. Äðóãèÿò âàðèàíòå ïðîåêòúò äà ðàáîòè ñ îãðîìíàöèôðà îáó÷àåìè, êîåòî ðàçáèðà ñåíå å âúçìîæíî çà âñè÷êè ïðîåêòè,à ïàê ñàìî çà ãîëåìèòå ôèðìè.Òàêà èíäèðåêòíî ñå ñòèãà äî íå-ðàâíîïîñòàâåíîñò íà áåíåôèöèåí-òèòå è ïðåäâàðèòåëíî îòñÿâàíå íàäðåáíèòå èãðà÷è. Òîâà íå ìîæå äàáúäå ôèëîñîôèÿ íà ÔÅÑ, çàùîòîåôåêòúò ùå äîéäå ñ àíãàæèðàíîñòîò ïîâå÷å èíñòèòóöèè è îðãàíèçà-öèè - òàêà ñå ðàçíîîáðàçÿâà è âèäúòíà óñëóãèòå, è ñå óëåñíÿâà äîñòúïúòíà ïîâå÷å õîðà äî òåçè óñëóãè.“

Çà êîàëèöèÿòàÃðàæäàíñêàòà êîàëèöèÿ çà óñ-

òîé÷èâî ïîëçâàíå íà Ôîíäîâåòå íàÅâðîïåéñêèÿ Ñúþç å ñúçäàäåíàïðåç 2005 ã. ïî èíèöèàòèâà íà íå-ïðàâèòåëñòâåíè îðãàíèçàöèè(ÍÏÎ), êîèòî ñëåäÿò ïðîöåñèòå ïîèçïîëçâàíå íà åâðîïåéñêèòå ïðåäïðèñúåäèíèòåëíè ôîíäîâå (ISPA,PHARE, SAPARD). Ïðåç ïåðèîäà2005 – 2006 ÷ëåíîâå íà êîàëèöèÿòàó÷àñòâàò â ðàçðàáîòâàíåòî íà Îïå-ðàòèâíèòå ïðîãðàìè è Íàöèîíàë-íèÿ ïëàí çà ðàçâèòèå çà ïåðèîäà2007-2013. Äíåñ êîàëèöèÿòà óïðàæ-íÿâà ãðàæäàíñêè ìîíèòîðèíã âúðõóòÿõíîòî èçïúëíåíèå è öÿëîñòíîòîèçïîëçâàíå íà ÔÅÑ, îò ãëåäíà òî÷-êà, ïðèëàãàíåòî ïðèíöèïèòå íà óñ-òîé÷èâîòî ðàçâèòèå è èíòåãðèðàíåïðîáëåìèòå íà îêîëíàòà ñðåäà â îñ-òàíàëèòå ñåêòîðè îò èêîíîìèêàòà.Êîàëèöèÿòà å íå ôîðìàëíà ñòðóê-òóðà. Êúì íàñ ìîæåòå äà ñå îáúðíå-òå, çà äà ïîñòàâèòå ñâîèòå âúïðîñè,ñèãíàëè èëè æåëàíèå çà ÷ëåíñòâî,êàòî ñå ñâúðæåòå ñ íÿêîé îò ÷ëåíî-âåòå íà êîàëèöèÿòà èëè äèðåêòíî ñíåéíèÿ ñåêðåòàðèàò ÷ðåç ñàéòàwww.fesbg.org.

Áëèçî 45% îò àíêåòèðàíèòå ïðèçíàõà, ÷åçíàÿò çà ñëó÷àè, â êîèòî ñïå÷åëèëà îðãàíèçàöèÿñå å îòêàçàëà îò ðåàëèçàöèÿòà íà ïðîåêòà çàðàäè

ðàçëè÷íè áþðîêðàòè÷íè è äðóãè ïðå÷êè.

çà Åâðîïåéñêèòå ôîíäîâå

8áðîé 36 Óñòîé÷èâà åíåðãèÿ

Ìàòåðèàëúò ñå ïóáëèêóâàñúñ ñúäåéñòâèåòî íà:

Îíëàéí îáó÷åíèå ùå ïðåìèíàòîáùèíñêè ñëóæèòåëè è ïîëèòèöè,êîèòî èñêàò äà ïðàâÿò èêîíîìèè íåîò õîðà, à îò åíåðãèÿ. Åíåðãîåôåê-òèâíîòî óïðàâëåíèå å åäíîâðåìåí-íî â óíèñîíñ ñ ïðåïîðúêèòå íà ïðà-âèòåëñòâîòî çà èêîíîìèè çàðàäèêðèçàòà, è íà Åâðîïåéñêèÿ ñúþç –çà íàìàëÿâàíå íà êîíñóìàöèÿòà íàåíåðãèÿ îò êîíâåíöèîíàëíè èçòî÷-íèöè. Îáó÷åíèåòî ùå ñå ïðîâåäååäíîâðåìåìåíî â 9 ñòðàíè - Àâñò-ðèÿ, Áúëãàðèÿ, Ëèòâà, Ëàòâèÿ,Ðóìúíèÿ, Ôðàíöèÿ, Ãåðìàíèÿ, ×å-õèÿ è Ïîëøà. Òî ùå îáõâàíå 300÷ëåíîâå íà îáùèíñêè ñúâåòè â 50åâðîïåéñêè îáùèíè, êîèòî ùåáúäàò çàïîçíàòè ñ ìåðêèòå çà óñ-òîé÷èâà åíåðãèÿ è ïëàíîâåòå çàäåéñòâèå â ñúîòâåòíèòå ñòðàíè. 36èíñòðóêòîðà ùå áúäàò îáó÷åíè äà

Îáùèíàðè è ïîëèòèöè ùå ñå ó÷àòäà óïðàâëÿâàò åíåðãîèêîíîìè÷íî

ïðåäñòàâÿò òðåíèðîâú÷íèòå ìîäó-ëè ñúãëàñíî ðàçíîîáðàçíèòå ìåòî-äè íà îáó÷åíèå íà ïðîåêòà. Îáó÷å-íèåòî ùå ñå èçâúðøè ïî ïðîåêò„BEAM_21 – Èçãðàæäàíå íà êàïà-öèòåò çà èçãîòâÿíå íà ìåðêè è ïëà-íîâå çà óñòîé÷èâà åíåðãèéíà ïîëè-òèêà â Åâðîïåéñêèòå îáùèíè“.Îáùèíèòå ñà åäíè îò ãëàâíèòå äåé-ñòâàùè ôèãóðè â ïðîöåñà íà íàìà-ëÿâàíå íà åìèñèèòå ïàðíèêîâè ãà-çîâå. Çàòîâà ïðîåêòúò “BEAM 21”ïîäêðåïÿ èçãðàæäàíåòî íà êàïàöè-òåò èìåííî íà ìåñòíî íèâî.

Êîîðäèíàòîð íà ïðîåêòà çàÁúëãàðèÿ å Îáùåñòâåíèÿò öåíòúðçà îêîëíà ñðåäà è óñòîé÷èâî ðàç-âèòèå (ÎÖÎÑÓÐ), êîéòî ùå îðãà-íèçèðà îáó÷åíèåòî íà ìåñòíî íèâî.Îáó÷åíèåòî èìà ïåò ìîäóëà è ùåîáõâàùà ñïåöèôè÷íàòà ñèòóàöèÿ

íà îáùèíèòå - ó÷àñòíè÷êè. Òî ùåáúäå êîìáèíèðàíî ñ äîïúëíèòåë-íè ñåìèíàðè íà æèâî. Ùå áúäàòïðåäîñòàâåíè è îíëàéí ó÷åáíè ìà-òåðèàëè, êîèòî ùå áúäàò ïîìåñòå-íè â åëåêòðîííàòà ó÷åáíà ïëàòôîð-ìà Moodle, ñ ó÷àñòèåòî è íà ïðå-ïîäàâàòåëè. Ùå áúäå ïîäàâàíà äè-ðåêòíà âúíøíà îáðàòíà âðúçêà çàîáó÷èòåëíèÿ ïðîöåñ, êîÿòî ùå ñåîôîðìÿ íà áàçàòà íà èíòåãðèðàíèñàìîèçïèòâàùè ìåõàíèçìè â êðàÿíà âñåêè ìîäóë. Îíëàéí îáó÷åíèå-òî ùå áúäå ñàìîñòîÿòåëíî, ïîçâî-ëÿâàéêè íà âñåêè ó÷àñòíèê äà áúäåãúâêàâ ñ îðãàíèçàöèÿòà íà âðåìå-òî ñè.

Çà ñëóæèòåëè íà ìåñòíàòà âëàñòîáó÷åíèÿòà ùå ñå ïðîâåäàò â îáùè-íèòå. Çà ïîëèòèöèòå ùå áúäàò îðãà-íèçèðàíè îáó÷åíèÿ èçâúí ðàáîòíîâðåìå.

Òåìèòå, âêëþ÷åíè â ïðîãðàìà-òà:

• Ïðîìÿíà íàêëèìàòà è åôåêòèíà ìåñòíî íèâî

• Óñòîé÷èâîñò íàäîñòàâêèòå íà åíåð-ãèÿ íà ìåñòíî íèâî

• Çåëåíè îáùå-ñòâåíè ïîðú÷êè

• Èíòåëèãåíòíîðàçïðåäåëåíèå íàçîíèòå è ïëàíîâåòåçà ðàçâèòèå

• Ìåñòíè åíåð-ãèéíè ïëàíîâå çàäåéñòâèå

• È ìíîãî äðóãèñôåðè íà äåéñòâèåâ ïîñîêà ìåñòíà çà-ùèòà íà êëèìàòà èèíòåëèãåíòíî åíåðãèéíî óïðàâëå-íèå

Ïðèîðèòåòíî ùå áúäàò ðàçãëåæ-äàíè è ñïåöèôè÷íè âúïðîñè, ïî-

ñòàâåíè îò ó÷àñòíèöèòå.Öåíàòà íà îáó÷åíèåòî

Ïúðâèÿò ïèëîòåí åòàï íà ïðî-åêòà å ôèíàíñèðàí îò Åâðîïåéñêèÿñúþç. Ïî âðåìå íà òîçè åòàï, ïðåä-ñòàâèòåëè íà 5 äî 10 îáùèíè îòâñÿêà ó÷àñòâàùà ñòðàíà, â òîâà ÷èñ-ëî è Áúëãàðèÿ, ùå áúäàò îáó÷åíè èâêëþ÷åíè êàòî ñúâåòíèöè â ïî-íà-òàòúøíîòî ðàçâèòèå íà îáó÷åíèå-òî. Òàêà çà ïúðâèòå 5 - 10 îáùèíè- ó÷àñòíè÷êè îò âñÿêà åäíà ñòðàíà,îáó÷åíèåòî ùå áúäå áåçïëàòíî.Ïðåäîñòàâÿíåòî íà ìåòîäè÷åñêàïîìîù è îáó÷åíèÿ ùå ïðîäúëæàò èñëåä ïðèêëþ÷âàíåòî íà ôèíàíñè-ðàíèÿ ïðîåêò. Çà äà ìîæå äà ñå ïî-êðèÿò îáó÷èòåëíèòå ðàçõîäè, ñëåä-âàùèòå ó÷àñòíèöè ùå òðÿáâà äàçàïëàòÿò ìàëêà òàêñà.

Êîé ñòîè çàä ïðåäëîæåíèåòîçà îáó÷åíèÿòà?

Îáó÷åíèÿòà ñà ðàçðàáîòåíè è

ðåàëèçèðàíè îò îðãàíèçàöèÿ„BEAM_21 – Èçãðàæäàíå íà êàïà-öèòåò çà èçãîòâÿíå íà ìåðêè èïëàíîâå çà óñòîé÷èâà åíåðãèéíàïîëèòèêà â Åâðîïåéñêèòå îáùè-íè”, êîÿòî å ôèíàíñèðàíà îò Åâ-ðîïåéñêèÿ ñúþç êàòî ÷àñò îò ïðî-ãðàìà „Èíòåëèãåíòíà Åíåðãèÿ -Åâðîïà (ÈÅÅ)“ è ñå êîîðäèíèðà-íà îò Ôîíäàöèÿ Heinrich-Boell âÁðàíäåíáóðã, Ãåðìàíèÿ. ×àñò îòïàðòíüîðèòå ïî ïðîåêòà ñà åíåð-ãèéíè àãåíöèè, åêîëîãè÷íè èåíåðãèéíè êîíñóëòàíòè, åêîëî-ãè÷íè îðãàíèçàöèè è îáðàçîâàòåë-íè èíñòèòóöèè îò 9 åâðîïåéñêèñòðàíè. Îáó÷åíèåòî ùå å ïðåäîñ-òàâåíî íà 9 åçèêà.

Òðåíèðîâú÷íè òåìè çà îáó÷åíèåòî1. Ïðîìåíèòå íà êëèìàòàÒàçè òåìà ùå çàäúëáî÷è çíàíèÿòà âúðõó îñíîâàòà íà

êëèìàòè÷íèòå ïðîìåíè. Âñè÷êè ïàðòíüîðè íà êîíñîð-öèóìà èçðàçÿâàò ñâîåòî ìíåíèå îòíîñíî òÿõíàòà çíà÷è-ìîñò. Îò äðóãà ñòðàíà, îñíîâíè ïîçíàíèÿ ëèïñâàò â ìíî-ãî îáùèíè îò Öåíòðàëíà è Èçòî÷íà Åâðîïà.

2. Ìåñòíî ðúêîâîäñòâî íà åíåðãèÿòàÒàçè òåìà å ñâúðçàíà ñ òðèòå âàæíè âúïðîñà îòíîñíî

åíåðãèÿòà íà îáùèíñêî íèâî: ñúñ ñïåñòÿâàíåòî íà åíåð-ãèÿ, ñ âúçîáíîâèìîòî åëåêòðè÷åñòâî, ñ åíåðãèéíèòå èç-òî÷íèöè è òåõíèòå åôåêòè. Ñïåñòÿâàíåòî íà åíåðãèÿ îá-õâàùà âúïðîñè çà ïîëçàòà îò åíåðãèéíèòå ñúîðúæåíèÿ äîåíåðãèéíî ïîäíîâÿâàíå íà ïóáëè÷íè è ÷àñòíè ñãðàäè.

3. Ãðàäñêî äâèæåíèå è ïóáëè÷åí òðàíñïîðòÒåìàòà ñúäúðæà: ìåðêè çà ðúêîâîäñòâî íà ãðàäñêèÿ

òðàíñïîðò, ïîïóëÿðèçèðàíå íà ïóáëè÷íèÿ òðàíñïîðò, íîâèñèñòåìè íà øîôèðàíå íà ïóáëè÷íèÿ òðàíñïîðò, óïîòðå-áà íà ïðåâîçíè ñðåäñòâà ñ ìèíèìàëíî îòäåëÿíå íà âðåä-íè ãàçîâå â àòìîñôåðàòà, âåëîñèïåäåí òðàôèê, òðîòîàðè,çîíè, ñâîáîäíè îò êîëè, íîâàòîðñêè èäåè îòíîñíî äâè-æåíèåòî, âðúçêè ìåæäó ïëàíîâåòå çà óñòîé÷èâ òðàíñïîðòè ïëàíîâå çà óñòîé÷èâà åíåðãèÿ.

4. Çåëåíî äîñòàâÿíåÎáùèíèòå ñà ñðåä íàé-âàæíèòå ïóáëè÷íè ïðåäïðè-

åìà÷è è ïðîèçâåæäàò çíà÷èòåëíî êîëè÷åñòâî óñëóãè,÷ðåç êîèòî îïðåäåëÿò êà÷åñòâîòî íà ïðîäóêòèòå è îá-ñëóæâàíåòî. ×ðåç óñòàíîâåí êîíòàêò ìåæäó êðèòåðèèòåçà êîíñóìèðàíå íà åìèñèè íà âúãëåðîäåí äèîêñèä áà-ëàíñúò ìåæäó ïðîäóêòèòå è óñëóãèòå ìîæå äà áúäå óñ-òàíîâåí.

5. Ãðàäñêî óñòðîéñòâî è ïëàíèðàíå×ðåç ãðàäñêîòî è ðåãèîíàëíî ïëàíèðàíå îáùèíèòå

ìîãàò äà äîñòèãíàò ïîäîáðåíèÿ îòíîñíî îòäåëÿíåòî íàâðåäíè åìèñèè ïàðíèêîâè ãàçîâå â àòìîñôåðàòà è äàóñúâúðøåíñòâàò òåõíèÿ áàëàíñ.

6. Ðàçóìíî åíåðãèéíî îòíîøåíèå íà ãðàæäàíèòå èáèçíåñà

Òåìàòà å ñâúðçàíà ñ: èíòåãðàöèÿòà íà ãðàæäàíèòå èëîêàëíàòà èêîíîìèêà â êîíñïåêòè, ñâúðçàíè ñúñ ñïåñòÿ-âàíåòî íà åíåðãèÿ, ïðîìÿíà íà îòíîøåíèåòî êúì äàäåíêàçóñ, êàêòî è íàñúð÷àâàíåòî íà ïóáëè÷íè äåéíîñòè.

7. Ðàçâèòèå íà ïëàíîâåòå çà óñòîé÷èâà åíåðãèÿÒàçè òåìà å àäðåñèðàíà êúì ðàçïðîñòðàíÿâàíåòî íà

èíòåãðèðàíè äîñòèæåíèÿ â îáëàñòòà íà äèçàéíà è îñú-ùåñòâÿâàíåòî íà ìåñòíèòå ïëàíîâå çà óñòîé÷èâà åíåð-ãèÿ. Ïîäîáíè ïëàíîâå ùå âêëþ÷âàò ðàçëè÷íè ìåðêè çàðåäóöèðàíå íà îòäåëÿíåòî íà ïàðíèêîâè ãàçîâå îò îá-ùèíèòå.

