Leerlabo Nieuwe Autoriteit

6 mei 2019

Katrin Timmermans & Babette Van den Bruel

Inhoud

Nieuwe autoriteit 5 pijlers

Waakzame zorg

Geweldloos verzet Eenzijdige acties

Basis & Secundair Onderwijs

Wat werkt behouden!

• Omvattende

methodiek

• LSCI

• 5 pijlers van patterson

• Herstelgericht werken

• Verbindend

schoolklimaat

• Preventiepiramide

• …

Leerlingen zijn ontzettend mondig

====

Klasdynamieken maken het soms heel lastig

====

Ouders staan niet meer achter het gezag van leerkrachten

====

Steun van collega’s is niet altijd evident

Machteloosheid

September Juni

Machteloosheid

Machteloosheid

Wat nu??

Fragment 2

Fragment 1

Wat mogen we nog verwachten / eisen van onze leerlingen

Hoe streng mogen we nog zijn?

Moeten leerlingen niet gewoon doen wat we zeggen of moeten we

over alles onderhandelen met hen?

Haim Omer

hoogleraar psychologie Tel Aviv

ondersteunt ouders bij extreem

probleemgedrag

gebaseerd op Geweldloos Verzet (Gandhi, King)

toepassingen in andere contexten, ook

onderwijs

≠ gericht op gedragsverandering bij de

leerling

WEL gericht op verandering bij ons als

leerkracht

Nieuwe autoriteit

Doel = Opnieuw sterker in gezag

DOELGROEP

• ≠ leerlingen of hun gedrag

• Wel leerkrachten en ouders:

hun positie herstellen zodat zij opnieuw

eigen kracht voelen

Videofragment Haim Omer

Nieuwe autoriteit

Verticale hiërarchie

• Angst en afstand

• Leraren zijn de baas

• Gebrek aan gezag = zwakte

• Ouders stonden achter het gezag van de leerkracht

• Gezag wordt

afgezworen

• Vrijheid en autonomie

• Enkel liefde, warmte,…

• Autoriteit is negatief

begrip

TRADITIONELE

AUTORITEIT

ANTI AUTORITAIRE

OPVOEDING

Machteloosheid

HARDE LIJN ZACHTE LIJN

Straffen Begrijpen

Dreigen Accepteren , toegeven

Eisen Overreden

Discipline Therapie

GEWELD LOKT GEWELD

UIT

Leidt tot meer

vijandigheid

LEIDT TOT MEER EISEN

van de jongere

Nieuwe autoriteit Ervaring nodig dat ze MOEILIJKHEDEN KUNNEN

OVERWINNEN.

daarom hebben we AUTORITEIT NODIG: “Dit moet je doen”

MAAR: de oude vorm van autoriteit werkt niet meer…

Nieuwe Autoriteit

Steunnetw

erk

Open

opmerkzaamheid

Verhoogde en

gerichte

opmerkzaamheid

Eénzijdige acties

=

Geweldloos Verzet

www.NAGVopschool.b

e

Waakzame zorg

De pijlers van Nieuwe Autoriteit

Aanwezigheid

Zelfcontrole

Steunnetwerk

Transparantie

Relatie

1. Aanwezigheid

1.1. Regels

1.2. Actief verbindend toezicht

Begrenzen waar nodig

In verbinding gaan

Ondersteunen

1.1. Actief verbindend toezicht

Fysieke aanwezigheid

Rondlopen, zichtbaar zijn in tijd en ruimte

Kreukel en transitzones

Vermindert drastisch het probleemgedrag

Contact maken

• Verbinden

• Markeren

• Ondersteunen

Klas – gangen - speelplaats - refter

Voorbeeldfunctie

1.1. Actief verbindend toezicht

1.2. Regels zijn nodig

Niet meer regels dan nodig

Duidelijk en concreet

Gekend door kinderen én team

Gecontroleerd door iedereen! Duidelijke consequenties

Bieden veiligheid

Structuur en routines

Leerlingen hebben nood aan stabiliteit, zekerheid en voorspelbaarheid

Routines

Grenzen in

tijd, beschikbaarheid

ruimte

bevoegdheden / taakverdeling

Niet te star, niet te soepel

1.2. Regels zijn nodig

Structuur en Routines

Geven veiligheid

“De school is van leerkrachten, directie en personeel. Leerlingen zijn welkom om er les te volgen en zich te ontwikkelen, volgens onze leefregels”.

