Lijst van Verkortingen Spoorwegen - Home - NVBS · Peter Gutter, Lijst van Verkortingen Spoorwegen [20e versie], pag. 4 1. Lijst van verkortingen Deze niet-complete lijst bestaat

Lijst van VerkortingenSpoorwegen

Peter Gutter

September 2018

Sinds 2002 is deze spoorse verkortingenlijst als privé-project bijgehouden. De eersteversies van de lijst telden slechts enkele bladzijden en werden op informele wijzeverspreid onder collega’s van onder meer ProRail, NS Reizigers, NedTrain, Strukton enRailion, die er dankbaar gebruik van maakten. Al gauw kreeg ik vele aanvullingentoegestuurd. De lijst groeide daardoor snel en dit is alweer de 20e bijgewerkte enherziene versie, die hierbij als 3e druk in (elektronische) boekvorm verschijnt. Boven debladzijden heb ik echter wel de vermelding 20e versie laten staan, omdat er al zoveelexemplaren van vorige versies in omloop zijn.

1e druk, april 20122e uitgebreide en herziene druk, april 20153e uitgebreide en herziene druk, september 2018

CIP-GEGEVENS

ISBN 978-90-818932-4-4

NUR 464

Uitgegeven via de website www.nvbs.com van de

Postbus 1384, 3800 BJ Amersfoort

© Peter Gutter 2018

Deze uitgave is met de meeste zorg samengesteld. Indien deze toch onjuistheden blijktte bevatten, kunnen uitgever en auteur daarvoor geen aansprakelijkheid aanvaarden.Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. Overname van gegevens uitdeze uitgave is toegestaan mits de bron wordt vermeld.

Inleiding

Het Nederlandse spoorbedrijf hangt letterlijk aan elkaar van de afkortingen (ofwelverkortingen, zoals ze bij het spoor genoemd worden). Dat stamt nog uit de tijd datgegevens bij de spoorwegen telegrafisch werden overgeseind. De verkorting Asdmbijvoorbeeld, is nu eenmaal sneller over te seinen dan de volledige benamingAmsterdam Muiderpoort.

Lange tijd werden de verkortingen door de NS bijgehouden in een officiële lijst, genaamdLV ofwel de Lijst van Verkortingen C 0405. Die lijst bestaat om onduidelijke redenen aljaren niet meer, en lijkt ook nergens in het bedrijf meer te vinden. Dat is onvoorstelbaaronhandig in een bedrijf waar alles wat afgekort kan worden, wordt afgekort, en waarbovendien een heel specifiek vakjargon wordt gehanteerd.

In 2002, tijdens de opleiding tot treindienstleider werd mij door instructeur Jan de Bosaangeraden om dan zelf maar “een lijstje” bij te houden van de verkortingen die ik zoutegenkomen. Bijgaand document is alweer de twintigste bijgewerkte en herziene versievan die (overigens niet-complete) lijst. Het is een privé-project, geen officieel document,daarom heb ik mijn naam bovenaan de bladzijden gezet. Opgenomen zijn de verkortin-gen die ik in de loop der tijd ben tegengekomen in allerlei documenten, van bedienvoor-schriften tot vervoersregelingen en van schakelschema’s tot baanvaktekeningen. Nogeven voor alle duidelijkheid: het is dus niet zo dat ik zelf verkortingen heb bedacht voornamen en begrippen. Integendeel, bijgaande verkortingen ben ik tegengekomen in hetspoorbedrijf en vervolgens heb ik daar de betekenissen bij gezocht. Ik heb ook verkor-tingen opgenomen die inmiddels niet meer gangbaar zijn maar die men nog wel indocumenten kan tegenkomen.

Deze lijst bevat ruim 8600 verkortingen die men kan aantreffen in de Nederlandsespoorwegsector, onderverdeeld in ongeveer 4800 vakbegrippen (zie bladzijden 4-127)en meer dan 3800 geografische verkortingen (zie bladzijden 128-207).

Bijgaande LV is bedoeld voor trdl, omrp, kvt-ps, rgdl, opz, LWB en verder natuurlijk iederpsld dat met verkortingen te maken krijgt, zodat bijv. vvr, WBI, vrst, BVS en aw geengeheimen meer bevatten. Ik hoop dat dit project veel moeite zal besparen, in die zin datmen dit (trein)wiel niet steeds opnieuw hoeft uit te vinden. Suggesties en aanvullingenzijn natuurlijk welkom, en kunnen per e-mail gestuurd worden aan [email protected]

Veel plezier en succes toegewenst bij het gebruik van deze LV.

Peter Gutter, september 2018.

Peter Gutter, Lijst van Verkortingen Spoorwegen [20e versie], pag. 4

1.

Lijst van verkortingen

Deze niet-complete lijstbestaat uit twee delen enbevat verkortingen diegebruikt worden in hetNederlandse spoorbedrijf.Het eerste deel van de lijstbetreft spoorwegvaktaal,het tweede deel betreftnamen van stations endienstregelmeetpunten.Haal de hoofd- en kleineletters in de verkortingenvooral niet door elkaar,aangezien daardoor debetekenis kan veranderen.

A

A aanvang tijdelijkesnelheidsbeperking, zieL, A en E-bordenA bakcode ‘Eerste klas’in de aanduiding vaneen treinstelA aanduiding voortreinstellen type ICM,zie Plan ZA aanduiding voor cate-gorie hinderarme werk-zaamheden aan de rail-infrastructuurA automatisch (bedrijfs-toestand CTA)A (beveiligingssysteemvoorzien van) assentel-lersa aankomsta gelede of gekoppeldewagen (in aanduidingvoor bep. goederenwa-gens, bijv. Laekks)a met 4 assen (in aan-duiding voor bep. goe-derenwagens, bijv.Eanos, Falns, Haimmrs,Uacns)

a met 6 assen (in aan-duiding voor bep. goe-derenwagens, bijv.Sahmms)A1 prioriteit bij de am-bulance (spoed)aa met 6 of meer assen(in aanduiding voor bep.goederenwagens, bijv.Faals, Uaaikks)aa wageneenheid met4 assen (in aanduidingvoor bep. goederenwa-gens, bijv. Laadrs)AAE Ahaus AlstätterEisenbahn AG (verhuur-bedrijf van goederenwa-gens door heel Europa)aanh aanhangselaank aankomstaansl aansluitingaanw aanwezigAARD aardfout, weg-lekkende spanning (bij-genaamd “lampje aar-de”)AAS Amsterdam Air-port SchipholAATC Advanced Auto-mated Train ControlAB absoluut blokstelselAB rijtuig met afdelin-gen eerste en tweedeklasAB Tramweg Alkmaar-BergenA-baanvak zie A-routeABB Afstandsbedie-ning Beweegbare Brug-genABC Automatic BallastCleaner (automatischekettinghormachine)ABCd D-treinrijtuig metafdelingen eerste, twee-de en derde klas, metzijgang en bagage-afde-lingABC-raster beladings-raster; tabel op goede-renwagens die aangeeft

hoeveel gewicht er in dewagen mag worden ge-laden bij een bep. bela-dingsklasse (A t/m E)ABDd D-treinrijtuig metafdelingen eerste entweede klas, met zij-gang en bagage-afde-lingABDk motorwagen metbagageafdeling en afde-lingen eerste en tweedeklas (codering bijv. voormotorwagen DE 1 vanaf1956)ABDO Algemene Be-drijfs- en Dienstoriënta-tie voor administratievedienstenABF Ausfahrt BlockFrei (in EBS)Abf Abfahrt (vertrek)(D)abk abonnementskaartABk koprijtuig vantreinstel, met afdelingeneerste en tweede klasABKk rijtuigbak Mat ’56met afdelingen eersteen tweede klas en eenspeciale coupé voor deMarechausseeABO Algemeen Be-dienobject (object inconfiguratie voor Pro-cesleiding Rijwegen, zo-als wisselverwarming)A-bord zie L, A en E-bordenABR Ateliers BelgesRéunis (fabrikant vanspoorwegmaterieel, o.a.van Rotterdam RailFeeding en het railbe-drijf van de Hoogovens)ABS AandelenbezitStreekvervoer nv (hierinwaren alle aandelen vande NS in de Nederland-se busmaatschappijenondergebracht)


ABS Ausbaustrecken(bestaande spoorlijnendie omgebouwd zijn tothogesnelheidslijnen) (D)ABT Stoomtramweg-Maatschappij Antwer-pen-Bergen op Zoom-Tholen nvABT Automatische Be-diening TNVABV Aanschrijving Be-dieningsVoorschriftABv aanduiding voortussenrijtuig type DD-AR, met eerste en twee-de klasabv aanschrijving be-veiligingABv3/4-bak IRM tus-senrijtuig met eerste/tweede klasABv6-bak V-IRM tus-senrijtuig met stroom-afnemers en eerste/tweede klasABvk aanduiding voorstuurstandrijtuig typeDD-AR met afdelingeneerste en tweede klas(de k staat daarbij voorkoprijtuig)abvl aanbevelingAbzw Abzweigstelle(spooraansluiting dieniet gesitueerd is bij eenstation) (D)AC alarmcentrale (metname gebruikt bij debrandweer)AC wisselstroom (‘al-ternating current’)AC-BW AlarmcentraleBrandweerACC Area ControlComputer (de interfacetussen de SIMIS-Wbeveiliging en de infra-elementen)ACE Axle CounterEvaluator (verwerkings-eenheid in assenteller-

systeem)ACEC Ateliers de Con-structions Électriques deCharleroi (fabrikant vanelektrische installatiesvoor spoorwegmateri-eel, o.a. voor Benelux-treinstellen Mat ’57)ACF American Car andFoundry Company (fa-brikant van goederen-wagens, zoals ketelwa-gens voor de NS)ACO Ahlmann Carls-hütte & Co. (fabrikantvan de ACO Rail, zie al-daar)ACO Rail afwaterings-systeem voor overwe-gen, ontwikkeld doorACO (zie aldaar) en inNederland geleverd viaVoestalpine RailproACS Approach Con-trolled Signalling (seindat geactiveerd wordt bijnadering van trein)act activiteit / treinacti-viteit (bijv. aankomst ofvertrek)ACTAS automatischeCTA-sturingACTO Association ofCharter Train OperatorsACTS ACTS Nederlandbv (Afzet ContainerTransport Systeem)AD aanduiding voormaterieel-omloop vantreinstellen type V-IRM4 (nummers 9401-9546), bijgenaamd“Arme Dirk” of “VirmpjeVier”ADM Archer DanielsMidland Company (eige-naar van ADM Euro-poort bv)adm administratieadob automatischedubbele overwegbomen

ADR European Agree-ment concerning the in-ternational carriage ofDangerous goods byRoad and railADR-bord oranje bord(zoals voorgeschrevendoor European Agree-ment concerning the in-ternational carriage ofDangerous goods byRoad and rail) met daar-op de gevarenklasse incombinatie met eenstof-identificatienummerbij vervoer van gevaarlij-ke stoffen, zie ADRADT Amsterdam Din-ner Train (bijzonderechartertrein van Railpro-mo Fleet Services bv),zie RFSADVD AlternatieveDienstregeling VolgendeDag (als extreem winter-weer wordt voorspeld)AE aanduiding voormaterieel-omloop vantreinstellen Mat ’64 (T-4), nummers 502-531AEC Associated Equip-ment Company Ltd. (fa-brikant van de motorenvoor dieseltreinstellenPlan X)AEC Association Euro-péenne des Cheminots /European Association ofRailway StaffAED automatische ex-terne defibrillatorAEDTF AssociationEuropéenne pour leDéveloppement duTransport FerroviaireAEE Ahaus-EnschederEisenbahn-GesellschaftAEG Allgemeines Ei-senbahngesetz (Duitsespoorwegwet)AEIF Association Euro-


péenne pour l’Interope-rabilité Ferroviaire(Europese Associatievoor Spoorinteropera-biliteit), zie EARIAEST Algemeen Euro-pees Stukgoedtarief /Allgemeiner Europäi-scher StückguttarifAFB AutomatischeFahr- und Bremssteue-rungafc afdelingschefafd afdeling van eenDienstafd eerste rijtuigafde-ling 1e klasseafd tweede rijtuigafde-ling 2e klasseAFEDEF Associationdes Fabricants Europé-ens d’Équipements Fer-roviaires (Verenigingvan Europese Fabrikan-ten van Spoorwegmate-rieel)afhldk afhalen vanlaadkistenAFI Automatische Fahr-zeugidentifikationafk afkomstigAFO Airport Fire Officer(coördineert ook brand-weerhulpverlening in deSchipholspoortunnel,i.s.m. de Algemeen Lei-der van ProRail)AFSS AutomatischerFührerstandsignalisie-rung (in ETCS)afz afzenderafz wg afzonderlijkewagenAG AfstandswijzerGoederentarieven(C 8256)AGC Accord européensur les Grandes lignesinternationales de Che-mins de fer / EuropeanAgreement on Main In-

ternational RailwayLinesAGF Arbeitsgemein-schaft Güterfernver-kehr / Association ofLong-Distance FreightCarriersAGN Arbeitsgemein-schaft Güternahver-kehr / Association ofShort-Distance FreightCarriersAGP Arbeitsgemein-schaft Personenver-kehr / Passenger Trans-porters AssociationAGR Accord Européensur les Grandes Routesde trafic international /European Agreement onMain International Traf-fic ArteriesAGS Adviesraad Ge-vaarlijke StoffenAGS Adviseur Gevaar-lijke Stoffen (van debrandweer, voorh. Re-gionaal Officier Gevaar-lijke Stoffen), zie ROGSAGT AutomatiseringGegevens Treindienstagt agent van Spoor-wegpolitieAGTC Accord europé-en sur les Grandeslignes de Transport in-ternational Combiné etles installations Con-nexes / European A-greement on ImportantInternational CombinedTransport Lines and Re-lated InstallationsAGZR seinbedienings-relais (Signal OperatingRelay)AH Alkmaarse Handel-inrichting (klassieke be-veiliging, gefabriceerddoor de AlkmaarscheIJzer- en Metaalgieterij)

ahob automatischehalve-overwegboom-installatieAHS Automatische Hal-aanwijzer SturingAhTM ArnhemscheTramweg-MaatschappijnvAI ArbeidsinspectieAICCF Association In-ternationale du Congrèsdes Chemins de Fer(Internationale Spoor-wegcongresvereniging),zie IRCAAICMR Association In-ternationale des Con-structeurs de MatérielRoulant / InternationaleWaggonbauvereinigung(Internationale Vereni-ging van Fabrikantenvan Rollend Materieel)AIDM automatisch indienst meldenAIEP Association Inter-nationale des Usagersd’EmbranchementsParticuliers (Internatio-nale vereniging vangebruikers van particu-liere spooraansluitin-gen)AIM Accord concernantles rapports entre trans-porteurs dans le trans-port International ferrovi-aire de Marchandises /Agreement concerningthe Relationships bet-ween Carriers in respectof International FreightTraffic by Rail (1985)AIME Algemene Indus-triële, Mineraal- en Erts-maatschappij nv (West-haven Amsterdam)AIR Association ofIndependent RailwaysAIV Accord concernantles rapports entre entre-


prises de transport dansle cadre du transportferroviaire Internationaldes Voyageurs / Agree-ment concerning theRelationships betweenTransport Undertakingsin respect of Internatio-nal Passenger Traffic byRail (1985)AK automatische kop-peling (de verkortingako wordt ook gebruikt)aka administratiekan-toor aankomstakd aankondigingakdbez aankondigingbezet (in ProcesleidingRijwegen)aki automatische knip-perlichtinstallatieakk akkoordako automatische kop-peling (de verkorting AKwordt ook gebruikt)akv administratiekan-toor vertrekAL Algemeen LeiderALC Automatic LiningControl / AutomatischerLeitComputer (compu-tersysteem voor hetaansturen van stop-machines)aldk (spoorweg)auto-laadkistALE Automatic Link Es-tablishment (een stan-daard voor het snel op-zetten en in stand hou-den van een radiover-binding tussen twee ofmeer radiosystemenvoor éénrichtingsver-keer)ALE-stations meetsta-tions (die gebruik makenvan Automatic Link Es-tablishment) in de spo-ren die leiden naar deaankomstsporen van

rangeerterrein Kijfhoek,zie ALEALF cilindervormigecontainer, voorzien vaneen bolle bodem en eenkegelvormig bovendeelmet vuldekselALGECO Alliance etGestion CommercialeSA (verhuurbedrijf vangoederenwagens doorheel Europa)ali automatische licht-installatie (voorh. avio)ali-b automatischelichtinstallatie met boomALOR open autolaad-kist zonder beugel endekzeil met loodrechtewanden met internatio-naal profielALS Advanced LifeSupport (uitgebreidemedische hulpverlening)Alsthom fusie tussenSociété Alsacienne deConstructions Méca-niques en de Compag-nie française Thomson-Houston (fabrikant vanlocomotieven zoals NSseries 1100, 1300, 1600en 2400/2500. Sinds1998 Alstom genoemdom verwarring over deuitspraak te voorkomen,aangezien Engelstaligeneen afwijkende uit-spraak hebben voor delettercombinatie th)Alstom fabrikant vano.a. locomotieven enspoorwegbeveiligings-systemen, zie AlsthomALV Algemeen Voor-schrift (van de NS)AM Aken-Maastricht-sche Spoorweg-Maat-schappij nv / Aachen-Maastrichter Eisenbahn-Gesellschaft

AM elektrische motor-stellen / Automotrices(afkorting in gebruik bijde Belgische spoorwe-gen)AM ambulanceAMA Achszahl Melde-anlage (in assenteller-systeem)A-meter ampèremeterAMF-SASIB AmericanMachine Foundry-SASIB (fabrikant vano.a. overwegboominstal-laties voor de NS), zieSASIBAMK automatischekoppeling (‘Automati-sche Mittelpufferkupp-lung’)aml aanrijding met let-selamp assistent-managerplanning, zie didAmRo-shuttletrein in-tercity met een uurs-dienst tussen Amster-dam en Rotterdam (van-af 2015), zie IC-DirectAMS Airport MedicalServices (op Schiphol)amu Algemeen Maga-zijn Utrechtamw automontage-wagen (voor werkzaam-heden aan de bovenlei-ding)AN Arriva Nederland bvA/N wisselen van nor-male naar automatischeseinbediening en omge-keerdANRM Algemeene Ne-derlandsche Railroute-Maatschappij nvAnst Anschlussstelle(aansluiting van eenhoofdspoor naar eenlaadspoor) (D)AO automatische om-roep


aob automatische over-padboominstallatieAOM-rapport rapportvan de Inspecteur Baanmet een zgn. ‘Advies OpMaat’ betreffende defec-ten aan spoorstaven ofwisseldelen, en het her-stel daarvanA-onderzoek (voorma-lige) lichtste categorieincidentonderzoek in hetspoorbedrijf, na inciden-ten waarbij de spoor-wegveiligheid in het ge-ding is gekomen, veelaluitgevoerd op rayon-niveau (zie ook B-onder-zoek, C-onderzoek)AOR AdviescommissieOefening Rampenbe-strijdingAOV ambtenaar open-bare orde en veiligheidaov alarmgids ongeval-lenbestrijdingaov arbeidsovereen-komstAPB automatisch per-missief blokstelselAPD Algemene Politie-dienst (van de Mare-chaussee)apm assistent-proces-managerAPM Arnold Peter Møl-ler-Maersk Group (be-drijf dat containertermi-nals heeft, o.a. op deMaasvlakte)APMT-1 terminal A.P.Møller Terminal 1 (con-tainerterminal op Maas-vlakte Oost), zie APMAPMT-2 terminal APMTerminals Maasvlakte II,zie APMAPN aanduiding voormaterieel-omloop vandriewagentreinstellen ty-pe A32 van NSR, tus-

sen Alphen a/d Rijn enGoudaApTM ApeldoornscheTramweg-MaatschappijnvAPTU Règles unifor-mes concernant la vali-dation de normes tech-niques et l’Adoption dePrescriptions Techni-ques Uniformes applica-bles au matériel ferrovi-aire destiné à être utiliséen trafic international /Uniform Rules concer-ning the Validation ofTechnical Standardsand the Adoption of Uni-form Technical Prescrip-tions applicable to Rail-way Material intended tobe used in InternationalTrafficAPTU UR zie UR APTUAR agglo-regiomateri-eelAR relaisbeveiliging ty-pe AR (All Relays)AR aanrijding (afkortingin gebruik bij de BackOffice van ProRail)AR Société Anonymede Chemins de fer d’An-vers à RotterdamAR Anzeigerechner(displaycomputer die dekleurenbeeldschermenbestuurt waarop detreindienstleider destand van zaken op eenemplacement kan over-zien)AR naderingsrelais vaneen automatische over-weg (‘Approach Relay’)ARB ambtenaar ram-penbestrijdingARBAC automatiseringregionale brandweeralarmcentraleARDS Algemeen Reg-

lement voor de Dienstop de SpoorwegenAREMA-test kwaliteits-en veiligheidstest vanrailbevestigingen en an-dere bovenbouwmate-rialen, uitgevoerd vol-gens normen van deAmerican Railway Engi-neering and Mainte-nance-of-way Associa-tionaret avondretourARGOS actuele reis-informatie globaal opstationsARI Automatische Rij-weginstellingA-rijtuig rijtuig met uit-sluitend eerste klas zit-plaatsenARM Accord concer-nant la notification desRestrictions de trafic enservice international fer-roviaire des Marchandi-ses / Agreement on noti-fication concerning Ope-rational Restrictions ofInternational Transpor-tation of Goods by RailAR-net agglomeratie-regionetA-route route in eenspoornetwerk die ge-schikt is voor materieelmet een aslast van max.16 tonARP Analyse RijdendPersoneelARR (systeem voor)Automatische Rit Regis-tratieARR aanduiding voormaterieel-omloop vantreinstellen Mat ’64 (T-2,nummers 901-915), tus-sen Dordrecht en Gel-dermalsenAR-relais naderings-relais van een automa-


tische overweg (‘Ap-proach Relay’)art artikelARV Algemeen Regle-ment Vervoer (C 8101,C 8104, C 8251)ARV automatisch rest-rijweg vrijmakingsproces(in EBS)ARW installatie voor debeveiliging van werk-overwegen (‘Automati-sche RottenWarnung’)AS Spoorweg-Maat-schappij Almelo-Salz-bergen nv (de verkortingSMAS werd ook ge-bruikt)AS afhandelingsscena-rio (bij verstoringen vande treindienst)AS Ausfahrsignal (uitrij-sein) (D)as per eerstvolgendetreinA-sein automatischwerkend sein (niet-per-missief)ASI Algemene Sein In-dustrie nv (samenwer-kingsverband van de fir-ma’s GRS en StandardElectric)ASig Ausfahrsignal (uit-rijsein). De schrijfwijzeAsig wordt ook gebruikt(D)asl zie aanslasopz assistent Sein-wezen-opzichterasp cdt aspirant-con-ducteurasp mcn aspirant-ma-chinistA-spoor aankomst-spooraspt avondspitsASRC Automated Sys-tem of Railway Controlass vkl assistent-ver-keersleider

ass wvbr assistent-werkvoorbereiderasv aanschrijving (nietbetreffende de beveili-ging)aswt aansluitingswach-terAT aanmaken nieuwtreinnummerAT actuele toestandATA Automatic TrackAlignmentATB automatischetreinbeïnvloedingATB+ zie ATB-plusATB++ zie ATB-plus-plusatbd autobusdienstATB-E ATB Eenvoudig(voor werktreinen)ATB-EG ATB EersteGeneratie (sinds 1966)ATBL combinatie vanNederlandse ATB enBelgische TBL (in ge-bruik bij de Thalys)ATBM+ zie ATBM-plusATBM-plus toege-voegd opschakelsignaalvanuit ATB-NG voor deThalys op midden-sporen (voor snelhedentot 160 km/u)ATB-NG ATB NieuweGeneratie (sinds 1996)ATB-plus toevoegingop het treinbeïnvloe-dingssysteem ATB-EGom de begrenzings-snelheid van Thalys-treinstellen tijdelijk tekunnen verhogen tot160 km/uATB-plus-plus sys-teem om treinen auto-matisch voor een stop-tonend sein tot stilstandte brengen indien demachinist dit zelf nietdoet en de standaardbeveiliging ATB-EG niet

ingrijptATB-VV ATB Verbeter-de Versie, zie ATB-plus-plusATC Automatic TrainControlATCS Advanced (Auto-matic) Train ControlSystematg afgeleide treinnum-mer generatiepositieATG Absolute TrackGeometryA-tijd aankomsttijdATIP Automated TrackInspection ProgrammeATITRA AssociationTechnique Interministé-rielle des TransportsAtlas kraan op lorries,gebouwd door de Duitsefirma Atlas WeyhausenATLAS Automatic Tun-nel Laser Analysis Sys-temATLS Advanced Trau-ma Life SupportATM Algemeene Tram-Maatschappij nvATMF Règles unifor-mes concernant l’Ad-mission Technique deMatériel Ferroviaire utili-sé en trafic internatio-nal / Uniform Rules con-cerning the TechnicalAdmission of RailwayMaterial used in Interna-tional Traffic (uniformeeisen betreffende detechnische toelating vanspoorwegmaterieel datwordt gebruikt in inter-nationaal verkeer)ATO Algemeene Trans-port Onderneming nv(dochterondernemingvan de NS)ATOC Association ofTrain Operating Compa-nies


ATP Automatic TrainProtection (System)ATP Accord sur leTransport internationaldes Produits alimen-taires Périssables et deséquipements spéciauxdestinés à ce type detransport / Agreementon the International Car-riage of PerishableFoodstuffs and the spe-cial equipment to beused for such carriageatrak automatischetreinaankondigingATS Actuele ToestandSysteem (verbindingtussen ProcesleidingRijwegen en TBS)ATSB aanvulling op hetoverzicht van tijdelijkesnelheidsbeperkingenATV Règles uniformesconcernant l’AdmissionTechnique des Véhi-cules ferroviaires / Uni-form Rules concerningthe Technical Admissionof Railway Vehicles (in-ternationale technischetoelatingseisen voorspoorwegvoertuigen)Ausfsig zie AsigAusfvsig Ausfahrvor-signal (D), zie Avsigaut bls automatischblokstelselAV Algemeen Voor-schrift Seinwezenav aanvraagAVC Automatic VehicleClassificationAVCS AdvancedVehicle Control SystemsAVD Algemene Ver-keersdienstAVE Abfertigungsvor-schriften für den interna-tionalen Expressgutver-kehr

A-versie (van een WBI)eerste door het WBI-bu-reau gewijzigde versievan een reeds uitge-brachte WBI, bijv. van-wege aangepaste maat-regelen of gewijzigdeplanning (zie ook B-ver-sie, C-versie)AVG Abfertigungsvor-schriften für den interna-tionalen Eisenbahngü-terverkehrAVI Automatic VehicleIdentificationavio automatische ver-keerslichtinstallatie vooroverwegen, zie aliAVL Automatische Ver-keersleiding (beveiligin-gen van het type NX enCVL, welke gestuurdworden door een com-puter)AVL Automatic VehicleLocationAVM Automatic VehicleMonitoringAvsig Ausfahrvorsignal(D)AVV Adviesdienst Ver-keer en Vervoer (vanhet Ministerie van Ver-keer en Waterstaat)AVV Allgemeinen Ver-trag für die Verwendungvon Güterwagen / Ge-neral Contract of Use forWagons, zie GCUAW Tramweg Alkmaar-Warmenhuizenaw aanwijzing (voorh.lastgeving)Aw Ausbesserungs-werk (hoofdwerkplaatsvan de Duitse spoor-wegen)awa automatischewaarschuwingsappara-tuurAwanst Ausweichan-

schlussstelle (aanslui-ting naar uitwijkspoor)(D)awi automatische waar-schuwingsinstallatievoor dienstoverpadawopz assistent-opzichter van de Wegaw STS aanwijzing(voorh. lastgeving) Stop-tonend SeinAY Alkmaarsche IJzer-en Metaalgieterij nv (la-ter heette dit bedrijf Alk-maarse Machinefabrieken IJzergieterij nv, endaarna NederlandseMachinefabriek Alkmaarbv, zie NMA); fabrikantvan o.a. overweginstal-laties en seinenAY-sein bep. typehooggeplaatst lichtseinmet drie kleuren (rood,geel en groen), ontwik-keld door de Alkmaar-sche IJzer- en Metaal-gieterij (vandaar de aan-duiding AY)AY-steller bep. typesteller uit de jaren ze-ventig voor overwegbo-men, ontwikkeld door deAlkmaarse Machinefa-briek en IJzergieterij(voorh. AlkmaarscheIJzer- en Metaalgieterij,vandaar de aanduidingAY)Az Arbeitszug (werk-trein) (D)AZA Achsen Zähl Aus-wertung (centrale ver-werkingseenheid in as-sentellersysteem)Azf Arbeitszugführer(werktreinmachinist) (D)azl aanrijding zonderletsel


B

B bakcode ‘Tweedeklas’ in de aanduidingvan een treinstelB aanduiding voor deasindeling van een(rangeer-)locomotiefmet twee onderlinggekoppelde assenB aanduiding voor niet-NS elektrische trein-stellenB Befehlsstellwerk(hoofdverkeersleidings-post) (D)b bestemd voor vervoervan aardolieproducten(in aanduiding voor ke-telwagens)b grootvolume wagenmet een laadlengte vanmeer dan 12 m en eenvolume van meer dan70 m3 (in aanduidingvoor gesloten wagens)B1 het vaste ofklassieke bovenleidings-systeem 1500 V DCB3 beweegbaar boven-leidingssysteemB4 bovenleidingssys-teem 1500 V DC datvoorbereid is op om-schakeling naar 25 kVACB5 bovenleidings-systeem 25 kV AC opde Betuweroute (max.rijsnelheid 140 km/u)B8 bovenleidings-systeem 25 kV AC opde Maasvlakte (max.rijsnelheid 100 km/u)Ba Betriebsabteilung(D)BAB aanduiding vooreen treinstam bestaan-de uit een rijtuig tweedeklas, een rijtuig eerste

klas en weer een rijtuigtweede klas (ook wel“BAB-stam” genoemd)BABCO Beheer ABTConfiguratie (applicatiein Procesleiding Rijwe-gen om instellingen voorABT te wijzigen, zoalssporen waar ABT eenbedienvoorstel mag ge-ven)BAB-stam zie BABBAC Beheer ARI Confi-guratieBAC-tool applicatie ominstellingen in ARI te wij-zigen, zie BACBAF bochtaftrek (vande bovenleiding)bag bagageBAG Bundesamt fürGüterverkehr (D)BAGAP BetrieblicherAlarm- und Gefahrenab-wehrplan (van de Duitsespoorwegen)bagk bagagekaartBAK Boekje Afstanden-kaarten voor het trein-personeel (C 8502)bakkie bijnaam vandiesel-elektrische ran-geerloc serie 600 (ookbijgenaamd “Kikker”)bam ballastafwerk-machineBAM VoorschriftBestemmingsaandui-ding op Materieel(C 7511)BAM BAM Rail bv(voorh. BataafscheAanneming Maatschap-pij)BAM NBM BAM NBMRail bv (samenvoegingvan de BataafscheAanneming Maatschap-pij en de NederlandseBeton Maatschappij)BAM Rail zie BAM

Bapo Bahnpolizei(Duitse spoorwegpolitie)BAR brugnaderingsre-lais (‘bridge approachrelay’)BAS Beperkte Avond-toelating StationsBAS bestemmings-aanwijzersysteemBAS Bestemmingsaan-wijzer station SchipholBATB Beschrijving Au-tomatische Treinbeïn-vloeding in rollend mate-rieel (C 6515)bav buitengewone aan-vraagbb bouwbureau (deverkorting bobu wordtook gebruikt)bb met laadoppervlakvan meer dan 27 m2 (inaanduiding voor koelwa-gens, bijv. Ibbhlnps)B’B’ aanduiding voorde asindeling van eenlocomotief met tweetwee-assige draaistellenwaarin de assen onder-ling gekoppeld zijn (bijv.elektrische locs serie1600)BB21 Beveiliging enBeheersing van het rail-verkeer in de 21e eeuw(programma voor invoe-ring van nieuwe beveili-gingen zoals Bev21 enbijbehorende systemenzoals GSM-R en KBV)BBA BrabantscheBuurtspoorwegen enAutobusdiensten nvbba beveiligings-beambteB-baanvak zie B-routeBBB Bedieningsvoor-schriften voor Beweeg-bare Bruggen (C 5503)BBD BediensysteemBediengebied (in EBP)


BBD Bundesbahn-direktion (hoofddirectievan de Duitse spoor-wegen)BBD begeleider buiten-dienstgesteld spoorBBD’er begeleider bui-tendienstgesteld spoor(bijv. van een Robel-trein)BBE Bijzondere Bij-stands Eenheid (vankrijgsmacht en politie),kwam o.m. in actie bijtreinkapingen, zie DSIBbf Betriebsbahnhof(de schrijfwijze BBfwordt ook gebruikt) (D)BBH BediensysteemBeheersgebied (in EBP)BBK Basisbeheerkaart(topografische kaart vande railinfrastructuur ende directe omgevingdaarvan)bbm bovenbouwmate-rialenBBMS Branche BreedMonitoring Systeem(van ProRail)BBS Beschadigingenen Breuken in Spoor-staven (C 4502)bbs blijft beschikbaarBBU Bahnbetriebs-unfall (D)BBV Bovenbouw-beheervoorschriften(C 3506)BBV bovenbouwver-nieuwing (de schrijfwijzebbv werd ook gebruikt)BC Biljettencentrale nvBC brandkranencontro-leBCDk motorwagen metbagageafdeling en afde-lingen tweede en derdeklas (codering voor mo-torwagen DE 1 vóór1956)

BCG Begrotingscoör-dinatiegroep NSBCH Besluit Capaci-teitsverdeling Hoofd-spoorweginfrastructuurBCS BedrijfscommissieSpoorwegbedrijfBcm bep. type slaaprij-tuig/couchettebc tp bureauchef trans-portBCU Brake Control Unit(rembedieningsinstalla-tie)bd bodeBD buitendienst(stel-ling)BD aanduiding voor rij-tuig tweede klasse metbagageafdelingBD Brandmeester vanDienstBD Bahndirektion (D)Bd BewakingsdienstBD-asv aanschrijvingbuitendienststellingBDC Bureau Internatio-nal de Documentationdes Chemins de fer(Internationaal Docu-mentatiebureau van deSpoorwegen). De afkor-ting BIDC wordt ook ge-bruiktBDE BundesverbandDeutscher Eisenbahnenbdjur bedrijfsjuristBDk rijtuigbak Mat ’54of Mat ’56 met bagage-ruimteBdLL Bedienings-voorschriften Locomo-tieven en Locomotoren(C 6504)bdps bedrijfspsycho-loogBDs aanduiding voorintercityrijtuig tweedeklasse met bagageafde-ling en een stuurstandbds bedrijfsarts

BdSMC bedieningsdes-kundige van het SMC(de schrijfwijze BD-SMCis ook gebruikt)BdT Bedienings-voorschriften Trein-stellen (C 6505)Bdw bep. type 4-assigeketelwagen voor trai-ningsdoeleinden (zoalsvoor het oefenen in ca-lamiteitenbestrijding enonregelmatigheden metgevaarlijke stoffen)Bdwg Baudienstwagen(D)bdzmcn bulldozer-machinistBE bergingseenheid(van ProRail Incidenten-bestrijding), opvolgervan de spoormodulevan NedTrainBE bergingsvoertuigBE bedrijfseenheidBE blokbezettingslamp-je (‘block electric light’,op het tableau van detreindienstleider)BE Bentheimer Eisen-bahn AGBEA Beschrijving,reparatie en onderhoudElektronische Appara-tuur (C 6516)B&B project ‘Benutten& Bouwen’ (samenwer-kingsverband tussen hetMinisterie van Verkeeren Waterstaat, ProRail,NS en Railion)Bef schriftlicher Befehl(lastgeving/aanwijzingvan treindienstleider aanmachinist) (D)Befst Befehlsstelle (D)Befstw Befehlsstell-werk (hoofdverkeerslei-dingspost) (D)BEG Bocholter Eisen-bahn Gesellschaft


BE-G bergingsvoertuiggrootBEH Beheren algeme-ne gegevens (VKL-applicatie voor het lan-delijk beheer van gege-vens zoals baanvak-samenstellingen)beh mgafd beheerdermagazijnafdelingbeh wo beheerderwegonderhoudB&I Beheer en Instand-houding railinfraBE-K bergingsvoertuigkleinbel beladenBel Beladung (D)BEM BagagekluizenExploitatie MaatschappijbvB&M Baume & MarpentSA (Belgische fabrikantvan spoorwegmaterieel,o.m. voor het railbedrijfvan de Hoogovens)BEMO Nederlandsefabrikant van railsyste-men en spoorwegmate-rieel (de naam is ont-leend aan de oprichters,Berkhout en Ter Mors).De schrijfwijze Bemowordt ook gebruiktBEMO Rail zie BEMOben benodigdbenres benodigd inreserveBEPAC bediensysteemvoor paletten encentrale treinaanwijzersBER Voorschriften voorde 3000 Volt Bovenlei-ding op het Belgisch-Nederlandse grens-baanvak Essen-Roosendaal (C 4301)best bestemming /bestemdbetbkdwl betonblok-dwarsligger

betll betonnen langs-liggerBEU Bundesstelle fürEisenbahn-Unfallunter-suchung (D)BEV Bahnenergiever-sorgung (energievoor-ziening van de Duitsespoorwegen)Bev21 ‘Beveiliging 21’,bep. type beveiligings-systeem van Bombar-dier (ook wel ‘Beveili-ging voor de 21e eeuw’genaamd. De schrijf-wijze BEV21 wordt ookgebruikt)Bf aanduiding voor in-tercityrijtuig tweedeklasse met bagageafde-ling voor fietsenBf Bahnhof (Duits sta-tion)BFI Bedrijfsklaar ma-ken, Functietesten enIndienststellen (vantreinbeveiligingssyste-men)BFI-monteur zie BFIBft Bahnhofsteil (ge-deelte van een station,zoals bijv. een rangeer-terrein) (D)BFZ BetriebsFernsteu-erZentrale (D)BG buiten gebruikBGDM Bedienings-voorschriften Goederen-en Dienstmaterieel(C 6503)BGG Bureau Gevon-den Goed (gevondenvoorwerpen)BGI Beleidsgroep Infra-structuurBGI Basisgegevens In-frastructuur (configura-tiesysteem voor Proces-leiding Rijwegen)BGK Begeleidings-groep Kantoorautoma-

tisering NSBGL begeleiden E-loci.v.m. voorverwarmingBGL Bundesbahn Ge-neralbetriebsleitung (D)BGM Beleidsgroeprollend MaterieelBGMG BeschrijvingenGroot Mechanisch Ge-reedschap (C 4604)BG Procesleiding Be-heergroep Procesleiding(van ProRail)BGR Bedieningsvoor-schriften GetrokkenReizigersmaterieel(C 6502)bgtr buurtgoederen-treinBgz Bedrijfsgezond-heidszorgBGZR seinbedienings-relais (Signal OperatingRelay)BH Baanvakvoor-schriften voor Hoofd-spoorwegen (C 5514)Bh Betriebshof (depotof werkplaats van deDuitse spoorwegen,voorh. Bahnbetriebs-werk), zie BwBhf Bahnhof (Duitsstation)BHH Compagnie desChemins de fer desBassins Houillers duHainaut SA (exploi-teerde onder meer despoorlijn Terneuzen-Sasvan Gent grens)BHL Bad BentheimLoco (locomotiefwerk-plaats) (D)BHS Beheersysteem(van controleprocessenop Post21-systemen)BHV Bedrijfshulpverle-ningBIC Bureau Internatio-nal des Containers / In-


ternational ContainerBureau (in Parijs), zieICBBIC Code systeemvoor het markeren vancontainers, ontwikkelddoor het Bureau Interna-tional des Containers,zie BICBID Business Informa-tie Document (van Pro-Rail)BIDC Bureau Interna-tional de Documentationdes Chemins de fer (In-ternationaal Documen-tatiebureau van deSpoorwegen). De afkor-ting BDC wordt ook ge-bruiktBIF Bediening Infra-structuur (deelsysteemvan ABT, ARI en PPR)BIPR zie BIRBIR Brandweer Inzet-procedure Rail (de ver-korting BIPR wordt ookgebruikt)BISON Beheer Infor-matie Standaarden O-penbaar vervoer Neder-land (organisatie vanoverheid, infrabeheer-ders, vervoerders en rei-zigersorganisaties)BISTRO Beheersings-en InformatieSystemenTrein- en Rangeerdiensten OnderhoudBK brandweerkazerneBk koprijtuig van trein-stel, met tweede klasBk Blockstelle (blok-post); de afkorting Blstwordt ook gebruikt (D)bk bouwkundigebkb binnenkoersbordBKD aanduiding voorintercityrijtuig tweedeklasse met keuken enbagageafdeling

bkn brugknechtBKR bloksignalerings-relais (Block IndicationRelay)Bksig Blocksignal (D)Bkvsig Blockvorsignal(D)BL Baanvakvoor-schriften voor Lokaal-spoorwegen (C 5513)bl blokBLP Bureau LokalePlanning NSRblp blokpostbls blokstelselBLS beveiligd linkerspoor (bijgenaamd‘beveiligd links’), zieLSBBLS Basic Life Support(basis medische hulp-verlening)bls I blokstelsel I (openblokstelsel voor dubbel-spoor, met tussenpos-ten)bls II blokstelsel II(open blokstelsel voordubbelspoor, zondertussenposten)bls III blokstelsel III(gesloten blokstelselvoor dubbelspoor, metof zonder tussenposten)bls A blokstelsel A (ge-sloten blokstelsel voorenkelspoor, zonder tus-senposten)bls B blokstelsel B (ge-sloten blokstelsel voorenkelspoor, met tussen-posten)bls C blokstelsel C(open blokstelsel voorenkelspoor, met tussen-posten)BLST Betriebsleitstelle(van de Duitse spoorwe-gen)Blst Blockstelle (blok-post); de afkorting Bk

wordt ook gebruikt (D)blwt blokwachterBM brandmeesterBm Bahnmeister(rayonchef/tracébeheer-der van de Duitsespoorwegen)Bm Bahnmeisterei(rayon van de Duitsespoorwegen)BME Bergisch-Märki-sche Eisenbahn-Gesell-schaft (exploiteerde on-der meer de spoorlijnenViersen-Venlo en Gel-senkirchen-Winterswijk)BMP BijsturingMaterieel en PersoneelBMR BeschrijvingenMotorrijtuigen NS(C 6501)BMR BeleidsgroepMarketing ReizigersBMT Bureau Materieel-toelating van RailnedBMW Voorschriftenvoor het Beheer vanMaterialen van de Weg(C 3506)BN Bundesbahn-Norm(D)BN La Brugeoise etNivelles (fabrikant vanspoorwegmaterieel,zoals de HLD 62-diesellocs van ACTS)bnk binnenkomstbnl binnenlandBNS Beheer Non-Stop(van ProRail computer-systemen)BO Back Office vanProRailBO BotsingsformulierBO Eisenbahn-Bau-und Betriebsordnung(D)bo brugonderhoudBOA BuitengewoonOpsporingsambtenaarBOB Bureau Orde en


BewakingBo’Bo’ aanduiding voorde asindeling van eenlocomotief met tweetwee-assige draaistellenwaarin de assen onaf-hankelijk worden aange-dreven (bijv. diesellocsserie 6400)bobu bouwbureau (vanspooraannemer, verant-woordelijk voor een be-paald werkgebied). Deschrijfwijze BOBU wordtook gebruiktB-onderzoek (voorma-lige) middelste categorieincidentonderzoek in hetspoorbedrijf, na inciden-ten waarbij de spoor-wegveiligheid in het ge-ding is gekomen, veelaluitgevoerd op regio-niveau (zoals na STS-passages en bijna-aan-rijdingen), zie ook A-on-derzoek, C-onderzoekbopz brugopzichterBOR Bereikbaarheids-Offensief Randstad(project van het Minis-terie van Verkeer enWaterstaat)BORB buitengewoneoproep rampenbestrij-dingBORS Bestuurlijk Over-leg RandstadspoorBOS blindenoriëntatie-systeem op stationsBOT Bedrijfs OpvangTeamBP buiten profielBP trein, die goederen-wagens vervoert waar-van de lading het laad-profiel overschrijdtBP BeschermingsplanNS (C 0403)Bp Bahnpolizei (Duitsespoorwegpolitie)

BPB BedrijfsPlanBu-reaubpl bouwplaatsBPR blokbezettingsre-lais (‘block repeater re-lay’)bprl beproevingsritlei-derBPRM WerkgroepBrandpreventie Reizi-gersmaterieelBPV Besluit Personen-vervoer (C 0102)BpW Bahnpolizeiwache(bureau van de Duitsespoorwegpolitie)BR Blokreglement(C 5203)BR Baureihe (Duitse lo-comotiefserie), bijv. dediesellocs BR 105 vanVolkerRailBR Bereichsrechner(sectiecomputer die eendeel van een emplace-ment onder zijn hoedeheeft in het SIMIS-sys-teem)BR Bevoegdheidsrege-ling (op basis van deSpoorwegwet)br brugbrdwl brugdwarsliggerBREL British RailEngineering Limited(producent van spoor-wegmaterieel, zoals deClass 58-diesellocs vanACTS)B-relais beveiligings-relaisBREM Betuweroute Ex-ploitatiemaatschappij bvbrgw zie brwtbrig Sp brigadier vande SpoorwegpolitieB-rijtuig rijtuig met uit-sluitend afdelingentweede klasB-rijtuig intercityrijtuigvan het type Benelux

