Upload
others
View
29
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Libr Pr msuesiN GJuHA sHQiPe 2
LAurA sHuTeriQi mireLA isLAmi
3
Gjuha shqipe 2
Prmbajtje
Hyrje
far prmban ky libr?
Qllimi i fushs Gjuht dhe komunikimi
Lidhja e kompetencave kye me kompetencat e fushs
Rezultatet kryesore t t nxnit sipas kompetencave kye q realizohen nprmjet lnds s Gjuhs shqipe (shk.I)
Lidhja e gjuhs shqipe me temat ndrkurrikulare
Lidhja e gjuhs shqipe me fushat e tjera t t nxnit
Kompetencat e fushs dhe prshkrimi i tyre
Koha msimore pr klasn e dyt
Qllimet e shkalls s par
Prmbajtja e shkalls s par
Rezultatet e t nxnit, njohurit, shkathtsit, vlerat dhe qndrimet pr do kompetenc.
Metodologjia e msimdhnies
Kriteret q karakterizojn procesin msimor
Puna me nxnsit me nevoja t veanta, me vshtirsi n t nxn dhe me nxnsit e talentuar
Leximi i teksteve letrare dhe joletrare
Vlersimi i nxnsve/eve
Materiale dhe burime msimore
Planifikimi i kurrikuls
Modele msimi
5
Gjuha shqipe 2
Hyrje
Lnda e Gjuhs shqipe bn pjes n fushn Gjuht dhe komunikimi. Kjo fush synon zhvillimin gjuhsor e letrar, q sht boshti themelor pr rritjen intelektuale, shoqrore, estetike dhe emocionale t nxnsve/eve. M konkretisht, fusha Gjuht dhe komunikimi i aftson nxnsit q t prdorin gjuhn pr t komunikuar, pr t plotsuar interesat e tyre personale dhe pr t prmbushur krkesat e shoqris dhe t vendit t puns.
Msimi i Gjuhs shqipe, gjithashtu, zhvillon te nxnsit/et t menduarit kritik dhe i bn t vetdijshm pr iden-titetin e tyre personal dhe kombtar. Nprmjet leximit t teksteve nga letrsia shqipe dhe ajo botrore, nxnsit zhvillojn botn e tyre emocionale, pasurojn prfytyrimet dhe imagjinatn e tyre pr botn, mojn gjuht dhe kulturn kombtare e at botrore.
Fusha Gjuht dhe komunikimi nxit dshirn dhe kuriozitetin e nxnsve/eve pr tu br lexues aktiv e t pavarur dhe shkrues t sakt, origjinal dhe krijues. Po kshtu, ajo zhvillon te nxnsit/et njohurit, shkathtsit, qndrimet dhe vlerat e duhura q ata t flasin dhe t dgjojn n mnyr korrekte n varsi t situats dhe qllimit q kan.
Arritjet gjuhsore t nxnsve/eve jan prcaktuese jo vetm pr lndt e fushs Gjuht dhe komunikimi, por edhe pr do lnd q zhvillohet n shkoll. Nse nxnsit/et nuk jan t aft t dgjojn, t flasin, t lexojn dhe t shkruajn mir, ather ata nuk mund t jen t suksesshm n shkoll dhe n jet. Duke pasur nj rndsi t till, fusha dhe lndt q e prbjn at, jan nj nga detyrat parsore t arsimit baz.
far prmban ky libr?
Ky libr sht konceptuar n prputhje me programin e Gjuhs shqipe t shkalls s par (klasa II) tlnds Gjuh shqipe 2, miratuar nga MAS-i, n dhjetor 2014.Libri synon t orientoj dhe t ndihmoj msuesit/et q japin msim n klasn e dyt, pr t prmbushur qllimete fushs s kurrikuls Gjuht dhe komunikimi pr ndrtimin e kompetencave lndore dhe ato kye te nxnsit/et e klass s dyt, pr t planifikuar dhe realizuar detyrat e tyre si msimdhns t ksaj lnde, bazuar ndokumentet zyrtare dhe fazat npr t cilat kalojn msimdhnia dhe t nxnit.Libri u ofron msuesve/eve njohurit pr dokumentacionin e ri, si: korniza kurrikulare, kurrikula brtham pr klasnprgatitore dhe arsimin fillor, programin msimor dhe vlersimin, bazuar n nivelet e arritjes s kompetencave. Trifazat m t rndsishme jan prkatsisht:a) planifikimi i t nxnit;b) metodologjia e msimdhnies;c) vlersimi i t nxnit, bazuar n qasjen e re me kompetenca.Libri zbrthen programin n nj variant analitik dhe n msime model, me metoda, teknika e strategji qlehtsojn t nxnit e nxnsve/eve pr veprimtari t larmishme dhe efektive, me procedime metodike t do oremsimore, me forma t ndryshme t konceptimit dhe t zhvillimit t orve, si dhe me burime informacioni e mjetedidaktike e msimore q jan t domosdoshme dhe t nevojshme.
Qllimet e programit t Gjuhs shqipe
Qllimet e lnds s Gjuhs shqipe n arsimin baz jan: - Zhvillimi i aftsive pr t folur, dgjuar, lexuar dhe shkruar tekste t llojeve t ndryshme letrare dhe joletrare,
si dhe kultivimi nprmjet ktyre teksteve i mendimit kritik e krijues.- Krkimi, gjetja, gjykimi n mnyr kritike dhe prdorimi i informacionit q merret nga mediat dhe interneti.
6
Libr msuesi
- Njohja dhe vlersimi i letrsis shqipe dhe i letrsis botrore nprmjet studimit t krijimtaris s shkrimtarve prfaqsues t periudhave t ndryshme (tekste t prshtatshme pr moshn e nxnsve/eve).
- Krijimi i besimit se prmes letrsis dhe teksteve joletrare zhvillohet mnyra e t menduarit, bota shpirtrore dhe personaliteti i njeriut.
- Zotrimi i njohurive, aftsive, shkathtsive dhe qndrimeve t duhura rreth sistemit gjuhsor t shqipes.- Vlersimi i gjuhs shqipe si vler e kulturs son kombtare dhe si mjet komunikimi.
Lidhja e kompetencave kye me kompetencat e fushs
Realizimi i kompetencave kye t Kornizs Kurrikulare gjat procesit t msimdhnies dhe nxnies krkon q msuesi/ja t lidh kompetencat kye me kompetencat e fushs pr seciln shkall. Pr t realizuar n praktik kt lidhje, msuesi/ja duhet t przgjedh metodat, teknikat dhe mjetet e prshtatshme didaktike pr realizimin e do kompetence dhe rezultati t t nxnit. Kompetenca prcaktohet si harmonizim i njohurive, shkathtsive, vlerave dhe qndrimeve pr t trajtuar plotsisht situatat e kontekstit. Kur nxnsi/ja realizon kompetencat gjuhsore, ai/ajo njkohsisht sht duke zhvilluar edhe kompetencat kye. P.sh., gjat prezantimeve t ndryshme n ort msimore t kompetencs s t folurit pr t komunikuar e pr t msuar, nxnsi/ja prdor edhe mjetet e teknologjis s informacionit dhe t komunikimit dhe realizon kshtu edhe kompetencn digjitale. Rezultatet e t nxnit t kompetencave t fushs ku bn pjes lnda e Gjuhs shqipe pasqyrojn t njjtn qasje me rezultatet e t nxnit t kompetencave kye n kndvshtrimin e prshtatshmris n jet, shoqri dhe pun. M konkretisht, pr t realizuar lidhjen e kompetencave kye me kompetencat e fushs, msuesi/ja ndjek kta hapa:- przgjedh rezultatin/et e t nxnit pr kompetencat kye q synon t arrij nxnsi/ja n shkalln prkatse; - zbrthen n rezultate t nxni pr kompetenca kye pr secilin vit msimor rezultatin/et e t nxnit pr
shkall, pr kompetenc kye; - przgjedh prmbajtjen/et msimore, mjetet didaktike, metodologjin e t nxnit, prmes t cilave realizon
rezultatet e t nxnit;- planifikon msimdhnien duke prfshir periudhn kohore gjat s cils do ti arrij rezultatet e t nxnit
brenda vitit shkollor;- kryen analiza dhe vlersime t ecuris s nxnsve/eve pas realizimit t orve msimore, detyrave, projekteve,
pr t verifikuar arritjet e rezultateve t t nxnit. Tabela e mposhtme konkretizon lidhjen e kompetencave kye me kompetencat e fushs.
Kompetencat e fushs
Kompetencat kye
* T dgjuarit e teksteve t ndryshme* T folurit pr t komunikuar dhe pr t msuar* T lexuarit e teksteve letrare dhe joletrare* T shkruarit pr qllime personale dhe funksio-
nale* Prdorimi i drejt i gjuhs
* Komunikimi dhe t shprehurit* T menduarit* T msuarit pr t nxn* Kompetenca pr jetn, siprmarrjen dhe mjedi-
sin* Kompetenca qytetare* Kompetenca personale* Kompetenca digjitale
7
Gjuha shqipe 2
Rezultatet kryesore t t nxnit sipas kompetencave kye, q realizohen nprmjet lnds s Gjuhs shqipe gjat shkalls s par
N kurrikuln brtham jan prcaktuar rezultatet e t nxnit pr do kompetenc kye. Kto rezultate realizohen nprmjet fushave t t nxnit. Natyrisht, secila fush dhe lnd mund t kontribuoj n disa rezultate t nxni. Tabela e mposhtme paraqet rezultatet e t nxnit t kompetencave kye q realizohen nprmjet lnds s Gjuhs shqipe gjat shkalls s par.