Rol van leerkracht =

aanwezigheid, zichtbaar zijn, vertegenwoordiger van de regels

In verbinding gaan en ondersteunen waar nodig

Duidelijke boodschap:

“Wij zijn hier, wij zijn verantwoordelijk.

We komen tussen wanneer nodig.

Dat is onze plicht.”

1. Aanwezigheid

Geef niet meer tijd aan ongewenst gedrag dan nodig

Enkel gedrag afkeuren, niet de persoon

• “dit past niet bij jou…”, “zo ben jij niet”

• Gevoel erachter begrijpen, gedrag afkeuren

• Begrijpen ≠ goedkeuren

1.2. Concreet: Hoe grenzen aangeven

Houd het kort, houd het klein

Niet zoeken naar oorzaak, schuldige,..

Niet op de inhoud ingaan op dat moment!

Wel rust / situatie herstellen.

Het is mijn taak ervoor te zorgen dat het goed loopt in de

klas, op de speelplaats

Samen zoeken naar alternatieven = achteraf

1.2. Concreet: Hoe grenzen aangeven

1. Zelfcontrole

Zelf rustig blijven

Niet overgaan tot conflict

2. Situatie in zijn geheel de-escaleren

Eerst rust terug herstellen

2. Zelfcontrole/De-escalatie

Controle over het gedrag van de leerling

= illusie

Wel controle over je eigen handelen

Zich niet laten meeslepen in escalaties,

volharden door rustig

op een overtuigende manier te reageren.

• En je invloed zo groot mogelijk maken

Nieuwe autoriteit

Harde aanpak Symmetrische escalatie

Zachte aanpakComplementaire / toegevende

escalatie

Vaak afwisselend gebruikt door

dezelfde persoon

verschillende partners in dezelfde opvoedingssituatie

Escalatie

GEEN MACHTVERTOON, GEEN ESCALATIES

• Niet ingaan op provocaties van de leerling.

• Niet op de inhoud doorgaan.

bv. Leugens: geen welles-nietes

wel bezorgdheid uiten.

• Je moet de discussie op dat moment niet winnen!

• Je hebt geen controle over het gedrag van de andere!!

2. Zelfcontrole/De-escalatie

GEEN MACHT MAAR WEL KRACHT

Ooghoogte van de jongere of iets lager.

Ik ben aanwezig maar bedreig je niet

Durf stiltes laten.

Blijf je boodschap kort en rustig herhalen

2. Zelfcontrole/De-escalatie

Geef de leerling ruimte om zijn gedrag aan te passen.

• Niet blijven kijken

• Neem terug wat meer afstand

Voeg geen stress toe

Symmetrische escalatie

2. Zelfcontrole/De-escalatie

Maak gebruik van de tijd

Vertraag je reactie

SMEED HET IJZER ALS HET KOUD IS

Markeren met een BOOKMARK

Later op terugkomen: je kiest zelf wanneer!

Bv. Ik vind het ernstig en weet nu niet meteen wat ik moet doen. Ik ga erover nadenken en kom er op terug.

Je kan bewuster kiezen hoe je zal reageren.

2. Zelfcontrole/De-escalatie

"Alleen staan"

is de belangrijkste oorzaak van

”Machteloosheid"

3. Steunnetwerk

Algemeen

"Alleen" staan is de belangrijkste oorzaak van machteloosheid

Je moét het niet alleen aankunnen; steun krijgen maakt je sterkerin plaats van zwakker!

"Gebundelde takken kan je niet breken"

Machteloosheid van leerkrachten vergroot de kwetsbaarheid van leerlingen

Gedragsproblemen van de leerling nemen toe

Veiligheid in de klas, van de leerling zelf en de leerkracht staat onder druk

Als leerkrachten hun autoriteit verliezen, bepalen leerlingen de regels

Hoe doen we dit in onze school?

