7/23/2019 LETECI PEPEO -Tehnologija Betona

http://slidepdf.com/reader/full/leteci-pepeo-tehnologija-betona 1/22

LETEĆI PEPEO

Dzenis Demic

7/23/2019 LETECI PEPEO -Tehnologija Betona

http://slidepdf.com/reader/full/leteci-pepeo-tehnologija-betona 2/22

Uvod

Leteći pepeo je vrlo fini ostatak spaljivanja mljevenog uglja ukotlovima, koji izlazi iz kotla zajedno sa izduvnim gasovima. Izdima se izdvaja pomoću elektrostatičkih filtera.

U prošlosti, leteći pepeo se uglavnom ispuštao u atmosferu, ali

danas zakon zahteva uklanjanje čestica pre samog ispuštanja. Oko 4! pepela se reciklira, uglavnom kao dopuna "ortland

cementu u proizvodnji #etona.$4%

7/23/2019 LETECI PEPEO -Tehnologija Betona

http://slidepdf.com/reader/full/leteci-pepeo-tehnologija-betona 3/22

Istorijat letećeg pepela Leteći pepeo, kao nus produkt sagorevanja uglja, počeo se

primjenjivati u gra&evinarstvu u ranim '(tim godinama )'. veka."rvo#itno se leteći pepeo primjenjivao kao dodatak #etonu. "rvaistra*ivanja vezana uz leteći pepeo o#avljena su +-. godine naUniverzitetu u aliforniji, a prva značajnija upotre#a letećeg pepela je

kod izgradnje #rane /ungr0 /orse u 123(u +4. godine, gdje jeupotrije#ljeno +)'.''' tona letećeg pepela.$+% Intenzivnija primjena letećeg pepela u gra&evinarstvu je počela 5'(

tih godina )'. vijeka, kada je pepeo našao primenu kao dodatakportland cementu, u proizvodnji cementa i kao materijal ispune 6filer7u niskogradnji.

3anas se primjenjuju milioni tona letećeg pepela, kao strukturnogmaterijala u gra&evinarstvu, širom svijeta.

7/23/2019 LETECI PEPEO -Tehnologija Betona

http://slidepdf.com/reader/full/leteci-pepeo-tehnologija-betona 4/22

Klasifkacija U 123(u je leteći pepeo klasificiran u skladu sa američkim

normama ASTM C 618 na8◦ pepeo klase F ( nastaje spaljivanjem antracita i #itumeniziranog uglja

◦ pepeo klase C ( nastaje spaljivanjem delimično #itumeniziranog uglja i lignita

"rema tehnologiji o#rade razlikujemo8◦ Suhi pepeo ( koji se primjenjuje za gotove mešavine,

#etonske prefa#rikate, proizvodnju #lokova i injektiranje,

◦ Separisani pepeo ( suhi pepeo u kojem su odstranjeni gru#ljikomadi

◦ Obrađeni pepeo ( sa dodatkom odre&ene količine vode

7/23/2019 LETECI PEPEO -Tehnologija Betona

http://slidepdf.com/reader/full/leteci-pepeo-tehnologija-betona 5/22

Fizička svojstva pepela9eteći pepeo se sastoji od punih ili šupljikavih praškastih čestica uglavnom

loptastog o#lika i većinom je staklaste 6amorfne7 prirode. Ugljenična materija

u elektrofilterskom pepelu je sastavljena od uglastih čestica. :estice pepelakoji je nastao od #itumeniziranog uglja su o#ično slične česticama mulja ilisitnog peska 6manje od ','-; mm7. :estice elektrofilterskog pepela oddelimično #itumeniziranog uglja su tako&e iste veličine kao čestice mulja,mada su krupnije od čestica elektrofilterskog pepela od #itumeniziranoguglja.

