Liczebno i zasady gospodarowania populacj osiaAutor: Jan Godziewski

Liczebno osiaw nadlenictwach i parkach narodowych.Stan na dzie 31 marca 2007r.

Stan osia w pn-wsch Polsce

Stan i pozyskanie osiana obwodach k owieckich

Wiosenne stany inwentaryzacyjne zwierzyny w latach 2009-2013

owiecki Rejon HodowlanyStan populacji na dzie 15 marca20092010201120122013Ogemw tym dzier.Ogemw tym dzier.Ogemw tym dzier.Ogemw tym dzier.Ogemw tym dzier.Puszcza Augustowska594363612560686482772508800477Wielkie Jez.Mazurskie6845257995758236119197171129823Puszcza Piska227187238189345208413216537324Biebrzaski256256269269319319309309332332Razem1761133119181593217316202413175027981956

Wykres6

17611331

19181593

21731620

24131750

27981956

Ogem

w tym dzier.

osie

Arkusz1

1234567891011

2009200920102010201120112012201220132013Wiosenne stany inwentaryzacyjne zwierzyny w latach 2009-2013owiecki Rejon HodowlanyStan populacji na dzie 15 marca

Puszcza Augustowska594363612560686482772508800477osie20092010201120122013

Wielkie Jeziora Mazurskie6845257995758236119197171129823Ogemw tym dzier.Ogemw tym dzier.Ogemw tym dzier.Ogemw tym dzier.Ogemw tym dzier.

Puszcza Piska22718723818934520841321653732420092010201120122013Puszcza Augustowska594363612560686482772508800477

Biebrzaski25625626926931931930930933233217611918217324132798Wielkie Jez. Mazurskie6845257995758236119197171129823

Razem176113311918159321731620241317502798195613311593162017501956Puszcza Piska227187238189345208413216537324

Biebrzaski256256269269319319309309332332

Puszcza Augustowska2439108224651021250810712766118128701365Razem1761133119181593217316202413175027981956

Wielkie Jeziora Mazurskie2090156423591529240816382861163332991760

Puszcza Piska255213062884139629581590358018753737230320092010201120122013owiecki Rejon HodowlanyStan populacji na dzie 15 marca

Biebrzaski23723726326328728727227229929973187971816194791020520092010201120122013

Razem7318418979714209816145869479496110205572741894209458649615727Ogemw tym dzier.Ogemw tym dzier.Ogemw tym dzier.Ogemw tym dzier.Ogemw tym dzier.

Puszcza Augustowska2439108224651021250810712766118128701365

Puszcza Augustowska4967386352023658560140135204414561584746Wielkie Jez. Mazurskie2090156423591529240816382861163332991760

Wielkie Jeziora Mazurskie7323659777137610785974447682672280316948Puszcza Piska2552130628841396295815903580187537372303

Puszcza Piska350021653310214933482192313221623542240020092010201120122013Biebrzaski237237263263287287272272299299

Biebrzaski13341334130513051679167615971597177017701712417530184871761519501Razem73184189797142098161458694794961102055727

Razem171241395917530147221848715325176151462619501158641395914722153251462615864

owiecki Rejon HodowlanyStan populacji na dzie 15 marca

Puszcza Augustowska159111151576109017421268162111963272141120092010201120122013

Wielkie Jeziora Mazurskie3445281134972639350926373259242528612534Ogemw tym dzier.Ogemw tym dzier.Ogemw tym dzier.Ogemw tym dzier.Ogemw tym dzier.

Puszcza Piska12327811288828129678212017911562109720092010201120122013Puszcza Augustowska4967386352023658560140135204414561584746

Biebrzaski49949971771767467462462473773767677078722167058432Wielkie Jez. Mazurskie7323659777137610785974447682672280316948

Razem676752067078527472215361670550368432577952065274536150365779Puszcza Piska3500216533102149334821923132216235422400

Biebrzaski1334133413051305167916761597159717701770

Razem17124139591753014722184871532517615146261950115864

Arkusz1

Ogem

w tym dzier.

osie

Arkusz2

Ogem

w tym dzier.