SHKALLA IKompetenca e komunikimit dhe e t shprehurit
ritregon ngjarjen e nj teksti t dgjuar, prmbajtja e t cilit nuk sht m shum se nj faqe teksti;
shpreh me goj dhe me shkrim pr 3-5 minuta para moshatarve dhe t tjerve prjetimet dhe emocionet q e kan shoqruar gjat shikimit t nj filmi ose dokumentari, dgjimit t nj tregimi apo prralle;
paraqet t paktn nj mendim pr nj tem t caktuar gjat diskutimit n grup; lexon me z nj tekst s paku prej gjysm faqeje t palexuar m par; shkruan nj tekst t shkurtr (gjysm faqe pr nj tem t caktuar); shpreh mesazhin e nj teksti t thjesht letrar, prmes njrs nga format shpre-
hse: t folurit, shkrimit, dramatizimit (loj me role); identifikon personazhet kryesore t nj tregimi, drame apo filmi dhe luan rolin e
njrit prej personazheve n bashkveprim me moshatart;Kompetenca e t menduarit
sqaron me an t t folurit hapat e zgjidhjes s nj problemi t thjesht, me t cilin ballafaqohet n nj situat jetsore;
Kompetenca e t nxnit
ndjek udhzimet e dhna n nj tekst pr t realizuar nj veprim/aktivitet/de-tyr, q krkohet;
parashtron pyetje dhe prgjigjet n pyetjet pr temn/problemin/detyrn e dhn n njrn nga format e t shprehurit;
zgjidh n mnyr t pavarur problemin, detyrn e dhn dhe prezanton para t tjerve mnyrat e mundshme t zgjidhjes;
mbikqyr n mnyr t pavarur prparimin e vet n nj detyr, aktivitet duke prdorur teknika t ndryshme pr gjetjen e gabimeve (si shnim t gabimeve - vshtirsive) dhe i korrigjon ato derisa gjen zgjidhjen;
grumbullon dhe klasifikon materialet e performancs s vet, pr prgatitjen apo pasurimin e portofolit personal;
Kompetenca pr jetn, siprmarrjen dhe mjedisin
prgatit nj plan t thjesht ditor me shkrim, pr dy- tri aktivitete ditore, duke pasur parasysh kohn, vendin, materialet dhe mjetet e nevojshme pr kryerjen e detyrs;
gjen t prbashktat dhe ndryshimet ndrmjet aktiviteteve, q organizohen n shkoll me ato n shtpi dhe i prshkruan n mnyr individuale prmes njrs nga format e t shprehurit duke i diskutuar n grup;
identifikon burimet e nevojshme (materiale, mjetet etj.) dhe i prdor n mnyr t drejt pr kryerjen e nj detyre/aktiviteti n klas, n shkoll, n shtpi;
Kompetenca personale
bashkpunon me t tjert pavarsisht prejardhjes, aftsive dhe nevojave t veanta pr arritjen e nj qllimi t prbashkt n aktivitetet n klas, shkoll apo jasht saj;
Kompetenca qytetare
diskuton dhe n bashkpunim me antart e grupit vendos rregullat e puns n grup;
shpreh mendimin duke krkuar paraprakisht leje nga grupi, respekton men-dimin e secilit antar t grupit duke i dgjuar n mnyr aktive, vendos duke bashkpunuar me t gjith antart pr mnyrat q ojn drejt prfundimit t nj aktiviteti t caktuar;
8
Libr msuesi
Kompetenca digjitale ritregon ngjarjen e nj teksti t dgjuar (nga mjetet audio-vizuale), prmbajtja e t cilit t mos jet m shum se nj faqe teksti;
realizojn punime origjinale, vetjake duke prdorur figurat e gjetura nga burime informacioni, si nj form pr t shprehur emocionet e tyre.
Lidhja e Gjuhs shqipe me temat ndrkurrikulare
Temat ndrkurrikulare jan tema madhore, me t cilat prballet shoqria tani dhe n t ardhmen. Ato integrojn fushat e t nxnit, t cilat ndihmojn nxnsit/et t interpretojn botn dhe t lidhin dijet e marra n shkoll me jetn dhe me interesat e tyre. N Kornizn Kurrikulare dhe n kurrikulat brtham jan prcaktuar temat ndrkurrikulare, t cilat jan: - Identiteti kombtar dhe njohja e kulturave- T drejtat e njeriut- Vendimmarrja morale- Mjedisi- Bashkjetesa paqsoreGjuha shqipe, pr specifikat dhe hapsirat q ka, (ktu prfshihet edhe sasia e orve msimore) lejon krijimin e situatave msimore, t cilat mundsojn trajtimin e ktyre temave. Kshtu p.sh., leximi dhe studimi i teksteve t ndryshme letrare nga letrsia shqipe dhe botrore zhvillon te nxnsit/et identitetin dhe krenarin kombtare, si dhe njohjen e vlersimin e kulturs botrore. Tema si: t drejtat e njeriut, vendimmarrja morale, mjedisi, zhvillimi i qndrueshm etj., mund t realizohen gjat diskutimeve dhe bashkbisedimeve n grup, t cilat zhvillohen gjat orve msimore t kompetencs s t folurit pr t komunikuar dhe pr t msuar. Msuesi/ja mund t krijoj edhe situata msimore, gjat t cilave nxnsit/et shprehen n forma t ndryshme: ese, poezi, tregime dhe krijime t tjera me tematik rreth shtjeve t msiprme. Punt n grupe q zhvillohen n lndn e Gjuhs shqipe, ndihmojn n krijimin e aftsive t nxnsve/eve pr t jetuar n mnyr paqsore me t tjert.
Lidhja e Gjuhs shqipe me fushat e tjera t t nxnit
Msimi i gjuhs shqipe n shkoll (edhe lndt e tjera t fushs Gjuht dhe komunikimi) mbshtet edhe realizimin e kompetencave t fushave t tjera t kurrikuls. N gjuhn shqipe, nxnsit/et: fitojn njohuri, aftsi, shkathtsi, vlera dhe qndrime pr t komunikuar me goj dhe me shkrim; lexojn dhe kuptojn tekste t llojeve t ndryshme; pasurojn fjalorin dhe botkuptimin e tyre duke lexuar tekste letrare; msojn t shkruajn tekste t ndryshme (opinione, raporte, udhzime etj.); msojn ta prdorin drejt dhe sipas rregullave gramatikore gjuhn etj. T gjitha kto njohuri, aftsi, shkathtsi, vlera dhe qndrime sigurojn suksesin e nxnsve/eve edhe n fushat dhe lndt e tjera. Natyrisht, n kt lidhje ka marrje dhe dhnie. Kshtu, p.sh., aftsit e t lexuarit mbshtetin kuptimin e ushtrimeve dhe teksteve matematikore, nga ana tjetr, aftsit pr t zgjidhur probleme n matematik ndikojn n gjykimin dhe n mendimin kritik t nxnsve/eve.Kuptimi ose analiza e teksteve t shkencave t natyrs krkon aftsi t mira leximi. Po kshtu, p.sh., leximi i nj proze i ndihmon nxnsit/et t marrin njohuri rreth natyrs, si njohurit e marra n shkencat e natyrs nxitin imagjinatn pr t realizuar me shkrim nj prshkrim t natyrs. Lnda e Gjuhs shqipe (edhe gjuht e huaja) mbshtet nxnsit/et n msimin e shkencave shoqrore. Leximi dhe analiza e teksteve letrare ndikon q t kuptohen m mir ngjarjet dhe figurat historike, marrdhniet mes njerzve dhe vlerat shoqrore. Msimi i arteve t ndryshme mbshtetet nga letrsia (tekstet letrare q studiohen nga nxnsit), e cila sht pjes e tyre. Kshtu, analiza e teksteve letrare i ndihmon nxnsit/et t kuptojn mjetet e shprehjes artistike; studimi dhe krijimi i teksteve t ndryshme, si p.sh., i reklamave, krkojn integrim me artet pr elementet pamore t reklamave; ilustrimi i nj analize t nj teksti letrar me muzikn e nj periudhe t caktuar i ndihmon nxnsit/et t kuptojn efektin emocional t muziks dhe mjetet e shprehjes s saj artistike. Element i prbashkt mes muziks dhe gjuhs shqipe jan edhe kngt popullore dhe krijimet e tjera folklorike, studimi i t cilave integron natyrshm gjuhn dhe artet. Shembujt e msiprm jan vetm nj nxitje pr t kuptuar se n procesin msimor krijohen mundsi pr integrim mes fushave t t nxnit. Msuesit/et me pasionin dhe prkushtimin q i karakterizon, mund t realizojn pafund integrime mes fushave t t nxnit. Ky integrim i lejon nxnsit/et t mos marrin njohuri t fragmentuara dhe t shkputura nga jeta. N diagramin e mposhtm jan dhn aftsit q Gjuha shqipe u siguron fushave t tjera t t nxnit.
9
Gjuha shqipe 2
Kompetencat e fushs
Fusha Gjuht dhe komunikimi dhe t gjitha lndt q bjn pjes n kt fush realizojn pes kompetenca, t cilat jan: t dgjuarit e teksteve t ndryshme; t folurit pr t komunikuar dhe pr t msuar; t lexuarit e teksteve letrare dhe joletrare; t shkruarit pr qllime personale dhe funksionale; prdorimi i drejt i gjuhs.
Prshkrimi i kompetencave t fushs
a) T dgjuarit e teksteve t ndryshmeNxnsit/et marrin njohuri, zhvillojn qndrime dhe vlera, si dhe zbatojn aftsi e shkathtsi duke dgjuar tekste t ndryshme. M konkretisht, nxnsit/et kuptojn se sjellja dhe qndrimet e duhura gjat t dgjuarit ndikojn pozitivisht te t tjert. Ata dallojn disa cilsi t zrit t folsit si: intonacioni, ritmi, theksi, volumi i zrit. Gjithashtu, nxnsit tregojn brendin, veojn iden kryesore, dallojn fjalt ose frazat kye, bjn konkluzione, krahasojn ose klasifikojn, si dhe bjn vlersime t thjeshta pr tekstet q dgjojn. b) T folurit pr t komunikuar dhe pr t msuarNxnsit: prdorin drejt gjuhn standarde gjat folurit; kuptojn dhe zbatojn n komunikim karakteristikat e gjuhs s folur; shqiptojn sakt dhe me intonacionin e theksin e duhur fjalt dhe fjalit, me qllim q t jen t kuptueshm dhe interesant pr t tjert; shoqrojn t folurin edhe me elemente t komunikimit joverbal; diskutojn dhe bashkveprojn me t tjert gjat puns n grup.c) T lexuarit e teksteve letrare dhe joletrareNxnsit/et lexojn tekste letrare dhe joletrare q u prkasin periudhave t ndryshme, tekste klasike dhe bashkkohore, shqipe dhe botrore dhe demonstrojn kuptimin, interpretimin, analizn, vlersimin dhe gjykimin e ktyre teksteve (t prshtatshme pr zhvillimin moshor t nxnsve/eve).d) T shkruarit pr qllime personale dhe funksionaleNxnsit/et shkruajn pr qllime dhe lexues t ndryshm. Ata ndjekin gjat t shkruarit hapa si: planifikimi, organizimi i ideve, rishikimi dhe redaktimi. Nxnsit/et, gjithashtu, respektojn strukturn, tiparet e tekstit, si dhe rregullat gjuhsore.e) Prdorimi i drejt i gjuhsQ nxnsit t flasin dhe t shkruajn n mnyrn e duhur, ather ata duhet t zotrojn njohuri e t demonstrojn shkathtsi, vlera dhe qndrime n lidhje me sistemin gjuhsor t gjuhs shqipe dhe t gjuhve t huaja. Kshtu, nxnsit/et dallojn pjest e ndryshme t ligjrats, kategorit e tyre gramatikore dhe i prdorin n trajtn e duhur gjat komunikimit; dallojn llojet e ndryshme t fjalive dhe funksionet e fjalve n fjali dhe i zbatojn kto njohuri n komunikimin e prditshm; prdorin gjuhn standarde, njohin dialektet e pjes t tjera t leksikut dhe respektojn diversitetin gjuhsor; kan njohuri pr mnyrat e formimit t fjalve n gjuhn shqipe, dallojn kuptimet e fjalve dhe i prdorin pr t pasuruar fjalorin e tyre.
Koha msimore pr klasn e dyt
Gjuha shqipe sht lnd e detyrueshme n arsimin baz. Ajo zhvillohet prgjat nnt viteve t ktij arsimi dhe z afrsisht 1/4 t kurrikuls. N lndn e Gjuhs shqipe, nxnsit/et pothuajse do or flasin, dgjojn, lexojn, shkruajn dhe fitojn njohuri e shkathtsi rreth sistemit gjuhsor, megjithat, theksi vihet n njrn nga kto kompetenca. Ky fakt prcakton edhe ort pr kt kompetenc, p.sh., n klasn e dyt jan sugjeruar rreth 60 or pr kompetencn e t shkruarit pr qllime personale dhe funksionale. Kjo do t thot q nxnsit/et do t shkruajn pothuajse n do or msimi, por theksi n kto 60 or do t vihet m shum te kjo kompetenc.
