Lidhja e matematikesme lendet e tjera #MesueseAurela

Pag

e1

PROJEKT Lenda: Mateamtike

Klasa: 8-te

Viti shkollor 2015-2016

TEMA :

“Lidhja e matematikes

me lendet e tjera ”

PUNOI:

PRANOI :

#MesueseAurela

Lidhja e matematikesme lendet e tjera #MesueseAurela

Pag

e2

Matematika ne

o GjeografidheHistori

o Arkitekture

o Gjuhe (Matematikagjuhesore)

o Histori

o Kimi

o Muzike

o Biologji

o Mjeksi

o Fizike

Lidhja e matematikesme lendet e tjera #MesueseAurela

Pag

e3

Matematikadallohetngashkencattjerapërnjëlidhjetëveçantëqëkaajo me

realitetin.Ajoështë e njënatyretëpastërintelektuale, e

bazuarteknjëseriaksiomashtëdeklaruaratëvërteta (do tëthotëqëaksiomatnuk i

janënënshtruarasnjëeksperienceporjanëtëfrymëzuarangaeksperienca)

osembidisaligjepërkohësishttëpranuara.

Njëpohimmatematikor – i quajturpërgjithësishtteoremëosepropozicionkonsiderohet i

vërtetënëseprocesiivërtetimit formal qëpërcaktonvlefshmërinë e

sajrespektonnjëstrukturëarsyetueselogjike-deduktive.

Statistikaështëshkencaqëstudionmarrjen, organizimin,

analizimindheinterpretiminendryshimevesasiorenëzhvillimineshoqërisë, tëekonomisë,

tëkulturësetj, dukembledhurtëdhënanumërorepër to, tëcilatgrupohenepërpunohen

me

Disastudiues e identifikojnëorigjinënestatistikave në1663, me

publikiminnatyrordhepolitiktë “VëzhgimetmbiLigjet e Vdekshmërisë”nga John

Graunt.Aplikimet e hershme e

tëmenduaritstatistikorsillejrrethnevojavetështetevenëbazëtëpolitikësnëtëdhënatdemo

grafikedheekonomike.Shtrirja e disiplinëssëstatistikavezgjerohetnëfillimtëshekullittë

19për tëpërfshirëmbledhjendheanalizën e tëdhënavenëpërgjithësi.

Sot, statistikapërdoretgjerësishtnëbiznes, qeveri, dheshkencatnatyroredheshoqërore

Lidhja e matematikesme lendet e tjera #MesueseAurela

Pag

e4

1. Lidhja e matematikës me fizikën

Matematikën me fizikën e lidhinnjë sere formulashqeshërbejnëpërgjetjen e

vleravetëmadhësivefizike (shpejtësia, rruga e përshkuar, masa, nxitimi,pesha,

forcagravitacionale, forcatbashkevepruese). Këto formula kërkojnëpërdorimin e

veprimevematematikore (sifaktorizime, shumëzime, pjesëtime, mbledhje,

zbritje).Gjithashtufizikavënëpërdorimtëgjitha format e grafikëve

FIZIKË & MATEMATIKË: 5 FORMULAT E PADUKSHME QË KOMANDOJNË

HESHTUR BOTËN

1. Teoria e ProspektitV(x,p) = v(x)w(p)

2. RëniaeksponencialeN(t) = N0e-λt

3. EkuacioniDoplerΔλ/ λ = v/c

4. Ekuacioni I Dirakut

5. (cα⋅pÌ‚ + Βmc2) ψ = iâ„ •δψ/δt

6. Evolucioni i përbërëK = 2NuPK = u

Shembull:

Fuqitë e dhjetësjanënjëveprimmatematikorqëpërdoretedhenëfizikëkurkemitëbëjmë

me vlerashumëtëmëdhaoseshumëtëvogla. Fuqia e dhjetësnukpërdoretvetëmnëfizik,

poredhenëkimi, biologji e shkencatëtjera.Shembujtëpërdorimittëfuqivetëdhjetësjanë:

masa e Tokës=6x10ne fuqite 24

24kg: Rrezja e Tokë

s= 6400km=6.4 •10 ne fuqi te 24

Rrezja e Hënë

s=1.7 •10ne fuqi te 6 m

Tëshkruarit e njënumrisiprodhim midis njënumritjetër, më I madhose I barabartë me

1 dhemë I vogël se 10, dhenjëfuqitë 10.

Lidhja e matematikesme lendet e tjera #MesueseAurela

Pag

e5

Matematika ne gjuhe :

Matematika ne lidhje me gjuhen. Ne gjuhe ne perdorimpresjen per

tendarefjaletdhefjalitepor, presjaperdoretedhe ne matematike ne

numrat me presje .p.sh. 0,5 :5,7 etj..

Gjithashtuedhekllapat (rrethoredhekatrore)tecilat ne gjuhe i perdorim

per tevecuarfjaleosefjali ne matematike i perdorim ne

shprehjetnumerike.Viza ne gjuheperdoret ne dialog kurse, ne lidhje me

matemetikenvizaperdoret ne figuragjeometrike , segmente , drejteza ,

vizathyesore . Kemieshedy-pikeshinqe ne gjuheperdoret ne ligjerate

,kurnumerojmegjymtyre ne matematikeaiserbesiveprimi i pjestimit.

Shembull :

Matematikagjuhësore ne gjuhët e Europes.