Wiosenne stany inwentaryzacyjne zwierzyny w latach 2009-2013 Jelenie

Arkusz3

Ogem

w tym dzier.

Wiosenne stany inwentaryzacyjne zwierzyny w latach 2009-2013 Sarny

67675206

70785274

72215361

67055036

84325779

Ogem

w tym dzier.

Wiosenne stany inwentaryzacyjne zwierzyny w latach 2009-2013 Dziki

Straty w populacji osia w Biebrzaskim Parku Narodowym

rednie roczne straty w populacji sigay 3-6% stanw wiosennych, z tego 48,2% to ubytki naturalne spowodowane mierci osobnikw starszych i chorych.

Straty w populacjiW rokuRazem20002001200220032004200520062007w szt.w %W kolizjach drogowych213424322110,7Zagryzienia przez wilki5311395234120,8Utopienia15768523417,3Kusownictwo112263,0Ubytki naturalne49222012411169548,2razem sztuk1115423429212325197100

Nie powinien by ustalany na poziomie powyej 20% wiosennego stanu populacji, tj. powinien ksztatowa si na poziomie redniego przyrostu zrealizowanego. Proporcja ta moe by korygowana jedynie wprzypadku dysponowania dla lokalnych populacji szczegowymi danymi o wielkoci realnego przyrostu wdanym roku. Przyrost zrealizowanypopulacji winna wynosi: 1:1 do 1:1,5 na korzy klpStruktura pci

Za zagszczenie pozwalajce na prowadzenie waciwej gospodarki osiem przyjmuje si zagszczenie wynoszce ok. 5 osobnikw na 1000 ha powierzchni lenej i bagiennej rejonu hodowlanego Zagszczenie

w grupach pciowo - wiekowych

- Byki - okoo 40 %- Klpy - okoo 40 %- oszaki - do 20 % Przy strukturze pci populacji na poziomie 1:1,5 naley bezwzgldnie zachowa rwnowag ilociow bykw i klp w odstrzale.

b) w klasie wieku bykw

Wyrnianie klas wieku, jak to ma miejsce np. u jeleni, wprzypadku osi jest nieuzasadnione ze wzgldu na brak wiarygodnych kryteriw morfologicznych itrudnoci w precyzyjnym rozpoznaniu wieku bykw na podstawie sylwetki zwierzcia Struktura pozyskania powinna wynosi:

osie byki selekcyjne

Opis poroaOcenaszpicaki, szydlarze, widaki i szstaki nieregularne

wszystkie regularne szstaki w typie badylarza oraz silniejsze badylarze z poroem szstaka na jednej tyce

popatacze i opatacze oraz badylarze o porou regularnym powyej szstaka

osie byki owne

Opis poroaOcenasilne badylarze powyej regularnego szstaka oraz byki o porou typu opatacza

Pozyskanie klp i oszakw naley prowadzi w pierwszej kolejnoci poprzez odstrza sztuk chorych i cherlawych, o masie tuszy mniejszej ni przecitna oraz klp starych i prowadzcych sabe potomstwo.

Klpy prowadzce blinita oraz oszaki blinita powinny by oszczdzane.Selekcja klp i oszakw

Oosie byki populacji pnocno wschodniej Polski zwykle przybieraj form badylarza rzadziej opatacza. Za poroe przyszociowe uwaa si wszystkie formy powyej regularnego szstaka. Wszystkie szpicaki, szydlarze, widaki i szstaki nieregularne uwaa si za poroe selekcyjne. Byk owny to stary osobnik poroe ktrego znajduje si jeszcze w szczytowej formie rozwoju i formie powyej nieregularnego szstaka bd opatacza.

Schematyczny rozwj poroa opatacza i badylarza

Dorosy bykoszakByk w wieku 2-3 lato w okolicach krtani ma charakterystyczna brod o dugoci okoo 20 cm narol poszyta dugim wosem. Najwczeniej rozwinita jest w wieku 4-5 lat.

Poroe przyszocioweBadylarz szstak regularnyopatacz

SzpicakWidak nieregularnyPoroe selekcyjne

Poroe selekcyjneWidak z uszkodzonym modeniemWidak regularny

Badylarz - smak regularnyopataczByk owny