SOSYALZM VE SAVA ER YAYINLARI SOSYALZM VE SAVA V. . LENN Viladimir li Lenin, Sosyalizm ve Sava, Temmuz-Austos 1915'de yazld. 1915 gznde Cenevre'de bror olarak yaynland. [Trkesi: Lenin, Sosyalizm ve Sava, Sol Yaynlar, ubat 1980, Beinci Bask, s: 9-58] Eri Yaynlar tarafndan dzenlenmitir, 2003. NDEKLER 9 [nszler] 9 lk Yabanc Baskya nsz 10 kinci Baskya nsz 11 Birinci Blm - Sosyalizmin lkeleri ve 1914-1915 Sava 11 Sosyalistlerin Savaa Kar Tutumlan 12 Modern Zamanlarn Tarihinde Sava Trleri 12 Saldrgan ve Savunucu Sava Arasndaki Ayrm 13 Bugnk Sava Emperyalist Bir Savatr 14 Klelii Srdrmek ve Glendirmek in Byk Kle Sahipleri Arasndaki Sava 16 "Sava Politikann Baka Aralarla Devamdr" (Yani iddet) "Aralaryla" 16 Belika rnei 17 Rusya Niin Savayor? 18 Sosyal-ovenizm Nedir? 18 Basle Bildirisi 19 Marx ve Engels'e Yaplan Yanl Atflar 20 II. Enternasyonalin k 21 Sosyal-ovenizm Tastamam Bir Oportnizmdir 22 Oportnistlerle Birlik Olmak, ilerle "Kendi" Ulusal Burjuvazileri Arasnda ttifak Kurmak ve Uluslararas Devrimci i Snfn Paralamak Demektir 23 "Kautskicilik" 24 Marksistlerin Slogan, Devrimci Sosyal-Demokrasi Slogandr 24 Siperlerde Doan Kardeleme rnei 25 llegal rgtn nemi 26 Emperyalist Savata "Kendi" Hkmetinin Yenilgisi zerine 26 Pasifzm ve Bar Slogan 27 Uluslarn Kendi Kaderlerini Tayin Hakk 28 kinci Blm - Rusya'da Snflar ve Partiler 28 Burjuvazi ve Sava 30 i Snf ve Sava 31 Devlet Dumasnda Rus Sosyal-Demokrat i Grubu ve Sava 35 nc Blm - Enternasyonalin Yeniden Kurulmas 35 Sosyal-ovenlerin ve "Merkez"in Yntemi 37 Muhalefetin Durumu 40 Rus-Sosyal-Demokrat i Partisi ve III. Enternasyonal

42 Drdnc Blm - Blnmenin Tarihi ve Rusya'da Sosyal-Demokrasinin Bugnk Durumu 43 "Ekonomistler" ve Eski skra (1894-1903) 43 Menevikler ve Bolevikler (1903-1908) 44 Marksizm ve Tasfiyecilik (1908-1914) 46 Marksizm ve Sosyal-ovenizm (1914-1915) 46 Rus Sosyal-Demokrasisinde Bugnk Durum Partimizin Grevleri 50 Aklayc Notlar SOSYALZM VE SAVA (RUS SOSYAL-DEMOKRAT PARTSNN SAVAA KARI TUTUMU)111 V. . LENN [NSZLER] LK YABANCI BASKIYA ONSOZ Sava bir yldr srp gidiyor. Partimiz, savaa kar tutumunu, daha savan hemen banda, Eyll 1914'te yazlan Merkez Komitesi Bildirisinde aklam ve bunu Merkez Komitesi yeleri ile partimizin Rusya'daki sorumlu temsilcilerine gnderdikten ve onlarn onayn aldktan sonra, 1 Kasm 1914'te partimizin merkez organ Sosyal-Demokrat121 n 33'te yaynlamt. Daha sonra n 40'ta (29 Mart 1915), bizim ilke ve taktiklerimizi daha kesinlikle belirten Bern Konferans131 kararlar yaynland. Bugn, Rusya'da ynlar arasnda, bymekte olan devrimci bir tutum ve davrann ak belirtileri var. teki lkelerde de, kendi hkmetleri ve burjuvazileri yannda yer alan sosyal-demokrat [sayfa 9] partilerin yetkililerinin byk bir o-unluunca proletaryann devrimci abalan bask al- V. I. Lenin Sosyalizm ve Sava tnda tutulduu halde, benzer bir oluumun belirtileri var. Bu durum, sosyal-demokratlarn sava-la ilgili taktiklerini zetleyen bir brorn hemen yaynlanmasn gerektiriyor. Yukarda sz edilen parti dokmanlann btn ile yeniden basarken, burjuva ve proletarya taktikleri adna, yaynlarda ve parti toplantlannda belirtilen ana grleri anmsatmak amacyla bunlara ksa aklama-lar ekledik. Cenevre, Austos 1915 KNC BASKIYA NSZ Bu bror, 1915 yaznda Zimmenvald konferansnn141 hemen ngnnde yazlmt. Bror, Almanya ve Fransa'da yaynland gibi, Norve Sosyal-Demokrat Genliinin organnda da, Norve dilinde btn ile baslmtr. Brorn Almana basm, Almanya'da Berlin'de, Leipzig'e, Bremen'e ve teki kentlere Fransz zimmervaldclan tarafndan gizli olarak datlmtr. Rusa basks, Rusya'ya pek az sayda ulam ve Moskoval iiler tarafndan elyazsyla oaltlmtr. Biz, imdi, bror btn ile dokman olarak yeniden basyoruz. Okur, brorn 1915 Austosunda yazldn anmsamal-dr. Bunun, zellikle Rusya ile ilgili blmler ynnden anmsanmas gereklidir. Rusya o srada henz arlkla ynetilen Romanov Rusyasyd. [sayfa o Brorn, Rusya'da 1918'de Petrograt Sovyeti tarafndan ilk legal basks iin yazlmtr.

10 V. I. Lenin Sosyalizm ve Sava BRNC BLM SOSYALZMN LKELER VE 1914-1915 SAVAI SOSYALSTLERN SAVAA KARI TUTUMLARI Sosyalistler, halklar arasndaki savalar daima barbarca ve canavarca bulmular ve ktlemilerdir. Bizim savaa kar tutumumuz gene de aslnda burjuva pasifistleri ile anaristlerden farkldr. Her eyden nce, biz, bir yanda savalar ile te yanda bir lke iindeki snf savamlar arasndaki aynlmaz ball; snflar ortadan kaldrlmadan ve sosyalizm kurulmadan savalarn ortadan kaldnlmasnn olanakszln ve i savalarn, rnein, ezilen snfn ezene, klenin kle sahiplerine, serilerin toprak beylerine, cretli iilerin burjuvaziye kar verdikleri savalann haklln, ilerici niteliini ve gerekliliini tamamen kabul ederiz. Biz marksistler, hem V. i. Lenin 11 Sosyalizm ve Sava pasifistlerden, hem [sayfa anaristlerden, her savan ayr ayn, Marx'n diyalektik materyalizmi gr asndan, tarihsel bir incelenmesi yaplmas gereini kabul ederiz. Her savata kanlmaz bir biimde olagelen dehete, zulme, sefalete ve ikenceye karn, tarihte ilerici nitelikte pek ok sava vardr; bu savalar (rnein mutlakyet ya da klelik gibi) ok kt ve gerici kurumlarn yklmasna ya da (Trkiye ve Rusya'da olduu gibi) Avrupa'da en barbar despotluklann ortadan kalkmasna yardm ederek, insanln gelimesine hizmet etmilerdir. Bunun iin, bugnk savan da tek bana tarihsel zelliklerini incelemek zorunluluu vardr. MODERN ZAMANLARIN TARHNDE SAVA TRLER Byk Fransz Devrimi ile insanlk tarihinde yeni bir a almtr. O zamandan Paris Komnne kadar, yani 1789'dan 1871'e kadar, ulusal kurtulu iin verilen baz savalarn ilerici bir burjuva nitelii vardr. Bir baka deyile, bu savalann balca ierikleri ve tarihsel anlamlar, mutlakyeti ve feodalizmi devirmek, hi deilse bu kurumlarn temelini sarsmak ya da yabanc boyunduruundan kurtulmakt. Onun iindir ki, bu savalar ilerici savalard ve bu gibi savalar verilirken btn iten devrimci demokratlar ile sosyalistler, feodalizmin ve mutlakyetiliin temellerini ykan ya da en azndan bu temelleri sarsan, ya da yabanclann basksna kar savam veren tarafa (yani burjuvaziye) daima sevgi duymulardr. rnein, Fransa'nn verdii devrimci savalar, yabanc topraklarn Franszlar tarafndan yama edilmesi ve ele geirilmesi gibi bir unsuru da ierdii halde, bu unsur, ihtiyar ve kleci Avrupa'daki feodalizmi ve mutlakyeti parampara eden bu savalarn temel tarihsel anlamn zerre kadar deitirmemitir. Fransa-Prus-ya savanda Almanya, kukusuz Fransa'y soydu ama, bu durum, gene de, milyonlarca Alman feodal merkeziyetilikten ve ar ile Napoleon III [sayfa 12] gibi iki despotun zulmnden kurtaran bu savan temel tarihsel zelliini deitiremez. SALDIRGAN VE SAVUNUCU SAVA ARASINDAK AYRIM 1789-1871 dnemi, derin izler ve devrimci anlar brakmtr. Feodalizmin, mutlakyetin ve yabanc zulmnn devrilmesinden 12 V. i. Lenin

Sosyalizm ve Sava nce proletaryann sosyalizm iin verecei savamn gelimesi olanakszd. Byle bir dnemin savalan ile ilgili olarak "savunma" savann meruluu zerine sz ederken, sosyalistler, daima sonu ortaa kurumlarna ve klelie kar devrime kacak olan bu amalar gznnde bulundurmulardr. "Savunma" sava sz ile sosyalistler, her zaman bu anlamda "hakl" bir sava kastetmilerdir (W. Liebknecht de bir defasnda bunu tpk byle ifade etmitir). Sosyalistler, yalnzca bu anlamda, "anayurdun savunulmas iin" verilen savalara ya da "savunma" savalanna, meru, ilerici ve hakl savalar gz ile bakmlar ve bakmaktadrlar. rnein, yarn, Fas Fransa'ya, Hindistan ngiltere'ye, ran ya da in, Rusya'ya... sava asalar, ilk saldran kim olursa olsun, bu savalar, "hakl" savalar, "savunma" savalan saylrlar; ve her sosyalist, ezilen, baml, eit olmayan devletin, ezen, kleci, soyguncu "b-yk"devlete kar kazanaca zaferi sevgi ile karlar. Ama yle bir durumu gznzn nne getirin: 100 klesi olan bir kle sahibi, klelerin daha "adil" bir dalm iin 200 klesi olan bir kle sahibine kar savaa giriiyor. Aktr ki, bu durumda, "savunma" sava ya da "anayurdun savunulmas iin" sava deyimlerinin kullanlmas, tarihsel bakmdan yanl, ve uygulamada, halkn, iin inceliini aramayan ve bilisiz kimselerin, kurnaz kle sahiplerince aldatlmas olur. te bugnk emperyalist burjuvazi, klelii salamlatrmak ve glendirmek iin kle sahipleri arasndaki sava, "ulusal" ideoloji ve [sayfa 13] "anayurdun savunulmas" gibi szlerle halka yutturmak istemektedir. BUGNK SAVA EMPERYALST BR SAVATIR Hemen herkes, bugnk savan emperyalist bir sava olduunu kabul ediyor, ama ou durumlarda bu terime baka anlamlar verilmekte ya da bu terim yalnzca bir tarafa uygulanmakta, ya da bu savan sonuta burjuva-ilerici, ulusal-kurtarc bir zellii olabilecei iddiasna ak bir kap braklmaktadr. Emperyalizm, gelien kapitalizmin, ancak 20. yzylda ulalan en yksek aamasdr. Kapitalizm, onlar kurulmadan feodalizmi ykmasna olanak bulunmayan ulusal devletleri, imdi kendisi iin cendere gibi gryor. Kapitalizm, younlamay o derece gelitirmitir ki, sanayiin btn dallar, sendikalar, trstler ve kapitalist milyonerlerin kur- V. i. Lenin 13 Sosyalizm ve Sava duklan birliklerce kskvrak balanm, ve hemen hemen btn dnya "sermaye lordlan" tarafndan ya smrgeler halinde, ya da smrge olmayan teki lkeler, mali smrnn binlerce kollu a iine hapsolunarak paylalmtr. Serbest ticaret ve rekabetin yerini tekel kurma, sermaye yatrm iin lkeleri ele geirme, bu lkelerden hammadde ithal etme gibi abalar almtr. Feodalizme kar verdii savamla uluslarn kurtancs olan kapitalizm, imdi, emperyalist kapitalizme dnt ve uluslar iin en byk ezici g durumuna geldi. Eskiden ilerici bir nitelii olan kapitalizm, gerici oldu; retici gleri o derece gelitirdi ki, uluslar ya sosyalizme geme, ya da, smrgeler, tekeller, ayrcalklar ve ulus-lann eitli yollardan ezilmesiyle, kapitalizmin yapay olarak korunmas iin "byk" devletler arasndaki silahl savamda