Ñðåùè íà ìåæäóíàðîäíèÿ åêèï ïî ïðåêòà â Åáåðåñâàëäå, Ãåðìàíèÿ.

9 áðîé 36Äîáðîâîëöè

Ìàòåðèàëúò ñå ïóáëèêóâàñúñ ñúäåéñòâèåòî íà:

Íå âè ëè ñå å èñêàëî äà èìàòåïî-ãîëÿì áðàò èëè ñåñòðà â ó÷èëè-ùå, êîãàòî çà ïúðâè ïúò ïðåêðà÷-âàòå ïðàãà íà øêîëîòî, êîãàòî ñúó-÷åíèöèòå âè ñå ïðàâÿò íà „ãîëÿìà-òà ðàáîòà”, êîãàòî âñè÷êè âè íà-áåæäàâàò çà „ëîøèÿ”, êîãàòî âè ñåïîäèãðàâàò... Çà ïî-ãîëÿì áðàò èëèñåñòðà å òðóäíî äà ñå ïîìîëèøäîðè íà ðîäèòåëèòå ñè, çàùîòîäîðè è äà òè îñèãóðÿò òàêèâà, òåïî÷òè 100% ùå ñà ïî-ìàëêè. Çàòî-âà îáà÷å ìîæå äà ñè ãè íàìåðèø âñìîòî ó÷èëèùå. Íÿìà äà ñà ðîä-ñòâåíèöè, íî òîâà íå âèíàãè å íå-äîñòàòúê. Ñïåöèàëíà äîáðîâîë÷åñ-êà ïðîãðàìà, íàðå÷åíà „ÃîëÿìÁðàò/Ãîëÿìà Ñåñòðà”, îñèãóðÿâàãðèæà è ïîäêðåïà îò ìëàäåæè êúìòåõíè ïî-ìàëêè ñúó÷åíèöè, êîèòîèìà òàêà íàðå÷åíèòå ïîâåäåí÷åñ-êè ïðîáëåìè - ïî-çàòâîðàíè ñà èëèïî-àãðåñèâíè, èçïàäíàëè ñà â èçî-ëàöèÿ èëè ïúê èìàò íÿêàêâî ôèçè-÷åñêî óâðåæäàíå. Ïî-ãîëåìèòå ó÷å-íèöè îðãàíèçèðàò ðàçëè÷íè çàíè-ìàíèÿ çà ïî-ìàëêèòå è ãè îáãðèæ-âàò ïðåç öÿëàòà ãîäèíà.

Îñíîâíàòà èäåÿ â îñúùåñòâÿâà-íåòî íà âðúçêàòà “ãîëÿì-ìàëúê” åïðåâåíöèÿ íà íàñèëèå. Äîáðîâîë-öèòå çàäúëæèòåëíî ïðåìèíàâàòñïåöèàëíè îáó÷åíèÿ çà ðàáîòà ñäåöà. Ïðèÿòåëñòâîòî, îáùèòå èí-òåðåñè è ñïîäåëåíèÿò îïèò ìåæäóÌàëêèÿ è Ãîëåìèÿ ïðèÿòåë ïîäïî-ìàãàò ðàçâèòèåòî íà äåòåòî.

Êúì Ïðîãðàìàòà ñà ïðèâëå÷åíèè ðàáîòÿò êàòî êîíñóëòàíòè ñïåöè-àëèñòè - ïñèõîëîçè, þðèñòè, ëåêà-ðè è ïåäàãîçè, êîèòî ïîäïîìàãàòñúçäàâàíåòî íà ïðèÿòåëñêè âçàèìî-îòíîøåíèÿ. Äîáðîâîëöèòå è äåöà-òà èìàò îáùè çàíèìàíèÿ ïî äâîé-êè, êîèòî ñå ïëàíèðàò íà ìåñå÷íè-òå ñðåùè â Öåíòúðà çà äîáðîâîëöèâ ñúîòâåòíîòî ó÷èëèùå è ñå èçãîò-âÿ ïëàí-ãðàôèê, ñúäúðæàù êîíê-ðåòíèòå äåéíîñòè è îòãîâîðíèöè-òå ïî òÿõíîòî èçïúëíåíèå.

Ñðåùèòå ñà ïîä÷èíåíè íà ïðåä-âàðèòåëíî ïîäãîòâåíè òåìè ñ ôî-êóñ -ïîâåäåíèå áåç íàñèëèå. Òå ñå

îñúùåñòâÿâàò ñ ïîìîùòà à åêèï,ïðÿêî îòãîâàðÿù çà ñúîòâåòíîòîó÷èëèùå.

Ïðîãðàìàòà „Ãîëÿì Áðàò/ÃîëÿìàÑåñòðà” ñå îñúùåñòâÿâà ïî ïðîåêò„Ó÷åáíè öåíòðîâå çà äîáðîâîëöè– âúçìîæíîñò çà íåôîðìàëíî îá-ðàçîâàíèå è âúçðàæäàíå íà äîáðî-âîë÷åñòâîòî â ó÷èëèùàòà”. Òÿ ñåôèíàíñèðà îò Òðúñòà çà ãðàæäàíñ-êî îáùåñòâî íà Öåíòðàëíà è Èçòî÷-íà Åâðîïà è ñå êîîðäèíèðà ó íàñîò Íàöèîíàëíèÿ àëèàíñ çà ðàáîòàñ äîáðîâîëöè (ÍÀÐÄ). Ïàðòíüîð íàÍÀÐÄ âúâ Âàðíà å Îáùåñòâåíèÿöåíòúð çà îêîëíà ñðåäà è óñòîé÷è-âî ðàçâèòèå (ÎÖÎÑÓÐ). Ó÷àñòíè-öè â ïðîåêòà ñà ² ÑÎÓ „Äèì÷î Äå-áåëÿíîâ” è ÑÎÓ „Ãåî Ìèëåâ” âúâÂàðíà. Îñâåí „Ãîëÿì Áðàò/ÃîëÿìàÑåñòðà” â òåçè ó÷èëèùà ñå ðàçâè-âàò îùå äâå ïîäïðîãðàìè, ñúîáùèêîîðäèíàòîðúò íà ïðîåêòà çà Âàð-íà Äàðèíà Èâàíîâà.

Àç ãîâîðÿ îòêðèòî ïðîãðàìàòà „Àç ãîâîðÿ îòêðè-

òî” îáó÷åíè äîáðîâîëöè îòíîâîðàçãîâàðÿò íà ðàçëè÷íè òåìè ñ ïî-ìàëêèòå ñè ñúó÷åíèöè, òîçè ïúòîáà÷å îòíîøåíèÿòà íå ñà òîëêîâàáëèçêè, êàòî „Ãîëÿì áðàò/Ãîëÿìàñòåñòðà” è äåöàòà ñà â ïî-ãîëåìèãðóïè. Ñðåùèòå îòíîâî ñà íåôîð-ìàëíè, à ó÷åíèöèòå ñà íà âúçðàñòìåæäó 9 è 14 ãîäèíè è ïî-ãîëåìèäîáðîâîëöè. Òåìèòå íà ðàçãîâîðíàé-÷åñòî ñà: îáùóâàíå áåç àãðåñèÿè íàñèëèå, ðàçðåøàâàíå íà ó÷èëèù-íè êîíôëèêòè, âèäîâå íàñèëèå,íàðêîòèöè, ñïèí, èíòåðíåò îïàñíî-ñòè è äðóãè. Áëèçêàòà âúçðàñò íàìëàäèòå õîðà – äîáðîâîëöè äîâúçðàñòòà íà ó÷àñòíèöèòå â ñðåùè-òå ùå ïîìîãíå çà ïî–ñïîêîéíîòîñïîäåëÿíå, çà ïîâå÷å äîâåðèå ìåæ-äó ó÷àñòíèöèòå, çà ñâîáîäíîòî ïî-ñòàâÿíå è äèñêóòèðàíå íà “òðóäíè”èëè “íåóäîáíè” âúïðîñè . Öåëòà åäà ñå îãðàíè÷è ðàçïðîñòðàíåíèå-òî è çëîóïîòðåáàòà ñ íàðêîòè÷íèâåùåñòâà ñðåä ìëàäèòå õîðà, êàêòî

è äà ðàçðåøàâàò êîíôëèêòè áåç íà-ñèëèå, à ñ îáùóâàíå, äà ñå íàó÷àòäà ðàçïîçíàâàò ðàçëè÷íèòå ôîðìèíà àãðåñèâíî ïîâåäåíèå è íå íàïîñëåäíî ìÿñòî - äà ñå ñúçäàäå ïî-ëîæèòåëåí ìîäåë íà ïîäðàæàíèåñðåä ïî-ìàëêèòå ó÷åíèöè.

Àç èìàì èäåÿÏîäïðîãðàìàòà „Àç èìàì èäåÿ”

íàñúð÷àâà òâîð÷åñêîòî, èíîâàòèâ-íî è ïðåäïðèåìà÷åñêî ìèñëåíå íàó÷åíèöèòå. Ïî âðåìå íà ðåàëèçà-öèÿòà é ãðóïè îò äîáðîâîëöè âó÷èëèùàòà ðàçðàáîòâàò ðàçëè÷íèìàëêè ïðîåêòè. Ó÷åíèöèòå ñàìèêëàñèðàò íàé-äîáðèÿ, à ïðîãðàìà-òà ãî ôèíàíñèðà. Çàäúëæèòåëíî åèäèÿòà äà áúäå â ïîëçà íà ó÷èëè-ùåòî.  ïðîãðàìàòà ñà âêëþ÷åíèó÷åíèöè íà âúçðàñò ìåæäó 13 è 19ãîäèíè. Òå ïðåìèíàâàò ïðåç ñïåöè-àëíè îáó÷åíèÿ çà ïðèäîáèâàíå íàêîíêðåòíè êëþ÷îâè êîìïåòåíöèè,â òîâà ÷èñëî çà ïðàâàòà è çàäúëæå-íèÿòà íà äîáðîâîëöèòå, çà ðàçëè÷-íèòå âèäîâå äîáðîâîë÷åñêè àêòèâ-íîñòè, çà òðóäíîñòèòå è ïðåäèçâè-

êàòåëñòâàòà, ïðåä êîèòî áèõàìîãëè äà ñå èçïðàâÿò ïðè ðå-àëèçàöèÿòà íà ó÷èëèùíèòåïðîåêòè, çà âçàèìîäåéñòâèå-òî ñ ìåñòíàòà ó÷èëèùíà îá-ùíîñò è ïàðòíüîðèòå. Îáó÷å-íèåòî ïîäãîòâÿ ó÷àñòíèöèòåâ óìåíèÿ çà åôåêòèâíî ñëó-øàíå, êîíôëèêòíè ñèòóàöèèè ñòðàòåãèè çà ðàçðåøàâàíå-òî èì, èíòåðàêòèâíè ìåòîäèïðè êîìóíèêàöèÿ ñ âðúñòíè-öè è ñúó÷åíèöè è äðóãè. Öåë-òà å äà ñå ðàçøèðÿò âúçìîæ-íîñòèòå çà àêòèâíî âêëþ÷âà-íå íà ìëàäèòå õîðà â ïîäî-áðÿâàíåòî íà ó÷èëèùíàòàñðåäà è ó÷èëèùíî óïðàâëå-íèå, êàêòî è äà ñå ðàçâèÿòóìåíèÿ çà åêèïíî âçàèìîäåé-ñòâèå ïðè ðåøàâàíå íà âàæ-

Ïðîãðàìà îñèãóðÿâà“Ãîëÿì áðàò” â ó÷èëèùå

íè âúïðîñè íà ó÷èëèùåòî.Ó÷åíèöèòå îò äâåòå âêëþ÷åíè

ó÷åáíè çàâåäåíèÿ âå÷å ñà ðàçðàáî-òèëè ïî òðè ïðîåêòíè èäåè.  „ÃåîÌèëåâ” ïðåäëàãàò âúçñòàíîâÿâàíåíà ïàìåòíèêà íà Ãåî Ìèëåâ è èç-ãðàæäàíå íà ãðàäèíêà îêîëî íåãî ,îðãàíèçèðàíå íà åêîêúò â øêîëî-òî, êàêòî è ñúçäàâàíå íà ïî-ïðè-âëèêàòåëíî ó÷èëèùå – óêðàñÿâàíåíà ïîìåùåíèÿòà è êîðèäîðèòå ñðàçëè÷íè äåêîðàöèè.

Âñÿêà ãðóïà ùå ïðåäñòàâè ñâîÿïðîåêò ïðåç ñåïòåìâðè è ó÷åíèöè-òå ùå ãëàñóâàò çà åäèí îò òÿõ, êîé-òî ùå áúäå ôèíàíñèðàí.

 „Äèì÷î Äåáåëÿíîâ” ïúê èìàòèäåÿ çà ðàçâèòèå íà ó÷èëèùíèÿñïîðò. Åäèíèÿò èì ïðîåêò å ñâúðçàíñúñ ñúçäàâàíå íà ïðåäñòàâèòåëíèîòáîðè íà ó÷èëèùåòî - ïî áàñêåò-áîë, âîëåéáîë è ôóòáîë. Äåöàòàïëàíèðàò ÷ðåç ðàçëè÷íè ñúñòåçà-íèÿ äà èçáåðàò íàé-äîáðèòå èãðà-÷è â òðèòå îòáîðà, íà êîèòî ùå ñåçàêóïÿò ñúîðúæåíèÿ, òîïêè, ôëà-íåëêè. Äðóãèÿò ïðîåêò å ñâúðçàí ñïîïóëÿðèçèðàíå íà ó÷èëèùåòî, çà-ùîòî êîíñòàòèðàò, ÷å ïðåç ïîñëå-äíèòå ãîäèíè íàìàëÿâà ïðèåìà âíåãî. Çà öåëòà èñêàò äà íàïðàâÿòïî-ïðèâëåêàòåëåí ñàéòà íà ó÷èëè-ùåòî, äîáðîâîëöè ùå ðàçäàâàò ðàç-ëè÷íè ðåêëàìíè ìàòåðèàëè íàøêîëîòî, ùå îðãàíèçèðàò ìåäèéíèïðåäàâàíèÿ, ñâúðçàíè ñ ó÷åáíîòîçàâåäåíèå. Òðåòèÿò ïðîåêò ñúùî åìíîãî ïîëåçåí. Òîé å ñâúðçàí ñ èç-ãðàæäàíå íà àòðàêòèâíà çîíà çàîòäèõ â äâîðà íà ó÷èëèùåòî. Êîéîò òÿõ ùå áúäå ôèíàíñèðàí ùå ñòà-íå ÿñíî ïðåç ñåïòåìâðè, ïî-âàæíî-òî å îáà÷å, ÷å èçáîðúò ùå áúäå íàñàìèòå ó÷åíèöè.

Äîáðîâîëöè ñëåä àêöèÿ

Ïî âðåìå íà åäíà îò ñðåùèòå ïî ïðîåêòà âúâ âàðíåíñêîòî ó÷èëèùå “Ãåî Ìèëåâ”.

10áðîé 36 Äîáðîâîëöè

Èç÷åçâàùè âèäîâå ëè ñà õîðàòà,êîèòî ïîìàãàò, áåç äà òúðñÿò íàñðå-ùà âúçíàãðàæäåíèå? Ñúñ ñèãóðíîñòãè èìà, íî ñå ñðåùàò âñå ïî-ðÿäêî.Õîðàòà, ÷èèòî ó÷åíè÷åñêè ãîäèíè,ñà ïðåìèíàëè ïî âðåìå íà åäèíäðóã ñòðîé, âåðîÿòíî ñè ñïîìíÿò çàòèìóðîâñêèòå êîìàíäè è ðåä äðó-ãè ñîöìåðîïðèÿòèÿ, êîèòî äíåñ ñåñìÿòàò íå ñàìî çà ãîëÿìà îòæèâå-ëèöà, íî è ñà íàïúëíî îòðè÷àíè.Äà ïîìàãàø è äà áúäåø äîáðîâî-ëåö, íî íå ïî ïðèíóäà, à ïî ïðè-çâàíèå è âúçïèòàíèå, îáà÷å å âè-íàãè íà ìîäà. Äîêàçâà ãî èíèöèà-òèâàòà „Âúçðàæäàíå íà äîáðîâîë-÷åñòâîòî â Áúëãàðèÿ” íà Íàöèîíà-

ëåí Àëèàíñ çà ðàáîòà ñäîáðîâîëöè (ÍÀÐÄ).

Ãîäèíè íàçàä ÍÀÐÄ ñåîïèòâà äà èçãðàäè ìðåæàîò äîáðîâîë÷åñêè öåíòðî-âå â öÿëàòà ñòðàíà. Åäèíîò òåçè öåíòðîâå â ñòðàíà-òà å Îáùåñòâåíèÿò öåíòúðçà îêîëíà ñðåäà è óñòîé-÷èâî ðàçâèòèå (ÎÖÎÑÓÐ)âúâ Âàðíà. Îò ñâîÿ ñòðàíàïúê ÎÖÎÑÓÐ ñúùî èç-ãðàæäà ìðåæà, íî îò ìåñ-òíè öåíòðîâå â ìîðñêàòàñòîëèöà. Ìîæå äà ãè îò-êðèåòå â Êëóá „Îòâîðåíîîáùåñòâî”, ôîíäàöèÿ

ÌÅÉÄÅÉ, Òóðèñòè÷åñêî äðóæå-ñòâî „Ðîäíè áàëêàíè”, âàðíåíñêè-òå ó÷èëèùà „Ï. Ñëàâåéêîâ” è „Àí-ãåë Êúí÷åâ”, êàêòî è ãðóïà êúìÂàðíåíñêèÿ ñâîáîäåí óíèâåðñèòåò,ñúîáùè êîîðäèíàòîðúò íà ïðîåêòàçà Âàðíà Äàðèíà Èâàíîâà. Âñåêèìåñòåí öåíòúð èìà ñîáñòâåíà äîá-ðîâîë÷åñêà ïðîãðàìà, êîÿòî ñëåä-âà. Âñè÷êè öåíòîðåâ âúâ Âàðíà ñåâêëþ÷âàò è â îáùèòå äîáðîâîë÷åñ-êè àêöèèè, êàòî íàïðèìåð „Ñïàñè-òåëè íà ïëàæà”, åñåííîòî è ïðî-ëåòíî çàëåñÿâàíå, íàöèîíàëíîòîìëàäåæêî èçëîæåíèå ïðåç þíè.Òðè ãîäèíè ïîðåä äîáðîâîëöèòåïîäïîìàãàò ðåàëèçèðàíåòî íà ðå-ãàòàòà „Òðåòè ìàðò”, êîÿòî å ïúðâà-òà çà âåòðîõîäíèÿ ñåçîí â Áúëãàðèÿ.