BRM Bedieningsvoor-schriften RemsystemenRollend Materieel(C 6510)B-route route in eenspoornetwerk die ge-schikt is voor materieelmet een aslast van max.18 tonbrp brugpostBrpr Bremsprobe (rem-proef) (D)BRW Bedieningsvoor-schriften voor Rijtuig-Wasinstallaties (C 6582)BR WOT Branchericht-lijn werkplek onttrek-kingstekeningbrwt brugwachterBRZO Besluit Risico’sZware OngevallenBS beperkte snelheid(voorloper van ROZ, rij-den op zicht)BS Bijzondere voor-waarden SpoorvervoerBS Besluit Spoorver-keerBS boven spoorstaaf(aanduiding voor deplaatsing van laagge-plaatste seinen, die totmax. 1 meter BS oftewel‘boven spoorstaaf’ komt)BS blokschema (typeontwerpblad)BS binnenlandse con-tainershuttleBS Belgische Staats-spoorwegen (1834-1926), zie EBBs aanduiding voor in-tercityrijtuig tweedeklasse met stuurstandbs bovenkant spoor-staafBSB Seinenboek voorde Nederlands-Belgi-sche grens(dienst)baan-vakken / BelgischSeinboek (C 5302)


BSI Bergische StahlIndustrie (fabrikant vanautomatische trein-koppelingen)BSI-koppeling trein-koppeling van de Bergi-sche Stahl Industrie,o.m. toegepast bij trein-stellen type DD-ARBsLL BeschrijvingenLocomotieven en Loco-motoren (C 6500)BSM BetuwscheStoomtramweg-Maat-schappij nvBSO basisspooropstel-lingBSP Besluit Spoorweg-personeelBspbr Besluit Spoor-wegbruggenBs-rijtuig stuurstand-rijtuig voor trek-duwBeneluxtreinen, ook welPlan ICR genaamdBSS Bedieningsvoor-schriften Spoorweg-bruggenBsT BeschrijvingenTreinstellen (C 6501)B-steller bep. type stel-ler uit 1956 voor over-wegbomen, ontwikkelddoor GRS (officiële aan-duiding: overwegboommet GRS-steller mecha-nisch type B). Bij dit ty-pe steller was het draai-punt van de overweg-boom verplaatst van debinnenkant naar de bui-tenkant van de paalBstg Bahnsteig (per-ron) (D)bst radloc bestuurderradiografisch bestuurdelocbst tpmid bestuurdertransportmiddelenbswr bankwerker-seinwerker

BT werkplekbeveili-gingsklasse BeheersteToelatingBT Baanvakvoorschrif-ten voor Tramwegen(C 5512)BT Beleidsteam (bij ca-lamiteiten)BT containerdraagwa-gen, vooral voor pa-con-tainers (“Behältertrag-wagen”)btd buitendienst(stel-ling)BTD Bedrijfsgegevensvoor de Treindienst(C 7401)BTEV Besluit Trans-portroutes Externe Vei-ligheidBTL Basic TransportLocomotive (bep. typediesellocomotief vanHollandia Kloos nv)btl buitenlandBTO Bureau Techni-sche Ondersteuning (bijgrote ongevallen)BTS Beheerste Toe-gang van NS-StationsBTT Botlek Tank Ter-minal bvbtw bindtouwbu buffetrijtuigBÜ Bahnübergang(Duitse overweg, oflastgeving daarvoor)BUP basisuurpatroon(in de dienstregeling)bur bureauBÜSA overwegbeveili-gingsinstallatie (‘Bahn-übergangssicherungs-anlage’), voorh. WÜSABÜ-Signale Signale anBahnübergängen /Bahnübergangssignale(de schrijfwijze Bü-Sig-nale is ook gebruikt) (D)buta buiten-termijn-aanvraag voor werk-

zaamheden (de schrijf-wijze BUTA wordt ookgebruikt)BV bijzonder vervoerBV buitengewoon ver-voerBv aanduiding voortweede klas tussenrijtuigtype DD-ARbva baanvakbvasn baanvaksnel-heidBvD bevelvoerder vandienst (van de brand-weer)B-versie (van een WBI)tweede door het WBI-bureau gewijzigde ver-sie van een reeds uitge-brachte WBI, bijv. van-wege nogmaals aange-paste maatregelen ofwederom gewijzigdeplanning (zie ook A-ver-sie, C-versie)BVGS Besluit VervoerGevaarlijke Stoffenbvi bovenleidinginspec-tiebvi bovenleidinginspec-tievoertuig (meestal eenhefbordeswagen)Bvk aanduiding voorstuurstandrijtuig typeDD-AR, met afdelingentweede klas (de k staatdaarbij voor koprijtuig)bvl bovenleiding (deschrijfwijze BVL wordtook gebruikt)BVLD Overzicht Bo-venleiding Draagcon-structies (C 4506)BVLM BovenleidingMontagevoorschriften(C 4506)BVLO BovenleidingOnderhoudsvoorschrif-ten (C 4506)bvlo bovenleiding-omschakeltableau


bvls bovenleidings-(schakel)schemaBVM Voorschriften voorde 3000 Volt Bovenlei-ding op het Belgisch-Nederlandse grens-baanvak Visé-Maas-tricht (C 4302)BVO Bureau Verkeers-onderzoekbvo bericht van onre-gelmatigheidB-voorschrift Voor-schrift voor de Bedie-ning van wissel- enseininrichtingen (be-schrijft de niet-locatie-gebonden algemenebediening)B-vrs zie B-voorschriftBVS Bedien(ings)-voorschrift Seinwezen-installatie / Bedienings-voorschriften van Bevei-ligingsinrichtingen vanstations (C 5502, dit iseen locatiegebondenaanvulling op de B-voorschriften)BVT Bedieningsvoor-schriften voor Telecom-municatie-inrichtingenvan stations (C 5520)BvT Bewijs van Toe-gang tot Spoorweg-terreinenbvt bijzonder voertuigBW Bureau Werkplaats(kantoor van de Haar-lemse werkplaatsen vande HSM)Bw bep. type wagenvoor vervoer van bier(bijgenaamd “bierwa-gen”)Bw Bahnbetriebswerk /Betriebswerk (depot ofwerkplaats van deDuitse spoorwegen)BWG Butzbacher Wei-chenbau Gesellschaft

(fabriek van wissels, inNederland geleverd viaVoestalpine Railpro)Bww Bahnbetriebswa-genwerk (Duitse wagen-werkplaats)BZ Betriebszentrale(netwerkverkeerslei-dingscentrum) (D)bzv bijzondere voorzie-ning


C

C aanduiding voor deasindeling van een(rangeer-)locomotiefmet drie onderlinggekoppelde assen (bijv.rangeerlocs serie 600)C bakcode ‘Derde klas’in de aanduiding vaneen treinstel (in gebruikvóór 1956)c chef (de verkortingCh wordt ook gebruikt)c met closet / toilet (inde aanduiding van eenrijtuig)C3R bep. type C-vormi-ge spoorstaafbevesti-ging (ook wel Mills RailClip genoemd)C12c aanduiding (ingebruik van de jarendertig tot de jaren vijftig)voor een derde klas NS-rijtuig met 12 comparti-menten en closetcab centrale afstand-bediening van schakel-en onderstationsCADIB Controleren Af-wijkingen Dienstregelingin BEPAC / Controle enAanmaak DienstregelingBEPACCAF Construcciones yAuxiliar de Ferrocarriles(Spaanse fabrikant vanSprinter treinstellen van-af 2018)CAIB Compagnie Auxi-liaire Internationale dechemins de fer Bruxel-les (verhuurbedrijf vangoederenwagens)CAPIE Centrale Af-stemming Productie In-fra-ExploitatieCARE Computer AidedRailroad Engineering

(hulpmiddel om OBE,OR, OS, OKT, SB, WVKen SPW-bladen te ont-werpen en te toetsen)CAV CommissieAlgemene Verdedi-gingsvoorbereidingCAVIA systeem voorCalamiteitenafhande-ling, Vastlegging, Inven-tarisatie en Autorisatie /Communicatie, Autori-satie, Vastlegging en In-ventarisatie van Afhan-delingsafspraken (tus-sen ProRail en de ver-voerders)cba controlebeambteC-baanvak zie C-routeCBAG Cargo BeamerAG (D), zie CB RailCBG Centrale Beheer-sing GoederenvervoerCBG centraal bediendegebieden (van hetspoorwegnet)CBHV ContactbureauRangeerdienst Haven-gebiedCBI Computer-BasedInterlocking (een beveili-gingssysteem)CBM Conversie Basis-gegevens Materieelcbo chef bedrijfsonder-deelCBP Calamiteitenbe-strijdingsplanCBP-S Calamiteiten-bestrijdingsplan Schip-holCBP-SST Calamiteiten-bestrijdingsplan Schip-holspoortunnelCB Rail Cargo BeamerRail GmbH (leasemaat-schappij voor spoorweg-materieel, voorh. Porter-brook)CBRN Responseen-heid specialistische

eenheid van het Ministe-rie van Defensie, die ci-viele hulpdiensten on-dersteunt bij chemische,biologische, radiologi-sche en nucleaire inci-dentencc met kopwanddeurenen ingericht voor ver-voer van auto’s (code inde aanduiding van bep.goederenwagens, zoalsbijv. Hccfkqrs)C’C’ aanduiding voorde asindeling van eenlocomotief met tweedrie-assige draaistellenwaarin de assen onder-ling gekoppeld zijn (bijv.elektrische locs reeks18 van de NMBS)CCC Customs Conven-tion on ContainersCCFL callcenter voorfrontliners NSCCK calamiteiten com-mandokamerCCRB College vanCommandanten van Re-gionale BrandwerencCrs chef stapelplaatsCrailooCCS Command Controland Signalling (verza-melnaam voor ATB-sys-temen in Europese re-gelgeving)CCS-TSI zie TSI-CCSCD Commandant vanDienst (van de brand-weer)CDB Calamiteiten Da-tabaseCDk koprijtuig vantreinstel (bijv. Mat ’46)met afdeling derde klasen bagageafdelingCDL central doorlocking (centrale deur-vergrendeling), zie CDVCDM computersysteem


conducteursdienstencdt conducteurCDT computersysteemmachinistendienstenCDU cab display unit(elektrisch zicht inkrachtvoertuigen voor-zien van ATB-NG)CDV centrale deurver-grendelingcdw chef dienstkringvan de wegCE bep. Duitse bela-dingsklasse voor goede-renwagens, die 20 tonaslast voor zesassigewagens mogelijk maaktCE Calamiteiten Een-heid (van de brandweer)CEF Connecting Eu-rope Facility (financie-ringsinstrument van deEuropese Unie om detransportinfrastructuur teverbeteren)CEF-Verordening Eu-ropese regelgeving in-zake financieringspriori-teiten vervoer, zie CEFCEH Conférence Euro-péenne des Horairesdes trains de voyageurs(Europese reizigers-treindienstconferentie)CELT Association desConstructeurs Europé-ens de Locomotives àMoteurs Thermiques(Vereniging van Europe-se Fabrikanten van Die-sellocomotieven)CELTE Association desConstructeurs Europé-ens des LocomotivesThermiques et Elec-triques (Vereniging vanEuropese Fabrikantenvan Diesel- en Elektri-sche Locomotieven)CEMT ConférenceEuropéenne des Minis-

tres des Transports(Europese Conferentievan Ministers van Ver-keer), zie ECMTCENELEC Comité Eu-ropéen de NormalisationÉlectrotechnique (Euro-pees Comité voor Elek-trotechnische Standaar-disering binnen de Euro-pese markt)CER Community ofEuropean Railway andInfrastructure Compa-niesCEW Companie Euro-péenne de Wagons(verhuurbedrijf van goe-derenwagens door heelEuropa)CFB/BSM Chemins deFer Belges/BelgischeSpoorweg Maatschappij(benaming van de Belgi-sche spoorwegen vóór1926)cg codegever (in relais-huis)CG codegever gestoord(dit houdt in dat er geenknipperend seinbeeldkan worden ingesteld)CGK Configuratiegene-rator KBV (configuratie-systeem in de koppelingtussen ‘Beveiliging 21’en VPT)CGLPR Call-on SignalLever Repeater Relay(seinknop herhalingsre-lais voor seinbeeld geelknipper)Cgt bep. type open wa-gen voor vervoer vancokes, met luchtleiding(draagvermogen 15 ton)CGT-CIV ConditionsGénérales de Transportpour le Transport Inter-national ferroviaire desVoyageurs (Algemene

Vervoersvoorwaardenvoor het InternationaleReizigersverkeer perSpoor), zie CIVCGV Coördinator Ge-wondenvervoer (bij gro-te ongevallen)Ch chef (de verkortingc wordt ook gebruikt)CHA centrale halaan-wijzerCHAW bep. type 2-as-sige gesloten wagenvoor stukgoedvervoer(door de NS overgeno-men van USATC), metWestinghouse remCHCL zie CHFFCHD aanduiding voorwagens bestemd voorgraanvervoerCHDG aanduiding voorwagens bestemd voorgraanvervoerCHE aanduiding voorwagens van de NS, dieovergenomen warenvan HSM en SSCh-Es Chef van deDienst van Elektriciteiten SeinwezenCHFF bep. type 2-assi-ge gesloten goederen-wagen met valrem/par-keerrem en stoomlei-ding (laadvermogen 10ton), later CHCL ge-noemdCHG bep. type 2-assi-ge gesloten goederen-wagen met remhuisje enschroefrem (laadvermo-gen 10 ton)CHH aanduiding voor2-assige grootvolume-wagens voor stukgoed-vervoer (vanaf 1969werden deze wagensaangeduid als Hbs)CHIB aanduiding voorkoelwagens voor het


vervoer van bananenChij bep. type koelwa-gen voor licht bederfelij-ke goederen (draagver-mogen 10, 12.5 of 15ton)Chiju bep. type koelwa-gen voor licht bederfelij-ke goederen (draagver-mogen 10, 12 of 12.5ton)CHIP Chemical HazardInformation andPackaging RegulationsCHL chloorvervoerCHLOOR chloorver-voerCHO(M) aanduidingvoor goederenwagensdie van Duitsland zijnovergenomenChp bep. type geslotenwagen voor bananen-vervoer (draagvermo-gen 12.5 ton)Chpw bep. type geslo-ten wagen voor bana-nenvervoer (draagver-mogen 12.5 ton)Chr bep. type geslotenwagen voor vervoer vangroente (draagvermo-gen 15 ton)CHR Change Relay(detectie-relais)CHR aanduiding voorgroentewagens van deNS, die overgenomenwaren van HSM en SSChrk bep. type geslo-ten wagen voor vervoervan groente (draagver-mogen 15 ton)Chrks bep. type geslo-ten wagen voor vervoervan groente (draagver-mogen 17.5 ton)CH(R)M bep. type opengoederenwagen metneerslaande zijkleppen(draagvermogen 15

ton). Vanaf 1969 werddit wagentype aange-duid als GlCHRP bep. type 2-assi-ge gesloten goederen-wagen (vanaf 1955 GWgenoemd, en vanaf1968 Gs-v)CHR-relais ChangeRelay (detectie-relais)Chrw bep. type geslo-ten wagen voor vervoervan groente (draagver-mogen 15 of 17.5 ton)Chs bep. type 2-assigegesloten wagen voorvervoer van groente(voorh. S-CHR)Ch Sp chef van deDienst SpoorwegpolitieCh Sw chef Seinwezen(de verkorting cs wordtook gebruikt). De schrijf-wijze Ch-Sw is ook ge-bruiktChv bep. type koelwa-gen voor vleesvervoerChvps bep. type koel-wagen voor vleesver-voercie commissieCIM Convention Inter-nationale concernant letransport des Marchan-dises par chemin de fer(Internationale Overeen-komst betreffende hetvervoer van goederenper spoor, C 8102)CIM-SMGS elektroni-sche vrachtbrief voorgoederentreinen tussenEuropa en Azië (volgensde Internationale Over-eenkomst betreffendehet vervoer van goede-ren per spoor). Deschrijfwijze CIM/SMGSwordt ook gebruikt, zieCIM, SMGSCIM UR zie UR CIM

CIN Centraal IncidentNummer (meldsysteemvan ProRail voor inci-denten op havenspoor-lijnen)CIPCE Centre d’Infor-mation et de Publicitédes Chemins de ferEuropéensCIR Computer Integra-ted Railroading (opvol-ger van het systeemLZB voor automatischetreinbeïnvloeding)CIS CVL Interface Sys-teem (EBP onderpostnaar CVL-installaties)CIT Comité Internatio-nal des Transports parchemin de fer (Interna-tionaal Comité voor hetVervoer per Spoorweg)CIV Convention Inter-nationale concernant letransport des Voyageurset des bagages parchemins de fer (Interna-tionale Overeenkomstbetreffende het vervoerper spoor van reizigersen bagage, C 8102)CIVA Centrale Informa-tievoorziening en Auto-matiseringCIV UR zie UR CIVCIWL Compagnie Inter-nationale des Wagons-Lits (de verkorting WLwerd ook gebruikt)CIWLT zie CIWLCk koprijtuig van trein-stel, met derde klas(bijv. in treinstel Mat ’46)CLR Cargo LogistikRail Service GmbH (D)CLS Centrale Limburg-sche Spoorweg Maat-schappij nvCLS Capacitive LevelSwitch (overspannings-beveiliging in een onder-


station); dit is een type-aanduiding van de Fran-se fabrikant SouléCLS-signalering over-spanningsbeveiliging ineen onderstation d.m.v.een Capacitive LevelSwitch (type-aanduidingvan de Franse fabrikantSoulé)CLU de procedure‘Complete Lijn Uitscha-kelen’ van de bovenlei-dingCME Cöln-Mindener Ei-senbahn-Gesellschaft(D)cmg chef magazijnCMI Cockerill Mechani-cal Industries (fabrikantvan locomotieven, zoalsvoor Yara Sluiskil)CMK Centrale Meldka-mer (van de Spoorweg-politie)CMR Calamiteiten-Management Rail (vanNedTrain)CMSWV Centraal Mo-nitoringSysteem Wissel-verwarmingCMU Centrale Meldka-mer Utrecht (van deSpoorwegrecherche)CMV Coördinatie Mili-tair VervoerCMWP CoördinatorMobiele Werkplaats(van VolkerRail en BAMRail)CN Vervoermaatschap-pij Centraal Nederlandnv (dochterondernemingvan de NS)Co’Co’ aanduiding voorde asindeling van eenlocomotief met tweedrie-assige draaistellenwaarin de assen onaf-hankelijk worden aange-dreven (bijv. elektrische

locs serie 1200)COd chef Onderhouds-dienstCOFC Container onFlat Carcoll zie collencollen collationeren, of-wel checken (vooral vanWBI’s)COLPOFER Collabora-tion des services de Po-lice Ferroviaire et desécurité (internationaalsamenwerkingsverbandvan spoorwegpolitie- enveiligheidsdiensten)COMPASS CombinedPerformance and SafetySystemCOMPOS Contact Op-nemen Met Post of bij-sturing (vermelding opdienstkaartjes van rij-dend personeel vanNSR, als door storingenin het plansysteem nietalle ritgegevens op hetkaartje staan)COMRT CommandoOmgeving RampterreinC-onderzoek (voorma-lige) zwaarste categorieincidentonderzoek in hetspoorbedrijf, vaak uitge-voerd in samenwerkingmet de Rijksverkeers-inspectie en/of Spoor-wegongevallenraad, naernstige incidentenwaarbij de spoorweg-veiligheid in het gedingis gekomen (zoals nabotsingen trein-trein,brand in een trein, ont-sporingen, onregelma-tigheden met gevaar-lijke stoffen en inciden-ten met dode(n) en/ofzwaargewonde(n), zelf-moorden niet daarondergerekend), zie ook A-

onderzoek, B-onderzoekcoord coördinatorCoPI CommandoPlaats Incident (bij groteongevallen)CORT CommandoRampterreinCOT Condition of Track(toestand baan)COTIF Convention rela-tive aux Transports In-ternationaux Ferrovi-aires / Verdrag betref-fende het InternationaleSpoorwegvervoercotrd coördinator trein-dienstCP commandopost vande brandweer (bij groteongevallen)CP “CityPendel”, elek-trische treinstellen Mat’74 (Plan Y) met uit-sluitend tweede klassecp controleploegCPA Centrale Post Am-bulancedienstenCP’er lid van controle-ploeg (van conducteurs)CPO CoördinatorPlaats OngevalCPR CalamiteitenplanRailCPR Commissie Pre-ventie van Rampen doorgevaarlijke stoffenCPT Conditions Parti-culières de Transport re-latives à la CIM / Bijzon-dere Vervoersvoorwaar-den volgens de Interna-tionale Overeenkomstbetreffende het vervoervan goederen per spoor,zie CIMCPT Conditions Parti-culières et Tarifaires à laCOTIF / BijzondereVoorwaarden en Tarie-ven volgens COTIF, ziealdaar


cpt computerCPVC Centrale PolitieVerkeerscommissiec rgdl centrale rangeer-dienstleiderCRID Current Rail In-dicator DeviceCRIS Centraal Reis-informatieSysteemC-route route in eenspoornetwerk die ge-schikt is voor materieelmet een aslast van max.20 tonCROW Centrum voorRegelgeving en Onder-zoek in de Grond-, Wa-ter- en Wegenbouw ende VerkeerstechniekCROW-NDOV samen-werkingsorganisatie(van diverse overheden)die het Nederlandse o-penbaar vervoer aan-stuurt; zie CROW,NDOVCRR Centrale RegieRuimte ProRail (voorcameratoezicht op sta-tions)CRS Continental RailServices bv (goederen-vervoerder, gericht optransport tussen West-en Oost-Europa)Crs stapelplaats Crai-looCRTD Convention surla Responsibilité civilepour les dommagescausés au cours duTransport de marchan-dises Dangereuses parroute, rail et bateaux denavigation intérieure(Conventie inzake Aan-sprakelijkheid voorschade als gevolg vanhet Vervoer van Ge-vaarlijke stoffen over deweg, per spoor en met

binnenvaartschepen)CRVL Centrale Radio-verkeersleiding van NSCS Centraal StationCS Conflictsignalering(deel van het PRL-sys-teem dat conflicten inhet Procesplan Rijwe-gen signaleert)cs chef Seinwezen (deverkorting Ch Sw wordtook gebruikt)CSBO Conflictsignale-ring en Beslissingson-dersteuning (systeemom potentiële conflictenin het Procesplan Rijwe-gen, zoals gelijktijdigerijwegen naar hetzelfdespoor, te signaleren ensuggesties te gevenvoor de te nemen be-slissingen om ze tevoorkomen)CSC Convention inter-nationale sur la Sécuritédes Conteneurs / Inter-national Convention forSafe ContainersCSC Cargo ServiceCenter bvCSC-plaat goedkeu-ringsplaat op containers,volgens normen van deInternational Conventionfor Safe ContainersCS-las bepaald typescheidingslas tussensecties in de spoorbaanCSP Centrale Schakel-post, zie SMCCSPLI Communicatie-server Procesleidings-Interface (taak van hetVKL-systeem die decommunicatie met Pro-cesleiding Rijwegen ver-zorgt)CSR CalamiteitenstafRailcst chef station (ofwel:

stationschef)CT codegever (CodeTransmitter) voor instel-len van een knipperendseinbeeld (de afkortingcg wordt ook gebruikt)CT aanduiding op goe-derenwagens die toege-laten zijn voor het ver-voer door de Euro Tun-nel (waarbij CT staatvoor Channel Tunnel)ct controleCTA centrale treinaan-wijzer (of: centraal be-diende treinaanwijzer)CTB Centraal TelecomBlokstelselCTC Centralized TrafficControl (systeem van defirma GRS voor centraleverkeersleiding en trein-dienstleiding)CTC Compagnie deTransports de Céréales(oftewel Transcéréales,bedrijf voor graanver-voer per spoor door heelEuropa)CTE Coal Terminal Eu-ropoortCTGG CommissieTransport GevaarlijkeGoederenctl controleurCTL Chems Trans Lo-gistic (Poolse vervoer-der van chemicaliën,ook actief op het Neder-landse spoorwegnet)ctm chef tractie en ma-terieelCTO Centrum voorTechnisch OnderzoekCTOV CameraToezichtOpenbaar Vervoerctp chef transportCTPI CoördinatieteamPlaats Incident (bij groteongevallen)ctr chef van de trein


(oftewel ‘chef trein’)ctrdl communicerendtreindienstleider (deschrijfwijze CTRDLwordt ook gebruikt)CTU Cargo TransportUnit (container)CUI Règles uniformesconcernant le Contratd’Utilisation de l’Infra-structure en trafic Inter-national ferroviaire / Uni-forme regels inzake hetContract voor het Ge-bruik van de Infrastruc-tuur bij InternationaalspoorwegvervoerCUI UR zie UR CUICUP Containeruitwis-selpunt (Valburg, Betu-weroute)CUP Container Um-schlagplatz (Duits over-slagstation voor contai-ners)CUU Contrat Uniformed’Utilisation des wa-gons / Uniform Contracton Use of wagonsCUV Règles uniformesconcernant les Contratsd’Utilisation de Véhicu-les en trafic internationalferroviaire / Uniforme re-gels betreffende deOvereenkomsten inzakehet Gebruik van Voertui-gen in het internationalespoorwegverkeerCUV UR zie UR CUVCV Afdeling Capaci-teitsverdeling (van Pro-Rail)cv centrale verwarmingCVB controleur veiligeberijdbaarheid (na werk-zaamheden)CvD chef van eenDienstC-versie (van een WBI)derde door het WBI-bu-

reau gewijzigde versievan een reeds uitge-brachte WBI, bijv. van-wege nogmaals aange-paste maatregelen ofwederom gewijzigdeplanning (zie ook A-ver-sie, B-versie)CVGS Coördinatie-groep Vervoer Gevaar-lijke StoffenCVI centrale verkeers-informant (van ProRail)CVI Centrum voor Infor-matieverwerking (vanNS)CVL relaisbeveiligingtype CVL (Centrale Ver-keersleiding); afgeleidvan het Amerikaansesysteem CTC ofwelCentralized Traffic Con-trolCVL ’68 CVL Systeem68 (ingevoerd in 1968),zie CVLCVO civiele verkeers-ondersteuning bij onge-vallenCVO Commissie vanOverleg (bij calamitei-ten)CV-ruimte centrale ka-belverdeelruimteCVS Commissie Veilig-heid Spoorwegverkeerc vsp commissaris vande SpoorwegpolitieCwo chef wegonder-houdcwp chef werkplaatsc wpafd chef werk-plaatsafdelingCWR Continuous Wel-ded Rail (langgelastespoorstaven)CWT Constant WarningTime (systeem waar-mee precies kan wordenbepaald hoe lang eenoverweg moet worden

gesloten, afhankelijkvan de snelheid van denaderende trein)CXR spanningscontro-lerelais van een auto-matische overweg (‘cur-rent checking relay’)CY Cycle Relay (werk-toestandsrelais)CY-relais zie CY


D

D DienstD trein, vervoerd dooreen diesellocomotiefD dieseltractieD dieselspoor (spoorzonder bovenleiding)D aanduiding voor ba-gagerijtuigD bagageafdeling (inrijtuigcodering treinstel-len)D dubbelspoorbeveili-ging (automatisch blok-stelsel voor dubbel-spoor)D disconnected (mel-ding in systeem wan-neer een CTA-bak nietgoed is aangesloten)D door (treinactiviteit inplanregel)D doorkomstD doorrijdenD inhoudsklasse voorpa-containers van 3 m3

tot 6 m3

d D-treinrijtuig (in rij-tuigcodering)d bestemd voor zeevis-vervoer (in aanduidingvoor bep. koelwagens)d enkeldekswagen, ge-schikt voor transport vanwegvoertuigen (in aan-duiding voor bep. goe-derenwagens, bijv.Laadkks, Saadggns)d met doseerbarezwaartekrachtlossing,naar keuze tweezijdigmet hoogliggende los-opening (in aanduidingvoor bep. schutgoedwa-gens, bijv. Tadgs, Tads,Tadkks)D2 aanduiding voor eenbaanvak waarbij eenmax. ton/metergewicht

geldt van 6,4 (waarbijdus max. 6,4 ton permeter spoor is toege-staan)D4 aanduiding voor eenbaanvak waarbij eenmax. ton/metergewichtgeldt van 8,0 (waarbijdus 8 ton per meterspoor is toegestaan)Da hoofddirectie van despoorwegenDA Dienstanweisung(D)DANS Dienstregeling-analyse NSDAS lastgeving Doorrij-den bij stoptonendeAutomatische SeinenDAS Defecten Admini-stratiesysteemDB Deutsche (Bun-des)bahnD-baanvak zie D-routeDBAG Deutsche BahnAG (naam van de ge-combineerde Oost- enWestduitse spoorwegenvanaf 1994). De schrijf-wijze DB AG wordt ookgebruiktDbfa zie FrssDBG Deutsche BahnGleisbau GmbHDB-Gr DB-Grenze (D)DC gelijkstroom (‘directcurrent’)D-CBR aanduiding voorCB Rail ofwel CargoBeamer Rail GmbH(Duitse leasemaat-schappij voor spoorweg-materieel, voorh. Porter-brook)DCC DepartementaalCoördinatie Centrum(centraal coördinatie-punt voor crisisbeheer-sing, van het Ministerievan Verkeer en Water-staat)

DCP Voorschriften voorDiensten Controle-ploegen (C 7517)dc Sp districtschefSpoorwegpolitieDCU Door Control Unit(bediensysteem voor dedeuren van een reizi-gerstrein)DD Stoomtram Does-burg-DidamDD-AR dubbeldeksagglo-regiomaterieel,ook wel DDM-2/3 ge-naamd (zelfrijdenddubbeldeks materieeltweede en derde gene-ratie)DDD derailment detec-tion device (apparatuurdie een goederentreinvroegtijdig tot stilstandbrengt wanneer eendreigende ontsporingvan een wagen wordtgedetecteerd)dd funct dienstdoendefunctionarisDdikr bep. type pa-con-tainer voor gekoeldtransport van vloeistof-fen (vooral oliën, melken bier), inhoud 5050 lDD-IRM dubbeldeks in-terregiomaterieelDDM dubbeldeks mate-rieelDDM-1 dubbeldeks ma-terieel eerste generatie(trein bestaande uit 6 rij-tuigen dubbeldeks ma-terieel met e-loc)DDM-2/3 zie DD-ARDDZ Dubbeldekker Zo-nering (projectnaam vande revisie van treinstel-len DD-AR tot intercity-treinstellen NID, waarbijde stiltecoupé’s bovenzijn en de praatcoupé’sbeneden), zie NID


Ddzkr bep. type pa-container voor vervoervan losse cementDE diesel-elektrisch(e)DE dieseltrein (reizi-gers)DE dubbel-enkelspoor-beveiliging (automatischblokstelsel voor dubbel-enkelspoor)DE 1 diesel-elektrischemotorwagen (éénwa-gentrein) uit 1953, bijge-naamd “Blauwe Engel”,zie Plan XDE 2 diesel-elektrischtweewagentreinstel uit1953, bijgenaamd“Blauwe Engel” of deverbouwde versiedaarvan, zie Plan XDE 3 diesel-elektrischdriewagentreinstel uit1960, bijgenaamd “Ro-de Duivel”, zie Plan UDE 4 Nederlands-Zwit-sers TEE diesel-elek-trisch vierwagentrein-stel uit 1957DE 5 diesel-elektrischvijfwagentreinstel uit1940, bijgenaamd“Diesel-vijf”DE 20 diesel-elektrischdirectierijtuig uit 1954,bijgenaamd “DeKameel” of “VIP-car”DE6400 diesel-elektri-sche locomotief serie6400 (ook wel NS 6400genoemd)DEAG Deutsche Eisen-bahn-Gesellschaft AG(Betriebsgesellschaftvon Privatbahnen inDeutschland)DEC decentraal spoor /decentraal spoorvervoer(afkorting vooral in ge-bruik bij Ministerie I enM)

DEC Digital EquipmentCorporation (leveranciervan computersystemenaan de spoorwegen)Dec stroomlijnbagage-rijtuigen uit 1948 (D =bagagerijtuig, e = ge-schikt voor elektrischedienst, c = met closetoftewel toilet), nummers8501-8502DECnet netwerksoft-ware van DEC, ziealdaardef defectDE-I zie DE 1DE-II zie DE 2DE-III zie DE 3DE-IV zie DE 4DEKRA Rail DEKRARail bv (test-, inspectie-en certificeringsbedrijfvoor railorganisaties),voortgekomen uit deDeutscher Kraftfahr-zeug-Überwachungs-VereinDEL diesel-elektrischelocomotiefDE-loc zie DELDemelwagen plattewagen van het typeSSy45 voor het vervoervan militaire voertuigen,eigendom van DML(Dienst Materieel Land-macht). “Demel” is deverbastering van de af-korting DMLdEMP project Uitvoe-ring geluidsdempendemaatregelen op Empla-cementendep depotDER diesel-elektrischerangeerlocDER 500 diesel-elektri-sche rangeerloc serie500 (bijgenaamd “Hip-pel”)DERL diesel-elektri-

sche rangeerlocomotiefDERL-cursus cursusBediening Diesel-Elek-trische Rangeerlocomo-tievenDES traject ingerichtvoor dubbel-enkel-spoorrijdenDET diesel-elektri-sch(e) treinstel(len)DEt automatisch blok-stelsel voor dubbel-enkelspoor, met toe-stemmingsschakelaarDEV Deutsche Eisen-bahn VereinDE-V zie DE 5DEVV Deutscher Ei-senbahn-Verkehrsver-bandDf bagagerijtuig voorfietsenvervoer, ziePlan LDf aanduiding voortrein, getrokken doorstoomlocomotief (‘mitDampf’) (D)DFF bep. type spoor-staafbevestiging voorballastloos spoor (‘directfixation fastener’) vanfabrikant VosslohDFR seinstuurrelaisvoor groen knipper (Dis-tance Flashing Relay)DG neem dienstrege-ling in gebruik (eenhoofdbedienfunctiesysteembeheer BEPAC)Dg bep. type 2- of 3-as-sige bagagewagen voorgoederentreinenDg goederentreinbege-leidingswagenDg Durchgangsgüter-zug (D)dgb dienstgebouwDGG Directoraat-Gene-raal Goederenvervoer(van het Ministerie vanVerkeer en Waterstaat)


dglbr dienstgeleidebriefDGP Directoraat-Gene-raal Personenvervoer(van het Ministerie vanVerkeer en Waterstaat)DGV Directoraat-Gene-raal voor het VerkeerDgw Dienstgüterwagen(D)DH diesel-hydrauli-sch(e)DH 1 diesel-hydrauli-sche motorwagens(éénwagentrein), bijge-naamd “SRV-wagen”,“Wadloper” of “Maas-hopper”, nummers3101-3119DH 2 diesel-hydrauli-sche tweewagentrein-stellen, bijgenaamd“SRV-wagen”, “Wad-loper” of “Maashopper”,nummers 3201-3231DH-mat diesel-hydrau-lisch materieeldi dinsdag(s)did dienstindeler, zieampDIEMA Diepholzer Ma-schinenfabrik FritzSchöttler GmbH (fabri-kant van locomotieven,o.a. voor de Staatsmij-nen). De schrijfwijzeDiema is ook gebruiktdir directeurDir Ep Directeur van deDienst van Exploitatie(van de NS)Dir If Directeur van deDienst van Infrabeheer(van de NS)Dir Is Directeur van deDienst van Infrastructuur(van de NS)DISYS Dienstindelings-systeemdiv diverse(n)DKMar SPL District Ko-ninklijke Marechaussee

SchipholDkSig Deckungssignal(voor bijzondere gevaar-punten en bepaalde be-weegbare bruggen). Deschrijfwijze Dksig wordtook gebruikt (D)DL diesellocomotiefDLC Dillen & Le JeuneCargo nvdl csp dienstleiderCentrale SchakelpostD-loc dieselloc(omotief)DLS automatisch blok-stelsel voor dubbelspoormet de mogelijkheid totbeveiligd linkerspoor rij-denDM Voorschriften voorDiensten Machinisten(C 7517)Dm Britse militaire ver-lofgangerstrein (voortreinnummer in TDR)DM’90 dieselmaterieel1990 (diesel-elektrischetweewagentreinstellen,bijgenaamd “Buffel”),nummers 3401-3453DMI Driver MachineInterface (het ETCS-bedienscherm voor demachinist, dat informatietoont over seingeving entreinbeïnvloeding)DMI-loc locomotief dieis uitgerust met ETCSom te kunnen rijden opde Betuweroute. Hierbijis de DMI (Driver Ma-chine Interface) inge-bouwd boven de stuur-tafel van de loc, zie DMIDMK Districts Meldka-mer van de brandweerDML Dienst MaterieelLandmacht (deze diensthad o.a. platte wagensvan het type SSy45 voorhet vervoer van tanks.Deze wagens zijn be-

kend als “Demelwa-gens”, naar de verbas-terde afkorting DML)DML-wagen zie De-melwagenDMQ DEC MessageQueue (communicatie-software van DEC, ziealdaar)dms districtsmedewer-ker SeinwezenDMS Duty Manager Se-curity (op station Schip-hol)DN-EBP DECnet EBP(rechtstreeks door detrdl bediende versiesvan EBP, die werdengebruikt vóór de invoe-ring van ProcesleidingRijwegen), zie DECnetDN-TNV DECnet TNV(rechtstreeks bediendeversies van TNV, diewerden gebruikt vóór deinvoering van Proceslei-ding Rijwegen), zieDECnetDNW Digitaal Naslag-werk (op de ProRail VL-posten)DO dagelijks onder-houddo dienstorder (deschrijfwijze DO is ookgebruikt)DOB Dienst Ongeval-lenbestrijding NS (de af-korting DONS is ook ge-bruikt)doc documentDOC trein stopt alleenvoor afgeven/aannemenvan documentendon donderdag(s)DONS Dienst Ongeval-lenbestrijding NS (de af-korting DOB is ook ge-bruikt)DOSS Discreet Over-weg(storing) Signale-


ringssysteem / DiscreteOverwegstoring Signa-leringDosto dubbeldeksrij-tuig (‘Doppelstockwa-gen’)dp dienstpassagier(treinen krachtvoertuig-personeel)dpc depotchefDR Deutsche Reichs-bahn (naam van deOostduitse staatsspoor-wegen)DR Deutsche Regional-bahn GmbH (dezemaatschappij exploiteerto.m. de Trans Regiotreindiensten)DR distance relay(seinstuurrelais voorseinbeeld groen)D-RAIL Developmentof the future Rail freightsystem to reduce theoccurrences and impactof Derailment (projectvan de Europese Unie)DRB Deutsche Reichs-bahn (naam van deDuitse staatsspoorwe-gen in de periode 1937-1945)DRE Deutsche Regio-nal-EisenbahnDRG Deutsche Reichs-bahn-Gesellschaft(naam van de Duitsestaatsspoorwegen in deperiode 1924-1937)drgl dienstregelingdrglpt dienstregel-(meet)puntdrietje aanduiding vooreen driewagentreinstelDRIS Dynamisch Reis-InformatieSysteemD-route route in eenspoornetwerk die ge-schikt is voor materieelmet een aslast van max.