Specifična težina –

letećeg pepela varira u zavisnosti od izvora a kreće se urasponu od +.- do .' kg<m= ,mada su najzastupljenije vrednosti izmedju ) i)..$%>oja elektrofilterskog pepela je nepouzdan indikator njegovog hemijskog

sastava. "epeo koji se do#ija od lignita ili delimično #itumeniziranog ugljao#ično ima svetlu ili #ledu mrko*utu #oju, što ukazuje na nisku količinuugljenika kao i prisustvo kreča ili kalcijuma. ?lektrofilterski pepeo od#itumeniziranog uglja je, uglavnom, sive #oje. 1vetlije nijanse sive #ojeukazuju na #olji kvalitet pepela, a tamno siva i crna #oja se pripisujupovećanom sadr*aju nesagorelog ugljenika."epeli se sm@tr@ju do#ro vodopropustljivim m@terij@lim@. U z@visnosti od

n@čin@ deponov@nj@ koeficijent vodopropustljivosti im@ red veličine +'(; A+'(5 m<s.$5%Bla*nost pepela je pri#li*no nuli

7/23/2019 LETECI PEPEO -Tehnologija Betona

http://slidepdf.com/reader/full/leteci-pepeo-tehnologija-betona 6/22

Odlaganje letećeg pepela Cokom godina, količina letećeg pepela u atmosferu je zakonski

ograničena na manje od + ! od ukupno proizvedene količinepepela. $4%

Desta na kojima se pepeo odla*e na gomilu moraju #iti mokrakako #i od#egla prašina #ila svedena na minimum. Cakvaodlagališta su prilično velika i sta#ilna, no imaju svoje nedostatke

poput pucanja nasipa i izlijevanja pepela u okoliš. Eirom sveta, više od 5; ! le#dećeg pepela proizvedenog iz

ugljena u elektranama odla*e se na odlagalištima otpada ideponijima pepela.$4% F#og toga je recikliranje pepela postalosve #itnije pitanje u posljednjih nekoliko godina z#og povećanjatroškova odlagališta i trenutnog interesa u odr*ivom razvoju.

Od )'';. godine, američke elektrane na ugljen proizvele su -+,+milijona tona pepela, od kojih je ),+ milijona tona ponovnokorišteno u različite svrhe.

ada #i se preostali pepeo reciklirao, smanjila #i se površinaodlagališnog prostora za oko , milijona .$4%

 

7/23/2019 LETECI PEPEO -Tehnologija Betona

http://slidepdf.com/reader/full/leteci-pepeo-tehnologija-betona 7/22

Na deponiji pepela TENT B ,voda-pepeo se istaču u srazmeri 1:1

(tzvmalovodni sistem pri!upljanja, transporta i deponovanja pepela"

7/23/2019 LETECI PEPEO -Tehnologija Betona

http://slidepdf.com/reader/full/leteci-pepeo-tehnologija-betona 8/22

Uticaj letećeg pepela na zdravljei zivotnu sredinu

9eteći pepeo sa česticama od samo nekoliko mikrona sastoji se5;G-'! od silicijum dioksida i kalcijum oksida u našimtermoelektranama.$+% Iz toga se mo*e zaključiti da postoje uslovi zao#oljenja na #azi silikoze i upale sluzoko*e kao i od raka pluća."rašina koja se talo*i u u*em i širem regionu termoelektrane popoljima i #aštama zaga&uje povrće koje postaje neupotre#ljivo za

ishranu. 3eponije pepela mogu da utiču na zaga&ivanje voda, vazduha i

zemljišta. Hačin i intezitet uticaja zavise od tehnologije i odlaganjapepela, karakteristika tla gde se vrši odlaganje, kao i od fizičkih ihemijskih oso#ina odlo*enog pepela.

Dere koje se preduzimaju radi zaštite od raznošenja mogu #itirazličite8◦ odr*avanje vodenog ogledala,

◦ prskanje vodom,

◦ sejanje višegodišnjih trava i

◦ formiranje vetrozaštitnih pojaseva, rekultivacija.