 ðàìêèòå íà ÍÀÐÄ âñÿêà ãîäè-íà ñå ïðîâåæäàò òðè åäíàêâè àê-öèè çà âñè÷êè öåíòðîâå â öÿëàòàñòðàíà – „Äàðåòå ÷àñ”, „Äàð çà ìî-åòî ó÷èëèùå” è îòáåëÿçâàíåòî íàÌåæäóíàðîäíèÿ äåí íà äîáðîâîëå-

öà – 5 äåêåìâðè.  „Äàðåòå ÷àñ”ðàçëè÷íè õîðà îò ðàçëè÷íè ïðîôå-ñèè èëè äîáðîâîëöè ïîäàðÿâàòåäèí ÷àñ ðàáîòà â ïîëçà íà îáùå-ñòâîòî. Òîé ìîæå äà áúäå ñâúðçàíñ îáùåñòâåíî-ïîëåçíà äåéíîñò âúââðúçêà ñ îêîëíàòà ñðåäà.  ãîäèíè-òå íàçàä å èìàëî ñëó÷àè, êîãàòî

ëåêàðè ñà ïðåãëåæäàëè ïî åäèí ÷àñáåçïëàòíî, ðàçëè÷íè ñïîðòíè êîì-ïëåêñè ñà îòâàðÿëè âðàòèòå ñè çàïî åäèí ÷àñ, áåç äà î÷àêâàò âúçíàã-ðàæäåíèå çà òîâà, ïðèïîìíÿ êîîð-äèíàòîðúò çà Âàðíà Äàðèíà Èâàíî-âà.

 êàìïàíèÿòà „Äàð çà ìîåòîó÷èëèùå” äîáðîâîëöè îò ó÷èëèùà-òà ñàìè èíèöèðàò íÿêàêâà äåéíîñòâ ïîëçà íà òÿõíîòî ó÷èëèùå – ïî-÷èñòâàíå, ðåêëàìíà äåéíîñò íàó÷åáíîòî çàâåäåíèå, åêî êúò èëèäðóãî, ó÷èëèùåòî ñàìî ðåøàâà.

Âñè÷êè äîáðîâîëöè çàåäíî îò-áåëÿçâàò 5 äåêåìâðè ñ øåñòâèÿ, íà-ãðàæäàâàíèÿ è òúðæåñòâà.  ïîñ-ëåäíèòå òðè ãîäèíè îáåäèíÿâàùàðîëÿ ñå îïèòâà äà èãðàå äèðåêöèÿ„Ìëàäåæêè äåéíîñòè è ñïîðò” êúìÎáùèíà Âàðíà, êàòî îòäåëÿ çà öåë-òà áþäæåò, ïðåäîñòàâÿ çàëà, ïî÷åð-ïêà çà äîáðîâîëöèòå è íàãðàäè. Íàìèíàëèÿ 5 äåêåìâðè íàãðàäèòå çàíàé-àêòèâíèòå äîáðîâîëöè áÿõà

âðú÷åíè ëè÷íî îò êìå-òà íà Âàðíà ÊèðèëÉîðäàíîâ.

Åäíà îò öåëèòå íàïðîåêòà „Âúçðàæäàíåíà äîáðîâîë÷åñòâîòî âÁúëãàðèÿ” å äà ñåíàñúð÷è ó÷àñòèåòî íàäîáðîâîëöè â ðàçëè÷-íè ñôåðè íà îáùåñòâå-íèÿ æèâîò, êàêòî èäîáðîâîë÷åñêèÿ îïèòäà áúäå ïðèçíàò êàòîôîðìà íà íåôîðìàëíîîáðàçîâàíèå. ÍÀÐÄïðåäïðèåìà çàêîíîäà-òåëíà èíèöèàòèâà çàëåãàëèçèðàíå íà äîá-

ðîâîëíèÿ òðóä â Áúëãàðèÿ. Ïðåç2007 – 2008 ãîäèíà ãðóïà îò 8ÍÏÎ, ïîêàíåíè îò ÍÀÐÄ , ðàçðà-áîòèõà ïðîåêò çà Çàêîí çà äîáðî-âîë÷åñòâîòî â Áúëãàðèÿ. Ïðîåêòúò„Âúçðàæäàíå íà äîáðîâîë÷åñòâîòîâ Áúëãàðèÿ” ñå ôèíàíñèðàí îòÔîíäàöèÿ Charles Stewart Mott.

Äîáðîâîëåö = èç÷åçâàù âèä?

Ìàòåðèàëúò ñå ïóáëèêóâà ñúñ ñúäåéñòâèåòî íà:

Êàêâî å íóæíî, çà äà ñå ïîÿâÿòñàìî çà íÿêîëêî ÷àñà íîâè 5 äåêàðàãîðè? Ìíîãî åíòóñèàçúì è ìàëêîóñèëèå. Òîâà äîêàçàõà îêîëî 90 äîá-ðîâîëöè, êîèòî ïðåç åäíà àïðèëñêàñúáîòà íå îñòàíàõà äà áåçäåëíè÷àòïðåä òåëåâèçîðà è íå êðúñòîñâàõàìîëà. Âìåñòî òîâà çàïðåòíàõà ðúêà-âè è çàñàäèõà 2500 ìëàäè ôèäàíêèíà îêîëî 20-èíà êèëîìåòðà îò Âàð-íà, â çåìëèùåòî íà ñåëî Áåíêîâñêè.Àêöèÿòà å îðãàíèçèðàíà îò Îáùå-ñòâåíèÿ öåíòúð çà îêîëíà ñðåäà èóñòîé÷èâî ðàçâèòèå (ÎÖÎÑÓÐ).Íàé-âúçðàñòíèÿò ó÷àñòíèê â çàëå-ñÿâàíåòî áåøå 77-ãîäèøíàòà ÀãíåñÃåîðãèåâà, à íàé-ìàëêèÿò - åäâà íàãîäèíà è äâà ìåñåöà.  àêöèÿòà ñåâêëþ÷è è ïîðòóãàëñêèÿò äîáðîâî-ëåö Íàðöèñî Àíòóíåø.

Òîâà å ñåäìàòà çàëåñèòåëíà àê-

öèÿ “Ïîñàäè äúðâî”, êîÿòî ÎÖÎ-ÑÓÐ îðãàíèçèðà ñúñ ñúäåéñòâèåòîíà Äúðæàâíîòî ãîðñêî ñòîïàíñòâî.Òÿ áåøå ïîñâåòåíà íà Ìåæäóíàðîä-íèÿ äåí íà Çåìÿòà - 22 àïðèë. “Ïî-ñàäè äúðâî!” ñå ðåàëèçèðà è áëà-ãîäàðåíèå íà íàä 300 ó÷àñòíèöè âêàìïàíèÿ “Ëèñò ïî ëèñò”, êîèòîâñåêè ìåñåö ïðåäàâàò çà ðåöèêëè-ðàíå îòïàäú÷íàòà ñè õàðòèÿ îòîôèñà èëè îò äîìà. Ñðåäñòâàòà,ñúáðàíè îò ïðîäàæáàòà íà õàðòèÿ-òà, âëèçàò âúâ ôîíä “Ëèñò” è ñåèçðàçõîäâàò çà çàëåñèòåëíè àêöèèäâà ïúòè ãîäèøíî, êàêòî è çà îá-ðàçîâàòåëíè êàìïàíèÿ â ó÷èëèùà-òà è äåòñêè ãðàäèíè íà òåðèòîðèÿ-òà íà îáùèíà Âàðíà. ÎÖÎÑÓÐ áëà-ãîäàðè íà âñè÷êè, êîèòî ïðÿêî èëèêîñâåíî äîïðèíåñîõà çà ïîÿâàòà íàíîâàòà ãîðà êðàé Âàðíà!

Íàä 5 äåêàðà íîâà ãîðàñå ïîÿâè êðàé Âàðíà

11 áðîé 36Äîáðîâîëöè

- Çàùî èçáðà äà äîéäåø âÁúëãàðèÿ?

- Çàùîòî íèêîãà íå ñúì áèë âÈçòî÷íà Åâðîïà, à â ñúùîòî âðåìåèìàõ ìíîãî äîáðè ïðèÿòåëè îòÂàðíà, ñ êîèòî ñå çàïîçíàõ â Íîð-âåãèÿ. Áÿõ ëþáîïèòåí äà âèäÿ ñòðà-íàòà.

- Êàêâî áåøå ïúðâîòî òè âïå-÷àòëåíèå ó íàñ?

- Ìíîãî ðàçëè÷íî, ìíîãî ñèâî,äîðè äåïðåñèðàùî ñèâî áåøå íà-âñÿêúäå. Êîãàòî ïðèñòèãíàõ òóê,Èëèÿí ìå ïîñðåùíà íà ëåòèùåòî è

íà ïúò çà êâàðòèðàòà âñè÷êî ìè èç-ãëåæäàøå ìíîãî ñèâî.

- Äà íå áè äà å áèëî çàðàäè íà-ñòðîåíèåòî òè?

- Âðåìåòî áåøå ìðà÷íî, áëîêúò,â êîéòî òðÿáâàøå äà æèâåÿ, áåøå âòàêèâà öâåòîâå.  Ïîðòóãàëèÿêúùèòå ñà áåëè. Èìà è ñèâè, íîñàìî òåçè, êîèòî ñà íàïðàâåíè îòñïåöèàëåí êàìúê.

- À áúëãàðèòå ñ êàêâî ñà ïî-ðàçëè÷íè îò ïîðòóãàëöèòå?

- Èìàòå ìíîãî ñåðèîçåí âèä, íîêàòî âè îïîçíàå ÷îâåê, âèæäà, ÷å

ñòå ìíîãî îòêðèòè, ãîñòîïðèåìíè,äîáðè...

- Ñ êàêâî íàé-òðóäíî ñâèêíàâ Áúëãàðèÿ?

- Àçáóêàòà ìè áåøå íàé-òðóäíà.Íàé-ðàçëè÷íîòî ìåæäó Ïîðòóãàëèÿè Áúëãàðèÿ å, ÷å ïîðòóãàëöèòå, êî-ãàòî ñà íà ïóáëè÷íî ìÿñòî, ñå óñ-ìèõâàò ìíîãî ïîâå÷å. Òóê õîðàòà íåñå óñìèõâàò - íèòî â ñóïåðìàðêå-òà, íèòî â ðåñòîðàíòà, íèòî â êà-ôåíåòî, íå ñà ó÷òèâè - íèòî êëè-åíòèòå, íèòî ñëóæèòåëèòå. Âñè÷-êî îñòàíàëî å äîñòà ñõîäíî – îá-ñòîÿòåëñòâåíîòî ãîâîðåíå, íàáëÿ-ãàíåòî íà ïèåíåòî, íà àëêîõîëà,áåçãðèæíîñòòà, ñ êîÿòî ïðèåìàòæèâîòà - ÷å âñè÷êî ìîæå äà ñå îò-ëîæè çà óòðå.

- Êàêâî å íàé-õóáàâîòî è öåí-íîòî, êîåòî âèäÿ â Áúëãàðèÿ?

- Õîðàòà. Êîãàòî ñè çàäàäîõâúïðîñà, êàêâî å íàé-õóáàâîòî âÁúëãàðèÿ, ñè îòãîâîðèõ òàêà. Ïðè-ðîäàòà å ñúùàòà êàòî â Ïîðòóãàëèÿ,ñèòóàöèÿòà å ñúùàòà – ìàëêàäúðæàâà, íå å êàòî âúâ Âåëèêîáðè-òàíèÿ íàïðèìåð – îãðîìíè ìóçåè,ãðàíäîìàíùèíà. Íå å ãîëÿìàäúðæàâà, çà äà òè òðÿáâà öÿë æè-âîò äà ÿ îáèêîëèø, äîêàòî ðàçáå-ðåø êàêâà å.

- Èìà ëè õðàíà, êîÿòî çàïúðâè ïúò îïèòà òóê?

- Íå ìîãà äà ñè ñïîìíÿ êàêâîáåøå, íî áåøå ìíîãî âêóñíî. Áåøåâ ìåõàíà è ïëàêàõ, äîêàòî ÿäîõ,òîëêîâà âêóñíî áåøå.

- Êàêâî å ëþáîìîòî òè ÿäåíåòóê?

- Íå çíàì, âñè÷êî – êàâàðìà, êå-áàï, ðèáàòà íà Ñâ. Íèêîëàé – øà-ðàíà, íî ñúùî è öàöà, êàÿ, êåáàï-÷å... à-ó-ó-ó! Âñè÷êî! Ó íàñ íàïðè-ìåð ëþòåíèöàòà íå ÿ ÿäåì íà ôè-ëèÿ, à ÿ èçïîëçâàìå ñàìî çà ãîòâå-íå.

- Êîÿ å íàé-òðóäíàòà äóìà, êî-ÿòî íàó÷è íà áúëãàðñêè?

- Ïðåïîäàâàòåëêàòà. Óæàñ!- Êàêâî íàé-ìíîãî ùå òè ëèï-

ñâà îò Áúëãàðèÿ, êîãàòî çàìèíåøïðåç ñåïòåìâðè?

- Õîðàòà. Íî íå è âðåìåòî –òâúðäå ìíîãî ñíÿã ïðåç çèìàòà èìíîãî ãîðåùèíà ïðåç ëÿòîòî.

- Êàêâî áè ïîñúâåòâàë äà íà-ïðàâÿò áúëãàðèòå, çà äà æèâåÿòïî-äîáðå?

- Áúëãàðèÿ å íîâà ñòðàíà â Åâ-ðîïåéñêèÿ ñúþç è òðÿáâà äà áÿãàìíîãî ïî-áúðçî îò äðóãèòå äúðæà-âè, çà äà ãè íàñòèãíå. Ïðåäñòàâåòåñè, ÷å ñòå íà êîííî ñúñòåçàíèå èñòå ïîñëåäíèÿò êîí – íà îïàøêàòà,òðÿáâà äà ïðåïóñêàòå ìíîãî ïî-áúðçî, àêî èñêàòå äà äîãîíèòå îñ-òàíàëèòå.

Íàé-öåííîòî â Áúëãàðèÿ ñàõîðàòà. Áúäåòå ïî-óñìèõíàòè!

Ïîðòóãàëñêèÿò äîáðîâîëåö Íàðöèñî Àíòóíåø:

Âñåêè âòîðíèê è ñðÿäà â ïðîäúëæåíèå âå÷å íà äåâåò ìåñå-öà Íàðöèñî Àíòóíåø ñïàñÿâà äúðâåòà â Áúëãàðèÿ, ñúáèðàéêèõàðòèÿ îò îôèñè, ó÷èëèùà è äîìîâå – ó÷àñòíèöè â êàìïàíèÿ-òà „Ëèñò ïî ëèñò” âúâ Âàðíà. Òîâà å íåãîâàòà ìèñèÿ òóê.Òîé å äîáðîâîëåö â Îáùåñòâåíèÿ öåíòúð çà îêîëíà ñðåäà èóñòîé÷èâî ðàçâèòèå (ÎÖÎÑÓÐ). Äîøúë å â Áúëãàðèÿ ïî ëèíèÿíà Åâðîïåéñêàòà äîáðîâîë÷åñêà ñëóæáà. Îñâåí åæåñåäìè÷-íèòå ìó àíãàæèìåíòè â „Ëèñò ïî ëèñò”, Íàðöèñî ó÷àñòâà âàêöèÿ ïî çàëåñÿâàíå â çåìëèùåòî íà ñ. Áåíêîâñêè, ïúòóâà èçÑåâåðîèçòî÷íà Áúëãàðèÿ, çàåäíî ñ èçëîæáàòà íà ÎÖÎÑÓÐ –„Ãåííî-ìîäèôèöèðàíèòå îðãàíèçìè – íåâèäèìàòà çàïëàõà”,ðàçêàçâàøå íà âàðíåíñêèòå ìëàäåæè çà æèâîòà â Ïîðòóãà-ëèÿ è çà òîâà êàê òàì ñå ãðèæàò çà îêîëíàòà ñðåäà è êàêïîðòóãàëöèòå ñúáèðàò ðàçäåëíî îòïàäúöèòå ñè, è äîðè áåøåæóðè â ó÷åíè÷åñêîòî ñúñòåçàíèå „Êîãà, êúäå è êàê äà ñèãíà-ëèçèðàì ïðè åêîëîãè÷åí ïðîáëåì?”. Ïðåñòîÿò íà äîáðîâîëå-öà ó íàñ ïðèêëþ÷âà â íà÷àëîòî íà ñåïòåìâðè, êîãàòî ùå çàìè-íå çà ðîäèíàòà ñè. Óáåäåí å îáà÷å, ÷å îòíîâî ùå ñå âúðíå,òîçè ïúò ìîæå áè êàòî òóðèñò.