22,5 tonDrS bep. type bedien-systeem met drukknop-pen, voor de bedieningvan seinen en wissels,ontwikkeld door Sie-mens (Drucktastenstell-werk der Bauart Sie-mens)drs draisineDs bagagerijtuig metstuurstand (van trek/duwtrein)DS traject ingerichtvoor dubbelspoorrijdenDSD Stuurgroep DerdeSpoor Duitsland (sa-menwerkingsverbandtussen o.a. ProRail, ver-voerders, havenbedrij-ven en het Ministerievan Infrastructuur en Mi-lieu, voor een betereaansluiting Betuwerouterichting Duitsland)D-sein bep. type hoog-geplaatst lichtsein metdrie lampen (D is de ty-pe-aanduiding van defabrikant GRS). Het D-sein heeft een optischsysteem dat gelijk is aandat van het AY-sein,echter de montage vande lenzen verschilt. Bo-vendien heeft bij het D-sein elke lamphouderaan de achterkant eenafzonderlijk afsluitdek-sel, terwijl het latere AY-sein een gemeenschap-pelijk afsluitdeksel heeftDSG Deutsche Schlaf-wagen und Speise-wagen GesellschaftDSI Dienst Speciale In-terventies (van hetKorps Landelijke Politie-diensten), komt o.m. inactie bij treinkapingen(voorh. BBE)

dslmt dieselmonteurDSM DedemsvaartscheStoomtramweg-Maat-schappij nvDSP Dienst Spoorweg-politie (van het KorpsLandelijke Politiediens-ten)dst dienst (te verrich-ten - )D-steller bep. type stel-ler uit de jaren zestigvoor overwegbomen,ontwikkeld door GRS,die veel bij stationsover-paden is toegepastDSTKR detectie houd-signaleringsrelais afrijd-sectie (Detection StickTrack Indication Relay)DSTR detectie houd-relais afrijdsectie (De-tection Stick Track Re-lay)dswg douanestukgoed-wagendt districtDT dieseltractiedtc districtschefDTP Voorschriften voorDiensten Treinpersoneel(C 7517)D-tr D-trein, ofwel door-gangstrein met toeslagD-trein doorgangstreinmet toeslagDTW dynamische trein-wijzerDTW-2 dynamischetreinwijzer, versie 2(centraal systeem datactuele reisinformatiedoorstuurt naar NSR tenbehoeve van de actuelevertrektijden op de in-ternetsite)DTWD Dynamisch Tijd-Weg Diagram (een gra-fische dienstregeling perbaanvak op een beeld-scherm, in gebruik bij


Railverkeersleiding)DUEWAG samenvoe-ging van de Düsseldor-fer Waggonfabrik AG ende Waggonfabrik Uer-dingen AG (fabrikantvan treinstellen DH 1 enDH 2)Düwag DüsseldorferWaggonfabrik AG (fabri-kant van o.a. treinstellenPlan V, nummers 841-870. Sinds 1981 wordthet bedrijf DUEWAGgenoemd)DV Locaal SpoorwegMaatschappij Dinxperlo-Varsseveld nvDV Dienstvorschrift (D)DVL decentraleverkeersleiding/-leiderDVM Dynamisch Ver-keersmanagement (sys-teem voor afhandelingvan de treindienst opstation Schiphol)DVM Drentse VervoerMaatschappij nv (doch-teronderneming van deNS)Dvst Dienstvorsteher /Dienststellenvorsteher(Duitse stationschef ofprocesmanager)DVVO Defensie Ver-keers- en Vervoersorga-nisatie (onder meer ver-antwoordelijk voor mili-tair vervoer per spoor)dw dwangroute bij rij-weginstellingDWA Deutsche Wag-gonbau AGD-wagen bagagewa-gen, die zich veelal di-rect achter een (stoom)-locomotief bevindtD-Weg Durchrutsch-weg (ingestelde door-gaande rijweg)dwl dwarsligger

Dzkr bep. type pa-con-tainer voor vervoer vanlosse cement, max.laadgewicht 2500 kgD-Zug Durchgangszug(Duitse D-trein)


E

E elektrische stroom-lijntreinE aanduiding voor eenelektrische locomotiefE trein, vervoerd dooreen elektrische loco-motiefE enkelspoorbeveiliging(automatisch blokstelselvoor enkelspoor)E einde tijdelijke snel-heidsbeperking, zie L, Aen E-bordenE aanduiding voor ex-preswagen (snelgoed-wagen) met conduc-teursafdelingE bep. type 2-assigeopen wagen voor bulk-vervoer van kolenE bovenleidingmonta-gewagenE inhoudsklasse voorpa-containers van 6 m3

tot 16 m3

e aanduiding voor ma-terieel, geschikt voorelektrische dienste aanduiding voor elek-trisch stroomlijnmateri-eele aanduiding voor elek-trische verwarmingsin-stallatie in rijtuig of wa-gen (bijv. in aanduidingvoor ketelwagens zoalsZacefkks, Zaes, Zces)e dubbeldekswagenvoor transport van weg-voertuigen (in aandui-ding voor bep. goede-renwagens, bijv. Laaes,Laaefrs)e met neerklapbare zij-schotten (in aanduidingvoor bep. platte goede-renwagens, bijv. Res,Remms)

e voorzien van elektri-sche luchtcirculatie (inaanduiding voor bep.koelwagens, bijv.Ibbehlnps)E5 beladingsklassewaarbij een aslast van25 ton en een tonmeter-gewicht van 8,8 is toe-gestaan (in Nederlandalleen toegepast op deBetuweroute)EAB Stoomtramweg-Maatschappij Egmond-Alkmaar-Bergen nvEAK elektrische aan-sluitkast (telpunt in as-sentellersysteem)Eakkmos bep. type 4-assige open bakwagenvoor stortgoedEalmo bep. type 4-as-sige open stortwagen,o.a. voor kolenvervoerEalos bep. type 4-as-sige open bakwagenvoor vervoer van ruwhoutEalos-t bep. type 4-as-sige open bakwagenvoor vervoer van ruwhoutEamnos bep. type 4-assige open stortgoed-wagen, o.a. voor ver-voer van ballast (max.toegestane snelheid 100km/u)Eamnoss bep. type 4-assige open stortgoed-wagen, o.a. voor ver-voer van ballast (max.toegestane snelheid 120km/u)Eamos bep. type 4-as-sige open bakwagenvoor schrootvervoerEanos bep. type 4-as-sige open bakwagenvoor vervoer van stort-goed (max. toegestane

snelheid 100 km/u)Eanoss bep. type 4-as-sige open bakwagenvoor vervoer van stort-goed (max. toegestanesnelheid 120 km/u)Eanoss-z bep. type 4-assige open bakwagenvoor vervoer van stort-goedEanos-x bep. type 4-assige open bakwagenvoor vervoer van stort-goedEans bep. type 4-assi-ge open bakwagen voorbulkvervoer zoals kolenen schrootEaos bep. type 4-assi-ge open bakwagen voorvervoer van erts, steen-kool, schroot e.d.Eaos-x bep. type 4-as-sige open bakwagenmet versterkte bodem,voor schrootvervoerEARI European Asso-ciation of Railway Inter-operability (EuropeseAssociatie voor Spoor-interoperabiliteit), zieAEIFEas bep. type 4-assigeopen bakwagen voorschrootvervoerEas-u bep. type 4-assi-ge open bakwagen voorschrootvervoerEB Chemins de Fer del’État Belge/BelgischeStaatsspoorwegen(1834-1926), ook welkortweg “L’État Belge”genoemd, zie BSEBA Eisenbahnbun-desamt (D)EBC EBP BasisConfi-guratie, zie EBPEbf Endbahnhof (eind-station) (D)EBG Eisenbahn-Be-


triebsgesellschaft (D)EBI Ericsson/ElektriskBureau, ofwel ERI enEB, samengevoegd totde afkorting EBI (han-delsmerk uit Scandina-vië. Dit handelsmerk isovergenomen door defirma Bombardier)EBI-switch bep. typewisselsteller welke ge-ïntegreerd is in eendwarsligger in het wisselzelf. Deze wisselstelleris ontwikkeld door Erics-son/Elektrisk Bureau inScandinavië, zie EBIEBN Exploitatie vanBuurtspoorwegen inNederland nv, Rijsber-genEBO emplacements-bezettingsoverzichtEBO externe bedienop-dracht (binnen BIF, Be-diening Infrastructuur,deelsysteem) van eenander deelsysteemzoals ABT, ARI of PPRebo elektrisch bedien-de overwegboominstal-latieE-bord zie L, A en E-bordenEBP Elektronische Be-dienpost (bediencompu-ter van relaisbeveiligingtype NX met elektroni-sche bediening). Determ Elektronisch Be-dienpunt wordt ook ge-bruiktEBP-LCE interfacekoppeling tussen Elek-tronische Bedienpost(van systeem type NXmet elektronische bedie-ning) en de Lokale Con-trole-eenheid (van em-placementsbeveiligingNX ’68)

EBPV aansturingssys-teem EBP voor VPTEBS European BulkServices bv (deze heefttwee railterminals, nl. inEuropoort en in de SintLaurenshaven in de Bot-lek)EBS EBS Public Trans-portation bv (Egged BusSystems), onderdeelvan Randstadnet, zie R-netEBS Elektronische Be-veiliging SIMIS (Siche-res Micro-computer Sys-tem). De term Elektro-nisch Beveiligingssys-teem Siemens wordtook gebruiktEBS+ zie EBS-plusEBS-plus zie SIMIS-WEC EuroCityECC Element ControlComputer (deze vormtde interface tussen deSIMIS-sectiecomputersen de infra-elementen)ECE EuroCity ExpressECE EBS ControleEenheid (TNV onder-post naar EBS)ECG EuroCity (Goede-ren)ECH Eddy current-meting handmatig (op-sporen van gebrekenaan de spoorstaafd.m.v. meting met wer-velstroom ofwel ‘Eddycurrent’)ECIS European Centrefor Infrastructure Stu-diese-Clip ‘elastic clip’(bep. type flexibele rail-bevestiging van fabri-kant Pandrol), ook welveerclip of ‘elastic railclip’ genoemdECM Entity in Charge

of Maintenance (gecerti-ficeerd onderhoudsbe-drijf, verantwoordelijkvoor het onderhoud vangoederenwagens); af-korting vooral gebruiktdoor ERA en IVWECMT European Con-ference of Ministers ofTransport, zie CEMTECT Europe CombinedTerminals bv (in haven-gebied Rotterdam)ECT Eddy current train(meettrein voor het op-sporen van gebrekenaan de spoorstaafd.m.v. wervelstroom of-wel ‘Eddy current’)EDG Elektrodynami-sche Gleisbremse (D)EDK Eisenbahndreh-kran (draaibare spoor-wegkraan voor werk-zaamheden of ongeval-len) (D)Edkrt bep. type openpa-container met dek-zeil, voor kolenvervoerEDNG Exploitatievoor-schriften voor de Duits-Nederlandse Grens-(dienst)baanvakken(C 5306)ED-rem elektrodyna-mische remEDS Eerste DrentscheStoomtramweg-Maat-schappij nv (dochteron-derneming van de NS);de verkorting EDSMwerd ook gebruiktEDS Electronic DataSystems (Amerikaansbedrijf dat het vroegereCentrum voor Informa-tieverwerking van NSheeft overgenomen endaarmee de leveranciervan de VKL software isgeworden), zie CVI


Eds bep. type 2-assigeopen onderlosserwagenvoor kolenvervoer (tot1969 werd dit wagenty-pe aangeduid als Fds,en vanaf 1985 als Fcs)EDSM Eerste Drent-sche Stoomtramweg-Maatschappij nv (deverkorting EDS werdook gebruikt)EEC English ElectricCompany (fabrikant vanrangeerlocs serie 600)EECV Ertsoverslagbe-drijf Europoort cvEETC Euro ExpressTraincharter bv (spoor-vervoerder, exploitantvan autoslaaptreinen)Ef Eisenbahnfahrzeug-führer (D)EFA ElektronischeFahrplanauskunft (D)Efkr bep. type pa-con-tainer voor vervoer vanvoedingsmiddelen zoalssuiker (max. laadge-wicht 5000 kg)EFM Einfahrtmarkie-rung (element in EBSdat aangeeft of er vanuiteen andere beveiligingeen rijweg is ingesteld)EFRTC European Fe-deration of RailwayTrackworks Contractors(Europese Federatievan Spoorwegaanne-mers)EG Tramweg Maat-schappij Eindhoven-Gel-drop nv (de afkortingTEG werd ook gebruikt)eg expresgoedEg Eilgüterzug (goede-ren-exprestrein) (D)Egbf Eilgüterbahnhof(expresgoedstation) (D)EGTM Eerste Gronin-ger Tramway-Maat-

schappij nvegtr extra goederen-treinEHBO-wissel wissel,Elektrisch Handbedienden Beveiligd tegenOpenrijden (in gebruikbij het railbedrijf van deHoogovens)EHG Einheitsgeräte-wagen (materieelwagenvoor werktreinen) (D)ehob elektrisch bedien-de halve-overwegboom-installatieEHst Eisenbahnhalte-stelle (D)EHV Eerste Hulp Voor-schriften NS (C 2407)EIA European Intermo-dal AssociationEID2 aanduiding voorelektrische tweewagen-treinstellen Plan B, PlanC, Plan F, Plan G, PlanM en Plan QEID4 aanduiding voorelektrische vierwagen-treinstellen Plan B, PlanF, Plan G en Plan PEIM Association of Eu-ropean Rail Infrastruc-ture ManagersEinfsig zie EsigEinfvsig Einfahrvorsig-nal (D), zie Evsigeingl eingleisig (enkel-sporig) (D)EIRENE European Inte-grated Railway RadioEnhanced NetworkEK ‘Elektrokar’ motor-perronwagenEkkos bep. type 2-assi-ge open bakwagen voorvervoer van schrootEKOM Erts- en KolenOverslagbedrijf Maas-vlakte bvEKP expeditieknoop-punt PTT

EKR ElektronischeKoppeling RAPIE/RADAREkrt bep. type geslotenpa-container met deu-ren, max. laadgewicht5000 kg, o.a. voor hetvervoer van voedings-middelenEKÜS Eisenbahn-kreuzungsüberwach-ungssignal (D)EL elektrische locomo-tiefEL elektrisch aangedre-ven materieelEL elektrisch stelknop-toestelEL losse elektrische lo-comotief afkomstig vaneen trein (afkorting ingebruik bij de Belgischespoorwegen. Omdat de-ze aanduiding ook opgrensbaanvakken zoalsEssen-Roosendaal enVisé-Maastricht wordttoegepast, wordt dezeook door ProcesleidingRijwegen ondersteund)El elektrische beveili-gingel elektrischEL2 algemene aandui-ding voor elektrischetweewagentreinstellenzonder post- of bagage-afdeling (zoals een aan-tal treinstellen Mat ’64en Mat ’74)elbo elektriciën brug-onderhoudELD2 algemene aan-duiding voor elektrischetweewagentreinstellenmet bagageafdeling(zoals een aantal trein-stellen Mat ’36, Mat ’46,Mat ’54, Mat ’57 en Mat’64)ELD2 Benelux zie Mat


’57ELD4 algemene aan-duiding voor elektrischevierwagentreinstellenmet bagageafdeling(zoals een aantal trein-stellen Mat ’46 en Mat’54)ELE3 algemene aan-duiding voor elektrischedriewagentreinstellenmet expresgoedafdeling(zoals een aantal ICM-treinstellen)ELG Eisenbahn-Logis-tik Gesellschaft (D)ellt extra losse locomo-tiefElo bep. type 2-assigeopen bakwagen voorschrootvervoere-loc elektrische loco-motief (ook wel afgekortals E-loc)Elo-t bep. type 2-assi-ge open bakwagen voorschrootvervoerELP EurolokpoolGmbH (Duits verhuurbe-drijf van locomotieven,meestal voor werktrei-nen)ELP2 algemene aan-duiding voor elektrischetweewagentreinstellenmet postafdeling (zoalseen aantal treinstellenMat ’64)EL-Signale Fahrlei-tungssignale für Elektri-sche Triebfahrzeuge /Signale für die Elektri-sche Zugförderung (sei-nen voor spoorvoertui-gen met stroomafne-mers) (D)elt elektrotechnicusELT dienst elektrischetractie (e-locs en trein-stellen)eltr extra ledige trein

EM ledig elektrischtreinstel afkomstig vaneen trein (afkorting ingebruik bij de Belgischespoorwegen. Omdat de-ze aanduiding ook opgrensbaanvakken zoalsEssen-Roosendaal enVisé-Maastricht wordttoegepast, wordt dezeook door ProcesleidingRijwegen ondersteund)EM Electrische Machi-nes (bedrijfsonderdeelvan ElectroRail nv)EMA Electrische Muse-umtramlijn AmsterdamEMB Elektromechani-sche Bremse (D)EMC elektromagneti-sche compatibiliteitEMD zie GM-EMDEMK elektromotorischekrachtEMO Europees Massa-goed-Overslagbedrijf bvempl emplacementEM-stop Emergencystop (opdracht binnenERTMS tot het makenvan een noodremming)ENASTO Eerste Ne-derlandsche Aanne-mers-, Spoor- en Trans-portmateriaal Onderne-ming nv (de schrijfwijzeEnasto is ook gebruikt)ENET Eerste Neder-landsche ElectrischeTram-Maatschappij nvENSTO Ensio MiettinenOsakeyhtiö (Finse fabri-kant van overspannings-beveiligingen voor bo-venleidingen en onder-stations)EO Lokaalspoorweg-maatschappij Ensche-de-OldenzaalEo bep. type 2-assigeopen wagen voor bie-

tenvervoereob elektrisch bedien-de overpadboominstal-latieEOC Explosieven Op-ruimingscommandoEOD Explosieven Op-ruimingsdienst Defensie(voorh. MOD)Eokrt bep. type openpa-container voor bulk-goederen, vooral ge-bruikt voor kolenvervoerEOR knipperrelais / re-lais voor knipperendseinbeeld (electric lightoperating relay / flasherrelay)Eoskrt bep. type openpa-container voor ver-voer van bulkgoederenEp Dienst van Exploita-tie (van de NS)EPA ElektronischePlatz Auskunft (reserve-ringsnetwerk tussen NSen DB voor internationa-le reizen per trein)EPAL European PalletAssociationEPD emplacementsdia-gramEPO project Energie-voorziening, Perronver-lenging en Opstelterrei-nen (project om eengroter gebruik van hetspoor mogelijk te makend.m.v. relatief kleineaanpassingen aan derailinfrastructuur)EP-rem elektro-pneu-matische remER Electrorail nvER Einheitliche Rechts-vorschriften für den Ver-trag über die internatio-nale Beförderung vonGütern per Bahn / Ge-neral Legal Provisionsfor the Agreement on In-


ternational Carriage ofGoods by RailER ledig materieel af-komstig van een trein,getrokken door eenelektrische locomotief(afkorting in gebruik bijde Belgische spoorwe-gen. Omdat deze aan-duiding ook op grens-baanvakken zoalsEssen-Roosendaal enVisé-Maastricht wordttoegepast, wordt dezeook door ProcesleidingRijwegen ondersteund)Er automatisch blok-stelsel voor Enkelspoormet rijrichtingskeringer enkele reiser 1 enkele reis 1eklasseer 2 enkele reis 2eklasseERA European Rail-ways Agency (EuropeesSpoorwegbureau), zieEUARERAIL European Rail-way Access to Inter-active LearningERAVT European Re-gister of Authorised Ve-hicle TypesERFA European RailFreight AssociationERIC Enhanced Rail-freight Intermodal Con-trol (computersysteemvoor routering van con-tainertreinen)ERMEWA Ermeco Wa-gons (Ernst MetzgerCo., verhuurbedrijf vangoederenwagens doorheel Europa). De schrijf-wijze Ermewa wordt ookgebruiktERNEFA Firma ErnstNeumann GmbH Wag-gonvermietung (ver-

huurbedrijf van goede-renwagens door heelEuropa)ERR European RailRent GmbH (verhuurbe-drijf van goederenwa-gens)ERRAC European RailResearch AdvisoryCouncilERRI European RailResearch InstituteERS European RailShuttle bvERTMS European RailTraffic ManagementSystemertr extra reizigerstreinES traject ingericht voorenkelspoorrijdenES Einfahrsignal (inrij-sein) (D), zie ESigE.S. elektrische schei-ding / scheidingslasEs Dienst van Elektrici-teit en Seinwezen (vande NS)Es bep. type 2-assigeopen bakwagen voorschrootvervoerESFA European stan-dard freight wagon axleESig Einfahrsignal (in-rijsein). De schrijfwijzenEsig en ES worden ookgebruikt (D)ESIM EBP Onderpos-ten Simulator (hiermeekan de toestand vaninfra-elementen wordengesimuleerd naar EBPtoe, zodat het gedragdaarvan of van boven-liggende systemen kanworden getest)ES-las elektrischescheidingslas (tussenblokken of secties)ESM elektrisch stroom-lijnmaterieelESM Electrische Spoor-

weg Maatschappij nvESO Deutsche Eisen-bahn-Signalordnung(Seinenreglement vande Duitse spoorwegen)ESROG ERTMS SafetyRequirements and Ob-jectives GroupE. St. Eisenbahnstation(D)ESTW ElektronischesStellwerk (bep. type be-veiligingssysteem vanSiemens, dat ook in Ne-derland is toegepast)ET Elektrisches Trieb-fahrzeug (D)ET Elektrotriebwagen(D)Et automatisch blok-stelsel voor Enkelspoor,met toestemmingsscha-kelaarET-BTS ElectronicTicketing en BeheersteToegang NS-StationsETC European TrainCompany bv (gespecia-liseerd in het auditerenvan bedrijven m.b.t.spoorwegveiligheid)ETCS European TrainControl SystemETM Eurobalise Trans-missie ModuleETMET project ElkeTien Minuten Een TreinETML European RailTraffic ManagementLayerETMZ ElectrischeTramweg-MaatschappijZandvoort nvETO Eén Trein Onder-weg (regime waarbij ineen gebied slechts ééntrein tegelijk onderwegmag zijn, vanwege hetontbreken van beveili-ging. Wordt gebruiktvoor raccordementen,


voornamelijk in hetRotterdamse havenge-bied)ETSC European Trans-port Safety CouncilETT Euro Tank Termi-nal Rotterdam bvE-type classificatievoor normale open goe-derenwagensEUAR European UnionAgency for Railways, zieERAEUC Euro Cargo goe-derentreinEURATEL EuropeanRailway Telecommuni-cationsEURET European Re-search Programme forTransportEURIFT European Re-ference Center for Inter-modal Freight TransportEUROBALT EuropeanResearch project forOptimised BallastedTrackEUROFIMA Sociétéeuropéenne pour le Fi-nancement du MatérielFerroviaire (EuropeseMaatschappij voor deFinanciering van Spoor-wegmaterieel)EUSCT Eurailscout In-spection & Analysis bvEV energievoorzieningEVA Eisenbahn Ver-kehrsmittel Aktiengesell-schaft (verhuurbedrijfvan goederenwagensdoor heel Europa)EVB eenheden van be-drijfshinder (om de ge-volgen te kunnen metenvan verstoringen in detreindienst)EVC European VitalComputer (ERTMSboordcomputer van een

trein)evl elektrische verlich-tingevr enkelvoudig rijweg-planEVS Euregio Verkehrs-schienennetz GmbH(deze maatschappij ex-ploiteert o.m. de trein-dienst op de trajectenHerzogenrath-Stolbergen Stolberg-Walheim/Aachen Grenze)EVSA Elektrische Ver-bindingen aan Spoor-staven en Aardingen(C 5507)Evsig Einfahrvorsignal(D)EWH Elektrische Wei-chenheizung (elektri-sche wisselverwarming)(D)EWS ElektronischWION-Systeem (geeftinformatie over onder-grondse kabelnetten),zie WIONexwg expresgoedwa-genE-z bep. type 2-assigeopen bakwagen voorschrootvervoerE-Zug Eilzug (Duitsesneltrein)


F

F voorvoegsel voor deafkortingen van Belgi-sche stations behorendetot de staatsspoorwegenF speciale stortwagen(in aanduiding goede-renwagens)F aanduiding voor vee-wagensF aanduiding voor gefa-seerde rijweginstellingF fluit (lastgeving - )F inhoudsklasse voorpa-containers vanaf 16m3

f geschikt voor vervoerper ferry naar Groot-Brittannië (in aanduidingvoor bep. goederenwa-gens, bijv. Hfirrs, Lfgs,Zafns)FA fysieke afscherming(bij werkzaamheden aande spoorbaan)Fa bep. type 4-assigeopen zelflosser wagenvoor vervoer van steen-koolFa bep. type overdekteveewagen van 17 m2

(met luchtleiding)Faal bep. type 6-assigeschutgoedwagen voorertstransportFaals bep. type 6-assi-ge zelflosser ertswagenfac facultatieve treinFaccns bep. type 4-as-sige open wagen methoge zijden voor ver-voer van bouwstoffenzoals zandFaccpps bep. type 4-assige open onderlosserschutgoedwagen voorvervoer en storten vanballastFacnps bep. type 4-as-

sige open schutgoedwa-gen voor kolenvervoerFacns bep. type 4-assi-ge open zelflosser wa-gen voor bruinkoolver-voerFacs bep. type 4-assi-ge open zelflosser wa-gen voor stortgoederenzoals bruinkoolFads bep. type 4-assi-ge open zijlosserwagenvoor losgestort goed zo-als kolen en erts, capa-citeit 72 m3 (vanaf 1985aangeduid als Fals)Fakks bep. type 4-assi-ge gesloten wagen voorstortgoederenFal bep. type 4-assigeopen zelflosser erts-wagenFalls bep. type 4-assi-ge open zelflosser erts-wagenFalnqqs bep. type 4-assige open schutgoed-wagen met verwar-mingsinrichting, voorbruinkoolvervoerFalns bep. type zware4-assige zelflosser wa-gen voor vervoer vankalk, steenkool, erts e.d.Falrrs bep. type 4-assi-ge open zelflosser erts-wagenFals bep. type 4-assigeopen zijlosserwagenvoor het vervoer vanstortbare goederen zo-als kalk (voorh. Fads)Fals-z bep. type 4-assi-ge open zijlosserwagenvoor kalksteenvervoerFans bep. type 4-assi-ge open wagen mettwee afzonderlijk kiep-bare bakken voor ver-voer van stortgoederen,vooral zand en grind

Faoos bep. type 4-assi-ge open schutgoedwa-gen voor stortgoederenFaps bep. type 4-assi-ge wagen voor het ver-voer van stortgoederenzoals hoogovenslakkenFas bep. type 4-assigeopen kiepwagen (metpneumatische bedie-ning) voor vervoer vanzand, grind en schroot.Dit type wagen kan aanbeide zijden lossenFat bep. type 4-assigegesloten wagen voorstortgoederenFB functionaliteitsbe-perking (van infrastruc-tuur, bijv. bij werkzaam-heden)Fb bep. type overdekteveewagen van 19 m2

(met luchtleiding)Fbf Fernbahnhof (D)FBG overwegboom-licht; tweezijdig zichtba-re waarschuwingslampop overwegboom (Front/Back Signal)Fbk bep. type overdek-te veewagen van 19 m2

(met Kunze-Knorr rem)Fbks bep. type over-dekte veewagen van 19m2 (met Kunze-Knorrrem)Fbs bep. type overdek-te veewagen van 19 m2

(met lucht- en stoomlei-ding)Fbw bep. type over-dekte veewagen van 19m2 (met Westinghouserem)Fbws bep. type over-dekte veewagen van 19m2 (met Westinghouserem en stoomleiding)Fc bep. type overdekteveewagen van 21 m2


(met luchtleiding)Fccpps bep. type 2-as-sige open onderlossergrindwagen (model Rail-Pro)FCE fictieve controle-eenheid (in EBP)fcfs ‘first come, firstserved’ (systeem voorafhandeling van detreindienst, bijv. in deSchipholtunnel. Deschrijfwijze FCFS wordtook gebruikt)Fcks bep. type over-dekte veewagen van 21m2 (met Kunze-Knorrrem en stoomleiding)Fcs bep. type 2-assigeopen onderlosser kolen-wagen (tot 1969 werddit wagentype aange-duid als Fds, en van1969 tot 1985 als Eds),tevens aangeduid alsTds-zFcs-x wagen type Fcswelke uitsluitend be-stemd is voor kolenver-voerFcws bep. type over-dekte veewagen van 21m2 (met Westinghouserem en stoomleiding)Fdl Fahrdienstleiter(treindienstleider) (D)Fds bep. type 2-assigeopen onderlosserwagenvoor kolenvervoer (van-af 1969 aangeduid alsEds, en vanaf 1985 alsFcs)FD-Zug Ferndurch-gangszug (Duitse inter-citytrein)FE rijrichtingslampje /rijweglampje (‘trafficelectric light’, op het ta-bleau van de trein-dienstleider)ff geschikt voor vervoer

door de Euro Tunnel (inaanduiding voor bep.goederenwagens, bijv.Sffgns, Zaffns)FFLM bep. type 6-assi-ge platte wagen, laad-vermogen 81,6 ton, ge-bruikt voor het vervoervan raketsystemen enmilitaire voertuigen doorhet Amerikaanse legerin EuropaFg Frachtgüterzug (D)Fgz Ferngüterzug (D)FIF Fédération des In-dustries FerroviairesFIP Facilités de circula-tion Internationales duPersonnel des cheminsde fer (internationalereisfaciliteiten voorspoorwegpersoneel)FIS Functioneel Inte-graal Systeemontwerp(van ProRail)FIS Fahrgast Informa-tions System (reizigers-informatiesysteem) (D)FKR rijweg- of rijrich-ting-signaleringsrelais(‘traffic indication relay’)FLIRT elektrischetwee-, drie- en vierwa-gentreinstellen van deZwitserse fabrikantStadler, o.m. voor NSen Arriva (‘Fast LightInnovative RegionalTrain’ / ‘Flinker LeichterInnovativer Regional-Triebzug’)Flm Fahrleitungsmeis-terei (onderhoudsdistrictvoor de bovenleiding)(D)FM facultatieve treinmet reeds ingeroosterdmaterieel en personeel(ook genoemd “Faculta-tief Met”)FMS Flexibel Meldka-

mer SysteemFMW Fahrleitungsmon-tagewagen (montage-wagen voor de bovenlei-ding) (D)FO bep. type 2-assigegesloten veewagen metremmershuisje enschroefremFOT functionele ont-trekkingstekening (vangeplande werkzaamhe-den aan de railinfra)Fot bep. type geslotenwagen voor vervoer vanonverpakt geslacht vee(met lucht- en stoom-leiding)Fotgw bep. type geslo-ten wagen voor vervoervan onverpakt geslachtvee (met Westinghouserem en stoomleiding)Fotk bep. type geslotenwagen voor vervoer vanonverpakt geslacht vee(met Kunze-Knorr remen stoomleiding)Fotw bep. type geslo-ten wagen voor vervoervan onverpakt geslachtvee (met Westinghouserem en stoomleiding)FRAM Friese AutobusMaatschappij nv (doch-teronderneming van deNS)FRAMAFER SociétéFrançaise de Construc-tion de Matériel Ferro-viaire (fabrikant vanspoorbouwmachines)Frss bep. type 2-deligeopen schutgoedwagenmet 2 of 3 assen, voorstortgoederen zoals(hout)afval en schroot.Dit type wordt ook DbfagenoemdFS Full Supervision(normale mode van


ERTMS waarbij controleop de spoorbezettingvoor de trein heeftplaatsgevonden en vol-ledige automatischetreinbeïnvloeding plaats-vindt)FSV FederatieveSpoorweg VakbondFs-v aanduiding vooropen kiepwagens (vanaf1969 aangeduid als Fs-z)Fs-z zie Fs-vF-type classificatie vooropen stortwagensfunct functionarisFV Fahrdienstvor-schrift(en) (D)F-v aanduiding vooropen kiepwagens (vanaf1969 aangeduid als F-z)Fva bep. type overdek-te veewagen van 17 m2

met verdieping (metluchtleiding)Fvaws bep. type over-dekte veewagen van 17m2 met verdieping (metWestinghouse rem enstoomleiding)Fvbs bep. type over-dekte veewagen van19 m2 (met lucht- enstoomleiding)Fvvbs bep. type over-dekte veewagen van 19m2 met verdieping (metlucht- en stoomleiding)Fw Fahrwegsignal (D)FWN FahrzeugwerkNiedersachswerfenGmbH (onderhouds- enrevisiebedrijf voor goe-derenwagens)FWS Fern Wirk Schirm(bedienterminal voor as-sentellersysteem)Fw-Signale Fahrweg-signale (D)FZ facultatieve trein

zonder ingeroosterd ma-terieel en personeel(ook genoemd “Faculta-tief Zonder”)F-z bep. type 4-assigezelflosser wagen met vijfachter elkaar geplaats-te, afzonderlijk zijwaartskiepbare bakken, voorgebruik in de staal-industrie en de mijn-bouwFZR relais voor vrijgaverangeren (‘traffic specialrelay’)Fz-Signale Signale aneinzelnen Fahrzeugen /Fahrzeugsignale (sei-nen op losse locs enrangeerdelen) (D)F-Zug Fernschnellzug(Duitse expresstrein, la-ter ICE genaamd)


G

G goederenregime (L-en H-seinen)G voorvoegsel voor deafkortingen van Belgi-sche stations behorendetot particuliere maat-schappijenG normale gesloten wa-gen met minimaal achtventilatiegaten (in aan-duiding goederenwa-gens)G sein (aanduiding ingebruik bij het Seinwe-zen). Dit komt van deletter G welke bij GRS(General Railway SignalCompany) de aandui-ding is voor ‘signal’G signaal (aanduidingin gebruik bij het Sein-wezen)G geheimg goedereng goederenmaterieelg goederenvervoerg bestemd voor contai-nervervoer (in aandui-ding voor bep. plattegoederenwagens, bijv.Kgps, Sdgkkms)g bestemd voor graan-vervoer (in aanduidingvoor bep. gesloten goe-derenwagens, bijv.Tadgs, Uagpps)g voorzien van mecha-nische koelinstallatie (inaanduiding voor bep.koelwagens, bijv. Iaghs)G2-laadprofiel laad-profiel zoals gehanteerddoor de Duitse spoorwe-gen (wordt ook UIC G2genoemd)G6R seinstuurrelaisvoor seinbeeld groenknipper met cijfer 6 (‘sig-

nal relay 60 km/h’)GA6R seinstuurrelaisvoor seinbeeld geel metcijfer 6 (‘signal approachrelay 60 km/h’)GAB Geautomatiseer-de Aanvraag Buiten-dienststelling (onderdeelvan RAPIE)Gabs bep. type 4-assi-ge gesloten grootvolu-me wagenGADO Groninger Auto-busdienst Ondernemingnv (dochterondernemingvan de NS)GAGS Gezondheids-kundig Adviseur Ge-vaarlijke StoffenGAOS Geautomati-seerd Alarmerings- enOproepsysteem (bij ern-stige verstoringen vande treindienst)GATX (ook genoemd:GATX Rail Europe),dochterondernemingvan General AmericanTransportation (verhuur-bedrijf van goederenwa-gens door heel Europa).In de Verenigde Statenmoeten alle eigenarenvan goederenwagensdie géén spoorweg-maatschappij zijn, een Xachter hun handels-naam voeren; zodoendewerd de afkorting GATXGAV Güterabferti-gungsvorschriften (D)GAV (St) Güterabferti-gungsvorschriften fürStückgut (D)GAV (W) Güterabferti-gungsvorschriften fürWagenladungen (D)Gb bep. type beerwa-gen/mestwagen, voor-zien van luchtleidinggb geen bijzonderhe-

denGBA gebruikelijke blok-afstandGbf Güterbahnhof(Duits goederenstation)Gbgkks bep. type 4-assige gesloten groot-volume wagen voor hetvervoer van granenGbln bep. type 2-assi-ge gesloten goederen-wagen met schuifwan-denGbln-t bep. type 2-assi-ge gesloten goederen-wagen met schuifwan-denG-blok gietijzeren rem-blokGbls bep. type 2-assi-ge gesloten goederen-wagen met schuifwan-den (voorh. S-CHH)Gbs bep. type 2-assigegesloten grootvolumegoederenwagen (voorh.Hbs)Gbs bep. type 2-assigehefbordeswagen voorwerkzaamheden aan debovenleidingGBV Reglement Ge-bruik Bijzondere Voer-tuigen (C 4402)GBV Güterbeförde-rungsvorschriften (D)GC goederencriteriumGC Gedwongen Con-cept (systeem dat hetmogelijk maakt dat LWBen trdl werkzones for-meel via bedien- enbeveiligingssystemenaan elkaar overdragen)GCB Chemins de ferGrand Central Belge(Belgisch consortiumvan particuliere spoor-wegmaatschappijen,1864-1898)GCBf Großcontainer-


bahnhof (D)Gch bep. type geslotenwagen voor gistvervoer(draagvermogen 12 ton)GCTM Gestion Centra-lisée du Trafic Marchan-dises / Centralized Ma-nagement of GoodsTrafficGCU General Contractof Use for Wagons (al-gemeen contract, krach-tens het COTIF-verdrag,tussen spoorwegonder-nemingen en de eigena-ren van goederenwa-gens)GCUA Großcontainer-umschlaganlage (D)GCUP Großcontainer-umschlagplatz (D)gdbva grensdienst-baanvakGDE ground detectionelectric light (aardfout-signalering ofwel “lamp-je aarde” op het tableauvan de treindienstleider)GDKR aardfout-signa-leringsrelais (‘grounddetection indication re-lay’)GDL GewerkschaftDeutscher Lokomotiv-führer (vakbond voorDuitse machinisten)gdst geen dienst (bijv.stilstaande locomotief)GE goederenemplace-mentGE aanduiding voordiesellocs, gebouwddoor de Amerikaansefirma General Electric(in gebruik bij het railbe-drijf van de Hoogovens)GE GeneeskundigeEenheid (bij grote onge-vallen)GED geduwd materieelGEFCO Groupages Ex-

press de Franche-Com-té (bedrijf voor spoorver-voer van auto’s doorheel Europa). De schrijf-wijze Gefco is ook ge-bruiktGES Gemeenschapvan Europese Spoorwe-gen, zie CERGETA Gemeente Elec-trische Tram ArnhemGETC Groupement Eu-ropéen du TransportCombinéGEVI gevaarsidentifica-tienummer (oranje ken-merking op wagens metgevaarlijke stoffen)gew gewichtGfpl Güterzugfahrplan(dienstregeling voorgoederentreinen) (D)gg bestemd voor ce-mentvervoer (in aandui-ding voor bep. geslotengoederenwagens)gg ingericht voor ver-voer van containers mettotale lengte van meerdan 60 ft (in aanduidingvoor bep. platte wagens,bijv. Sdggmrrs)gg voorzien van koelin-stallatie op vloeibaargas (in aanduiding voorbep. koelwagens)GGB GrootschaligeGeneeskundige Bijstand(o.a. bij treinrampen;voorh. GeneeskundigeCombinatie bij groot-schalige rampen, zieGNK-C)GGVSE Gefahrgutver-ordnung Straße und Ei-senbahn (Duitse regel-geving voor het weg- enspoorvervoer van ge-vaarlijke stoffen)Ggzg Gegenzug (te-gentrein) (D)

Gh bep. type open goe-derenwagen met neer-slaande zijkleppen(draagvermogen 10 ton)GHH Gutehoffnungs-hütte Oberhausen (fabri-kant van spoorwegma-terieel, o.m. voor hetrailbedrijf van de Hoog-ovens)GHOR GeneeskundigeHulpverlening bij Onge-vallen en RampenGHS Globally Harmo-nized System of classifi-cation and labeling ofchemicalsghstn groepshoofdsta-tionGIL Geul Inhoud Lijsten(deze beschrijven welkekabels en leidingen inwelke geulen liggen)gio grote infra-onttrek-king (bij geplande werk-zaamheden)Gis bep. type 2-assigegesloten wagen voorvervoer van groente(voorh. S-CHR)GISP GeautomatiseerdInformatieSysteem Pro-Rail (voor het inlichtenvan wachtdiensten bijcalamiteiten en onregel-matigheden in de trein-dienst)GiTM GinnekenscheTramweg MaatschappijnvGK aanduiding voorkoelwagen (‘Güterkühl-wagen’)GKR sein-signalerings-relais (‘signal indicationrelay’)gkt goederenkantoorGKW-A bep. type 2-as-sige korte platte wagendie gebruikt wordt bijwerkzaamheden aan de


spoorbaan (‘Gleiskraft-wagenanhänger’). Som-mige wagens van dit ty-pe zijn open bakwagensmet lage kop- en zij-schottenGL bep. type 2-assigeopen goederenwagenmet remhuisje enschroefrem (laadver-mogen 15 ton)GL geel (seinbeeld)Gl bep. type open goe-derenwagen met neer-slaande zijkleppen(draagvermogen 15ton), voorh. CH(R)MGL 4 geel 4 (hoog ge-plaatst geel seinbeeldmet een door wit lichtgevormde 4 in de cijfer-bak. Snelheid begren-zen tot 40 km/u. Dedoor het getal aangege-ven snelheid wordt bijhet volgende lichtseinniet overschreden)GL 6 geel 6 (hoog ge-plaatst geel seinbeeldmet een door wit lichtgevormde 6 in de cijfer-bak. Snelheid begren-zen tot 60 km/u. Dedoor het getal aangege-ven snelheid wordt bijhet volgende lichtseinniet overschreden)GL 8 geel 8 (hoog ge-plaatst geel seinbeeldmet een door wit lichtgevormde 8 in de cijfer-bak. Snelheid begren-zen tot 80 km/u. Dedoor het getal aangege-ven snelheid wordt bijhet volgende lichtseinniet overschreden)GL(75) geel knipperendseinbeeld (knippert 75keer per minuut). Sein-beeld in het seinstelsel

1949, voor situatieswaarbij treinen veelvul-dig met lage snelheidreden (zoals bij binnen-komst op een stationover aftakkend spoor) ofbij seinafstanden diekorter waren dan deremwegafstand. Deschrijfwijze GL75 is ookgebruiktGla Gleisanschluß(spooraansluiting) (D)glbr geleidebriefGlbz Gleisbauzug (D)GLFL seinbeeld geelflikkerlicht, ook aange-duid als ‘geel flikker’ (la-ter uit fatsoensoverwe-gingen ‘geel knipper’ ge-noemd)Glg bep. type opengoederenwagen (draag-vermogen 17.5 ton)Glij bep. type opengoederenwagen metlosse kopschotten(draagvermogen 15 ton)G-locomotief aandui-ding voor stoomlocomo-tieven serie 3400 van deNS, “in hoofdzaak be-stemd voor goederen-treinen”Glm bep. type 2-assigegesloten wagen voorgraanvervoer (voorh. X-CHG)GLPR Signal Lever Re-peater Relay (seinknopherhalingsrelais)Gls bep. type 2-assigegesloten goederenwa-gen (model Van Gend &Loos). Tot 1969 werd dittype wagen aangeduidals S-CHO, daarna alsGs, en vanaf 1977 alsGlsGM gereedschap- enmaterieelwagen

GMcn gereedschapma-chinist (machinist vangroot mechanisch ge-reedschap, zoals spoor-bouwen onderhouds-machines)GM-EMD GeneralMotors Electro-MotiveDiesel (fabrikant van deClass 66-diesellocs, o.a.voor ACTS)GMF meetvoertuig voorspoorstaafonderzoek enspoorgeometrie (‘Gleis-messfahrzeug’)GMG groot mechanischgereedschap (zoalsstopmachines e.d.)GMK Gemeenschap-pelijke Meldkamer (vanbrandweer, politie enambulancediensten)GMS GeïntegreerdMeldkamer Systeemgmtr gemengde treinGMTZ zelfrijdend meet-voertuig voor spoor-staafonderzoek enspoorgeometrie (‘Gleis-messtriebzug’)GNK-C GeneeskundigeCombinatie bij groot-schalige rampen (onder-steuning van genees-kundige hulpverlening,o.a. bij treinrampen), zieGGBGO goederentrein(voorh. gtr)go groot onderhoud /grootschalig(e) onder-houd(swerkzaamheden)aan de railinfrastructuurGOLS Geldersch-Over-ijsselsche Lokaal-Spoor-weg Maatschappij nvGOR Generieke Opera-tionele Regelingen (bijv.m.b.t. de Schipholspoor-tunnel)GOR geplande onttrek-


king railcapaciteit (bijwerkzaamheden)Gos bep. type 2-assigegesloten stukgoedwa-gen met twee grote deu-renGOSM Geldersch-Overijsselsche Stoom-tram Maatschappij nvGp bep. type ketelwa-gen, voorzien van lucht-leidinggp groepGPE Tramweg-Maat-schappij Groningen-Paterswolde-Eelde nvGR grendel voor range-ren of brugbedieningGR groen (seinbeeld)GR seinstuurrelais voorgeel knipper (Signal Re-lay)gr grensGR 6 groen 6 (hoog ge-plaatst knipperendgroen seinbeeld meteen door wit licht ge-vormde 6 in de cijferbak.Voorbijrijden toegestaanmet ten hoogste de doorhet getal aangegevensnelheid, in dit geval 60km/u)GR 8 groen 8 (hoog ge-plaatst knipperendgroen seinbeeld meteen door wit licht ge-vormde 8 in de cijferbak.Voorbijrijden toegestaanmet ten hoogste de doorhet getal aangegevensnelheid, in dit geval 80km/u)GR 10 groen 10 (hooggeplaatst knipperendgroen seinbeeld meteen door wit licht ge-vormde 10 in de cijfer-bak. Voorbijrijden toege-staan met ten hoogstede door het getal aange-

geven snelheid, in ditgeval 100 km/u)grbva grensbaanvakgrc groepschefgrc gd groepschefgronddienstgrc kvtp groepschefkrachtvoertuigpersoneelgrc tps groepscheftreinpersoneelGRIP GecoördineerdeRegionale Incidenten-bestrijdingsProceduregritr grindtreingrk gebouw aan de DeRuyterkade, Amsterdamgrl groepsleiderGRS General RailwaySignal Company (Ameri-kaanse fabrikant, o.m.van het systeem ATB-EG)GRS-SSI samenwer-kingsverband tussen deGeneral Railway SignalCompany en de Spoor-weg Sein Industrie nvgrtr groentetreinGRU aanduiding voor2-assige dekzeilwagens(vanaf 1969 aangeduidals T-x)GRUW bep. type 2-as-sige dekzeilwagen metlosschuiven in de deu-ren (met Westinghouserem). Sommige van de-ze wagens zijn omge-bouwd tot luikendakwa-gen voor kolenvervoerGR(W)gelijkrichter(wagen)GS gevaarlijke stoffenGS goederenstationGS Gooische Stoom-tramwegmaatschappijnvGs bep. type 2-assigegesloten goederenwa-gen (model Van Gend &Loos). Tot 1969 werd dit

type wagen aangeduidals S-CHO, en vanaf1977 als GlsGSD aanduiding voorschuifdakwagensGSDW bep. type 2-as-sige schuifdakwagenvoor kolenvervoer, metWestinghouse remGS-las bepaald typescheidingslas tussensecties in de spoorbaanGSM GelderscheStoomtramweg-Maat-schappij nv (de verkor-ting GSTM werd ookgebruikt)GSM Gelderse Streek-vervoer Maatschappij nv(dochterondernemingvan de NS)GSM aanduiding voorstopmachine (‘Gleis-stopfmaschine’)GS-ME GevaarlijkeStoffen MeetvoertuigGSM-R Global Systemfor Mobile communica-tion – Rail / GSM forRailways (digitale trein-radio)GSM-Rail zie GSM-RGsp Gleissperrsignal(D)GSS Gelderse Smal-spoor Stichtinggst goederenstationGSTM GelderscheStoomtramweg-Maat-schappij nv (de verkor-ting GSM werd ook ge-bruikt)Gs-v bep. type 2-assi-ge gesloten wagen voorvervoer van groente(voorh. S-CHR, vanaf1949 CHRP genoemd,vanaf 1955 GW, en van-af 1968 Gs-v)Gsw bep. type geslotenstukgoedwagen (“Ge-


schlossener Stückgut-wagen”)GT Geldersche Tram-wegen nv (de verkortingGTW werd ook gebruikt)Gt aanduiding vooropen goederenwagensGTAW aanduiding voor2-assige open kolenwa-gens met Westinghouserem, die in 1947 door deNS werden overgeno-men van het UnitedStates TransportationCorps. Daarom werdendeze wagens ook aan-geduid als USTCGTB geen treinbewe-gingen (geen trein- enrangeerbewegingen toe-gestaan bij de desbe-treffende werkzaamhe-den)Gtd bep. type open wa-gen voor vervoer vandwarsliggers (draagver-mogen 10 ton)GTG GemeentetramGroningenGtg bep. type opengoederenwagen metneerslaande zijkleppen(draagvermogen 10 ton)GTM aanduiding voorhouten open kolenwa-gensGTM Geldersche Tram-weg-Maatschappij nvGtm bep. type opengoederenwagen metlosse kopschotten(draagvermogen 20 of21.5 ton)Gtmk bep. type opengoederenwagen metlosse kopschotten enKunze-Knorr rem(draagvermogen 20 ton)GTO bep. type 2-assigeopen standaardwagenmet stalen wanden en

uitneembare kopschot-ten, voor vervoer vankolen, mijnhout, schrooten erts (met Oerlikonrem)GTOW bep. type 2-as-sige open standaardwa-gen met stalen wandenen uitneembare kop-schotten, voor vervoervan kolen, mijnhout,schroot en erts (metWestinghouse rem)Gtr bep. type opengoederenwagen metlosse kopschotten, voor-zien van luchtleiding(draagvermogen 30 ton)gtr goederentreinGTU bep. type 2-assigekiepbare open stalenwagen voor kolenver-voer, zonder automati-sche remGTUK bep. type 2-assi-ge kiepbare open wa-gen voor kolenvervoer,met Knorr remGTUW bep. type 2-as-sige kiepbare open wa-gen voor kolenvervoer,met Westinghouse remGTVP geplande trein-vrije periode, t.b.v. werk-zaamheden (afkorting ingebruik bij ProRail)GTVP gegarandeerdetreinvrije periode, t.b.v.werkzaamheden (afkor-ting in gebruik bij IVW)GTW GelderscheTramwegen nv (de ver-korting GT werd ook ge-bruikt)GTW Gelenktriebwa-gen (elektrische en die-seltreinstellen, gebouwddoor de Zwitserse fabri-kant Stadler, zoals de‘Velios’ van Veolia en de‘Spurt’ van Arriva)

G-type classificatievoor gesloten goederen-wagensGtz bep. type zelflos-sende open goederen-wagen (draagvermogen20 ton)Gv Güterverkehr (D)GVB Gemeentever-voerbedrijf AmsterdamGVB glijdend variabelblok (volledige cabine-signalering ter vervan-ging van seinen langsde baan. Bij dit systeemwordt de scheiding vantreinen dus niet gere-geld op basis van fysiekgedefinieerde blokken)GVBA Gemeentever-voerbedrijf Amsterdam,zie GVBGVM Gelderse VervoerMaatschappij nvGW werkplekbeveili-gingsklasse Gegaran-deerde WaarschuwingGW bep. type 2-assigegesloten goederenwa-gen (vanaf 1949 CHRPgenoemd, vanaf 1955GW, en vanaf 1968 Gs-v)GW groepswagen (voorhet stukgoederenver-voer)Gw bep. type ketelwa-gen voor vervoer vanlichtgasG-Wagen gedeckterGüterwagen (D)Gwg aanduiding voorgoederenwagen (‘Güter-wagen’)GWI Genesee & Wyo-ming, Inc. (goederen-vervoerder op haven-spoorlijnen, die Rotter-dam Rail Feeding heeftovergenomen)GWSM Geldersch-