7/23/2019 LETECI PEPEO -Tehnologija Betona

http://slidepdf.com/reader/full/leteci-pepeo-tehnologija-betona 9/22

Priena letećeg pepela9eteći pepeo, u zadnjih 4' godina, ima široku

primenu u gra&evinarstvu, z#og svojih prednosti8◦ Kao dodatak betonu pepeo povećava prirast čvrstoće

#etona i njegovu trajnost. 1eparisani pepeo smanjujesadr*aj vode u #etonu ( smanjuje poroznost #etona.

◦ Kao strukturna ispuna u konstrukcia!a pute"a imaprednosti u odnosu na druge materijale ispune z#og svojemale te*ine, što smanjuje pritisak napodtlo,samoočvršćavanje u vremenu, mala

vodopropusnost.◦ Kao inekciona s!esa pomešan sa cementom ili krečom

smanjuje vodozemljani faktor, povećava čvrstoću,produ*ava vreme izvo&enja, smanjuje skupljanje smese,smanjuje propusnost, otpornost na hemijske uticaje.

7/23/2019 LETECI PEPEO -Tehnologija Betona

http://slidepdf.com/reader/full/leteci-pepeo-tehnologija-betona 10/22

Leteći pepeo kao ispuna ukonstrukciji puta

"ostoji niz prednosti u korišćenju letećeg pepelakao materijala ispune u odnosu na prirodnimaterijal, a to su 8◦ lakši je od prirodnih materijala, a to smanjuje troškove

transporta i reducira sleganje podtla,◦ ako je adekvatno z#ijen, sle*e manje od +! kroz period

gradnje i nema dugotrajnog sleganja,$+%

◦ samoočvršćavanja koje nemaju prirodni materijali,

◦ mo*e postići projektovanu čvrstoću odmah nakonz#ijanja,

◦ trenutna čvrstoća omogućava neposredno korišćenje,

◦ ukoliko je sloj pravilno profiliran mo*e #iti izlo*ensao#raćaju u svim vremenskim prilikama.

7/23/2019 LETECI PEPEO -Tehnologija Betona

http://slidepdf.com/reader/full/leteci-pepeo-tehnologija-betona 11/22

"ostoje tri vrste pepela koje se koriste kao ispuna8◦ Obrađeni pepeo ( uzima se direktno iz silosa u termoelektrani, a

dodaje mu se odre&ena količina vode, radi prevencije od prašenja ipostizanje odre&ene z#ijenosti na gradilištu,

◦ Odlo#eni pepeo ( prethodno dodata voda, potom odlo*en na deponiju

◦ $epeo u la%una!a ( pepeo koji se tečan odla*e pumpanjem

9eteći pepeo kao ispuna u konstrukcijama puteva koristi se uzdodatak vode i kao mešavina sa krečom i kamenom. U ?vropi se mešavine letećeg pepela i kreča, sa ili #ez dodatka

agregata, nazivaju 9a#orator0 miture design for lime activatedfl0 ash #ound mitures for su#(#ase and road#ase 6J2>D7 ( štoznači8 krečom #rzo aktivirana smesa letećeg pepela za slojeveposteljice puteva.

 "rednosti smese su fleksi#ilnost pri postavljanju i mogućnostodvijanja sao#raćaja odmah nakon postavljanja sloja.

7/23/2019 LETECI PEPEO -Tehnologija Betona

http://slidepdf.com/reader/full/leteci-pepeo-tehnologija-betona 12/22

Leteći pepeo u osnovi puta! "ta#ords$ire! %elika &ritanija'(e)eli sloj osnove pute se sastoji od *+ ceenta i ,-+ letećegpepela.