Qllimet e shkalls s par
Gjat shkalls s par, nxnsit/et:- komunikojn n varsi t qllimit dhe t situats;- prmbledhin tekstin q lexojn ose dgjojn dhe e vlersojn at (me goj ose me shkrim);- dallojn llojet kryesore t teksteve dhe tiparet e tyre;- kuptojn, interpretojn dhe analizojn prmbajtjen e nj teksti, marrdhniet mes personazheve, ndjenjat dhe
vlerat e tyre;- kuptojn dhe pranojn opinionet e ndryshme t t tjerve rreth teksteve letrare dhe teksteve joletrare;- krijojn tekste t thjeshta pr qllime personale ose funksionale;- prdorin burime t ndryshme pr t gjetur informacion (fjalor, enciklopedi ose internet);
10
Libr msuesi
- njohin dhe zbatojn fazat e t shkruarit dhe t prgatitjes s nj prezantimi;- dallojn dhe prdorin njohurit themelore t gramatiks s gjuhs shqipe;- njohin dhe zbatojn rregullat e prgjithshme t drejtshkrimit t gjuhs shqipe.
Prmbajtja e shkalls s par
N programin e Gjuhs shqipe pr shkalln e par dhe pr shkalln e dyt jan paraqitur rezultatet e t nxnit pr do kompetenc. Kompetencat zhvillohen prmes disa tematikave. Tematikat dhe renditja e tyre nuk presupozojn q realizimi i tyre prgjat vitit shkollor ose gjat shkalls prkatse duhet t zhvillohet i ndar n kt renditje. Kombinimi dhe ndarja e njohurive, shkathtsive dhe qndrimeve n or msimi, kapituj apo grupe temash e njsi msimore, si dhe renditja e tyre, jan e drejt e prdoruesve t programit (m kryesort jan msuesit/et dhe autort/et e teksteve). M posht jan dhn tematikat pr do kompetenc.
a) T dgjuarit e teksteve t ndryshme: - rregullat e t dgjuarit; - t dgjuarit pr t kuptuar dhe pr t vlersuar tekstin.b) T folurit pr t komunikuar dhe pr t msuar:- rregullat dhe organizimi i t folurit;- diskutimi dhe bashkveprimi n grup.c) T lexuarit e teksteve t ndryshme:- t lexuarit fillestar (klasa 1-3);- t lexuarit pr t kuptuar;- t lexuarit e teksteve letrare;- t lexuarit e teksteve joletrare.d) T shkruarit pr qllime personale dhe funksionale:- shkrimi i dors;- planifikimi, organizimi, rishikimi dhe redaktimi i t shkruarit;- t shkruarit pr qllime personale;- t shkruarit pr qllime funksionale.e) Prdorimi i drejt i gjuhs: - Sintaks, - Morfologji, - Leksikologji dhe semantik,- Drejtshkrim,- Fonetik dhe fonologji.
11
Gjuha shqipe 2
Rezultatet e t nxnit, njohurit, shkathtsit, vlerat dhe qndrimet pr do kompetenc. (Shkalla I/Klasa II)
KOMPETENCA: T dgjuarit e teksteve t ndryshme
Prshkrimi i tematikave t kompetencsNxnsi/ja demonstron sjellje dhe qndrime t prshtatshme gjat t dgjuarit, si: vmendje, plqim dhe interes. Ai/ajo dgjon dhe kupton nj larmi tekstesh t folura, demonstron se i ka kuptuar kto tekste, si dhe shpreh opinionet e tij/saj rreth teksteve q dgjon.
Rezultatet e t nxnit pr kt kompetencNxnsi/ja: - demonstron t kuptuarit e teksteve q dgjon n situata t ndryshme;- ritregon me fjalt e tij/saj prmbajtjen ose informacionin kryesor t nj bisede, poezie, prralle,
tregimi, rregulle praktike ose udhzimi.Njohurit Shkathtsit
Rregullat e t dgjuarit
Nxnsi/ja:
- shfaq sjellje t prshtatshme gjat t dgjuarit, p.sh.:
ndjek me vmendje tekstin q dgjon, nuk e ndrpret tjetrin, kur sht duke folur, e sheh n sy personin gjat kohs q flet;- shpreh plqim dhe interes ndaj tekstit q dg-
jon: (M plqen kjo q po dgjoj).T dgjuarit pr t kuptuar dhe vlersuar tekstinNxnsi/ja: - tregon njohurit paraprake q ka rreth tems
ose prmbajtjes s tekstit q dgjon; - u prgjigjet pyetjeve rreth prmbajtjes s
tekstit;- tregon shkurtimisht prmbajtjen e tekstit (rreth
nj faqe teksti) duke e ilustruar me detaje dhe ilustrime;
- ndan tekstin n pjes dhe i vendos nj titull do pjese;
- shpreh prjetimet dhe emocionet q e kan shoqruar gjat shikimit t nj filmi ose do-kumentari, dgjimit t nj tregimi, fabule apo prralle;
- lidh informacionin e dgjuar me prvojat e tij/saj ose me informacione q i ka lexuar n tekste t tjera;
- bn gjykime t thjeshta rreth tekstit;- shpreh plqimet e tij/saj rreth ngjarjeve ose
personazheve t tekstit;- veon disa detaje interesante (muzika q
shoqron rrfimin e nj prralle, zri i per-sonazheve etj.) gjat t dgjuarit.
Njohurit pr klasn e dytGjat orve msimore t sugjeruara n program, nxnsi/ja dgjon dhe punon (u prgjigjet pyetjeve, tregon prmbajtjen, ndan n pjes, jep mendimet e tij/saj, shpreh plqimet e veta pr ngjarjet, personazhet etj.) me tekste t cilat jan t prshtatshme pr moshn e tij/saj, si: prralla, fabula, biseda, tregime, ndodhi personale, emisione televizive, shfaqje pr fmij, rregulla praktike, teatr me kukulla etj. Ai/ajo, gjithashtu, prvetson njohurit e mposhtme: - Tregimi i prmbajtjes duke e ilustruar me detaje
dhe ilustrime nga teksti.- Dallimi i disa detajeve interesante gjat t
dgjuarit, si p.sh., muzika q e shoqron tekstin, zri i veant etj.
12
Libr msuesi
Vlerat dhe qndrimet Nxnsi/ja: - vlerson kontributin e t tjerve gjat kryerjes s nj detyre;- shfaq vullnet dhe besim gjat kryerjes s detyrave;- ka toleranc dhe respekt pr kulturn dhe gjuhn e tjetrit/s.
KOMPETENCA: T folurit pr t komunikuar dhe pr t msuar
Prshkrimi i tematikave t kompetencsNxnsi/ja shqipton sakt dhe me intonacionin e theksin e duhur fjalt dhe fjalit. Ai/ajo shpreh sakt dhe kuptueshm mendimet e tij/saj pr nj tem ose tekst t prshtatshm pr moshn, shoqron t folurin edhe me elemente joverbale, bashkpunon n grup, si dhe merr pjes n loj me role.Rezultatet e t nxnit pr kt kompetencNxnsi/ja: - flet rrjedhshm, kuptueshm dhe me intonacionin e duhur kur tregon nj ngjarje, nj prvoj t tijn/sa-
jn ose kur prshkruan dika;- diskuton n grupe t vogla pr tema q i interesojn, bn pyetje dhe jep prgjigje t thjeshta;- prgatit materiale pr organizimin e shfaqjeve dhe t ekspozitave n klas;- merr pjes n loj me role.Njohurit Shkathtsit
Rregullat dhe organizimi i t folurit
Nxnsi/ja:
- shqipton sakt dhe me intonacionin e theksin e duhur fjalt dhe fjalit;
- shprehet sakt, kuptueshm dhe me fjali t plota kur bn nj krkes, pyet, sqaron, krkon ndjes, falnderon dhe u prgjigjet pyetjeve;
- prqendrohet n shtjet kryesore, kur rrfen nj ngjarje ose nj prvoj t tijn/sajn para shokve dhe shoqeve, msuesve/eve dhe prindrve (p.sh., tre-gon pse nj objekt i sjell nga shtpia sht shum i rndsishm pr t);
- reciton vjersha t shkurtra, t msuara prmendsh;
- shpreh emocione dhe ndjesi t ndryshme me an t pantomims, ose ndrton histori mbi bazn e ilustrimeve dhe figurave t dhna.
Diskutimi dhe bashkveprimi n grupNxnsi/ja: - merr pjes n loj me role (me ndihmn
e msuesit/es ose t nj t rrituri) dhe shpreh opinionet e tij/saj rreth interpre-timit t shokve dhe shoqeve t klass;
- prdor gjat prezantimeve t tij edhe el-emente t tilla, si: fotografi dhe piktura;
- pyet, prgjigjet, shpreh mendimet, ndjenjat dhe emocionet e tij/saj, si dhe diskuton n grupe t vogla pr tema q i interesojn (kryesisht brenda klass).
Njohurit pr klasn e dytNprmjet bashkbisedimeve dhe diskutimeve rreth temave t prshtatshme pr moshn e nxnsit/et, si: natyra prreth, kafsht shtpiake, qyteti ose fshati im, ngjarjet interesante n jet, festat lokale, kompjuteri dhe televizori etj., ai/ajo fiton njohurit e mposhtme:- Teknikat e thjeshta t recitimit.- Rregullat e t folurit gjat puns n grupe t vogla.
13
Gjuha shqipe 2
Vlerat dhe qndrimet Nxnsi/ja: - demonstron siguri kur flet n klas, shkoll, mes shokve dhe n shtpi;- przgjedh fjalorin e duhur gjat t folurit (nuk fyen t tjert, prdor fjalt dhe shprehjet e mirsjelljes);- shoqron t folurin me shprehjen e duhur t fytyrs dhe me gjestet e prshtatshme;- sht aktiv/e n diskutime, n pun n grup ose n veprimtari t tjera t klass ose t shkolls;- shfaq iniciativ ose nxit t tjert t bashkbisedojn pr tema t ndryshme q kan lidhje m karakteristi-
kat dhe zhvillimin moshor t tyre.
KOMPETENCA: T lexuarit e teksteve letrare dhe joletrare
Prshkrimi i tematikave t kompetencsNxnsi/ja lexon rrjedhshm dhe me intonacionin e duhur tekste t thjeshta letrare dhe joletrare. Ai/ajo prdor strategji t thjeshta pr t kuptuar tekstin, si p.sh.: lidh tekstin me njohurit e mparshme, rilexon, pyet rreth paqartsive, mban shnime, bn nnvizime etj. Nxnsi/ja demonstron kuptimin e tekstit duke treguar brendin dhe ngjarjet kryesore. Nxnsi/ja, gjithashtu, arrin n prfundime t thjeshta dhe jep mendimet e tij/saj rreth tekstit q lexon.Rezultatet e t nxnit pr kt kompetencNxnsi/ja: - prdor strategjit e duhura pr t lexuar tekste t thjeshta, mson fjal t reja, dallon fjaln, fjalin dhe
paragrafin;- lexon me z nj tekst t shkurtr dhe tregon funksionin e pjesve plotsuese t tekstit (p.sh., foto,viza-
tim, pamje etj.);- tregon brendin duke respektuar strukturn e tekstit ose parafrazon tekstin;- jep prshtypjet e veta n lidhje me nj tekst t shkurtr letrar (poezi, prralla nga folklori, prralla nga
autor t ndryshm, tregime, fabula) dhe joletrar (si p.sh., kalendar, fjalor i thjesht).