Westfaalsche Stoom-tram-Maatschappij nvGWTM Geldersch-Westfaalsche Tramweg-Maatschappij nvGWV Güterwagenvor-schriften (D)Gz algemene aandui-ding voor zandwagensGzg bep. type zandwa-gen met losse kopschot-ten en neerslaande zij-schotten, voorzien vanluchtleiding (draagver-mogen 15 ton)Gzk bep. type zandwa-gen met losse kopschot-ten en neerslaande zij-schotten, voorzien vanluchtleiding (draagver-mogen 10 ton)Gzl bep. type zandwa-gen met losse kopschot-ten en neerslaande zij-schotten, voorzien vanluchtleiding (draagver-mogen 15 ton)GZM algemene aandui-ding voor zandwagensGzm bep. type zandwa-gen met losse kopschot-ten en neerslaande zij-schotten, voorzien vanluchtleiding (draagver-mogen 20 ton)Gzmk bep. type zand-wagen met losse kop-schotten en neerslaan-de zijschotten, voorzienvan Kunze-Knorr rem(draagvermogen 20 ton)Gzmw bep. type 2-assi-ge zandwagen met los-se kopschotten en neer-slaande lage zijschot-ten, voorzien van Wes-tinghouse rem (draag-vermogen 20 ton)GZR signal relay (sein-relais voor seinbeeldgeel of groen)

GZXR Signal SpecialExit Relay (seinstuurre-lais voor de keuze geelknipper of beter)Gzz bep. type 2-assigeballastwagen met lossekopschotten en neer-slaande zijschotten,voorzien van luchtlei-ding (draagvermogen10 ton). De schrijfwijzeGZZ werd ook gebruikt


H

H handbediening (be-drijfstoestand CTA)H herfstcriterium (rij-weginstelling bij gladdesporen)H halt (sein voor zwaregoederentreinen)H speciale gesloten wa-gen (in aanduiding goe-derenwagens)H rongenwagen metstalen rongen (in aan-duiding goederenwa-gens)H instructiemotorwagenh herroep rijwegH2 kleine revisie (vantreinstellen)H2+ uitgebreide kleinerevisie (van treinstellen),waarbij het treinstel te-vens wordt overgeschil-derd en/of van ATBwordt voorzienH2-revisie zie H2H3 grote revisie (vantreinstellen)HA Stoomtram Haar-lem-AlkmaarHabbcceks bep. type4-assige gesloten wa-gen voor vervoer vanpersonenauto’sHabbiillns bep. type 4-assige gesloten wagenmet versterkte ver-schuifbare zijwanden(max. toegestane snel-heid 100 km/u)Habbiillnss bep. type4-assige gesloten wa-gen met vergrendelbare,verplaatsbare schei-dingswanden (max. toe-gestane snelheid 120km/u)Habbiilns bep. type 4-assige gesloten wagen

met versterkte ver-schuifbare zijwanden(max. toegestane snel-heid 100 km/u)Habbiilnss bep. type 4-assige gesloten wagenmet versterkte ver-schuifbare zijwanden(max. toegestane snel-heid 120 km/u)Habbiins bep. type 4-assige schuifwandwa-gen voor vervoer vanstukgoed (max. toege-stane snelheid 100km/u)Habbiinss bep. type 4-assige schuifwandwa-gen voor vervoer vanstukgoed (max. toege-stane snelheid 120km/u)Habbiks bep. type 4-assige gesloten wagenmet verschuifbare zij-wanden, voor vervoervan stukgoedHabbillns bep. type 4-assige gesloten wagenmet verschuifbare zij-wanden, voor vervoervan stukgoed (max. toe-gestane snelheid 100km/u)Habbillnss bep. type 4-assige gesloten wagenmet verschuifbare zij-wanden, voor het ver-voer van stukgoed oppallets (max. toegestanesnelheid 120 km/u)Habbills bep. type 2-assige gesloten schuif-wandwagen voor stuk-goedvervoerHabbins bep. type 4-assige gesloten wagenvoor vervoer van ge-zaagd hout (max. toege-stane snelheid 100km/u)

Habbinss bep. type 4-assige gesloten wagenvoor vervoer van ge-zaagd hout (max. toege-stane snelheid 120km/u)Habbis bep. type 4-as-sige lange geslotenschuifwandwagen voorvervoer van stukgoeden papierrollen (max.toegestane snelheid 100km/u)Habbiss bep. type 4-assige lange geslotenschuifwandwagen voorvervoer van stukgoeden papierrollen (max.toegestane snelheid 120km/u)HABD Hot Axle BoxDetectorHabfins bep. type 4-as-sige gesloten schuif-wandwagen voor ver-voer van stukgoed enpapier (geschikt voorhet vervoer met veerbo-ten)Habfis bep. type 4-assige gesloten schuif-wandwagen voor ver-voer van stukgoed (ge-schikt voor het vervoermet veerboten)Habiikks bep. type 4-assige gesloten groot-volume wagen, speciaalvoor vervoer van auto-onderdelen op industrie-palletsHabiins bep. type 4-assige gesloten wagenvoor vervoer van papier-pulp (max. toegestanesnelheid 100 km/u)Habiinss bep. type 4-assige gesloten schuif-wandwagen voor ver-voer van papier en stuk-goederen op pallets


(max. toegestane snel-heid 120 km/u)Habiis bep. type 4-as-sige gesloten wagenmet versterkte ver-schuifbare zijwanden,voor vervoer van stuk-goed (max. toegestanesnelheid 100 km/u)Habiiss bep. type 4-as-sige gesloten wagenmet versterkte ver-schuifbare zijwanden,voor vervoer van stuk-goed (max. toegestanesnelheid 120 km/u)Habikks zie HabiikksHabills bep. type 4-as-sige gesloten schuif-wandwagen voor ver-voer van stukgoed oppallets (max. toegestanesnelheid 100 km/u)Habillss bep. type 4-assige gesloten wagenmet verschuifbare zij-wanden en verplaatsba-re tussenwanden, voorvervoer van stukgoed(max. toegestane snel-heid 120 km/u)Habils bep. type 4-assige gesloten wagenmet verschuifbare zij-wanden, voor vervoervan stukgoed (max. toe-gestane snelheid 100km/u)Habilss bep. type 4-as-sige gesloten wagenmet verschuifbare zij-wanden, voor vervoervan stukgoed (max. toe-gestane snelheid 120km/u)Habins bep. type 4-assige gesloten wagenvoor vervoer van stuk-goed (model Trans-waggon)Habis bep. type 4-assi-

ge gesloten schuifwand-wagen voor vervoer vanpapier en stukgoed(max. toegestane snel-heid 100 km/u)hagt Sp hoofdagentSpoorwegpolitiehahob halfautomati-sche halve-overweg-boominstallatieHaimmrs bep. type 4-assige verwarmde ge-sloten wagen voor ver-voer van stukgoedHain bep. type 4-assigegesloten wagen voorvervoer van celluloseHai-t bep. type 4-assi-ge gesloten wagen voorvervoer van cellulosehaki halfautomatischeknipperlichtinstallatieHAL Heavy Axle Loadhali halfautomatischelichtinstallatie voor over-wegen (voorh. havio)haob halfautomatischeoverpadboominstallatiehavio halfautomatischeverkeerslichtinstallatievoor overwegen, zie haliHAZOP Hazard andOperability study (veilig-heidsanalyse van Pro-Rail)HB Hollandsche Buurt-spoorwegen nvHB bagagewagen (af-korting in gebruik bij deBelgische spoorwegen)HB Hondenbrigade(van de Spoorwegpoli-tie)hb handbediening /handbediendHBB NS Houtberei-dingsbedrijf (te Dor-drecht), ook aangeduidals Hbi of HBI (Houtbe-reidingsinrichting)Hbbikks bep. type 2-

assige gesloten wagenmet verschuifbare zij-wanden, voor vervoervan stukgoedHbbillns bep. type 2-assige gesloten schuif-wandwagen met ver-plaatsbare tussenwan-den, voor vervoer vanstukgoed (max. toege-stane snelheid 100km/u)Hbbillnss bep. type 2-assige gesloten wagenmet zes verplaatsbaretussenwanden, voorvervoer van stukgoed(max. toegestane snel-heid 120 km/u)Hbbills bep. type 2-as-sige gesloten goederen-wagen. Dit type over-schrijdt het toegelatenprofiel in BelgiëHbbins bep. type 2-as-sige gesloten wagenvoor vervoer van goede-ren op pallets (max.toegestane snelheid 100km/u)Hbbinss bep. type 2-assige gesloten wagenvoor vervoer van goede-ren op pallets (max. toe-gestane snelheid 120km/u)Hbbins-tt bep. type 2-assige gesloten wagenvoor vervoer van goede-ren op pallets. Dit typewagen overschrijdt hetDuitse laadprofielHbbkkss bep. type 2-assige postwagen vande PTT (voorh. Hbss)Hbcs-v bep. type 2-as-sige gesloten wagenvoor stukgoedvervoer(voorh. S-CHK)HBD hotboxdetectie-systeem


Hbf Hauptbahnhof(Duits hoofdstation)Hbfis bep. type 2-assi-ge gesloten schuifwand-wagen voor vervoer vanstukgoed en papier (ge-schikt voor het vervoermet veerboten)hbhob handbediendehalve overwegboom-installatieHbi bep. type 2-assigegesloten wagen voorvervoer van gezaagdhoutHbi NS Houtbereidings-inrichting Dordrecht (deschrijfwijze HBI werdook gebruikt), zie HBBHbikk bep. type 2-assi-ge gesloten wagen voorvervoer van gezaagdhoutHbikklls bep. type 2-assige gesloten wagenmet verschuifbare zij-wanden, voor vervoervan stukgoedHbillns bep. type 2-as-sige gesloten goederen-wagen met schuifwan-den, voor stukgoedver-voer op pallets (capaci-teit max. 28 pallets)Hbillns-v bep. type 2-assige gesloten goede-renwagen met schuif-wanden, voor stukgoed-vervoer op pallets (ca-paciteit max. 37 pallets)Hbills bep. type 2-assi-ge gesloten schuifwand-wagen voor vervoer vanstukgoedHbills-x wagen van hettype Hbills met tweeverstevigde en afsluitba-re laadruimtesHbils bep. type 2-assi-ge gesloten schuifwand-wagen voor vervoer van

stukgoedHbins bep. type 2-assi-ge gesloten wagen voorvervoer van gezaagdhoutHbins-tt bep. type 2-assige gesloten wagenvoor vervoer van ge-zaagd hout. Dit type wa-gen overschrijdt hetDuitse laadprofielHbins-u bep. type 2-assige gesloten wagenvoor vervoer van stuk-goederenHbins-v bep. type 2-assige gesloten wagenvoor vervoer van stuk-goederen op pallets (ca-paciteit max. 39 pallets)Hbis bep. type 2-assigegesloten goederenwa-gen voor vervoer vanstukgoederen (max. toe-gestane snelheid 100km/u). Sinds 1975 wordtdit type Hbis-ww ge-noemdHbiss bep. type 2-assi-ge schuifwandwagenvoor vervoer van stuk-goederen (max. toege-stane snelheid 120km/u)Hbis-tt goederenwagenvan het type Hbis welkehet G2-laadprofiel over-schrijdtHbis-u bep. type 2-as-sige schuifwandwagenvoor vervoer van stuk-goederen op palletsHbis-w bep. type 2-as-sige gesloten goederen-wagen, gebouwd doorWerkspoor UtrechtHbis-ww zie Hbishbki handbediendeknipperlichtinstallatieHbs bep. type 2-assigegrootvolumewagen voor

stukgoedvervoer (voorh.CHH genoemd, laterGbs)Hbss bep. type 2-assi-ge postwagen van dePTT (vanaf 1985 werddit wagentype Hbbkkssgenoemd)HBT Handboek Trein-dienstleiderHBU bep. type 3-assigespeciale platte wagenvoor het vervoer vanmarmer, bijgenaamd“marmerwagen” (ookaangeduid als MW).Vanaf 1969 aangeduidals LalpHBV Handboek Ver-keersleiderhbw hefbordeswagen(voor werkzaamhedenaan de bovenleiding)HC trein die High Cube-containers vervoert (Ho-ge Containers buitenprofiel)HC reizigersrijtuig 2eklasse (afkorting in ge-bruik bij de Belgischespoorwegen)hc hoofdconducteurHcceerrs bep. type 4-assige gelede verwarm-de huifwagen met kop-wanddeuren, voor ver-voer van personenau-to’sHccfkqrs bep. type 2-assige gesloten wagenmet kopwanddeuren enverwarming, voor ver-voer van personenau-to’s (geschikt voor hetvervoer met veerboten)HCCL Hudswell, Clarkeand Company Limited,Leeds (fabrikant dieo.m. de tenderlocomo-tieven bouwde van deserie NS 8800)


Hccmqqr bep. type 4-assige gesloten wagenvoor vervoer van perso-nenauto’sHccrrs bep. type 4-as-sige gelede huifwagenvoor vervoer van perso-nenauto’s (max. toege-stane snelheid 100km/u)Hccrrss bep. type 4-assige dubbeldeks ver-warmde gelede huifwa-gen voor vervoer vanpersonenauto’s (max.toegestane snelheid 120km/u)H Cst chef van eenhoofdstation (de schrijf-wijze H.Cst. is ook ge-bruikt)hcvsp hoofdcommissa-ris van SpoorwegpolitieHCW Hollandsche Con-structiewerkplaatsen nvte Leiden (fabrikant vano.a. ketelwagens voorde NS)HD reizigersrijtuig 1eklasse (afkorting in ge-bruik bij de Belgischespoorwegen)Hdg bep. type 2-assigegesloten wagen voorgraanvervoer (voorh. X-CHGZ)HD-rem hogedrukremHDS dienstoverzicht(afkorting in gebruik bijde Belgische spoorwe-gen)heavyrail aanduidingvoor spoorsystemenwaar treinen met groteaslasten en tonmeter-gewichten kunnen rijden(de verkorting HR wordtook gebruikt)HEC Hunslet EngineCompany, Leeds (fabri-kant van locomotieven,

o.a. de tenderlocomotiefNS 8826)HEEMAF HengeloscheElectrische en Mechani-sche Apparaten Fabrieknv (fabrikant van deelektrische installatievoor o.a. de Hondekop-treinstellen en de loc-series 1200 en 2200/2300)HERMES Handlingthrough European Rail-ways Messages Electro-nic SystemHEROE Harmonisationof European Rules forOperating ERTMSHESM HollandscheElectrische SpoorwegMaatschappij nvHfbf Hafenbahnhof (D)hfdspw hoofdspoorwegHfhs bep. type 2-assi-ge gesloten wagen voorvervoer van groenten enfruit (geschikt voor hetvervoer met veerboten)Hfirrs bep. type 2-deli-ge en kortgekoppeldegesloten schuifwandwa-gen voor vervoer vanpapierrollen (geschiktvoor het vervoer metveerboten)Hfs bep. type 2-assigegesloten wagen voorvervoer van stukgoed(geschikt voor vervoerop veerboten)Hf-Signal Hauptform-signal (semafoor of arm-sein in gebruik alshoofdsein; ook bekendals Form-Hauptsignal)(D)HG goederenwagen(afkorting in gebruik bijde Belgische spoorwe-gen)HG geladen of te los-

sen wagen (afkorting ingebruik bij de Belgischespoorwegen)hgb hoofdgebouw vande spoorwegen te Ut-rechtHgbf Hauptgüterbahn-hof (Duits goederen-hoofdstation)HGK Häfen und Güter-verkehr Köln AGHGST Hoofdinspec-teur-Generaal derSpoor- en Tramwegen(van het Rijkstoezicht opde Spoorwegen)HGV Heavy Goods Ve-hicle (classificatie voorzware goederenwa-gens)HGV Hochgeschwindig-keitsverkehr (Duits net-werk van hogesnel-heidslijnen, ook welaangeduid als HGV-Netz)HH Heavy Haul (aan-duiding voor spoorbaandie ontworpen is voorzwaar trekkende voer-tuigen, of spoorstaafbe-vestigingen die hiervoorontworpen zijn)HH kolenwagen (afkor-ting in gebruik bij deBelgische spoorwegen)HHD aanduiding voorspeciale 2-assige plattewagens voor het ver-voer van laadkisten(vanaf 1969 werden de-ze wagens aangeduidals Lbk)HHPI Heavy HaulPower InternationalGmbH (Duitse goede-renvervoerder, ookactief op het Nederland-se spoorwegnet)HHVO Stoomtram’s-Hertogenbosch-Hel-


mond-Veghel-Oss nvHIAB Hydrauliska In-dustri AB (Zweedse fa-brikant van hydraulischekranen, o.a. gebruikt oplocomotoren van de NS)HIAB-kraan zie HIABHiimmrrs bep. type 4-assige verwarmde ge-sloten wagen voor ver-voer van stukgoedHiimrrs bep. type 4-as-sige verwarmde geslo-ten wagen voor vervoervan stukgoedHiirrs bep. type 2-deli-ge gekoppelde schuif-wandwagen met 4 as-sen, voor vervoer vanstukgoed op palletsHiirrs-tt goederenwa-gen van het type Hiirrswelke het G2-laadprofieloverschrijdtHIJSM HollandscheIJzeren Spoorweg Maat-schappij nv (de afkortingHSM werd ook gebruikt)Hikg Hildebrand-Knorr-Güterzugbremse (bep.type remsysteem voorgoederentreinen)Hikp Hildebrand-Knorr-Personenzugbremse(bep. type remsysteemvoor reizigerstreinen)Hik-rem Hildebrand-Knorr rem (bep. typeluchtrem)Hilrrs bep. type 2-deli-ge en kortgekoppeldegesloten schuifwandwa-gen voor vervoer vanpapierrollenHimmrs bep. type 4-assige gesloten wagen-eenheid, bestaande uittwee permanent gekop-pelde wagens van hettype Hbbins. Deze wa-geneenheid wordt voor-

al gebruikt voor vervoervan papier, textiel enstukgoederen op palletsHimmrs-tt wageneen-heid van het typeHimmrs welke het G2-laadprofiel overschrijdtHimrrs bep. type 2-de-lige en kortgekoppeldegesloten schuifwandwa-gen voor vervoer vanpapierrollenHimrrs-tt bep. type 2-delige en kortgekoppel-de gesloten schuifwand-wagen voor vervoer vanpapierrollen. Deze wa-gen overschrijdt het G2-laadprofielHIOB bep. type hefbor-deswagen voor onder-houd aan de bovenlei-ding (“Hubarbeits-bühnen-Instandhal-tungsfahrzeug für Ober-leitungsanlagen”)HIPPS HERMES Inter-national Planning andProduction System(planning- en sturings-systeem voor het inter-nationale goederenver-voer per spoor), zieHERMESHiqqrrs-vw bep. type2-assige gesloten wa-gen met wegschuifbarezijwanden, voor vervoervan goederen op palletsHirrs bep. type 4-assi-ge gesloten wagen voorgoederen op pallets(model Transwaggon).Dit type overschrijdt hettoegelaten laadprofiel inBelgiëHirrs-tt goederenwa-gen van het type Hirrswelke het Duitse laad-profiel overschrijdtHispr Hoofdinspecteur

(van de NS)hivsp hoofdinspecteurvan SpoorwegpolitieHK trein (afkorting ingebruik bij de Belgischespoorwegen)Hkb bep. type 2-assi-ge platte wagen metrongenHkba bep. type 2-as-sige platte wagen metrongenHkbar bep. type 2-as-sige platte wagen metrongenHKC werktrein (“chan-tier”) (afkorting in ge-bruik bij de Belgischespoorwegen)HKF facultatieve trein(afkorting in gebruik bijde Belgische spoorwe-gen)HKM goederentrein(“marchandises”) (afkor-ting in gebruik bij deBelgische spoorwegen)HKN nachttrein (afkor-ting in gebruik bij deBelgische spoorwegen)HKOP Stichting Mat ’54Hondekop-vierHKS extra trein (afkor-ting in gebruik bij deBelgische spoorwegen)HKT troepentrein (af-korting in gebruik bij deBelgische spoorwegen)HKV reizigerstrein(“voyageurs”) (afkortingin gebruik bij de Belgi-sche spoorwegen)HKX exprestrein (afkor-ting in gebruik bij deBelgische spoorwegen)HKY eerste trein (afkor-ting in gebruik bij deBelgische spoorwegen)HKZ laatste trein (af-korting in gebruik bij deBelgische spoorwegen)


HL locomotief (afkortingin gebruik bij de Belgi-sche spoorwegen)HLD baandieselloco-motief (afkorting in ge-bruik bij de Belgischespoorwegen)HLE elektrische loco-motief (afkorting in ge-bruik bij de Belgischespoorwegen)HLE11 elektrische locsreeks 11 van de NMBS,ingezet voor de trein-dienst tussen Amster-dam en BrusselHLR rangeerdieselloco-motief (afkorting in ge-bruik bij de Belgischespoorwegen)HLS herstellen rijrich-ting linkerspoorHL-Signale Lichthaupt-und Lichtvorsignale(combinatiesysteem vanlichtseinen: hoofd- envoorseinen). De schrijf-wijze Hl-Signale is ookgebruikt (D)hlt halteHLT locomotief mettender (afkorting in ge-bruik bij de Belgischespoorwegen)HlTgM HaarlemscheTramweg-MaatschappijnvHlTyM HaarlemscheTramway-MaatschappijnvHLV stoomlocomotief(niet-officiële afkorting,in gebruik bij de Belgi-sche spoorwegen)HLZ diesellocomotief(afkorting in gebruik bijde Belgische spoor-wegen)HM meubelwagen (af-korting in gebruik bij deBelgische spoorwegen)

HMA Holec Machinesen Apparaten bv (fabri-kant van o.a. elektrischeinstallaties en tractiemo-toren voor spoorwegma-terieel)hmt hoofdmonteurhmt ae hoofdmonteurmaterieel ATB en elek-tronicahmt EV hoofdmonteurenergievoorzieninghmt mat d hoofdmon-teur materieel dieselhmt mat e hoofdmon-teur materieel elektrischhmt Sw hoofdmonteurSeinwezenHMX rijtuig met afdelin-gen 1e en 2e klasse (af-korting in gebruik bij deBelgische spoorwegen)HN Locaalspoorweg-maatschappij “Hol-landsch Noorderkwar-tier” nvHN ledige wagen of rij-tuig (afkorting in gebruikbij de Belgische spoor-wegen)HOBC High Output Bal-last Cleaner (moderneballasthormachine)h.o.h. afstand tussensporen, hart op hart ge-metenHolec samenvoegingvan de bedrijfsnamenHEEMAF/Hofstede Crull& Willink en de Electro-technische Industrievoorheen Willem Smit &Co. (fabrikant van deelektrische installatievan treinstellen zoalsDD-AR, DD-IRM,DM’90, ICM, IRM enSGM), zie HMAHOV project Hoogwaar-dig Openbaar Vervoer(van de rijksoverheid)

HOvD Hoofdofficier vanDienst (van de brand-weer)Hp Haltepunkt (Duitsehalte)HP trein die Hucke-packwagens vervoert(buiten profiel)HP hoofdpost (in NX-beveiliging)HP platte wagen (afkor-ting in gebruik bij deBelgische spoorwegen)HPCE hoofdpost con-trole-eenheid (computeren software van EBPwelke in contact staatmet de onderposten)HPM High PerformanceMilling (bep. methodevoor het slijpen en her-profileren van spoorsta-ven)HP-POR HoofdpostPower-Off Relay (hoofd-post spanningsbewa-kingsrelais)Hp-Signale Hauptsig-nale (hoofdseinen) (D)HPSS High Perfor-mance Switch System(bep. type wisselsteller)HQ open voertuig (af-korting in gebruik bij deBelgische spoorwegen)HQE gesloten voertuig(afkorting in gebruik bijde Belgische spoorwe-gen)HR zie heavyrailHR Holland Railconsult(verzelfstandigd voor-malig IngenieursbureauNS)HR seinstuurrelais voorseinbeeld geel (‘homerelay’)H-rapport rapport vanhermeting van eenspoorstaafdefectHRC Holland Rail Con-


tainer bvHRK Herik Rail bv(spoorwegonderneminggespecialiseerd in char-tertreinen en goederen-vervoer)HRN hoofdrailnet (af-korting vooral in gebruikbij Ministerie I en M)HRN Historisch Railver-voer NederlandHRP zie HirrsHr-Signale Hornruf-signale (fluitseinen) (D)Hrtl Havenbedrijf DeRietlanden in Amster-dam (dochteronderne-ming van de Staatsmij-nen)HS hoogspanningHS Hollands Spoor(station Den Haag - ),zie GvHS hoofdstation (zoalsGroningen - ), afkortingvooral gebruikt doorstads- en streekvervoer-bedrijven, zie hstnHS mechanische bevei-liging, type HSM (Hol-landsche IJzeren Spoor-weg Maatschappij)Hs Hauptsperrsignal(D)HSA High Speed Al-liance Beheer nv (ex-ploitatiemaatschappijvoor de treindienst opde HSL Zuid)H-sein lichtsein datzware goederentreinenopdraagt halt te houdenHSFV High SpeedFreight Vehicle (classifi-catie voor goederenwa-gens, geschikt voor ho-ge snelheden)HSG High Speed Grin-ding (het met hoge snel-heid slijpen van spoor-staven d.m.v. een spe-

ciale slijptrein, met eenwerksnelheid tot 80km/u)HSIJ HoogovensStoom IJmuidenHS-kast hoogspan-ningskastHSL Hamburger Schie-nen Logistik GmbH(Duitse goederenver-voerder, ook in Neder-land actief middels HSLNederland bv)HSL hogesnelheidslijnHSL0 deel van het Bel-gische hogesnelheids-treinproject, van BrusselZuid naar Gent St. Pie-tersHSL1 Belgische ge-deelte van de hogesnel-heidslijn die Brussel viaRijsel (Lille) met Parijsen Londen verbindtHSL2 deel van de oos-telijke tak van het Belgi-sche hogesnelheids-treinproject, tussen Leu-ven en AnsHSL3 deel van het Bel-gische hogesnelheids-treinproject, van Chênée(Luik) naar de DuitsegrensHSL4 deel van het Bel-gische hogesnelheids-treinproject, van Brusselnaar de NederlandsegrensHSL Nederland HSLNederland bv (Neder-landse vestiging van deDuitse goederenver-voerder HamburgerSchienen Logistik)HSL Noord Zuiderzee-lijn, hogesnelheidslijnvan Schiphol naar Gro-ningen (afgeblazen)HSL Oost Hogesnel-heidslijn Amsterdam –

Utrecht – Arnhem – Duit-se grens (afgeblazen)HSL Zuid Hogesnel-heidslijn Schiphol –Rotterdam – aansluitingBreda – Belgische grensHSM zie HIJSMhspl hersporingsleiderHSR High Speed Rail /High Speed Railway(aanduiding voor spoor-baan welke geschikt isvoor hoge snelheden)Hst Haltestelle (Duitsehalte)HST hogesnelheids-treinhstn hoofdstationHS-toestel handelin-richting voor bloktoestel-len, model HSM (Hol-landsche IJzeren Spoor-weg Maatschappij)HSTR High SpeedTrack Recording (spoor-staafonderzoek dat methoge snelheid door eenspeciale meettrein kanworden verricht)HSTRC High SpeedTrack Recording Coach(meettrein die spoor-staafonderzoek kan ver-richten met hoge snel-heid)hswi hoofdspoorwegin-frastructuurHT tender (afkorting ingebruik bij de Belgischespoorwegen)HTC Hovers Construc-tie Tilburg nv (fabrikantvan spoorwegmaterieel,o.a. van de Staatsmij-nen). Opvallend is devolgorde van de lettersin de afkorting: logi-scherwijs zou het HCTmoeten zijn, maar menvond de T in het middenmooier staan in het fa-


briekslogoHTM Haagsche Tram-weg Maatschappij nvHTRS Husa Transpor-tation Railway ServicesNederland bv (voorh.ACTS)htwt haltewachterHTyM Haagsche Tram-way-Maatschappij nvH-type classificatievoor gesloten goederen-wagens met schuifwan-denHUSA Husa Transpor-tation Group bv (‘husa’betekent ‘gans’ in hetTsjechisch, en slaat opde naam van de eige-naar van het bedrijf, VanGansewinkel), zie HTRSHV hulpverleningsvoer-tuigHV StoomtramwegHansweert-VlakeHV reizigersrijtuig (af-korting in gebruik bij deBelgische spoorwegen)HV-1 hulpverlenings-voertuig grootHV-2 hulpverlenings-voertuig kleinHVB Hauptverwaltungder Deutschen Bundes-bahn (hoofdkantoor vande Duitse spoorwegen)HVL Hoofdverkeers-leiding (in Utrecht)hvlpcl heuvelproces-leiderHVO-motoren diesel-motoren die lopen opHydrotreated VegetableOil ofwel biodiesel (zo-als in de WINK-diesel-treinstellen van Arriva)H/V-Signale Haupt-/Vorsignale (de schrijfwij-ze HV-Signale is ookgebruikt) (D)HVV Tramweg-Maat-

schappij ’s-Hertogen-bosch-Vught-VoorburgnvHW wagen voor wol enkatoen (afkorting in ge-bruik bij de Belgischespoorwegen)HW Henschel-Werke(fabrikant van locomo-tieven, o.a. voor Struk-ton en VolkerRail)HWA Hauptwagenamt(D)HWD Hot Wheel Detec-tor (sensor langs despoorbaan die hete wie-len detecteert, die bijv.worden veroorzaaktdoor vaste remmen)HWst Hauptwerkstatt(Duitse hoofdwerk-plaats)HWV Hamburger Wag-gonvermietung GmbH(D)HX wagen voor paar-denvervoer (afkorting ingebruik bij de Belgischespoorwegen)HY wagen voor paar-den en vee (afkorting ingebruik bij de Belgischespoorwegen)HZL Hanze(spoor)lijntussen Lelystad enZwolle, zie HaspHZSM Haarlem-Zand-voort Spoorweg Maat-schappij nv


I

I koelwagen met ther-mische isolatie (in aan-duiding goederenwa-gens)I aanduiding voorintegrale rijweginstellingi met lage laadvloer (inaanduiding voor bep.goederenwagens, bijv.Uaais)i met schuifwanden (inaanduiding voor bep.gesloten goederenwa-gens, bijv. Hbikklls)i met vaste kopschottenen beweegbare afdek-king (in aanduiding voorbep. goederenwagens,bijv. Laaips, Sfhimms)Iaghs bep. type 4-assi-ge machinekoelwagenIAM informatie aanmachinistenIARO International AirRail Organisation / Inter-nationale Organisatievoor Luchthaven-Spoor-verbindingenIB IngenieursbureauNSIB Inspecteur Baanib individuele bedieningper infra-elementIbbehlnps bep. type 2-assige isolatie-koelwa-gen met elektrischeluchtcirculatie (ook welIsotherm-koelwagen ge-noemd)Ibbhlnps bep. type 2-assige isolatie-koelwa-gen voor het vervoervan bederfelijke warenIbces bep. type 2-as-sige koelwagen voorvleesvervoer (voorh.S-CHVO)

Ibdlps bep. type 2-assi-ge koelwagen voor zee-visvervoer (voorh. S-CHIZ)Ibes bep. type 2-assigeisolatie-koelwagen metelektrische ventilatorIBGS Incidentbestrij-ding Gevaarlijke StoffenIB-kabel interlokaleblokkabel t.b.v. treinbe-veiligingsinstallaties(een voor telecommuni-catie en Seinwezen ge-meenschappelijk ge-bruikte kabel)Iblps bep. type 2-assi-ge geïsoleerde koelwa-gen (voorh. S-CHI)IBNR InternationaleBahnhofsnummer (D)IBO informatie bij ontre-gelingenIBO Integratie BetuweOost (vervoersintegra-tieproject voor de trein-dienst Arnhem-Tiel)IBP Infrabeschikbaar-heidsplanning (van Pro-Rail Inframanagement)IC intercityIC+ Intercity Plus-pro-ject (aanduiding vooreen tweetal projectenvan de NS, uit 1978-1979 en 1995-1999, metals doel om door de in-zet van luxere intercity-treinen meer reizigersaan te trekken; bijge-naamd “de verwentrein”)IC 3 intercitymaterieel,zie ICMICB afdeling Inciden-tenbestrijding (van Pro-Rail)ICB International Con-tainer Bureau (in Parijs),zie BICIC-B Intercity Brussel-Amsterdam

icb’ers medewerkersvan de afdeling Inciden-tenbestrijding (van Pro-Rail)IC-Direct intercity trein-serie 900 tussen Am-sterdam en BredaICE Duitse ICE-trein(Inter City Express)ICIT InterministerialConference for Infra-structure and Transport(Interministeriële Confe-rentie voor Infrastructuuren Transport)ICK Intercityrijtuig Kortetermijn (rijtuigen, voorkorte termijnen doorNSR gehuurd van deDuitse spoorwegen)ICM intercitymaterieel(elektrisch driewagen-treinstel, bijgenaamd“Koploper” of “Doorloop-kop”), zie Plan ZICMm gemoderniseer-de ICM-treinstellen vanNSR (“ICM modern”),waarbij de doorloopkop-pen zijn vervangen doorafdekplatenICM-O aanduiding voorde protoserie van zevendriedelige treinstellenICM uit 1977Icms bep. type koelwa-gen voor vleesvervoer(voorh. S-CHV)IC-net intercitynetICNG Intercity NieuweGeneratie (vanaf 2020)Icom InkoopcommissieNS-concernICR intercityrijtuig (ge-trokken materieel)ICR-1 intercityrijtuigenvoor de Beneluxdienst(afgeleverd 1980-1982),ook wel “ICR-buurland”genoemdICR-2 intercityrijtuigen


voor binnenlands ver-keer (gebouwd 1980-1982), ook wel “ICR-bin-nenland” genoemdICR-3 intercityrijtuigenvoor de Beneluxdienst(gebouwd 1986-1987),ook wel “ICR-Benelux”genoemdICR-4 intercityrijtuigenvoor de Beneluxdienst,tevens inzetbaar inDuitsland (in dienst ge-komen in 1988), ook wel“ICR-buurland” ge-noemdICR-A ICR-rijtuig metuitsluitend eerste klaszitplaatsen, ook wel ge-noemd A-rijtuig voor hetIntercity Plus-projectICR-Benelux zie ICR-3ICR-binnenland zieICR-2ICR-buurland zie ICR-1, ICR-4ICRm gemoderniseerdintercityrijtuig met air-conditioningICRmh intercityrijtuigenICRm welke geschiktzijn gemaakt voor inzetop de hogesnelheidslijnICS Instandhoudings-Concept SpoorinfraIcs bep. type koelwa-gen voor vleesvervoer(voorh. S-CHV)ict ingangscontroleICVF internationalevrachtafrekeningIDC Informatiedistri-butiecentrum in ZwolleIDC Infra Data Center(van ProRail), zie RILAIDS indienststellingsda-tum (van een traject ofbaanvak)IDV internationaledouaneverklaringI&M zie I en M

I en M Ministerie vanInfrastructuur en MilieuIes bep. type 2-assigekoelwagen voor vlees-vervoer (voorh. S-CHVO)If Dienst van Infrabe-heer (van de NS)IFF Institute of FreightForwardersifm informatriceIFO bep. type rijtuigvoor onderhoud aan debovenleiding (“Instand-haltungsfahrzeug fürOberleitungsanlagen”)ifvw informatieverwer-kingIGO Integratie Gelder-land Oost (vervoersinte-gratieproject tussenstreekvervoerbedrijfGSM en de NS)IGS IncidentbestrijdingGevaarlijke Stoffen (vande brandweer)ii met metalen huif envaste kopschotten (inaanduiding voor bep.goederenwagens, bijv.Laaiilps, Siins)ii met hoogbevestigdeschuifwanden (in aan-duiding voor bep. goe-derenwagens, bijv.Habbiilns, Laaiims)IJSM IJs(s)el Stoom-tramweg-Maatschappijnv (op de aandelen vande maatschappij stondde naam gespeld als“IJsel” en op het brief-papier als “IJssel”)IJzSM IJzendijkscheStoomtramweg Maat-schappij nvIL intrekken lastgevingilb (reis- en) inlichtin-genbureauILGGRI InternationalLiaison Group of Go-

vernment Railway In-spectorates (Internatio-nale Verbindingsgroepvan Spoorweginspectiesvan de Overheden)ILT Inspectie Leefom-geving en Transport(voorh. IVW)IM Afdeling Inframa-nagement (van ProRail)IM&T NS Informatie-Management & Techno-logieIMR Integraal Manage-ment Railprocessyste-menIMS InfrastructureMaintenance System(Bombardier)InduSi Induktive Zug-sicherung (Duitse ATB)INFRABEL Gestionnai-re de l’Infrastructure desChemins de fer belges /Infrastructuurbeheerdervan de Belgische spoor-wegen (de schrijfwijzeInfrabel wordt ook ge-bruikt)insp inspectie / inspec-teurInsp OOV InspectieOpenbare Orde en Vei-ligheidInsp V&W zie IVWinstr instructeurinstr instructieINT internationale reizi-gerstreinint internationaalIntegras Integratie o-penbaar vervoer Gronin-gen-Assen (project vande Rijksverkeersinspec-tie)INTEGRO Integratiespoorlijnen Groningen-Delfzijl/Roodeschool enbusnet (project, tevensbekend als Integratieopenbaar vervoer Gro-


ningen). De schrijfwijzeIntegro is ook gebruiktINTERCONTAINERSociété Internationalepour le Transport parTranscontainersINTERFRIGO SociétéFerroviaire Internatio-nale de TransportsFrigorifiques (Internatio-nale Maatschappij voorSpoorwegkoeltransport)INTRAIN IntegrerenRangeren en Inspec-terenIR interregiotreinIRAC InterregionaleBrandweer Alarmcentra-leIRCA International Rail-way Congress Associa-tion, zie AICCFirep in reparatieIRIS International Rail-way Industry StandardIRM interregiomaterieelIRM Inzet ReferentieMaterieel (in het VKL-systeem)IROS Intelligent Reizi-gersOmroepSysteemIRS International Rail-way Standards (opge-steld door de UIC)IRT Institut de Re-cherche des TransportsIS Inspecteur Sein-wezen (de afkorting SWIis ook gebruikt)Is Dienst van Infrastruc-tuur (van de NS)isc ingegoten spoor-staafconstructieISIS InformatieSysteemIncidenten Spoorweg-veiligheidI-snh inhaalsnelheidISO-container contai-ner met standaard af-metingen zoals vastge-steld door de Internatio-

nal Organization forStandardization. ISO isdaarbij geen acroniem:de organisatie koos voordeze aanduiding vanwe-ge de gelijkenis met hetGriekse woord isos, dat“gelijk” of “eender” bete-kentIspr Inspecteur (van deNS)ISV Installatie Voor-schrift (bijv. van eenpuntstuk van een wis-sel)ISVL Informatiesys-teem VerkeersleidingISZ ontwerpblad Inde-ling SeinzaalITC InternationaalTransport Control (vanNS Internationaal)ITI interlocking-to-inter-locking (in het Bombar-dier beveiligingssys-teem)Itijd insteltijd van eenrijwegITL ITL EisenbahnGmbH (Import TransportLogistik)itr inspectietreinITSA InternationalTransportation SafetyAssociationITT International Tele-phone and TelegraphCorporation (fabrikantvan systemen o.a. voorde bediening van wis-sels en seinen)I-type classificatie voorkoelwagensIUM Informatie Uitvoe-ring Materieel (VKL-applicatie voor de kilo-meterregistratie van rij-dend materieel)IU-sporen in- en uitrij-sporenIVA Interface Vervoer

en Actuele toestand(deelsysteem van Pro-cesleiding Rijwegen)IVIS Integraal Ver-keersinformatie Sys-teemIVO InfrastructureleVoorzieningen voor hetOnderhoud / Infra(tech-nische) Voorzieningvoor OnderhoudIVO-wissel wissel datdient als InfraVoorzie-ning voor Onderhoud(bedoeld om een treinbij werkzaamheden naareen naastgelegen spoorte kunnen leiden, zodathet treinverkeer niet stil-gelegd hoeft te worden)IVS instructie VerkeerdSpoor rijdenIVS integrale veilig-heidsstudieivsp inspecteur vanSpoorwegpolitieIVW Inspectie Verkeeren Waterstaat, zie ILTIVW-DR Inspectie Ver-keer en Waterstaat Divi-sie RailIVW-TR Inspectie Ver-keer en WaterstaatToezichteenheid RailIW instelwijze van eenrijwegIWAG IndustriewaggonGesellschaft (D)IWP Initieel Werkplan(dagelijkse dienstrege-ling die door het bureauDagplan van NSR wordtaangeleverd aan hetVKL-systeem)


J

j voorzien van specialeschokbreekinrichting (inaanduiding voor bep.goederenwagens, bijv.Kijls, Rijmmns, Sgjs)JDG Jakobs-draaistel(‘Jakobsdrehgestell’)JH-wals Jeumont-Heidmann-wals (tractie-regeling, genoemd naarde ontwerpers ervan,toegepast in Benelux-treinstellen Mat ’57)J-relais niet fail-safestuurrelais (o.a. in ge-bruik als keerautomaatvoor rijweginstelling,vooral vanaf perronspo-ren)JUL de mP ‘Jules’Eurailscout meettreinvoor ATB en GSM-R(gebaseerd op een om-gebouwd motorpostrij-tuig)Jz Afdeling JuridischeZaken

K

K klaarmelden van treinK aanduiding voor ma-terieel-omloop van e-locs serie 1700 vanNSRK twee-assige plattewagen (in aanduidinggoederenwagens)K rijtuig met keukenK Kennzeichen (vasteseinen) (D)k koprijtuig van treinstel(in rijtuigcodering vantreinstellen, bijv. ABvk,mABk, sBFk)k maximale lading vanminder dan 20 ton (in

aanduiding voor bep. 4-assige goederenwa-gens, bijv. Zagks)k met een maximalelaadlast van minder dan40 ton (in aanduidingvoor bep. 4-assige goe-derenwagens, bijv.Habbiks)k korte stopKA Kantoorautomatise-ring NSKAB Voorschriften be-treffende het Kantoor-en Archiefbeheer vanNS (C 1404)Kb bep. type 2-assigerongenwagen (tot 1967LWGK en LWRK ge-noemd)kb koersbordKbf Knotenbahnhof(Duits knooppuntstation)Kbis bep. type 2-assigehuifwagen voor hout-transportKbkkpps bep. type 2-assige platte wagen metrongen (tot 1960 aange-duid als LWRW, vanaf1960 als S-LWR, vanaf1969 als Kbs-w en van-af 1985 als Kbkkpps)K-blok kunststof rem-blokKbp bep. type 2-assi-ge platte wagen metrongenKbps bep. type 2-assi-ge platte wagen metlange rongen, voor hetvervoer van spoorsta-ven. Deze wagen is deelvan een groep van viergekoppelde wagens vanhetzelfde type (‘spoor-staveneenheid’)Kbs bep. type 2-assigeplatte wagen met langerongen (voorh. S-LWO).De verkorting Kbs wordt

ook gebruikt als aandui-ding van een bep. type4-assige platte wagenvoor vervoer van tanksKbss aanduiding vooreen serie 2-assige ron-genwagens van het typeS-LWO, die in 1965 ge-schikt gemaakt warenvoor snelheden tot 120km/uKbs-w bep. type 2-as-sige platte wagen metrongen (tot 1960 aange-duid als LWRW, vanaf1960 als S-LWR, vanaf1969 als Kbs-w en van-af 1985 als Kbkkpps)KBT KwaliteitsbureauTransport (van NSR)kbt klemboutKBV koppeling tussen‘Beveiliging 21’ en VPTKBV Koolborstelvoor-schrift rollend materieel(C 6564)kbw kennisgeving vanbijzondere werkzaam-heden (de schrijfwijzeKBW is ook gebruikt)Kb-w bep. type 2-assi-ge rongenwagen (voorh.LWR)KC kaartcontroleKCE kijktableau con-trole-eenheid EBPKCGS Korps Contro-leurs Gevaarlijke StoffenKch bep. type geslotengoederenwagen voorkaasvervoer (draagver-mogen 10 ton)Kchk bep. type geslo-ten goederenwagenvoor kaasvervoer(draagvermogen 12.5ton)KCS Keyboard ControlSystem (bediensysteemvan Siemens uit 1980,met een toetsenbord


waarmee voorgepro-grammeerde rijwegenkonden worden inge-steld; in gebruik op VL-post Rotterdam)kdv kraandrijverkeco ketencoördinator(op Post RotterdamGoederen/Kijfhoek)KE-rem bep. typeluchtrem voor reizigers-en goederentreinen(Knorr-Bremse mit Ein-heitswirkung für Perso-nen- und Güterzüge)KEV koppeling tussenEBS en VPTKevi Rail Kees VisserRail Bruinisse (agentvoor de Benelux vanWASCOSA goederen-wagenverhuur)Kgns bep. type 2-assi-ge draagwagen voorcontainersKgps bep. type 2-assi-ge platte wagen metrongen, ook geschiktvoor vervoer van contai-nersKGS kontroleur gevaar-lijke stoffenKgs bep. type 2-assigeplatte wagen met ron-gen, ook geschikt voorvervoer van containersKGSO Kerngroep Staf-ontwikkelingKgw bep. type geslotenwagen voor vervoer vanmaximaal 6 paarden(bijgenaamd “luxe paar-denwagen”)KHD Klöckner-Hum-boldt-Deutz AG (fabri-kant van locomotieven,o.a. voor Strukton)Kijls bep. type 2-assigeplatte wagen met huif enspeciale schokdempin-richting, geschikt voor

het vervoer van breek-bare goederenKIK Klein InfrastructuurKnelpuntkio kleine infra-onttrek-king (bij geplande werk-zaamheden)Kirow Kirow KranbauLeipzig GmbH (fabrikantvan spoorwegkranen)kk lastgrens tussen 20en 25 ton (in aanduidingvoor platte wagens met2 onafhankelijke assen,bijv. Kkks)kk lastgrens tussen 40en 50 ton (in aanduidingvoor bep. 4-assige goe-derenwagens, bijv.Laadkks)kk lastgrens tussen 50en 60 ton (in aanduidingvoor bep. 6-assige goe-derenwagens, bijv.Uaaikks)Kkks bep. type 2-assi-ge platte wagen voorlasten tot 25 tonKkks-t bep. type 2-as-sige platte wagen metneerklapbare schottenen korte rongen, inge-richt voor vervoer vandraaistellenKk-w bep. type 2-assi-ge lageboordwagenkl klasseKlm bep. type 2-assigeplatte wagen met neer-klapbare schotten, ookwel lageboordwagen ge-noemdklmat klein materieelKlmmgs zie HbisKlmos bep. type 2-as-sige platte wagen metvaste zijschotten, voorvervoer van ballastgrindKLPD Korps LandelijkePolitiedienstenKLPD DOC Korps Lan-

delijke Politiediensten,Dienst Ondersteuningen Communicatie(voorh. CMK)KLPD Sp Korps Lande-lijke Politiediensten,Dienst Spoorwegpolitie,zie DSPKlps bep. type 2-assigeplatte wagen met neer-klapbare schotten; wordtgebruikt als schutwagenKls bep. type 2-assigeplatte wagen zonderrongen, voorheen aan-geduid als Rlmms enRlmmso. Ook een aan-tal 2-assige rongenwa-gens van het type S-LWO werden omge-bouwd tot KlsKl-Signale Signale fürKleinwagenfahrten (sei-nen op spoorvoertuigenzoals draisines en rail-auto’s) (D)klt kolentipkltr kolentreinkm kilometer / kilome-treringKMar Koninklijke Mare-chausseeKMIR Kerngroep Mar-keting InternationaalReizigersvervoerKMR Kerngroep Mate-rieelreinigingK-MTG Kerngroep Ma-nagementteam Goede-renkN kilonewton (eenheidvan kracht, ook gebruiktom de trekkracht van lo-comotieven aan te ge-ven)KNHS Koninklijke Ne-derlandsche Hoogovensen Staalfabrieken nvKNLS Koninklijke Ne-derlandsche Locaal-Spoorwegmaatschappij