yllarca ve hatta on yllarca ac ekme klar ile yzyze geldiler, [sayfa 14] KLEL SRDRMEK VE GLENDRMEK N BYK KLE SAHPLER ARASINDAK SAVA Emperyalizmin belirgin niteliini aklamak iin dnya szde "byk" (yani yamada baanl) devletler arasnda bllmesini gsteren rakamlan buraya alyoruz : BYK DEVLETLERN SMRGELER (YZLM: MLYON KM2; NFUS: MLYON K) Smrgeler Anayurt Toplam lkeler 1876 1914 1914 1914 Km' Nfus Km' Nfus Km' Nfus Km' Nfus ngiltere 22,5 251,9 33,5 393,5 0,3 46,5 33,8 440 Rusya 17 15,9 17,4 33,2 5,4 136,2 22,8 169,4 Fransa 0,9 6 10,6 55,5 0,5 39,6 11,1 95,1 Almanya - - 2,9 12,3 0,5 64,9 3,4 77,2 Birleik Devletler - - 0,3 9,7 9,4 97 9,7 106,7 Japonya - - 0,3 19,2 0,4 53 0,7 72,2 6 byk devletin toplam 40,4 273,8 65 523,4 16,5 437,2 81,5 960,6 Bu tablodan, 1789-1871'de zgrlk adna br uluslann nnde savaan uluslarn ounun, imdi, 1876'dan sonra, gelimi 14 V. I. Lenin Sosyalizm ve Sava ve "iyice olgunlam" kapitalizme dayanarak dnya nfusunun ve uluslannn ounluunu ezen ve kleletiren gler durumuna geldii grlecektir. 1876'dan 1914'e kadar alt "byk" devlet 25 milyon kilometrekare toprak ele geirmilerdir. Bu, Avrupa'nn iki-buuk kat bir alan demektir! Alt devlet, yarm milyonu akn (523 milyon) smrge halkn kle etmitir. "Byk" devletlerin her drt kiisine "smrgelerin" be kiisi dmekte. Ve [sayfa s herkes bilir ki, smrgeler ate ve klla ele geirilmi, smrge halklarna vahice davranlm, bu halklar binbir biimde smrlmtr (sermaye ihra ederek, imtiyazlar alnarak, emtia satlrken aldatlarak, "egemen" ulusun yetkililerine boyun edirilerek, ve u ya da bu biimde). ngiliz-Fransz burjuvazisi uluslarn zgrl ve Belika iin savatklann sylerken halk aldatmaktadrlar; aslnda bunlar zorla ele geirdikleri smrgeleri ellerinde tutmak iin savayorlar. Eer ngilizlerle Franszlar smrgelerini kendileriyle "hakkaniyetle" blmeye raz olsalar, Alman emperyalistleri Belika'y, vb. hemen brakrlar. Durumun acayiplii urada ki, bu savata smrgelerin kaderi Ktadaki [Kara Avrupasn-daki -.] savala belirleniyor. Burjuva adaleti ve ulusal zgrlk (ya da uluslarn var olma hakk) asndan Almanya, ngiltere ve Fransa'ya kar tamamen hakldr; nk smrge bakmndan "geride braklm", dman-lan kendisinden ok daha fazla ulusu smrmekte ve ezmekte, mttefiki Avusturya tarafndan ezilen slavlar kukusuz "uluslann gerek hapishanesi" denilen arlk Rusyasnda yaayanlardan fazla zgrdrler. Ama Almanya, uluslann kurtuluu iin deil, klele-tirilmesi iin savayor. Daha yal ve grtlana kadar doymu soy-gunculan soyma

iinde gen ve daha gl soyguncuya (Almanya'ya) yardm etmek, sosyalistlere dmez. Sosyalistler, hepsini de devirmek iin, soyguncular arasndaki e-kimeden yararlanma yoluna gitmelidirler. Bunu yapabilmek iin de sosyalistler, her eyden nce, halka dorular sylemeli; yani bu savan, klelii glendirmek iin kle sahipleri arasnda bir savam olduunu sylemelidirler. Bu sava, birincisi, "daha adil" bir blnme yoluyla smrgelerin kleletirilmesini tamamlamak; ikincisi, byk devletler iindeki teki uluslann zerlerindeki basknn artnlmas, "nk hem Avusturya, hem Rusya (Rusya'nnki Avusturya'nnkinden de beter) egemenliklerini [sayfa i6] byle bir bask ile srdrdkleri gibi bu basky sava yoluyla daha da iddetlendirmektedirler; n- V. i. Lenin 15 Sosyalizm ve Sava cs, cret kleliini pekitirmek ve uzatmak, nk proletarya paraland ve ezildii halde, kapitalistler, savatan servetler yapmakta ve en zgr ve en cumhuriyetiler de dahil, btn lkelerde, bakaldran ulusal banazl ve gericilii krkleyerek bu iten kazanl kmaktadrlar. "SAVA POLTKANIN BAKA ARALARLA DEVAMIDIR" (YAN DDET) "ARALARIYLA"!51 Bu nl sz, sava zerine derin bilgisi olan yazarlardan birisi, Clausewitz tarafndan sylenmitir. Marksistler, hakl olarak, bu beliti, dai-ma, her savan zelliini kavramada teorik temel olarak grmlerdir. Marx ve Engels de savalara ite bu gr asndan bakmlardr. Bu gr imdiki savaa uygulaynz. Greceksiniz ki, yllar yl, neredeyse yarm yzyldr, ngiltere, Fransa, Almanya, talya, Avusturya ve Rusya'nn hkmetleriyle ynetici snflar, smrgeleri yama etme, yabanc uluslara zulmetme, ii snf hareketlerini ezme politikasn gtmlerdir. Bugnk savata izlenen politika da, ite tpk bu politikadr. zellikle hem Avusturya'nn, hem Rusya'nn barta da savata da politikas, uluslar zgrle kavuturmak deil, kleletirmektir. Bunun tersine in' de, ran'da, Hindistan'da ve teki baml lkelerde son birka on yldr, milyonlarca insanda bir ulusal uyanmay salayacak ve onlar barbar, gerici "byk" devletlerin zulmnden kurtaracak bir politika uygulanmaktadr. Bylesine bir tarihsel temel zerinde yrtlen bir sava, bugn bile, bir burjuva-ilerici ve ulusal kurtulu sava olarak kabul edilir. "Byk" uluslarn ve bunlarn nde gelen snflarnn politikasn srdrmek iin giriilen bugnk savaa yalnzca bir gzat-mak, "anayurdun savunulmasnn bir [sayfa 17] bahane olduunu ve tarihsel gereklere kart dtn grmeye yeter. BELKA RNE l (imdi drtl) Antanta dahil sosyal-ovenler (Rusya'da Plehanov ve rekas), Belika rneini ne srmeyi pek severler. Ne var ki, bu rnek de onlan yalanlyor. Saldrgan devletlerin her 16 V. i. Lenin Sosyalizm ve Sava zaman, her yerde yaptklan gibi, Alman emperyalistler, Belika'nn yanszln hayaszca inediler ve ilerine gelince btn antlama-lan ve

ykmllkleri ayaklar altna aldlar. Uluslararas szlemelere uyulmasn isteyen btn devletlerin Almanlara kar sava ilan ettiklerini ve Almanlann, Belika'dan ekilmesini ve tazminat demesini istediklerini dnelim. Bu durumda sosyalistler, kukusuz, Almanlarn dmanlarn hakl greceklerdir. Ne var ki, gerekte "l (ve drtl) Antant", Belika'nn iyiliine savamamaktadr. Bunu herkes biliyor, yalnz ikiyzller bu gerei gizliyor. ngiltere, Almanya'nn smrgeleri ile Trkiye'ye; Rusya, Galiya ile Trkiye'ye elatm; Fransa Alsace-Lorraine ile neredeyse Ren'in sol yakasn istiyor; ganimetin (Arnavutluk ve Kk Asya'nn) bllmesi iin talya ile bir szleme yaplm; gene ganimetin bllmesi iin Bulgaristan ve Romanya ile pazarlklar srp gitmekte. Bugnk hkmetlerin srdrd bu savata, Avusturya ya da Trkiye'nin vb. boulmalarna yardm etmeksizin Belika'ya yardm etmek olanaksz! "Anayurdun savunulmas" bunun neresinde? teki ulus-lan ezme amacyla verilen emperyalist savan, gerici burjuvalar ve tarih bakmndan gn gemi hkmetler arasndaki savan belirgin nitelii ite budur. Bugnk savaa katlmay kim hakl gsteriyorsa, o, uluslann emperyalistlerce ezilmeleri suuna katlyor demektir. Kim, hkmetlerin iine dtkleri zorluklardan toplumsal bir devrim adna savam vermek iin [sayfa s yararlanyorsa, o, ancak sosyalizm altnda gerekletirebilecek btn uluslarn gerek zgrl iin savam veriyor demektir. RUSYA NN SAVAIYOR? Rusya'da yeni tipte bir kapitalist emperyalizm, ran, Man-urya ve Moolistan'a kar gdlen arlk politikasnda kendini aka ortaya koymutur; ama genellikle Rus emperyalizminde egemen unsur, militarizm ve feodalizmdir. Dnyada hibir lkede nfusun byk ounluu Rusya'da olduu gibi bask altnda deildir; "Byk" Ruslar nfusun ancak yzde 43'n, yani yarsndan azn olutururlar; geri kalanlar, yabanc sayldklar iin haklarndan yoksundurlar. Rusya'da yerlemi 170 milyondan 100 milyonu ezilmi ve haklanndan yoksun braklmlardr. arlk, Galiya'y ele geirmek, Ukraynallan ezmek, Ermenistan', stanbul'u vb. al- V. i. Lenin 1 7 Sosyalizm ve Sava mak iin savamaktadr. arlk, savaa, lke iinde byyen honutsuzluktan dikkatleri baka ynlere ekmek, gelien devrimci hareketleri ezmek iin bir ara gz ile bakmaktadr. Bugn Rusya'da her "Byk" Rus'a, haklarndan yoksun iki ya da yabanc dmektedir; arlk, sava aracl ile Ruslarn ezdii uluslann saysn artrmak, bu zulm srdrmek ve "Byk" Ruslann bizzat srdrdkleri zgrlk savamn bomak iin almaktadr. teki ulus-lan ezme ve soyma olana ekonomik durgunluu yaratmakta ve srdrmektedir; nk gelir kayna, ou zaman retici glerin gelimesi deil, "yabanclarn" yar-feodal bir yoldan smrlmesidir. te bu yzden sava, Rusya bakmndan iki kat gerici, ve ulusal kurtulua kardr. SOSYAL-OVENZM NEDR? Sosyal-ovenizm, bugnk savata, "anayurdun savunulmas" fikrinden yana kmaktr. Ayrca bu fikir, [sayfa 19] sava srasnda snf savamnn

bir yana atlmasna ve sava borlarn vb. kabullenmeye yol amaktadr. Uygulamada sosyal-ovenler, proletaryaya dman bir burjuva politikas izlemektedirler; nk bunlar yabanc istilaclara kar sava anlamnda bir "anayurdun savunulmasn" deil, "byk" devletierden unun ya da bunun, smrgeleri yama etme ve teki uluslar ezme "hak-kn" savunmaktadrlar. Sosyal-ovenler, bir burjuva aldatmacas olan, savan, zgrlk ve uluslarn varln korumak iin yapld yalann yineliyorlar ve bylece de proletaryaya kar burjuvazinin yannda yer alyorlar. Sosyal-ovenler, saldrgan byk devletier grubundan birisinin hkmetini ve burjuvazisini hakl karan ve venler ile, Kautsky gibi btn saldrgan devletlerin sosyalistlerinin "anayurdu savunmada" eit haklan olduunu ne srenlerdir. "Kendi" (ya da her) emperyalist burjuvazisinin karlann, ayrcalklarn, soygununu ve zulmn savunmak anlamna gelen sosyal-ovenizm, aslnda, btn sosyalist inanlar ile Basle Uluslararas Sosyalist Kongresinin karanna ihanet etmek demektir. BASLE BLDRS161 Basle'da 1912'de oybirlii ile kabul edilen sava konusunda- 18 V. I. Lenin Sosyalizm ve Sava ki bildiri, 1914'te ngiltere ile Almanya ve bunlann mttefikleri arasnda kan sava gznne almt. Bildiride, byk devletlerin emperyalist politikalannn bir sonucu olarak "kapitalistlerin karlan" ve "hanedanlarn tutkulan" iin kartlan byle bir savan, halkn karlan ynnden hakl gsterilmesine olanak bulunmad aka belirtilmiti. Gene bildiride, savan "hkmetler iin" (istisnasz btn hkmetler iin) tehlikeli olduu, bunlann "bir proletarya devriminden" korktuklanna da iaret edilmi, 1871 Komn ve 1905 Ekim-Aralk rneklerine, yani devrim ve i sava rneklerine byk bir aklkta [sayfa 20] deinilmitir. Bylece Basle Bildirisi imdiki sava iin, iilerin kendi hkmetlerine kar giriecekleri uluslararas ldeki devrimci savam iin, proletarya devrimi iin taktikleri gstermi oluyor. Basle Bildirisi, Stuttgart kararndaki szleri yinelemekte, ve savan patlamas durumunda, sosyalistlerin, "kapitalizmin devrilmesini hzlandrmak" iin savan neden olaca "ekonomik ve politik bunalmlardan" yararlanmalarn, yani sosyalist devrim adna hkmetlerin savatan ileri gelen skntl durumlarndan ve ynlann fkelerinden yararlanlmasn ngrmektedir. Sosyal-ovenlerin politikas, sava burjuva ulusal kurtulu asndan hakl grmeleri, "anayurdun savunulmas" fikrini benimsemeleri, sava harcamalar iin oy kullanmalan, hkmetlere girmeleri vb., dorudan doruya sosyalizme ihanettir. Bu durum, aada greceimiz gibi, Avrupa partilerinin ounda raslanan oportnizmin, ve ulusal-liberal emeki politikasnn zaferinden baka bir ey deildir. MARX VE ENGELS'E YAPILAN YANLI ATIFLAR Rus sosyal-ovenleri (balannda Plehanov) Marx'n 1870 savandaki taktiklerine atfta bulunuyorlar. Alman ovenleri ise (Lensch, David ve rekas trnden), Engels'in 1891'de, Ruslar ile Franszlara kar sava durumunda, Alman sosyalistierinin anayurdu savunmalannn grevleri olduu zerine olan szlerine deiniyorlar. Ensonu, Kautsky trnden