Lidhja e matematikesme lendet e tjera #MesueseAurela

Pag

e6

Matematika ne Kimi :

Si ne matematikeashtudhe ne kimitebejme me

veprimetendryshmenumerikepra, ketungjasojnematematica me kimine. Ne

kimikeminumranatyrore , jonatyrore , veprime me numra me presje ,

shumezime, pjesetime,fuqidheproblematendryshme .

Gjithashtukimiakadheshume formula ashtusimatematika.

Sintetizimi i elementit me numëratomik 117

ElementiUnunseptiumështëelementi i funditqëmbushperiodën e

shtatëtëTabelësPeriodiketëElementëve. Ai do

tëshkruhetsëshpejtimeselementëve me numëratomik 116 dhe 118

qëtashmëjanëzbuluar. Përveçkësaj,

eksperimentetkanëprovuarnjërritjetëqëndrueshmërisëtëbërthamave me

rritjen e neutroneveqë i përbëjnëato.

Lidhja e matematikesme lendet e tjera #MesueseAurela

Pag

e7

Matematikane HistoridheGjeografi :

Lidhja e matimatikes me historinakatebejvetem me numrat e datave ,

tedhenaveteluftrave (.p.sh. numri i ushtareve,tevrareve ) .

Njengavizatimetmëtëfamshmetë Leonardo da Vinçit – Njeriu Vitruvian –

ështëcilësuarsishembull i përpjekjevepërtëbashkuarmatematikën,

artindheshkencën.“Njeriu Vitruvian” ështëskicë e hollësishme e

trupittënjeriut, e vizatuarnëqendërtënjëkatroridherrethi, me

krahetdhekëmbët e shtrira.Krahëtdhekëmbëtprekinskajet e

katroritdherrethit duke treguarstërgjatje, si per tëlënëtëkuptohet se

njeriusfidoncdondrydhjedheështë i prirurtekapërcejëcdokufi,

saponjekufizim i vendoset. Me këtëvizatim, Leonardo

merrnëkonsideratethellësinëdhemadhësinëtrupore,

simetrinëdhelidhjetgjeometrike, duke u bazuarnëidete e Vitruviusit –

studiues, artist, projektues, inxhinjerdhearkitekt i lashtëromak

Matematika ne ndertimine Piramidave :

Lidhja e matematikesme lendet e tjera #MesueseAurela

Pag

e8

Matematika ne Muzika :

Matematika me muzikenlidhen me njeratjetrennganumratthyesore . Ne

muzikkoha 6/8 , ne matematikeeshtenjenumerthyesor .

- Sëpari, disahulumtimekanëdëshmuar se fëmijët duke luajturnë piano

shpesh, tregojnëaftësitëpërmirësuaranëshkencatëaplikuara,

nëzgjidhjen e problemeve (enigmave), duke luajtur shah apokryerjen

e veprimevematematikore.

- Sëdyti, nënjëanalizëtëveçantëkrahasuese– Nxënësi duke

marrënjëkursmuziketregoirezultatemëtëmirarrethnjëmbëdhjetëpërqind

mbimesatarennëmësim.

- Më i zakonshëmdhemë i drejtëështëinterpretimigjeometrik i

seksionittëartë (mesittëartë).

- Njëndarje e

njëlinjekreativedheimagjinarenëdypjesëtëpabarabartaquhetmesi i

artë.DO = 1

- RE = 8/9(~0.89)

- MI = 64/81(~0.79)

- FA = 3/4(~0.75)

- SOL = 2/3(~0.66)

- LA = 16/27(~0.59)

- SI =

- 128/243(~0.53)

- DO = 1/2(0.5)

Matematika neArkitekture

Lidhja e matematikes me arkitektureneshtefakti se arkitekturashpeshmerret me

përpunimin e hapësirës, vëllimit, formes.Si dhedritës,

Lidhja e matematikesme lendet e tjera #MesueseAurela

Pag

e9

hijesdheelementeveabstraktepërtëarriturnjëpërfundimestetik.Kjogjë e

dallonarkitekturënprejshkencavetëzbatuaradheinxhinierisë,

tëcilatpërqëndrohenmëshumënëaspektet e funksionalitetitdherealizimittëprojektit,

sesanëestetikën

MatematikadheBiologjia:

Tejcimi I ngjyres se syve

Lidhja e matematikesme lendet e tjera #MesueseAurela

Pag

e10

“MatematikadheMjekesia”

Tëdy, mjekëtdheinfermieretpërdorinmatematikëçdoditë , duke i

siguruarkujdesshëndetësornjerëzvenëmbarëbotën .

Mjekëtdheinfermieretpërdorinmatematikë

,kuratashkruajnërecetaapoadministrojneilaçe .

Mjekëtpërdorinmatematikëgjatëhartimittëgrafikëvestatistikoretëepidemiveose ne

normat e suksesittëtrajtimeve .

Matematikavlenpërrrezet- x dheskaniminCAT .

Numratofrojnënjëbollëktëinformacionitpërprofesionistëtmjekësor .

Ajoështënjesiguripërpublikun e gjerëqëtëdinë se mjekëtdheinfermieret tone

janëtëtrajnuarsiçduhet duke studiuarmatematikëdhetedine përdoriminsajnëmjekësi .

Lidhja e matematikesme lendet e tjera #MesueseAurela

Pag

e11