Koning Willem III (voorh.NLS)knoco knooppuntcoör-dinatorknocon knooppuntcon-trollerknoop zie knocoKns bep. type 2-assigeplatte wagen met ron-gen, ook geschikt voorvervoer van containersko kleinschalig(e) on-derhoud(swerkzaam-heden)kobt kopboutKöf Kleinlok, (diesel-)ölgetrieben, mit Flüssig-keitsgetriebe (Duitselocomotor, ook op diver-se Nederlandse raccor-dementen in gebruik)kp knelpuntkpi kritische prestatie-indicatoren van ProRailKps bep. type 2-assigeplatte wagen met ron-gen, zonder schotten;wordt gebruikt voor ver-voer van staalprofielenen als schutwagen incombinatie met Rs ofRes wagens met een telange ladingkpt knooppunt(station)KpVV KennisplatformVerkeer en Vervoer (vanCROW, zie aldaar)kr kraanKr lastgeving kruisingKR kraanwagen (vande brandweer)KR KwaliteitsnormenReizigersvervoer(C 8410)krbt kraagboutKRC Kirow Rail(way)Crane, bijv. de KRC1200 van Volker StevinRail & Traffic, zie ObelixKRE40 type-aanduidingvan een acculoc, ge-

bouwd door BEMO voorhet railbedrijf van deHoogovens (KompacteRangeerloc Elektrisch,met een trekkracht van40 kN)K-rem Kunze-KnorrremKR-G kraanwagengroot (van de brand-weer)krl koersrolkrol kraan op lorries(voorh. Atlas)krs kruisingkrukinr krukinrichting(van een wissel)KRW Kerngroep Reor-ganisatie Wagenlading-vervoerkrwl kruiswisselKs bep. type 2-assigeplatte wagen met draai-bare rongenKS Kabel Situatieteke-ningen (deze tonen degeografische ligging vankabelgeulen)ksk kruisstukKs-Signale Kombina-tionssignale (aanvullen-de seinen; systeemsinds 1994 in gebruik bijde DB) (D)KSV KoördinatieorgaanSpoorweg Vakverenigin-genKTO Korte Termijn On-derhoudkto klein technisch on-derhoudktr kantoorKtt Katreinetoren inUtrechtK-type classificatievoor 2-assige platte wa-genskV kiloVoltkva kennisgeving vanaankomstKVG Kesselwagen Ver-

mietgesellschaft (ver-huurbedrijf van ketelwa-gens door heel Europa)KVI Keuringsvoorschrif-ten voor Seinwezen-,Telecommunicatie- enEnergievoorzienings-installaties (C 5522)KVI Kerngroep Ver-voersintegratiekvm kennisgeving vanmankerende bagage engoederenKVNS Technische Keu-ringsvoorschriften NS(C 0404)kvo kennisgeving vanoverbevonden bagageen goederenKVR Kerngroep Ver-voersvoorwaarden Rei-zigersvervoerkvr kennisgeving vanrectificatiekvt krachtvoertuigkvtp zie kvt-pskvt-ps krachtvoertuig-personeelKVV Kracht, Verlichtingen VerwarmingKW aanduiding voor 6-assige kuilwagensKWK bep. type 6-assi-ge kuilwagen voorzwaar vervoer, max. be-lasting 60 ton (later aan-geduid als Uai)KWM Voorschriften be-treffende Koel- en ver-warmingsWaterbehan-deling rollend Mate-rieel (C 6562)Kz-slot krukzeker-heidsslot


L

L trein, vervoerd dooreen locomotorL langzaam rijden, zieL, A en E-borden; zieook L-seinL aanduiding voor ma-terieel-omloop van e-locs serie 1800 vanNSRL blauwe lamp (stop-plaatssein)L voorvoegsel voor deafkortingen van Belgi-sche stations behorendetot de ‘Grande Compag-nie du Luxembourg’ enenkele kleinere maat-schappijenL speciale platte wagen(in aanduiding goede-renwagens)l met verplaatsbare tus-senwanden (in aandui-ding voor bep. geslotengoederenwagens, bijv.Habils)l zonder rongen (inaanduiding voor bep.platte goederenwagens,bijv. Sahlmmps)l code in de aanduidingvoor bep. speciale openbakwagens (zoals bijv.Falns, Falrrs), die aan-geeft dat zelflossingdoor zwaartekracht mo-gelijk is met niet-doseer-bare lossing aan beidezijden gelijktijdig, en datde betreffende wagenvoorzien is van eenhoogliggende losope-ning (minstens 70 cmboven bovenkant spoor)LA laatste aansluitingLA lees dagafwijking in(een hoofdbedienfunctiesysteembeheer BEPAC)

LA aanduiding voormaterieel-omloop trein-stellen type DD-AR (4rijtuigen plus e-loc serie1700)La Langsamfahr-anweisung (Duitse last-geving/aanwijzing Lang-zaam Rijden)Laabs bep. type 4-assi-ge draagwageneenheidvoor pa-containersLaadkks bep. type 4-assige wageneenheidmet sterk verlaagdevloer voor het vervoervan vrachtauto’s. Dit ty-pe wagen wordt ookveel voor militaire trans-porten gebruiktLaadks bep. type 4-as-sige platte wageneen-heid voor vervoer vanvrachtauto’s. Dit typewagen wordt veel voormilitaire transporten ge-bruiktLaadrs bep. type 4-as-sige platte wageneen-heid voor het vervoervan bijv. vrachtauto’sLaads bep. type 4-assi-ge platte wageneenheidmet sterk verlaagdevloer voor vervoer vanbijv. vrachtauto’sLaaefrs bep. type 4-as-sige dubbeldeks wagen-eenheid voor vervoervan personenauto’s, ge-schikt voor veerbotennaar Groot-Brittannië(max. toegestane snel-heid 100 km/u)Laaefrss bep. type 4-assige dubbeldeks wa-geneenheid voor ver-voer van personenau-to’s, geschikt voor veer-boten naar Groot-Brit-tannië (max. toegestane

snelheid 120 km/u)Laaeilprs bep. type 4-assige huifwageneen-heid voor vervoer vano.m. personenauto’s(max. toegestane snel-heid 100 km/u)Laaeilprss bep. type 4-assige huifwageneen-heid voor vervoer vano.m. vrachtwagencabi-nes en personenauto’s(max. toegestane snel-heid 120 km/u)Laaeks bep. type 4-as-sige dubbeldeks wagen-eenheid voor vervoervan personenauto’sLaaers bep. type 4-as-sige dubbeldeks wagen-eenheid voor vervoervan personenauto’sLaaes bep. type 4-as-sige dubbeldeks wagen-eenheid voor vervoervan personenauto’sLaagrs bep. type 4-as-sige containerdraagwa-geneenheid met laad-lengte tussen de 22 en27 m (max. toegestanesnelheid 100 km/u)Laagrss bep. type 4-assige containerdraag-wageneenheid metlaadlengte tussen de 22en 27 m (max. toegesta-ne snelheid 120 km/u)Laags bep. type 4-assi-ge draagwageneenheidvoor containers tot max.tweemaal 40 ft (max.toegestane snelheid 100km/u)Laagss bep. type 4-as-sige draagwageneen-heid voor containers totmax. tweemaal 40 ft,geschikt voor snelhedentot 120 km/uLaaiilps bep. type 4-


assige wageneenheidmet metalen huif, voorstukgoedvervoerLaaiims bep. type 4-assige gesloten wagen-eenheid met schuifwan-den, o.a. voor het trans-port van papierLaaiis bep. type 4-assi-ge gesloten wageneen-heid met schuifwanden,o.a. voor het transportvan papierLaaips bep. type 4-as-sige wageneenheid methuif, voor vervoer vanstukgoed. Sommige vandeze wageneenhedenzijn ingericht voor hetvervoer van wissellaad-bakkenLaais bep. type 4-assi-ge huifwageneenheid(model Transwaggon)voor vervoer van kartonLaaps bep. type 4-assi-ge platte wageneenheidmet sterk verlaagdevloer voor het vervoervan vrachtauto’s (ge-schikt voor snelhedentot 100 km/u)Laars bep. type 4-assi-ge platte wageneenheid,o.a. voor het vervoervan ruw houtLaas bep. type 4-assi-ge platte wageneenheid,o.a. voor het vervoervan ruw hout (geschiktvoor snelheden tot 100km/u)Lacs bep. type 3-assi-ge gelede dubbeldekswagen voor vervoer vanpersonenauto’s (vanaf1969 werd dit wagenty-pe Laes genoemd)L, A en E-bordenborden ter aanduidingvan een tijdelijke snel-

heidsbeperking (Lang-zaam rijden, Aanvangen Einde)Laekks bep. type 3-as-sige gelede dubbeldekswagen voor vervoer vanpersonenauto’sLaeks bep. type 3-as-sige gelede dubbeldekswagen voor vervoer vanpersonenauto’sLaes bep. type 3-assi-ge gelede dubbeldekswagen voor vervoer vanpersonenauto’s (voorh.Lacs)Lagjmms bep. type 3-assige draagwagen voorvervoer van 30 ft soda-containersLalp bep. type 3-assigespeciale platte wagenvoor het vervoer vanmarmer, bijgenaamd“marmerwagen” (voorh.aangeduid als HBU ofMW)LAN Local Area Net-workLAR lock approach re-lay (naderings-vergren-delingsrelais; relaiswaarmee gecontroleerdwordt of er een trein inde aankondigingswegrijdt van een grendel)lastg lastgevinglastg aki/ahob lastge-ving wegens niet nor-maal functioneren vanaki/ahoblastg STS lastgeving(voor voorbijrijden vaneen) stoptonend seinLAWS Low AdhesionWarning System (glad-heids waarschuwings-systeem)LB aanduiding voormaterieel-omloop trein-stellen type mDDM

Lb bep. type 2-assigekorte platte wagen, ge-bruikt als draagwagenvoor pa-containersLbfms bep. type 2-as-sige korte platte wagenvoor het vervoer van pa-containers (geschiktvoor het vervoer metveerboten)Lbgjs bep. type 2-assi-ge standaard platte wa-gen, veelal gebruikt alsdraagwagen voor pa-containersLBI Landelijk Beleids-team Incidentmanage-ment RailLbk aanduiding voorspeciale 2-assige draag-wagens voor laadkistenen pa-containers (voorh.HHD)L-blok ‘Low-friction’remblok van kunststofLBM Landelijk BureauMaterieellogistiek vanNedTrainLbms bep. type 2-assi-ge korte draagwagenvoor pa-containers enmedium containers tot12 m lengteL-bord bord dat demachinist opdraagtlangzaam te rijden i.v.m.een tijdelijke snelheids-beperking, zie L, A enE-borden (niet te ver-warren met een L-sein,zie aldaar)LBS laatst bezet spoorLBS Loket-baliesys-teem (onderdeel van hetsysteem VAR)Lbs bep. type 2-assigecontainerdraagwagen,ook geschikt voor hetvervoer van pa-contai-nersLCC Landelijk Coördi-


natiecentrumLCD Landelijke Coördi-natie DagplanLCE Lokale Controle-eenheid (onderdeel vanhet beveiligingssysteemNX ’68)LCR-relais LocationCall Relay (onderpost-keuzerelais; wordt ookomschreven als een sig-nalerings groepskeuze-relais)LCR-relais LocationCode Relay (onderpost-coderelais)LCS Location Call Stick(houdrelais voor onder-postkeuze)LCS-relais zie LCSLCT Landelijk Coördi-natieteam ongevallenLCV Landelijk ComitéVeiligheid (van ProRail)LCVL Landelijk Coördi-natiecentrum Verkeers-leidingLD lees dienstregelingin (een hoofdbedien-functie systeembeheerBEPAC)Ld bep. type 2-assigekuilwagen (vanaf 1969aangeduid als Ui, envanaf 1985 als Uikk)ldb lege DB-wagensLDD lamp ‘deurendicht’ (op bedienpaneelin machinistencabine)ldg losplaats voordouanegoederenldk kleine laadkistLdkks bep. type 2-assi-ge platte wagen voorvervoer van vrachtauto’sen landbouwmachinestot 25 tonldm ladingmeesterldr laadruimteLDS traject ingerichtvoor dubbelspoorrijden,

waarbij de automatischetussenseinen geplaatstzijn voor normaal linker-spoorrijdenLE Belgische grens-overschrijdende E-locLE losse elektrische lo-comotief bestemd vooreen trein (afkorting ingebruik bij de Belgischespoorwegen. Omdat de-ze aanduiding ook opgrensbaanvakken zoalsEssen-Roosendaal enVisé-Maastricht wordttoegepast, wordt dezeook door ProcesleidingRijwegen ondersteund)LE oude afkorting voorleeg materieel, zie LMled ledigLed mat ledig materieeltrein (voor treinnummerin TDR)LED-sein sein waarbijde lichtbron gevormdwordt door LEDs ofwelLight Emitting DiodesLeks bep. type 2-assi-ge dubbeldeks wagen(model GEFCO) voorvervoer van 6 tot 8 per-sonenauto’sLESM LimburgscheElectrische SpoorwegMaatschappij nvLeTM Leidsche Tram-way-Maatschappij nvLEW LokomotivbauElektrotechnischeWerke Hans Beimler(fabrikant van locomo-tieven, o.a. van ACTS,RRF en VolkerRail)LFE rijrichtingslampjevoor linker spoor (op hettableau van detreindienstleider, ‘LeftTraffic Electric Light’)Lfgs bep. type 2-assigeplatte wagen voor het

vervoer van containers,geschikt voor het ver-voer met veerboten(max. toegestane snel-heid 100 km/u)Lfgss bep. type 2-assi-ge platte wagen voorhet vervoer van contai-ners, geschikt voor hetvervoer met veerboten(max. toegestane snel-heid 120 km/u)LFR left traffic relay (rij-richtingsrelais voor lin-ker spoor)Lfsig Langsamfahrsig-nal (D)Lf-Signale Langsam-fahrsignale (D)LFZR left traffic opera-ting relay (stuurrelaisvoor rijden linker spoor)Lgjs bep. type 2-assigedraagwagen voor 40 ftcontainers (max. toege-stane snelheid 100km/u)Lgjss bep. type 2-assi-ge draagwagen voor 40ft containers (max. toe-gestane snelheid 120km/u)Lgms bep. type 2-assi-ge containerdraagwa-gen (max. toegestanesnelheid 100 km/u)Lgmss bep. type 2-as-sige containerdraagwa-gen (max. toegestanesnelheid 120 km/u)Lgns bep. type 2-assi-ge draagwagen voorcontainers tot 30 ton(max. toegestane snel-heid 100 km/u)Lgnss bep. type 2-assi-ge draagwagen voorcontainers tot 30 ton(max. toegestane snel-heid 120 km/u)LGS Lange lichtgelei-


der sein (sein met glas-vezel en de lampen on-deraan het portaal)Lgs bep. type 2-assigecontainerdraagwagen,geschikt voor snelhedentot 100 km/uLgss bep. type 2-assi-ge containerdraagwa-gen, geschikt voor snel-heden tot 120 km/uLGS-sein Lange licht-geleider sein (sein metglasvezel en de lampenonderaan het portaal)Lgs-v bep. type 2-assi-ge containerdraagwa-gen (vanaf 1985 aange-duid als Lgs-vy)Lgs-vy zie Lgs-vLGZR Left Signal Ope-rating Relay (seinstuur-relais voor links rijden)LHB Luchthavenbrand-weer (op Schiphol)LHM Landelijke Her-instructie Machinisten(van NSR)LH-regime seingevingvoor een goede dienst-uitvoering van zwaregoederentreinen (met L-en H-seinen)Lijn A (ook wel Staats-lijn A genoemd) is despoorweg Arnhem-Zut-phen-Deventer-Zwolle-Leeuwarden, geopend1865-1868Lijn B (ook wel Staats-lijn B genoemd) is despoorweg Harlingen-Leeuwarden-Groningen-Nieuweschans-Duits-land, geopend 1863-1876Lijn C (ook wel Staats-lijn C genoemd) is despoorweg Groningen-Meppel, geopend in1870

Lijn D (ook wel Staats-lijn D genoemd) is despoorweg Zutphen-Hen-gelo-Enschede-Glaner-brug, geopend 1865-1875Lijn E (ook wel Staats-lijn E genoemd) is despoorweg Maastricht-Roermond-Venlo-Eind-hoven-Breda, geopend1863-1866Lijn F (ook wel Staats-lijn F genoemd) is despoorweg Roosendaal-Vlissingen, geopend1863-1873Lijn G (ook wel Staats-lijn G genoemd) is despoorweg Venlo-Duits-land, geopend 1866Lijn H (ook wel Staats-lijn H genoemd) is despoorweg Utrecht-’s-Hertogenbosch-Box-tel, geopend 1868-1870Lijn I (ook wel Staats-lijn I genoemd) is despoorweg Breda-Rotter-dam, geopend 1866-1877Lijn K (ook wel Staats-lijn K genoemd) is despoorweg Nieuwediep(Den Helder)-Alkmaar-Amsterdam, geopend1865-1878. Deze lijnwerd ook de Noord-Hollandsche Staats-spoorweg genoemd, zieNHSSLimms bep. type 2-as-sige huifwagen met vas-te kopschotten, o.a.voor vervoer van glas-platenLINT Leichter Innovati-ver Nahverkehrs Trieb-wagen (dieseltreinstel,o.a. van Syntus)LINT41 tweewagen-

treinstel van het typeLINT, met een lengtevan ± 41 meterLIOGS Landelijk Infor-matiepunt Ongevalsbe-strijding GevaarlijkeStoffenLIP Landelijke Invoe-ring ProcesleidingLIST Landelijk Inzet-bare Service- enveiligheidsTeams (vanNSR)Lklmmps bep. type 2-assige platte wagenzonder rongen, met eenlaadlengte van 8 m (dittype wagen wordt vaakals schutwagen gebruiktbij lange ladingen)lkt lokettistLKT lang kerende trein(een functionaliteit in hetprocesleidingssysteem)LL linksleidend (vanwisselstand)LL losse locLL LifeLiner (trauma-helikopter)LL Compagnie duchemin de fer Liègeois-Limbourgeois et desprolongements SA(exploiteerde ondermeer de spoorlijnHasselt-Valkenswaard-Eindhoven)ll met vergrendelbare,verplaatsbare schei-dingswanden (in aandui-ding voor bep. geslotengoederenwagens, bijv.Hbikklls, Hbillns)ll code in de aanduidingvoor bep. open bakwa-gens (bijv. Falls), dieaangeeft dat zelflossingdoor zwaartekracht mo-gelijk is met niet-doseer-bare lossing aan beidezijden gelijktijdig, en dat


de betreffende wagenvoorzien is van eenlaagliggende losopeningLL-blok ‘Low-friction’remblok van gesinterdmetaalLlmmp bep. type 2-as-sige platte wagen, vaakgebruikt voor vervoervan fietsen of als schut-wagen bij lange ladin-genLlmps bep. type 2-as-sige platte wagen zon-der rongen, met eenlaadlengte van 12 m(wordt ook gebruikt voorhet vervoer van midden-containers / pa-contai-ners)L-locomotief stoomlo-comotief van de lokaal-spoorwegen, die des-tijds deel uitmaaktenvan de NS (ook wel L-machine genoemd)llpl laad- en losplaatsLLR losse loc voor ran-geren (600-serie, bijge-naamd “Kikker”)LLSP meest linksespoor binnen eenspoorbundel van 3 of 4llt losse locomotiefLLV Leider LokaleVeiligheid (bij werk-zaamheden)LM leeg materieelLM aanduiding voormaterieel-omloop vantreinstellen type SGM Y-3 van NSR (nummers2881-2895), bijgenaamd“Luie Marie”LM Compagnie duchemin de fer de Liègeà Maestricht et ses ex-tensions SAL-machine stoomloco-motief van de lokaal-spoorwegen, die des-

tijds deel uitmaaktenvan de NS (ook wel L-locomotief genoemd)lml ladingmalLMM aanduiding voormaterieel-omloop vantreinstellen type SGMmY-3 van NSR (nummers2936-2995)LMRA last minute risi-coanalyse (van ProRail)lmt locomotorlmtbst locomotorbe-stuurderlnmbs lege NMBS-wagensLO let op omroepbe-richtlo leidingonderbreker(van de bovenleiding)loc locomotiefLOCOV Landelijk Over-leg Consumentenbe-langen Openbaar Ver-voerLOI Landelijk OverlegInfrabeschikbaarheids-planningLokbf Lokomotivbahn-hof (D)Lokdl Lok(omotiv)-dienstleiter (D)Lokf Lokomotivführer /Lokführer (machinist)(D)lokspw lokaalspoor-wegLOV Langzaam, ont-sluitend, aanvullend ofregulier Openbaar Ver-voer (project van het Mi-nisterie I en M). Dit is detegenhanger van projectHOV, zie aldaarLP ledig motorpostrij-tuigLP Lokaal Plan NSRLPW Lokpersonal-Wechsel (D)LR Lock Relay (ver-grendelingsrelais)

LRI Landelijke Rail-infragegevensLR-relais Lock Relay(vergrendelingsrelais)LRT Logboek Registra-tie TransportbesturingLS laagspanningLS linkerspoor, zie lspLs Lichtsperrsignal(bijv. stopseinlantaren/afsluitlantaren) (D)LSB linkerspoorbevei-liging (bijgenaamd ‘be-veiligd links’), zie BLSLSch Lokschuppen (lo-comotiefloods) (D)L-sein lichtsein datzware goederentreinenopdraagt langzaam terijden (niet te verwarrenmet een L-bord, zie al-daar)lsp linkerspoor (de ver-korting LS wordt ook ge-bruikt)3LSP meest linksespoor binnen een spoor-bundel van 5 of 64LSP meest linksespoor binnen een spoor-bundel van 7 of 8Lsp-Signal zie Ls-Sig-nalLs-Signal Lichtsperr-signal (stopseinlantaren/afsluitlantaren) (D)LTD LocatiegebondenTechnische Documenta-tie van railinfra-objectenen -installatiesLTE LTE Netherlandsbv (Logistics and Trans-port Europe / Logistikund Transport Europa)LTM LimburgscheTramweg MaatschappijnvLTO Lange Termijn On-derhoudltr ledige treinLTS Lange Termijn


Spooragenda (plan vande rijksoverheid voor deperiode tot 2028, “om dekwaliteit van het spoorals vervoerproduct teverbeteren zodat detrein voor de reiziger ende verlader in toene-mende mate een aan-trekkelijke vervoersoptieis”)LTSa Lange TermijnSpooragenda, zie LTSLt-Signale Läutesigna-le (geluidsseinen) (D)L-type classificatie voorcontainerdraagwagensLV Lijst van Verkortin-gen (C 0405)LV aanduiding voormaterieel-omloop vantreinstellen type SGM Y-2 van NSR, nummers2004-2015lv-ahob langzaamver-keers-ahobLVL landelijke ver-keersleiding/-leiderLVO Landelijk Verbe-terprogramma Overwe-genLVRWT lange van rich-ting wisselende treinLVT Low VibrationTrack (trillingsarm spoormet elastisch ingegotendwarsliggers)LVW LokaalspoorwegVelsen-Wijk aan ZeeLVZ aanduiding voormaterieel-omloop vantreinstellen type SGM Y-2 van NSR (nummers2001-2003 en 2021-2035), op de Zoeter-meer StadslijnLWB Leider Werkplek-beveiligingLWB-T Leider Werk-plekbeveiliging TramLWGK bep. type 2-as-

sige rongenwagen (van-af 1967 Kb genoemd)LWR bep. type 2-assi-ge rongenwagen (vanaf1969 werd dit wagenty-pe aangeduid als Kb-w)LWRK bep. type 2-as-sige rongenwagen metKnorr rem (vanaf 1967Kb genoemd)LWRW bep. type 2-as-sige rongenwagen metWestinghouse rem (van-af 1960 aangeduid alsS-LWR, vanaf 1969 alsKbs-w en vanaf 1985als Kbkkpps)lwz leider der werk-zaamhedenLZ losse diesellocomo-tief bestemd voor eentrein (afkorting in ge-bruik bij de Belgischespoorwegen. Omdat de-ze aanduiding ook opgrensbaanvakken zoalsEssen-Roosendaal enVisé-Maastricht wordttoegepast, wordt dezeook door ProcesleidingRijwegen ondersteund)LZB Linienzugbeein-flussung / LinienförmigeZugbeeinflussung (soortDuitse ATB, ook in ge-bruik bij de Amsterdam-se metro)L-Zug Luxuszug (Duit-se trein met uitsluitendeerste klasse)


M

M materieelrelatieM voorvoegsel voor deafkortingen van Belgi-sche stations behorendetot de ‘Grand CentralBelge’m motorwagen / motor-rijtuigm nuttige lengte mini-maal 9 m en maximaal12 m (in aanduidingvoor bep. goederenwa-gens, bijv. Ealmo)m bij wagen met 4 as-sen, laadlengte minderdan 15 m (in aanduidingvoor bep. goederenwa-gens, bijv. Taems)m wageneenheid metlaadlengte van meerdan 22 m (in aanduidingvoor bep. goederenwa-gens, bijv. Saadkms,Sffggmrrs)m totale lengte vanmeer dan 27 m (in aan-duiding voor bep. goe-derenwagens, bijv.Himrrs)ma maandag(s)MA Materieelagenda(voor vastleggen vanmaterieelstoringen)mAB aanduiding voormotorrijtuig met afdelin-gen eerste en tweedeklas (bijv. van materieelPlan T)mABk aanduiding voormotorrijtuig type DD-AR,met stuurstand en afde-lingen eerste en tweedeklas (de k staat daarbijvoor koprijtuig)MAD Maintenance andDiagnostic System(Bombardier)MaK Maschinenbau

Kiel GmbH (fabrikantvan diesellocs serie6400)mao materieelonder-houdmat materieelMat ’24 elektrisch buf-fermaterieel 1924 (bijge-naamd “Blokkendoos” of“Stofzuiger”)Mat ’34 diesel-elek-trisch driewagentrein-stel materieel 1934 (bij-genaamd “Diesel-drie”)Mat ’35 elektrisch twee-wagentreinstel materieel1935Mat ’36 elektrisch twee-of driewagentreinstelmaterieel 1936Mat ’40 elektrisch twee-of vijfwagentreinstelmaterieel 1940Mat ’46 elektrisch twee-of vierwagentreinstelmaterieel 1946 (bijge-naamd “Muizeneus”),zie Plan A, Plan AB,Plan B en Plan CMat ’54 intercitymate-rieel 1954 (elektrischtwee- of vierwagentrein-stel, bijgenaamd “Hon-dekop”), zie Plan F,Plan G, Plan M, Plan Pen Plan QMat ’54 Benelux zieMat ’57Mat ’56 elektrischeBenelux tweerijtuigtrein-stellen, besteld in 1956en afgeleverd in 1957(dit materieel wordtdaarom ook als Mat ’57aangeduid)Mat ’57 elektrischeBenelux tweerijtuigtrein-stellen, nummers 1201-1208 (in NS-werkplaats-documentatie wordthiervoor de aanduiding

Mat ’56 gehanteerd. Inandere NS-documenta-tie wordt de aanduidingMat ’57 gebruikt, enELD2 Benelux, en zelfsMat ’54 Benelux. Tech-nisch gezien verschillenMat ’57 en Mat ’54 ech-ter nogal)Mat ’64 stoptreinmate-rieel 1964 (elektrischtwee- of vierwagentrein-stel, bijgenaamd “Ape-kop”), zie Plan T enPlan VMat ’74 zie Plan YMatbalans zie MBLmat d materieel dieselmat e materieel elek-trischmat G goederenmate-rieelMATISA Matériel In-dustriel S.A. (fabrikantvan spoorbouwmachi-nes)mat m materieel me-chanischmatman materieel-man(ager) van NedTrainmatr materialentreinvoor rails, dwarsliggersenz.mat R reizigersmate-rieelmatrel mat(erieel)-relatieMatWeg materieel- enwegbekendheid (vanmachinisten)MAVIM MethodischeAanpak voor Informatie-management NSRMB Spoorwegmaat-schappij Meppel-Balk-brug nvmB motorrijtuig zonderstuurstand, tweede klas(bijv. van materieel ICM)mBDk motorrijtuig metstuurstand, tweede klas


met bagageafdeling(bijv. van materieel ICM)MBI Recueil des Mo-dèles de Billets Interna-tionaux (Overzicht vaninternationale plaats-kaartenmodellen)MBL Materieelbalans(ook wel ‘Matbalans’ ge-noemd)mbo mechanisch be-diende overwegboom-installatieMBS militair basisspoorwegnetMBS Maas-Buurtspoor-weg nvMBS Stichting MuseumBuurtspoorweg Haaks-bergenMBV Materieel Bouw-voorschriften (betref-fende rollend materieel,C 6570)mbv melding van bij-zonder voorvalmBvk1/2-bak aange-dreven IRM koprijtuigmet eerste/tweede klasmBv7-bak aange-dreven V-IRM tussenrij-tuig met tweede klasmcc medewerkerContactcentrum NSRmcn machinistmcn BB machinist metbeperkte bevoegdheid /machinist beperkt be-voegdmcn G BB machinistGoederen met beperktebevoegdheidmcn G VB machinistGoederen met volledigebevoegdheidmcn MB machinist metminimale bevoegdheid /machinist minimaal be-voegdmcno machinist in op-leiding

mcn VB machinist metvolledige bevoegdheid /machinist volledig be-voegdMCU Mobiele Commu-nicatie Unit (mobielemeldkamer van hetKLPD bij grote ongeval-len)mDDM motorwagendubbeldeksmaterieel(van elektrisch DD-ARvierwagentreinstel)MD-draaistel Minden-Deutz draaistel (bep. ty-pe draaistel voor rijtui-gen, dat ook door de NSis toegepast)mDW elektrische mo-tordienstwagenME meetvoertuigME ledig elektrischtreinstel bestemd vooreen trein (afkorting ingebruik bij de Belgischespoorwegen. Omdat de-ze aanduiding ook opgrensbaanvakken zoalsEssen-Roosendaal enVisé-Maastricht wordttoegepast, wordt dezeook door ProcesleidingRijwegen ondersteund)MED losse locomotiefafkomstig van trein metaangegeven treinnum-mer (voor treinnummerin TDR op baanvakRoosendaal-Essen)MEDR Materieeltech-nische Eisen t.b.v. hetonderhoud in de lijn-werkplaatsen van Die-sel-elektrisch en diesel-hydraulisch Reizigers-materieel (C 6542)MEER Materieeltech-nische Eisen t.b.v. hetonderhoud in de lijn-werkplaatsen van Elek-trisch Reizigers- en

postmaterieel (C 6543)MEGI zie MEGI-verenMEGI-veren Metall-Gummi Federn (bep.type vering voor spoor-en tramwegmaterieel).De schrijfwijze Megiwordt ook gebruiktMEGR Materieeltech-nische Eisen t.b.v. hetonderhoud in de lijn-werkplaatsen van Ge-trokken Reizigersmate-rieel (C 6544)M&I Materieel en InfraMEKOG Maatschappijtot Exploitatie vanKooksovengas nv (inIJmuiden). De schrijfwij-ze Mekog is ook ge-bruiktMELL Materieeltech-nische Eisen t.b.v. hetonderhoud in de lijn-werkplaatsen van Loco-motieven en Locomo-toren (C 6541)MEM Voorschriftenbetreffende Montagevan Elektrische instal-laties in rollend Mate-rieel (C 6570)MEP losse locomotiefbestemd voor trein metaangegeven treinnum-mer (voor treinnummerin TDR op baanvakRoosendaal-Essen)Merlo soort heftruckvoor onderhoud aanspoorbaan en boven-leiding, gebouwd doorde Italiaanse firma Amil-care Merlo Industria Me-talmeccanicaME-sein bep. typelaaggeplaatst lichtseinmet twee lampen, ont-wikkeld door de Ameri-kaanse fabrikant GRS.In de type-aanduiding


ME staat de M voor ‘Mi-niature’ en de E voor hettype in de GRS-dwerg-seinenreeks (die reeksbevatte ook diverse an-dere laaggeplaatste sei-nen, die de type-aandui-dingen MD en MF had-den). In Nederland ishet ME-sein gebruikt alsstopplaatssein oftewel‘blauwe lamp’MESS Maatschappij totExploitatie van Staats-spoorwegen nv, zie SSMET Maatschappij totExploitatie van Tramwe-gen nvMEVS Montagevoor-schriften ElektrischeVerbindingen aan en inSporen (C 5510)M&W Stoomtram Maasen Waal nvMFI Matériel Ferroviaireet Industriel SA (ver-huurbedrijf van spoor-wegmaterieel)MFS Materialförder-und Siloeinheit (openballast transport- ensilowagen, behorend bijkettinghormachine)MFSD Materialförder-und Siloeinheit aufDrehgestelle (open bal-last transporten silo-wagen op draaistellen,behorend bij kettinghor-machine)MF-sein bep. typelaaggeplaatst driehoekiglichtsein met drie lam-pen (ook wel dwergseingenoemd), ontwikkelddoor de Amerikaansefabrikant GRS. In de ty-pe-aanduiding MF staatde M voor ‘Miniature’ ende F voor het type in deGRS-dwergseinenreeks

(die reeks bevatte ookdiverse dwergseinenmet twee lampen, die detype-aanduidingen MDen ME hadden)MG MontageschemaGrendel (van wissel)MHDR Materieeltech-nische eisen t.b.v. hetonderhoud in de Hoofd-werkplaatsen van Die-sel-elektrisch en Diesel-hydraulisch Reizigers-materieel (C 6548)MHER Materieeltech-nische eisen t.b.v. hetonderhoud in de Hoofd-werkplaatsen van Elek-trisch Reizigers- enpostmaterieel (C 6549)MHGR Materieeltech-nische eisen t.b.v. hetonderhoud in de Hoofd-werkplaatsen van Ge-trokken Reizigersmate-rieel (C 6550)MHLL Materieeltech-nische eisen t.b.v. hetonderhoud in de Hoofd-werkplaatsen van Loco-motieven en Locomoto-ren (C 6547)mhob mechanisch be-diende halve-overweg-boominstallatieMIB trein met materieelen machinist van hetMechanisch BedrijfMICK Meld-, Informa-tie- en Communicatie-centrum Kennemerland(bij calamiteiten in deSchipholspoortunnel)MIEV Meet- en Instel-voorschriften inzake EV-inrichtingen (C 4507)MIJSM Marrumer IJze-ren Spoorweg Maat-schappijmil militair(e)MIMMS Major Incident

Medical ManagementSystemmini-ahob ahob metaluminium boom voorsmalle overwegenMIR medewerker infor-matie en registratie (ophet NS Regelcentrum)MIRT Meerjarenpro-gramma Infrastructuur,Ruimte en Transport(uitvoeringsprogrammavan de rijksoverheid,met een nadruk op ver-voersprojecten, o.a.over het spoor)MIS ManagementInformatieSysteemheuvelproces KijfhoekMISOS ManagementInformatieSysteem On-regelmatigheden Spoor-wegveiligheidMISOS GS Manage-ment InformatieSysteemOnregelmatighedenSpoorwegveiligheid Ge-vaarlijke StoffenMISTRAL Migratiestra-tegie TreinbeveiligingIntegraal (vernieuwings-project voor de beveili-gingssystemen van hetNederlandse spoorweg-net)MIT Meerjarenprogram-ma Infrastructuur enTransportMITRAG Mineralöl-Transport AG (verhuur-bedrijf van ketelwagensdoor heel Europa)MIV Meet- en Instel-voorschriften NS(C 5517, C 5527)MK meldkamer (af-korting in gebruik bijluchthavenbrandweerSchiphol)mK elektrische motor-konvooiwagen (oude


benaming van mDW)MKA Meldkamer Am-bulancezorgMKS meerkanaals-schrijver (boordcompu-ter van een stopmachi-ne)mltr militaire treinmm laadlengte minderdan 15 m (in aanduidingvoor bep. goederenwa-gens, bijv. Rgmms,Sahlmmps)MMO MeerjarenplanMaterieelonderhoudMMT Mobiel MedischTeam (bij grote ongeval-len)mmtwg motormontage-wagenMO MontageschemaOverweginstallatie (ookgenoemd: Montage-schema steller en paal-voet voor aki en ahob)MO metro-ongevallenmo medisch onderzoekMOB Medisch Onder-steuner van de Brand-weermob mobilofoonMob Wpl zie MWPMOD Milieu Ongeval-lendienstMOD Mijnopruimings-dienst, zie EODmod modelMON Monitoring (sys-teem, in gebruik bij Rail-verkeersleiding, voor hetregistreren van versto-ringen in de treindienst)MO/PO medisch onder-zoek/psychologisch on-derzoekMORANE Mobile Radiofor Railway Networks inEurope, zie GSM-RMOS Materieelonder-houdssysteemMOSI Moderne Sik

(zelfrijdend spoorvoer-tuig met laadkraan, vande firma BAM Rail bv).Dit voertuig lijkt echterniet op de oorspronke-lijke locomotoren die‘sik’ werden genoemdmotmt motormonteurMP Beschrijving Mate-rieelpark NS (C 6601)mP elektrisch motor-postrijtuig, ook wel ‘PlanmP’ genaamdmP trein, vervoerd ofgevormd door een mo-torpostrijtuigmP Jules zie JULMR Metroreglement(C 0102)MR Marketing Reizi-gersvervoer NSMRC Materieel Regel-centrum (van de NS)MRCE Mitsui Rail Ca-pital Europe bv (ver-huurbedrijf van spoor-wegmaterieel, o.a. aanACTS en Veolia)MRC-railklemmenMulti-Rail Clamps (klem-men voor het hijsen, la-den en lossen vanmeerdere spoorstaventegelijk)MRI medewerker reis-informatie (op de Pro-Rail VL-posten)MRKS Ministeriële Re-geling Keuring Spoor-wegvoertuigenMRS medewerker reizi-gersservice (op stationSchiphol)MRV mag reizigers ver-voerenMS MontageschemaSeinenMS Mijnspoorweg vande StaatsmijnenMSG Matrix Signaalge-ver (cijferbak op basis

van LEDs)MSG-sein zie MSGmsp middenspoormt monteurMT aanduiding voormaterieel-omloop in Ne-derland van tweewagen-treinstellen serie 643van de DBMT MontageschemaTongencontroleur (vanwissel)MT Société Anonymedu Chemin de Fer Inter-national de Malines àTerneuzen / Internatio-nale Spoorwegmaat-schappij Mechelen-Ter-neuzenmt bo monteur brug-onderhoudMTE materieeltechni-sche eisenMTE Matériel de Trac-tion Electrique (samen-werkingsverband van deFranse firma’s Creusot-Loire en Jeumont-Schneider. Fabrikantvan o.a. diesel-elektri-sche locomotieven num-mers 2301-2350 van deNS, en van de elektri-sche installatie van delocserie 1600)MTEG Materieeltech-nische Eisen Goederen-en dienstmaterieel(C 6545)mt el monteur elektro-nicamt EV monteur ener-gievoorzieningMTG ManagementteamGoederenvervoerMTH ManagementteamHoofdwerkplaatsenmti monteur technischeinstallatiesMTL ManagementteamLijnwerkplaatsen


MT-las bepaald typeelektrische scheidings-las, die zijn naam danktaan de uitvinder (deheer Mönch) en de fa-brikant (Elektro-ThermitGmbH)mt mat d monteur ma-terieel dieselmt mat e monteur ma-terieel elektrischmt mat m monteur ma-terieel mechanischMTO Managementteamvoor Technisch Onder-zoekMTO Midden TermijnOnderhoud (opknap-beurt voor reizigersma-terieel in hoofdwerk-plaats Haarlem)MTR ManagementteamReizigersvervoerMTSS Management-team Stads- en Streek-vervoermt Sw monteur Sein-wezenmttr montagetreinMTU Motoren- und Tur-binen-Union Friedrichs-hafen GmbH (fabrikantvan de motoren voordiesellocs serie 6400)mtwg montagewagenMU bep. type slaaprij-tuigMUH Medische Urgen-tie HelikopterMV Materiaalvoorschrif-ten NS (C 5506)mv militair vervoersbe-wijsM-V Metropolitan-Vic-kers (fabrikant van loco-motieven zoals NS serie1500)mvb melding van be-schadiging van bagageen goederenmvb middenvoetbrug

Amsterdam CSmvl manager (rail-)verkeersleidingspost,ook wel procesmanagergenoemd, zie pmmvr meervoudig rijweg-plan (plan van samen-gestelde rijwegen)mvv militair vervoerMW motorwagens (af-korting in gebruik bij deBelgische spoorwegen)MW aanduiding voorspeciale 3-assige plattewagens voor het ver-voer van marmer, bijge-naamd “marmerwagen”(ook aangeduid alsHBU). Vanaf 1969 wer-den deze wagens aan-geduid als LalpMw Dienst van Mate-rieel en Werkplaatsenmw medewerkermwo modern weg-onderhoudMWP Mobiele Werk-plaats (van VolkerRailen BAM Rail)mwri medewerker reis-informatie, zie omrpmw trdl meewerkendtreindienstleiderMZ ledig dieseltreinstelbestemd voor een trein(afkorting in gebruik bijde Belgische spoorwe-gen. Omdat deze aan-duiding ook op grens-baanvakken zoalsEssen-Roosendaal enVisé-Maastricht wordttoegepast, wordt dezeook door ProcesleidingRijwegen ondersteund)


N

N nader berichtN aanduiding voor ma-terieel-omloop in Neder-land van e-locs reeks 11van de NMBS (num-mers 1181-1192), zieHLE11N rijdt vandaag niet (in-stelling in BEPAC)N Nahverkehrszug(Duitse lokale trein)N voorvoegsel voor deafkortingen van Belgi-sche stations behorendetot de voormalige ‘Nord-Belge’ (lijnen Liège-Namur-Givet, Charleroi-Erquelinnes en Mons-Quévy)n instelling van normalerijwegn maximale lading opC-routes van meer dan60 ton (in aanduidingvoor bep. goederenwa-gens, bijv. Faccns,Uacns, Zaffns)na nadere aanwijzingNACCO North Ameri-can Car Corporation(verhuurbedrijf voorgoederenwagens doorheel Europa)NACO NederlandscheAutoCar Ondernemingnv (dochterondernemingvan de NS)NAM NederlandseAardolie MaatschappijNB nader berichtNB Compagnie duNord-Belge (Belgischespoorwegmaatschappij,1854-1940, overgeno-men door de NMBS)NB Notbremse (nood-rem) (D)nb niet bekend