sosyal-ovenler, uluslararas ovenizmi hakl gstermek ve dorulamak isteiyle, Marx ile Engels'in bir yandan savalan ktlerken, bir yandan da sava kt m, 1854-1855, 1870-1871 ve 1876-1877 savalarnda olduu gibi, savaan V. i. Lenin 19 Sosyalizm ve Sava hkmetlerden birini ya da tekini tuttuklann, onlardan szler aktararak belirtiyorlar. Btn bu atflar, tpk anarist Guillaume ve rekasnn anarizmi hakl gstermek iin Marx ile Engels'in [sayfa 21] grlerini tahrif etmesi gibi, Marx ve Engels'in grlerinin burjuvazi ve oportnistler yararna utanmazcasna tahrifidir. 1870-1871 sava, Napo-leon III yenilene kadar Almanya iin tarihsel bakmdan ilerici bir savat, nk Napoleon III, ar ile birlikte Almanya'ya yllarca zulmetmi ve onu feodal bir paralanma halinde brakmtr. Ama sava, Fransa'nn yama edilmesi halini alnca (Alsace ve Lorraine'in ilhak ile) Marx ve Engels, Almanlar iddee knadlar. Hatta bu savan balangcnda Marx ve Engels, Bebel ile Liebk-necht'in askeri denek iin oy vermeyi reddetmelerini onam ve bunlara Alman sosyal-demokratlar ile ili-dl olmamalann, daima proletaryann bamsz snf karlarn savunmalarn tlemilerdir. lerici burjuva nitelikte olan ve ulusal kurtulu iin verilen Fransz-Prus-ya savann zelliklerini bugnk emperyalist savaa uygulamak, gerekle alay etmek demektir. Ayn ey, daha byk bir vurguyla, 1854-1855 savanda olduu gibi, modern emperyalizmin varolmad, sosyalizm iin nesnel koullann bulunmad, taraf lkelerden hibirinde sosyalist bir yn partisinin henz kurulmad, yani byk devletler arasndaki savala ilgili olarak "proletarya devrimi" uygulamalannn Basle Bildirisinde ne srlmesini salayan koullarn hibirinin var olmad 19. yzyl savalarnn hepsine uygulanabilir. Her kim, Marx'n, gerici ve mutlakyeti burjuvazi ve sosyalist devrim dnemine tam tamna uygulanmas gereken "iilerin yurtlan yoktur" szn unutarak, burjuvazinin ilerici olduu dnemdeki savalara kar Marx'n tutumuna atfta bulunursa, Marx' rezilcesine tahrif etmi ve sosyalist gr as yerine burjuva gr asn koymu olur. II. ENTERNASYONALN K Btn dnya sosyalistleri, 1912'de Basle'da, Avrupa'da [sayfa 22] yaklamakta olan sava, btn hkmeerin "canice" ve gerici bir giriimleri olarak grdklerini ve bu giriimin devrimi hzlandrarak kapitalizmin yklmasn abuklatracan ilan etmilerdir. 20 V. i. Lenin Sosyalizm ve Sava Sava kt, ve birlikte bunalmlar da getirdi. Sosyal-demokrat partilerin ou, devrimci taktikler yerine, gerici taktiklere saptlar ve kendi hkmetleri ile burjuvazilerinin yannda yer aldlar. Sosyalizme kar bu ihanet, II. Enternasyonalin (1889-1914) k demekti. Bu kn nedenlerini aka ortaya koymamz ve sosyal-ovenizmin dou ve gelime koullarn belirtmemiz gerekir. SOSYAL-OVENZM TASTAMAM BR OPORTNZMDR

II. Enternasyonal dnemi boyunca sosyal-demokrat partiler iinde devrimci ve oportnist kanatlar arasnda her yerde bir savam srp gidiyordu. Bir dizi lkede (ngiltere, talya, Hollanda, Bulgaristan), bu aync izgi boyunca paralanmalar olmutur. Oportnizmin, ii snf hareketi iinde burjuva politikasn dile getirdii konusunda, hibir marksistin en kk bir kukusu yoktur. Oportnizm, kk-burjuvazinin karlann, ve burjuvalam iilerin kk bir kesiminin, proleter ynlann, ezilen ynlarn karlanna kar "kendi" burjuvalan ile birlemesini ifade eder. 19. yzyln sonundaki nesnel koullar oportnizmi olaanst g-lendirdi, legal burjuva olanak ve frsatlarnn kullanlmasn legalizme tapma durumuna getirdi; ii snf iinde ince bir brokrat ve aristokrat katman yaratt, sosyal-demokrat partilerin saflarna birok kk-burjuva "yolda" ekti. Sava bu gelimeyi hzlandrd ve oportnizmi sosyal-ove-nizm biimine dntrd, yani oportnistler ile burjuvazi arasndaki gizli ittifak ak duruma getirdi. Ayn zamanda her yerde askeri makamlar skynetim ilan [sayfa 23] ettiler, ve eski liderlerinin hemen hepsi, burjuvaziye katlan ii ynlarnn azna gem vurdular. Oportnizm ile sosyal-ovenizmin ekonomik temeli ayndr: ayrcalkl iilerin nemsiz bir kesimi ile kendi ayrcalkl durumlarn savunan kk-burjuvazinin ortak karlar; yani kendi ulusal burjuvazilerinin, egemen ulus durumundan yararlanarak teki ulus-lan soymasndan paylarna decek knntlar... Oportnizm ile sosyal-ovenizmin ideolojik ve politik z de ayndr: snf savam yerine snf ibirlii; savamn devrimci anlamn yadsma; glklerden bir devrim iin yararlanacak yerde, zor duruma den "kendi" hkmetlerine yardmc olmak. V. i. Lenin 21 Sosyalizm ve Sava Btn Avrupa lkelerini bir btn olarak alr, bireyleri (ne kadar yetkili olsalar da) nemsemezsek, oportnist eilimin sosyal-o-venizmin kalesi durumuna geldiini, buna karlk devrimci kamptan bu tutuma kar az ya da ok tutarl protestolarn her yerden ykseldiini grrz. rnein, 1907 Stuttgart Uluslararas Sosyalist Kongresinde171 beliren fikir aynlklanna bakarsak, uluslararas mark-sizmin emperyalizme kar olmasna karlk, uluslararas oportnizmin daha o zamandan emperyalizmden yana olduunu grrz. OPORTNSTLERLE BRLK OLMAK, LERLE "KEND" ULUSAL BURJUVAZLER ARASINDA TTFAK KURMAK VE ULUSLARARASI DEVRMC SINIFINI PARALAMAK DEMEKTR Savatan nceki dnemde, oportnizme, Sosyal-Demokrat Partinin "saptrc" ve "ar" bir blm gzyle baklmakla birlikte, gene de bu blm meru olarak kabul edilirdi. Sava, bunun gelecekte de byle olmayacan gstermitir. Olgunlaan oportnizm, artk ii snf hareketi iinde burjuvazinin elilii roln eksiksiz oynamaya balamtr. Oportnistier ile birlik, tam bir ikiyzllk [sayfa 24] durumunu almtr. rnein Alman Sosyal-Demokrat Partisinde grdmz btn nemli

anlarda (rnein, 4 Austos oylamasnda olduu gibi)'81 oportnistier, partinin karsna, burjuvazi ile eitii ilikileri, sendikalar ve benzeri kurulularn yrtme kurullarndaki ounluklar ile salanan birer ltimatomla kmaktadrlar. Bugn oportnistler ile birlik, aslnda ii snfnn "kendi" ulusal burjuvazisinin boyunduruu altna girmesi, teki uluslarn ezilmesi ve byk devletierin ayrcalklarnn korunmas amac iin onlarla ibirlii yaplmas, btn lkelerde devrimci proletaryann paralanmas demektir. Birok kurulularda nemli yerler igal eden oportnistierle savamda tek tek olaylar ne kadar g olursa olsun; eitii lkelerde ii partilerinin oportnistlerden temizlenmesi hangi zellikleri gsterirse gstersin, bu, yaplmas mutlaka gerekli ve yararl bir itir. Reformcu sosyalizm lyor ve Fransz sosyalisti Paul Golay'n deyimiyle yeni doan sosyalizm "devrimci, uzlamaz ve isyanc olacaktr". 22 V. i. Lenin Sosyalizm ve Sava "KAUTSKICILIK" II. Enternasyonalin en byk otoritesi Kautsky, marksizme lafebelii ile yaplan hizmetin, aslnda, onu nasl "struvecilie"191 ya da "brentano-culua"1101 indirgemek olduunu gsteren, ok tipik ve arpc bir rnektir. Plehanov da, benzer bir rnei temsil eder. Bunlar, aka sntan sofiste bir tutumla, marksizmi, yaayan devrimci znden aynrlar; bunlar, marksizmde, devrimci savam yntemleri, bu yntemlerin savunulmas ve hazrlanmas, ynlarn bu ynde eitilmesi dnda her eyi bulurlar. Kautsky, tam bir sorumsuzlukla, sosyal-ovenizmin temel fikri olan, bugnk savata anayurdun savunulmas tezini, szde bir muhalefet tavryla, sava harcamalarna ekimser oy kullanmak yoluyla sola kar diplomata dnler vererek [sayfa 25] uzlatrmak istemektedir. 1909'da yaklaan devrimler a ve sava ile devrimler arasndaki iliki zerine koskoca bir kitap [Der Weg zurMacht - "ktidar Yolu"] yazan Kautsky, 1912'de yaklaan savatan devrim adna yararlanlmas konusunda Basle Bildirisine imza koyan Kautsky, bugn sosyal-ovenizmi her ynyle hakl gryor, savunuyor ve Plehanov gibi o da btn devrimci dncelerle ve devrimci savama doru atlan her admla alay etmede burjuvazi ile birlik oluyor. i snf, bu dneklie, bu sorumsuzlua, bu oportnizme kul-kle olmaya ve marksist teorinin bu ei grlmemi kabalatrl-masna kar acmadan savam vermeksizin, dnya lsndeki devrimci roln oynayamaz. Kautskicilik bir raslan deil, bir yandan szde marksizme bal kalmak, bir yandan de eylemde oportnizme boyun emek gibi, II. Enternasyonaldeki elikilerin toplumsal bir rndr. Kautskiciliin bu temel yanlgs, her lkede kendisini eitli biimlerde gstermektedir. Hollanda'da Roland-Holst, bir yandan anayurdu savunma fikrini reddederken, bir yandan oportnist partilerle birlik olmay savunmaktadr. Rusya'da da Trotski bir yandan bu fikri reddederken, te yandan oportnist ve ovenist Nao Zar-ya grubu ile ibirliini savunmaktadr. Romanya'da Rakovski, Enternasyonalin yklmasndan sorumlu grd iin oportnizme sava aarken, ayn zamanda,

anayurdun savunulmas fikrinin doruluunu kabule hazr durumdadr. Btn bunlar (Gorter ve Pan-nekoek gibi) Hollandal marksistlerin "pasif radikalizm" dedikleri V. i. Lenin 23 Sosyalizm ve Sava melanetin belirtileridir ve teoride devrimci marksizmin yerine semecilii, uygulamada oportnizmin yanna klelii ya da iktidarszl koymaktadr, [sayfa 26] MARKSST'LERN SLOGANI, DEVRMC SOSYAL-DEMOKRAS SLOGANIDIR Sava, kuku yok ki, iddetli bir bunalm yaratm, ynlarn kaygsn beklenmedik lde artrmtr. Bugnk savan gerici nitelii ile btn lkelerin burjuvazisinin kendi yamaclk amalarn "ulusal" ideoloji sz ardna gizleyerek syledikleri hayaszca yalanlar, nesnel devrimci bir temele dayanarak, kukusuz, ynlar arasnda kprdanlar yaratmaktadr. Bu duygulann bilinli bir duruma gelmesi, derinlemesi ve biimlenmesinde ynlara yardm etmek bizim grevimizdir. Bu grev ancak u slogan ile doru olarak ifade edilir: emperyalist sava i sava durumuna eviriniz; ve sava srasndaki btn tutarl snf savamlar, ciddi bir biimde yrtlen btn "yn hareketleri", eninde sonunda bu amaca ynelmelidir. Gl devrimci bir hareketin, byk devletler arasndaki birinci mi, yoksa ikinci mi emperyalist sava srasnda olacan; savatan nce mi, savatan sonra m patlak vereceini imdiden syleyemeyiz, ama ne olursa olsun bizim grevimiz bu ynde sistemli olarak, ylmadan almaktr. Basle Bildirisi dorudan Paris Komn rneine deiniyor: hkmetler arasndaki savan bir i savaa dntrlmesine. Ya-nm yzyl nce proletarya ok zayft; sosyalizm iin nesnel koullar henz olgunlamamt; btn savaan lkelerdeki devrimci hareketler arasnda birlik kurulamazd; Paris iilerinin bir blm (1792 gelenei) "ulusal ideoloji" szne saplanmt ve bu, o srada Marx' in da belirttii gibi, onlarn kk-burjuva zayflklar idi ve Komnn dmesinin nedenlerinden biriydi. Yarm yzyl sonra, o zaman devrimi zayflatan koullar artk geip gitti. Bugn, Paris komnclerinin ruh haline kaplarak eylemi terketmeye eilim gstermek, sosyalistler iin balanmaz bir yanlmadr, [sayfa 27] SPERLERDE DOAN KARDELEME RNE Btn savaan lkelerin burjuva gazeteleri, dman ulusla- 24 V. I. Lenin Sosyalizm ve Sava rn erleri arasnda siperlerde bile kardelik kurulduunu bildirdiler. Alman ve ngiliz askeri makamlannn bu gibi kardelemelere kar yaynladklar sert emirler, hkmetler ile burjuvazinin bu ie byk nem verdiklerini gsteriyor. Bat Avrupa sosyal-demokrat partilerinin n saflarnda oportnizmin at koturduu, sosyal-ovenizmin btn sosyal-demokrat basn ve II. Enternasyonalin btn yetkililerince desteklendii bir srada bylesine kardelemelerin kurulabilmesi, bize, yalnzca hasm lkelerdeki sol-kanat sosyalistleri tarafndan bu ynde sistemli bir alma yapld takdirde, bugnk canice, gerici ve kleci savan ksaltlmasnn,