Íàðöèñî å ðîäåí íà 8 ñåïòåìâðè 1986 ã. â ãð. Âèçåó, Ïîðòó-ãàëèÿ. Çàâúðøèë å ìàðåêòèíã â Ëåâèÿ è å ïðîäúëæèë äà ó÷è ïîñïåöèàëíîñòòà ñè â Íîðâåãèÿ, êúäåòî å çàìèíàë ïî ïðîãðàìà„Åðàçìóñ” íà ÅÑ. Ïðåäè äà äîéäå â Áúëãàðèÿ å ðàáîòèë âúâôàáðèêà çà ïàìóê è â ñòðîèòåëñòâîòî â Øâåéöàðèÿ. Ãîâîðèïîðòóãàëñêè, àíãëèéñêè, ôðåíñêè, èñïàíñêè, ìàëêî íåìñêè è âå÷åðàçáèðà áúëãàðñêè.

Ñâèðè íà áàñêèòàðà è ôëåéòà. Ïðåç ñâîáîäíîòî ñè âðåìåîáè÷à äà ÷åòå êíèãè, äà ãëåäà ôèëìè, äà ïúòóâà è... ùîì å âÁúëãàðèÿ - äà ïèå ñ áúëãàðè. Ëþáèìèÿò ìó áúëãàðñêè âèö åñâúðçàí ñ õèòðîñòòà íà áúëãàðèòå è ëîâêîñòòà íà ïî-ìàëêè-òå íàöèè äà îöåëÿâàò: „Ñúáðàëè ñå Ðîíàëä Ðåéãúí, Ãîðáà÷îâ èÒîäîð Æèâêîâ ïðè äÿâîëà. Ïúðâî âëÿçúë Ðåéãúí. „Âèæäàø ëèòåçè äâå òîï÷åòà â ðúêàòà ìè, àêî íå ñïðåòå äà ñå âúîðúæà-âàòå, ùå âè óäàðÿ ñ òÿõ è öÿëàòà äúðæàâà ùå èç÷åçíå”, çàêà-íèë ñå äÿâîëúò. Ñëåä òîâà ïðèâèêàë Ãîðáà÷îâ è íà íåãî êàçàë:„Àêî íå ñïðåòå äà íàðóøàâàòå ÷îâåøêèòå ïðàâà, ùå âè óäàðÿ ñ òåçè òîï-÷åòà è öÿëàòà äúðæàâà ùå èç÷åçíå.”. È òîé èçëÿçàë óìúðëóøåí â ïðåäâå-ðèåòî. Âëÿçàë Òîäîð Æèâêîâ è ñëåä ìàëêî ñå ïîÿâèë óñìèõíàò. Ðåéãàí èÃîðáà÷îâ ãî ïîïèòàëè: „Êàêâî ñòàíà?” „Çà òåçè äâå òîï÷åòà ëè ãîâîðè-òå?”, áðúêíàë â äæîáà ñè Æèâêîâ.

Ìàòåðèàëúò ñå ïóáëèêóâà ñúñ ñúäåéñòâèåòî íà:

12áðîé 36 Ó÷èëèùà â äåéñòâèå

Çà äà ñå ñòàáèëèçèðà ïîâèøåíè-åòî íà òåìïåðàòóðà íà ïëàíåòàòà ñ2 ãðàäóñà, Ìåæäóíàðîäíàòà ðàáîò-íà ãðóïà ïî èçìåíåíèå íà êëèìàòàïîñî÷âà, ÷å åìèñèèòå íà ïàðíèêî-âè ãàçîâå òðÿáâà äà áúäàò íàìàëå-íè ñ 25-40% äî 2020 ã., è ñ 85% äî2050 ã.  ñúùîòî âðåìå 69%îò áúëãàðèòå ñìÿòàò, ÷å ñàçëå èíôîðìèðàíè çà ïðî-áëåìèòå íà êëèìàòè÷íèòåèçìåíåíèÿ, êîåòî ãè ïîñòà-âÿ â äúíîòî íà òàáëèöàòà íàÅâðîïåéñêèÿ ñúþç. Êàêòîè â äðóãè ñòðàíè, òàêà è óíàñ, âëàñòèòå è îáùåñòâå-íîñòòà ñå íóæäàÿò îò äàëå÷ïî-äîáðî ðàçáèðàíå ïîïðîáëåìèòå íà ïðîìÿíàòàíà êëèìàòà, è òðÿáâà äàáúäàò ñòèìóëèðàíè äàïðåäïðèåìàò äåéñòâèÿ íàâñè÷êè íèâà.

Åêñïåðòèòå îò÷èòàò, ÷åòî÷íî ñðåä äîìàêèíñòâàòàå íàëèöå ãîëÿì ïîòåíöèàëçà ïîäîáðÿâàíå íà åíåðãèé-íàòà èì êîíñóìàöèÿ, îñî-áåíî àêî áúäàò ñòèìóëèðà-íè îò ïðàâèòåëñòâåíà ñèñ-òåìà çà äàíú÷íî îáëåê÷å-íèå ïðè âúâåæäàíåòî íà ìåðêè çàåíåðãèéíà åôåêòèâíîñò.

Êàê äà íàìàëèì ñìåòêèòå ñè çàòîê è â ñúùîòî âðåìå äà ïîäïîìîã-íåì âúçñòàíîâÿâàíåòîíà îêîëíàòàñðåäà ùå íè ïîêàæå ïúòóâàùà èç-ëîæáà, êîÿòî ùå ïðèñòèãíå âúâÂàðíà ïðåç ñëåäâàùèòå ìåñåöè. Òÿñå îðãàíèçèðà ïî ïðîåêò SPAREÁúëãàðèÿ: Óñòîé÷èâà åíåðãèéíàóïîòðåáà ÷ðåç ïî-äîáðî îñâåäîìÿ-âàíå íà îáðàçîâàòåëíî, îáùåñòâå-íî è ïîëèòè÷åñêî íèâî” íà Åêîëî-ãè÷íî ñäðóæåíèå “Çà Çåìÿòà”. Ïîïðîåêòà ùå áúäå ñúçäàäåíà è áàçàäàííè ñ öåë îáìÿíà íà îïèò è íîó-õàó çà åíåðãîåôåêòèâíè ðåøåíèÿòèï „Íàïðàâè ñè ñàì” çà äîìàêèí-ñòâàòà.

Îñíîâíàòà öåë ñåìåéñòâàòà,ó÷èëèùàòà è âëàñòèòå â Áúëãàðèÿäà ïðåäïðèåìàò äåéñòâèÿ çà óñòîé-÷èâà åíåðãèéíà óïîòðåáà, ñ êîåòî

äà äîïðèíåñàò çà íàìàëÿâàíå åìè-ñèèòå íà ïàðíèêîâè ãàçîâå. Çà ðåà-ëèçèðàíåòî é, â ïðîäúëæåíèå íàòðè ãîäèíè ùå áúäàò îáõâàíàòè èíàä 200 ïèëîòíè ó÷èëèùà îò öÿëà-òà ñòðàíà, êîèòî ùå ïîñëóæàò êàòîìîäåë çà òîâà êàê äà ñå ïðèëàãà

äîáðî îáðàçîâàíèå ïî îêîëíà ñðå-äà è óñòîé÷èâà åíåðãèÿ. Ùå áúäàòðàçðàáîòåíè è ðåàëèçèðàíè îáó÷å-íèÿ çà ó÷èòåëèòå, êàêòî è çà äîìà-êèíñòâàòà íà òåìà âúçîáíîâÿåìè-òå åíåðãèéíè èçòî÷íèöè è åíåð-ãèéíàòà åôåêòèâíîñò.

Ñ ïîäêðåïàòà íà Îáùåñòâåíèÿöåíòúð çà îêîëíà ñðåäà è óñòîé÷è-âî ðàçâèòèå (ÎÖÎÑÓÐ) ïðåç äå-êåìâðè ìèíàëàòà ãîäèíà è àïðèëò.ã. âå÷å áÿõà îðãàíèçèðàíè äâå ó÷è-òåëñêè êîíôåðåíöèè âúâ Âàðíà, ïîâðåìå íà êîèòî ïðåïîäàâàòåëèòåïîëó÷èõà ìåòîäè÷åñêè óêàçàíèÿ,ó÷åáíèöè è òåòðàäêè, êîèòî äà èç-ïîëçâàò â ÷àñîâåòå ïî õèìèÿ, áèî-ëîãèÿ èëè ôèçèêà.  äâåòå îáó÷å-íèÿ âçåõà ó÷àñòèå áëèçî 130 ó÷è-òåëè îò íàä 60 ó÷èëèùà îò ñòðàíà-òà. Ó÷àñòíèöèòå â êîíôåðåíöèÿòàñà îò îáëàñòèòå Ñëèâåí, ßìáîë,Áóðãàñ, Âàðíà, Äîáðè÷, Øóìåí,

Òúðãîâèùå, Ðàçãðàä,Ðóñå, Âåëèêî Òúðíîâî èÑèëèñòðà.

Ïðîåêòúò ñå ôèíàí-ñèðà îò Ïðàâèòåëñòâî-òî íà Íîðâåãèÿ ÷ðåçÍîðâåæêàòà ïðîãðàìàçà ñúòðóäíè÷åñòâî çàèêîíîìè÷åñêè ðàñòåæ èóñòîé÷èâî ðàçâèòèå âÁúëãàðèÿ. Ïàðòíüîðúòïî ïðîåêòà - NorgesNaturvernforbund, å íàé-ãîëÿìàòà íîðâåæêà åêî-ëîãè÷íà îðãàíèçàöèÿ ñíàä 20 000 ÷ëåíîâå.Âñè÷êè ïðîåêòè íàNorges Naturvernforbundñà îðèåíòèðàíè êúìïðîáëåìèòå íà îêîëíà-òà ñðåäà, åíåðãåòèêàòà,

êëèìàòà è îáðàçîâàíèåòî.

Çà ïðîåêòàÏðîåêòúò SPARE å íàé–ãîëå-

ìèÿ ìåæäóíàðîäåí îáðàçîâàòåëåíïðîåêò çà åíåðãèÿ, êëèìàò è îêîë-

íà ñðåäà ñ ó÷àñòèåòî íà ïîâå÷å îò4500 ó÷èëèùà è 175 000 ó÷åíèöè èó÷èòåëè îò 17 ñòðàíè. Ñúçäàäåí åïðåç 1996 ã. îò Íîðâåæêîòî äðóæå-ñòâî çà çàùèòà íà ïðèðîäàòà(Norges Naturvernforbund, îñíîâàíîïðåç 1914 ã.)

Ïúðâîòî SPARE ó÷åáíî ïîñîáèåå áèëî ïðåäíàçíà÷åíî çà ñêàíäè-íàâñêèòå ñòðàíè, Çàïàäíà è Öåíò-ðàëíà Åâðîïà. Ïðåç ãîäèíèòåñúäúðæàíèåòî íà èíôîðìàöèîííî-ìåòîäè÷åñêèòå ìàòåðèàëè ñå ðàç-âèâà, ïðîìåíÿ è àäàïòèðà ñúîáðàç-íî ðàçëè÷íèòå óñëîâèÿ â ñòðàíèòåó÷àñòíè÷êè â ïðîåêòà, áëàãîäàðå-íèå íà åíòóñèàçìà è îïèòà íà ó÷è-òåëèòå è íåïðàâèòåëñòâåíèòå îðãà-íèçàöèè, ðàáîòåùè ïî SPARE.

Ïúòóâàùà èçëîæáà ùå ïîêàæå êàêäà ïëàùàìå ïî-ìàëêè ñìåòêè çà òîê

Ìàòåðèàëúò ñå ïóáëèêóâàñúñ ñúäåéñòâèåòî íà:

SPARE å ìíîãî ïîâå÷å îò îáèê-íîâåíà ó÷èëèùíà ïðîãðàìà, çàùî-òî íå ñàìî äàâà çíàíèÿ, íî èâúçìîæíîñòè íà ó÷åíèöèòå è ó÷è-òåëèòå çà ïðîâåæäàíå íà ñàìîñòî-ÿòåëíè èçñëåäâàíèÿ è ïðàêòè÷åñ-êî èçïîëçâàíå íà ðàçëè÷íè íàó÷íèäîñòèæåíèÿ.

Ïîìàãà íàèñòèíà äà ñå ïîâèøèåíåðãèéíàòà åôåêòèâíîñò â ó÷èëè-ùàòà è äîìîâåòå íà ó÷àñòíèöèòå.Ôîðìèðà àêòèâíà ãðàæäàíñêà ïî-çèöèÿ è äàâà ïðèìåð íà ó÷åíèöèòåçà îáùè äåéíîñòè ñ äåöàòà îò äðó-ãèòå ñòðàíè çà ðåøàâàíå íà ñâåòîâ-íèòå ïðîáëåìè ñ êëèìàòè÷íèòåïðîìåíè è èç÷åðïâàíåòî íà èçêî-ïàåìèòå ãîðèâà.

Èäåÿòà íà îáðàçîâàòåëíèÿ ïðî-åêò å äà îáâúðæå òåîðåòè÷íèòåçíàíèÿ íà ó÷åíèöèòå ïî ãëîáàëíè-òå ïðîáëåìè ñ ïðàêòè÷åñêè óïðàæ-íåíèÿ. Äà ðàáîòÿò çà ïåñòåíå íàåíåðãèÿ ÷ðåç ïîâèøàâàíå íà åíåð-ãèéíàòà åôåêòèâíîñò, íàìàëÿâàíåíà åìèñèèòå ïàðíèêîâè ãàçîâå íàìåñòíî íèâî.

SPARE ñúçäàâà óñëîâèÿ çà äîá-ðî ñúòðóäíè÷åñòâî íà ìåñòíî íèâîìåæäó ó÷èëèùàòà, îáùèíñêèòåâëàñòè, àãåíöèèòå çà åíåðãèéíàåôåêòèâíîñò, ìèíèñòåðñòâàòà, çàðåøàâàíå íà ïðîáëåìèòå ñ åíåðãè-ÿòà è êëèìàòà, îáñúæäàíè íà âñè÷-êè ãîëåìè ìåæäóíàðîäíè ôîðóìèâ ïîñëåäíèòå ãîäèíè.

SPARE â ÁúëãàðèÿÓ÷åáíàòà 2009-2010 ã. å ïúðâàòà

â êîÿòî òîçè îáðàçîâàòåëåí ïðîåêòñå ïðîâåæäà â Áúëãàðèÿ. Åêîëîãè÷-íî ñäðóæåíèå „Çà Çåìÿòà” å ïàðò-íüîð è íàöèîíàëåí êîîðäèíàòîð íàNorges Naturvernforbund çà ñòðàíà-òà .

SPARE ïîëó÷è ïðåïîðúêà è ïîä-êðåïà îò ÌÎÌÍ ñ ïèñìî îò20.10.2009 ã., êàêòî è äîáðî ñúòðóä-íè÷åñòâî îò ÌÎÑÂ. Îùå ïðåçïúðâàòà ãîäèíà ñå ðåãèñòðèðàõà íàä100 ó÷èëèùà è íàä 200 ïðåïîäàâà-òåëè. Èçäàäåíè áÿõà „Ó÷åáíî ïî-ñîáèå”, „Íàðú÷íèê íà ó÷èòåëÿ”,„Êíèãà çà ó÷èòåëÿ”, „Òåòðàäêà çàó÷åíèêà”.

Òîäîð Òîäîðîâ îò ÅÑ “Çà Çåìÿòà” ïðåäñòàâÿ ïðîåêòà âúâ Âàðíà

Ïî âðåìå íà âòîðàòà SPARE êîíôåðåíöèÿ âúâ Âàðíà âçåõà ó÷àñòèå 30 ó÷èòåëè

13 áðîé 36Åëåêòðîííè îòïàäúöè

Àêî çà õàðòèÿòà, ñòúêëîòî è ïëà-ñòìàñàòà èìà êîíòåéíåðè çà ðàç-äåëíî ñúáèðàíå íà îòïàäúöè, êàê-âî äà ïðàâè ñ ìíîãî ïî-îïàñíèòåáàòåðèè, ôëàøêè, ÷àñòè îò ìîáèë-íè òåëåôîíè è êîìïþòðè? Âòâúðäå ìàëêà, ïî÷òè íåçíà÷èòåëíà÷àñò îò ìàãàçèíèòå çà òåõíèêà èìàîñèãóðåíè òàêèâà êîø÷åòà. À ñïî-ðåä äåéñòâàùîòî ó íàñ çàêîíîäà-òåëñòâî âñåêè, êîéòî ïðîäàâà áàòå-ðèè èëè àêóìóëàòîðè òðÿáâà äàîñèãóðÿâà îáðàòíîòî èçêóïóâàíå íàâå÷å óïîòðåáåíèòå àðòèêóëè. Âòúðãîâñêèòå îáåêòè òðÿáâà äà èìàîáîñîáåí ïóíêò, êîø, êúò, êúäåòîìîæåø äà ïðîäàäåø ïðèìåðíî ñòà-ðèÿ ñè àêóìóëàòîð èëè èçïîëçâà-íèòå áàòåðèè. Àêî òîçè ïðîöåñ íåçàïî÷íå âåäíàãà, ñòðàíàòà íè ìîæåäà áúäå ñàíêöèîíèðàíà îò ÅÑ. Èäîêàòî çà ñòàðèòå àâòîìîáèëíèàêóìóëàòîðè èìà èíâåñòèòîðñêèèíòåðåñè, òî çà áàòåðèè, ôëàøêè-òå, ñòàðèòå êîìïþòðè ñèòóàöèÿòàâñå îùå èçãëåæäà áåçíàäåæäíà.