NBDS Noord-Bra-bantsch-DuitscheSpoorweg-MaatschappijnvNbf Nebenbahnhof (D)NBF Netzbetriebs-führung (Duitse net-werkbesturing)NBgr Nederlands-Bel-gische grensNBL North British Loco-motive Company (fa-briek die o.m. de stoom-locomotieven bouwdevan de serie NS 5000)NBM NederlandscheBuurtspoorweg Maat-schappij nvNBS Neubaustrecken(nieuw aangelegde ho-gesnelheidslijnen) (D)NBSM Noord-Brabant-sche Stoomtramweg-Maatschappij nvNCBG niet-centraal be-diende gebieden (bijv.havenspoorlijnen)NCE NX controle-eenheid (onderpost naarde B-relaisbeveiliging,ten behoeve van TNV)NCKR normale-standwisselcontrole-indicatie-relais (Normal SwitchChecking Indication Re-lay)NCM NederlandseConstructiebedrijven enMachinefabrieken nv(fabrikant van spoor-wegmaterieel, voorh.Spoorijzer nv)NCS NederlandscheCentraal Spoorweg-maatschappij nvND Netzdisponent(Duitse netwerkbe-stuurder)NDgr Nederlands-Duitse grensNDOV project Nationa-

le Data Openbaar Ver-voer (voor actuele gege-vens voor reisinformatie,onder meer t.b.v. smart-phone applicaties enreisplanners). Ook ge-noemd: Nationale Data-bank Openbaar Ver-voer. De schrijfwijzeND-OV wordt ook ge-bruiktNdSM Noorder Stoom-tramweg MaatschappijnvNE Neusser EisenbahnNE NichtbundeseigeneEisenbahnen (Duitseparticuliere spoorweg-maatschappijen)NEDAP NederlandscheApparatenfabriek nv,Groenlo (fabrikant vantransformatoren en ge-lijkrichters voor de NS)NELCON Nellen &Conrad Stork (fabriekvan diesel-elektrischespoorwegkranen teRotterdam). De schrijf-wijze Nelcon is ook ge-bruiktNEP National ERTMSProgramme(s)Nepakris Nederland-sche Patent- en Kristal-sodafabriek nv te Linne-Herten (chloorprodu-cent); heette vanaf 1968Natronchemie en vanaf1987 Solvay Chemie,zie LnhsNe-Signale Nebensig-nale (D)NEWOPERA NewOperating and TechnicalSystems (onderdeel vanhet European RailFreight Network Project,ook bekend als het RailFreight Dedicated LinesConcept, een onder-


zoeksproject van de Eu-ropese Unie voor verbe-tering van het goederen-vervoer per spoor)NEWOPERA NewOperating Project for aEuropean Rail Network(onderzoeksproject vande Europese Commis-sie)NFLS Noord-FriescheLokaal-Spoorwegmaat-schappij nvNg Nahgüterzug (lokalegoederentrein) (D)NGBA niet-gebruikelij-ke blokafstandNGD niet-gesteldedienstenNGT Noordgastrans-port (laadplaats vooraardgascondensaat bijstation Roodeschool)NHSS Noord-Holland-sche Staatsspoorweg,zie Lijn KNHT Noord-Holland-sche Tramweg-Maat-schappij nv (de afkortingNHTM is ook gebruikt)NHTM zie NHTNI niet instappenNIBRA Nederlands In-stituut voor Brandweeren RampenbestrijdingNID Nieuwe IntercityDubbeldekker (omge-bouwde treinstellen DD-AR)NK noodknop (om toe-leidende seinen stop telaten tonen)NKR signaleringsrelaisvoor de normale standvan een wissel (NormalSwitch Indication Relay)NLS NederlandscheLocaalspoorweg-Maat-schappij nv (later:KNLS)NMA Nederlandse

Machinefabriek Alkmaarbv (fabrikant van o.a.overweginstallaties enseinen)NMBS Nationale Maat-schappij der BelgischeSpoorwegen, zie SNCBNMS Nationaal Meldka-mersysteemNMT New Measure-ment Train (meet- eninspectietrein voorspoorgeometrie en dekwaliteit van spoorstaafen rijdraad op hogesnel-heidslijnen)NmTM NijmeegscheTramweg-Maatschappijnv (de verkorting NTMwerd ook gebruikt)NMVB Nationale Maat-schappij van Buurt-spoorwegen (B), zieSNCVNN NoordNed Perso-nenvervoer bvNNM Noord-Nederland-sche Machinefabriek bv(fabrikant van o.a. ran-geervoertuigen en auto-matische treinkoppelin-gen)NO spoorregio Noord-oost (Nederland)NO Nebenfahrt ohneSignalisierung (D)no nader onderzoekNOHAB Nydqvist ochHolm Aktiebolag (ookgeschreven als Nydqvist& Holm AB), Zweedsefabriek die o.m. de snel-trein-stoomlocomotievenbouwde van de serie NS4000NOLS Noord-OosterLocaal Spoorweg-Maat-schappij nvNOPOM NSR Opvra-gen Positie MaterieelNoRail Stichting NoRail

Hengelo (welke zichverzet tegen de overlastvan goederentreinendoor de stad Hengelo,a.g.v. de plannen voorHoogfrequent Spoorver-voer), zie PHSNOV NoordoostelijkeVerbinding (Noordtakvan de Betuweroute)NP normaal profielspoorstaaf van de NSNP46 spoorstaaf Nor-maal Profiel 46 kg/m(ook wel 46E3-profielgenoemd)NPC NS Project Con-sultNR niet rokennr nummerNRG-las eNeRGie-las(vernieuwd type ES-las,ontwikkeld door Voestal-pine Railpro)NROS Non-ReleasableOn-Sight route (blijvendvastgelegde ROZ-rijwegover een sectiestoring;dit is een functionaliteitin het Bombardierbeveiligingssysteem)NRS NederlandscheRhijnspoorweg-Maat-schappij nvNRS Nationale Regieder Spoorwegen (voor-stel voor nieuwe naamvoor de Belgischespoorwegen, overwogenvan 1919 tot 1926, maaruiteindelijk koos men in1926 voor de benamingNMBS, zie aldaar)NRT Nationaal Ram-penteamN/R WPR normal/rever-se switch position relay(wisselstandrelais)N/R WZR normal/rever-se switch operating re-lay (wisselstuurrelais)


NS Nederlandse Spoor-wegenNS 20 zie DE 20NS70 bep. type beton-nen tweebloksdwarslig-ger, ontwikkeld voor deNS en geïntroduceerd in1970NS90 bep. type mono-blok dwarsligger vanvoorgespannen beton(gewicht circa 285 kg),ontwikkeld voor de NSen geïntroduceerd in1990NS 6400 zie DE6400NS BS NS BeveiligingServicesNSC NS Cargo nvNS DER 500 zie DER500NSE NS Energy bv(dochterondernemingvan NS Stations bv)NSE-wisselsteller NSElektrische wisselstellerNSF NederlandscheSeintoestellenfabriek nv(te Hilversum)NSF NS Fiets bv (doch-teronderneming van NSStations bv)NSG NS Groep nvNSL NS Lease bvNSM NijmeegscheSpoorwegmaatschappijnvNS M NS Materieel (la-ter: NedTrain bv)NSO NS OpleidingenbvNSR NS Railbedrijvenbv (vanaf 1996: NS Rei-zigers bv)NSR NS Reizigers bvNSRI NSR reisinfor-mant (op verkeerslei-dingsposten)NS RIB NS Railinfrabe-heerNS RIT NS Railinfra-

trust bv (houdstermaat-schappij van de organi-saties NS Railinfrabe-heer, Railned en NSVerkeersleiding)NSS NS Stations bvNSS NederlandseSmalspoorweg StichtingNSSA NS Spooraan-sluitingen bv (overgeno-men door Strukton RailShort Line bv)NS Spv NS Spoorweg-veiligheid (later werd ditRailned)NSSR NS Stations Re-tailbedrijf bv (voorh. Ser-vex bv)NS-TOP NS Trein-dienst Overzicht Punc-tualiteitNS V&S NS Veiligheid& ServiceNS VL NS Verkeerslei-ding bvNT NedTrain bv (onder-houdsbedrijf van spoor-wegmaterieel, voorh.NS Materieel)NTB Nederlands Trans-port Bureau bv (over-slagbedrijf aan de Waal-haven in Rotterdam)NTC National TrainControl (voorh. SpecificTransmission Modules,bedoeld om een ETCS-trein op een conventio-neel beveiligd baanvakte laten rijden)NTC NedTrain Consul-ting bvntg BÜ nicht technischgesicherter Bahnüber-gang (onbewaakte over-weg) (D)NTM NederlandscheTramweg-Maatschappijnv (dochterondernemingvan de NS)NTM Nijmeegsche

Tramweg-Maatschappijnv (de verkorting NmTMwerd ook gebruikt)nto nog te ontvangenNTP No Train Period(ook wel treinvrije perio-de genoemd), zie tvpNTT NS Tracking &Tracing (systeem voorhet automatisch volgenvan treinstellen en loco-motieven. Gegevens uitdit systeem worden ge-bruikt om de Materieel-balans in VKL te corri-geren), zie T&TNTyw bep. type 4-assi-ge open bakwagen metlage kop- en zijschottenNUS Network Utilisa-tion Strategy (strategievoor optimale benuttingvan een spoorwegnet)Nv Nahverkehr (lokaaltreinverkeer) (D)NVBK NederlandseVereniging van Brand-weerkorpsenNVBR NederlandseVereniging voor Brand-weer en Rampenbestrij-dingNVBS NederlandseVereniging van Belang-stellenden in het Spoor-en tramwegwezenNVMP Noise and Vibra-tion Management Plan(plan voor verminderingvan overlast door lawaaien trillingen a.g.v. trein-verkeer)NVR nationaal voertuig-register (volgens de Eu-ropese spoorweginter-operabiliteitsrichtlijn)NVR trein stopt nietvoor reizigersNVW NormenkaderVeilig Werkennwa netwerkanalist


nwb netwerkbestuurderNWE Niederländisch-Westfälischen Eisen-bahn-Gesellschaft, zieNWSNWH Vervoermaat-schappij “De Noord-Westhoek” nv (voortzet-ting van de Spoorweg-maatschappij Zwolle-Blokzijl nv), zie ZBNWPR normaal wissel-stuurrelais (NormalSwitch Operating Relay)NWS Nederlandsch-Westfaalsche Spoor-weg-Maatschappij nv,zie NWENWSM Nederlandsch-Westfaalsche Stoom-tram-Maatschappij nvNwSM NoordwijkscheStoomtramweg-Maat-schappij nvNX relaisbeveiligingtype NX (eNtrance-eXit)NX ’68 bep. type NX-relaisbeveiliging, inge-voerd in 1968 (ook ge-noemd: Stationsbeveili-ging type NX Systeem68)NZ noordzijdeNZH Noord-Zuid-Hol-landsche Vervoer Maat-schappij nv (dochteron-derneming van de NS)NZHSTM Noord-Zuid-Hollandsche Stoom-tramweg-MaatschappijnvNZHTM Noord-Zuid-Hollandsche TramwegMaatschappij nvNZN aanduiding voormaterieel-omloop vantreinstellen type DM’90van NoordNedNZOS NederlandscheZuid-Ooster Spoorweg-Maatschappij nv

NZP aanduiding voormaterieel-omloop vantreinstellen type DH 2van NoordNedNZX aanduiding voormaterieel-omloop vantreinstellen type DH 1van NoordNed


O

O platte open wagenmet neerklapbare kop-wanden en rongen (inaanduiding voor bep.goederenwagens)o met vaste zijschotten(in aanduiding voor bep.goederenwagens, bijv.Klmos)o met laadlengte van12 m of kleiner en meteen laadruimte van min-stens 70 m3 (in aandui-ding voor bep. goede-renwagens, bijv. Gos)o niet doseerbarezwaartekrachtlossingtussen de sporen, methoogliggende losope-ning van minstens 70cm boven bovenkantspoor (in aanduidingvoor bep. goederenwa-gens, bijv. Tanoss)o niet kiepbaar overkopzijde (in aanduidingvoor bep. goederenwa-gens, bijv. Ealmo,Eamos)o opgelegd; rijtuig rustaan één kant op eenJakobs-draaistel (zoalsMat ’40)OA aanduiding voormaterieel-omloop vantreinstellen type V-IRM6 van NSROa bep. type 4-assigeplatte wagen metrongen, voor vervoervan houtOA-blad beschrijvingvan Overige Apparatuurvan het Seinwezen, zieSWIDOAC Operationele Aan-sturing Calamiteitenor-ganisatie (van ProRail)

OAD aanduiding voormaterieel-omloop vantreinstellen type V-IRM4 van NSR, met meer1e klas zitplaatsenOAKR onbezoldigdambtenaar van hetKorps Rijkspolitie (voor-malige aanduiding vooreen agent Spoorwegre-cherche)OAT Operationeel As-sessment Team (vanNS Hispeed en ProRail)Oav bep. type 4-assigeplatte wagen voor ver-voer van rollen staalOB OnderhoudsbedrijfOB Overzicht Baan(ontwerpblad - )Ob bep. type 4-assigeplatte wagen metrongen, voor vervoervan houtOBA Overslag BedrijfAmsterdam bv (in deWesthaven)OBE Ontwerp(teke-ning) Baan en Emplace-ment (afkorting in ge-bruik bij ProRail)OBE Overzicht Beveili-ging Emplacementen(afkorting in gebruik bijIVW)Obe bep. type 4-assigeertswagenOBE-blad zie OBEObelix Kirow KRC1200 (bep. type 8-assi-ge 150-tons spoorweg-kraan) van Volker StevinRail & TrafficOBI Operationeel Be-sturingscentrum InfraOBIS On Board Infor-mation Services (reizi-gersinformatiesysteemdat sinds 2010 in interci-ty’s wordt ingebouwd)OBOG Organisatie Be-

strijding Onregelmatig-heden met Gevaarlijkestoffen (ook genoemd:Organisatie BestrijdingOngevallen GevaarlijkeStoffen); NS-dienst, meto.m. gaspakkenteams,vooral actief in de Rot-terdamse havenObrk bep. type 4-assi-ge open bakwagen voorschrootvervoerOBU On-Board Unit(boordcomputer in deThalys)OC overlegcommissieOC aanduiding voormaterieel-omloop vantreinstellen type ICM 4van NSR, nummers4201-4250Oc bep. type 4-assigeplatte wagen metrongen, voor vervoervan houtOcc bep. type 4-assigeplatte wagen metrongen, voor vervoervan houtOCCR OperationeelControlecentrum RailOcc-y bep. type 4-as-sige platte wagen metrongen, voor vervoervan houtOCI Orascom Con-struction Industries (ei-genaar van OCI Termi-nal Europoort bv)OC KLPD meldkamerKorps Landelijke Politie-diensten, Dienst Opera-tionele Ondersteuningen Coördinatie (voorh.CMK)OCM Onderhouds-voorschriften Com-pressoren in rollend Ma-terieel (C 6558)Ocpp bep. type 4-assi-ge platte wagen met


rongen, voor vervoervan houtOCS aanduiding voormaterieel-omloop vantreinstel type ICM 4,nummer 4444, metmeer 1e klas zitplaatsenOCTI Office Centraldes Transports Interna-tionaux par chemins defer (Centraal Bureauvoor het InternationaleVervoer per spoorweg)OD omloop dieselloco-motievenOD OngevallendienstODD onbelast draaiendieselmotorenODL Omloop Diesel-elektrische Locomotie-ven (C 7514)ODM Omloop Diesel-elektrisch Materieel(C 7513)odp onderpostODRM Onderhouds-voorschriften Diesel-motoren RollendMaterieel (C 6557)ODS Oving-Diepeveen-Struycken nv (fabrikanten verhuurbedrijf vanspoorwegmaterieel)odt EV onderhouds-district voor de ener-gievoorzieningodt Sw onderhouds-district voor het Sein-wezenodt Tel onderhouds-district voor de tele-communicatieOE Overzicht Emplace-ment (ontwerpblad - )OE zie OEL (C 7514)OEA overzicht energie-afname (overzicht vanhet vermogen in volt-ampère dat per relais-kast opgenomen wordt)O&K Orenstein & Kop-

pel GmbH (fabrikant vanlocomotieven, o.a. voorStrukton en voor hetrailbedrijf van de Hoog-ovens)OEL Omloop Elektri-sche Locomotieven(C 7514)OG Stoomtramweg-Maatschappij “OostelijkGroningen” nvog omzettergebouwOGB Ongevallenbe-strijding (van ProRail)OGS Ongeval met Ge-vaarlijke StoffenOGS Ongevalsbestrij-ding Gevaarlijke Stoffen(van ProRail Incidenten-bestrijding)ogsps overgangs-spoorstaafOGS-wagen specialewagen voor de Onge-valsbestrijding Gevaarlij-ke Stoffen (van ProRailIncidentenbestrijding)oh onderhoudOH aanduiding voormaterieel-omloop vantreinstellen type ICM 3van NSR (nummers4011-4097)OH Tramwegmaat-schappij Sint-Oedenro-de-’s-Hertogenbosch nvOHD overheids hulp-(verlenings)dienstenOHE OsthannoverscheEisenbahnen AGOHM onderhouds-machineOHR onderhoudsroos-terOhr bep. type 4-assigeopen bakwagen voorschrootvervoerOI Ondergrondse InfraOKB Overkoepelings-bureau (overkoepelendeorganisatie voor bijstu-

ring van de treindienstop landelijk niveau)OKB Overzicht aderbe-zetting van de IB-kabel(van het Seinwezen)OKG Omloop Kracht-voertuigen op de Grens-baanvakken (C 7516)okr ongevallenkraanOKT Overzicht vanKnopen en Takken (te-keningen die als basisdienen voor het ontwerpvan EBP, TNV en PRL,en die gebaseerd zijn ophet OBE-blad)OKT-blad zie OKTOKW Onderhouds-voorschriften en Kwa-liteitseisen Wielstellen(C 6552)OLDO OverijsselscheLokaalspoorwegmaat-schappij Deventer-Om-men nvom operationeel mana-geromBC oliemotorrijtuiguit de periode 1923-1937, met een B-afde-ling (tweede klasse) eneen C-afdeling (derdeklasse)omC oliemotorrijtuigmet alleen een C-afdeling (dus uitsluitendderde klasse)Ome bep. type 4-assige open ertswagenmet twee zijwaartskiepbare bakkenOMF bovenleiding-montagewagen (“Ober-leitungsmontagefahr-zeug”)omrp omroepmede-werk(st)er, zie mwriON omnummeren treinON I Mijn Oranje-Nas-sau I (in Heerlen)ON II Mijn Oranje-Nas-


sau II (in Schaesberg)ON III Mijn Oranje-Nas-sau III (in Heerlerheide)ON IV Mijn Oranje-Nas-sau IV (in Heerlen)oo dubbel opgelegd;rijtuig rust aan beidekanten op een Jakobs-draaisteloo met vaste kopwan-den die hoger zijn dan 2m (in aanduiding voorbep. goederenwagens,bijv. Rnoos)oo niet doseerbarezwaartekrachtlossingmet laagliggende los-opening, waarbij geengebruik van transport-banden mogelijk is (inaanduiding voor bep.goederenwagens, bijv.Faoos, Tanoos, Uoos)OOCR relais voor destand van een wissel dieniet overeenkomt metde eindstand (Out OfCorrespondence Relay)OOV Openbare Ordeen VeiligheidOOWS Overweg Ont-ruiming Waarschu-wingsseinenOPA Oorzaak, Progno-se en Advies (bij calami-teiten)OPCE Onderpost Con-trole-Eenheid (van EBP)opcvb ontwerp proces-verbaalopdrloc opdrukloco-motiefOPM Omloop Motor-postrijtuigen (C 7514)opm operationeel plan-ningsmanagerOptiRail project Opti-male benutting Railca-paciteit bij werkzaam-hedenopz opzichter

opz EV opzichter sectieenergievoorzieningopz GE opzichter goe-derenemplacementopz kvv opzichterkracht/verlichting/ver-warmingopz mat opzichtermaterieelopz mwo opzichtermechanisch wegonder-houdopz Sw opzichter Sein-wezenopz tm opzichterterrein en materieelOR Overzicht Retour-leidingen, zie SWODOR overbelastingsrelais(‘overload relay’)ORA OrganisatieReddingsauto’sOR-blad Overzichts-blad van spoor- en wis-selisolatie en de Retour-leidingORCA Optimizer of RailCapacity (programmavoor het berekenen vande railinfracapaciteit bijwerkzaamheden)ORE Office de Recher-ches et d’Essais (UIC-Bureau voor technisch-wetenschappelijk onder-zoek)ORE-wagens vollediggestandaardiseerde ont-werpen (van het Officede Recherches et d’Es-sais) voor goederenwa-gens, die vervolgensvoor diverse spoorweg-ondernemingen zijn ge-bouwdORI ondersteuner reis-informatieori (registratie van) on-regelmatigheden rijweg-instellingenORT overstaprelatie-

tabelORT Oostelijke Railter-minal (op de Maasvlak-te, incl. een container-terminal van ECT)os onderstationOS Overzicht Seinbeel-den / Overzicht Sein-beeldrelaties, zie SWODOS On Sight (een mo-de van ERTMS waarbijgeen controle op despoorbezetting voor detrein heeft plaatsgevon-den; vergelijkbaar metrijweg op zicht)OS-blad tekening metOverzicht Seinbeeld-relaties / Overzichtsbladvan de samenhang vande Seinbeelden (ookwel seinbeeldenkaartgenoemd)OSE lampje voor signa-lering van een bezettespoorsectie (‘occupiedsection electric light’, ophet tableau van de trein-dienstleider)Osg bep. type 32-assi-ge draagschnabelwa-gen voor vervoer vanzware transformatorenvoor elektriciteitscentra-lesOSM Omloop elek-trisch Stroomlijnmate-rieel (C 7513)OSM Ooster Stoom-tram-Maatschappij nvOSP omschakelpaneel(op een werkplek vanProcesleiding Rijwegen)ospt ochtendspitsot ontspoortongOT Operationeel Team(bij calamiteiten)OTA Aanhangsel tot deOfficiële TariefberichtenOTC overlay track cir-cuit (spoorsectie met


een gesuperponeerdespoorstroomloop, ofweleen stroomloop in eenstroomloop, d.m.v. eenmangaanrups in despoorstaafkop voor ge-garandeerde treindetec-tie)OTC-sectie spoorsec-tie voorzien van eenoverlay track circuit, zieOTCOTIF Organisation in-tergouvernementalepour les TransportsInternationaux Ferro-viaires (Intergouverne-mentele Organisatievoor het InternationaleSpoorwegvervoer)OTR overlay track relay(relais behorende bijeen OTC-sectie, zie al-daar)otr olietreinOTR-relais zie OTROV openbaar vervoerOV OntwerpvoorschriftOVC OV-chipkaart(openbaar vervoer chip-kaart)OVC-poorten poortjes(op stations) welke ge-opend worden met eenOV-chipkaartOvD Officier van Dienst(van de brandweer)OvD-B Officier vanDienst BrandweerOvD-G Officier vanDienst GeneeskundigOvD-KMar Officier vanDienst Koninklijke Mare-chausseeOvD-P Officier vanDienst PolitieOvD-Rail Officier vanDienst Rail (AlgemeenLeider calamiteiten-organisatie ProRail)O-voorschriften voor-

schriften voor het onder-houd van wissel- enseininrichtingenovp (dienst)overpadOVR openbaar vervoerreisinformatieovrg ledig van aanslui-tende spoor- en tram-wegen overgenomenOVS Ontwerp Voor-schriften voor de Spoor-wegbouwOVS Overleg VeiligheidSpoorwegenOV SAAL projectOpenbaar VervoerSchiphol-Amsterdam-Almere-LelystadOVV Onderzoeksraadvoor Veiligheid (voorh.RvTV en SOR)ovw overweg (voorh.ow)ovwsto overwegsto-ringow zie ovwowb overwegboomowg ongevallenwagenOWM opheffen werk-zonemaatregelowt overwegwachteroz oorzaakOZ oostzijde


P

P posttreinP postrijtuig of rijtuigmet afdeling voor post-vervoerp zonder kopschotten(in aanduiding voor bep.open goederenwagens,bijv. Llmmp, Rbps)p zonder zijschotten (inaanduiding voor bep.open goederenwagens,bijv. Kbps, Llmps)p lossing d.m.v. zwaar-tekracht, onderzijde vande laadvloer ligt 70 cmof hoger boven de rails(in aanduiding voor bep.gesloten goederenwa-gens, bijv. Tadnps)P* schaft tijdens passa-gierenPA Privatgleisan-schluss (raccordements-aansluiting) (D)PABC Plasser Automa-tic Ballast Cleaner (ket-tinghormachine, ge-bouwd door de firmaPlasser & Theurer)PAC Plaatselijk Actie-centrum (van de brand-weer)pa-container midden-container (porteur amé-nagé-container, ook ge-noemd: conteneur àporteur aménagé); klei-ne afzetcontainer meteen max. gewicht tot ca.5 tonpag paginaPAGE Plan van Aan-pak Goederenemplace-mentenpall palletPandrol fabrikant vanspoorstaafbevestigingenzoals de zgn. “Pandrol

clip”, die in 1957 werdgepatenteerd door deNoorse ingenieur PerPande-Rolfsen. Daaromwordt deze railbevesti-ging ook wel PR-clip ge-noemdpar paragraafPAUW Planautomatise-ring Werkvoorbereiding(planningssysteem voorProcesplan Rijwegen)PAWA Permanente Au-tomatische Waarschu-wingsinstallatie (eenoverwegtype)PB Porterbrook Lea-sing (leasemaatschap-pij van spoorwegmate-rieel, o.a. aan ERS,HGK, Rail4Chem, ShortLines en Veolia)PBA-treinstellen Tha-lys treinstellen, waarbijPBA staat voor Parijs,Brussel en AmsterdamPbf Personenbahnhof(Duits reizigersstation)Pbf Postbahnhof (D)PBGT Projectbegelei-dingsgroep TelerailPBL PersoneelsbalansPBO PeriodiekBedrijfsgeneeskundigOnderzoekPBS procesbesturings-systeem / planbeheer-systeemPBT Proces BijzondereTaken (bijgenaamd“Peukie, Bakkie, Tuk-kie”)pca procesaannemer(ook wel procescontract-aannemer genoemd)PCC Provinciaal Coör-dinatiecentrum (bij groteongevallen)pch personeelchefPchw bep. type geslo-ten wagen voor paar-

denvervoerpcl procesleiderpcvb proces-verbaalpda president-directeuralgemeen (de hoogstedirecteur van NS)pdl perrondienstleiderpdm productiemanagerPE personenemplace-mentPe aanduiding voor eenserie postrijtuigen uit1950, die geschikt wa-ren voor elektrischedienstPec bep. type stroom-lijnpostrijtuigen (P =postrijtuig, e = geschiktvoor elektrische dienst,c = met closet), num-mers 8501-8506/8551-8552, later omgenum-merd in resp. 901-906/951-952PEG Prignitzer Eisen-bahn GesellschaftP&K Plaat en Con-structie (bedrijfsonder-deel van ElectroRail nv,waar o.a. wisselstellersen seinen werden ver-vaardigd, en plaatwerkvoor relaiskasten)P&K Rail P&K Rail bv(verzelfstandigd voor-malig bedrijfsonderdeelvan ElectroRail nv), zieP&KPER Personeelsregle-ment NS (C 2408)PERF trein stopt facul-tatief voor personeelpers persoonPERS personeelstreinP&T Plasser & TheurerBahnbaumaschinen Ge-sellschaft (fabrikant vano.a. de Unimat stop-machines)pfl profielPf-Signale Aufforde-


rungssignale zum Pfei-fen (bijv. fluitbord) (D)PG posten goederen-treinPG proefrit goederen-dienstPGHOR Project Ge-neeskundige Hulpverle-ning bij Ongevallen enRampenPGS PublicatiereeksGevaarlijke StoffenPGSV Programma Sta-tionsvernieuwingPgV Productgroep Vei-ligheid (van NedTrain,o.a. hersporingsploe-gen)PGVI PlanninggroepVervoersintegratiePHA ProjectgroepHeuvelinstallatie Amers-foortPHS Programma Hoog-frequent Spoorvervoer(ook vaak aangeduid alsProgramma Hoogfre-quent Spoor)PIA Protocol InterfaceAdapter (de interface-computer tussen SIMIS-W en VPT)PIA Personeel InzetApplicatie (systeem vanNSR dat de materieel-en wegbekendheid vanmachinisten bijhoudt)PIM Prescriptions Inter-nationales pour le trans-port des Marchandisespar chemin de fer (Inter-nationale Voorschriftenvoor het goederenver-voer per spoor)PIT Projectgroep Invoe-ring TelerailPIV Prescriptions Inter-nationales pour le trans-port des Voyageurs etdes bagages (Interna-tionale Voorschriften

voor het vervoer vanreizigers en bagage)PIV Projectgroep Inves-teringen NSpjg projectgroeppjm projectmanagerpk perronkaartPKBA-treinstellenThalys treinstellen,waarbij PKBA staat voorParijs, Keulen, Brusselen AmsterdamPKC Productiekwanti-teiten CargoPKI PostkoppelingInterface (deelsysteemvan ProcesleidingRijwegen voor het totstand brengen van eenpostkoppeling)pkt plaatskaartenkan-toorPl Planningpl ploegpl planmäßig (planma-tig / volgens plan) (D)PLA Franz Plasser Ver-mietung von Bahnbau-maschinen GmbH (ver-huurbedrijf van spoor-bouwmachines doorheel Europa)Plan A Mat ’46 elektri-sche twee- en vierwa-gentreinstellen, resp.nummers 241-246/248en 652-668Plan AB Mat ’46 elek-trische twee- en vierwa-gentreinstellen, resp.nummers 247/249-256en 669-689Plan B Mat ’46 elektri-sche twee- en vierwa-gentreinstellen, resp.nummers 221-226/257-269/285-287 en 690-705Plan C Mat ’46 elektri-sche tweewagentrein-stellen, nummers 288-

299Plan D D-trein ‘bolkop’-rijtuigen, nummers AB7701-7720, C 7801-7840 en RD 7651-7660Plan E rijtuigen voorbinnenlandse sneltrei-nen, later omgebouwdtot energiewagens metdiesel-aggregatenPlan F Mat ’54 elektri-sche twee- en vierwa-gentreinstellen, resp.nummers 321-334 en711-741Plan G Mat ’54 elektri-sche twee- en vierwa-gentreinstellen, resp.nummers 335-350 en742-757Plan ICR zie Bs-rijtuigPlan K D-trein rijtuigen,nummers AB 7351-7380Plan L postrijtuigen,nummers P 7931-7943,later verbouwd tot fiet-senrijtuigen type DfPlan M Mat ’54 elektri-sche tweewagentrein-stellen, nummers 351-365Plan mP elektrischemotorpostrijtuigen, ookwel kortweg ‘mP’ ge-naamd, nummers 3001-3035Plan N slaaprijtuigen,nummers B 7001-7025Plan O ontwerp uit1957 voor rijtuigen, dieechter nooit gebouwdzijnPlan P Mat ’54 elektri-sche vierwagentrein-stellen, nummers 761-786Plan Q Mat ’54 elektri-sche tweewagentrein-stellen, nummers 371-393Plan T Mat ’64 elektri-


sche vierwagentrein-stellen (ook wel aange-duid als T-4), nummers501-531Plan U diesel-elektri-sche driewagentrein-stellen (ook wel aange-duid als DE 3), bijge-naamd “Rode Duivel”,nummers 111-152Plan V Mat ’64 elektri-sche tweewagentrein-stellen (ook wel aange-duid als T-2), nummers401-483/801-965Plan W bep. type twee-de klas rijtuig, o.a. voorBeneluxtreinenPlan X diesel-elektri-sche één- en tweewa-gentreinstellen (ook welaangeduid als DE 1 enDE 2), bijgenaamd“Blauwe Engel”, resp.nummers 21-41 en 71-96Plan Y Mat ’74 stads-gewestelijk materieelSGM, elektrische twee-en drie-wagentreinstel-len (ook wel aangeduidals Y-2 en Y-3), bijge-naamd “Sprinter”, “CityPendel”, “SpitsPendel”of “StrandSprinter”,resp. nummers 2001-2015/2021-2035 en2836-2895Plan Z elektrische drie-wagentreinstellen (ookwel aangeduid als IC 3of ICM), bijgenaamd“Koploper” of “Doorloop-kop”, nummers 4001-4050Plassertje bijnaamvoor zelfrijdende spoor-bouwmachine, gebouwddoor de firma Plasser &Theurerplb ploegbaas

plb Sw ploegbaasSeinwezenPLC Programmable Lo-gic Controller (bep. typesturingssysteem, o.m.voor rangeerlocomotie-ven. Dit systeem ver-vangt de sturing met re-lais)PLC Interlocking Pro-grammable Logic Con-troller Interlocking (bep.type emplacementsbe-veiliging)plg procesleidings-gebiedpll ploegleiderpll bo ploegleider brug-onderhoudpll prn ploegleider per-ronpll rgrd ploegleiderrangeerdienstpll wo ploegleider weg-onderhoudPLM Procesleiding Ma-terieelplnr personeelsnum-merplob ploegleider onge-vallenbestrijdingP-locomotief aandui-ding voor stoomlocomo-tieven serie 3900 van deNS, “in hoofdzaak be-stemd voor personen-treinen”PLOF trein vervoertontplofbare stoffenplp procesleider perronPLR oorspronkelijke af-korting voor Proceslei-ding Rijwegen, zie PRLpls plaatsbewijsplsa plaatskaartenau-tomaatplv plaatsvervangerPM planning materieelpm procesmanager(voorh. grc)PMD Presenteren en

Muteren DienstregelingPMG ProRail Meetkun-dige Grondslag (referen-tiestelsel voor nieuween te wijzigen railinfra-structuur)PMS Project Manage-ment Systeem (vanProRail Infraprojecten)pnr pensioennummerpo psychologisch on-derzoekPOEZ Projectenover-leg ElektrotechnischeZakenpog projectontwikke-lingsgroepPOMP Prioriteitenbe-paling bij het Oplossenvan Materieelproble-menPOO Periodiek OverlegOverwegenPOPO Programma Op-heffen Particuliere Over-padenPOPU Power On Re-peat Unit (herhalingsre-lais voor de bewakings-unit van de batterijspan-ning van een automati-sche overweg)popz perronopzichterporto zie ptfPOSS Preventief On-derhouds- en Storings-diagnosesysteemPost21 zie VPTpost A geheel houtenseinhuis, laag modelpost B houten seinhuisop gemetseld onderstukpost C geheel stenenseinhuis, hoog model,met erkerpost D geheel stenenseinhuis, hoog model,zonder erkerpost H post trein-dienstleider UtrechtGoederenemplacement


post OZ wisselbedien-post Utrecht Opstel-terrein Zuidzijdepost T post treindienst-leiderpost V verkeerslei-dingspost (aan oostzijdeWatergraafsmeer Post 5genoemd)POTER tijdrelais voorwissels vrijmaken(Power On Time Ele-ment Relay)POU Projectgroep Oos-terspoorbaan UtrechtPOU Power On Unit(batterijspanningsbewa-kingsunit van een auto-matische overweg)POVOP PeriodiekOverleg Overwegpro-jectenPOW ProcesmatigeOnderhoudsWerkzaam-hedenPP planning personeelPP papierprikken(schoonmaken perron-sporen)pp code in de aandui-ding voor bep. openbakwagens (zoals bijv.Faccpps), die aangeeftdat zelflossing mogelijkis door zwaartekrachtmet doseerbare lossingtussen de sporen, endat de betreffende wa-gen voorzien is van eenlaagliggende losopening(dus afvoer van de la-ding via transportban-den is niet mogelijk)PPD punctualiteit perdagpplg primair proces-leidingsgebiedpplg+ zie pplg-pluspplg-plus gebied datbestaat uit zowel debediende sporen binnen

een pplg als de aan-grenzende onbediendesporenPPM Procesplan Mate-rieel (deelsysteem vanProcesleiding Materieel)PPOF Provisions forPrivately Owned FreightWagonsPPR Procesplan Rij-wegenPPW Rules of Use ofWagons in InternationalTraffic / Reglement voorhet gebruik van Wagensin het Internationaletreinverkeer tussen Eu-ropa en Azië (oorspron-kelijke versie in het Rus-sisch: Prawila Poljzowa-nij Wagonami w mezdu-narodnom soobscenii)PR proefrit reizigers-dienstPRCF ProjectgroepRolling Contact Fatigue(voor onderzoek naar‘Rolling Contact Fa-tigue’, ofwel de matevan slijtage aan despoorstaven)PR-clip zie PandrolPRI Presenteren enRegistreren Inzet (VKL-applicatie voor registre-ren van materieel- enpersoneelinzet, en voorhet afdrukken vandienstkaartjes voor rij-dend personeel)PRIMP Presentatie enRegistratie Inzet Mate-rieel en PersoneelPRISMA Planning vanRailvoertuigen op de In-frastructuur en Monito-ring Actuele toestandprk perronklokPRL Procesleiding Rij-wegen, zie PLRprldr proefritleider

prmcn proefritmachi-nistPRM-stoelen zitplaat-sen voor gehandicaptereizigers (oftewel Pas-sengers with ReducedMobility)prn perronproc procedureproco procescoördina-tor (van NSR)PROM laadprofielmeet-wagen (‘Profilmessfahr-zeug’)PROMISE ProRail Ma-nagement Informationdatabase for Safety andEnvironmentPRONI Projectontwik-kelingsorgaan Nieuw-bouw InfrastructuurProRail BE ProRailbergingseenheid (vande afdeling Incidenten-bestrijding), opvolgervan de spoormodulePROSIM ProcesleidingRijwegen Opleidings-SimulatorPROSY ProcesleidingRijwegen Opleidings-Systeemprt proefritPRT zie ptfps personeelP-sein permissief (au-tomatisch) seinpsk puntstuk (van eenwissel)psl zie pspsld personeelslidPSSSL prikspanningspoorstroomlopen (eenbeveiligingssysteem)psv paal-spoorstaaf-verbindingptf portofoonPTI Planning en Toede-ling InfragebruikPtijd plantijd van eenrijweg


PU Personenunfall (D)PV persoonlijke veilig-heidpvb proces-verbaal vanbeschadiging of gedeel-telijk verlies van bagageen goederenPVB Rangeerder MBProeve van Bekwaam-heid Rangeerder mini-maal bevoegd / met mi-nimale bevoegdheid(voor rangeren op rac-cordementen)pve programma vaneisenPVP poortvrije passageAmsterdam CS, zieWOPACPVR profiel van vrijeruimte (de schrijfwijzepvr wordt ook gebruikt)PVS Permanente Vast-legging Spoorgeome-triePVT Presenteren Vol-gen Trein (VKL-applica-tie voor het weergevenvan de posities van trei-nen op een baanvak,met daarbij aangegevende eventuele vertraging)PVV Regeling voor hetPostvervoer per spoor(C 7535)PVVO Programma Ver-beteren Veiligheid opOverwegenPW werkplekbeveili-gingsklasse Persoon-lijke WaarnemingPWA PermanenteWaarschuwingsappa-ratuur (een overweg-type), zie PAWAPwg Packwagen (D)P-wg particuliere wa-genpwg perronwagenpwgbst perronwagen-bestuurder

Pz Dienst van Perso-neelszakenPZB PunktförmigeZugbeeinflussung, zieInduSi

Q

q code in de aandui-ding van bep. goederen-wagens (zoals bijv.Laekkqs), die aangeeftdat de betreffende wa-gen voorzien is van eenelektrische verwar-mingsleiding voor allegebruikelijke spannings-soortenqq code in de aandui-ding van bep. open bak-wagens (zoals bijv.Falnqqs), die aangeeftdat de betreffende wa-gen voorzien is van eenelektrische verwar-mingsleiding en verwar-mingsinrichting voor allegebruikelijke spannings-soorten


R

R rangeerbewegingR rood (seinbeeld)R normale platte wagenop draaistellen metneerklapbare wandenen rongen (in aandui-ding goederenwagens)R aanduiding voortreinstellen type V-IRMR voorvoegsel voor deafkortingen van Belgi-sche raccordementenen industrieaansluitin-genR voorvoegsel voor deafkortingen van Belgi-sche stations in de zo-geheten Oostkantons(“Cantons Rédimés”) dievóór 1919 tot de Pruisi-sche Staatsspoorwegenbehoorden en daarna bijBelgië gevoegd werdenR aanduiding voor cate-gorie hinderrijke werk-zaamheden aan de rail-infraR restauratierijtuigR rangeermotorwagenr rijrichtingr restauratieafdeling inrijtuigr rayonr gelede wagen (in aan-duiding voor bep. goe-derenwagens, bijv.Haimmrs)R4C zie Rail4ChemRAbt Rangierabteilung(D)RAC Regionale Alarm-centrale van de brand-weerracc raccordementracctr raccordements-treinRADAR Registratie- enAcceptatiesysteem voor

Dagplan AanvragenRailnedradloc radiografischbestuurde locRAGS Regionaal Advi-seur Gevaarlijke StoffenRail21 het toekomst-plan van de NS zoalsdat in 1988 gepresen-teerd werdRail4Chem een Duitsespoorwegmaatschappijvoor goederenvervoer,die in 2000 werd opge-richt door vier chemi-sche industrieën: BASF,Bertschi, Hoyer en VTGrailb railbewerkerRailbel oude aandui-ding voor de BelgischeSpoorwegen (dit waslange tijd ook hun tele-gramadres)Railcon merknaam vanprefab betonproductenvoor railinfraprojecten(‘rail concrete’), zoalsperronkeerwandenRailned taakorganisa-tie (opgegaan in Pro-Rail) voor het toewijzenvan railcapaciteit op hetNederlandse spoorweg-net aan verschillendevervoerdersRAILPOL EuropeanNetwork of RailwayPolice Forces (Euro-pees Netwerk vanSpoorwegpolitiediens-ten)railr railrichterrailrem railremmerrailt railtesterRAL rangeercode voorafkoppelen locrang rangerenRAPIE Regionale Af-stemming ProductieInfra-ExploitatieRa-Ra Rail-on Rail-off

(aan en van boord rijdenvan treinen bij vervoerper veerboot)RAS regelautomaat ad-viessnelheidRa-Signale Signale fürden Rangierdienst /Rangierfahrtsignale(rangeerseinen) (D)RAV regionale ambu-lancevoorzieningenRB railbedrijfRB Railion BeneluxRB Regionalbahn (D)RB Regionalbereich (D)Rb Rangierbegleiter (D)RBC Radio Block Cen-tre (systeem in ERTMSdat de posities van trei-nen bijhoudt en zorgtvoor de communicatietussen beveiligingssys-temen en de trein)RBD relaisblokstelselzonder doorgaandespoorisolatie voor dub-belspoorRBD Regeling Beheeren gebruik Dienstauto’sNS (C 0416)RBE relaisblokstelselzonder doorgaandespoorisolatie voor enkel-spoorRbf Rangierbahnhof(Duits rangeerstation)RBI Regionaal Beleids-team Incidentmanage-ment RailRbkks bep. type 4-as-sige platte wagen voorvervoer van lange ladin-gen zoals stalen profie-len en damwandenRBL Railbouw Leer-dam bv (de afkorting RLis ook gebruikt)Rbnps bep. type 4-as-sige platte wagen zon-der kopschotten, voorvervoer van lange ladin-


gen zoals buizen enstaalprofielen (max. toe-gestane snelheid 100km/u)Rbnpss bep. type 4-as-sige platte wagen zon-der kopschotten, voorvervoer van lange ladin-gen zoals spoorstaven(max. toegestane snel-heid 120 km/u)Rbnqss bep. type 4-as-sige platte wagen, o.a.voor vervoer van contai-ners en trailersRbnqss-v bep. type 4-assige platte wagen,o.a. voor vervoer vancontainers en trailersRbnqss-y bep. type 4-assige platte wagen,o.a. voor vervoer vancontainers en trailersRb(n)s bep. type 4-as-sige platte wagen metlage kopschotten envaste hoge rongen, voorvervoer van lange ladin-gen zoals buizen enspoorstaven (max. toe-gestane snelheid 100km/u)Rbnss bep. type 4-as-sige lange platte wagenmet rongen, geschiktvoor het vervoer vanstaalprofielen en buizen(max. toegestane snel-heid 120 km/u)RBP regelbeheerspuntgoederendienstRbps bep. type 4-assi-ge platte wagen metrongen, zonder kop-schotten, voor vervoervan lange ladingen zo-als spoordelen en stalenprofielenRbqss bep. type 4-as-sige platte wagen, o.a.voor vervoer van contai-

ners en trailersRBR RegionalbereichDB Regio (D)Rbs bep. type 4-assigeplatte rongenwagen metschotwanden, voor ver-voer van lange ladingenzoals stalen profielenRBT Rail BeleidsteamRBT Regionaal Bij-standsteamrbv rapport van bijzon-der voorvalRBV Registratie Bijzon-dere VoorvallenRBW DB RegionalbahnWestfalen GmbH (D)RC Regelcentrum (voorbijsturing van materieelen personeel van NSR)RC rangeercode voorcombineren en assiste-ren bij remproefRC A/PS RegiecentrumAviation/Passenger Ser-vices (op station Schip-hol)RCC Reddings Coördi-natiecentrum (bij groteongevallen)RCD Regionale Coördi-natie DagplanRc Ep rayonchef EpRCF-plan plan voor pe-riodiek onderhoud aande spoorbaan, geba-seerd op de ‘RollingContact Fatigue’ ofwelde mate van slijtage aande spoorstavenRCKR abnormale-stand wisselcontrole-in-dicatie-relais (ReverseSwitch Checking Indica-tion Relay)RCSR afstandbedie-ningsrelais voor seinbe-diening (Remote ControlStick Relay)RCSR-relais zie RCSRRD Recherchedienst