7/23/2019 LETECI PEPEO -Tehnologija Betona

http://slidepdf.com/reader/full/leteci-pepeo-tehnologija-betona 13/22

Upotre)a pepela kod)etonaUpotre#a letećeg 6elektrofilterskog7 pepela ima dvojaki

pozitivan uticaj. ao prvo, smanjuje se upotre#a cementa umešavini #etona, a kao drugo uklanja se leteći pepeo, koji

 je ranije uglavnom završavao na deponijama."ored ekoloških prednosti, leteći pepeo tako&e po#oljšava

performanse i kvalitet #etona.On utiče na po#oljšanje plastičnih svojstava #etona i

o#radivosti, smanjuje količinu potre#ne vode, smanjujesegregaciju, i utiče na smanjenje toplote hidratacije.

"ored toga povećava snagu #etona, smanjujepropustljivost, smanjuje koroziju armaturnog čelika,povećava otpornost i smanjuje alkalo(agregatnu reakciju.>eton sa letećim pepelom dosti*e svoju maksimalnu snagu

sporije od #etona napravljenog samo sa portland

cementom.

7/23/2019 LETECI PEPEO -Tehnologija Betona

http://slidepdf.com/reader/full/leteci-pepeo-tehnologija-betona 14/22

/s0alt )eton 1 Kaeno)ra2noLeteći pepeo se godinaa koristi kao zaena za kaeno

)ra2no 'fler. u e2avinaa za izradu as0altnogkolovoznog zastora34iler se sastoji od 5estica! koje su anje od 6!6*7 i

0unkcija u je da ispunjava 2upljine u gotovoj e2avini

sprenoj za ugradnju3On po)olj2ava ko$ezione karakteristike veznog sloja'odnosno )ituena. i sta)ilnost e2avine3%ećina vrsta elektroflterskog pepela zadovoljava

granuloetrijske karakteristike '0rakcije zrna ispod 6!6*7. i druge relevantne fzi5ke 'neplasti5nost. i $eijskeza$teve specifkacija za kaeno )ra2no3Kada se koristi kao ve2ta5ki fler! elektroflterski pepeo

ora )iti u suvo o)liku3 Pepeo koji se sakuplja u suvoo)liku i skladi2ti u silosia ne za$teva dodatnu o)radu3879

7/23/2019 LETECI PEPEO -Tehnologija Betona

http://slidepdf.com/reader/full/leteci-pepeo-tehnologija-betona 15/22

"ta)ilizovan noseći sloj 1 dopunavezivu 1ta#ilizovani gornji ili donji noseći slojevi su mešavine

agregata i veziva, kao što je portland cement koji povećavačvrstoću, nosivost, i izdr*ljivost donjeg sloja kolovoznekonstrukcije.

F#og sposo#nosti da ispolji pucolanske oso#ine, ili svojstva

samovezivanja, elektrofilterski pepeo se uspešno koristi kaovezivo ili dopuna vezivu u izradi sta#ilizovanog gornjegodnosno donjeg nosećeg sloja kolovozne konstrukcije.

ad se koristi pucolanski tip pepela klase J, mora se dodatiaktivator kako #i se podstakla pucolanska reakcija.

1amovezujući pepeo klase K ne zahteva aktivator i tako nudiekonomičnije alternative za širok spektar primena usta#ilizaciji.

7/23/2019 LETECI PEPEO -Tehnologija Betona

http://slidepdf.com/reader/full/leteci-pepeo-tehnologija-betona 16/22

:aterijal za nasipe iispune9eteći pepeo se, naročito u ?vropi, već nekoliko

decenija koristi, kao materijal za izradu nasipa iligranulisanih ispuna, umesto prirodnih materijala."epeo koji se koristi za tu svrhu mora da se

deponuje i čuva u uslovima optimalne vla*nosti.U slučaju suvljeg materijala dolazi do podizanja

prašine, a vla*niji pepeo je nepodesan zaugradnju.

"roverom nosivosti na terenu utvr&eno je dapepeo z#ijen pod uslovima optimalne vla*nostiima iste geomehaničke karakteristike kao do#roz#ijeno tlo.