Àêî ñòå ÷îâåê, ìèñëåù çà îêîë-íàòà ñðåäà è ñîáñòâåíîòî ñè çäðà-âå, âåðîÿòíî ñòå îðãàíèçèðàëè óäîìà ñè ìàëêî áàòåðèéíî ãðîáèùåâ ïëàñòìàñîâè êóòèè (àêî ñà ìåòàë-íè, ùå ïðîòåêàò!). Ìàëöèíà ñà îáà-÷å ìèñëåùèòå! Áîëøèíñòâîòî çàï-ðàùàò èçòîùåíèòå áàòåðèè îò äèñ-òàíöèîííîòî ïðè îáåëêèòå îò êàð-òîôè â îáùèÿ êîø è òîòàì â êàçà-íà. Âåäíúæ ïîïàäíàëà â êîíòåéíå-ðà çà áèòîâà ñìåò, ïúòÿò íà áàòå-ðèÿòà å ñàìî åäèí – íà ñìåòèùåòî.Òàì ÿ âàëè äúæä, ïå÷å ÿ ñëúíöå èòÿ ïðîòè÷à (êàêòî â ìåòàëíàòà êó-òèÿ). Òåæêèòå ìåòàëè è êèñåëèíè,êîèòî ñå ñúäúðæàò â â íåÿ, ñå ïðî-ñìóêâàò â ïî÷âàòà è âîäèòå, à îò-òàì ïúòÿò îáðàòíî ïî âåðèãàòà – îòïðèðîäàòà äî ÷îâåøêèÿ îðãàíèçúì,íå å íèêàê äúëúã. Ñúäúðæàíèåòî íà

îòðîâè â ðàçëè÷íèòå áàòåðèè çàâè-ñè îò âèäà èì – äàëè ñà ëèòèåâî-éîííè, íèêåë - êàäìèåâè è ò. í.Ñïîðåä âèäà ñè, áàòåðèèòå ìîãàòäà ñúäúðæàò æèâàê, êàäìèé, îëî-âî, íèêåë, ìàãíåçèé, öèíê, ëèòèé,æåëÿçî, ðàçëè÷íè êèñåëèíè è äð.Ïî÷òè âñè÷êè èçáðîåíè ñúåäèíå-íèÿ ñà êàíöåðîãåííè, âîäÿò äîìîçú÷íè óâðåæäàíèÿ, õðîíè÷íèçàáîëÿâàíèÿ è ñà èçêëþ÷èòåëíîîïàñíè çà áðåìåííè æåíè è çà íî-âîðîäåíè äåöà. Îëîâîòî, ïðèìåð-íî, çàñÿãà íÿêîè åíçèìè, óâðåæäàæëåçè ñ âúòðåøíà ñåêðåöèÿ è äð.Æèâà÷íèòå ñúåäèíåíèÿ óâðåæäàòëèãàâèöèòå è êîæàòà, çàñÿãàòáúáðåöèòå, öåíòðàëíàòà íåðâíàñèñòåìà è ìèîêàðäà. Çàòîâà â áå-ëèòå ñòðàíè â Åâðîïà, êúäåòî óæñìå è íèå, áàòåðèèòå ñå ñúáèðàò ïîñïåöèàëåí ðåä. Âúâ âñåêè ñóïåð-

ìàðêåò èìà îïðåäåëåíè ìåñòà çàïîñòàâÿíå íà óïîòðåáÿâàíè áàòå-ðèè. Ó íàñ òàêèâà íÿìà.

Àêî ñè ìèñëåù,íÿìà êàê äà

îñòàíåøáåçðàçëè÷åí!

Îáùåñòâåíèÿò öåíòúð çà îêîë-íà ñðåäà è óñòîé÷èâî ðàçâèòèå(ÎÖÎÑÓÐ) è ÁëóËèíê çàïî÷âàòîðãàíèçèðàíåòî íà íàöèîíàëíàòàìðåæà ïî ïðîáëåìèòå íà óïðàâëå-íèåòî íà åëåêòðîííè îòïàäúöè.Ïúðâàòà çàäà÷à ïðåä ñäðóæåíèÿòàùå áúäå äà ñå ïðîó÷àò âúçìîæíîñ-òèòå çà ðåöèêëèðàíå íà åëåêòðîí-íè îòïàäúöè â Ñúðáèÿ, Ìàêåäî-íèÿ, Áúëãàðèÿ è Õúðâàòñêà. Íàáàçà íà ðåçóëòàòèòå îò ïðîó÷âàíå-òî ùå çàïî÷íå îáó÷åíèå ó íà ñ çà

Áàòåðèÿ â êîíòåéíåðàçà ñìåò? Îïàñíî!

îáùèíè è ÍÏÎ êàê äà ñå ïîäïî-ìîãíå öåëèÿ ïðîöåñ ïî ñúáèðàíåè ðåöèêëèðàíå íà åëåêòðîííèòåîòïàäúöè.

Òàêà ñúçäàäåíàòà íàöèîíàëíàìðåæà ùå áúäå ÷àñò îò ïðîåêòà“Áàëêàíñêà ìðåæà ïî ïðîáëåìèòåíà óïðàâëåíèåòî íà åëåêòðîííèòåîòïàäúöè” è ùå ñå ñúñòîè îò 10áúëãàðñêè îðãàíèçàöèè, ðàáîòåùèâ îáëàñòòà íà îïàçâàíå íà îêîëíà-òà ñðåäà.

Îáùàòà öåë íà ìåæäóíàðîäíèÿïðîåêò å ïîäïîìîãàíå íà óïðàâëå-íèåòî íà åëåêòðîííèòå îòïàäúöèâ Ìàêåäîíèÿ, Ñúðáèÿ, Õúðâàòñêà èÁúëãàðèÿ ÷ðåç äåéñòâèÿ çà ïîäî-áðÿâàíå îáùåñòâåíàòà îñâåäîìå-íîñò è çàñèëåí ìîíèòîðèíã íà ïðè-ëîæåíèåòî íà äúðæàâíàòà ïîëèòè-êà ïî âúïðîñà.

10 ÷ëåíà íà íàöèîíàëíàòà ìðå-æà ùå ó÷àñòâàò â äåéíîñòè êàòî:

- îáó÷åíèÿ çà îðãàíèçàöèèòå çàèçãðàæäàíå íà êàïàöèòåò è îáìåííà çíàíèÿ ïî òåìàòà çà óïðàâëåíèåíà åëåêòðîííèòå îòïàäúöè;

- èçñëåäâàíå è àíàëèç íà íàñòî-ÿùàòà ñèòóàöèÿ â ñòðàíàòà ïî îò-íîøåíèå íà åëåêòðîííèòå îòïàäú-öè;

- ìåñòíè ñðåùè ñ öåë ïîâèøà-âàíå íà îáùåñòâåíàòà ÷óâñòâèòåë-íîñò è ìîíèòðîíã íà óïðàâëåíèå-òî íà åëåêòðîííèòå îòïàäúöè;

- èçãîòâÿíå íà íàðú÷íèê çà óï-ðàâëåíèåòî íà åëåêòðîííè îòïàäú-öè.

ÁëóËèíê, ñúâìåñòíî ñ ÎÖÎÑÓÐ- Âàðíà, êîîðäèíèðà íàöèîíàëíàìðåæà ïî ïðîáëåìèòå íà óïðàâëå-íèåòî íà åëåêòðîííèòå îòïàäúöèâ Áúëãàðèÿ â ðàìêèòå íà ìåæäóíà-ðîäåí áàëêàíñêè ïðîåêò, ôèíàíñè-ðàí îò ïðåäïðèñúåäèíèòåëíèÿ ôè-íàíñîâ èíñòðóìåíò íà Åâðîïåéñ-êèÿ ñúþç. Çà âðúçêà ñ êîîðäèíàòî-ðèòå íà ïðîåêòà, ìîæå äà ïèøåòåíà àäðåñè:

vera@bluelink.netè pecsd@net-bg.net.

14áðîé 36 Ëèñò ïî ëèñò

- Êàêâà å ðàâíîñìåòêàòà ñëåä10 ãîäèíè „Ëèñò ïî ëèñò”? Ïðî-ìåíè ëè ñå ñàìîñúçíàíèåòî íàõîðàòà?

- Àêî ñúäèì ïî òîâà, êîëêî ìíî-ãî õîðà ñå îáàæäàò è èñêàò äà ñåâêëþ÷àò â êàìàïàíèÿòà, ñèãóðíî äà,ïðîìåíèëî ñå å. Êàìïàíèÿòà åèçèãðàëà ñâîÿòà ðîëÿ è å çàïî÷íà-ëà äà ïðîìåíÿ ìèñëåíåòî. Ìíîãîõîðà èñêàò äà ðåöèëêëèðàò õàðòèÿ-òà ñè è òåçè, êîèòî ñà çàïî÷íàëèâåäíúæ, íå èñêàò äà ñå îòêàçâàò. Çàòåçè 10 ãîäèíè îáà÷å ñèñòåìàòà çàñúáèðàíå íà îòïàäúöè âúâ Âàðíà íåñå å ïðîìåíèëà. Ïðåäè èìàøå åäíàôèðìà – ìîíîïîëèñò çà èçêóïóâà-íå íà õàðòèÿòà, ñåãà ñå äâå èëè òðè.Èìà áóòàôîðíè öâåòíè êîíòåéíå-ðè ïî óëèöèòå, êîèòî ïî÷òè íèêîéíå èçïîëçâà.

- Ïðàâè ëè ñå íåùî â ïîñîêàñòèìóëèðàíå ðåöèêëèðàíåòî íàîòïàäúöè èëè âñè÷êî âúâ Âàðíàñïðÿ ñ ïîñòàâÿíåòî íà öâåòíèòåêîíòåéíåðè?

- Äî òàì ñòèãíà. Õîðàòà òðÿáâàäà èìàò ðàçëè÷íè âúçìîæíîñòè çàâðúùàíå íà îòïàäúöèòå ñè, â òîâà÷èñëî â ìàãàçèíà, îáùèíñêè êâàð-òàëíè öåíòðîâå çà ðåöèêëèðàíå.Ñåãà äîðè è äà èìà â êâàðòàëà íÿ-êàêúâ ïóíêò, òîé å ãàðàæ è ñå å ïî-ÿâèë áëàãîäàðåíèå íà íå÷èÿ èíè-öèàòèâà ñ öåë ïðåïèòàíèå. Êàêâî-òî áåøå 2000 ã., êîãàòî ïî÷âàõìå,ïðåç 2010 ã. å ñúùîòî. Ìîæå äà ïî-ïèòàìå Îáùèíà Âàðíà êîëêî ïàðè

å èçõàð÷èëà çà ïèñàíå íà ïðîãðà-ìè çà îòïàäúöè çà 10-ãîäèøåí ïå-ðèîä è äà ñúïîñòàâèì êàêâî åñâúðøåíî íàïðàêòèêà â òàçè îá-ëàñò. Àç òâúðäÿ, ÷å íèùî íå å íà-ïðàâåíî. Îáùèíàòà ùå êàæå – íå åòàêà, ñëîæèõìå öâåòíè êîíòåéíå-ðè. À êîëêî ãðàæäàíè ñå îáàæäàòè ïèòàò, çàùî ãè ïîñòàâÿò òåçèöâåòíè êîøîâå, ñëåä êàòî îò-ïàäúêúò îò òÿõ ñå ñúáèðà çàåäíî âåäíà è ñúùà êîëà. Âúïðåêè òîâàêîëè÷åñòâîòî íà ðåöèêëèðàíèòåîòïàäúöè ñå å ïîâèøèëî – òîâà íåìîæå äà ñå îñïîðè. Òî ñå äúëæè íàãîëåìèòå âåðèãè ñóïåðìàðêåòè, êî-èòî èìàò ìàëêè ïðåñè è âñè÷êèõàðòèåíè îòïàäúöè ñå áàëèðâàò èïðåäàâàò.  òîâà îòíîøåíèå èìàðàçâèòèå, íî òî íå å çàðàäè íÿêàê-âà îáùèíñêà ïðîãðàìà.

- Ïðîìåíèëà ëè ñå å ìîòèâà-öèÿòà íà õîðàòà, êîèòî ñåãà ñåâêëþ÷âàò â êàìïàíèÿòà „Ëèñòïî ëèñò” â ñðàâíåíèå ñ òàçè íàïúðâèòå ó÷àñòíèöè?

- Ìîòèâàöèÿòà å åäíà è ñúùà,÷èñòî è ïðîñòî åäíèòå ñåãà ñà ðàç-áðàëè çà êàìïàíèÿòà. Íå ìîæåì äàíå îò÷åòåì è ôàêòà, ÷å çåëåíàòàèäåÿ îò äâå ãîäèíè å äîñòà ìîäåð-íà, ñëåä êàòî äîðè Ìèñ Áúëãàðèÿçà 2010 ã. îáÿâè, ÷å îñíîâíèòå éïðèîðèòåòè ùå ñà îïàçâàíå íàîêîëíàòà ñðåäà. Çà ìîòèâàöèÿòà íàåäèí ó÷àñòíèê ñå ðàçáèðà ïî òîâà,äî êîëêî òîé äúëãîòðàéíî ó÷àñòâàâ êàìïàíèÿòà. Èìà ó÷àñòíèöè, êî-

èòî ñå îáàæäàò âåäíúæ â ãîäèíàòà,èìà õîðà, êîèòî ñè ÿ ñêëàäèðàò âìàçåòî, íî èìà è òàêèâà, êîèòî èç-õâúðëÿò âñè÷êî íà áîêëóêà. Íî ïúêïî ñõåìàòà, ïî êîÿòî ðàáîòèì, íåìîæåì äà îáõâàíåì âñè÷êè æåëàå-ùè, êîèòî èñêàò äà ïðåäàâàò õàð-òèÿòà ñè íà íàñ.

-  íà÷àëîòî öåëòà íà êàìïà-íèÿòà áåøå õîðàòà äà ðàçáåðàò, ÷åõàðòèÿòà ìîæå äà ñå ðåöèêëèðàè ñ òîâà ñå ñïàñÿâàò îò èçñè÷àíåäúðâåòà. Âå÷å âñè÷êè çíàÿò òîâà.Ïðîìåíèëè ñå öåëòà?

-  íà÷àëîòî öåëòà áåøå äà ñåïîêàæå åäíà îò ìíîãîòî âúçìîæ-íîñòè êàê äà ðåöèêëèðàò, äà èì ñåñúçäàäàò óñëîâèÿ äà ãî ïðàâÿò.Âúïðåêè ÷å àêî ÷îâåê íå èñêà äàïðàõîñâà õàðòèÿòà, äîðè è äà íÿìàöâåòåí êîíòåéíåð, âèíàãè ìîæå äàâúðæå òåñòåòî è äà ãî îñòàâè äîîáèêíîâåíàòà êîôà çà ñìåò. Òîãàâà100% òàçè õàðòèÿ ùå îòèäå çà ðå-öèêëèðàíå.

- Íàáðàíèòå ñðåäñòâà îò êàì-ïàíèÿòà ïîñòúïâàò âúâ ôîíä„Ëèñò ïî ëèñò”. Êàê ñå èçðàçõîä-âà òîé?

- Îáèêíîâåíî ñðåäñòâàòà ñå èç-ïîëçâàò çà äâå çàëåñèòåëíè êàìïà-íèè â ãîäèíàòà, à ñúùî è çà íàãðà-äè â äåòñêèòå ãðàäèíè. Íàáëþäàâàñå âúçðîäèòåëåí ïðîöåñ â äåòñêè-òå çàâåäåíèÿ.  íà÷àëîòî íà êàì-ïàíèÿòà òå áÿõà ìíîãî åíòóñèàçè-ðàíè, ñëåä òîâà èìàøå ïåðèîä íàçàòèõâàíå, â êîéòî îòïàäíàõà 4-5åìáëåìàòè÷íè äåòñêè ãðàäèíè, êî-èòî åæåñåäìè÷íî ïðåäàâàõà õàð-òèÿ. Ïðåç ïîñëåäíàòà ãîäèíà îòíî-âî èìàìå áóì, âêëþ÷èõà ñå íîâèäåòñêè ãðàäèíè.

- Îáùèíà Âàðíà áåøå åäèí îòíàé-ñåðèîçíèòå ó÷àñòíèöè âêàìïàíèÿòà. Çàùî âå÷å íå å ÷àñòîò „Ëèñò ïî ëèñò”?

- Òîâà å åäèí îò ñëó÷àèòå íà ãî-ëÿì ó÷àñòíèê, êîéòî ñå å îòêàçàëîò êàìïàíèÿòà, íî òîé ïðîäúëæà-âà äà ðåöèêëèðà õàðòèÿòà ñè. Åòî,òîâà å óñïåõúò.  ðàìêèòå íà äâåñåäìèöè Îáùèíà Âàðíà èçõâúðëÿ-øå ñàìî â êîøîâåòå çà ðàçäåëíîñúáèðàíå íà õàðòèÿ îêîëî 100 êã.Îòêàçúò é îò „Ëèñò ïî ëèñò” áåøåïîðàäè ñúâñåì ïðîçàè÷íà ïðè÷è-íà – íå ìîæàõìå äà ñå ðàçáåðåì çàâðåìåòî, â êîåòî äà èçâîçâàìå õàð-òèÿòà. Ñëó÷âàøå ñå òàêà, ÷å íàøå-òî ñïèðàíå íà ìÿñòî â ãàðàæà íàîáùèíàòà, áåøå ñâúðçàíî ñ îòíåìà-íåòî íà âúçìîæíîñòòà çà ïàðêèðà-íå íà âèñø îáùèíñêè ñëóæèòåë äâàïúòè â ìåñåöà â ðàìêèòå íà 20-30ìèí. Íèå íå ìîæåõìå äà ïðèêëþ-÷èì ïðåäè òîé äà äîéäå íà ðàáîòàè ñå íàëàãàøå äà èç÷àêâà èçâåñòíîâðåìå, çà äà ïàðêèðà òî÷íî íà òîâàìÿñòî. Òîâà íå ãî óäîâëåòâîðÿâàøåè çàòîâà ïðåñòàíàõìå äà õîäèì äîÎáùèíàòà.