(van de Spoorwegpoli-tie)RD gecombineerd res-tauratie- en bagagerij-tuigRDBW rijdraadborstel-wagenRDC rangeercode voordirect combineren enassisteren bij remproefRDHL ReglementDienst Hoofd- en Lo-kaalspoorwegenrdl rangeerdeelRDS rangeercode voordirect splitsen materieelRDV ReglementDienstvoorwaardenRE ledig materieel be-stemd voor een trein,getrokken door eenelektrische locomotief(afkorting in gebruik bijde Belgische spoorwe-gen. Omdat deze aan-duiding ook op grens-baanvakken zoalsEssen-Roosendaal enVisé-Maastricht wordttoegepast, wordt dezeook door ProcesleidingRijwegen ondersteund)RECON Dienst Recon-structie van Aanrijdin-gen (van het KLPD)RegioNS exploitant vande spoorlijn tussenApeldoorn en ZutphenRegs bep. type 4-assi-ge platte wagen metneerklapbare zijschot-ten, ingericht voor hetvervoer van containersregt regeltechnicusR&H Ruston & HornsbyLtd. (fabrikant van mo-torlocomotieven, o.a.voor steenfabrieken enraffinaderijen in Neder-land)reiz reiziger(s)


rel relaisRemms bep. type 4-assige korte lageboord-wagen met rongenREMSA Railway Engi-neering-MaintenanceSuppliers Association(vereniging van fabri-kanten van spoorbouw-machines)Rens bep. type 4-assi-ge rongenwagen voorlasten tot 64 tonrepsp reparatiespoorRes bep. type 4-assigelageboordwagen metrongen. Een aantalwagens van dit type isomgebouwd tot huif-wagens, zie Rilsres reserveret retourret rangeren/rangeer-der elektrische tractieRET RotterdamscheElektrische Tram(wegMaatschappij) nvret 1 retour 1e klasseret 2 retour 2e klasseRETM RotterdamscheElectrische TramwegMaatschappij nvret-mcn machinist voorrangeren elektrischetractieReTrack Reorganisa-tion of Transport Net-works by Advanced RailFreight Concepts (pro-ject van de EuropeseUnie)retter zie ret-mcnrev revisieRf Rangierfahrt (D)RFE Rail Forum Eu-rope (van het EuropeesParlement)RFE right traffic electriclight (rijrichtingslampjevoor rechterspoor, ophet tableau van de trein-

dienstleider)RFMD Rail Freight Mi-nisterial Declaration (ge-zamenlijke verklaringvan ministers van deEU-lidstaten om hetgoederenvervoer perspoor te verbeteren)RFS Railpromo FleetServices bv (aanbiedervan bijzondere trein-diensten, zoals de Am-sterdam Dinner Train)RFSS Rail Freight Sec-tor Statement (verkla-ring van de EuropeseUnie om het goederen-vervoer per spoor teverbeteren)rg rongRGB Regelingen voorhet Goederenverkeermet het Buitenland(C 8275)rgdl rangeerdienstlei-derRgf Rangierführer (ran-geerdienstleider, voorh.Rangierleiter) (D)rggdl regio-goederen-dienstleiderRglns bep. type 4-assi-ge platte wagen, ge-schikt voor het vervoervan containers en ande-re ladingen zoals militai-re voertuigenRgls bep. type 4-assigeplatte wagen, voor ver-voer van containersRgmms bep. type 4-assige containerdraag-wagenRGNT rangeren natreinrgoeddl rayon-goede-rendienstleiderRgps bep. type 4-assi-ge lageboordwagen metrongen (ook geschiktvoor vervoer van contai-

ners)rgr rangeerderrgr G rangeerder Goe-derenrgr MB rangeerder mi-nimaal bevoegd / ran-geerder met minimalebevoegdheid (voor ran-geren op raccordemen-ten)rgrmcn rangeermachi-nistrgr R rangeerder Reizi-gersRGS rangeergoederen-stationRgs bep. type 4-assigeplatte rongenwagen,o.a. voor vervoer vanbetonstaal. Ook ge-schikt als container-draagwagenRGVT rangeren voortreinRGZR Right SignalOperating Relay (sein-stuurrelais voor rechtsrijden)rh relaishuisRHD RijkshavendienstRHOvD RegionaleHoofdofficier van Dienst(van de brandweer)RI reisinformant (vanNSR), zie NSRIri richtingRIB Railinfrabeheer bvRI&E Risico-Inventari-satie en EvaluatieRIC Regolamento Inter-nazionale Carrozze (In-ternationaal Reglementvoor Reizigersmaterieel)RICo Règlement Inter-national concernant letransport des Contai-ners (InternationaalReglement betreffendehet vervoer van Contai-ners)RID Règlement Interna-


tional concernant letransport des marchan-dises Dangereuses parchemin de fer (Interna-tionaal Reglement be-treffende het spoorweg-vervoer van gevaarlijkegoederen, C 8102), zieCIMRijmmns bep. type 4-assige platte wagen metverschuifbare huif enschokbreekinrichting,voor palletvervoer t.b.v.de autoindustrierijt rijtuigRILA Rail InfrastructureaLignment AcquisitionsystemRilmms bep. type 4-as-sige standaard plattewagen met zeildoekhuif, o.a. gebruikt voorvervoer van stukgoedop pallets en staalplatenRilns bep. type 4-assi-ge huifwagen met vastekopschotten, geschiktvoor snelheden tot 100km/uRilnss bep. type 4-as-sige huifwagen met vas-te kopschotten, geschiktvoor snelheden tot 120km/uRils bep. type 4-assigehuifwagen met vastekopschotten, voor ladin-gen tot 55 tonRins bep. type 4-assigehuifwagen voor ladingentot 64 tonRIO Railinfra Opleidin-genRIP Règlement Interna-tional concernant leswagons de Particuliers(Internationaal Regle-ment betreffende Parti-culiere wagens)RIS Reisinformatiesys-

temen (verzamelnaamvoor systemen t.b.v.informatie aan reizigersen loket-, perron- enrijdend personeel)RISC Rail Interoperabi-lity and Safety Commit-tee (van de EuropeseUnie)RISL Railway IndustrySubstance List (lijst vangevaarlijke chemicaliën,specifiek opgesteld voorde spoorwegen)Rispr Rijksinspecteurvan het Verkeer (vanhet DGV)RIT Railinfratrust bv(voorh. NS RIT)RIT Rampen Identifica-tie TeamRIV Regolamento Inter-nazionale Veicoli (Inter-nationaal Reglementvoor Goederenwagens)RIV railinfra voedingenRIVIS Regionaal Inte-graal VerkeersInforma-tie SysteemRK relaiskastRKR signaleringsrelaisvoor de abnormalestand van een wissel(Reverse Switch Indica-tion Relay)RL Railbouw Leerdambv (de afkorting RBL isook gebruikt)RL rechtsleidend (vanwisselstand)RLAG RaiLogistics AG(D)Rlmmp bep. type 4-as-sige platte wagen voorhet vervoer van militairevoertuigen, laadvermo-gen 52 ton (dit wagenty-pe is voor militair ver-voer tevens aangeduidals SSy45)RLMMP aanduiding ge-

bruikt door het Ameri-kaanse leger in Europa,voor wagens van het ty-pe Rlmmp die gebruiktworden voor Amerikaan-se militaire transporten(en die eigendom zijnvan de US Forces Eu-rope)Rlmmps bep. type 4-assige korte platte wa-gen voor vervoer vantanks, ook geschikt voorvervoer van staalplaten(dit wagentype is voormilitair vervoer tevensaangeduid als SSy enals SSy55)Rlmms bep. type 2-as-sige platte wagen zon-der rongen, voor snelhe-den tot 100 km/u, zieKlsRlmmso bep. type 2-assige platte wagenzonder rongen, voorsnelheden tot 100 km/u,zie Klsrloc rangeerlocomotiefR-locomotief aandui-ding voor stoomlocomo-tieven en locomotorenvan de NS, “in gebruikvoor rangeerbewegin-gen”Rlps bep. type 4-assigelange platte wagen, zon-der rongen of kopschot-ten, o.a. voor vervoervan machinesRM rode meetgebied(ruimte die buiten hetPVR wordt vrijgehoudenvoor speciale transpor-ten die het omgren-zingsprofiel overschrij-den)RMC Regionaal Meld-centrum PolitieRMK Regionale Meld-kamer Politie


Rmm bep. type 4-assi-ge platte wagen metrongen, laadlengte max.14 m, voor vervoer vanhoutRmmn bep. type 4-as-sige platte wagen metrongen, laadlengte max.14 m, voor vervoer vanhoutRmmns bep. type 4-as-sige platte wagen voorlasten tot 64 tonRmms bep. type 4-as-sige platte zwaartrans-portwagen voor vervoervan staalproducten enmilitaire voertuigenRMO Rollend MaterieelOnderdelen (divisie vanhet Stork-concern); fa-brikant van locomotie-ven en draaistellen, ookbekend als Stork RMObvRMO-WerkspoorRMO-Werkspoor bv (fa-brikant van spoorweg-materieel, voortgeko-men uit de Stork-divisieRollend Materieel On-derdelen en de Neder-landsche Fabriek vanWerktuigen en Spoor-wegmaterieel nv), zieRMORN Railion NederlandbvRN spoorregio Rand-stad NoordRN rangeercode voorremproef nemenRn Railned bvRnC zie RnTRNE Rail Net EuropeR-net Randstadnet (o-penbaar vervoer samen-werkingsverband van deoverheid en Abellio, Ar-riva, Connexxion, EBS,

GVB, HTM, Keolis, NS,Qbuzz en RET)Rnoos bep. type 4-as-sige platte wagen metvaste hoge kopschotten,veelal gebruikt voor ver-voer van ruw hout (max.toegestane snelheid 100km/u)Rnooss bep. type 4-as-sige platte wagen metvaste hoge kopschotten(max. toegestane snel-heid 120 km/u)Rns bep. type 4-assigerongenwagen metschotwanden, vooralvoor houttransport,maximale last 66 ton(max. toegestane snel-heid 100 km/u)Rnss bep. type 4-assi-ge rongenwagen, vooralvoor vervoer van heipa-len (max. toegestanesnelheid 120 km/u)Rns-z bep. type 4-as-sige rongenwagen voorhouttransportRnT Railned afdelingCapaciteitstoedelingRnV Railned afdelingSpoorwegveiligheidRNVGS Risiconorme-ring Vervoer Gevaar-lijke StoffenRNVL Randstad NoordVerkeersleiding (vanProRail)ROB Rijdienstovereen-komst met de BelgischeSpoorwegen (Rijdienst-overeenkomst NS-NMBS) (C 7202)Robeltrein railbouw-trein van de Duitse firmaRobel Bahnbaumaschi-nen GmbHrof regionaal oplei-dingsfunctionaris (vanProRail Verkeersleiding)

ROG Regionale Onder-steuningsgroep (van dehulpverleningsdiensten)ROGS Regionaal Offi-cier Gevaarlijke Stoffen(van de brandweer), zieAGSROGS Regionale On-gevallenbestrijding Ge-vaarlijke Stoffen (van debrandweer)RoLa “Rollende Land-straße”, een transport-systeem waarbij com-plete vrachtwagencom-binaties per spoor ver-voerd worden op kortge-koppelde platte wagensmet lage vloerRoLa-wagen bep. typeplatte wagen die ge-schikt is voor het ver-voer van vrachtwagen-combinaties volgens het“Rollende Landstraße”transportsysteemRolma Afdeling RollendMaterieel (van Werk-spoor nv)ROM rangeren/omrij-den materieelRONA Regionaal Over-leg Noordelijke Aftak-king (van omwonendenlangs de IJssellijn,Twentelijn en Twenteka-naallijn, om de overlastvan het treinverkeer tebeperken en de leef-baarheid van het gebiedte verbeteren)RONT rangeren, om-bouwen en vertrekge-reed maken na treinRoos bep. type 4-assi-ge rongenwagen voorboomstammenRopcvb Regeling op-maken ontwerp-proces-sen-verbaal (C 0413)RoRo ‘roll on – roll off’


(systeem voor laden enlossen van goederen-wagens)Ros bep. type 4-assigeplatte wagen met hogerongen, voor vervoervan ruw houtRo-Signal Rottenwarn-signal (geluidsseinen bijwerkzaamheden) (D)ROT Regionaal Opera-tioneel Team bij Calami-teitenROVT rangeren, om-bouwen en vertrek ge-reed maken voor treinROZ rijweg op zicht(geel knipper)RP rijdend personeelRP Railpocket (informa-tiesysteem voor trein-personeel)RP Railway Package(Europees proces voorgrensoverschrijdendrailvervoer)RP Railpro bv / Voest-alpine Railpro bvRP-lid rijdend perso-neelslidRP-MIS Railpocket Ma-nagement InformatieSysteemRPR Red Repeater Re-lay (relais dat in de aan-getrokken stand aan-geeft dat een sein roodtoont)Rps bep. type 4-assigeplatte wagen met ron-gen, zonder kopschot-ten, voor vervoer vanmetaalproducten zoalsprofielen (max. toege-stane snelheid 100km/u)Rpss bep. type 4-assi-ge platte wagen zonderkopschotten, geschiktvoor snelheden tot 120km/u

RPW Regeling betref-fende Particuliere Wa-gens (C 7306)RR Reinigingsvoor-schriften Reizigersma-terieel (C 7553)RR railreinigmotorwa-genRR RandstadRail (kop-peling van de Zoeter-meer Stadslijn en deHofpleinlijn aan hetHaagse tramnetwerk enhet Rotterdamse metro-netwerk)RR aanduiding voormaterieel-omloop vantreinstellen Mat ’64 (T-2), nummers 441-483en 801-935rr kortgekoppelde wa-gens (code in de aan-duiding voor bep. goe-derenwagens, zoalsbijv. de meerdeligeautotransportwagenHcceerrs)RRac Reglement opde Raccordementen(C 0102)RRF Rotterdam RailFeeding bvrrk rijrichtingkeringRRL Rail ReLease bv(verhuurbedrijf van goe-derenwagens)RRN Regio RandstadNoord (van ProRail)RRSP meest rechtsespoor binnen eenspoorbundel van 3 of 4RRV Reglement Rail-verkeer (van Railned)RS Regeling Spoor-verkeerRS rechterspoor, zierspRS rangeercode voorsplitsen materieelRS NS-Railshunters (ditzijn rangeerrobots, ge-

bouwd door BEMO)Rs bep. type 4-assigeplatte wagen met neer-klapbare rongen en kop-wanden, veel gebruiktvoor ladingen zoals bui-zen en spoorstaven; ookgeschikt voor vervoervan militaire voertuigen(voorh. S-HTS). Sommi-ge wagens type Rs zijnspeciaal ingericht voorvervoer van containersRS2 Rijweg Stuursys-teem voor Post21RS60D RailShunter 60kiloNewton Diesel (vanNedTrain), gebouwddoor BEMORSB traject ingerichtvoor dubbelspoorrijdenmet de mogelijkheid be-veiligd rechterspoor terijdenRSC Rail Service Cen-ter Rotterdam bv (over-slagbedrijf in de Waal-haven)rsp rechterspoor (deverkorting RS wordt ookgebruikt)RSRD Rolling StockReference DatabaseRSS Randstadspoor(regionaal spoornet opbestaande trajectenrond Utrecht. Dit net be-staat uit drie lijnen:Woerden-Utrecht-Hou-ten-Tiel, Breukelen-Utrecht-Veenendaal-Rhenen en Utrecht-Amersfoort Vathorst)RSS Regie der Staats-spoorwegen (voorstel uit1912 van de Belgischeregering voor een nieu-we naam voor de spoor-wegen, verworpen in1919)RSTM Rijnlandsche


Stoomtramweg-Maat-schappij nvrsvf regionale spoor-wegveiligheidsfunctio-narisrsw reiswegRT Reizigerstarief NS(C 8201)RT Railtractor (lichtedieselrangeerloc, ge-bouwd door de firmaSpoorijzer nv te Delft)RTA Regeling Techni-sche Administratiehoofd- en lijnwerkplaat-sen (C 1406)RTBO RegionaalTransportBesturings-OverlegRTM RotterdamscheTramweg-Maatschappijnvrtr reizigerstreinRTS Raad van Toezichtop de Spoorwegdiens-tenRTS Rijkstoezicht opde Spoorwegdiensten /Rijkstoezicht op deSpoorwegenRTW Rail TerminalWest (op de Maasvlak-te, incl. een container-terminal van ECT)R-type classificatievoor 4-assige platte wa-gensRU de procedure ‘RuimUitschakelen’ van debovenleidingRu-Signal Ruhesignal(bep. type armsein datin ruststand aangeeftdat het betreffendespoor vrij is voor ran-geerbewegingen) (D)RV restrijweg vrijmaken(opdracht in het EBS-systeem)RV reddingsvoertuigRVC Regionaal Veilig-

heidscomité (van Pro-Rail)RVI regionale verkeers-informantRvi Rijksverkeersin-spectie (voorh. Rijkstoe-zicht op de Spoorweg-diensten, eerder Raadvan Toezicht op deSpoorwegdiensten)RVL Railverkeerslei-ding bvRVM Reinigingsvoor-schriften rollend Mate-rieel (C 6559)rvo rapport van onre-gelmatigheid (van hetSMC)RVT Raad van Toezichtop de Spoorwegdiens-tenRVT afdeling Railver-keerstechniek (van Pro-Rail)RVTO Railverkeers-technisch Ontwerp (vanProRail)RvTV Raad voor deTransportveiligheid, zieOVVRVW Reglement VeiligWerken aan de railinfra(C 0414)RW rangeerrobot(‘Rangierwagen’), ge-bouwd door de Duitsefabrikant Windhoff, o.m.voor NS en DSMrwpl rijwegplanrwpl rayonwerkplaatsRWPR omgelegd wis-selstandrelais (ReverseSwitch Position Relay)RWS Rijkswaterstaatrwv rail-wegvoertuigRWZR omgelegd wis-selstuurrelais (ReverseSwitch Operating Relay)RZ spoorregio Rand-stad ZuidRZ ledig materieel

bestemd voor een trein,getrokken door eendiesellocomotief (afkor-ting in gebruik bij deBelgische spoorwegen.Omdat deze aanduidingook op grensbaanvak-ken zoals Essen-Roo-sendaal en Visé-Maas-tricht wordt toegepast,wordt deze ook doorProcesleiding Rijwegenondersteund)rz reiziger(s)RZO trein stopt vooropnemen van reizigersRZU trein stopt vooruitstappen van reizigers


S

S stopt (met nadereaanduiding)S oude afkorting voortrein, vervoerd door eenstoomlocomotief, zieSTMS speciale platte wagenop draaistellen (in aan-duiding van bep. goede-renwagens)S semi-automatisch(bedrijfstoestand CTA)S trein staat stilS station op remweg-afstandS oude afkorting voorsneltrein, zie SNS stoomtreinmaterieelop geëlektrificeerdbaanvak (achter trein-nummer)S snelheid handhaventot eerste uitschakelpunts seins stuurstandrijtuigs max. toegestanesnelheid 100 km/u (codein aanduiding goederen-wagens, bijv. Lgjs,Rbps)S70 aanduiding vooreen Sprinter Light Trainelektrisch vierwagen-treinstel (SLT-4), waar-van de lengte ongeveer70 meter isS100 aanduiding vooreen Sprinter Light Trainelektrisch zeswagen-treinstel (SLT-6), waar-van de lengte ongeveer100 meter issa stationsambtenaarSA 3-koppeling SovietAutomatic Coupler 3rdVariant (automatischekoppeling van het Rus-sische type, een ver-

beterde versie van deWillison koppeling; dezeis koppelbaar met hetinternationaal door deUIC vastgestelde model.Dit type koppeling is ookgebruikt door het railbe-drijf van de Hoogovens)SAAB project Structu-rele Aanpak ATB-Baan-storingenSaad bep. type 8-assi-ge kuilwagen voorzwaar vervoer (vanaf1969 aangeduid alsUaai-w)Saadggns bep. type 8-assige gekoppelde con-tainerdraagwagen metlage vloerSaadkms bep. type 8-assige platte RoLa-wagen voor het vervoervan vrachtauto’s engrondverzetmaterieelSAAL zie OV SAALSACM Société Alsa-cienne de ConstructionsMécaniques, Mulhouse(fabrikant van de moto-ren voor diesellocs serie2400/2500 en diesel-treinstellen Plan U)Sahimms bep. type 6-assige huifwagen voorhet vervoer van staalrol-lenSahlmmps bep. type 6-assige open wagen voorhet vervoer van staalrol-lenSahmms bep. type 6-assige open bakwagenmet rongen, voor staal-vervoer (maximale last74 ton). Tot 1985 werddit wagentype aange-duid als SahsSahs bep. type 6-assi-ge open coilwagen voorstaalvervoer (vanaf

1985 aangeduid alsSahmms)Salmmnps bep. type 6-assige platte wagenvoor het vervoer van mi-litaire voertuigenSalmnps bep. type 6-assige platte wagenvoor het vervoer vantanksSalp bep. type 6-assigeplatte wagen, laadver-mogen 80 ton, voor ver-voer van zware voertui-gen zoals vrachtwagens(bij vervoer van militairevoertuigen wordt dit wa-gentype ook aangeduidals SSyms)Salp-px bep. type 6-as-sige platte wagen voorvervoer van militairevoertuigenSammnps bep. type 6-assige platte wagen metrongen (maximale last77 ton); wordt vooral ge-bruikt voor het vervoervan staalplaten, somsook voor militaire voer-tuigenSammp bep. type 6-as-sige platte wagen voorhet vervoer van zwarevrachtwagens. Bij ver-voer van militaire voer-tuigen wordt dit wagen-type ook wel aangeduidals SSymsSammp-px bep. type6-assige platte wagenmet korte rongen, voorvervoer van militairevoertuigen (laadvermo-gen 81 ton)Samms bep. type 6-as-sige platte rongenwagenvoor vervoer van zwareladingen zoals staalpro-ducten (maximale last74 ton)


SAMOVE StuurgroepSamenwerking Open-baar VervoerSAP Snel AlternatiefPlan (aangepastedienstregeling bij plotse-ling optredend nood-weer)SAP Storingsregistra-tiesysteem van ProRail(Systems, Applicationsand Products in dataprocessing)SAS Stichting Arbeids-omstandigheden enSpoorwegveiligheidSA-sein bep. typehooggeplaatst lichtsein(ontwikkeld door GRS)met één lamp en eendraaibare kleurenwisse-laar, ingevoerd in Sein-stelsel 1946. SA is detype-aanduiding van deAmerikaanse fabrikant,waarbij de S staat voor‘Searchlight’ (zoals ditsein daar wordt ge-noemd), en de A voorhet eerste type daarvanSASIB Società Anoni-ma Scipione InnocentiBologna (fabrikant vano.a. overwegboominstal-laties voor de NS)sass stationsassistentSATI Société Anonymede Transports Interna-tionaux (verhuurbedrijfvan goederenwagens)SAU project Spoorver-dubbeling Amsterdam-Utrecht (de afkortingSVAU is ook gebruikt)SB aanwijzing (voorh.lastgeving) SnelheidBegrenzenSB SysteemBeschrij-ving Veiligheidszorg-systeemSB stationnementsbij-

zonderheidSB Fonds voor SocialeBijstand NSSB StoomtramwegSneek-BolswardSB SignaleringsBeeld-ontwerp voor Post21,zie VPTSB Signalbuch (hetDuitse seinenboek)SB Scheidt & Bach-mann GmbH (fabrikantvan overweginstallaties)sba stationsbeambteS-Bahn Schnellbahn(Duitse lokale trein)SBD Seinenboek voorde Nederlands-Duitsegrensdienstbaanvakken(C 5301)sBFk koprijtuig metstuurstand, tweede klasmet fietsafdeling (mate-rieel ICM)SBG Spoorbezettings-grafiek (deelsysteemvan ProcesleidingRijwegen; de verkortingSPR wordt ook gebruikt)SBH Stoomtramweg-Maatschappij ’s-Bosch-Helmond (waarbij deaanduiding ’s-Bosch opzich weer een verkortingis van de plaatsnaam’s-Hertogenbosch)SBK sleutelbedien-kastje voor de LWBSbk selbsttätigesBlocksignal (automa-tisch bloksein) (D)S-blad schema vanSeinwezen-installaties,zie SWIDSBM Stoomtram-Maatschappij Breskens-Maldeghem nvSBM Stichting tot Be-houd van Mijnlocomotie-venSbmm bep. type 4-

assige containerdraag-wagen met drie uit-wisselbare, zijwaartskiepbare containersSBNS Stichting Bo-demsanering NSSBO Spoorweg Be-heersOrganisatieS-bord stopbord (magna toestemming vanopz, rgdl of trdl wordenvoorbijgereden)SBS StoomtramwegStavoren-Balk-SneekSBT Subgroep Beheer-singsmiddelen Trein-dienstsbt schroefboutSchako Scharfenberg-koppeling (automatischekoppeling voor treinstel-len)S-CHH aanduiding voor2-assige gesloten goe-derenwagens die inHongarije gebouwd zijn,bijgenaamd “olifanten-wagen” of “Hongaar metdeuren” (vanaf 1969werd dit type wagenaangeduid als Gbls)S-CHI aanduiding voor2-assige geïsoleerdekoelwagens (vanaf 1969werd dit type wagenaangeduid als Iblps)S-CHIZ aanduidingvoor 2-assige koelwa-gens voor zeevisvervoer(vanaf 1969 werd dittype wagen aangeduidals Ibdlps)S-CHK aanduiding voor2-assige gesloten goe-derenwagens met kop-deuren (vanaf 1969werd dit type wagenaangeduid als Hbcs-v)S-CHO bep. type 2-as-sige gesloten wagenvoor vervoer van stuk-


goederen (model VanGend & Loos). Vanaf1969 werd dit type wa-gen aangeduid als Gs,en vanaf 1977 als GlsS-CHR bep. type 2-as-sige gesloten wagenvoor vervoer van groen-te (vanaf 1969 werd dittype wagen aangeduidals Gs-v, Chs, of alsGis)S-CHV aanduiding voorkoelwagens voor vlees-vervoer (vanaf 1969werd dit type wagenaangeduid als Ics of alsIcms)S-CHVO bep. type 2-assige koelwagen voorvleesvervoer (vanaf1969 werd dit type wa-gen aangeduid als Ibcesof ook als Ies)S/D stop/door-schake-ling (vanwege tijdrelaisoverweg)Sdggmrrs bep. type 8-assige gekoppelde plat-te wageneenheid voorhet vervoer van opleg-gers en containersSdggmrs bep. type 6-assige gelede draagwa-gen voor opleggers encontainers (max. toege-stane snelheid 100km/u)Sdggmrss bep. type 6-assige gelede draagwa-gen voor opleggers encontainers (max. toege-stane snelheid 120km/u)Sdgkkms bep. type 4-assige platte wagenvoor het vervoer van op-leggers, containers enwissellaadbakken (max.toegestane snelheid 100km/u)

Sdgkkmss bep. type 4-assige platte wagenvoor het vervoer van op-leggers, containers enwissellaadbakken (max.toegestane snelheid 120km/u)Sdgkms bep. type 4-assige draagwagen voormet name opleggers enwissellaadbakken, ookgeschikt voor containers(max. toegestane snel-heid 100 km/u)Sdgkmss bep. type 4-assige draagwagen voormet name opleggers enwissellaadbakken, ookgeschikt voor containers(max. toegestane snel-heid 120 km/u)Sdgmns bep. type 4-assige platte wagenvoor vervoer van opleg-gers en containers,maximale last 69 ton(max. toegestane snel-heid 100 km/u)Sdgmnss bep. type 4-assige platte wagenvoor vervoer van opleg-gers en containers(max. toegestane snel-heid 120 km/u)Sdgms bep. type 4-as-sige platte wagen voorvervoer van opleggersen containers tot 60 ft(max. toegestane snel-heid 100 km/u)Sdgmss bep. type 4-assige platte wagenvoor vervoer van opleg-gers en containers tot60 ft (max. toegestanesnelheid 120 km/u)Sdgns bep. type 4-as-sige platte wagen voorvervoer van opleggersen containers (max. toe-gestane snelheid 100

km/u)Sdgnss bep. type 4-as-sige platte wagen voorvervoer van opleggersen containers (max. toe-gestane snelheid 120km/u)Sdkmms bep. type 4-assige platte wagenvoor het vervoer van op-leggers en wissellaad-bakken (max. toegesta-ne snelheid 100 km/u)Sdkmmss bep. type 4-assige platte wagenvoor het vervoer van op-leggers en wissellaad-bakken (max. toegesta-ne snelheid 120 km/u)Sdm bep. type 4-assigeplatte wagen, o.a. voorvervoer van containersen trailersSds bep. type 4-assigekuilwagen voor zwaarvervoer (vanaf 1969aangeduid als Uais, envanaf 1985 als Uaikks)SDT Voorschriften be-treffende de Samen-stelling van Diesel-elektrische Treinstellen(C 7513)SdTM SchiedamscheTramweg-MaatschappijnvSD-trein aanduidingvoor een D-trein, getrok-ken door een stoomlo-comotief (deze aandui-ding is na de TweedeWereldoorlog niet meergebruikt)SE lampje rangeren(‘shunting electric light’,op bedien- of signale-ringspaneel van trein-dienstleider of seinhuis-wachter)S&B Scheidt & Bach-mann GmbH (fabrikant


van overweginstallaties)sect sectie of sectorsect EV sectie voor deenergievoorzieningsect tm sector tractieen materieelsect tp sector transportS&H Siemens & Halske(mechanische beveili-ging van - )seinbed. seinbedieningSEM Société d’Électri-cité et de Mécanique(Belgische fabrikant vanelektrische installatiesvoor spoorwegmateri-eel, o.a. voor Benelux-treinstellen Mat ’57)SERA Single EuropeanRailway AreaSERAC Single Europe-an Railway Area Com-mitteeSERV Stichting Exa-mens RailvervoerSET Voorschriftenbetreffende de Samen-stelling van ElektrischeTreinstellen (C 7513)SEV SchouwvoorschriftElektrische Verbindin-gen (C 5404)Sffggmrrs bep. type 4-assige platte wagen meteen verlaagde vloer omhoge containers en wis-sellaadbakken door deEuro Tunnel te kunnenvervoeren (max. toege-stane snelheid 100km/u)Sffggmrrss bep. type4-assige platte wagenmet een verlaagde vloerom hoge containers enwissellaadbakken doorde Euro Tunnel te kun-nen vervoeren (max.toegestane snelheid 120km/u)Sffgms bep. type 4-as-

sige platte wagen meteen verlaagde vloer omhoge wissellaadbakkendoor de Euro Tunnel tekunnen vervoeren (max.toegestane snelheid 100km/u)Sffgmss bep. type 4-assige platte wagen meteen verlaagde vloer omhoge wissellaadbakkendoor de Euro Tunnel tekunnen vervoeren (max.toegestane snelheid 120km/u)Sffgns bep. type 4-as-sige containerdraagwa-gen (ook wel Unilog 60genaamd), geschiktvoor vervoer door deEuro Tunnel doordat dehoogte van de laadvloerbeperkt is tot 1.039 mmSfgmmns bep. type 4-assige containerdraag-wagenSfhimmns bep. type 4-assige wagen met huifvoor transport van staal-rollen, geschikt voorveerboten naar Groot-BrittanniëSfhimms bep. type 4-assige platte wagen uit-sluitend voor het hori-zontaal vervoeren vanstaalrollen en assen vanspoorwegmaterieel (ge-schikt voor het vervoermet veerboten)Sfins bep. type 4-assi-ge platte wagen metverschuifbare stalenhuif, voor vervoer vanpapierrollen (geschiktvoor het vervoer metveerboten)Sfkmms bep. type 4-assige platte wagenvoor vervoer van dwars-liggers; geschikt voor

het vervoer met veerbo-ten (max. toegestanesnelheid 100 km/u)Sfkmmss bep. type 4-assige platte wagenvoor vervoer van dwars-liggers; geschikt voorhet vervoer met veerbo-ten (max. toegestanesnelheid 120 km/u)Sfnps bep. type 4-assi-ge lange platte wagenmet rongen, voor ver-voer van lange en zwareladingen zoals spoorsta-ven (geschikt voor hetvervoer met veerboten)Sfps bep. type 4-assigelange platte wagen metrongen, voor vervoervan lange en zware la-dingen zoals spoorsta-ven (geschikt voor hetvervoer met veerboten)SFS Schnellfahrstrecke(D)SG Stoomtramweg-Maatschappij Gouda nvSGB Stoomtrein Goes-BorseleSGG Systeem Gege-vensverwerking Goede-renvervoerSggmrrs bep. type 8-assige gekoppelde con-tainerdraagwagen (max.toegestane snelheid 100km/u)Sggmrrss bep. type 8-assige gekoppelde con-tainerdraagwagen (max.toegestane snelheid 120km/u)Sggmrs bep. type 6-assige gelede draagwa-gen voor 90 en 112 ftcontainers (max. toege-stane snelheid 100km/u)Sggmrss bep. type 6-assige gelede draagwa-


gen voor 90 en 112 ftcontainers (max. toege-stane snelheid 120km/u)Sggns bep. type 4-as-sige containerdraagwa-gen (max. toegestanesnelheid 100 km/u)Sggnss bep. type 4-as-sige containerdraagwa-gen (max. toegestanesnelheid 120 km/u)Sggrs bep. type 4-assi-ge gelede container-draagwagen (max. toe-gestane snelheid 100km/u)Sggrss bep. type 4-assige gelede contai-nerdraagwagen (maxi-male last 107 ton bij 100km/u en 92 ton bij 120km/u)Sgjkkmms bep. type 4-assige draagwagen voorcontainers en wissel-laadbakken tot 50 tonSgjns bep. type 4-assige draagwagen voorzeecontainersSgjs bep. type 4-assigecontainerdraagwagenmet schokbreekinrich-ting (max. toegestanesnelheid 100 km/u)Sgjss bep. type 4-assi-ge containerdraagwa-gen met schokbreekin-richting (max. toegesta-ne snelheid 120 km/u)Sgkkms bep. type 4-assige draagwagen voor‘High Cube’ wissellaad-bakken (binnenhoogte 3m) en normale contai-ners; max. toegestanesnelheid 100 km/uSgkkmss bep. type 4-assige draagwagen voor‘High Cube’ wissellaad-bakken (binnenhoogte 3

m) en normale contai-ners; max. toegestanesnelheid 120 km/uSgLL Storingsgids Lo-comotieven en Locomo-toren (C 6506)Sglps bep. type 4-assi-ge platte wagen voorvervoer van containersen militaire voertuigenSGM stadsgewestelijkmaterieel (elektrischetwee- of driewagen-treinstellen, ook welaangeduid als Mat ’74,Y-2 of Y-3), bijgenaamd“Sprinter”, “CityPendel”,“SpitsPendel” of “StrandSprinter”, zie Plan YSGM-0 stadsgeweste-lijk materieel SGM uit1975, elektrische twee-wagentreinstellen, ookwel aangeduid als Y-2,nummers 2001-2015(na modernisering 2111-2125), zie Plan YSGM-1 stadsgeweste-lijk materieel SGM uit1978, elektrische twee-en driewagentreinstel-len, ook wel aangeduidals Y-2 en Y-3, resp.nummers 2021-2035 en2836-2880 (na moder-nisering resp. 2131-2145 en 2936-2980), ziePlan YSGM-2 stadsgeweste-lijk materieel SGM uit1983, elektrische drie-wagentreinstellen, ookwel aangeduid als Y-3,nummers 2881-2895(na modernisering 2981-2995), zie Plan YSGMm gemoderni-seerde Mat ’74 SGM-twee- en driewagen-treinstellen van NSR(“SGM modern”), resp.

nummers 2111-2125/2131-2145 en 2936-2995Sgmmns bep. type 4-assige draagwagen voorwissellaadbakken ennormale containers,maximale last 72,6 ton(max. toegestane snel-heid 100 km/u)Sgmmnss bep. type 4-assige draagwagen voorwissellaadbakken ennormale containers,maximale last 72,6 ton(max. toegestane snel-heid 120 km/u)Sgmmns-w bep. type4-assige platte wagenvoor vervoer van staal-rollen en zeecontainersSgmns bep. type 4-as-sige containerdraagwa-gen (max. toegestanesnelheid 100 km/u)Sgmnss bep. type 4-assige containerdraag-wagen (max. snelheid120 km/u)Sgmns-w bep. type 4-assige containerdraag-wagenSgn bep. type 4-assigedraagwagen met drieuitwisselbare containersSgns bep. type 4-assi-ge containerdraagwa-gen met laadvermogentot 60 ton, of 6-assigecontainerdraagwagenmet laadvermogen tot75 ton (max. toegestanesnelheid 100 km/u)Sgnss bep. type 4-as-sige containerdraagwa-gen met laadvermogentot 60 ton, of 6-assigecontainerdraagwagenmet laadvermogen tot75 ton (max. toegestanesnelheid 120 km/u)


SGP Systeem Gege-vensverwerking Perso-neel NSSGR seinstuurrelaisvoor rangeren (‘shuntingsignal relay’)SGRM Systeem Gege-vensverwerking RollendMaterieelSGRR StuurgroepRandstadRailSGS Stuurgroep Gro-ningen Spoorzone(waarin ProRail, NS, ge-meente Groningen enhet Ministerie van Infra-structuur en Milieu zit-ten)Sgs bep. type 4-assigedraagwagen voor 60 ftcontainers (max. toege-stane snelheid 100km/u)SGSH Stichting Gooi-sche Stoomtram HuizenSgss bep. type 4-assi-ge draagwagen voor 60ft containers (max. toe-gestane snelheid 120km/u)SGT Systeem Gege-vensverwerking Trein-dienst (o.a. punctuali-teitscijfers NS)SgT Storingsgids Trein-stellen (C 6507)SGV StadsgewestelijkvervoerSGVI Studiegroep Ver-voersintegratieSGW Systeem Gege-vensverwerking Weg-onderhoudSGW Société de Gé-rance de Wagons degrande capacité (be-heermaatschappij voorgoederenwagens)sh seinhuisSH mechanische bevei-liging van Siemens &

Halske (ook aangeduidals S&H)Shhimms bep. type 4-assige huifwagen voorstaalvervoer (dit betreftenkele wagens van hettype Shis, die in 1984omgebouwd zijn meteen vlakke laadvloer)Shimmn bep. type 4-assige wagen met weg-schuifbare aluminiumhuif, voor staalvervoerShimmns bep. type 4-assige huifwagen voorvervoer van staalrollen(max. toegestane snel-heid 100 km/u)Shimmnss bep. type 4-assige huifwagen voorvervoer van staalrollen(max. toegestane snel-heid 120 km/u)Shimmns-u bep. type4-assige platte wagenmet schotwanden enstalen huif, voor vervoervan staalrollenShimms bep. type 4-assige gesloten coilwa-gen voor staalvervoer,max. toegestane snel-heid 100 km/u (tot 1973aangeduid als Uas-z,vanaf 1973 als Shis, envanaf 1985 als Shimms)Shimmss bep. type 4-assige gesloten coilwa-gen voor staalvervoer(max. toegestane snel-heid 120 km/u)Shimns bep. type 4-as-sige platte wagen voorvervoer van staalrollenShis bep. type 4-assigecoilwagen met huiven,voor staalvervoer (tot1973 aangeduid alsUas-z, vanaf 1973 alsShis, en vanaf 1985 alsShimms)

SHL24 project Schiphol24 (plan voor capaci-teitsgroei in 2007 naar24 treinen per uur perrichting op de Schip-hollijn)SHL27 project Schiphol27 (plan voor capaci-teitsgroei in 2009 naar27 treinen per uur perrichting op de Schip-hollijn)SHM StoomtramHoorn-MedemblikShmmn bep. type 4-as-sige platte wagen voorstaalvervoerShmmns bep. type 4-assige platte open wa-gen voor vervoer vanstaalproductenShmmns-tw bep. type4-assige platte wagenvoor staalvervoerShmmn-t bep. type 4-assige platte wagenvoor staalvervoerShmms bep. type 4-assige open bakwagenvoor rollen staalSh-Signale Schutzsig-nale / Schutzhaltsignale(seinen met stopop-dracht) (D)SH-toestel handelin-richting voor bloktoestel-len, model SH (Siemens& Halske)SHTR Shunter Tractiebv (verhuur- en onder-houdsbedrijf van loco-motieven en goederen-wagens)S-HTS bep. type 4-as-sige rongenwagen, ookgeschikt voor vervoervan militaire voertuigen(vanaf 1969 aangeduidals Rs)SHW Stoomtram Hulst-Walsoorden nv


shwt seinhuiswachterSI stationsinformantSIFA Sicherheits-Fahr-schaltung (Duitse dode-mansknop)SIG Schweizerische In-dustrie Gesellschaft (fa-brikant van o.a. spoor-wegmaterieel, zoals deNederlands-ZwitserseTEE-vierwagentreinstel-len)Sig Signal (D)Sigma Snel InzetbareGroep ter Medische As-sistentie (ondersteuningvan ambulancezorg entraumateams, o.a. bijtreinrampen). De schrijf-wijze SIGMA is ook ge-bruiktsigsto signaleringssto-ringSigw Signalwerkstatt(werkplaats van hetDuitse seinwezen)sigwrn signalerings-waarschuwingSiins bep. type 4-assi-ge platte wagen metverschuifbare stalenhuif, voor vervoer vanpapier(rollen)SIJ Spoorijzer nv teDelft (ofwel Spoorweg-materieel en IJzercon-structie nv, fabrikant vanwissels en goederenwa-gens voor de NS; te-vens fabrikant van o.a.de Railtractor, een lichtedieselrangeerloc)sik locomotor (lichtetwee-assige rangeerlo-comotief). De afkorting‘sik’ is afgeleid van demerknaam Ganz-Jen-drassik, een Hongaarsemotorenfabriek die van-af 1934 de krachtbronleverde voor locomoto-

ren. Ofschoon latere lo-comotorseries anderemotoren hadden, kregenook deze de bijnaam‘sik’Sim bep. type 4-assigegesloten goederenwa-gen met mechanisch teopenen dakSIMIS Sicheres Micro-computer System (elek-tronische beveiligingvan Siemens), zie EBSSIMIS-W Sicheres Mi-crocomputer Systemvon Siemens für denWeltmarkt, zie EBS-plusSimms bep. type 4-as-sige platte wagen metverschuifbare metalenhuif, voor vervoer vanstaalproductenSimn bep. type 4-assi-ge gesloten goederen-wagen met mechanischte openen dakSimn-t bep. type 4-as-sige gesloten goederen-wagen met mechanischte openen dakSimn-u bep. type 4-as-sige gesloten goederen-wagen met mechanischte openen dakSIMOTRA Société In-dustrielle d’exploitationdes Moyens de Trans-port (verhuurbedrijf voorgoederenwagens doorheel Europa, later opge-gaan in VTG)Sim-u bep. type 4-assi-ge gesloten goederen-wagen met mechanischte openen dakSIM-voertuig SwitchInspection and Mea-surement vehicle(schouw- en meetvoer-tuig voor wissels, vanEurailscout)

Sins bep. type 4-assigehuifwagen voor vervoervan stukgoed (maximalelast 58 ton)SIO systematisch inci-dentenonderzoek (vanNedTrain)Sis bep. type 4-assigegesloten wagen voorvervoer van goederenop palletsSITRAM Système d’In-formation sur les Trans-ports Marchandises (in-formatiesysteem voorhet goederenvervoer)SK spoorstroomkringSkkmps bep. type 4-assige platte wagen metrongen, voor vervoervan buizenSkks bep. type 4-assi-ge platte wagen metrongen, voor vervoervan spoorstavenSKL21 bep. type spoor-staafbevestiging (eenzgn. veerclip / tensionclamp, ofwel eenSpannklemme) van deDuitse fabrikant Voss-loh. De schrijfwijze Skl21 wordt ook gebruiktSk-Signalsystem Sig-nalkombination (Sk),systeem van de DBwaarbij de achtergrond-schermen van hoofd- envoorseinen gecombi-neerd zijn (D)Sk-Vorsignal Signal-kombination-Vorsignal(voorsein in het DuitseSk-Signalsystem)SL slijpmotorwagenSL ShortLines bv(goederenvervoerder,overgenomen doorRail4Chem)SLB Spoorstaaflasbe-drijf Utrecht


slb sectieleider brug-onderhoudSli Spoorstaaflasin-richting te Utrecht (deschrijfwijze SLI is ookgebruikt)Slmmnps bep. type 4-assige platte wagenvoor vervoer van zwaarmaterieel zoals tanksSlmmp bep. type 4-as-sige platte wagen voorvervoer van tanksSlmmps bep. type 4-assige platte wagenvoor vervoer van tanksSlnps bep. type 4-as-sige draagwagen voorertscontainersslo slachtoffer(s)Slps bep. type 4-assigedraagwagen voor afzet-containers, bijv. voorafvalvervoer (maximalelast 63,7 ton)sls sectieleider Sein-wezensls sluitseinSLT Sprinter LightTrain (van NSR)SLT-4 Sprinter LightTrain elektrische vier-wagentreinstellen, num-mers 2401-2469, zieS70SLT-6 Sprinter LightTrain elektrische zes-wagentreinstellen, num-mers 2601-2662, zieS100SlTM SchielandscheTramweg-Maatschappijnvslw sectieleider weg-onderhoudS-LWO bep. type 2-as-sige rongenwagen, lateraangeduid als Kbs,Kbss en KlsS-LWR bep. type 2-as-sige rongenwagen (tot