14
Libr msuesi
Njohurit Shkathtsit T lexuarit fillestar1
Nxnsi/ja: - emrton shkronjat e alfabetit;- dallon shkronjat e mdha nga shkronjat e vogla;- dallon zanoret dhe bashktinglloret e gjuhs
shqipe;- prdor lidhjen mes shkronjs dhe tingullit pr t
lexuar dhe kuptuar fjal t reja;- shqipton drejt tingujt, rrokjet dhe fjalt;- lexon rreth 50-70 fjal n minut n klasn e par
dhe 70-90 fjal n minut n klasn e dyt;- identifikon tiparet dalluese t nj fjalie si:
shkronja e madhe n fillim t saj, shenja e pik-simit n fund.
T lexuarit pr t kuptuar tekstin2
Nxnsi/ja: - parashikon rreth prmbajtjes s tekstit duke u
mbshtetur te titulli, ilustrimet dhe fjalt kye t tekstit;
- pyet pr tu sqaruar rreth prmbajtjes s nj teksti ose rreth fjalve t panjohura pr t (Ku? Kur? Pse? Si ndodh kjo? far do t thot?);
- rilexon tekstin pr ta kuptuar m mir at (kur sht e nevojshme);
- nnvizon gjat leximit pjest m t rndsishme ose pjest q i plqejn m shum (me ndihmn e msuesit/es);
- tregon q e ka kuptuar tekstin e lexuar: duke treguar shkurtimisht dhe me fjal t thjeshta brendin; duke prmendur shtjet kryesore; duke dhn shembuj ose ilustrime nga teksti;
- lidh pjesn q lexon me filma q ka par, me udhtime, me prvoja personale (dalja e nj dhmbi, marrja e nj kafshe n shtpi) me ngjarje nga jeta e tyre etj. (A ka ndodhur edhe n jetn tuaj dika e till? far ju kujton kjo histori?) ose me tekste t lexuara m par (A ka ngjashmri ky tregim me tregimin... q lex-uam javs q shkoi? far keni t prbashkt ju me personazhin e tregimit? far ju kujton kjo ngjarje ose ky personazh?);
Njohurit pr klasn e dytStudim tekstesh letrare: prralla, fabula, tregime, gjegjza, poezi.- Njohuri t thjeshta e t prgjithshme pr tiparet e: prrallave, fabulave, tregimeve, gjegjzave, poezive (p.sh., shkruhen n vargje, strofa).- Njohuri pr elementet e teksteve, si: paragrafi,
rreshti, strofa, vargu.Studim tekstesh joletrare: kalendar t thjesht, rregulla praktike, kartolina, letra, fjalor t thjesht, revista pr fmij.Njohuri t thjeshta pr elementet e nj kalendari, t nj letre drejtuar nj t afrmi, t nj kartoline (frazat hyrse, urimin dhe drguesin e kartolins etj.).
1 Aftsi dhe shkathtsi pr klasn prgatitore, klasn e par, t dyt dhe t tret.2 Kto aftsi dhe shkathtsi jan t prbashkta pr tekstet letrare dhe joletrare.
15
Gjuha shqipe 2
- shpreh ndjenjat dhe mendimet personale rreth pjess q lexon, me ndihmn ose nxitjen e msuesit/es (Si ndiheni pasi keni lexuar kt prrall? A do donit t prfundonte ndryshe? far do t kishit br ju n nj rast t till?).
T lexuarit e teksteve letrareNxnsi/ja: - lexon poezi, prralla nga folklori, prralla nga
autor t ndryshm, tregime, fabula, gjegjza etj.;
- prcakton dy-tri tipare t prrallave, fabulave, tregimeve, poezive;
- prshkruan me fjal t thjeshta personazhet dhe tregon se cilat jan personazhet e preferuara;
- dallon elemente t tekstit, t tilla si: paragrafi, rreshti, strofa, vargu;
- tregon si ndikojn ilustrimet pr t kuptuar m mir tekstin;
- krahason poezin me gjegjzn, prralln me tregimin.
T lexuarit e teksteve joletrareNxnsi/ja: - lexon tekste joletrare si: ditar, kalendar i
thjesht, kartolina, letra, fjalor t thjesht, revista pr fmij etj.;
- veon disa elemente t teksteve, si: titujt, ka-pitujt dhe ilustrimet, pr shembull, n nj kal-endar dallon vitin, muajt, ditt, n nj kartolin dallon frazat hyrse, urimin dhe drguesin e kartolins etj.;
- komenton ilustrimin e nj teksti.Vlerat dhe qndrimet pr realizimin e kompetencsNxnsi/ja: - mban trupin n nj qndrim t prshtatshm dhe librin n pozicionin e duhur gjat kohs q lexon;- tregon interes dhe dshir pr t lexuar;- shfaq besim dhe vullnet n forcat vetjake pr t fituar rrjedhshmrin e duhur gjat leximit;- ndan me t tjert prvojat e tij rreth leximit;- - pranon dhe tregon respekt ndaj ideve t t tjerve pr tekstet q lexojn.
Kompetenca: T shkruarit pr qllime personale dhe funksionale
Prshkrimi i tematikave t kompetencsNxnsi/ja shkruan sakt dhe pa gabime drejtshkrimore tekste t thjeshta. Ai/ajo mbledh informacione nga burime t ndryshme para se t shkruaj kartolina, letra, plane t thjeshta, prshkrime etj. Me ndihmn e msuesit/es, nxnsi/ja rishikon tekstin e shkruar pr t shmangur gabimet drejtshkrimore.Rezultatet e t nxnit pr kt kompetencNxnsi/ja: - shkruan pr t komunikuar idet e veta te t tjert nprmjet fjalve, fjalive etj.;- shkruan tekste t thjeshta (urim, letr, kartolin) sipas modeleve t dhna.
16
Libr msuesi
Njohurit Shkathtsit Shkrimi i dorsNxnsi/ja: - dallon dhe shkruan shkronjat e
gjuhs shqipe; - tregon me saktsi lidhjen
shkronj-tingull;- respekton hapsirn mes
shkronjave, fjalve dhe fjalive;
- plotson pjest q u mungojn fjalve ose fjalive;
- shkruan fjal me tri-katr rrokje;
- kopjon pjes q kan dialog, deri n 3-4 fjali;
- shkruan fjal dhe fjali me t diktuar;
- u prgjigjet me shkrim pyet-jeve t thjeshta.
Planifikimi, organizimi, rishikimi dhe redaktimi i t shkruarit- Nxnsi/ja: - pyet pr tu sqaruar rreth teks-
tit q do t shkruaj;- studion modele t gatshme
t punve me shkrim (p.sh., modele kartolinash, letrash, urimesh);
- shkruan pr tema t pr-shtatshme pr moshn e tij;
- shkruan nj tekst t shkurtr (gjysm faqe pr nj tem t caktuar);
- bn qortime t thjeshta dre-jtshkrimore me ndihmn e msuesit/es.
T shkruarit pr qllime personaleNxnsi/ja: - shkruan tregime t thjeshta
nisur nga figurat e dhna; - prshkruan me fjalt e tij/saj
si e kupton nj piktur, nj pamje apo nj fotografi;
Njohurit pr klasn e dyt- Diktime - Prshkrime t thjeshta t nj pikture ose fotografie- Prshkrime t thjeshta t nj personazhi- Prshkrime t thjeshta pr nj njeri t afrm, nj shok ose kafsh
shtpiake- Rrfim i nj historie personale (gjysm faqe)- Shkrimi i tregimeve t thjeshta nisur nga disa ilustrime.- Shkrimi i nj kartoline- Shkrimi i nj letre t thjesht, drejtuar nj shoku ose nj shoqeje- Shkrimi i nj urimi pr nj ditlindje ose me rastin e nj feste- Shkrimi i nj plani t thjesht ditor
- shkruan hyrje dhe mbyllje t tjera t nj tregimi ose prralle;
- prshkruan shok, miq, t afrm, personazhe, objekte, sende e kafsh t dashura pr t;
- rrfen histori e prvoja per-sonale duke u ndihmuar nga pyetjet: Kush? Cili? far? Si? Kur? Ku?
17
Gjuha shqipe 2
T shkruarit pr qllime funksionaleNxnsi/ja: - shkruan tekste t shkurtra: urim,
kartolin, letr drejtuar nj shoku, duke prdorur nj model t thjesht;
- harton nj plan t thjesht t regjimit ditor.
Vlerat dhe qndrimet Nxnsi/ja: - mban gjat t shkruarit pozicionin e duhur t trupit, dors, fletores ose flets ku shkruan;- shfaq besim, vullnet dhe shpirt krijues gjat procesit t t shkruarit;- respekton rregullat drejtshkrimore gjat t shkruarit;- vlerson punt e t tjerve;- bashkpunon n grup pr kryerjen e nj detyre.
Kompetenca: Prdorimi i drejt i gjuhs
Prshkrimi i tematikave t kompetencsNxnsi/ja dallon fjalit n nj tekst. Ai zhvendos, shton ose heq fjal n nj fjali pa e prishur kuptimin e saj. Nxnsi/ja dallon fjalit pyetse dhe dftore, pohore dhe mohore, si dhe vendos shenjat e piksimit n fund t tyre. Ai/ajo nis t dalloj emrin, mbiemrin, foljen, premrin dhe numrorin. Nxnsi/ja prdor drejt shkronjn e madhe (disa raste t prdorimit t saj), ndan si duhet fjalt n fund t rreshtit, si dhe shkruan sakt numrort 1-20.Rezultatet e t nxnit pr kt kompetencNxnsi/ja: - dallon dhe formon fjali t thjeshta dftore dhe pyetse, duke respektuar shenjat e piksimit;- dallon emra njerzish, sendesh dhe kafshsh n numrin njjs dhe n numrin shums;- zgjedhon folje t rregullta n kohn e tashme, sipas modeleve t dhna;- dallon mbiemrin si fjal q tregon cilsi t emrit;- gjen dhe formon fjali me premra vetor dhe me numror.Njohurit Shkathtsit
Njohurit pr klasn e dyt
a) Sintaks
- Tiparet e fjalis.- Fjalia dftore dhe pyetse (tregojm ose pyesim).- Zhvendosje e fjalve n fjali, pa e prishur kuptimin e saj.- Plotsime ose heqje fjalsh n fjali, pa e prishur kuptimin e saj.
b) Morfologji
- Njohuri t thjeshta pr emrin. - Gjinia e emrit (n mnyr intuitive).- Numri i emrit (n mnyr intuitive).
Folja
- Njohuri t thjeshta pr foljen.- Koha e kryerjes s nj veprimi, nisur nga koncepti koh: dje-sot-
nesr.- Zgjedhimi i foljeve kam dhe jam n kohn e tashme.- Zgjedhimi i foljeve t rregullta n kohn e tashme sipas modeleve
t dhna.
a) Sintaks
Nxnsi/ja: - dallon fjalit n nj tekst;- dallon dhe formon fjali t
thjeshta dftore dhe pyetse, duke respektuar shenjat e piksimit;
- zhvendos fjalt n nj fjali, n mnyr t till q t mos prishet kuptimi i saj;
- shton dhe heq fjal n nj fjali t thjesht pa prishur kuptimin e saj.
b) Morfologji
Nxnsi/ja:
18
Libr msuesi
Mbiemri
- Njohuri t thjeshta pr mbiemrin, si fjal q tregon cilsi t em-rave.