uluslararas devrimci bir hareketin yaratlmasnn pekala mmkn olduunu gstermektedir. LLEGAL RGTN NEM Btn dnyadaki en nde gelen anaristler, oportnistlerden hi de geri kalmayarak, bu savata, (Plehanov ile Kautsky'nin anlayna uygun olarak) kendilerini sosyal-ovenizm amuruna bulatrmlardr. Bu savan yararl sonularndan biri de, kuku yok ki, anarizmi ve oportnizmi yoketmek olacaktr. Sosyal-demokrat partiler her zaman ve her koulda, ynlann rgenmesi ve sosyalizmin yaylmas iin en kk legal olanaktan yararlanmay ihmal etmemekle birlikte, legal almann klesi olmaktan da, kendilerini kurtarmaldrlar. Engels, i savaa, ve burjuvazinin yasalar inemesinden sonra bizim de yasalan inememiz gereine deinerek, "lk silah paatan siz olunuz bay burjuvalar!"1111 diye yazyordu. inde bulunduumuz bunalmlar, burjuvazinin, btn lkelerde, en zgr lkelerde bile, yasalar ayaklar altna aldn gstermektedir; devrimci savam yntemlerini savunmak, tartmak, deerlendirmek ve hazrlamak amacyla bir illegal rgt [sayfa 28] kurulmakszn ynlarn devrime yneltilmeleri olanakszdr. rnein Almanya'da, sosyalistlerin yaptklan btn namuslu iler, o pis oportnizme ve ikiyzl "kautskicilie" karn ve gizlice yaplmtr. ngiltere'de, askerlie kar yazlar yaynladklan iin insanlar zindanlara atlmlardr. llegal propaganda yntemlerini knamay ve bununla legal basnda alay etmeyi sosyal-demokrat parti yelii ile badar saymak sosyalizme ihanettir. V. i. Lenin 25 Sosyalizm ve Sava EMPERYALST SAVATA "KEND" HKMETNN YENLGS ZERNE Bugnk savata, gerek "kendi" hkmetinin zaferini savunmak, gerek "ne zafer, ne yenilgi" slogann savunmak, sosyal-ovenizm grnden kaynaklanr. Gerici bir savata, devrimci bir snf, hkmetinin yenilmesini istemekten baka bir ey yapamayaca gibi, hkmetin askeri baanszlklar ile onu devirme olanak-lannn arttn grmemezlik de edemez. Hkmetlerin balatt bir savan ancak hkmetler arasnda bir sava olarak biteceine inanan ve bunun byle olmasn isteyen bir burjuva, btn hasm lkelerin sosyalistlerinin, "kendi" hkmetlerinin yenilgisini istemelerini ve bunu sylemelerini "gln" ve "sama " bulur. Tersine, bu tr bir sz, snf bilincine varm her iinin besledii dnceyi dorular, ve bizim, bu emperyalist sava bir i sava durumuna evirme abalarmz ile ayn dorultuda olur. ngiliz, Alman ve Rus sosyalistlerinin bir blmnn yrtt ciddi sava aleyhtar propaganda, kuku yok ki, bu hkmetlerin "askeri gcn zayflatmtr" ve bu eylem, sosyalistlerin lehine bir nottur. Sosyalistler, ynlara, kurtulmalar iin tek kar yolun "kendi" hkmetlerini devirmek olduunu, ve bu amala, hkmetlerinin bu savata iine dtkleri glklerden yararlanmalan gerektiini anlatmaldrlar, [sayfa 29] PASFZM VE BARI SLOGANI Ynlarn bantan yana duygular, ou zaman, bir protestonun balangcn, savan gerici niteliine kar kzgnl ve yn-lann bu niteliin bilincine vardklarn ifade eder. Bu duygudan yararlanmak,

sosyal-demokratlann grevidir. Bu anlamdaki her harekete, her gsteriye btn gleriyle katlacaklar, ama devrimci bir harekete geilmeden, toprak ilhaklan olmadan, uluslara tahakkm edilmeksizin, yamasz, imdiki hkmetler ile egemen snflar arasnda yeni yeni savalann tohumlan atlmakszn barn mmkn olabileceini syleyecek, halk kandrmayacaktr. Halkn bu ekilde aldatlmas hasm hkmetlerin gizli politikalarna hizmet etmek ve bunlarn kar-devrimci planlann kolaylatrmak demektir. Srekli ve demokratik bar isteyen herkes, hkmetler ile bur- 26 V. i. Lenin Sosyalizm ve Sava juvaziye kar, bir i savatan yana olmak zorundadr. ULUSLARIN KEND KADERLERN TAYN HAKKI Bugnk savata halkn burjuvazi tarafndan en yaygn aldatlma biimi, yamac amalann "ulusal kurtulu" ideolojisi maskesi arkasna gizlemeleridir. ngilizler Belikallara, Almanlar Polonyallara vb. zgrlk vaad ediyorlar. Grdmz gibi, bu sava, aslnda dnyadaki uluslann ounluunu ezen lkelerin, bu zulm ve smry derinletirmek ve geniletmek savadr. Uluslarn ne trden olursa olsun ezilmelerine kar savam vermeksizin, sosyalistler, asl byk hedeflerine ulaamazlar. Bu yzden sosyaliser, ezen lkelerin (zellikle szde "byk" devletlerin) sosyal-de-mokrat partilerinden, ezilen uluslarn, szcn politik anlamyla kendi kaderlerini tayin hakkn, yani politik bamszlk hakkn tanmalann ve bu hakk savunmalann istemelidirler. Byk bir ulusun ya da smrgeleri olan bir ulusun sosyalistleri, eer [sayfa 30] bu hakk savunmuyorsa ove-nisttir. Bu hakkn savunulmas hibir biimde kk devletlerin kurulmasn zendirmek deildir; tersine, daha zgr, korkudan uzak ve bu yzden daha geni ve daha evrensel byk devletlerin ve devletler federasyonunun kurulmasn hazrlamaktr. Bu byk devleer, ynlar iin daha yararl olduu gibi, ekonomik gelimeye de daha elverilidir. Ezilen uluslarn sosyalistleri ise, hem ezen, hem de ezilen aznlklann iilerin (rgenme dahil) tam bir birlii iin savam vermelidir. Bir aznln tekinden yasalar yoluyla ayrlmas fikri (Bauer ve Renner'in savunduklan szde "kltrde-ulusal zerklik") gerici bir fikirdir. Emperyalizm, dnya uluslarnn bir avu "byk" devlete gitgide daha fazla ezilmesi adr, bu yzden uluslarn kendi kaderlerini tayin hakk tannmakszn, emperyalizme kar, uluslararas sosyalist devrim iin savam vermek olanakszdr. "Baka ulus-lan ezen ulus zgr olamaz" (Marks ve Engels). "Kendi" ulusunun baka uluslan ezmesine gz-yuman bir proleter, sosyalist bir proleter olamaz, [sayfa 31] V. I. Lenin Sosyalizm ve Sava 27 ikinci bolum rusya'da snflar ve partiler BURJUVAZ VE SAVA Rus hkmeti, bir bakma, Avrupal meslektalarndan hi de geri kalmamtr; onlar gibi "halkn" byk bir yalanla kandrmay becermitir. Ynlara ovenlii bulatrmak, arlk hkmetinin "hakl" bir sava

srdrd, yani "karde slavlar" hibir kar gzetmeden savunduu izlenimini vermek iin, Rusya'da da kocaman, canavarca bir yalan ve kurnazlk makinesi iletilmitir. Byk toprak sahipleri snf ile ticaret ve sanayi burjuvazinin st katman, arlk hkmetinin askeri politikasn cangnl-den desteklemitir. Bunlar, Trk ve Avusturya mirasnn paylalmasndan byk maddi karlar ve ayncalklar ummaktadrlar. Bu s- 28 V. i. Lenin Sosyalizm ve Sava nflarn birok kongrelerinde [sayfa 32] arlk ordulannn zaferi halinde ceplerine akacak krlar hesapland bile. stelik gericiler, Roma-nov hanedannn devrilmesini ve Rusya'da yeni bir devrimi geciktirecek tek eyin, arn zaferi ile bitecek bir d sava olduunu pek iyi biliyorlar. Kent "orta" burjuvazisi ile burjuva aydnlann ve serbest meslek sahibi kimselerin geni bir katman, hi deilse savan banda, ovenizme saplanmt. Kadetler -Rus liberal burjuvazisinin partisi-, btnyle ve kaytsz artsz arlk hkmetini destekliyordu. D politika alannda kadetler, uzun sredir bir hkmet partisiydi. arlk diplomasisinin, byk politik hilelerine birok kez alet ettii panislavizm, kadetlerin resmi ideolojisi olmutu. Rus liberalizmi, ulusal liberalizm biimine girerek yozlamt. "Yurtseverlik"te Kara-Yzler ile yan ediyor, militarizme ve askeri donanma kurulmasna seve seve oy veriyordu. Rus liberalizminin kampnda ise, yetmilerde, Almanya'da "zgrlk a" liberalizmin, yozlaarak, ulusal-liberal partiyi dourmas gibi bir durum vard. Rus liberal burjuvazisi kesin olarak kar-devrim yolunu tutmutu. Bu konudaki Rus Sosyal-Demokrat i Partisinin gr, tamamen dorulanmt. Rus liberalizminin hl Rusya'daki devrimin devindirici gc olduu yolundaki bizim oportnistlerin grn, yaam yerle bir etmiti. Ynetici klik, burjuva basn, din adamlar vb. yoluyla, kyller arasnda ovence bir duygunun yaratlmasn baarmt. Sava alanlarndan askerlerin dnmesi ile kylerdeki bu durum, kuku yok ki, arlk monarisinin lehine olmayacak biimde deiecektir. Kyllerle temasa gelen burjuva demokrat partileri, ovence dalgalara kar koyamadlar. Devlet Dumasndaki Trudovik partisi, sava harcamalan iin oy vermeyi reddetti, ama liderleri Kerenski'nin azndan "yurtseverce" bir bildiriyle, monarinin ekmeine ya srd. Narodniklerin btn legal yayn [sayfa 33] organlan genellikle liberalleri izlediler. Burjuva demokrasisinin sol-kanad bile -Uluslararas Sosyalist Broya bal, szde Sosyalist-Devrimci Parti- kendisini bu akntya brakmt. Bu partinin Uluslararas Sosyalist Brodaki temsilcisi Bay Rubanovi aktan aa sosyal-ovenist olarak ortaya kt. Bu partinin delegeleri, Sosyalist "Antant"n Londra Konferansnda ovenist karar tasans iin oy kulland (teki yars ekimser kald). Sosyalist-devrimcile-rin illegal yaynlarnda (Novosti V. i. Lenin 29 Sosyalizm ve Sava gazetesi;'121 ve tekilerde) ovenistler ege-men durumdayd. "Burjuva evrelerine bal" devrimciler, yani ii snf ile ilgisi olmayan burjuva devrimcileri, bu savata feci bir iflasa uradlar. Kropotkin, Burtsev ve Rubanovi'in kara talihleri ok dikkate deer.

SINIFI VE SAVA Rusya'da hkmet ile burjuvazinin ovenizm mikrobunu bulatrmadklar tek snf proletarya oldu. Savan balangcndaki taknlklara ancak ii snfnn en geri unsurlan katld. Moskova'da Al-man aleyhtan ayaklanmada iilerin oynad rol, epeyce abartlmtr. Genellikle ve btnyle Rus ii snf, ovenizme kar bakl olduunu ortaya koydu. Bu, lkedeki devrimci durum ve Rus proletaryasnn genel yaam koullanyla aklanabilir. 1912-1914 yllar, Rusya'da yeni ve byk devrimci alkalan-malann balangcna tanklk eder. Dnyann henz grmedii lde byk bir grev hareketine yeniden tank olduk. 1913'teki devrimci yn grevine katlanlarn says en az yarm milyondur. Bu rakam, 1914'te iki milyonu at ve 1905 dzeyine yaklat. Savan ngnnde St. Petersburg'da iler, ilk sokak arpmalarna kadar geldi dayand. Gizli Rus Sosya-Demokrat ii Partisi, Enternasyonale kar devini tam olarak yapt. Enternasyonalizmin [sayfa 34] bayra onun ellerinde dalgaland. Partimiz, oportnist gruplarla ve unsurlarla uzun sre nce rgt olarak ilikilerini kesmiti; ayaklar oportnizm ile ve, "ne pahasna olursa olsun yasalarn dna kmama" balan ile bal deildi; bu durum devrimci devini yerine getirmede ona yardmc oldu; tpk Bissolati'nin, oportnist partisinden ayrlan talyan yoldalara yardmc olduu gibi. lkemizdeki genel durum "sosyalist" oportnizmin ii yn-lan arasnda kk salmasna elverili deildir. Rusya'da oportnizm ile reformiz-min her trn aydnlar katman ile kk-burjuva vb. arasnda grebiliriz, ama politik bakmdan etkin ii katmanlar arasnda, bu, nemsiz denecek kadar azdr. lkemizde ayrcalkl ii ve masa memuru katman ok ince bir katmandr; yasalara uyma fetiizmi burada yaratlamaz. Tasfiyeciler (Akselrod, Potes-sov, erevanin, Maslov ve tekilerin ynetimindeki oportnist par- 30 V. i. Lenin Sosyalizm ve Sava ti) savatan nce ii ynlar arasnda ciddi bir destekten yoksundu. Drdnc Devlet Dumasna yaplan seimler, tasfiyeciliin karsnda olan tam alt ii millet vekilinin seilmesiyle sonuland. Pet-rograd'da ve Moskova'da legal olarak baslan ii yaynlarnn dalm ve bu yaynlar iin toplanan paralar, snf bilincine varm iilerin bete-drdnn oportnizm ve tasfiyecilie kar olduunu yadsnmayacak bir biimde tantlamtr. Savan bandan beri arlk hkmeti, bizim gizli Rus Sos-yal-Demokrat i Partisinin yesi olan binlerce vasfl iiyi tutuklad ve srgne gnderdi. Bu durum, lkede skynetimin ilan, gazetelerimiz zerindeki bask ve benzeri nedenlerle birlikte, hareketi geriletti. Ama gene de partimiz, gizli devrimci faaliyetini srdrmektedir. Petrograd Parti Komitesi, gizli bir gazeteyi, Proletarski Go/os'u'131 yaynlamaktadr. Yabanc bir lkede yaynlanan Merkez Organ Sosyal-Demokrat'm makaleleri Petrograd'da tekrar baslyor ve [sayfa 35] teki kentlere gnderiliyor. Bildiriler gizlice baslyor ve asker klalarna bile