Ïðîìÿíàòà íà ìèñëåíåòîíå ñòàâà çà åäèí äåí

Ìíîãî ÷åñòî ñå ñáëúñêâàìå ïîâðåìå íà êàìïàíèÿòà ñ îíîâà ìèñ-ëåíå îò åäíî âðåìå – êàòî ñèõâúðëèì áîêëóêà â êîøà, îòòàì –íàòàòúê íå íè èíòåðåñóâà êàêâî ñåñëó÷âà ñ íåãî.

- Êàê ùå ïðîäúëæè êàìïàíèÿ„Ëèñò ïî ëèñò”?

- Çà ñåãà ïî ñúùèÿ íà÷èí. Îò2005 ã. åäèíèÿò îò åêèïà, êîéòîñúáèðà õàðòèÿòà, âèíàãè å ÷óæäåñ-òðàíåí äîáðîâîëåö, äîøúë ó íàñ ïîïðîãðàìà íà Åâðîïåéñêàòà äîáðî-âîë÷åñêà ñëóæáà. Âñÿêà ãîäèíà ñåïðàâÿò ïîñòúïëåíèÿ çà òàêèâà äîá-ðîâîëöè, òúé êàòî ó íàñ íÿìà æå-ëàåùè, íå ìîæåì äà íàìåðèì õîðàçà òàçè ðàáîòà. Êàìïàíèÿòà „Ëèñòïî ëèñò” å îãðàíè÷åíà îòêúì ðå-ñóðñè. Íÿêîè îò ó÷àñòíèöèòå îòïà-äàò, äðóãè îáà÷å ñå ïðèñúåäèíÿâàòâåäíàãà íà òÿõíî ìÿñòî. Íàé-÷åñ-òèòå ñëó÷àè íà îòïàäàíå ñà, êîãàòîôèðìàòà ñè ñìåíè îôèñà è íîâèÿòå íà ìÿñòî, êúäåòî íÿìà êúäå äà ñåïàðêèðà.  ïúðâèòå ãîäèíè Îáùè-íà Âàðíà èçäàâàøå ðàçðåøèòåëíè,çà äà ìîæåì äà ñïèðàìå íà çàáðà-íåíè ìåñòà, êîãàòî ñúáèðàìå õàð-òèÿòà. Ñëåä òîâà îáà÷å òàçè ïðàê-òèêà áåøå ïðåêðàòåíà. Êàìèîíèòåïî ÷èñòîòàòà íèêîãà íå ñà ñïèðà-íè îò ïîëèöàèòå, íàñ îáà÷å íè ñïè-ðàò è íè ñå ïîäèãðàâàò çà òîâà, êî-åòî âúðøèì. Ïîëèöèÿòà íå ñå èí-òåðåñóâà äàëè ïðàâèø áëàãîòâîðè-òåëíîñò, äàëè ñïàñÿâàø äúðâåòà,äàëè ïàçèø îêîëíàòà ñðåäà, à ñàìîäàëè ñè ñïðÿë ïîä çíàêà „Çàáðàíå-íî ñïèðàíåòî”.

- Êîé å áèë íàé-òðóäíèÿ ìî-ìåíò â êàìïàíèÿòà?

- Êîãàòî ôèðìèòå çà ðåöèêëè-ðàíå ñïðÿõà äà èçêóïóâàò õàðòèÿ-òà çà îêîëî 3 ìåñåöà. Òîâà ñå ñëó-÷è êðàÿ íà 2002 – íà÷àëîòî íà 2003ã. Èìàøå ñðèâ íà òîçè ïàçàð. Òî-ãàâà ñå ÷óäåõìå êàêâî äà ïðàâèì,çàùîòî àêî áÿõìå ñïðåëè, ó÷àñò-íèöèòå ùÿõà äà ïðåñòàíàò äà ðàç-äåëÿò õàðòèÿòà ñè. Òîãàâà, áëàãî-äàðåíèå íà åäíà äèðåêòîðêà íàäåòñêà ãðàäèíà, ÷èÿòî ñãðàäà èìà-øå èçîñòàâåíà áàðàêà, óñïÿõìå âïðîäúëæåíèå íà îêîëî äâà ìåñå-öà äà ñúáèðàìå âñè÷êàòà õàðòèÿòàì è êîãàòî ïàçàðúò ñå îòïóøè,äà ïðîäúëæèì.

- Êàêúâ å êëþ÷úò íà óñïåõà íàåäíà 10-ãîäèøíà åêîëîãè÷íàêàìïàíèÿ?

- Ïîñòîÿíñòâî. Äà èìàø õîðà,êîèòî ïîñòîÿííî äà âúðøàò òàçèðàáîòà. Åêîëîãè÷íèòå êàìïàíèè ñàñâúðçàíè ñ ïðîìÿíà íà ìèñëåíåòî,à òî ñå ïðîìåíÿ ñ ãîäèíè, à íå çàåäèí äåí. Ïðåç òåçè 10 ãîäèíè èìà-øå ìíîãî ðåãèîíàëíè êàìïàíèè,ìíîãî ôèíàíñîâî ìîùíè ôèðìè ñåîïèòàõà äà èçïúëíÿâàò ïîäîáíèäåéíîñòè, íî ãè íàïðàâèõà åäíîê-ðàòíî è ñå îòêàçàõà.

Èëèÿí Èëèåâ, ïðåäñåäàòåë íà ÎÖÎÑÓÐ:

15 áðîé 36

Îðãàíèçàöèÿ

Îáùî çàêàìïàíèÿòà

Êèëîãðàìèïðåäàäåíà

õàðòèÿ

Ñïàñåíè îòèçñè÷àíåäúðâåòàÎðãàíèçàöèÿ

Îáùî çàêàìïàíèÿòà

Êèëîãðàìèïðåäàäåíà

õàðòèÿ

Ñïàñåíè îòèçñè÷àíåäúðâåòàÎðãàíèçàöèÿ

Îáùî çàêàìïàíèÿòà

Êèëîãðàìèïðåäàäåíà

õàðòèÿ

Ñïàñåíè îòèçñè÷àíåäúðâåòàÎðãàíèçàöèÿ

Îáùî çàêàìïàíèÿòà

Êèëîãðàìèïðåäàäåíà

õàðòèÿ

Ñïàñåíè îòèçñè÷àíåäúðâåòà

ÐÅÄÀÊÖÈÎÍÅÍ ÅÊÈÏ:Ðåäàêòîð Ñâèëåíà Ãàíåâà,Ïðåäïå÷àò Âàëåðè ÕðèñòîâÏå÷àò Ïå÷àòíà áàçà “Ïîçâúíåòå”

À-Òðåíä ....................................................... 558 ........ 9.486ÀÁ×Î ........................................................... 120 ......... 2.04Àâàíãàðä Ïåðñîíàë Êîíñóëòèíã ................. 125 ........ 2.125Àâèïàê - ÅÎÎÄ ........................................... 4380 ....... 74.46Àâñòðèéñêè àâèîëèíèè ............................... 169 ........ 2.873Àãåíöèÿ "Êóðòåâ" ....................................... 708 ...... 12.036Àãåíöèÿ ÀÑÀ .............................................. 1453 ..... 24.701Àãåòíöèÿ çà èêîíîì. ðàçâèòèå ..................... 77 ......... 1.309ÀÃÏÏÌÏÄÌ - ÅÎÎÄ .................................. 35 ......... 0.595Àäâ. Äðóæåñòâî Ñêîð÷åâ è ñ-öè ................. 345 ........ 5.865Àäâ. Ñäð. "Êèðîâè, Ïåòðîâ & ïàðò ............ 133 ........ 2.261Àäâîêàòñêè ñúâåò ....................................... 1797 ..... 30.549Àäìèíèñòðàòèâåí ñúä ................................ 1702 ..... 28.934Àäðåñ ÀÄ .................................................... 1838 ..... 31.458Àé - êàðò ...................................................... 715 ...... 12.155Àëáåíà Ìèòåâà ............................................. 36 ......... 0.612Àëèàíñ Ôðàíñåç .......................................... 2263 ..... 38.471Àëèñòðàâåë ................................................... 28 ......... 0.476Àëòåÿ 7 .......................................................... 90 .......... 1.53Àëôà áàíê .................................................... 300 .......... 5.1Àëôà Ðàäèî .................................................. 612 ...... 10.404Àíè Ùåðåâà ................................................... 7 .......... 0.119ÀÏÅÅ .......................................................... 1332 ..... 22.032Àðêîñ ........................................................... 102 ........ 1.734ÀÑÅÒ Ìåíàäæìåíò ....................................... 4 .......... 0.068ÀÑÌ - ÎÎÄ .................................................. 275 ........ 4.675ÀÒÁ 1 è Àíòåÿ .............................................. 76 ......... 1.292Àõèëåîñ Ìàðèíå Åíòåðïðàéñ .................... 1736 ..... 29.512AIG Life ...................................................... 1043 ..... 17.731ÁÀÑÅÉÍÎÂÀ ÄÈÐÅÊÖÈß ......................... 120 ......... 2.04ÁÄÇÏ ........................................................... 261 ........ 4.437Áåðëèö ......................................................... 569 ........ 9.673Áåñò îô Áúëãåðèà ....................................... 1098 ..... 18.666Áè Åñ Òðàâåë ................................................ 20 .......... 0.34Áèçíåñ àãåíöèÿ - Âàðíà ............................... 678 ...... 11.778Áèëäåêñ ÎÎÄ ............................................... 205 ........ 3.485ÁÈÑÑ ............................................................ 31 ......... 0.527ÁÐÈ - Âàðíà ................................................ 102 ........ 1.734Áóëàâòî ........................................................ 232 ........ 3.944Áóëèìîò ....................................................... 536 ........ 9.112Áóëêî êîìåðñ ................................................ 10 .......... 0.17Áóïðîìàð ...................................................... 6 .......... 0.102Á×Ê .............................................................. 915 ...... 15.555ÁØÏÎÁ .......................................................... 0 .............. 0Áúëãàðñêà Ìåäèéíà Êîìïàíèÿ .................... 815 ...... 13.855Áúëãåðèàí Õîëèäåéñ ................................... 264 ........ 4.488Áþðî ïî òðóäà ............................................... 3 .......... 0.051Áþòè Àêàäåìè ............................................... 0 .......... 0.051BG - PROPERTIES ...................................... 217 ........ 3.689 è Ê ........................................................... 2992 ..... 50.864Âàêîì Åíåðäæè ÎÎÎÄ ................................. 15 ......... 0.255Âàëÿ Ãîñïîäèíîâà .......................................... 1 .......... 0.017Âàíñ -Òðåéä ................................................. 318 ........ 5.406Âàíÿ .............................................................. 64 ......... 1.088Âàðíà ãàç ...................................................... 652 ...... 11.084Âàðíåíñêà Òóðèñòè÷åñêà Êàìàðà ................ 20 .......... 0.34Âàð÷åâ ôèíàíñ .............................................. 60 .......... 1.02Âåëèí Ìàéñòîðîâ ........................................ 200 .......... 3.4Âåíåëèí Áîæèäàðîâ ..................................... 23 ......... 0.391Âåñåëèíà Êúðøîâñêà ................................... 136 ........ 2.312Âåñòíèêàðñêà ãðóïà Áúëãàðèÿ ................... 1660 ....... 28.22Âèëõåëìäåí øèïñ ñúðâèñ ............................ 223 ........ 3.791ÂÈÍÑ ........................................................... 208 ........ 3.536Âîåíåí ñúä ................................................... 180 ......... 3.06ÂÑÓ"×åðíîðèçåö Õðàáúð" – ÷ëåí íà êëóá 100 ñïàñåíè äúðâå-òà ................................................................ 11655 .. 198.135Âúçõîä - Èíòåð ÎÎÄ ................................... 109 ........ 1.853Âúðòèëà ......................................................... 53 ......... 0.901Âÿðà Ñòåôàíîâà ........................................... 347 ........ 5.899Ãàëàíò .......................................................... 299 ........ 5.083Ãàëèíà Ïåòðîâà ........................................... 556 ........ 9.452Ãàëÿ æóðíàëèñòêàòà .................................. 156 ........ 2.652Ãåîðãè Àáðàøåâ ............................................ 15 ......... 0.255Ãåîñåðâèç ...................................................... 36 ......... 0.612Ãëîáóë ......................................................... 1026 ..... 17.442Ãðàíä õîòåë Âàðíà ....................................... 395 ........ 6.715Äàéòàìàðèíåòàéì ....................................... 132 ........ 2.244Äàðèê Ðàäèî ................................................ 482 ........ 8.194Äàðèíà Èâàíîâà ........................................... 20 .......... 0.34Äàðèíà Ìàðêîâà .......................................... 105 ........ 1.785Äåàíà Âàñèëåâà ............................................ 162 ........ 2.754Äåâíÿ òðåéä .................................................. 29 ......... 0.493Äæåíåðàë áðîêåðñ ........................................ 12 ......... 0.204ÄÇÇÄ " Ìàðêåò" ........................................... 40 .......... 0.68ÄÇÇÄ "ÀÊÀÍÒ" .......................................... 306 ........ 5.202ÄÇÇÄ ÐÀÄÅÊÑ ............................................ 382 ........ 6.494Äèàíà Ðàäåâà ................................................ 89 .......... 2.17Äèëêîì ......................................................... 240 ......... 4.08Äèìèòúð Ãåîðãèåâ ....................................... 83 ......... 1.411Äèñêîðäèÿ .................................................... 107 ........ 1.819Äèÿíà Äîé÷èíîâà ........................................ 30 .......... 0.51ÄÊ "Ìåëèòà" ................................................ 11 ......... 0.187Äîëè Àíäðååâà ............................................. 15 ......... 0.255Äîì ñúâåò - óë."Ð.Ìàâðèäîâ"7 ................... 167 ........ 2.839Äîìñúâåò áë. 21 - êâ. Âúçðàæäàíå .............. 624 ...... 10.608D.Brokers ....................................................... 5 .......... 0.085Å.ÎÍ Áúëãàðèÿ – ÷ëåí íà êëóá 100 ñïàñåíè äúðâåòà . 9084154.428Åâðîãðóï ...................................................... 64 ......... 1.088Åâðîèíñ ........................................................ 51 ......... 0.867Åâðîñèëåêñ .................................................. 961 ...... 16.337ÅÈÌÑ ........................................................... 17 ......... 0.289Åêîãàç ñúðâèñ ............................................... 10 .......... 0.17Åêñïåðò ïëþñ ÎÎÄ ...................................... 211 ........ 3.587Åêñïîìåíèäæìúíò ........................................ 74 ......... 1.258Åêñïðåñ êîíñóëò .......................................... 131 ........ 2.227Åëåêòðàïîìï ................................................ 787 ...... 13.379