Premri
- Premri vetor.
Numrori
- Numrori.c) Drejtshkrim
- Prdorimi i shenjave t piksimit (pik dhe pikpyetje n fund t fjalis).
- Prdorimi i shkronjs s madhe n fillim t fjalis.- Prdorimi i shkronjs s madhe pr emrat e njerzve, vendeve
(qyteteve, fshatrave, shteteve) dhe kafshsh.- Ndarja e fjalve n fund t rreshtit.- Shkrimi i numrorve 1-20.
Emri
- dallon fjalt q tregojn emra njerzish, sendesh dhe kafshsh;
- dallon emrat e gjinis femrore nga ata t gjinis mashkullore (n mnyr intuitive);
- dallon emrin n numrin njjs dhe n numrin shums (n mnyr intuitive);
Folja
- dallon fjalt q tregojn veprim (me ndihmn e msuesit/es);
- dallon kohn e kryerjes s nj veprimi, nisur nga koncepti koh: dje-sot-nesr;
- zgjedhon folje t rregullta n kohn e tashme sipas modeleve t dhna;
- zgjedhon foljet kam dhe jam n kohn e tashme;
d) Leksikologji dhe semantik
- Sinonimet (fjal me kuptim t afrt ose t njjt).- Antonimet (fjal me kuptim t kundrt).
Mbiemri
- dallon fjalt q tregojn cilsi t emrit (me ndihmn e m-suesit/es);
Premri
- dallon premrat vetor: un, ti, ai/ajo, ne, ju, ata/ato;
- gjen n fjali premrat vetor;- ndrton fjali me premra
vetor;
Numrori
- dallon numrort 1-20 si fjal q tregojn sasi;
- formon fjali me numror.c) Drejtshkrim
Nxnsi/ja: - prdor drejt pikn dhe pikpy-
etjen n fund t fjalis;- prdor drejt shkronjn e mad-
he n fillim t fjalis;- prdor drejt shkronjn e mad-
he pr emra njerzish, vendesh dhe kafshsh;
- ndan si duhet fjalt n fund t rreshtit;
- shkruan me fjal numrort 1-20.
19
Gjuha shqipe 2
d) Leksikologji dhe semantik
Nxnsi/ja: - gjen fjal sinonimike pr nj
grup fjalsh t dhna (gjeni fjal me kuptim t afrt ose t njjt);
- zvendson n nj tekst disa fjal me sinonimet e tyre (t dhna);
- gjen fjal antonimike pr nj grup fjalsh t dhna (gjeni fjal me kuptim t kundrt).
Vlerat dhe qndrimet Nxnsi/ja: - paraqet dhe komunikon lirshm e sakt mendimet e tij;- demonstron pavarsi n mendime dhe veprime;- demonstron besim dhe vullnet n arritjen e rezultateve;- respekton prpjekjet individuale dhe ato n grup.
Udhzime metodologjike
Metodat e t nxnit jan mjaft t rndsishme pr t realizuar nj proces msimor efektiv. Prdorimi i tyre do t shrbej pr zhvillimin gjuhsor dhe letrar t nxnsve/eve. Msuesit/et duhet t prditsojn do dit njohurit rreth metodave, teknikave dhe strategjive t msimdhnies, me qllim q t zhvillojn te nxnsit/et dshirn pr dijen, virtytet njerzore, ambicien pr t qen t suksesshm dhe aktiv n jetn e prditshme. Metoda, strategji dhe teknika t tilla, si: diskutim pr njohurit paraprake, kubimi, diagrami piramidal, lexim i drejtuar, imagjinata e drejtuar, parashikim me terma paraprak, harta e konceptit, rrjeti i diskutimit, pyetje autorit, ditart e t nxnit, pyetja sjell pyetjen, stuhi mendimi etj., shrbejn si nxitje pr nxnsit/et n procesin e t nxnit dhe si garanci pr rezultate t mira n procesin e t nxnit. Gjithashtu, sht e rndsishme q nxnsi/ja t punoj me situata t nxni ku i krkohen arsyetime apo prgjigje t pyetjeve t tilla si: Pse...?, A sht gjithmon e vrtet...?, far ndodh kur...? etj. N kt mnyr, ai/ajo inkurajohet t reflektoj mbi veprimet e tij/saj dhe t ndrmarr situata t reja. Prmes situatave t t nxnit, nxnsi/ja eksploron, zbaton dhe integron njohurit e aftsit gjuhsore, fiton aftsi intelektuale t nevojshme pr t zhvilluar t menduarit krijues dhe kritik.
Procesi msimor duhet t karakterizohet nga kriteret e mposhtme:
a) Msimdhnie me n qendr nxnsin/enNxnsit/et do t jen n qendr t procesit t msimdhnies. Ky proces do t ndrtohet n varsi t nevojave, aftsive dhe interesave t nxnsve/eve. Nxnsit/et e nj klase jan t ndryshm pr sa i prket mnyrs se si ata/ato nxn: individualisht, n grup, nn udhheqjen e msuesit/es, t pavarur, me an t mjeteve konkrete etj. Prpos ksaj, lndt e fushs Gjuht dhe komunikimi krkojn q nxnsit/et t nxn konceptet, t zhvillojn shkathtsit dhe t zbatojn njohurit gjuhsore. Kto diktojn nevojn pr strategji t ndryshme t t nxnit, t cilat prshtaten me objektin e t nxnit dhe nevojat e nxnsve/eve.
T msuarit bashkveprues
Msuesit/et do t sigurojn nj mjedis t pasur dhe nxits pr komunikim dhe ndrveprim mes nxnsve/eve. Ata/ato do t prdorin metoda, strategji dhe teknika q nxitin t msuarit bashkveprues. Nxnsit/et gjat orve t Gjuhs shqipe shpesh do t nxiten t punojn s bashku. Detyrat e prbashkta do tu sigurojn nxnsve/eve m shum koh pr t folur dhe pr t ndar prvojat e tyre me njri/a-tjetrin/n. Njherazi, edhe shkalla e zotrimit t gjuhs rritet. Puna n grupe do t nxis tolerancn ndaj mendimit t tjetrit, si dhe do t ndikoj n prdorimin e formave demokratike pr t ndar prgjegjsit dhe punn.
20
Libr msuesi
Puna me nxnsit/et me nevoja t veanta, me vshtirsi n t nxn dhe me nxnsit/et e talentuar/a
a) Nxnsit/et me nevoja t veanta Organizimi i kurrikuls sipas kompetencave (n fusha t nxni, n shkall) dhe me fokus integrimin, i krijon msuesit/es hapsirat pr t prshtatur msimdhnien sipas nevojave t veanta t nxnsit/es dhe pr t personalizuar t nxnit e tij/saj. Msuesi/ja duhet t marr parasysh faktin se nxnsit/et jan t ndryshm/e, kan motivim, interesa, stile t nxni, nevoja dhe aftsi t ndryshme etj. N disa raste duhen br prshtatje t kurrikuls sipas diferencave t zhvillimit brenda nj grupi moshor. Msuesi/ja mund t zgjeroj zhvillimin e kompetencave kye sipas nevojave individuale t nxnsve/eve, pr t zvogluar dhe zhdukur diferencat brenda nj shkalle t kurrikuls, n fund t saj. b) Nxnsit/et me vshtirsi n t nxnShum nxns me vshtirsi n t nxn arrijn rezultatet e pritshme t t nxnit njsoj si nxnsit e tjer, nse bhen prshtatje n mnyrn e msimdhnies dhe t vlersimit t tyre.N rastin e nxnsve/eve q formalisht jan prcaktuar si t veant/a, sht veanrisht e rndsishme q stafi i shkolls, n bashkpunim me prindrit, t mbshtes t nxnit e tyre. Procedurat dhe teknikat e vlersimit pr nxns me nevoja t veanta duhet t diskutohen her pas here me prindrit dhe vet nxnsit/et. Prindrit duhet t kuptojn se si ndikojn kto procedura dhe teknika t prshtatura n vlersimin e puns s nxnsve/eve.c) Nxnsit/et me vshtirsi n gjuhn shqipe Nxnsit/et q vijn kryesisht nga emigracioni, e zotrojn gjuhn shqipe n nivele t ndryshme. Meqense programi sht pr t gjith nxnsit/et, ata/ato me vshtirsi n gjuhn shqipe duhet t arrijn rezultatet e t nxnit si t gjith nxnsit/et e tjer/a. Ktyre nxnsve/eve duhet tu jepet mbshtetje n formn e kohs shtes, aq sa u duhet pr t msuar mir gjuhn shqipe ose tu ofrohen kurse formale nga shkolla prgjat vitit shkollor ose gjat pushimeve verore. d) Nxnsit e talentuarFleksibiliteti i zhvillimit t programit lejon plotsimin e nevojave individuale t nxnsve/eve t talentuar. Msuesit/et duhet tu krijojn nxnsve/eve kushte dhe situata t tilla q t shfaqin dhe t zhvillojn talentet e tyre. Kjo arrihet nse atyre u krijohen mundsit t punojn me nj prmbajtje m t thelluar dhe t zgjeruar, t zhvillojn n mnyr t vazhdueshme elemente specifike t kompetencave kye dhe specifike t fushs, t fokusohen n shtjet kroskurrikulare, t zgjerojn mjediset dhe materialet e t nxnit brenda dhe jasht shkolls.
Udhzime pr leximin e teksteve letrare dhe teksteve joletrare
Gjat msimit t gjuhs shqipe nga klasa e par deri n klasn e pest, nxnsit/et do t lexojn tekste letrare dhe joletrare.Pr sa i prket prfaqsimit t teksteve letrare dhe teksteve joletrare, gjat dy shkallve t para kshillohet t respektohen afrsisht raportet 70% me 30%.Pr leximet e teksteve letrare kshillohet t zgjidhen pjes prfaqsuese nga letrsia shqipe dhe letrsia botrore, n prshtatje me moshn dhe zhvillimin e fmijve. Kto tekste duhet t plotsojn kriteret artistike dhe didaktike t gjatsis, t strukturs dhe t qartsis s gjuhs.Kshillohet q nxnsit/et t lexojn fragmente dhe vepra nga periudha t ndryshme letrare, nga letrsia antike deri tek ajo bashkkohore, prfshir ktu edhe krijimtarin gojore folklorike.
Leximet jasht klase
Kshillohet q prgjat nj viti shkollor t zhvillohen 3-4 vepra ose pjes pr lexime jasht klase. Ort e leximeve jasht klase, msuesit/et duhet ti vendosin n planin e tyre msimor, kur t bjn zbrthimin analitik t programit. sht e rndsishme q gjat ktyre orve, nxnsve/eve tu krijohet mundsia t zgjedhin edhe vepra q jan t plqyera e t preferuara pr ta.Veprat e rekomanduara pr lexime jasht klase duhet t jen:- nga letrsia shqipe dhe letrsia botrore;- nga autor t periudhave t ndryshme;- nga gjini dhe lloje t ndryshme letrare.Przgjedhja e leximeve jasht klase nga autor t ndryshm, nga periudha t ndryshme dhe nga gjini e lloje t ndryshme letrare, krijon mundsi pr pasurimin e prvojs letrare t nxnsve/eve.