sokulabiliyor. Kent dnda gzden rak yerlerde gizli ii toplantlar yaplyor. Son gnlerde Petrograd'da metal iilerinin byk bir grevi balad. Bu grevlerle ilgili olarak Petrograd Parti Komitemiz iilere birka ar yaynlamtr. DEVLET DUMASINDA RUS SOSYAL-DEMOKRAT GRUBU VE SAVA 1913'te, Devlet Dumasndaki sosyal-demokrat milletvekilleri arasnda bir blnme oldu. Bir yanda, heydze'nin ba ektii oportnizmi destekleyen yedi kii vard. Bunlar, ii says ancak 214.000'e ulaan ve proleter olmayan yedi eyaletten seilmilerdi. te yanda, ii says 1.008.000 olan Rus sanayi merkezlerinde hepsi de ii semenler tarafndan seilen alt milletvekili vard. Blnmenin ana nedeni, devrimci marksizm taktii mi, yoksa oportnist reform taktii mi? sorunuydu. Uygulamada, anlamazlk, parlamento dnda ynlar arasndaki alma alannda kendini gstermiti. Rusya'da, eer bu ii yapanlar devrimci bir zemin zerinde kalmak istiyorsa, iin gizli yaplmas gerekiyordu. heyd-ze grubu, illegal almay reddeden tasfiyecilerin sadk bir mttefiki idi ve bunlar iilerle yaptklar konumalarda ve mitinglerde savunuyordu. Bu yzden de blnme oldu. Alt milletvekili Rus V. i. Lenin 31 Sosyalizm ve Sava Sosyal-Demokrat i Grubunu kurdular. Bir yllk alma, Rus iilerinin byk bir ounluunun bu grubu desteklediini yadsnmaz biimde tantlad. Savan balangcnda, iki grubun tutumu arasndaki aynm, apak ortaya kt. heydze grubu kendini parlamento almalarna verdi. Sava harcamalan iin oy vermedi; eer verseydi, iiler arasnda kendisine kar byk bir fkenin doacan biliyordu. (Rusya'da, kk-burjuva Tru-doviklerin bile sava harcamalan lehine oy kullanmadklann [sayfa 36] grdk.) Ama bu grup, sosyal-ove-nizme kar azn ap da tek sz sylemedi. Partimizin politikasn benimseyen Rus Sosyal-Demokrat i Grubu ise byle hareket etmedi. Savaa kar protestoyu ii snfnn derinliklerine kadar yayd; Rus proletarya ynlar arasnda anti-emperyalist propaganday ynetti. iler arasnda byk bir sempatiyle karlanan bu tutum, hkmeti ylesine korkuttu ki, hkmet, kendi yasalarn ayaklar altna alarak, milletvekili arkadalarmz tutuklamak ve Sibirya 'ya srgne gndermek zorunda kald. Yoldalarmzn tutuklandn bildiren ilk resmi bildiride arlk hkmeti yle diyordu: "almalannn amac, gizli bildiriler ve szl propagandalar yoluyla ynlan sava aleyhine tahrik ederek Rusya'nn askeri gcn sarsmak olan sosyal-demokrat kurulularn baz yelerinin tutumu, bu bakmdan bakalarndan tamamen farklyd." Vandervelde'nin, arla kar savamn geici olarak durdurulmas konusundaki nl arsna -ann Belika elisi Prens Kudaev'in yeni aklamalarndan, Vandervelde'nin bu ary tek bana deil, arn ad geen elisiyle birlikte kaleme ald anlalmtr-, yalnz bizim partimiz, Merkez Komitesi aracl ile olumsuz yant vermitir. Tasfiyecilerin

ynetildii merkez, Vandervelde ile anlam ve "almalannda savaa kar kmayacan" basnda resmen aklamtr. arlk hkmetinin milletvekili yoldalarmza kar balca sulamas, Vandervelde'ye verilen bu olumsuz yan iiler arasnda yaymak olmutur. Mahkemede arlk savcs Bay Nenarokomov, yoldalanmza, Alman ve Fransz sosyalistlerini rnek olarak gstermitir. "Alman sosyal-demokratlar" demitir savc "sava harcamalar lehinde oy kullanmlar ve hkmetin [sayfa 37] dostu olduklarn tantlamlardr. 32 V. i. Lenin Sosyalizm ve Sava te Alman sosyal-demokratlar byle hareket ettiler, ama Rus sos-yal-demokrasisinin valyeleri byle davranmadlar. ... Belika ve Fransa sosyalistleri teki snflarla kavgay, parti ekimelerini hep birlikte unutmular ve bayrak evresinde birlemekte duraksama-mlardr.". Ama savc, Rus Sosyal-Demokrat i Partisi yelerinin, Parti Merkez Komitesinin emrini yerine getirerek, bu ekilde hareket etmediini de szlerine eklemitir. Mahkemede, partimizin proleter ynlan arasnda yrtt youn ve gizli, sava kart almalarnn etkileyici bir manzaras gzler nne serilmitir. urasn sylemeye gerek yoktur ki, arlk mahkemesi, yoldalarmzn bu alanda giritikleri faaliyetlerin hepsini de "ortaya" karamamtr; ama ortaya kanlanlar bile birka ay iinde nelerin yaplabildiini gstermeye yetmitir. Grup ve komitelerimizin savaa kar ve uluslararas taktikler kullanlmas iin yaynlad gizli bildiriler mahkemede akland. Btn Rusya'daki snf bilinci olan iilerden RSDP [Rus Sosyal-Demokrat i Partisi] yelerine gizli balar uzanm ve parti yeleri, sava, marksizm asndan deerlendirmede iilere yardm etmek iin ellerinden gelen her eyi yapmlardr. Harkov eyaleti ii milletvekili Muranov yolda mahkemede yle demitir: "Halkn beni Devlet Dumasna, meclisin koltuklann andraym diye gndermediine inandmdan, ii snfnn duygularn renmek iin lkeyi dolatm." Muranov, mahkemede, partimizin gizli ajitatrlk grevini yklendiini, Urallar'da, Verkneysetski iyerlerinde ve baka yerlerde, ii komitelerini rgtlediini kabul etmitir. Mahkeme, savan kmas zerine RSDP yelerinin propaganda amacyla hemen hemen btn Rusya'y dolatklarn, Muranov'un, Petrovski'nin, Babayev'in ve dierlerinin [sayfa 38] sava aleyhinde kararlarn kabul edildii birok ii toplantlann dzenlediklerini gstermitir. arlk hkmeti yarglananlan idam etmekle tehdit ediyordu. Bu yzden, yarglamada btn yeler Muranov yolda gibi cesur davranmadlar. Bunlar, arlk savcsnn kendilerini mahkum ettirmesini gletirmek istiyorlard. Rus sosyal-o-venleri, imdi, u sorunun zn gzden karmak iin bu olay adice istismar ediyorlar: ii snfna ne tr bir parlamentarizm gerekli? Parlamentarizmi, Sdekum ile Heine, Sembat ile Vaillant, V. i. Lenin 33 Sosyalizm ve Sava

Bissolati ile Mussolini, heydze ile Plehanov da tanyor. Dumann RSDP grubunu oluturan yoldalar da tanyorlar; ovenistlerle ba-lann kopartan Bulgar ve talyan yoldalar da. eit eit parlamen-tarizm var. Bazlan parlamento krssn, kendi hkmetinin gzne girmek iin ya da en azndan heydze grubunun yapt gibi, her trl sorumluluktan kurtulmak iin kullanyorlar. Dierleri ise, parlamentarizmi, sonuna kadar devrimci kalmak, en zor koullar altnda bile sosyalist ve enternasyonalist olarak grevlerini yerine getirmek iin kullanr. Parlamento almalar, bazlanna bakan koltuu salar, bazlarn ise hapishaneye, srgne, krek cezasn ekmeye gnderir. Kimileri burjuvaziye, kimileri proletaryaya hizmet eder. Kimisi sosyal-emperyalisttir, kimisi devrimci marksist. [sayfa 39] 34 V. I. Lenin Sosyalizm ve Sava NC BLM ENTERNASYONALN YENDEN KURULMASI ENTERNASYONAL yeniden nasl kurulabilir? Ama, her eyden nce, Enternasyonalin yeniden kurulmasnn nasl olmamas gerektii zerine birka sz. SOSYAL-OVENLERN VE "MERKEZ"N YNTEM Btn lkelerin sosyal-ovenleri hepsi de byk "entemas-yonalisttir"! Savan hemen bandan beri enternasyonalin durmadan tasasn ekmilerdir! Bir yandan bize, enternasyonalin k zerine olan szlerin "abartlm" olduunu sylemilerdir. Aslnda ortada nemli bir durum olmadn sylemilerdir. Kautsky'ye baknz: diyor ki, enternasyonal, "bar zamannn bir aracdr"; bu aracn [sayfa 40] sava dneminde biraz arza gstermesi doaldr. te yandan btn lkelerin sosyal-ovenleri bugnk kmazdan V. i. Lenin 35 Sosyalizm ve Sava kurtulmak iin pek basit ve neredeyse uluslararas bir yol bulmulardr. Bulduklan are hi de aprak deil; yaplacak tek ey savan bitmesini beklemek; sava bitene kadar her lkenin sosyalisti "kendi" "anayurdunu" savunmal ve "kendi" hkmetini desteklemelidir; sava bitince hepsi birbirini "affetmeli", herkesin hakl olduu kabul edilmeli; banta karde gibi yaanz, savata ise -u ya da bu karar gereince- Alman iilerini Fransz kardelerinin, Fransz iilerini Alman kardelerinin zerine saldrtrz. Bu konuda, Kautsky de, Plehanov da, Vctor Adler de, Hei-ne de ayn dncede. Vctor Adler yle yazyor: "Bu g zamanlan atlatnca ilk yapacamz ey , birbirimizin gzndeki mertei baa kakmaktan saknmak olacaktr." Kautsky de diyor ki, "Enternasyonalin kaderi zerinde hi bir lkenin ciddi sosyalisti, kayg verici bir ey sylememitir". Plehanov da yle der: "Masumlarn kanna bulanm" (Alman sosyal-demokratla-rnn) "ellerini skmak pek canskc". Ama hemen ardndan bir "af ilann" neriyor: "burada" diye yazyor, "kalbin sesini kafann sesine baml tutmak ok yerinde olur. Byk dava adna, enternasyonal, gecikmi bile olsa pimanlklar dikkate almaldr". Heine, Sozialistische Monatshef-te'de Vandervelde'nin davrann "cesurca ve arbal" olarak niteliyor ve onu, Alman sollarna rnek gsteriyor.

Ksacas, sava sona erince Kautsky ile Plehanov, Vander-velde ile Adler'den kurulu bir komisyon atanacak ve karlkl balama havas iinde "oybirlii" ile bir karar hazrlanacak. Anlamazln zeri bir gzel rtlecek. Olup biteni anlamalan iin iilere yardm edilecek yerde, kat zerinde kalan bir "birlik" numaras ile iiler kandnlacak. Btn lkelerin sosyal-ovenleri ile ikiyzllerinin [sayfa 4i] biraraya gelmesine, Enternasyonalin yeniden kurulmas denilecek. Byle bir "yeniden kurulma"nn ok byk bir tehlike olduu gereini kendi kendimizden saklamamalyz. Btn lkelerdeki sosyal-ovenler bununla ilgileniyor. i ynlannn sosyalizm mi yoksa [oven] milliyetilik mi? sorununu kendi kendilerine zmlemeye almalann da istemiyorlar. Hepsi de birbirlerinin gnahn rtmek abas iinde. Hibiri, ikiyzl "enternasyonalin" o nl virtz Kautsky'nin nerisinden baka bir neri getirme yeteneine sahip deildi. Ne var ki, bu tehlike pek az biliniyor. Sava kal bir yl ol- 36 V. i. Lenin Sosyalizm ve Sava duu halde, uluslararas balarn yeniden kurulmas iin bir dizi giriimler oldu. Genelkurmaylar ile "kendi" anayurtlannn burjuvazisine yardm amacyla akszl ovenlerin biraraya geldii Londra ve Viyana konferanslannn burada szn bile etmiyoruz. Bizim demek istediimiz, Lugano1141 ve Kopenhang1151 toplantlanyla, Uluslararas Kadnlar Konferans1161 ve Uluslararas Genlik Konferansdr.1171 Bu konferanslar en iyi niyetlerle yapld, ama hibirisi de bu tehlikeyi gremedi. Enternasyonalistler iin bir cephe hatt izmediler. Hibiri, proletaryaya, enternasyonalin sosyal-ovenlerin yntemleriyle canlandnlmasnn getirecei tehlikeleri anlatmad. Olsa olsa, sosyal-ovenlere kar bu savam verilmeksizin sosyalizm davasnn kazanlamayaca iilere anlatlmakszn, eski karar-lann yinelenmesiyle yetinildi. Yani yerlerinde saydlar. MUHALEFETN DURUMU Btn enternasyonalistleri en ok ilgilendiren eyin Alman sosyal-demokrat muhalefet iindeki durum olduu konusunda hibir kukuya yer yoktur. Eskiden II. Enternasyonalin en gl ve nde gelen partisi olan legal Alman Sosyal-Demokrat Partisi, uluslararas ii rgtne en ar [sayfa 42] darbeyi vurdu. Ne var ki, en gl muhalefet de gene Alman sosyal-demokrasisi iinde. Btn Avrupa'nn byk partileri iinde, sosyalizme sadk kalan yoldalann protesto seslerini ilk ykseltenler bu partidendi. Lichstrahlen ve Die Internationale dergilerini sevinle okuyoruz. "Asl Dman imizde" gibi gizlice baslm bildirilerin Almanya'ya datldn da daha byk bir sevinle rendik. Btn bunlar, sosyalizm ruhunun Alman iileri arasnda hl canl olduunu, Almanya'da hl devrimci marksizmi yceltmeye yetenekli kimselerin bulunduunu gsteriyor. Sosyalist hareketlerdeki bugnk blnme en arpc biimde Alman sosyal-demokrasisinde oldu. Burada belirli biimde birbirinden farkl eilim var: oportnist-ovenler, bunlar Almanya'da dtkleri bayalk ve dneklik dzeyine hibir yerde dmediler; kautskici "merkez", bunlar