Ëèñò ïî ëèñò

Åëêîìåðñ "Âÿðà" .......................................... 240 ......... 4.08Åíåðãîñíàáäÿâÿíå ....................................... 226 ........ 3.842Åíïàê – ÷ëåí íà êëóá 100 ñïàñåíè äúðâåòà21833 . 371.178ÅÐÀ - Áúëãàðèÿ ÎÎÄ .................................. 609 ...... 10.353ÅÒ " ÅÂÅ" ................................................... 509 ........ 8.653ÅÒ "Åâðîåêñïðåñ" ..................................... 428.5 .... 7.2845ÅÒ "Êëàñ" .................................................... 132 ........ 2.244ÅÒ "Êëàñà" ................................................... 44 ......... 0.748ÅÒ “Ãðîçäàíà Áàëåâà" ñ. Òîïîëè ................. 20 .......... 0.34ÅÒ Íèáî ...................................................... 180 ......... 3.06ÅÒ"Àñïåí"98 .............................................. 684 ...... 10.778ÅÒ"Âåãà" ..................................................... 474 ........ 8.058ÅÒ"Ëåòðà" .................................................... 31 ......... 0.527ÅÒ"ÌÈÃ" - Èâåëèí Èâàíîâ ........................ 505 ........ 8.585ÅÒ"Íàâè" 46 ................................................ 30 .......... 0.51ÅÒ"ÍÈÊ" - Íèêîëàé Òîäîðîâ .................... 1648 ..... 28.016ÅÒ"Îðõèäåÿ Ñòîÿíîâà" ............................... 18 ......... 0.306ÅÒ"Ðîñè" .................................................... 196 ........ 4.261ET "Àíà Ìàðèóñ" ....................................... 251 ........ 4.267ET Áàãåäè .................................................. 664.5 .. 11.2965ET Þíèêîìñ ............................................... 1520 ....... 25.84EXPO 2000 ................................................... 10 .......... 0.17Åôðîñèíà ...................................................... 60 .......... 1.02Çàâîä "ßâîð"-Òåîäîðà Ãàøåâà .................. 1850 ....... 31.45ÇÀÄ "Âèêòîðèÿ" .......................................... 668 ...... 11.356ÇÄ " Àðìååö" ................................................ 94 ......... 1.598ÇÄ " Óíèêà" ................................................. 434 ........ 7.378ÇÄ Àëèàíç Áúëãÿðèÿ- êëîí Âëàäèñëàâ ........ 111 ........ 1.887ÇÄ ÊÄ Æèâîò ÀÄ ......................................... 35 ......... 0.595ÇÅÒ ÊÎÌÏ .................................................. 469 ........ 7.973ÇÊ ÄÑÊ Ãàðàíöèÿ .......................................... 0 .............. 0Èâà Ãðåêîâà ................................................... 40 .......... 0.68Èíâåñò òàéì .................................................. 15 ......... 0.255Èíäóñòðèàëíà Àñîöèàöèÿ - Âàðíà ............ 1454 ..... 24.718Èíêîì ÎÎÄ .................................................. 231 ........ 3.927Èíëàá ........................................................... 200 .......... 3.4Èíñòèòóò ïî ìåòàëîçíàíèå ........................ 1175 ..... 19.975Èíòåêñ Áúëãàðèÿ ......................................... 118 ........ 2.006Èíòåðàãðî .................................................... 60 .......... 1.02Èíòåðáèëä .................................................... 25 ......... 0.425Èíòåðíåøúíúë .............................................. 80 .......... 1.36ING ............................................................... 159 ........ 2.703Éîâà Ôèëåâà ................................................ 307 ........ 5.219Éîãà Àãîðèÿ - ñòóäèî .................................. 85 ......... 1.445Éîíàñ - ÎÎÄ ................................................ 111 ........ 1.887Ê èíæåíåðèíã ÎÎÄ ..................................... 182 ........ 3.094Êàëèí ............................................................ 81 ......... 1.377Êàíòîðà Äîáðåâà - Áîíåâà .......................... 27 ......... 0.459Êàðèí äîì ................................................... 1179 ..... 20.043Êàðîë ............................................................. 0 .............. 0Êàòðèí Òèãúë ................................................ 5 .......... 0.085Êàñòåë ÀÄ ..................................................... 29 ......... 0.493Êåéáúëòåë .................................................... 778 ...... 13.226Êëèìåíòèíà Äèìèòðîâà .............................. 138 ........ 2.346Êëóá "Îòâîðåíî Îáùåñòâî" ...................... 2356 ..... 40.542Êìåòñòâî "Ãàëàòà" ....................................... 920 ........ 15.64Êìåòñòâî Êàìåíàð ....................................... 190 ......... 3.23Êìåòñòâî Òîïîëè ........................................ 578 ........ 9.826Êíèæàðíèöà "Êàìåðîí" ............................... 73 ......... 1.241Êîëåæ ïî òóðèçúì ......................................... 0 .............. 0Êîìïëåêñ çà ñîöèàëíè óñëóãè ..................... 281 ........ 4.777Êîìïþòðè Ìèëåíèóì ................................. 2977 ..... 50.609Êîìòðàä ÎÎÄ ............................................... 484 ........ 8.228Êîíòî 2000 ................................................... 34 ......... 0.578Êîïè ïðèíò ................................................. 1091 ..... 18.547Êîïèêîì Èâêîìåðñ ...................................... 905 ...... 15.385Êðàñèìèðà Êèðîâà ....................................... 12 ......... 0.204ÊÒ" Ïîäêðåïà" ............................................. 75 ......... 1.785Êóêëåí òåàòúð - Âàðíà ................................. 423 ........ 7.191Êóðèåðñêè óñëóãè TNT ............................. 1517 ..... 25.789K&K êîíñóëò .............................................. 705 ...... 11.985Keppel Fels Baltech Ltd. ............................. 5408 ....... 92.44Livea ............................................................ 495 ........ 8.415Ëåêñ áàòúð óîðòñ ......................................... 16 ......... 0.272Ëåòèùå Âàðíà .............................................. 322 ........ 5.474Ìàãàçèí Òîïëî ............................................ 100 .......... 1.7Ìàåðñê ......................................................... 252 ........ 4.284Ìàðèÿ Õåðìîâà ........................................... 118 ........ 2.006Ìàðèÿíà Ïåòðîâà ......................................... 19 ......... 0.323Ìàðê - ÅÎÎÄ ............................................... 707 ...... 12.019Ìàðòèíåëè ................................................... 550 ......... 9.35Ìàð÷åëà Êîâà÷åâà ........................................ 69 ......... 1.173Ìàòåìàòè÷åñêà ãèìíàçèÿ ........................... 4769 ..... 81.073Ìàòåðèêà ...................................................... 51 ......... 0.867Ìåãà-èíòåð ïàðêåò ........................................ 0 .............. 0Ìåðêóðèóñ .................................................. 121 ........ 2.057ÌÇ 60 ........................................................... 233 ........ 3.961Ìèëåíèóì ÊÄ .............................................. 607 ...... 10.319Ìèòíèöà Âàðíà .......................................... 1801 ..... 30.617ÌÊÑ ............................................................. 369 ........ 6.273Ìëàäåæêè äîì-Îðáèòà ............................... 1207 ..... 20.519M sat ............................................................ 538 ........ 9.146MGS ............................................................... 50 .......... 0.85Í.×èòàëèùå "Âàñèë Ëåâñêè" ....................... 249 ........ 4.233Íàâèáóë õîëäèíã ......................................... 268 ........ 4.556Íàðâàñ ........................................................... 45 ......... 0.765Íàòóðåëà ..................................................... 1065 ..... 18.105ÍÁÑ "Èíæåíåðèíã" ÎÎÄ ............................. 54 ......... 0.918Íåêñêîì - Áúëãàðèÿ" ÀÄ ............................ 283 ........ 4.811Íåîôðîíò .................................................... 241 ........ 4.097ÍÅÒ ÎÍËÀÉÍ ÈÍÑ ................................... 182 ........ 3.094ÍåòÊîìï ....................................................... 175 ........ 2.975Íèêîëàé Íîâêèðèøêè ................................. 109 ........ 1.853NWA ............................................................ 218 ........ 3.706ÎÁÁ êë."Âëàäèñëàâ Âàðíåí÷èê" .................. 200 .......... 3.4Îáìåííè áþðà "Ñòðèíã" ........................... 1143 ..... 19.431Îáù-èíôîðìàöèîíåí öåíòúð ...................... 39 ......... 0.663

Îáùèíà "Êàçàøêî" ...................................... 185 ........ 3.145Îáùèíà “Áÿëà” ............................................ 120 ......... 2.04Îáùèíà Âàðíà – ÷ëåí íà êëóá 100 ñïàñåíè äúðâåòà 23553400.401Îáùèíñêè Äåòñêè Êîìïëåêñ ...................... 2663 ..... 45.271Îáùèíñêè åêîöåíòúð .................................. 169 ........ 2.873Îáùèíñêè ñúâåò íà ÁÑÏ ............................. 344 ........ 5.848ÎÄÇ ¹ 11 "Äåòñêè ñâÿò" ........................... 1345 ..... 22.865ÎÄÇ ¹ 12 "Ïúðâè þíè" ............................. 590 ........ 10.03ÎÄÇ ¹ 2 "Ä-ð Ï.Áåðîí" ........................... 1529 ..... 25.993ÎÄÇ ¹ 5 "Ñëàâåé÷å" ................................... 334 ........ 5.678ÎÄÇ ¹13 "Äåòñêà ðàäîñò" ×ëåí íà êëóá 100 ñïàñåíè äúðâå-òà ................................................................ 14551 .. 247.367ÎÄÇ ¹14 "Äðóæáà" ................................... 4845 ..... 82.365ÎÄÇ ¹16 "Áúëãàð÷å" ................................ 1964 ..... 33.388ÎÄÇ ¹8 "Ëÿñòîâè÷êà" ............................... 1694 ..... 28.798Îçäðàâèòåëíî ó÷èëèùå ............................... 665 ...... 11.305Îêðúæåí ñúä Âàðíà – ÷ëåí íà êëóá 100 ñïàñåíè äúðâåòà14018 ....................................................... 238.306Îëñèçúíñ ....................................................... 25 ......... 0.425Îëñèçúíñ ....................................................... 25 ......... 0.425Îëñèñ ïðîïåðòèñ .......................................... 10 .......... 0.17Îðãàíèç íà áúëã. ñêàóòè .............................. 184 ........ 3.128Îðêà ñòóäèîè ................................................ 35 ......... 0.595ÎÓ "Äîáðè ×èíòóëîâ" ................................ 580 ......... 9.86ÎÓ "Ï. Ñëàâåéêîâ" ...................................... 856 ...... 14.552ÎÓ"Â. Àïðèëîâ" ......................................... 4047 ..... 68.799ÎÓ"Ã.Ñ.Ðàêîâñêè" ........................................ 509 ........ 8.653ÎÓ"Çàõàðè Ñòîÿíîâ" ................................. 1038 ..... 17.646ÎÓ"Èâàí Âàçîâ" ........................................... 60 .......... 1.02ÎÓ"Êàï.Ïåòêî Âîéâîäà" ............................ 1962 ..... 33.354ÎÓ"Ïàíàüîò Âîëîâ" ................................... 1818 ..... 30.906ÎÓ"Ïàòðèàðõ Åâòèìèé" .............................. 30 .......... 0.51ÎÓ"×åðíîðèçåö Õðàáúð" ........................... 530 ......... 9.01Îôèñ 1 Èâåë ÎÎÄ ...................................... 1138 ..... 19.346ÎÖÎÑÓÐ ..................................................... 1445 ..... 25.086OMV - "Àâòîåêñïðåñ" ................................ 1084 ..... 18.428OMV - "Ðåïóáëèêà" .................................... 691 ...... 11.747OMV - "Ñìèðíåíñêè" .................................. 810 ........ 13.77OMV - "×àéêà" ............................................ 210 ......... 3.57Ïàïàçîâè ....................................................... 80 .......... 1.36Ïàñåâè- Òåîäîðà Ãàøåâà ............................ 160 ......... 2.72Ïåäàãîãè÷åñêè èíôîðìàöèîíåí öåâíúð ..... 10 ......... 0.272Ïåíêà Çèäàðîâà ........................................... 222 ........ 3.774Ïåòðîìàð ...................................................... 60 .......... 1.02Ïèåð Ôàáúð (áèâøî àðèñêîçìåòèêñ) .......... 190 ......... 3.23Ïëàìåí Èâàíîâ ............................................. 60 .......... 1.02Ïëàìèíæåíåðèíã ÎÎÄ ................................. 40 .......... 0.68Ïëàíåêñ Õîëäèíã ÎÎÄ ............................... 3061 ..... 52.037Ïîçâúíåòå - íîâèíè ..................................... 155 ........ 2.635Ïîëñêî Äúðæàâíî Ó÷èëèùå ....................... 1926 ..... 32.742Ïîìîùíî ó÷èëèùå ..................................... 2055 ..... 34.935Ïðèðîäåí ïàðê "Çëàòíè ïÿñúöè" ............... 2017 ....... 34.48Ïðîãðàìàòà ................................................. 190 ......... 3.23Ïðîèíæåíåðèíã ........................................... 204 ........ 3.468ÏðîÊàðò ....................................................... 737 ...... 12.529Ïðîôåñèîíàëíà Ãèìíàçèÿ Åëåêòðîòåõíèêà 180 ......... 3.06Ïðîõàñêà ...................................................... 510 ......... 8.67Ïúðâà åçèêîâà ãèìíàçèÿ .............................. 525 ........ 8.925ProSoft ......................................................... 225 ........ 3.825V Åçèêîâà Ãèìíàçèÿ "Éîàí Åêçàðõ" ........... 980 ........ 16.66Ðàäèî "Àòëàíòèê-Õèò-Ìèêñ" ..................... 1424 ..... 24.261Ðàäèî Âàðíà ............................................... 4190 ....... 71.23Ðàéîí "Àñïàðóõîâî" ................................. 4910 ....... 83.47Ðàéîí "Ìëàäîñò" – ÷ëåí íà êëóá 100 ñïàñåíè äúðâåòà6265106.505Ðàéîí "Îäåñîñ" .......................................... 1066 ..... 18.122Ðàéîí "Ïðèìîðñêè" .................................... 470 ......... 7.99Ðàéîí "Ïðèìîðñêè" .................................... 333 ........ 5.661Ðàéîíåí ñúä ÷ëåí íà êëóá 100 ñïàñåíè äúðâåòà ........ 6446109.582Ðàéôàéçåí Áàíê ........................................... 450 ......... 7.65Ðåâèê ÎÎÄ ................................................... 468 ........ 7.956Ðåãèîêîì ....................................................... 88 ......... 1.496Ðåêë. àãåíö."Ëåîíàðäî äà Âèí÷è" ................ 2 .......... 0.034Ðåñòîðàíò Ëîçà ............................................ 130 ......... 2.21ÐÈÎÑ ......................................................... 657 ...... 11.169ÐË êúì ÈÎÀÑ ............................................. 98 ......... 1.666ÐÒÂÖ - Âàðíà .............................................. 407 ........ 6.919Ñàðà 55 ........................................................ 819 ...... 13.923Ñàøà ............................................................. 618 ...... 10.506Ñâèëåíà Âåë÷åâà ........................................... 53 ......... 0.901ÑÄ"Èíåñ" ..................................................... 110 ......... 1.87Ñäðóæåíèå "Ãàâðîø" .................................. 405 ........ 7.341Ñåéô Ôþ÷úðñ Ìåíèäæìåíò ........................ 145 ........ 2.465ñåì. Áàéêóøåâè ............................................ 40 .......... 0.68Ñåì. Âúë÷åâè ................................................ 60 .......... 1.02Ñåì. Äèìèòðîâè ........................................... 86 ......... 1.462ñåì. Äèìîâè ................................................ 204 ........ 3.468Ñåì. Æåëåâè .................................................. 40 .......... 0.68ñåì. Æåëåçîâè ................................................ 5 .......... 0.102Ñåì. Èâàíîâè ................................................. 8 .......... 0.136ñåì. Êàéëúêîâè ............................................. 15 ......... 0.255Ñåì. Êðúñòåâè .............................................. 10 .......... 0.17Ñåì. Ëàâèàë .................................................. 20 .......... 0.34ñåì. Ìèëåâè .................................................. 93 ......... 1.581Ñåì. Ìèõàéëîâè ........................................... 35 ......... 0.595ñåì. Ìèõîâè ................................................. 15 ......... 0.255ñåì. Íåñòîðîâè ............................................ 237 ........ 4.029Ñåì. Íèêîëîâè .............................................. 10 .......... 0.17Ñåì. Ïåòðîâè ............................................... 217 ........ 3.689Ñåì. Ðàäåâè .................................................. 25 ......... 0.425ñåì. Ðàäîñëàâîâè .......................................... 42 ......... 0.714ñåì. Ðà÷åâè .................................................... 5 .......... 0.085Ñåì. Òðèôîíîâè ........................................... 20 .......... 0.34Ñåì. Õðèñòîâè ............................................. 327 ........ 5.559ñåì.Àíàêèåâè ............................................... 211 ........ 3.587