21
Gjuha shqipe 2
Udhzime pr vlersimin
Roli kryesor i vlersimit sht t prmirsoj t nxnit. Informacioni i siguruar nga vlersimi i ndihmon msuesit/et t kuptojn ant e dobta dhe ant e forta t nxnsve/eve n procesin e t nxnit dhe u jep mundsi t prmirsojn msimdhnien. Vlersimi i nxnsve/eve pr fushn Gjuht dhe komunikimi ka pr synim matjen e kompetencave t fushs, t paraqitura nprmjet rezultateve t t nxnit. Llojet e vlersimit Vlersimi diagnostikues zakonisht kryhet n fillim t shkalls, vitit shkollor ose para zhvillimit t nj grupi orsh, pr t identifikuar njohurit paraprake, interesat ose aftsit q kan nxnsit/et rreth asaj pr t ciln po kryhet vlersimi. Ky informacion prdoret pr t orientuar praktikat e msimdhnies t msuesit dhe t nxnit e nxnsve/eve n mnyr q t prcaktohen teknikat korrigjuese. Vlersimi diagnostikues mund t jet i shkurtr, i shpejt, joformal dhe mund t bhet me goj dhe me shkrim.Vlersimi i vazhdueshm sht nj proces q ndodh gjat gjith kohs n klas dhe informon nxnsit/et e msuesit/et mbi progresin e nxnsve/eve. T dhnat dhe informacioni i mbledhur nga vlersimi formues prdoren pr t prmirsuar proceset e msimdhnies dhe t t nxnit. Fokusi i vlersimit formues nuk duhet t jet vetm vlersimi me not i nxnsit/es.Vlersimi prmbledhs kryhet m shpesh n fund t nj grupi orsh, pr t prcaktuar far sht msuar mbas nj periudhe kohe dhe shoqrohet me not. Vlersimet prmbledhse prdoren jo vetm pr t informuar nxnsit e prindrit pr progresin e nxnsve/eve, por edhe pr t prmirsuar praktikat e msimdhnies dhe t t nxnit.Gjat zbatimit t programit, nxnsve/eve duhet tu jepet mundsia t punojn edhe n grup pr kryerjen e detyrave q mund t zgjidhen me kt metod pune. N kto raste, msuesi/ja parashtron peshn e vlersimit me not t grupit n trsi dhe t secilit/s nxns/e n veanti. Komponentt e vlersimit jan vlersimi me goj dhe vlersimi me shkrim. Vlersimi me shkrim shrben pr aftsimin e komunikimit me shkrim. Msuesi/ja e vlerson nxnsin/en me not pr prezantimet me goj, n testimet periodike me shkrim dhe n punt me shkrim, t zhvilluara individualisht ose n grup.Nj form e vlersimit me shkrim nga nxnsit/et jan edhe testimet.Vlersimi i punve me shkrim sht nj mjet shum i rndsishm pr t matur kompetencat gjuhsore t nxnsve/eve. Njohja e ktij niveli, tashm nuk mund t bhet vetm me rrugt praktike e tradicionalisht t njohura, si qortimet nga msuesi/ja. Kshtu, duhen krkuar forma t larmishme vlersimi, t cilat t pasqyrojn nivelin real t arritjeve t nxnsve/eve dhe t krijojn mundsi pr marrjen e masave pr prmirsimin e tij. Msuesi/ja duhet ta ndjek gjith procesin e t shkruarit q nga planifikimi e deri te rishikimi dhe redaktimi. Shnimet e msuesit/es jan shum t rndsishme pr vlersimin e punve me shkrim t nxnsve/eve. Ato duhet t jen t tilla q ti motivojn nxnsit/et. Vlersimi q nxnsit/et mund ti bjn njri/a-tjetrit/s, sht nj tjetr form e rndsishme q ndihmon mbarvajtjen e puns n kt drejtim.Prve punve dhe testimeve me shkrim, msuesit/et mund t kryejn vlersime t bazuara n performancn e nxnsve/eve, duke prdorur mnyrat e mposhtme, si: projektet kurrikulare dhe ndrlndore; lojrat me role, detyrat individuale, bisedat letrare, debatet, vrojtimet, portofoli i nxnsit/es etj. Portofoli i nxnsit/es, si nj mundsi vlersimi e vetvlersimi, sht nj koleksion i punimeve t tij prgjat vitit shkollor. Ai mund t prmbaj pun me shkrim, detyra tematike, projekte lndore e ndrlndore etj. Przgjedhjet e punve dhe detyrave pr portofolin bhen nga nxnsi/ja, ndrsa msuesi/ja rekomandon. Pjes e vlersimit sht edhe informimi i nxnsve/eve dhe i prindrve pr rezultatet e vlersimit.
Materiale dhe burime msimore
Pr arritjen e kompetencave n fushn Gjuht dhe komunikimi sht i rndsishm prdorimi i mjeteve dhe i materialeve t shumta msimore. Tekstet msimore nuk duhet t jen burimi i vetm pr marrjen e informacionit. N procesin e t nxnit mund t prdor materiale nga interneti, libra nga biblioteka e shkolls, flet pune, udhzues t ndryshm etj. Kto materiale duhet t jen t qarta, t sakta, me nj gjuh t kuptueshme, n prputhje me programin, dhe nuk duhet t prbjn ngarkes pr nxnsit.
Planifikimi i kurrikuls
Planifikimi i kurrikuls sht nj proces mjaft i rndsishm n punn e msuesit/es, q zgjat prgjat gjith vitit shkollor. Planifikimi i ktyre dokumenteve t kurrikuls s re nga msuesi/ja krkon: liri, fleksibilitet dhe prgjegjshmri. Prgatitja e dokumenteve q shoqrojn punn e tij prgjat vitit, jan t shumta dhe kan t
22
Libr msuesi
bjn me planifikimin e kurrikuls dhe dokumentet prkatse. Kto dokumente jan:1) Plani vjetor i lnds s Gjuh shqipe sipas tremujorve;2) Planifikimi tremujor i lnds.Planifikimi i planit vjetor dhe tremujor bhet sipas ndarjes s kohs msimore q sugjeron programi msimor.
Koha msimore pr do kompetenc prdoret pr njohuri t reja, prsritje, projekte, vlersime etj. Msuesi ka t drejt t ndryshoj deri n masn 10% t orve t nj kompetence.
Kompetencat/ klasat
T dgjuarit e teksteve t ndryshme
T folurit pr t komunikuar dhe pr t msuar
T lexuarit e teksteve letrare dhe joletrare
T shkruarit pr qllime personale dhe funksionale
Prdorimi i drejt i gjuhs
Totali, or
Klasa e dyt 10 10 150 60 50 280 or
Planifikimi vjetor i programit sht i ndrtuar me tremujore, ku secili tremujor ka nj grup t caktuar orsh, nbaz t periudhs kohore t prcaktuar n udhzimin e do fillim viti t ri shkollor. Temat msimore jan renditur sipas programit, por msuesi/ja sht i/e lir t ndryshoj kt planifikimn varsi t situatave t nxnies sipas kushteve t klass, lidhjes ndrlndore, temave ndrkurrikulare dheprocesit t vlersimit t nxnsit/es.M posht paraqiten tabelat e:a) planifikimit vjetor t lnds sipas tremujorve;b) planifikimit tremujor t lnds.Tremujort n modelin e mposhtm i kemi ndar duke br nj prllogaritje t prafrt t zgjatjes s shkollsprgjat ktyre periudhave me + ose , q do msues/e i llogarit vet.
1
Pla
nifi
kim
i vje
tor
i ln
ds
Gju
h s
hqip
e 2
Nr.
Shp
rnd
arja
e p
rm
bajt
jes
s l
nds
N
r.
Shta
tor-
Dhj
etor
94
or
Jana
r-M
ars
93 o
r
Pri
ll-Q
ersh
or
93 o
r
1 T
folu
rit p
r t
kom
unik
uar d
he
ms
uar
1Pu
shim
et m
baru
an
2 T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
1N
esr
n
shko
ll3
T le
xuar
it e
teks
teve
letra
re2
Nes
r n
sh
koll
4 T
shk
ruar
it p
r q
llim
e pe
rson
ale
dhe
funk
sion
ale
1A
lfabe
ti i g
juh
s shq
ipe
5 T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
3O
rkes
tra g
azm
ore
6 T
lexu
arit
e te
kste
vele
trare
4N
j sh
ok i
ri7
T le
xuar
it e
teks
teve
letra
re5
Nj
shok
i ri
8 P
rdor
imi i
dre
jt i
gjuh
s1
Nga
fjal
a te
fjal
ia9
T le
xuar
it e
teks
teve
jole
trare
6M
e se
shkr
uajm
?10
P
rdor
imi i
dre
jt i
gjuh
s2
Nga
fjal
a te
fjal
ia
11
T le
xuar
it e
teks
teve
jole
trare
7M
e se
shkr
uajm
?
12
T s
hkru
arit
pr
qlli
me
pers
onal
e dh
e fu
nksi
onal
e2
Letra
13
T le
xuar
it e
teks
teve
jole
trare
8K
ompj
uter
i14
T
shk
ruar
it p
r q
llim
e pe
rson
ale
dhe
funk
sion
ale
3Le
tra
15
T le
xuar
it e
teks
teve
jole
trare
9K
ompj
uter
i16
P
rdor
imi i
dre
jt i
gjuh
s3
Fjal
ia17
T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
10G
jerg
ji i m
adh
18
Prd
orim
i i d
rejt
i gj
uhs
4Fj
alia
19
T le
xuar
it e
teks
teve
letra
re11
Gje
rgji
i mad
h20
T
shk
ruar
it p
r q
llim
e pe
rson
ale
dhe
funk
sion
ale
4Sh
oku
dhe
shoq
ja im
e
23
Gjuha shqipe 2
1
Pla
nifi
kim
i vje
tor
i ln
ds
Gju
h s
hqip
e 2
Nr.
Shp
rnd
arja
e p
rm
bajt
jes
s l
nds
N
r.
Shta
tor-
Dhj
etor
94
or
Jana
r-M
ars
93 o
r
Pri
ll-Q
ersh
or
93 o
r
1 T
folu
rit p
r t
kom
unik
uar d
he
ms
uar
1Pu
shim
et m
baru
an
2 T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
1N
esr
n
shko
ll3
T le
xuar
it e
teks
teve
letra
re2
Nes
r n
sh
koll
4 T
shk
ruar
it p
r q
llim
e pe
rson
ale
dhe
funk
sion
ale
1A
lfabe
ti i g
juh
s shq
ipe
5 T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
3O
rkes
tra g
azm
ore
6 T
lexu
arit
e te
kste
vele
trare
4N
j sh
ok i
ri7
T le
xuar
it e
teks
teve
letra
re5
Nj
shok
i ri
8 P
rdor
imi i
dre
jt i
gjuh
s1
Nga
fjal
a te
fjal
ia9
T le
xuar
it e
teks
teve
jole
trare
6M
e se
shkr
uajm
?10
P
rdor
imi i
dre
jt i
gjuh
s2
Nga
fjal
a te
fjal
ia
11
T le
xuar
it e
teks
teve
jole
trare
7M
e se
shkr
uajm
?