oportnistlere hizmetkarlk etmekten baka bir rol oynamaya yetenekli olmadklann gsterdiler; ve sol -Almanya'daki biricik sosyal-demokratlar. Elbette bizi burada en ok ilgilendiren Alman solu iindeki V. i. Lenin 37 Sosyalizm ve Sava iilerin durumudur. Bunlarn iinde, biz, btn entemasyonalist unsurlann umudu olan yoldalarmz gryoruz. ler burada ne durumda? Alman solunun henz bir mayalanma durumunda olduunu, ilerde yeniden gruplamalar olacan, ilerinde az ya da ok kararl unsurlara raslandn yazan Die Internationale tamamen hakl. Rus enternasyonalistleri, yoldalarmz Alman sollannn iilerine karmay akllanndan bile geirmezler. Zaman ve yer koullarn gznnde bulundurarak savam yntemlerini kararlatrmada tam bir yetenekleri olduunu biliyoruz. Biz, yalnzca, durumlar zerine dncelerimizi aka sylemeyi bir dev sayyoruz. Kautskici "merkez"in, marksizme akszl [sayfa 43] sosyal-ovenlerden daha zararl olduunu syleyen Die Internationale dergisindeki bayaznn yazarnn tamamen hakl olduuna inanyoruz. u anda, anlamazlklan gizleyen ve iilere marksizm elbisesi iinde kautskicilii reterek onlan uyutan herkes, sorunu aka ortaya koyan ve iileri sorunu kavramaya zorlayan Sdekum ile Heine'den daha zararldr. Kautsky ile Haase'nin, son gnlerde "resmi makamlara" itirazlarda bulunmas kimseyi artmamal. Bunlarla Scheidemann'lar arasndaki anlamazlk, ilkeler zerinde deildir. Birinci grup, Hin-denburg ile Mac-kensen'in zaferine imdiden inanyor ve toprak ilhaklarna kar kmak gibi lks bir hevesi tatmak istiyorlar. kinciler ise, Hindenburg ile Macken-sen'in henz zaferi kazanmadna inandklanndan '"iin sonunu beklemeyi" gerekli gryorlar. Kautskicilerin "resmi makamlara" kar bu kayk dvne girimelerinin nedeni, savatan sonra asl anlamazlk konusunu iilerin gznden karmak, szde "solcu" bir anlayla yazlm binbir iirme kararla (II. Enternasyonalin diplomatlar, allah iin, byle karar tasanlan hazrlamakta pek de ustadrlar) sorunu rtbas etmektir. "Resmi makamlara" kar giritikleri gerek savamlarnda, Almanya'daki muhalefetin, kautskicilerin bu sama-sapan muhalefetlerinden bile yararlanmalann anlayla karlamak gerekir. Ama gene de her entemasyonalist iin denek ta, yeni-kautskicilie kar dmanlk olmaldr. Ancak kautskicilie kar savam ver- 38 V. i. Lenin Sosyalizm ve Sava enler ile, liderlerinin sahte bir dnnden sonra bile "merkez"in aslnda ovenlerin ve oportnistlerin mttefiki olduklann anlayanlar gerek birer enternasyonalisttir. Enternasyonaldeki sallantda olan unsurlara kar taknacamz tutumun byk bir nemi vardr. Bu unsurlar, yani pasifist eilimli sosyalistler, hem yansz lkelerde, [sayfa 44] hem savaan lkelerin bazlarnda (rnein, ngiltere'de Bamsz i Partisi gibi)1181 bulunmaktadr. Bu unsurlar, bizim yoldalarmz olabilir. Sosyal-ovenlere kar savamda bunlarla

yaknlamamz gerekir. Ama urasn da unutmamak gerekir ki, bunlar ancak yoldalarmzda -ve enternasyonalin yeniden kurulmas gibi bellibal ve temel sorunlarda bunlar bizden yana deil, bize kar olacaklar, Kautsky, Schei-demann, Vandervelde ve Sembat ile birlikte yryeceklerdir. Eer bu sallantl pasifstlerin tutsa olmak istemiyorsak, uluslararas konferanslarda programlanmz bunlann kabul edebilecei eylerle snrlandrmamalyz. rnein, Bern'deki Uluslararas Kadnlar Konferansnda byle oldu. Clara Zetkin yoldan grlerini destekleyen Alman temsilcileri, aslnda "merkez"in tutumunu savunmu oldular. Kadnlar Konferans, yalnzca, Troelstra'nn liderliindeki oportnist Hollanda partisinin delegeleri ile Londra'da yaplan "Antant" ovenleri konferansnda Vandervelde'nin karar tasarlarna oy veren (bu olay unutmamamz gerekir) Bamsz i Partisinin delegeleri iin kabul edilebilir eyleri sylemekle yetindi. Bamsz i Partisinin sava srasnda ngiliz hkmetine kar verdii cesur savam iin bu partiye kar duyduumuz saygy belirtmek isteriz. Ama bu parti, marksist tutumu benimsemedi. Gene de biz, bugnk harekette sosyal-demokrat muhalefetin ilk grevinin, devrimci marksizmin ilkelerini yceltmek, iilere emperyalist savaa ne gzle baktmz kesinlikle anlatmak, devrimci yn hareketleri iin sloganlar ortaya atmak, yani ksacas emperyalist sava dnemini bir i savan balangc dnemi, durumuna getirmek olduuna inanyoruz. Ne olursa olsun birok lkede devrimci sosyal-demokrat unsurlar vardr. Almanya'da, Rusya'da, skandinavya'da (Hgland yoldan temsil ettii etkili bir grup), [sayfa 45] Balkanlarda (Bulgaristan'da "Tesniyaki"'191 Partisi), talya'da, ngiltere'de (ngiliz Sosyalist Partinin bir kesimi),'201 Fransa'da (Vaillant, enternasyonalist- V. i. Lenin 39 Sosyalizm ve Sava lerden protesto mektuplar aldn l'Hu-manite'de kendisi itiraf etti, ama bunlardan hibirini btnyle yaynlamad), Hollanda'da (Tri-bunistler)1211 sosyal-demokrat unsurlar vardr. Balangta saylan ne kadar az olsa da, marksist unsurlan birletirmek, btn lkelerin iilerini ovenlerle balann kopartmaya ve bunlan marksiz-min bayra altna toplanmaya armak, gnn devleridir. imdiye kadar, szde "eylem" programlar ile toplanan konferanslar aa yukan yalnzca pasifzmin programnn ilan ile sonuland. Marksizm, pasifzm demek deildir. Savan hzla sonulanmas iin savam, kuku yok ki gereklidir, ama "bar" istei ancak devrimci bir savam ans ile proleterce bir z kazanr. Devrimler birbirini izlemezse, szde demokratik bir ban, bir kk-burjuva topyasdr. Gerek bir eylem program, ancak ynlara olup bitenleri olduu gibi ve aka anlatan; emperyalizmin ne olduunu ve onunla savam yollarn gsteren; oportnizmin II. Enternasyonali ykan ey olduunu herkese ilan eden ve iileri oportnistler olmadan ve oportnistlere karn marksist bir enternasyonali kurmaya aran marksist bir programdr. Kendimize ve mark-sizme gvenimizi gsteren, oportnizme kar bir lm-kalm sava verdiimizi ilan eden byle bir program, eninde-sonunda bize gerek proletarya ynlarnn gven ve sevgisini kazandrabilir.

RUS-SOSYAL-DEMOKRAT PARTS VE III. ENTERNASYONAL Rus Sosyal-Demokrat i Partisi, oportnist kanadndan ay-rlal ok oldu. Rus oportnistleri stelik imdi bir de ovenist oldular. Bu durum, bunlarla aynlmamzn [sayfa 46] sosyalizmin yaran iin gerekli olduu inancmz kuvvetlendirdi. Sosyal-demokratlar ile sos-yal-ovenler arasndaki bugnk anlamazlklarn, sosyal-demokrat-lann anaristlerden aynldklar zaman aralarndaki anlamazlktan daha az olmadna inanyoruz. Monitr adnda bir oportnist, Pren-sische Jahrbucher'de, bugnk birliin oportnistler ile burjuvazinin yararna olduunu, nk solu, ovenistlere boyun emeye zorlayarak iilerin anlamazln temeline inmelerini ve kendi gerek ii partilerini, yani gerek bir sosyalist partiyi kurmalarn engellediini sylerken tamamen haklyd. Bugnk koullar altnda, oportnistler ile ovenistlerden ayrlmann bir devrimcinin balca 40 V. i. Lenin Sosyalizm ve Sava grevi olduuna inanyoruz. Bu, tpk san sendikalardan, Yahudi dman ve liberal ii sendikalanndan ayrlmamz kadar gereklidir. Bylece, geri kalm iileri daha abuk aydnlatmak ve bunlar sosyal-demokrat partilerin saflanna ekmek mmkn olacaktr. Bizce, III. Enternasyonalin byle devrimci bir temel zerine kurulmas gerekir. Partimiz iin, acaba sosyal-ovenlerle aynlma-mz kanlmaz m, diye bir sorun yoktur. Partimizin karlat tek sorun, bunun en yakn gelecekte ve uluslararas bir lekte nasl gerekletirilebilecei sorunudur. Uluslararas marksist bir rgtn kurulabilmesi iin her lkenin kendi bamsz marksist partilerini kurmas gerei aka ortadadr. En eski ve en gl ii hareketinin yurdu olan Almanya, bu bakmdan pek nemlidir. Yakn gelecek, yeni bir marksist enternasyonalin kurulmas iin koullarn olgunlap olgunlamadn gsterecektir. Eer koullar elverili ise, partimiz, oportnizm ve ovenizmden arnm bir nc enternasyonale sevinle katlacaktr. Deilse, bu arnma ileminin tamamlanmasndan nce u ya da bu uzunlukta bir evrim dneminin gerei ortaya kacaktr. Bu durumda partimiz, eski enternasyonal [sayfa 47] iinde tam bir muhalefeti srdrecek ve bu, eitli lkelerde devrimci marksizm temeline dayanan uluslararas bir emekiler birlii kurulana kadar srecektir. Gelecek bir- ka yl iinde uluslararas alanda ne gibi gelimeler olabileceini kestiremeyiz ama, uras bizim iin kesindir ki, partimiz lkemizde, proletaryamz arasnda yukarda belirtilen ynde yorulmadan alacak ve btn gnlk eylemleriyle marksist enternasyonalin Rusya kesimini kuracaktr. imdi Rusya'da da, sadk sosyal-ovenler ve "merkez" grup-lan eksik deil; bunlar bir marksist enternasyonalin kurulmasna kar savam vereceklerdir. Plehanov'un temelde Sdekum ile ayn fikirde olduunu ve ona elini uzattn biliyoruz. Akselrod'un ynettii szde "rgtlenme Komitesi"nin Rusya'da kautskicilii yaydn da biliyoruz. i snfnn birlii perdesi ardnda, bu kimseler oportnistler ile ve bunlar araclyla da burjuvazi ile birlii savunuyorlar. Gene de, bugnk Rus ii hareketi hakkndaki bilgimiz, bize, Rusya'da snf bilincine ulam proletaryann

imdiye kadar olduu gibi, bizim partimizde kalaca inancn veriyor, [sayfa 48] V. I. Lenin 41 Sosyalizm ve Sava DRDNC BOLUM BLNMENN TARH VE RUSYA'DA SOSYAL-DEMOKRASNN BUGNK DURUMU RUS Sosyal-Demokrat i Partisinin savala ilgili olarak izledii ve yukarda anlatlan taktik, Rusya'da sosyal-demokrasinin otuz yllk gelimesinin kanlmaz bir sonucuydu. Partimizin tarihinin derinliklerine inilmeksizin, ne bu taktiklerin, ne de sosyal-demokrasinin lkemizdeki bugnk durumunun doru olarak anlalmas mmkndr. te bu nedenle, okurlara partimizin tarihindeki belli bal noktalan anmsatmak zorunluluunu duyuyoruz. deolojik bir eilim olarak sosyal-demokrasi, Rusya'da uyguland biimiyle, sosyal-demokratik grlerin ilk kez Emein Kurtuluu Grubu tarafndan yurtdndan sistematik olarak ilenmesi ile 1883'te dodu. 20. yzyln [sayfa 49] balarna kadar sosyal-demokrasi, Rusya'da ii snf hareketiyle hibir balants olmayan ideolojik bir eilim olarak kald. Yzyln balarnda toplumsal hareketlerin hzlanmas, iiler arasnda huzursuzluk ve grevler, sos- 42 V. i. Lenin Sosyalizm ve Sava yal-demokrasiyi, ii snfnn (hem ekonomik, hem politik) savam ile sk skya bal, etkin bir politik g durumuna getirdi. te tam bu andan balayarak, sosyal-demokraside, "ekonomistler" ile "isk-raclar" biiminde bir blnme balad. "EKONOMSTLER" VE ESK SKRA (1894-1903) "Ekonomizm", Rus sosyal-demokrasisinde oportnist bir eilimdi. Hareketin politik gr u ilkede zetieniyordu: "iler iin ekonomik savam; liberaller iin politik savam." Ekonomizmin bellibal teorik dayana, devrimci ruhundan tamamen synlm ve liberal burjuvazinin gereklerine uyarlanm bir tr "marksizmi" kabullenen, szde "legal marksizm" ya da "struvecilik" idi. Rusya'da ii ynlarnn geriliini ne srerek ve "ynlara ayak uydurma" bahanesine snarak ekonomistier, kendilerine bamsz hedefler izmeksizin ya da hibir devrimci grev yklenmeksizin, ii hareketinin grev ve amacn ekonomik savam ve liberalizmin politik olarak desteklenmesi olarak gryorlard. Eski skra (1900-1903), devrimci sosyal-demokrasinin ilkeleri adna, ekonomizme kar baanyla savam verdi. Snf bilincine ulam proletaryann btn sekin kiileri Iskra'nm yann tuttu. Devrimden nceki yllarda sosyal-demokrasi, en tutarl ve en dn vermeyen program savundu. 1905 devrimi srasndaki snf savam da, yn halindeki eylemde bu programn doruluunu tantlad. "Ekonomistler" kendilerini ynlarn geriliine uydurdular. skra ise, ynlar ileri doru yneltmeye yetenekli [sayfa 50] ii nclerini eitti. Sosyal-ovenlerin bugnk iddialan (ynlara ayak uydurma gerei, emperyalizmin ilericilii,