ñåì.Âèòàíîâè ............................................... 152 ........ 2.584ñåì.Ïåòêîâè ................................................. 145 ........ 2.465Ñåì.ßìáóëîâè .............................................. 40 .......... 0.68Ñåìåêîíòðîëíà èíñïåêöèÿ .......................... 207 ........ 3.519Ñè Áàíê ....................................................... 1830 ....... 31.11Ñè ÅÑ Ñè / OBS ............................................ 365 ........ 6.205ÑÈÃÌÀ ......................................................... 12 ......... 0.204Ñèñ òåõíîëúäæè .......................................... 2118 ..... 36.006Ñèòðîåí Ê-àóòîìîòîð ................................. 285 ........ 4.845Ñëóæáà Ìåñòíè Äàíúöè ............................. 4311 ..... 73.287ÑÎ"Ìèõàèë Êîëîíè" .................................... 15 ......... 0.255Ñîëèñ ÎÎÄ ................................................... 75 ......... 1.275ÑÎÓ.Àë Ïóøêèí .......................................... 2152 ..... 36.584Ñï. "Ôàâîðèò" ............................................. 233 ........ 3.961Ñïåêòúð íåò ÀÄ ........................................... 138 ........ 2.346Ñòåëÿí Àòàíàñîâ ........................................... 50 .......... 0.85Ñòèë ìåò ........................................................ 71 ......... 1.207Ñòîÿí Íèêîëîâ ............................................. 405 ........ 6.885Ñòðîíãèë ....................................................... 55 ......... 0.935Ñúíñèòè ........................................................ 15 ......... 0.255Ñúíòóðñ ....................................................... 771 ...... 13.1077ÑÎÓ Íàéäåí Ãåðîâ ................................... 1346 ..... 22.882Simens & Bosch ........................................... 1027 ..... 17.459Ò è Ñ çàñòðàõîâêè ....................................... 210 ......... 3.57Òàíÿ Ãåîðãèåâà .............................................. 0 .............. 0Òàíÿ Éîðäàíîâà ........................................... 15 ......... 0.255ÒÁ Àëèàíö ................................................... 245 ........ 4.165Ò "Âàðíà" .................................................. 185 ........ 3.145ÒÄ "ÀÄÂÔÊ" ................................................. 0 .............. 0ÒÄ "Ðîäíè áàëêàíè" ................................... 112 ........ 1.904Òåðìîâåíò ................................................... 531 ........ 9.027Òåõíèêóì ïî èêîíîìèêà .............................. 20 .......... 0.34Òåõíèêóì ïî õèìèÿ .................................... 212 ........ 3.604Òåõíîïðîåêò ............................................... 126 ........ 2.142Òîéîòà ........................................................ 1668 ..... 28.356Òîìàñ Êóê ................................................... 199 ........ 3.383Òîïëîôèêàöèÿ ............................................. 887 ...... 15.079Òðàíñáèëä-ïðåâîäè Áîðÿíà ......................... 80 .......... 1.36Òðàíñêîì ...................................................... 27 ......... 0.459Òðóäîâà áîðñà "ßíà" .................................. 13 ......... 0.221Òðóäîâà áîðñà "Ñèâàñ" ............................... 566 ........ 9.622Òóè ............................................................... 543 ........ 9.231Òóðåêñïî - Âàðíà ....................................... 2092 ..... 35.564Òóðèñòè÷åñêè èíôîðìàöèîíåí öåíòúð ....... 65 ......... 1.105Òèïñà è Êîíòðîëñ ÎÎÄ ................................. 1 .......... 0.0173Ê - ÀÄ ......................................................... 34 ......... 0.578TRD .............................................................. 40 .......... 0.68TV Ñêàò ........................................................ 149 ........ 2.533Ó÷èëèùà "Ôàðîñ" ....................................... 487 ........ 8.279Ôàð ................................................................ 30 .......... 0.51Ôèêîèíâåñò .................................................. 511 ........ 8.687Ôèëèàë "Ñïåöàëíè ó÷èëèùà" (ñðåäíîøêîëñêî îáùåæèòèå)904 ............................................................ 15.368ôîíäàöèÿ "Ñúïðè÷àñòèå" ........................... 478 ........ 8.126Ôîíäàöèÿ Ðåñóðñåí öåíòúð ......................... 26 ......... 0.442Ôîòîñèíòåçèñ .............................................. 210 ......... 3.57Ôðåêúëç ......................................................... 12 ......... 0.204Ôðåø àï êîçìåòèêñ ...................................... 413 ........ 7.021Ôðåø úï êîçìåòèêñ ....................................... 56 ......... 0.952Õåïèòðàâåë 2000 ......................................... 129 ........ 2.193Õîëäèíã Âàðíà ............................................. 340 ......... 5.78Õîòåë "Àñòðà" .............................................. 86 ......... 1.462Õîòåë "Ñèòè" ................................................ 35 ......... 0.595Õîòåë Ìîäóñ ............................................... 2095 ..... 35.615Õîòåë ðåñòîðàíò "Ñèðèóñ" ......................... 988 ...... 16.796ÖÄà ¹ 12 "Ïèíîêèî" ................................ 1464 ..... 24.888ÖÄà ¹ 15 "Ãúëúá÷å" – ÷ëåí íà êëóá 100 ñïàñåíè äúðâåòà30663 ....................................................... 521.271ÖÄà ¹ 17 "Â. Òåðåøêîâà" ........................ 847 ...... 14.399ÖÄà ¹ 28 "Êàðàìôèë÷å" ........................... 601 ...... 10.217ÖÄà ¹ 35 "Íåçàáðàâêà" ............................. 775 ...... 13.175ÖÄà ¹ 36 - Òîïîëè ÎÄÇ ........................... 603 ...... 10.251ÖÄà ¹ 38 "ßí Áèáèÿí" ............................. 1347 ..... 22.899ÖÄà ¹ 7 "Èçâîð÷å" .................................... 878 ...... 14.926ÖÄà ¹10 "Ïðèêàçêà" ................................ 1460 ....... 24.82ÖÄà ¹13 "Çâåçäè÷êà" ............................... 1950 ....... 33.15ÖÄà ¹14 "Óñïåõ" ..................................... 1841 ..... 31.297ÖÄà ¹16 "À.Ñ.Ïóøêèí" ............................ 940 ........ 15.98ÖÄà ¹24 "Èãëèêà" .................................... 1560 ....... 26.52ÖÄà ¹25 "Ëþëÿ÷å"" .................................. 678 ...... 11.526ÖÄà ¹3 "Äåòñêî ãðàä÷å" .......................... 2274 ..... 38.658ÖÄà ¹32 "Ìîðÿ÷å" ................................... 315 ........ 5.355ÖÄà ¹39 "Çâúí÷å" .................................... 1426 ..... 24.242ÖÄà ¹43 "Ñèí÷åö" – ÷ëåí íà êëóá 100 ñïàñåíè äúðâåòà5935 ......................................................... 100.895ÖÄà ¹44 "Êðèëàòêî" ................................ 3090 ....... 52.53ÖÄà ¹9 "Àëåí ìàê"-îçäðàâèíåëíà ........... 1497 ..... 25.449ÖÄù40 Ùàñòëèâî äåòñòâî ....................... 926 ...... 15.742Öåíòúð çà îáó÷åíèå è êâàëèôèêàöèÿ "Âåêòîð" ........... 4417.497Öåíòúð çà ñîö. Èíòåãðàöèÿ è ðåõàáèëèòàöèÿ122 ..... 2.074×àñòíà òúðãîâñêà ãèìíàçèÿ ......................... 10 .......... 0.17×åòâúðòà Åçèêîâà ãèìíàçèÿ ........................ 440 ......... 7.48×èïèòà- Áúëãàðèÿ ....................................... 360 ......... 6.12×èòàëèùå Ãàëàòà ......................................... 475 ........ 8.075×èòàëèùå-Âèíèöà ....................................... 200 .......... 3.4×ÏÃÈÁÀ "Ä-ð À. Áóðîâ" ........................... 372 ........ 6.324Øåðáàí ........................................................ 251 ........ 4.267Þâåêîìåðñ .................................................... 14 ......... 0.238Þçèòêîëîðñ ................................................. 220 ......... 3.74Þíèîí áàíê .................................................. 20 .......... 0.34Þíèòóðñ ...................................................... 705 ...... 11.985ÞÏ - Èìîòè ................................................ 189 ........ 3.213Äðóãè ó÷àñòíèöè ...................................... 68418 2641.399

Îáùî ïî ãîäèíè ....................................... 433585 8852.738

8850 äúðâåòà ñïàñèõàâàðíåíöè çà 10 ãîäèíè

Äàííèòå ñà êúì 04.2010 ã.

Èçäàâà Îáùåñòâåí öåíòúð çà îêîëíà ñðåäà è óñòîé÷èâî ðàçâèòèå,àäðåñ: Âàðíà 9010, ÏÊ 79, òåë. 306 423web: www.ecovarna.infoe-mail: pecsd@net-bg.net

16áðîé 36 Îòòóê-îòòàì

Ñëúí÷åâè áàíè èëè „Êàê ñå óñòàíîâèÐîáèíçîí íà Äîáðóäæàíñêèÿ ìîðñêè áðÿã?”Ëåòåí ñåìèíàð çà åêîëîãè÷íî

ñòðîèòåëñòâî îðãàíèçèðà Îáùå-ñòâåíèÿò öåíòúð çà îêîëíà ñðåäà èóñòîé÷èâî ðàçâèòèå (ÎÖÎÑÓÐ) îò13 äî 16 àâãóñò â ñ. Åçåðåö. Ñåëîòîñå íàìèðà íà 6 êì îò Øàáëà â ïî-ñîêà Äóðàíêóëàê. Òàì çàïî÷âà èç-ãðàæäàíåòî íà åêîöåíòúð, ÷àñò îòìðåæàòà „Æèâè ìåñòà”. Êàêòî Ðî-áèíçîí Êðóçî, òàêà è íèå çàïî÷âà-ìå îò ñàìîòî íà÷àëî. Ïúðâàòà íèñòúïêà ùå áúäå äà èçãðàäèì êîì-ïîñòíà òîàëåòíà è ñëúí÷åâà áàíÿ. íà÷àëîòî ùå ïðåçåíòèðàìå ðàç-ëè÷íèòå òåõíîëîãèè íà ñòðîåæ, àíàêðàÿ ùå òåñòâàìå ïðîäóêòà íàîáùèÿ íè òðóä. Êàíèì âè íà òîâàïðèêëþ÷åíèå work-shop – „Êàê äàïîñòðîèì ñëúí÷åâà áàíÿ”. Àêîîáè÷àòå ïðåäèçâèêàòåëñòâàòà èæèâèòå ìåñòà íà Áúëãàðèÿ, è ðåøè-òå äà ñå âêëþ÷èòå â íà÷èíàíèåòî,çàäúëæèòåëíî ñè ïðîãîòâåòå ïàëàò-

êà, ñïàëíè ÷óâàëè, ñòàðè ðàáîòíèäðåõè, ïðèíàäëåæíîñòè çà îöåëÿ-âàíå è íàé-âå÷å äîáðî íàñòðîåíèå.Ðàçõîäèòå çà õðàíà è ïúòóâàíå ùåñà ïîêðèòè îò ÎÖÎÑÓÐ è ìðåæàòà„Æèâè ìåñòà”. Áðîÿò íà ó÷àñòíè-öèòå å îãðàíè÷åí. Çà çàÿâêè:lienuchka@gmail.com.

 ìðåæàòà çà óñòîé÷èâ îáìåí„Æèâè ìåñòà” ñà âêëþ÷åíè îùåÑäðóæåíèå Áàéêàðèÿ íà ìåñòíîñ-òòà Áåãëèêà, Àðòåêîëîíèÿ â ñ. Æå-ëåí, Ñäðóæåíèå “Ó÷èëèùå çà Ïðè-ðîäà” â ñ. Âëàõè, Íàðîäíî ÷èòàëè-ùå “Áúäåùå ñåãà” â ñ. Ãóäåâèöà,Ñäðóæåíèå “Çà Åõî” íà õ. Åõî,Ñäðóæåíèå “Ñåëèùå Çåëåíî Ó÷è-ëèùå” â ñ. Êîñòèëêîâî, Åêîëîãè÷-íî ñäðóæåíèå “Çà Çåìÿòà” â ñ. Êî-âà÷åâöè, Ïåðìàøèï â ñ. Øèïêà.

Êëóáúò çà þíîøåñêè è ìëàäåæêè òóðèçúì êúì ÒÄ „Ðîäíè áàëêàíè”îðãàíèçèðà åêñêóðçèîííè ëåòóâàíèÿ ïî ìàðøðóòè íà 100 Íàöèîíàëíèòóðèñòè÷åñêè îáåêòà.

27 – 28 þíè – Þæíî ×åðíîìîðèå – Ðåçîâî – óñòèå íà ðåêà Âåëåêà– Ñèíåìîðåö – Àõòîïîë – Êèòåí - öåíà: 42 ëåâà, òðàíñïîðò – àâòîáóñ;

10 – 17 þëè - ÐÈËÀ – Áîðîâåö – õèæà „Ìàðèöà” – âðúõ Ìóñàëà –õèæà „Ìàëüîâèöà” – âðúõ Ìàëüîâèöà – õèæà „Ñêàêàâèöà” – õèæà „Ðèë-ñêè åçåðà” – Ðèëñêè ìàíàñòèð; öåíà: 179 ëåâà – 7 äíè, íîùóâêè è õðàíà+ çàñòðàõîâêà;

24 – 31 þëè - ÐÎÄÎÏÈ – Àñåíîâãðàä – Àñåíîâà êðåïîñò – Áà÷êîâñ-êè ìàíàñòèð – õèæà „Ñêàëíè ìîñòîâå” – âðúõ Ïåðñåíê – õèæà „Èçãðåâ”– ×åïåëàðå; Ïî æåëàíèå – ïîñåùåíèå íà ïåùåðà Óõëîâèöà – Àãóøåâèêîíàöè – Øèðîêà ëúêà è ñúáîðà ”Ãàéäàðñêî íàäñâèðâàíå” – ñ. Ãåëà;öåíà: 155 ëåâà – 7 äíè, íîùóâêè è õðàíà + çàñòðàõîâêà;

7 – 15 àâãóñò - ÑÒÀÐÀ ÏËÀÍÈÍÀ – Êîïðèâùèöà – âðúõ Áîãäàí –Êàðëîâî – õèæà „Õóáàâåö” – õèæà „Âàñèë Ëåâñêè” – õèæà „Ðàé” – âðúõÁîòåâ – Êàëîôåðñêè ìàíàñòèð – Êàëîôåð; öåíà: 150 ëåâà – 7 äíè, íî-ùóâêè è õðàíà + çàñòðàõîâêà;

21 – 29 àâãóñò - ÏÈÐÈÍ – õèæà „Áåçáîã” – çàñëîí Òåâíî åçåðî –õèæà „Âèõðåí” – âðúõ Âèõðåí – çàñëîí Ñèíàíèöà – õèæà „Áåãîâèöà” /Êàìåíèöà/ – õèæà „Ïèðèí” – õèæà „Ïîïîâè ëèâàäè”; öåíà: 198 ëåâà –9 äíè, íîùóâêè è õðàíà + çàñòðàõîâêà;

24 – 26 ñåïòåìâðè - ÑÒÀÐÀ ÏËÀÍÈÍÀ – õèæà „Âàñèëüîâ” – õèæà„Åõî”;

30 – 31 îêòîìâðè - ÐÎÄÎÏÈ – õèæà „Ñìîëÿíñêè åçåðà” – õèæà„Ïåðåëèê”.

Òåëåôîíè çà âðúçêà: 630283; 500335; 0885/204882; ÒÄ „Ðîäíè áàë-êàíè” ñå ïðåìåñòè â íîâ îôèñ íà óë. „Èâàí Äðàñîâ” ¹11 (äî öúðêâàòà„Ñâ. Ïåòêà”)..

Äî 27 àâãóñò ïðîäúëæàâàò çåëåíèòå ãðàäñêè ëàãåðè „Ìëàä òó-ðèñò”, îðãàíèçèðàíè îò Òóðèñòè÷åñêî äðóæåñòâî „Ðîäíè áàëêàíè”.

Îò 26 àâãóñò äî 1 ñåïòåìâðè äðóæåñòâîòî îðãàíèçèðà è ëåòåíçåëåí ëàãåð íà õèæà “Ìå÷èò”.

Ìàòåðèàëúò ñå ïóáëèêóâàñúñ ñúäåéñòâèåòî íà:

Ìîðñêè êëóá „Ïðèÿòåëè íà ìî-ðåòî” îðãàíèçèðà äåòñêî ìîðñêîó÷èëèùå ïðåç àâãóñò. Ìàë÷óãàíè-òå ìåæäó 8 è 12 ãîäèíè ùå áúäàòîáó÷àâàíè â ìîðñêà åêîëîãèÿ,ïëóâíà ïîäãîòîâêà, ãìóðêàíå èïúðâè ñòúïêè âúâ âåòðîõîäñòâîòî.Îáó÷åíèåòî ùå ñå ïðîâåæäà âïðîäúëæåíèå íà äâå ñåäìèöè.Òàêñàòà çà ïåðèîäà å 100 ëâ. Çà-ïèñâàíå íà òåë.: 0889818727.

Çà ïîðàñíàëèòå äåöà Ìîðñêèêëóá „Ïðèÿòåëè íà ìîðåòî” îðãà-íèçèðà âîäîëàçíè êóðñîâå äî êðàÿíà ñåïòåìâðè ïî àìåðèêàíñêàòàñèñòåìà - SSI è ïî åâðîïåéñêàòà

– CMAS. Òàêñàòà çà ïîëó÷àâàíåíà åäíà çâåçäà å 400 ëâ., çà äâåçâåçäè – ² è ²² íèâî – 600 ëâ. Ïðàê-òè÷åñêîòî îáó÷åíèå ñå ïðîâåæäàâ Øàáëà è Òþëåíîâî.

È òîâà ëÿòî Ìîðñêèÿò êëóá åïîìèñëèë çà äåöàòà â íåðàâíîñ-òîéíî ïîëîæåíèå, êîèòî íå ìî-ãàò äà ñè ïîçâîëÿò ìîðñêî îáó÷å-íèå.  ïàðòíüîðñòâî ñúñ Ñäðóæå-íèå „Îòâîðè î÷è” 9 ìëàäåæè èåäíà äåâîéêà ìåæäó 19 è 25 ãî-äèíè îò Çàùèòåíîòî æèëèùå â êâ.„Àñïàðóõîâî” ùå ïðèäîáèÿò áåç-ïëàòíî âîäîëàçíà ïðàâîñïîñîá-íîñò.

Äåòñêî ìîðñêî ó÷èëèùå ïðåç àâãóñò

Äà ñè „åêî” å ìîäåðíî!Îáùåñòâåíèÿò öåíòúð çà îêîëíà ñðåäà è óñòîé÷è-

âî ðàçâèòèå (ÎÖÎÑÓÐ) ïðåäëàãà ñâîÿ âåðñèÿ çà òðèâ åäíî. Àêî ñè çàêóïèòå îò íàøèòå ðåêëàìíè ôëà-íåëêè ñ ëîãîòî íà íàé-èçâåñòíàòà íè êàìïàíèÿ “Ëèñòïî ëèñò”, âèå åäíîâðåìåííî ìîæåòå: 1. Äà çàðàäâàòåñâîé ðîäíèíà, ïðèÿòåë è çàùî íå ñåáå ñè; 2 Äà ïîä-ïîìîãíåòå ôèíàíñîâî êàìïàíèÿòà. 3. Äà ïîäïîìîã-íåòå îïàçâàíåòî íà ïðèðîäàòà. Ôëàíåëêèòå çà äàìè-òå ñà â ðàçìåð S, M, L, çà ìúæå - L, XL, XXL. Öåíàòà å7 ëåâà. Åäèí ëåâ îò âñÿêà çàêóïåíà ôëàíåëêà îòèâàçà ôèíàíñèðàíå íà äåéíîñòè ïî êàìïàíèÿ “Ëèñò ïîëèñò”. Òåíèñêèòå ìîæåòå äà çàêóïèòå íà ìÿñòî îòîôèñà íà ÎÖÎÑÓÐ èëè äà âè ãè äîñòàâèì ñ êóðèåð,êàòî ðàçíîñêèòå çà äîñòàâêà ñà çà âàøà ñìåòêà. Ìîæåäà íè îòêðèåòå íà àäðåñ: áóë. “Êíÿç Áîðèñ I” 81, åò.2,àï.5 (Çàä Èêîíîìè÷åñêèÿ óíèâåðñèòåò) è íà òåë.052306 423; åë. ïîùà: pecsd@net-bg.net.

Åêñêóðçèîííè ëåòóâàíèÿ ñ ÒÄ „Ðîäíè áàëêàíè”Åêñêóðçèîííè ëåòóâàíèÿ ñ ÒÄ „Ðîäíè áàëêàíè”