12
T s
hkru
arit
pr
qlli
me
pers
onal
e dh
e fu
nksi
onal
e2
Letra
13
T le
xuar
it e
teks
teve
jole
trare
8K
ompj
uter
i14
T
shk
ruar
it p
r q
llim
e pe
rson
ale
dhe
funk
sion
ale
3Le
tra
15
T le
xuar
it e
teks
teve
jole
trare
9K
ompj
uter
i16
P
rdor
imi i
dre
jt i
gjuh
s3
Fjal
ia17
T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
10G
jerg
ji i m
adh
18
Prd
orim
i i d
rejt
i gj
uhs
4Fj
alia
19
T le
xuar
it e
teks
teve
letra
re11
Gje
rgji
i mad
h20
T
shk
ruar
it p
r q
llim
e pe
rson
ale
dhe
funk
sion
ale
4Sh
oku
dhe
shoq
ja im
e
24
Libr msuesi
2
21
T le
xuar
it e
teks
teve
letra
re12
Dita
,drit
a dh
e di
turia
22
T s
hkru
arit
pr
qlli
me
pers
onal
e dh
e fu
nksi
onal
e5
Shok
u dh
e sh
oqja
ime
23
T le
xuar
it e
teks
teve
letra
re13
Dita
,drit
a dh
e di
turia
24
Prd
orim
i i d
rejt
i gj
uhs
5Sh
kron
ja e
mad
he d
he p
ika
25
T le
xuar
it e
teks
teve
letra
re14
Nj
shfa
qje
e k
ndsh
me
26
Prd
orim
i i d
rejt
i gj
uhs
6Fj
alit
jan
t n
drys
hme
27
T le
xuar
it e
teks
teve
letra
re15
Nj
shfa
qje
e k
ndsh
me
28
Prd
orim
i i d
rejt
i gj
uhs
7Fj
alit
jan
t n
drys
hme
29
T le
xuar
it e
teks
teve
letra
re16
Pika
30
T le
xuar
it e
teks
teve
letra
re17
Pika
31
T s
hkru
arit
pr
qlli
me
pers
onal
e dh
e fu
nksi
onal
e6
N
pikn
ik (
tregi
m m
e fig
ura)
32
T s
hkru
arit
pr
qlli
me
pers
onal
e dh
e fu
nksi
onal
e7
N
pikn
ik (
tregi
m m
e fig
ura)
33
T le
xuar
it e
teks
teve
letra
re18
Pran
dh
jet
s34
T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
19Pr
an
dhje
ts
35
T d
gju
arit
e te
kste
ve t
ndr
yshm
e1
Fest
a e
Abe
tare
s36
T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
20N
sh
koll
sh
t T
hrr
imja
37
T le
xuar
it e
teks
teve
letra
re21
N
shko
ll
sht
Th
rrim
ja38
T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
22K
ush
urdh
ron
39
Prd
orim
i i d
rejt
i gj
uhs
8N
darja
e fj
alv
e n
fund
t
rres
htit
40
T le
xuar
it e
teks
teve
letra
re23
Kus
h ur
dhr
on41
P
rdor
imi i
dre
jt i
gjuh
s9
Nda
rja e
fjal
ve
n fu
nd t
rr
esht
it42
T
lexu
arit
e te
kste
ve jo
letra
re24
T rr
iturit
men
dojn
p
r ne
43
T s
hkru
arit
pr
qlli
me
pers
onal
e dh
e fu
nksi
onal
e8
Un
jam
44
T le
xuar
it e
teks
teve
jole
trare
25T
rritu
rit m
endo
jn
pr n
e45
T
shk
ruar
it p
r q
llim
e pe
rson
ale
dhe
funk
sion
ale
9D
iktim
25
Gjuha shqipe 2
3
46
T le
xuar
it e
teks
teve
letra
re26
Sa sh
um
jam
rritu
r47
T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
27Sa
shum
ja
m rr
itur
48
T le
xuar
it e
teks
teve
letra
re28
Pyet
je p
r m
amin
49
T s
hkru
arit
pr
qlli
me
pers
onal
e dh
e fu
nksi
onal
e10
Pyes
dhe
pr
gjig
jem
50
T le
xuar
it e
teks
teve
letra
re29
Bab
ushi
im51
T
shk
ruar
it p
r q
llim
e pe
rson
ale
dhe
funk
sion
ale
11Py
es d
he p
rgj
igje
m52
T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
30B
abus
hi im
53
T s
hkru
arit
pr
qlli
me
pers
onal
e dh
e fu
nksi
onal
e12
Mam
i dhe
bab
i im
54
T le
xuar
it e
teks
teve
letra
re31
'k
e ha
rrua
r moj
Val
bon
?55
T
shk
ruar
it p
r q
llim
e pe
rson
ale
dhe
funk
sion
ale
13M
ami d
he b
abi i
m56
T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
32N
su
perm
arke
t57
P
rdor
imi i
dre
jt i
gjuh
s10
Pika
dhe
pik
pye
tja58
T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
33N
su
perm
arke
t59
P
rdor
imi i
dre
jt i
gjuh
s11
Zhve
ndos
ja e
fjal
ve
n fj
ali
60
T le
xuar
it e
teks
teve
letra
re34
M
solli
mam
i dy
bebe
61
Prd
orim
i i d
rejt
i gj
uhs
12Zh
vend
osja
e fj
alv
e n
fjal
i62
T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
35Pi
pi fe
ston
dit
lindj
en63
T
folu
rit p
r t
kom
unik
uar d
he
ms
uar
2Fe
stat
64
T le
xuar
it e
teks
teve
letra
re36
Pipi
fest
on d
itlin
djen
65
T s
hkru
arit
pr
qlli
me
pers
onal
e dh
e fu
nksi
onal
e14
Urim
e p
r dit
lindj
e66
T
shk
ruar
it p
r q
llim
e pe
rson
ale
dhe
funk
sion
ale
15U
rime
pr d
itlin
dje
67
T le
xuar
it e
teks
teve
jole
trare
37Fj
alor
i, sh
tpi
a e
fjal
ve68
P
rdor
imi i
dre
jt i
gjuh
s13
Shto
jm
dhe
heqi
m fj
al
n
fjali
69
T le
xuar
it e
teks
teve
jole
trare
38
Fjal
ori,
sht
pia
e fja
lve
70
Prd
orim
i i d
rejt
i gj
uhs
14Sh
tojm
dh
e he
qim
fjal
n
fja
li
26
Libr msuesi
4
71
T d
gju
arit
e te
kste
ve t
ndr
yshm
e2
Gaz
mor
e p
r fm
ij72
T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
39B
isko
ta d
he p
ulla
pos
te73
T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
40B
isko
ta d
he p
ulla
pos
te74
T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
41D
y sh
ok
dhe
nj
ari
75
Prd
orim
i i d
rejt
i gj
uhs
15Em
ri76
T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
42D
y sh
ok
dhe
nj
ari
77
Prd
orim
i i d
rejt
i gj
uhs
16Em
ri78
T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
43N
dihm
ojm
s
bas
hku
79
T s
hkru
arit
pr
qlli
me
pers
onal
e dh
e fu
nksi
onal
e16
Nj
pasd
ite e
ve
ant
80
T le
xuar
it e
teks
teve
letra
re44
Ndi
hmoj
m
s b
ashk
u81
T
shk
ruar
it p
r q
llim
e pe
rson
ale
dhe
funk
sion
ale
17N
jpa
sdite
e v
ean
t82
T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
45Si
kup
tohe
n f
mij
t83
P
rdor
imi i
dre
jt i
gjuh
s17
Emra
t p
rgj
ithsh
m d
he t
p
rve
m84
T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
46M
es sh
oks
h85
P
rdor
imi i
dre
jt i
gjuh
s18
Emra
t p
rgj
ithsh
m d
he t
p
rve
m86
T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
47M
es sh
oks
h87
T
dg
juar
it e
teks
teve
t n
drys
hme
3Pr
ojek
t 1
T d
rejta
t e f
mij
ve88
T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
48Pr
ojek
t 1
T d
rejta
t e f
mij
ve89
T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
49Pr
ojek
t 1T
dre
jtat e
fm
ijve
90
T fo
lurit
pr
t k
omun
ikua
r dhe
m
sua
r3
Proj
ekt 1
T d
rejta
t e f
mij
ve91
T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
, jol
etra
re50
Lexi
m ja
sht
kla
se92
T
shk
ruar
it p
r q
llim
e pe
rson
ale
dhe
funk
sion
ale
18D
iktim
93
T le
xuar
it e
teks
teve
letra
re, j
olet
rare
51Le
xim
jash
t k
lase
94
Tsh
krua
rit p
r q
llim
e pe
rson
ale
dhe
funk
sion
ale
19V
ler
sim
njo
huris
h
5
95
T le
xuar
it e
teks
teve
letra
re52
Shok
t
mir
96
Prd
orim
i i d
rejt
i gj
uhs
19Sh
krim
i i e
mra
vet
prg
jiths
hm
dh
e t
pr
ve
m97
T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
53Sh
ok
tm
ir98
T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
, jol
etra
re54
Si t
mba
sh n
j d
itar
99
T s
hkru
arit
pr
qlli
me
pers
onal
e dh
e fu
nksi
onal
e20
Push
ime
nm
al (t
regi
mi r
ealis
t)10
0 T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
, jol
etra
re55
Si t
mba
sh n
j d
itar
101
T s
hkru
arit
pr
qlli
me
pers
onal
e dh
e fu
nksi
onal
e21
Push
ime
nm
al (t
regi
mi r
ealis
t)10
2 T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
56K
atr
shoq
e10
3 T
shk
ruar
it p
r q
llim
e pe
rson
ale
dhe
funk
sion
ale
22P
rshk
ruaj
m
shok
un/s
hoqe
n10
4 T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
57K
atr
shoq
e10
5 T
shk
ruar
it p
r q
llim
e pe
rson
ale
dhe
funk
sion
ale
23P
rshk
ruaj
m
shok
un/s
hoqe
n10
6 T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
58Li
bri m
agjik
i Sa
shs
107
Prd
orim
i i d
rejt
i gj
uhs
20G
jinia
e e
mrit
108
T le
xuar
it e
teks
teve
letra
re59
Libr
i mag
jik i
Sash
s10
9 P
rdor
imi i
dre
jt i
gjuh
s21
Gjin
ia e
em
rit11
0 T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
60Fr
ika
111
T le
xuar
it e
teks
teve
letra
re61
Frik
a11
2 T
dg
juar
it e
teks
teve
t n
drys
hme
4D
help
ra d
he rr
usht
11
3 T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
62Se
kret
et e
vog
la t
bab
agjy
shit
114
T s
hkru
arit
pr
qlli
me
pers
onal
e dh
e fu
nksi
onal
e24
Dik
tim11
5 T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
63Se
kret
et e
vog
la t
bab
agjy
shit
116
T
folu
rit
pr
t
kom
unik
uar
dhe
ms
uar
4Fe
sta
e V
itit t
R
i11
7 T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
, jol
etra
re64
Kal
enda
ri11
8 T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
, jol
etra
re65
Kal
enda
ri11
9 T
shk
ruar
it p
r q
llim
e pe
rson
ale
dhe
funk
sion
ale
25K
arto
lina
27
Gjuha shqipe 2
5
95
T le
xuar
it e
teks
teve
letra
re52
Shok
t
mir
96
Prd
orim
i i d
rejt
i gj
uhs
19Sh
krim
i i e
mra
vet
prg
jiths
hm
dh
e t
pr
ve
m97
T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
53Sh
ok