devrimcilerin "hayalcilii" gibi), hepsi de ekonomistierce ne srld. Marksizmin, struvecilik biimindeki oportniste tahrifini, Rus sosyal-demokrasisi yirmi yl nce tanm oldu. MENEVKLER VE BOLEVKLER (1903-1908) Burjuva demokratik devrim dnemi, sosyal-demokrasi eilimleri arasnda daha nceki savamn devam olan yeni bir sa- V. i. Lenin 43 Sosyalizm ve Sava vam dourdu. "Ekonomizm", "menevizm"e dnt. Eski Isk-ra'nn devrimci taktikleri savunmas, "bolevizm"i dourdu. Frtnal 1905-1907 yllannda menevizm, liberal burjuvazinin destekledii oportnist bir eilimdi ve liberal burjuvazi eilimlerini ii snf hareketine tad. z: ii snf savamn liberalizme uygun duruma getirmekti. Bolevizm ise, tersine, liberalizmin uyuturmasna ve ihanetine karn, sosyal-demokrat iileri, demokrat kyl katmanlarn devrimci savama katma amacna yneltti. Meneviklerin kendilerinin de ou zaman kabul ettikleri gibi, ii ynlar, devrim srasnda, btn byk eylemlerde, bol-eviklerle birlikte yrd. 1905 Devrimi, dnsz devrimci sosyal-demokrat taktikleri dorulad, glendirdi, derinletirdi ve elikletirdi. Snflann ve partilerin ak eylemleri, sosyal-demokrat oportnizm ("menevizm") ile liberalizm arasndaki ba tekrar tekrar gzler nne serdi. MARKSZM VE TASFYECLK (1908-1914) Kar-devrim dnemi, tekrar , oportnizm sorunu ile sosyal-demokrasinin devrimci taktiklerini bsbtn yeni bir [sayfas] biimde gnn sorunu durumuna getirdi. Menevizmin ana gvdesi, en iyi temsilcilerinin birounun itirazlanna aldrmakszn tasfiyecilik eilimini dourmu; gizli rgt ve eylem braklm, "yeralt" almalan, cumhuriyet gibi sloganlar kmsenmi vb.. Legal dergi Naa Zarya'nm yazarlanndan bazlar (Bay Potressov, erevanin vb.) eski sosyal-demokrat partiden bamsz bir grup kurarak, Rus liberal burjuvazisini, Rus iilerinin devrimci savam alkanlklann kaybettirme abalannda binbir yoldan desteklemi, kkrtm ve beslemitir. Bu oportnistler grubu, RSDP'nin 1912 Ocak Konferansnda1231 partiden atld, ama yurtdndaki irili ufakl birok grubun iddetle kar koymalanna karn, bir parti kurdular. ki yldan fazla bir sre (1912'den balayarak 1914 ortalarna kadar) iki sosyal-demokrat parti arasnda inat bir savam srd gitti: Ocak 1912'de seilen Merkez Komitesi ile Ocak Konferansn tanmayan ve Naa Zarya grubu ile ibirliini srdrerek partiyi farkl bir temel zerinde yeniden kurmak isteyen rgtlenme Komitesi arasndaki sa- 44 V. I. Lenin Sosyalizm ve Sava vam devam etti. Gnlk iki ii gazetesi (Pravda ile Lum] ve onu izleyenler) ve Drdnc Devlet Dumasndaki iki sosyal-demokrat grup (pravdaclann ya da marksistlerin grubu ile heydze'nin ba ektii tasfiyeci "Sosyal-Demokrat Grubu") arasnda da gene amansz savam srp gidiyordu.

Partinin devrimci ilkelerine bal kalan, (zellikle 1912 ilkyazndan sonra) ii snf hareketindeki yeni ve huzursuz dalgalan-malan destekleyen, legal ve illegal rgtlerle basn ve propaganday birarada yrten pravdaclar, evresinde snf bilincine ulam ii ynlannn byk bir ounluunu toplad halde, tasfiyeciler -politik bir g olarak Naa Zarya grubu aracl ile alyorlard-yalnzca liberal burjuva unsurlann desteine dayanyorlard. i gruplannn, iki partinin gazetelerine yapt ak [sayfa 52] para yardmlan (bu yardm, o sralarda sosyal-demokrat partisi ye dentisinin Rusya koullarna uydurulmu, yasalara uygun ve herkes tarafndan serbeste denetimi olanakl deme biimiydi) prav-daclarn (marksistlerin) proleterce kuvvet ve etki kaynaklarn, ve tasfiyecilerin (ve onlarn rgtienme Komitelerinin) burjuva-libe-ral kaynaklarn apak gsterir. Marksizm ve Tasfiyecilikla] kitabnda btnyle ve Alman sosyal-demokrat gazetesi Leipziger Volkszeitun'un'261 21 Temmuz 1914 tarihli saysnda ksaltlarak verilen bu yardmlardan baz rakamlan buraya alyoruz. St. Petersburg'un gazetelerine marksist (pravdac) ve tasfiyeci gnlk gazetelerine 1 Ocak ile 13 Mays 1914 tarihleri arasnda yaplan para yardmlarnn says ve miktar: Gruplar Pravdaclar Tasfiyeciler Yardm Says Miktar (Ruble) Yardm Miktar Says (Ruble) i gruplarndan 2.873 18.934 671 5.296 ii olmayan gruplardan 713 2.650 453 6.760 Grld gibi, 1914'te,. partimiz, Rusya'daki snf bilincine ulam iilerin bete-drdn devrimci sosyal-demokrat taktikler evresinde birletirmi bulunmaktadr. 1913 ylnda, pravdaclar 2.181, tasfiyeciler 661 ii grubundan yardm aldlar. 1 Ocak 1913'te 13 Mays 1914'e kadar olan rakamlar yle olacakr: ii gruplarndan 5.054 adet yardm pravdaclar (yani bizim parti) iin, 1.332 adet yardm (yani %20,8) tasfiyeciler iin. [sayfa 53] V. I. Lenin Sosyalizm ve Sava 45 MARKSZM VE SOSYAL-OVENZM (1914-1915) 1914-1915 byk Avrupa sava, hem Avrupal, hem de Rus sosyal-demokratlara, dnya lsnde bir bunalm karsnda izledikleri taktikleri snama olanan verdi. Bugnk savan gerici, yamac ve kleci nitelii, teki hkmetlere bakla, arlk iin daha gze batcdr. Byle olduu halde, tasfiyecilerin ounluu (liberal ilikileri yznden, Rusya'da bizim dmzda ciddi etkisi olan tek grup) sosyal-ovenizme saptlar! Olduka uzun bir sre yasalar iinde almann tekelinden yararlanan bu Naa Zarya grubu, ynlar arasnda, "savaa kar direnmeme", l (imdi drtl) antantn zaferi iin, ve Alman emperyalizmini "pek eytanca gnahlar" ilemekle sulayan vb. propagandalar yaptlar. 1903'ten beri politik belkemiinden yoksunluunu tekrar tekrar ortaya koyan ve ou zaman oportnistlerin saflanna kalan Plehanov, bu tutumu daha da ak bir biimde taknd ve bu hareketi yznden, Rusya'daki burjuva basn tarafndan pek vld. Plehanov, arln hakl bir sava verdiini ilan

edecek, talya'daki hkmet gazetelerine talya'y savaa girmeye zendirici demeler verecek kadar kld. Bylece, tasfiyecilik konusundaki grlerimizin ve tasfiyecilerin ana gruplann partimizden atmamzn hakll yeterince tantlanm oldu. Tasfiyecilerin gerek programlar ve tuttuklar yolun gerek anlam, imdi ark yalnzca genel anlamyla bir oportnizm deil, Byk-Rusya toprak beyleri ile burjuvazinin emperyalist ayrcalklarnn ve karlannn savunulmasdr. Bugn tasfiyecilik, ii hareketi iinde ulusal-liberal bir eilimdir, radikal kk-burjuvazinin bir kesimi ile kk bir ayrcalkl ii kesiminin proleter ynlara kar "kendi" ulusal burjuvazileri ile ittifakdr, [sayfa 54] RUS SOSYAL-DEMOKRASSNDE BUGNK DURUM Yukarda da sylediimiz gibi ne tasfiyeciler, ne d lkelerdeki topluluklar (yani Plehanov, Aleksinski, Trotski ve tekiler), ne de (Rus-olmayan aznlklarn) szde "ulusal" sosyal-demokratlar, bizim 1912 Ocak Konferansmz tanmadlar. Bize kar en sk kullandklar sulama "zorbalk" ve "blclk" idi. Biz, bunlara, 46 V. i. Lenin Sosyalizm ve Sava Rusya'daki snf bilinci olan iilerin bete-drdn partimizin birletirdiini gsteren, doruluu nesnel olarak tantlanabilir rakamlan yineleyerek karlk verdik. Bu oran, kar-devrimci bir dnemde yeralt almalannn gl gznne alnrsa, hi de kk deildir. Eer Rusya'da, Naa Zarya grubunu partiden atmakszn, sosyal-demokrat taktikler temeline dayanarak bir birlik kurmak olanaklysa, bu birlii, bizim saysz kartlanmz hi deilse kendi aralarnda niin baaramadlar? Ocak 1912'den beri buuk yl geti, btn bu sre iinde kartlanmz ok istedikleri halde, bize kar bir sosyal-demokrat parti kurma durumuna gelemediler. Bu gerek, partimizin en iyi savunmasdr. Bizim partimize kar savam veren sosyal-demokrat grup-lann tarihi, bir kn, zlmenin tarihidir. Mart 1912'de istisnasz hepsi de bizi sulamada "birletiler". Gene de, Austos 1912'de bize kar szde "Austos Bloku" kurulduu anda zlme de balad. Baz gruplar ayrldlar. Bir trl, bir parti ve merkez komitesi kuracak duruma gelemediler. Btn yapabildikleri "birliin salanmas iin" bir rgtienme Komitesi kurmak oldu. Gerekte bu rgtlenme Komitesi, Rusya'daki tasfiyeci grup iin yetersiz bir kalkan olabildi. Rusya'da ii hareketinin byk dalgalanmalar gsterdii dnem boyunca ve 1912-1914 yn grevlerinde Austos Blo-kuna bal gruplardan ynlar arasnda bir eyler yapabilen tek grup, btn gcn [sayfa 55] liberal ilikilerden alan Naa Zarya grubu oldu. 1914 yl balannda Letonyal sosyal-demokraar "Austos Bloku"ndan resmen ekildiler (Polonyal sosyal-demokraar bloa zaten girmemilerdi), te yandan bloun liderlerinden Trots-ki, kendisi ayr bir grup kurarak, resmi olmayan bir biimde, bloktan ayrld. Temmuz 1914'te Uluslararas Sosyalist Bro Yrtme Komitesinin, Kautsky'nin ve Vandervelde'nin katlmasyla Brksel'de yaplan konferansnda bize kar "Brksel Bloku" denilen topluluk kuruldu ise de, buna Letonyallar katlmad gibi, Polonyal muhalif sosyal-demokratlar da bu bloktan

hemen ekildiler. Sava knca da bu blok bsbtn dald. Naa Zarya, Plehanov , Aleksinski ve Kafkasyal sosyal-demokratlarn lideri An,[271 aktan aa sos-yal-oven oldular ve Almanya'nn yenilgisinin nasl arzu edilir bir ey olduunu anlatmaya koyuldular. rgtienme Komitesi ile Bund, sosyal-ovenleri ve sosyal-ovenizmin ilkelerini savundular. V. I. Lenin 47 Sosyalizm ve Sava heydze'nin Duma grubu sava harcamalanna kar oy verdii halde (Rusya'da burjuva demokrat trudovikler bile bu harcamalara kar oy vermilerdi), Naa Zarya'nn en iten mttefiki olarak kaldlar. Bizim sosyal-ovenler, Plehanov, Aleksinski ve ortaklan, heydze grubundan pek memnundular, Paris'te, balca yazarlan Martov ve Trotski olan bir gazete, Naa Slovo (eski Golos) kuruldu; bunlar enternasyonalizmin platonik bir savunmasn, Naa Zarya, rgtlenme Komitesi ya da heydze grubuyla kaytsz artsz birleme isteini birarada yrtmek istiyorlard. 250 say ktktan sonra, bu gazete kendi zln kabullenmek zorunda kald: yaz-kurulunun bir blm partimize doru yneldi; Martov, Nae Slo-vo'yu aktan aa anarizm ile sulayan (bu sulama, tpk Almanya'daki oportnist David ve hempalannn Internationale Kor-respondenz, Legien ve hempalannn, Liebknecht yolda anarizmle sulamalanna benziyor) rgtlenme Komitesine bal kald; Trotski, [sayfa 56] rgtlenme Komitesiyle ilikisini kestiini bildirdi, ama heydze grubu ile yrmeyi srdrd. heydze grubunun program, liderlerinin birisinin ifadesiyle yle: Plehanov ve Alek-sinski'nin dncelerini yanstan Sovremenni Mir[29] dergisinin 1915' te kan 5. saysnda enkeli diyor ki: "Alman sosyal-demokrasisi-nin, lkesinin savaa girmemesine engel olabilecek durumda olup da bunu yapmadn sylemek, yalnzca onun barikatlarda son nefesini vermesini deil, anayurdunun da son nefesini vermesini gizliden gizliye istemek, ya da yaknmzdaki eylere anarist bir teleskop ile bakmak demektir."* Bu birka satr, sosyal-ovenizmin zn ortaya koyuyor: bugnk savata ilke olarak "anayurdun savunulmas" fikrini hakl gstermek ve askeri sansrn izniyle, devrim hazrln ve devrimin savunulmasn alaya almak, Alman sosyal-demokrasisinin savaa engel olup olamayaca ya da devrimcilerin genel olarak bir devrimin baanya ulaaca gvencesini verip veremeyecekleri konunun dndadr. Btn sorun, sosyalistlere yakan bir biimde mi hareket edeceiz, yoksa emperyalist burjuvazinin kucanda "son nefesimizi" mi vereceiz? sorunudur. PARTMZN GREVLER Rusya'da sosyal-demokrasi, (1905) burjuva demokratik de- 48 V. I. Lenin Sosyalizm ve Sava vrimden nce ortaya kt, devrim ve kar-devrim srasnda glendi. Rusya'nn gerilii, lkemizde oportnist kk-burjuva akm-lannn ve dnce trlerinin bolluunu aklar, buna karlk mark-sizmin Avrupa'daki etkisi ve sava-ncesi legal sosyal-demokrat partilerin salaml bizim rnek liberallerimizi, "akla-yatkn" "Avrupai" [sayfa 57] ("devrimci olmayan") marksist teorinin ve sosyal-de-mokrasinin hayranlan haline getirdi. Rus ii snf, partisini, otuz yl oportnizmin btn trlerine