Lesgeven met de klasdeur open

Binnenlopen in een les van een collega, bij dreiging van "escalatie"

Meerdere collega's schieten ter hulp als een kind boos is op de speelplaats,…

Aanwezigheid tijdens de les van een collega i.f.v. steunen van gezag

Netwerk van collega's : intervisie, samen nadenken over aanpak bepaald gedrag, ondersteuning nieuwe leerkrachten, emotionele steun

Directie, beleid, leerlingbegeleiding, orthopedagoge, ... als deel van het team, niet als “het ultieme gezag” = zij zijn ook deel van het ondersteuningsnetwerk

Ouders als deel van steunnetwerk = ervaringsdeskundigen (intake,…) + hulp (thuis, aankondiging,…)

4. Transparantie

Algemeen

Open communicatie

tussen de collega’s om de samenwerking te bevorderen

naar lln. en ouders toe, we zijn partners van elkaar en we willen eventuele problemen/obstakels samen aanpakken

Ondersteuning durven vragen aan collega’s

open klasdeur principe

samenwerking binnen het hele team is belangrijk (horizontaal en verticaal)

Alle informatie is voor iedereen beschikbaar, geen geheimen

Hoe doen we dit op onze school?

Mails naar iedereen met fotootje van de betrokken lln. + aandachtspunten

Incidenten / moeilijkheden rond gedrag kunnen besproken worden binnen de cel, in elke cel is iemand aanwezig van de werkgroep NA/GV, zo kunnen we samen nadenken over eventuele oplossingen/mogelijke aanpassingen

Ouders worden op de hoogte gehouden (bellen, mailen, beloningskaart/gedragskaart). Ouders worden uitgenodigd voor gesprek bij aanhoudende problemen of voor de opvolging van een lln. zijn/haar gedrag.

5. Relatie

First connect, then correct

maak een praatje met de kinderen op

de speelplaats

"wij laten je niet vallen, wij geven je

niet op" ook als het moeilijk wordt!

Fouten maken mag – je kan herstellen

–altijd nieuwe kansen

Wij geven jou niet op

Leerkracht

/

school

leerling

Leerling

Leerkracht

ouders

relatiegebaren

herstelgebaar

Nieuwe Autoriteit

Steunnetw

erk

Open

opmerkzaamheid

Verhoogde en gerichte

opmerkzaamheid

Eénzijdige acties

=

Geweldloos Verzet

www.NAGVopschool.be

Waakzame zorg

Niveau van waakzame zorg verschilt naargelang de signalen die de ouders en leerkrachten opvangen.

= dynamisch en fluctuerend proces.

Leerling dichter bij het anker houden of juist meer lossen

Nieuwe autoriteit: elke ouder kind-relatie.

Geweldloos verzet: bij destructief gedrag

Waakzame zorg

Waakzame zorg

Hulpvragen waaier

Methodieken geïnspireerd op NA

BuBaO

BuSO

Ronde tafels (met andere belangrijke derden)

Relatiegebaren

Cirkle time

Rood oranje groen systeem

Waaier invullen per team (als inspiratie)

Methodieken geïnspireerd op NA BuSO

Geweldloos verzet

Eenzijdige acties:

Oplossingsverzoek

Aankondiging

Sit-in

1. Oplossingsverzoek

= een uitnodiging aan de leerling om wat gebeurd is te

herstellen en/of om ervoor te zorgen dat het niet weer gebeurt

- "Dit is gebeurd, we verwachten van jou een oplossing." Daarna

wachten tot het kind iets zegt.

- Belangrijk! Geen gesprek voeren, geen discussie, niet vragen

naar het waarom

- Herstelmuur

2. Aankondiging

= brief aan leerling om duidelijk te stellen dat zijn gedrag

niet aanvaard wordt

- Eerste actie gericht op het vermijden van escalatie

- Door steunnetwerk van leerkrachten/ouders voorbereid

- Op een rustig moment

3. Sit-in

= ceremonie als verzet tegen aanhoudend onacceptabel of

destructief gedrag

3. Sit-in

Doel:

- aanwezigheid laten blijken

- netwerk versterken

- ernst laten zien

- kind laten weten dat het steun mag verwachten

- ouders en leerkrachten zijn bereid te helpen