tm
ir98
T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
, jol
etra
re54
Si t
mba
sh n
j d
itar
99
T s
hkru
arit
pr
qlli
me
pers
onal
e dh
e fu
nksi
onal
e20
Push
ime
nm
al (t
regi
mi r
ealis
t)10
0 T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
, jol
etra
re55
Si t
mba
sh n
j d
itar
101
T s
hkru
arit
pr
qlli
me
pers
onal
e dh
e fu
nksi
onal
e21
Push
ime
nm
al (t
regi
mi r
ealis
t)10
2 T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
56K
atr
shoq
e10
3 T
shk
ruar
it p
r q
llim
e pe
rson
ale
dhe
funk
sion
ale
22P
rshk
ruaj
m
shok
un/s
hoqe
n10
4 T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
57K
atr
shoq
e10
5 T
shk
ruar
it p
r q
llim
e pe
rson
ale
dhe
funk
sion
ale
23P
rshk
ruaj
m
shok
un/s
hoqe
n10
6 T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
58Li
bri m
agjik
i Sa
shs
107
Prd
orim
i i d
rejt
i gj
uhs
20G
jinia
e e
mrit
108
T le
xuar
it e
teks
teve
letra
re59
Libr
i mag
jik i
Sash
s10
9 P
rdor
imi i
dre
jt i
gjuh
s21
Gjin
ia e
em
rit11
0 T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
60Fr
ika
111
T le
xuar
it e
teks
teve
letra
re61
Frik
a11
2 T
dg
juar
it e
teks
teve
t n
drys
hme
4D
help
ra d
he rr
usht
11
3 T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
62Se
kret
et e
vog
la t
bab
agjy
shit
114
T s
hkru
arit
pr
qlli
me
pers
onal
e dh
e fu
nksi
onal
e24
Dik
tim11
5 T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
63Se
kret
et e
vog
la t
bab
agjy
shit
116
T
folu
rit
pr
t
kom
unik
uar
dhe
ms
uar
4Fe
sta
e V
itit t
R
i11
7 T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
, jol
etra
re64
Kal
enda
ri11
8 T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
, jol
etra
re65
Kal
enda
ri11
9 T
shk
ruar
it p
r q
llim
e pe
rson
ale
dhe
funk
sion
ale
25K
arto
lina
28
Libr msuesi
6
120
T le
xuar
it e
teks
teve
letra
re66
Mar
tina
n k
lubi
n e
notit
121
T
folu
rit
pr
t
kom
unik
uar
dhe
ms
uar
5Lo
jra
t12
2 T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
67M
artin
a n
klu
bin
e no
tit12
3 P
rdor
imi i
dre
jt i
gjuh
s22
Num
ri i e
mrit
124
T le
xuar
it e
teks
teve
letra
re, j
olet
rare
68Lo
ja e
flam
urit
125
Prd
orim
i i d
rejt
i gj
uhs
23N
umri
i em
rit12
6 T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
, jol
etra
re69
Loja
e fl
amur
it12
7 T
shk
ruar
it p
r q
llim
e pe
rson
ale
dhe
funk
sion
ale
26R
regu
llatg
jat
loj
s12
8 T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
70Sa
m
plq
en fu
tbol
li12
9 T
shk
ruar
it p
r q
llim
e pe
rson
ale
dhe
funk
sion
ale
27R
regu
llat g
jat
loj
s13
0 T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
71Sa
m
plq
en fu
tbol
li13
1 P
rdor
imi i
dre
jt i
gjuh
s24
Mbi
emri
132
T le
xuar
it e
teks
teve
letra
re, j
olet
rare
72Si
t lu
ash
bask
etbo
ll13
3 P
rdor
imi i
dre
jt i
gjuh
s25
Mbi
emri
134
T le
xuar
it e
teks
teve
letra
re, j
olet
rare
73Si
t lu
ash
bask
etbo
ll13
5 T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
74D
y sh
oqet
136
T le
xuar
it e
teks
teve
letra
re75
Dy
shoq
et13
7 T
shk
ruar
it p
r q
llim
e pe
rson
ale
dhe
funk
sion
ale
28R
espe
ktoj
rreg
ulla
t13
8 T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
76K
puc
a e
vjet
r13
9 T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
77K
puc
a e
vjet
r14
0 T
shk
ruar
it p
r q
llim
e pe
rson
ale
dhe
funk
sion
ale
29R
espe
ktoj
rreg
ulla
t14
1 T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
78Se
maf
ori z
bavi
tet
142
Prd
orim
i i d
rejt
i gj
uhs
26G
jinia
e m
biem
rit14
3 T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
79Se
maf
ori z
bavi
tet
144
Prd
orim
i i d
rejt
i gj
uhs
27G
jinia
e m
biem
rit14
5 T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
80D
ordo
leci
146
T s
hkru
arit
pr
qlli
me
pers
onal
e dh
e fu
nksi
onal
e30
Prs
hkru
ajm
nj
pe
rson
azh
fant
astik
7
147
T le
xuar
it e
teks
teve
letra
re81
Dor
dole
ci14
8 T
shk
ruar
it p
r q
llim
e pe
rson
ale
dhe
funk
sion
ale
31P
rshk
ruaj
m
nj
pers
onaz
h fa
ntas
tik14
9 T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
82Pe
shku
dhe
miu
150
T le
xuar
it e
teks
teve
letra
re83
Pesh
ku d
he m
iu15
1 P
rdor
imi i
dre
jt i
gjuh
s28
Num
ri i m
biem
rit15
2 T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
84M
iste
ri i h
ns
153
Prd
orim
i i d
rejt
i gj
uhs
29N
umri
i mbi
emrit
154
T le
xuar
it e
teks
teve
letra
re85
Mis
teri
i hn
s15
5 T
shk
ruar
it p
r q
llim
e pe
rson
ale
dhe
funk
sion
ale
32Ta
kim
i pa
pritu
r (tre
gim
fa
ntas
tik)
156
T le
xuar
it e
teks
teve
letra
re86
N
nj
plan
et t
ud
itsh
m15
7 T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
87N
nj
pl
anet
t
udits
hm
158
T s
hkru
arit
pr
qlli
me
pers
onal
e dh
e fu
nksi
onal
e33
Taki
m i
papr
itur (
tregi
m
fant
astik
)15
9 T
dg
juar
it e
teks
teve
t n
drys
hme
5N
j
adr
e
udits
hme
160
T le
xuar
it e
teks
teve
letra
re88
Shqi
ponj
a16
1 T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
89Sh
pata
e S
knd
erbe
ut16
2 T
shk
ruar
it p
r q
llim
e pe
rson
ale
dhe
funk
sion
ale
34Sh
krua
jm
pr S
knd
erbe
un16
3 T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
90Sh
pata
e S
knd
erbe
ut16
4 T
shk
ruar
it p
r q
llim
e pe
rson
ale
dhe
funk
sion
ale
35Sh
krua
jm
pr S
knd
erbe
un16
5 T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
91K
ryef
jala
e fj
alv
e16
6 T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
, jol
etra
re92
Parq
et k
omb
tare
167
Prd
orim
i i d
rejt
i gj
uhs
30P
rem
ri ve
tor
168
T le
xuar
it e
teks
teve
letra
re, j
olet
rare
93Pa
rqet
kom
bta
re16
9 T
shk
ruar
it p
r q
llim
e pe
rson
ale
dhe
funk
sion
ale
36U
dht
oj n
ve
ndin
tim
170
T le
xuar
it e
teks
teve
letra
re94
Det
i, di
elli
dhe
hna
171
T s
hkru
arit
pr
qlli
me
pers
onal
e dh
e fu
nksi
onal
e37
Udh
toj
n
vend
in ti
m17
2 T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
95D
eti,
diel
li dh
e h
na17
3 P
rdor
imi i
dre
jt i
gjuh
s31
Folja
29
Gjuha shqipe 2
7
147
T le
xuar
it e
teks
teve
letra
re81
Dor
dole
ci14
8 T
shk
ruar
it p
r q
llim
e pe
rson
ale
dhe
funk
sion
ale
31P
rshk
ruaj
m
nj
pers
onaz
h fa
ntas
tik14
9 T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
82Pe
shku
dhe
miu
150
T le
xuar
it e
teks
teve
letra
re83
Pesh
ku d
he m
iu15
1 P
rdor
imi i
dre
jt i
gjuh
s28
Num
ri i m
biem
rit15
2 T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
84M
iste
ri i h
ns
153
Prd
orim
i i d
rejt
i gj
uhs
29N
umri
i mbi
emrit
154
T le
xuar
it e
teks
teve
letra
re85
Mis
teri
i hn
s15
5 T
shk
ruar
it p
r q
llim
e pe
rson
ale
dhe
funk
sion
ale
32Ta
kim
i pa
pritu
r (tre
gim
fa
ntas
tik)
156
T le
xuar
it e
teks
teve
letra
re86
N
nj
plan
et t
ud
itsh
m15
7 T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
87N
nj
pl
anet
t
udits
hm
158
T s
hkru
arit
pr
qlli
me
pers
onal
e dh
e fu
nksi
onal
e33
Taki
m i
papr
itur (
tregi
m
fant
astik
)15
9 T
dg
juar
it e
teks
teve
t n
drys
hme
5N
j
adr
e
udits
hme
160
T le
xuar
it e
teks
teve
letra
re88
Shqi
ponj
a16
1 T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
89Sh
pata
e S
knd
erbe
ut16
2 T
shk
ruar
it p
r q
llim
e pe
rson
ale
dhe
funk
sion
ale
34Sh
krua
jm
pr S
knd
erbe
un16
3 T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
90Sh
pata
e S
knd
erbe
ut16
4 T
shk
ruar
it p
r q
llim
e pe
rson
ale
dhe
funk
sion
ale
35Sh
krua
jm
pr S
knd
erbe
un16
5 T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
91K
ryef
jala
e fj
alv
e16
6 T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
, jol
etra
re92
Parq
et k
omb
tare
167
Prd
orim
i i d
rejt
i gj
uhs
30P
rem
ri ve
tor
168
T le
xuar
it e
teks
teve
letra
re, j
olet
rare
93Pa
rqet
kom
bta
re16
9 T
shk
ruar
it p
r q
llim
e pe
rson
ale
dhe
funk
sion
ale
36U
dht
oj n
ve
ndin
tim
170
T le
xuar
it e
teks
teve
letra
re94
Det
i, di
elli
dhe
hna
171
T s
hkru
arit
pr
qlli
me
pers
onal
e dh
e fu
nksi
onal
e37
Udh
toj
n
vend
in ti
m17
2 T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
95D
eti,
diel
li dh
e h
na17
3 P
rdor
imi i
dre
jt i
gjuh
s31
Folja
30
Libr msuesi
8
174
T le
xuar
it e
teks
teve
letra
re96
Vje
shta
175
Prd
orim
i i d
rejt
i gj
uhs
32Fo
lja17
6 T
lexu
arit
e te
kste
ve le
trare
97Lu
lesh
qerr
a17
7 T
shk
ruar
it p
r q
llim
e pe
rson
ale
dhe
funk
sion