7/23/2019 LETECI PEPEO -Tehnologija Betona

http://slidepdf.com/reader/full/leteci-pepeo-tehnologija-betona 17/22

P;I:E</ PEPEL/ U ";&I=I I"%ETUU 1r#iji se u gra&evinske svrhe koristi samo ).-! od

ukupno 5 miliona tona ,koliko se godišnje proizvede unašoj zemlji.$%

oristi se samo u industriji cementa, a trenutno se ni

 jedna deonica puta ne gradi,iako #i njegovo korišćenjemoglo doprineti uštedama u izgradnji donjih slojevaputa za oko '! do '!.$%

La&eno je nekoliko opitnih deonica 6sedamdesetih iosamdesetih godina7 na putevima8 u O#renovcu , na

trasi puta 9azarevac A I#arski put , ulice na >anovom>rdu,sao#raćajnice u krugu Ludarskog instituta u>eogradu,na putevima u okolini "epelišta u C?,,ostolacM u ostolcu itd .

7/23/2019 LETECI PEPEO -Tehnologija Betona

http://slidepdf.com/reader/full/leteci-pepeo-tehnologija-betona 18/22

"epeo je korišćen za izgradnju nekih odnajpoznatijih o#jekata i gra&evina širom

sveta, kao što su8

◦ tornjevi astor i "oluks u Jrankfurtu u Hemačkoj,

◦

most ?ast #ridge u 3anskoj,◦ BURDŽ KALIFA,3u#ai,

◦ me&unarodni rečni terminal Horfolk u 123,

◦ rečne #rane u Jrancuskoj i Nrčkoj i niz drugih

o#jekata.

7/23/2019 LETECI PEPEO -Tehnologija Betona

http://slidepdf.com/reader/full/leteci-pepeo-tehnologija-betona 19/22

Kastor & PolluxFrank!urt

7/23/2019 LETECI PEPEO -Tehnologija Betona

http://slidepdf.com/reader/full/leteci-pepeo-tehnologija-betona 20/22

t$e East &ridge! (anska

7/23/2019 LETECI PEPEO -Tehnologija Betona

http://slidepdf.com/reader/full/leteci-pepeo-tehnologija-betona 21/22

BURDŽ KALIFA,DubajiVisina 830m

7/23/2019 LETECI PEPEO -Tehnologija Betona

http://slidepdf.com/reader/full/leteci-pepeo-tehnologija-betona 22/22

Literatura>3 %lada Tuzlanskog kantona!=P ?ELEKT;OP;I%;E(/ &i@?! Teroelektrana Tuzla!! Zbornik radova sa savetovanja o primeni elektroflterskog

 pepela i sljake u izgradnji putne inrastrukture” ! Tuzla ':aj A66-3.

A3  =ovan %ujnović ! Iskori2ćavanje letećeg pepela koji nastaje sagorevanjeuglja u teroelektranaa u graBevinarstvu ! <ovi "ad! A6>-3

-3 Ljiljana Tanasijević! Upotre)a elektroflterskog pepela i 2ljakeproizvedeni$ iz teroenergetski$ postrojenja ! Privredna koora "r)ijeA-3>A3A6>>3god3

C3 (iploski rad ! /naD:arija (izdar! MIKROVALNA I ULTRAZVUČNADIG!TI"A ##LA KRUTI$ GORIVA,agre) !Okto)ar A6>A3

73 Projekat za ;epu)liku "r)iju FAF6,G"&G7GC u okviru kratkog FAFprograa!! Upotreba sekundarnih građevinskih materijala poputšljake, elektroflterskog pepela i rudne jalovine iz rudnika uinrastrukturnim projektima”15oktobar !"1" 

H3 (inko KneevićJ #dl$g$nje industrijskog otp$d$! skriptM! verzijM>3>!A6>>3god