kar savaa savaa kurdu. Avrupa'da, oportnizmin utan verici bir biimde yklmasn ve bizdeki ulusal liberaller ile sosyal-oven tasfiyeciler arasndaki ittifakn imzalanmasn salayan Dnya Sava denemesi, partimizin ilerde de ayn devrimci yolu izlemesi gerei hakkndaki inanlanmz dorulad, [sayfa 58] Temmuz-Austos 1915 1915 gznde Cenevre'de bror olarak yaynland. V. I. Lenin Sosyalizm ve Sava 49 AIKLAYICI NOTLAR [11 Sosyalizm ve Sava adl bror Eyll 1915'te Almanya'da baslm, Zimmervvald Sosyalist Konferans delegelerine datlmtr. [21 Sosyal-Demokrat. - ubat 1908'den Ocak 1917'ye kadar gizli olarak yaynlanan Rus Sosyal-Demokrat i Partisi Merkez organ. nce Rusya'da sonra Paris ve Cenevre'de olmak zere 50 say yaynland. 1911'de editrl zerine alan Lenin'in, gazetede 80 makalesi yaynland. -9. [31 Bern Konferans. - 27 ubat-4 Mart 1915'de svire'de Bern kentinde toplanan RSDP ubeleri konferans. Lenin'in giriimiyle toplanan bu konferansn genel bir bolevik partisi konferans zellii vard, nk sava srasnda btn Rusya'y temsil eden bir konferansn toplanmas olanakszd. Konferansa, partinin Paris, Zrih, Cenevre, Bern, Lozan bolevik ubelerinin temsilcileri katlmt. Lenin, Merkez Komitesi ile merkez organ {Sosyal-Demokrat) temsil ediyor ve konferans ynetiyordu. Gndemdeki esas madde olan "Sava ve Partinin Grevleri" konusunda bir rapor hazrlam ve konferansa sunmutu. Konfemas, Lenin'in hazrlad sava zerine karar tasarlann kabul etmitir. -9. [41 Zimmenvald Konferans. - svire'nin Zimmervvald kentinde 5-8 Eyll 1915'te toplanan ilk uluslararas sosyalist konferans. Konferansta kautskici ounluk ile Lenin'in nclk ettii devrimci enternasyonalciler arasnda bir savam bagsterdi. Lenin, devrimci enternasyonalcileri Zimmervvald Solu halinde rgtledi. Konferans, dnya savann emperyalist niteliini ortaya koyan bir bil- 50 V. i. Lenin Sosyalizm ve Sava diriyi kabul etti ve sava harcamalarna oy veren, burjuva hkmetlerine katlan "sosyalistleri" takbih etti. Avrupa lkelerinin iilerini savaa kar savama ve toprak ilhaklan yaplmakszn ya da tazminat denmeksizin bansn salanmasna aba gstermeye ard. Konferans, aynca sava kurbanlanna sempati ifade eden bir karar kabul ederek Uluslararas Sosyalist Komiteyi seti. -10. [51 Bkz. Kari von Clausevvitz, Vom Kriege ("Sava zerine"), Berlin 1957, c. I, s. 34.-17. [61 Basle Bildirisi. - kinci Enternasyonalin 24-25 Kasm 1912'de svire'nin Basel kentinde dzenledii zel kongrede oybirlii ile kabul edildi. Bildiri emperyalistlerin hazrlamakta olduklar savan yamac amalarn aklyor, ve iileri sava tehlikesi ile savama anyordu. Emperyalist bir sava kmas halinde, sosyalist bir devrimin

abukaltnlmas iin sosyalistlerin ekonomik ve politik bunalmlardan yararlanmalann salk veriyordu. Basle Kongresinde Kautsky ile Vandervelde ve II. Enternasyonalin teki liderleri bildiriye oy verdilerse de, 1914'te sava kar kmaz szlerinde durmadlar ve kendi emperyalist hkmetlerinden yana ktlar. -20. [71 Stuttgart Enternasyonal Sosyalist Kongresi. - 18-24 Austos 1907'de topland. Bu kongrede RSDP 37 delege ile temsil edildi. Lenin, Lunaarski, Litvinov ve dierleri bolevikleri temsil ettiler. Komisyonlar halinde alan kongrede Lenin "Militarizm ve Uluslararas Anlamazlklar" hakkndaki karan hazrlayan komisyonun yesiydi. Rosa Luxemburg ile birlikte Lenin, Bebel'in hazrlad kararda byk ve tarihi bir deiiklik yapt ve kapitalizmi devirmek amacyla ynlar ayaklandrmada savan yaratt bunalmlardan sosyalistlerin yararlanmalann ne srd. Kongre bu neriyi deiik ekliyle kabul etti. -24. [sl Austos Oylamas. - Alman Reichtag'ndaki sosyal-demokrat grup, 4 Austos 1914'te II. Wilhelm hkmetine sava harcamalan yetkisi verilmesi iin oy verdi ve emperyalist sava destekledi. Alman sosyal-demokrat liderler, ii snfna ihanet ederek sosyal-oven bir tutum benimsediler ve kendi emperyalist burjuvazilerini savundular. -25. [91 Struvecilik. - Bu kitabn 49-50. sayfalanna baknz. -25. [101 Brentanoculuk. - Lenin'in szleriyle, "kapitalizm okulunu tanyan, ama devrimci snf savam okulunu reddeden" reformcu bir burjuva teorisi. Bir Alman burjuva ekonomisti olan Lujo Brentano bir eit szde "devlet sosyalizmini" ne sryor, reformlarla ve kapitalistler ile iilerin karlannn uzlatnlmas yoluyla kapitalist sistemde toplumsal eitliin salanabileceini tantlamaya alyordu. Marksist terminoloji kisvesi altnda Brentano ve onun izleyicileri, ii snf hareketini burjuvazinin karlarna baml duruma getirmeye alyordu. -25. 1111 Kari Marks ve Friedrich Engels, "Der Sozialismus in Deutschland", Werke, Berlin 1963, c. XXII, s. 251. -28. [121 Novosti ("Haberler"). - Paris'te Austos 1914 ile Mays 1915 arasnda yaynlanan devrimci-sosyalist parti gazetesi. -34. [131 Proletarski Golos ("Proleterin Sesi"). - ubat 1915 ile Aralk 1916 arasnda gizli olarak baslan RSDP St. Petersburg Komitesi organ. Drt say V. i. Lenin 51 Sosyalizm ve Sava kt. lk saysnda, Merkez Komitesinin, "Sava ve Rus Sosyal-Demokrasisi" balkl bildirisi yaynland. -35. [141 svire'nin Lugano kentinde 27 Eyll 1914'te talyan ve svireli sosyalistler arasnda yaplan konferansa deiniliyor .-42. [151 Kopenhag Konferans. - kinci Enternasyonali yeniden kurmak amacyla 17-18 Ocak 1915'te sve, Norve, Danimarka ve Hollanda gibi tarafsz lkelerin dzenledikleri konferans. Konferans, tarafsz lkelerin sosyalist partilerinin parlamento temsilcileri aracl ile dman lkelerin arasnda arabuluculuk etmek ve sava sona erdirmek amacyla hkmetlere bavurmak kara-nn ald. -420. [161 Uluslararas Sosyalist Kadnlar Konferans. - 26-28 Mart 1915'te Bern'de savaa kar taknlacak tutumu grmek zere topland.

Konferans, uluslararas kadn hareketi lideri Clara Zetkin'in ibirliiyle RSDP Merkez Komitesine bal kadn kurululannn giriimiyle yaplmt. ngiltere, Almanya, Fransa, Hollanda, svire, talya, Rusya ve Polonya'y temsilen 25 delegenin katld konferansta Rus delegesi olarak N. K. Krupskaya ve nessa Armand da bulunuyordu. Konferans hakknda geni bir rapor, 1 Haziran 1915 tarihli Sosyal-De-mokrat gazetesinin eki olarak yaynlanmtr .-42. [171 Uluslararas Sosyalist Genlik Konferans. - 2-6 Nisan 1915'te Bern'de savaa kar izlenecek yolu grmek iin toplanmtr. Rusya, Norve, Hollanda, svire, Bulgaristan, Almanya, Polonya, talya, Danimarka, sve genlik rgtlerinden temsilcilerin katld konferansta, her yl uluslararas genlik gnnn kutlanmasna karar verildi ve seilen Uluslararas Genlik Brosunun, Jugend-Internationale adl bir dergi yaynlamas ngrld. Bu dergiye Lenin ve Kari Liebknecht yazlar yazmtr. -42. [1S1 Bamsz i Partisi. - 1893'te James Keir Hardie ve Ramsay Mac-Donald gibi kimselerin nclnde kuruldu. Burjuva partilerinden bamsz olduunu iddia ediyordu, ama Lenin'in deyiiyle "Sosyalizmden bamsz, liberalizme bamlyd", 1914-18 Emperyalist Dnya Sava balangcnda sava aleyhinde bir bildiri yaynladysa da, sonra, ubat 1914'te Londra'da yaplan Sosyalist Antant Konferansnda, temsilcileri sosyal-oven bir karar desteklediler. Bu tarihten sonra da parti liderleri pasifist szlere snarak sosyal-oven bir tutumu benimsediler. 1919'da nc Enternasyonalin kurulmasyla, parti liderleri tabandan gelen baskya boyun eerek sola kaymak zorunda kaldlar ve kinci Enternasyonalden ekildiler. 1921'de parti, ki-buuuncu Enternasyonal denilen rgte girdi ve bunun yklmasyla yeniden kinci Enternasyonale katld. -45. [191 Tesniyaki. - 1903'te kurulan Bulgaristan Devrimci Sosyal-Demokrat i Partisi. Kurucu Dimitri Blagoyev'i, lider olarak Georgi Dimitrov ve Vasil Kolarov izlediler. 1914-18'de Tesniyaki, emperyalist savaa kar kt; 1919'da nc Enternasyonale katld ve Bulgar Komnist Partisi adn ald. -46. [201 ngiliz Sosyalist Partisi, 1911'de kuruldu, marksist propaganda ve ajitasyon yapyordu. Lenin bu partiyi, "oportnist deil, liberallerden gerekten bamsz" diye deerlendiriyordu. ye saysnn azl ve ynlardan kopmu 52 V. i. Lenin Sosyalizm ve Sava olmas, partiye sekter bir nitelik veriyordu. 1914-18 Emperyalist Dnya Sava srasnda partide iki eilim ortaya kt: birisi Henry Hyndman'm nclk ettii ak bir sosyal-oven eilim, dieri Albert Inkpin'in nclnde enternasyo-nalist eilim. Hyndman ile arkadalan aznlkta kalarak partiden ekildiler. Bundan sonra enternasyonalciler partinin liderliini ele almlar ve 1920'de Byk Britanya Komnist Partisini oluturmulardr .-46. [211 Tribnistler. - 1907'de De Tribne adl bir gazete yaynlayan Hollanda Sosyal-Demokrat i Partisinde sol bir grup. 1909'da tribnistler partiden

atldlar ve Hollanda Sosyal-Demokrat Partisini kurdular. Bu parti, tutarl bir devrimci parti olmad halde, Hollanda'da sol-kanat ii snf hareketini temsil ediyordu. 1918'de ayn grup Hollanda Komnist Partisini kurdu. - 46. [221 skra ("Kvlcm"). - 1900'de Lenin'in kurduu bu gazete, Rusya apnda yaynlanan ilk marksist gizli gazete idi. RSDP kinci Kongresinden sonra, gazete, partinin merkez organ oldu. Lenin, skra'dan szederken 51. sayya kadar olanlan kastediyor; 52. saydan sonra gazete meniviklerin eline geti. 52. saydan sonraki skra'dan Lenin, "yeni skra" diye szeder. -50. [231 RSDP 1912 Ocak Konferans. - Prag'da 5-17 Ocak 1912'de yaplan RSDP Altnc Byk Konferansdr. Menevikler, konferans karan ile partiden atldlar ve bolevikler ile meneviklerin ayn partinin bnyesi iinde bulun-duklan dnem sona erdi. Prag Konferansnda yeni bir parti, Bolevik Partisi domu oldu. -52. [241 Lu ("In"). - St. Petersburg'da Eyll 1912 ile Temmuz 1913 arasnda yaynlanan legal menevik tasfiyecilerin gazetesi. Lenin'in deyii ile, gazete, "burjuvalar arasndaki zengin dostlann parasyla" yaynlanyordu. -52. [251 "Marksizm ve Tasfiyecilik. Bugnk i Snf Hareketinin Temsil Sorunlan zerine Makaleler. Ksm II". - 1914'te parti yaynevince yaynlanmtr. Kitapta tasfiyecilere kar makaleler vardr .-53. [261 Leipziger Volkszeitung ("Leipzig Halk Gazetesi"). - Alman Sosyal-Demokrat Partisi sol kanadnn yayn organ. 1894'ten 1933'e kadar gnlk olarak yaynland. Yazkurulunda uzun sre Franz Mehring ve Rosa Luxemburg da vard. 1917-1922 arasnda gazete "bamszlarn" ve 1922'den sonra, sa kanadn yayn organ oldu. -53. [271 An. - N. N. Jordania, Kafkas meneviklerinin lideri. -56. [2S1 International Korrespondenz. - Uluslararas politika ve ii snf hareketi sorunlanyla yakndan ilgilenen Alman sosyal-ovenlerinin haftalk gazetesi. 1914-1917 yllan arasnda Berlin'de yaynland. -56. [291 Sovremenni Mir ("ada Ban"). - St. Petersburg'da 1906-1918 arasnda yaynlanan aylk, bilim, edebiyat ve siyaset dergisi. Dergide, G. V. Plehanov dahil, menevikler de yazyordu. 1914 yl banda ve Plehanov grubu ile bir blok kurulduu sralarda, dergiye, bolevikler de yazlar yazmlardr. 1914-18 sava srasnda dergi sosyal-ovenlerin organ oldu. -57. V. I. Lenin Sosyalizm ve Sava 53