1960 aangeduid alsLWRW, vanaf 1969 alsKbs-w en vanaf 1985als Kbkkpps)Sm Signalmeister (D)SM’90 stoptreinmate-rieel 1990 (elektrischetweewagentreinstellen,bijgenaamd “Railhop-per”), nummers 2101-2109SMAS Spoorweg-Maat-schappij Almelo-Salz-bergen nv (de verkortingAS werd ook gebruikt)SMAS Stoomtram-Maatschappij Amster-dam-Sloterdijk nvSMBH Stoomtramweg-Maatschappij Bussum-Huizen nvSMC Schakel- en Meld-centrum (voorh. CSP)SME Staatsmijn Emma(in Hoensbroek-Tree-beek)SMGS Agreement onInternational GoodsTransport by Rail / O-vereenkomst voor Goe-derenvervoer per spoortussen Europa en Azië(oorspronkelijke versiein het Russisch: Sogla-senie o Mezdunarod-nom zeleznodoroznomGruzovom Soobscenii),zie CIM-SMGSSMH Staatsmijn Hen-drik (in Brunssum)SMH SpoedeisendeMedische HulpverleningSMLW Spoorweg-Maatschappij Leiden-Woerden nvSMM Staatsmijn Mau-rits (in Geleen)Smmnps bep. type 4-assige platte wagenvoor vervoer van staal-producten

Smmns bep. type 4-as-sige korte platte wagenvoor het vervoer vanzware staalproductenzoals gietstukkenSmmps bep. type 4-as-sige platte wagen voorvervoer van dwarslig-gers. Dit type wordtvaak gebruikt in combi-natie met de Gottwaldspoorkranen, zie UaasSMMR Stichting Mu-seum Materieel RailionSmms bep. type 4-as-sige korte speciale plat-te wagen voor het ver-voer van zware staal-producten zoals giet-stukkenSmnps bep. type 4-as-sige platte wagen methoge rongen, voor ver-voer van hout, buizene.d.SMOVW Storingsmel-der Overwegen (de ver-korting STO wordt ookgebruikt)SMPS Agreement onInternational PassengerTransport by Rail / O-vereenkomst voor Reizi-gersverkeer per spoortussen Europa en Azië(oorspronkelijke versiein het Russisch: Sogla-senie o Mezdunarod-nom zeleznodoroznomPassazirskom Soobsce-nii)Smrrs bep. type twee-delige kuilwageneen-heid met in totaal 8 as-sen, voor het vervoervan grote voertuigen zo-als vrachtwagens entramssms samenstelling (vaneen trein)SMW Staatsmijn Wil-


helmina (in Terwinselen)smw stafmedewerkerSMWF StoomtramMaatschappij “West-Friesland” nvSN sneltreinsn seinSNAV Société Nouvelledes Ateliers de Vénis-sieux (Franse fabrikantvan goederenwagens,o.a. van de NS enRailion)snbep snelheidsbeper-kingSNCB Société Nationa-le des Chemins de ferBelges, zie NMBSSNCV Société Nationa-le des Chemins de ferVicinaux (B), zie NMVBSNG Sprinter NieuweGeneratie (vanaf 2018)Snps bep. type 4-assi-ge rongenwagen voorvervoer van hout,dwarsliggers, staalpro-fielen e.d. Sinds 1990heet dit wagentypeSnps-xSnpss bep. type 4-as-sige platte wagen metrongen, voor vervoervan houtSnps-x zie SnpsSns bep. type 4-assigestandaard platte wagenmet rongen, vooral ge-bruikt voor het vervoervan buizenSoa bep. type 4-assigeketelwagen voor vervoervan olieproductenSob bep. type 4-assigeketelwagen voor vervoervan benzineSoea bep. type 4-assi-ge ketelwagen voor ver-voer van olieproductenSoek bep. type 4-assi-ge ketelwagen voor ver-

voer van olieproductenSof bep. type 4-assigeketelwagen voor vervoervan zurenSOFRERAIL Sociétéfrançaise d’Études et deRéalisations Ferrovi-airesSOGEWAG Société deGérance de Wagons In-dustriels (de schrijfwijzeSogewag is ook ge-bruikt)SOLL gewenste abso-lute spoorligging, of deoptimalisatie van de be-staande spoorligging opeen traject. De termSOLL komt uit het Duits,waar een ‘soll’-situatieeen gewenste situatiebetekentSONI StuurorgaanNieuwbouw Infrastruc-tuurSonk bep. type 4-assi-ge ketelwagen voor ver-voer van vloeibare gas-senSOP Stoomtramweg-maatschappij Oldambt-Pekela nvSOR Spoorwegonge-vallenraad, zie OVVSord bep. type 4-assi-ge ketelwagen voor ver-voer van zwavelzuurSORT Sector Organisa-tie en Training NSSos bep. type 4-assigeketelwagen voor vervoervan zwaveldioxideSo-Signale sonstigeSignale (ook wel Neben-signale genoemd), zieNe-Signale (D)soule soulé CLS (door-slagveiligheid, als bevei-liging van de bovenlei-ding tegen bliksemin-slag, gefabriceerd door

de Franse firma Soulé;soulé uitspreken als‘soelee’), zie CLSsov spoorwegontspan-ningsverblijfSp SpoorwegpolitieSp bep. type 4-assigeplatte wagen metrongen, voor vervoervan houtSP “SpitsPendel”, elek-trische treinstellen Mat’74 (Plan Y) met uitslui-tend tweede klassp spoorspa zie spawSPA ProjectgroepSpoorweg Post Accom-modatieSPAD Signal PassedAt Danger (passage vanstoptonend sein)sp-afst spoorafstandspasl spooraansluitingspaw spoorafwijkingSpbb Spoorwegbouw-bedrijf nv (voorheen eendochterondernemingvan de NS, later opge-gaan in Strukton)Spbb-AE Spoorweg-bouwbedrijf AfdelingElektriciteit (aan deDaalsedijk in Utrecht)spbr spoorbrugspdbr spoorwegdraai-brugSPD soulé Surge Pro-tective Device (over-spanningsbeveiligingvoor de bovenleiding,gefabriceerd door defirma Soulé), ook welgenoemd Surge Protec-tion Devicespec speciaalSpeno Speno Interna-tional SA, spooronder-houdsbedrijf uit Zwitser-land, opgericht doorFrank Speno (verhuurt


o.a. materieel voor hetslijpen van spoorstaven)Sperrsig Sperrsignale(seinen met stopop-drachten), zie Sp-Signa-le (D)SPF Spoorwegpen-sioenfondsSPFV Schienenperso-nenfernverkehr (D)SPINFO Spoorwegpo-litie Informatiesysteemspmd spoormodule(van NedTrain)SPNV Schienenperso-nennahverkehr (D)Spoorslag ’70 dienst-regelingconcept uit 1970(introductie van het Ne-derlandse intercitynet)SpoPo Spoorwegpolitie(afkorting vooral in ge-bruik bij het KLPD)SPR “Sprinter”, zieSGM, Plan YSPR Spoorbezettings-grafiek voor ProcesplanRijwegen (de verkortingSBG wordt ook gebruikt)SPS Staff ProtectionSystem (systeem datbaanwerkers waar-schuwt voor een nade-rende trein op de HSLZuid)SPS Spitzke Spoor-bouw bvSps oude benamingvoor goederenwagenstype Snps en Snps-xsps stationspersoneelsps spoorstaafSp-Signale Sperr-sig-nale (Signale für Schie-belokomotiven undSperrfahrten) (D)sptl spoortunnelSPV Afdeling Spoor-wegveiligheid (van Pro-Rail)spvd spoorwegviaduct

SPW Spoorwijzer(baanvaktekening voormachinisten), zie WVKspw spoorwegspw spoorwijzigingSpww Spoorwegwet(C 0101)SR Seinenreglement(C 5202)SR DB Schenker RailNederland nv (voorh.DB Cargo en Railion)SR rijrichtings-houdre-lais (‘stick relay’)SR Staff Responsible(mode in ERTMS waar-bij het oprijden van hetspoor onder verantwoor-delijkheid van de machi-nist valt; vergelijkbaarmet het oprijden na eenaanwijzing StoptonendSein)Sr SpoorwegrechercheSr salonrijtuig (van ko-ninklijke trein); deschrijfwijze SR wordtook gebruiktSR10 koninklijk rijtuig(rijtuig type ICR-4 uit1992, omgebouwd totsalonrijtuig door Talbotin Aken voor koninginBeatrix in 1993); deschrijfwijze Sr10 is ookgebruiktSR11 vast begelei-dingsrijtuig van het ko-ninklijke rijtuig, samenmet de SR12 (dit zijnomgebouwde ICR-A rij-tuigen uit 1992)SR12 zie SR11SRG Standards andRegulation Group (tech-nisch comité vanUNIFE, zie aldaar)srh seinrelaishuisSRS Stork Railway Ser-vices bv (revisiebedrijfvoor draaistellen)

SRS Swedish Rail Sys-tem AB (fabrikant vande Unimobiel railauto’s)SRSL Strukton RailShort Line bv (spoorbe-heerder van industriëleaansluitingen en termi-nalsporen), zie NSSASRT Schörling RailTech GmbH (fabrikantvan railreinigingsmachi-nes en bovenleiding-montagewagensSRV-wagen bijnaamvan diesel-hydraulischetreinstellen DH 1 en DH2 (ook bijgenaamd“Wadloper” of “Maas-hopper”), die aan SRV-winkelwagens doendenken. De oorspronke-lijke afkorting SRV staatdaarbij voor “SamenRationeel Verkopen”,een samenwerkings-verband van een aantalzuivelgroothandels. NSvoegde daaraan toe datde afkorting SRV be-staat uit de eerste driemedeklinkers van hetwoord “SeRVice”ss schakelstationss max. toegestanesnelheid 120 km/u (codein aanduiding goederen-wagens, bijv. Lgjss,Sdggmrss)SS Maatschappij totExploitatie van Staats-spoorwegen nvSS “StrandSprinter”,elektrische treinstellenMat ’74 (Plan Y) metuitsluitend tweede klasSS Staatsspoor (stationDen Haag - ), zie GvrSs bep. type 4-assigestandaard platte wagenmet hoge rongen, voorvervoer van buizen en


staalprofielenSSDN Spoorlijn Sta-tion – Dorp Noordschar-woude nvSsgmnss bep. type 4-assige Huckepack-wagenSSI Spoorweg SeinIndustrie nv (samenwer-kingsverband van defirma’s GRS, Philips, deNederlandsche Machi-nefabriek Alkmaar en deNederlandsche Sein-toestellenfabriek Hilver-sum)SSI Schiphol SecurityIncidentSSkra bep. type 4-assi-ge platte wagen, laad-vermogen 52 ton, voorvervoer van militairevoertuigen (dit wagenty-pe is ook aangeduid alsRlmmp en als SSy45)SSN Stoom StichtingNederlandSST Schipholspoor-tunnelSSTT Stichting Stoom-trein Tilburg-TurnhoutSs-u bep. type 4-assigeopen wagen met kantel-bare bovenbouw, voorvervoer van staalplatenss-wg wagen geschiktvoor een vervoerssnel-heid van 120 km/uSSy bep. type 4-assigeplatte wagen voor hetvervoer van militairevoertuigen (dit wagenty-pe is ook aangeduid alsRlmmp en als Rlmmps)SSY bep. type 4-assigeplatte wagen, laadver-mogen 47,1 ton, ge-bruikt voor het vervoervan militaire voertuigenen raketsystemen doorhet Amerikaanse leger

in Europa (dit warenoorspronkelijk Duitsewagens type SSy die la-ter eigendom waren vande US Forces Europe)SSy45 bep. type 4-as-sige platte wagen, laad-vermogen 52 ton, voorvervoer van militairevoertuigen (wagentypetevens aangeduid alsRlmmp)SSy55 bep. type 4-as-sige platte wagen, laad-vermogen 60 ton, voorvervoer van militairevoertuigen (wagentypetevens aangeduid alsRlmmps)SSy60 bep. type 4-as-sige platte wagen, laad-vermogen 60 ton, voorvervoer van militairevoertuigenSSyl bep. type 4-assigeplatte wagen voor hetvervoer van militairevoertuigenSSym46 bep. type 6-assige platte wagen,laadvermogen 80 ton,voor vervoer van tanksSSyms bep. type 6-as-sige platte wagen, ookaangeduid als Sammp,voor vervoer van militai-re voertuigen (laadver-mogen 80 ton)SSyms46 bep. type 6-assige platte wagen,laadvermogen 80 ton,voor vervoer van tanksSSys bep. type 4-assi-ge platte wagen voorvervoer van militairevoertuigen (de wagensvan dit type die eigen-dom zijn van het Ameri-kaanse leger in Europa,worden aangeduid alsSSYS)

SSYS bep. type 4-assi-ge platte wagen, laad-vermogen 59,8 ton, ge-bruikt voor het vervoervan raketsystemen enmilitaire voertuigen doorhet Amerikaanse legerin EuropaST stoptreinSt lastgeving stoppenSt Stellwerk (Duitsseinhuis), zie Stwst storing (de verkortingsto wordt ook gebruikt)stabbam gecombineer-de stabilisator en bal-last-afwerkmachinestafmw zie smwSTAM Startend Mate-rieelSTANAG StandardNATO Agreements (pro-cedures voor o.a. militairspoorvervoer)STANAG-2173 Regula-tions for Securing of Mi-litary Tracked andWheeled Vehicles onRailway Wagons/Rail-cars (onderdeel van deStandard NATO Agree-ments), zie STANAGSTANAG-2832 Dimen-sional Restrictions forthe Transport of MilitaryEquipment by Rail onEuropean Railways (on-derdeel van de Stan-dard NATO Agree-ments), zie STANAGSTAR Groningsch-Drentsche Spoorweg-maatschappij Stadska-naal – Ter Apel – Rijks-grensSTAR Stichting Stads-kanaal RailStat status van eentreinstb blokstoringStbf Stückgutbahnhof


(Duits stukgoedstation)st-blok stopontspoor-blokSTC SustainableTransport Committee(van UNIFE, zie aldaar)STDE Stichting DE3(voor het opknappen eninstandhouden vantreinstel 115 Plan U/DE-III)std-wl standaardwisselSTEF Société françaisede Transports et Entre-pôts Frigorifiques (maat-schappij voor koeltrans-port per spoor door heelEuropa)Stelcon merknaam, be-staande uit een samen-voeging van de afkortin-gen van “Ste(e)l & Con-crete”. Een Stelconplaatis een bep. type beton-nen vloerplaat met sta-len rand, welke bijv. ge-bruikt wordt voor inzet-plekken voor rail/weg-voertuigenSTG Stuurgroep Goe-deren(vervoer)STH Specialisme Tech-nische Hulpverlening(van de brandweer)STIBANS Stichting totBehoud van Af te voe-ren Nederlands Spoor-wegmaterieelSTIBO geStileerdeBaanvak Overzichts-tekeningSTID stofidentificatie-nummer (van gevaar-lijke stoffen)stjk stootjukSTM stoomlocomotief /stoomtractieSTM trein, vervoerddoor een stoomlocomo-tiefSTM Stichtsche Tram-

way-Maatschappij nvSTM Specific Transmis-sion Module (interfacetussen de ERTMS/ETCS treininstallatie enhet nationale beveili-gings- en ATB-systeem;bedoeld om een ETCS-trein op een conventio-neel beveiligd baanvakte laten rijden)Stmn Staatsmijnenstmt storingsmonteurstmt mat storingsmon-teur materieelstn stationsto storing (de verkor-ting st wordt ook ge-bruikt)STO StoringsmelderOverwegen (de verkor-ting SMOVW wordt ookgebruikt)stoco storingscoördina-tor (van NSR)stopstabbam gecombi-neerde stopmachine,stabilisator en ballast-afwerkmachinestopz stationsopzichterStork RMO Stork Rol-lend Materieel Onderde-len bv (fabrikant van lo-comotieven en draaistel-len)stormo stormobiel(bep. type railauto, ge-noemd naar de uitvin-der, de heer Storm)stp stapelplaatsSTPI Schiphol TeamPlaats Incident (o.a. bijcalamiteiten in deSchipholspoortunnel)stpl standplaatsSTR Stellrechner (ookaangeduid als ElementControl Computer, diede interface vormt tus-sen de SIMIS-sectie-computers en de infra-

elementen)S-trein stoomtreinStrw Streckenwechsel(D)STS stoptonend sein(passage van - )STS-A aanwijzingstoptonend sein metnormale snelheidSTVA Société deTransports de VéhiculesAutomobiles (bedrijfvoor autovervoer perspoor door heel Europa)Stw Stellwerk (Duitsseinhuis)St.W. Stoomtram Wal-cheren nv (de verkortingSW werd ook gebruikt)S-type classificatievoor 6-assige plattewagens en container-draagwagensSU Sneltram UtrechtSUN Sneltram Utrecht-NieuwegeinSUNY SneltramUtrecht-Nieuwegein-IJsselstein (aangelegddoor NS en beheerddoor ProRail). Deschrijfwijze SUNIJ is ookgebruiktSUNY-lijn zie SUNYSV seinverlichtingSV sneeuwveegmotor-wagenSVAU project Spoor-verdubbeling Amster-dam-Utrecht (de afkor-ting SAU is ook ge-bruikt)SVGS Stuurgroep Ver-voer Gevaarlijke StoffenSVM Smeervoorschrif-ten rollend Materieel(C 6561)SVS Stagnatie- en Ver-tragingssignaleringSv-Signale Haupt- undVorsignalverbindungen /


Signalverbindung (sys-teem waarbij seinen defuncties van voorsein enhoofdsein kunnen com-bineren) (D)svv spoorvervoerdersvz stroomvoorzieningsvzher stroomvoorzie-ningsherstelsvzsto stroomvoorzie-ningsstoringSW Streekvervoer Wal-cheren nv (dochteron-derneming van de NS)SW Stoomtram Wal-cheren nv (de verkortingSt.W. werd ook ge-bruikt)Sw SeinwezenSw-Cie Seinwezen-CommissieS-wg wagen, geschiktvoor een snelheid van100 km/hSWG Spoorwegwetge-ving (C 0101, C 0102)swg stortwagenSWI Inspecteur Sein-wezen (“Seinwezen-inspecteur”); de afkor-ting IS wordt ook ge-bruiktSWID Seinwezen In-stallatieDossier, be-staande uit Schema (S)en Overige Apparatuur(OA) bladenSwigr Ingenieur vanhet Seinwezen (“Sein-wezen-ingenieur”)SWOD SeinwezenOverzichtsDossier, be-staande uit OBE-bladen,het Overzicht Retourlei-dingen (OR) en hetOverzicht Seinbeeld-relaties (OS)swr seinwerkerswt seinwachterSYDIM SysteemDienstkaartjes Machi-

nistenSYN vervoersmaat-schappij Syntus bvSyntus vervoersmaat-schappij Syntus bv(‘Synergy between Trainand Bus’)SYS SysteembeheerSYVAP Systeem Vast-leggen Plan van detreindienstSZB Spoorweg-Maat-schappij Zuid-Bevelandnv


T

T tractievormT trein, die een tram-weg berijdtT treindienstleiding /treindienstleider, zie trdlT wagen waarvan hetdak te openen is, ofwelzwenkdakwagen (inaanduiding goederen-wagens)T tractievoertuig (‘Trieb-wagen’)T Dieseltankstelle(tankplaat voor diesel-materieel) (D)T-2 Mat ’64 elektrischtweewagentreinstel, ziePlan VT-4 Mat ’64 elektrischvierwagentreinstel, ziePlan TTA treinafwijkingTabd bep. type 4-assi-ge ertswagenTabkk bep. type 4-as-sige gesloten wagenvoor vervoer van oudpapierTAD Trein(dienst) Af-handelingsdocumentTad bep. type 4-assigeertswagenTadgs bep. type 4-assi-ge onderlosserwagenmet zwenkdak, voorgraanvervoerTadkks bep. type 4-as-sige onderlosserwagenmet zwenkdak en do-seerbare zwaartekracht-lossing, voor het vervoervan kalkTadnps bep. type 4-as-sige onderlosserwagenmet zwenkdak, voor ver-voer van stortgoed zoalskalk (max. toegestanesnelheid 100 km/u)

Tadnpss bep. type 4-assige onderlosserwa-gen met zwenkdak, voorvervoer van stortgoedzoals kalk (max. toege-stane snelheid 120km/u)Tadns bep. type 4-assi-ge onderlosserwagenmet zwenkdak, voor ver-voer van stortgoed(max. toegestane snel-heid 100 km/u)Tadnss bep. type 4-as-sige onderlosserwagenmet zwenkdak, voor ver-voer van stortgoed(max. toegestane snel-heid 120 km/u)Tads bep. type 4-assi-ge onderlosserwagenmet afneembaar dak,voor het vervoer vanstortgoed zoals kunst-mest, kalk, magnesium-poeder, kwartszand enballasttae technicus materieelATB en elektronicaTaems bep. type 4-as-sige schutgoedwagenmet een dak van oprol-baar zeildoek, voor bulk-vervoer van o.a. lood-ertsTAF Track Ahead Free(melding in ERTMS/ETCS aan de machinistdat de baan vrij is)Tagnoos bep. type 4-assige silowagen voorgraanvervoer (maximalelast 66 ton)Tagnpps bep. type 4-assige bulkwagen voorvervoer van graan encacao (maximale last66,5 ton)Tagps bep. type 4-assi-ge onderlosserwagenmet afneembaar dak,

voor graanvervoerTaimn bep. type 4-as-sige gesloten ertswa-genTaimn-t bep. type 4-as-sige gesloten ertswagenTaimn-u bep. type 4-assige gesloten stortwa-gen voor vervoer vantalkpoederTal bep. type 4-assigeonderlosser schutgoed-wagen met zwenkdak,voor vervoer van kalkTalns bep. type 4-as-sige gesloten wagenvoor vervoer van stort-goederen die droogmoeten blijven, zoalskalk of zoutTalns-x wagen typeTalns welke uitsluitendbestemd is voor zout-vervoerTals bep. type 4-assigegesloten zijlosser wagenvoor zoutvervoerTals-y bep. type 4-as-sige gesloten wagenvoor vervoer van kalkTamns bep. type 4-as-sige schutgoedwagenmet een dak van oprol-baar zeildoek (ofteweleen roldakwagen), voorbulkvervoer van o.a.loodertsTamns-x wagen typeTamns welke uitsluitendbestemd is voor vervoervan kaliumchlorideTams bep. type 4-assi-ge schutgoedwagen meteen dak van oprolbaarzeildoek (oftewel eenroldakwagen), voorbulkvervoer van o.a. ko-len, looderts en onge-bluste kalkTanoos bep. type 4-as-sige wagen voor vervoer


van losgestorte bulkgoe-deren (maximale last66,5 ton)Tanos bep. type 4-assi-ge stofgoedwagen (silo-wagen) met afneembaardak, voor vervoer vangraan en sojabonen(max. toegestane snel-heid 100 km/u)Tanoss bep. type 4-as-sige silowagen met af-neembaar dak, voorgraanvervoer (max. toe-gestane snelheid 120km/u)Tanpps bep. type 4-as-sige onderlosser schut-goedwagen met af-neembaar dak, voorbulkvervoer van o.a.kunstmest en kaolin/por-seleinaardetao treindienst aantas-tende onregelmatigheidTaoos bep. type 4-assi-ge onderlosser silowa-gen met afneembaardak, voor bulkvervoervan o.a. dolomiet, graanen kunstmestTapps bep. type 4-as-sige onderlosserwagenmet afneembaar dak,voor het vervoer vano.a. magnesiumoxide,dolomiet, kunstmest ensuikerTAS treinaanwijzer-systeem / treinaanwijs-scherm (een soort hal-aanwijzer)tass technisch assis-tentTau bep. type 4-assigegesloten stortwagenvoor vervoer van talk-poederTAWA Tijdelijke Auto-matische Waarschu-wingsapparatuur (bij

werkzaamheden aan despoorbaan)tb toestand baantb tracébeheer(der)Tb bep. type 2-assigeluikendakwagen (vanaf1969 werd dit type wa-gen aangeduid als T-uof als Ts-u)TBB Toepassing Be-sturings- en Beveili-gingssystemenTBB TreinBeveiligings-en Beheersingsinstalla-tiesTBC Stoomtram Tiel-Buren-Culemborg nvTBC TNV BasisConfi-guratieTBD TNV Bedienge-biedTbegl Triebfahrzeug-begleiter (krachtvoer-tuigbegeleider) (D)Tbf Trennungsbahnhof(splitsingsstation) (D)TBH TNV Beheersge-biedTbis bep. type 2-assigegesloten zwenkdakwa-gen met schuifwanden,voor vervoer van stuk-goedTBL Transmissie Ba-ken-Locomotief / Trans-mission Balise-Locomo-tive (Belgische ATB)tbl toon nummers vanblauwe lampen (op de-tailscherm trdl)TBM Tram Breda-Mastbosch nvTBO TransportBestu-ringsOrganisatie (afde-ling van NSR die debijsturing van materieelen personeel regelt)TBS Treinbeheersings-systeem / Treinbestu-ringssysteemTBT Treinbewegings-

tabelTBw Triebwagenbe-triebswerk (D)TC Transport Controlvan NSRtc tractietc transportcontrollerTCC Tunnelcoördinatie-centrum (van het SMCRandstad Zuid)TCMS Train Controland Management Sys-tem (elektronisch moni-toringsysteem van eentrein, bijgenaamd “brainof the train”)TCN Train Communica-tion Network (o.m. ingebruik in ICE-treinstel-len)TCS Technische Com-missie Spoormaterieel(na de Tweede Wereld-oorlog belast met de op-sporing van door Duits-land gevorderd materi-eel)TCS Train Control Sys-tem (in ETCS)TCSS Train Control &Signalling System (voorbeveiliging en bedieningvan de HSL Zuid)TCU Traction ControlUnitTCV Tarif Commun in-ternational pour le trans-port des Voyageurs etdes bagages (Gemeen-schappelijk internatio-naal tarief voor het ver-voer van reizigers enbagage)Tcvl post T CVL (trein-dienstleidingspost diewerkt met relaisbeveili-ging type CVL, zie al-daar)TD motordraaistel(‘Triebdrehgestell’)Tdgs bep. type 2-assi-


ge onderlosser schut-goedwagen met zwenk-dak, voor vervoer vangraan (vanaf 1969 aan-geduid als Tds)TDL treindienstleiders-scherm (oude VKL-applicatie waarmee ver-tragingen handmatig in-gevoerd kunnen wor-den)TDR Tijdtafel van deDienstregelingTDR Trein door roodsignalering (in Proces-leiding Rijwegen)Tdrrs bep. type twee-delige 4-assige onder-losser schutgoedwagenmet afneembaar dak,met doseerbare zwaar-tekrachtlossing (max.toegestane snelheid 100km/u)Tdrrss bep. type twee-delige 4-assige onder-losser schutgoedwagenmet afneembaar dak,met doseerbare zwaar-tekrachtlossing (max.toegestane snelheid 120km/u)Tds bep. type 2-assigeonderlosserwagen metzwenkdak, o.a. voor ver-voer van kolen, graanen kalk (voorh. Tdgs,Uds-t, Uds-v)Tds-z bep. type 2-assi-ge open onderlosser ko-lenwagen (ook wel aan-geduid als Fcs)TE bezetspoorlampje(‘track electric light’, ophet tableau van de trein-dienstleider)TE tractie-eenheidTE Technische Einheitim Eisenbahnwesen (D)tech mw technisch me-dewerker

TEE Trans-Europ-Ex-press reizigerstreinTEEM Trans-Europ-Ex-press-Marchandises(project voor grensover-schrijdende expresgoe-derentreinen in Europa,1961-1995)TEF Trans-Europ-Frachtzug (D)TEG Tramweg Maat-schappij Eindhoven-Gel-drop nv (de afkorting EGwerd ook gebruikt)TEIV TranseuropäischeEisenbahn Interopera-bilitäts Verordnung(Europese regeling voorinteroperabiliteit vanspoorwegvoertuigen)tel telecommunicatieTelerail treinradio (voorcommunicatie tussenmcn en trdl)TEN Trans-European(Railway) Network /Transeuropees (spoor-weg)netTEOD Technische enOngevallendienstTER time element relay(tijdrelais, bijv. van eenoverweg)TER ToezichteenheidRail (crisisorganisatievan Inspectie Verkeeren Waterstaat)terrch terreinchefTET Twentsche Electri-sche Tramwegmaat-schappij nvTe-t aanduiding voorroldakwagensT&T Tracking & Tracing(systeem van NSR voorhet automatisch volgenvan treinstellen en loco-motieven. Gegevens uitdit systeem worden ge-bruikt om de Materieel-balans in VKL te corri-

geren), zie NTTTEV tractie-energie-voorzieningTf fictief dagtonnage(“Tonnage fictief”, een-heid voor het bepalenvan gebruiksvergoedin-gen voor spoorwegnet-ten)Tf Triebfahrzeugführer(Duitse machinist)tfn telefoon / telefo-nischTfv Tarifverzeichnis (D)Tfz Triebfahrzeug(krachtvoertuig) (D)Tfzf Triebfahrzeugfahrt(D)TG transformator-gelijk-richterTGIR Track GeometryInspection Reporttgm telegramTGMS Track GeometryMeasurement SystemTGV Thalys (Train àGrande Vitesse, hoge-snelheidstrein)TGV-PBKA TGV-trein-stellen (Train à GrandeVitesse) voor inzet opde lijnen van het Thalys-netwerk tussen Parijs,Brussel, Keulen en Am-sterdamTH technische hulpver-lening (bij grote onge-vallen)THA ThalysTIAC UNIFE Trade andInternational AffairsCommittee, zie UNIFETIB (overzicht van) Tij-delijke InfrabeperkingenTIF railvoertuig voortunnelonderhoud (“Tun-nelinstandhaltungs-fahrzeug”)Tigr Ingenieur vanTractie (“tractie-inge-nieur”)


TIM Trein Incident Ma-nagementTINA Transport Infra-structure Needs Assess-ment (van de EuropeseUnie)TIPSY Treintaxi Inter-mediate ProcessingSystemTIS Trein Incident Sce-narioTIS Tractie Informatie-systeemTispr Technisch In-specteur (ook een cheflijnwerkplaats kon alszodanig worden aange-duid)TIV Test- en Instelvoor-schrift (bijv. van over-wegboominstallaties)TIV Track InspectionVehicleTk treinkenmerktkg tekeningTKR Toelating Kracht-voertuigen en RijtuigenTKR spoorsignalerings-relais (Track IndicationRelay)TKV Toelating Kracht-voertuigen (C 7515)TL teamleider VL-postTLP Transport et Logis-tique Partenaires SA(onderdeel van de Fran-se spoorwegen, voor in-ternationaal goederen-vervoer per spoor)TLR Trein- en Locomo-tiefdienst Regeling (bu-reaus waar de trein- enlocomotiefomloop opdistrictsniveau werd bij-gestuurd)TLS Trans Link Sys-tems bv (uitgever vande OV-chipkaart)TM Tramweg-Maat-schappij “De Meijerij” nv(Noord-Brabant)

T-mat zie Plan TTMBH Tramweg-Maat-schappij Bussum-Hui-zen nvTMDG Tramweg-Maat-schappij “De Graaf-schap” nvTMS Traffic Manage-ment System (systeemvoor herplanning van detreindienst)TMZ Tramweg-Maat-schappij Zandvoort nv(voorh. ETMZ)TMZG Tramweg-Maat-schappij Zuidlaren-Gro-ningen nvtn treinnummerTN Frankfurter Telefon-bau und NormalzeitGmbH (TeleNorma), fa-brikant van o.a. stations-klokkenTNHT Tweede Noord-Hollandsche Tramweg-Maatschappij nvTNI Treinnummerindi-cator / Treinnummerindi-catietno tot nader orderTNP Treinnummerpre-sentatieTNV Treinnummervolg-systeemTNV-Replay computer-programma voor grafi-sche reconstructies vanincidenten waarbij despoorwegveiligheid inhet geding is geweest.Dit programma maaktdaarbij gebruik van in-formatie uit het trein-nummervolgsysteem,zie TNVTNV-S TNV van Sie-mensTNVV treinnummer-volgsysteem voor VPTTO technisch onder-zoek (door de politie bij

grote ongevallen)tobs ten onrechte be-zetspoormeldingTOC Train OperatingCompanyTOP Testen Onderpos-ten (systeem om inrelaiskasten CIS-onder-posten te testen)topz tractie-opzichterTOR Transportongeval-lenraadtp transporttpm transportmanagertpmid transportmidde-lenTpps bep. type 2-assi-ge gesloten onderlosserschutgoedwagen metafneembaar dak, voorgraanvervoerTPR spoorherhalingsre-lais (Track Repeater Re-lay, van de geïsoleerdesporen welke opgeno-men zijn in de aankondi-gingswegen van over-wegen)TPRB Ter Plaatse Be-diende Relaisbeveiligingtps treinpersoneelTPV technische primai-re verstoringTPV treinnummerposi-tie verbinding (interfacevan TNV met de exter-ne systemen VKL enBEPAC)tr treinTR track relays (spoor-relais)TR technische recher-cheTRA taak-risico analyse(van NedTrain)TRA TRALIS Server(deelsysteem van Pro-cesleiding Rijwegenvoor communicatie metTRALIS, zie aldaar)TRACA Track Condi-


tion AssessmentTraco Transport Con-trol van Railiontrafo transformatorTRAIN Tele-Rail Auto-mated Information Net-worksTRALIS Train LocationInformation Service(subsysteem in hetGSM-R systeem)TRANSFESA Trans-portes Ferroviarios Es-peciales SA (Spaansrailtransportbedrijf, over-genomen door de DB,gespecialiseerd in ver-voer van containers enwissellaadbakken doorheel Europa). De schrijf-wijze Transfesa is ookgebruiktT-rapport rapport vanhet nameten van trein-punten (naar aanleidingvan constatering vaneen spoorstaafdefectdoor de ultrasoontrein)TRAXX locomotiveplatform for Transnatio-nal Railway Applicationswith eXtreme fleXibility(locomotieftypereeksvan fabrikant Bombar-dier). Het acroniemTRAXX lijkt op hetwoord “traction” (“trac-tie”) waarbij de laatste Xvoor “extra” kan staan,zodat deze aanduidingvolgens Bombardier ookeen “extra grote tractie”weergeeft. De schrijfwij-ze Traxx wordt ook ge-bruiktTRB Trein- en Ran-geerdienstvoorschriftenvoor de Nederlands-Belgische grensbaan-vakken (C 5401)Trbf Trennungsbahnhof

(splitsingsstation) (D),zie Tbftrbr treinbriefTRCE Train RouteCancel Endsignal (vrij-maken restrijweg in hetBombardier beveili-gingssysteem)trdl treindienstleidertrdl MB treindienstlei-der minimaal bevoegd(voor opzichters- of pro-cesleiderstaken, bijv. bijNedTrain)trdl VB treindienstleidervolledig bevoegdTRIS Treindienst- enReisinformatiesystementrj trajecttrnr treinnummerTROTS Train Observa-tion and Tracking Sys-tem / Trein Observatie-en TrackingSysteem(opvolger van TNV)trpt treinrapportTRR Trein- en Ran-geerdienstreglement(C 5201)trs treinserie, zie tstrst treinstelTrSt Trafostation (D)TRT TreinrelatietabelTRU Trainborne Recor-der Unit (recorder in eentrein, welke ERTMS-seingevings- en ritgege-vens vastlegt)trw tramwegts treinserie (de verkor-ting trs wordt ook ge-bruikt)ts tonen van seinnum-mer (op detailschermtrdl)ts alle toon alle sein-nummers (op detail-scherm trdl)TSB (overzicht van) Tij-delijke Snelheidsbeper-kingen

TSB toestaan van be-diening infra-elementTSG Train SignallingGateway (interface tus-sen het netwerk van deseingeving en het GSM-R netwerk in ERTMS/ETCS)TSI Technische Specifi-caties voor Interoperabi-liteitTSI-CCS TechnicalSpecifications for Inter-operability relating toControl-Command andSignalling Systems(Europese technischeregelgeving m.b.t. inter-operabiliteit van spoor-wegbeveiligingssyste-men)TSI-ENE TechnicalSpecifications for Inter-operability relating to theEnergy subsystem ofthe rail system in theEuropean Union (Euro-pese technische regel-geving m.b.t. interopera-biliteit van de energie-voorziening van spoor-wegen)TSI-HS Technical Spe-cifications for Interope-rability relating to theMaintenance subsystemof the trans-EuropeanHigh-Speed rail system(Europese technischeregelgeving m.b.t. hetsubsysteem Onderhoudvan het trans-Europeeshogesnelheidsspoor-wegsysteem)TSI-INF Technical Spe-cifications for Interope-rability for the Infrastruc-ture subsystem of therail system in the Euro-pean Union (Europesetechnische regelgeving


m.b.t. interoperabiliteitvan het subsysteem In-frastructuur van hetspoorwegsysteem in deEuropese Unie)TSI-INS Technical Spe-cifications for Interope-rability relating to Infra-structure (Europesetechnische regelgevingm.b.t. interoperabiliteitvan railinfrastructuur)TSI-L&P TechnicalSpecifications for Inter-operability relating toLocomotives and Pas-senger Rolling Stock(Europese technischeregelgeving m.b.t. inter-operabiliteit van locomo-tieven en reizigersmate-rieel)TSIM TNV onderpost-simulatorTSI-NOI Technical Spe-cifications for Interope-rability relating to thesubsystem “RollingStock – Noise” (Europe-se technische regelge-ving m.b.t. het sub-systeem “Rollend Mate-rieel – Geluidsemis-sies”)TSI-OPE TechnicalSpecifications for Inter-operability relating toOperational and TrafficManagement (Europesetechnische regelgevingm.b.t. interoperabiliteitvan railverkeersleidings-systemen)TSI-PRM TechnicalSpecifications for Inter-operability relating to ac-cessibility of the Union’srail system for personswith disabilities and Per-sons with Reduced Mo-bility (Europese techni-

sche regelgeving m.b.t.de toegankelijkheid vanhet railsysteem voor ge-handicapten en perso-nen met beperkte mobi-liteit)TSI-SRT TechnicalSpecifications for Inter-operability relating to theSafety in Railway Tun-nels (Europese techni-sche regelgeving m.b.t.veiligheid in spoortun-nels), zie VESTTSI-TAF TechnicalSpecifications for Inter-operability relating to the“Telematics Applicationsfor Freight” subsystemof the rail system in theEuropean Union (Euro-pese technische regel-geving m.b.t. interopera-biliteit van het subsys-teem “Telematicatoe-passingen voor Goede-renvervoer” van hetspoorwegsysteem in deEuropese Unie)TSI-TAP TechnicalSpecifications for Inter-operability relating to thesubsystem “TelematicsApplications for Passen-ger services” of thetrans-European rail sys-tem (Europese techni-sche regelgeving m.b.t.interoperabiliteit van hetsubsysteem “Telemati-catoepassingen tendienste van Passagiers”van het trans-Europeesspoorwegsysteem)TSI-WAG TechnicalSpecifications for Inter-operability relating toFreight Wagons (Euro-pese technische regel-geving m.b.t. interopera-biliteit van goederenwa-

gens)TSO Tijdelijke Stations-orderTSR toestaan van rij-weginstelling (verwijde-ren van verhinderingrijweginstelling)TSR-E toestaan vanrijweginstelling éénma-lig / toestaan van rijweg-instelling met extra be-dieningTSS Treinstilstands-(signalerings)systeemvoor spoortunnelsTs-Signale Signale fürTeilfahrten und Schiebe-lokomotiven / Signalefür Teil- und Sperr-fahrten (D)TSSS Trein StilstandSignalering Schiphol(spoortunnel)Ts-u bep. type 2-assigeluikendakwagen (tot1969 werd dit type wa-gen aangeduid als Tb)tsv treinsurveillantTTI tunneltechnischeinstallatie spoortunnelsTTI TROTS-TNV Inter-faceTTK TROTS-TNV Kop-pelingTTPU Two Track PickUp (de twee secties dienodig zijn om de ver-grendeling van een wis-selstraat vrij te maken.Dit is ook om te voorko-men dat de vastleggin-gen van wissels en krui-singen worden opgehe-ven terwijl een trein derijweg nog aan het afrij-den is)TTR Tank TerminalRotterdam (onderdeelvan Koninklijke Vopaknv)TTV Lastgeving/Aan-


wijzing Telefonisch Toe-stemming vragen voorVertrekT-type classificatie voorstortwagens met dakT-u bep. type 2-assigeluikendakwagen (tot1969 werd dit type wa-gen aangeduid als Tb)TVG Technische Voor-schriften voor Goede-renwagensTVG toestemming voorgebruikTVL tunnelveiligheids-lichten (ontwikkeld opde Betuweroute)TVM TicketVerkoopMa-chine (NS-kaartauto-maat)tvp treinvrije periode(t.b.v. geplande werk-zaamheden)TVS TreinvolgsysteemTVT bovenleidingmon-tagewagen (“Triebfahr-zeug mit Verbrennungs-motor, Turmtriebwa-gen”)tvta te verklaren trein-afwijkingen/tijdafwijkin-genTVV treinvrij venster(kader in de dienstrege-ling waarin geen treinengepland zijn; ruimte inde dienstregeling voorwerkzaamheden)TW Stoomtramweg Til-burg-Waalwijk nvTw Triebwagen (D)tw tonen van wissel-nummer (op detail-scherm trdl)TWA Transwaggon AG(verhuurbedrijf van goe-derenwagens door heelEuropa)tw alle toon alle wissel-nummers (op detail-scherm trdl)

TWD Tijd-Weg Diagramtweetje aanduidingvoor een tweewagen-treinstelT-x aanduiding voor 2-assige dekzeilwagens(voorh. GRU)Tz Triebzug (D)


U

U silowagen (in aandui-ding goederenwagens)U tractie uitschakelenU aanduiding voor cate-gorie uitzonderlijk hin-derrijke werkzaamhe-den aan de railinfrau met laadlengte van20,7 m (in aanduidingvoor bep. goederenwa-gens, bijv. Rs-u)u bestemd voor het ver-voer van extra bredestaalplaten (in aandui-ding voor bep. goede-renwagens, bijv. Slps-u)u met scharnierendekop- en zijwanden (inaanduiding voor bep.goederenwagens, bijv.Samms-u)Ua bep. type 4-assigeopen ballastwagen(max. toegestane snel-heid beladen is 65 km/u)Üa Übergabezug nachund von Anschlüssender freien Strecke (over-drachtsverkeer naar envan het hoofdspoor) (D)Uaa bep. type 6-assigekoppelwagen voor zwa-re ertstreinen. Dit is eenaangepaste open zijlos-ser Fal(n)s wagen(wordt ook Uaas ge-noemd)Uaai bep. type kuilwa-gen (waarvan versiesbestaan met 8, 10 en 20assen) voor uitzonderlijkzwaar vervoerUaaikks bep. type 6-assige kuilwagen (er zijnook 8-assige versies)voor zware ladingen, zo-als transformatoren voorelektriciteitscentrales en

scheepsdieselmotorenUaais bep. type 20-as-sige kuilwagen voor ver-voer van zware transfor-matoren voor elektrici-teitscentralesUaai-w bep. type 8-as-sige kuilwagen voorzwaar vervoer (tot 1969aangeduid als Saad)Uaas bep. type 6-as-sige platte wagen voorlange ladingen zoalsspoorstaven. Van ditwagentype bestaat ookeen korte versie die isomgebouwd tot kraan-wagon (met Gottwaldkraan) voor het hijsenen verplaatsen vanwissel- en spoordelenUac bep. type 4-assigesilowagen voor vervoervan poedervormige stof-fenUacns bep. type 4-as-sige silowagen voorvervoer van mineralen,maximale last 64,5 tonUacs bep. type 4-as-sige bollenwagen voorvervoer van cement,talkpoeder en alumi-niumoxide, maximalelast 47 tonUads bep. type 4-assi-ge open schutgoedwa-gen met doseerbarezwaartekrachtlossing,voor vervoer van ballastUafgpps bep. type 4-assige silowagen metlaagliggende losopeningvoor graanvervoer (ge-schikt voor vervoer metveerboten)Uafoos bep. type 4-as-sige silowagen voor ver-voer van graan en soja-bonen (geschikt voorvervoer met veerboten)

Uagpps bep. type 4-assige silowagen voorgraanvervoer, maximalelast 59 tonUagps bep. type 4-as-sige silowagen voorgraanvervoerUai bep. type 6-assigekuilwagen voor zwaarvervoer, max. belasting60 ton (voorh. KWK)Uaikks bep. type 4-as-sige kuilwagen voorzwaar vervoer (tot 1969aangeduid als Sds, van-af 1969 als Uais, envanaf 1985 als Uaikks)Uais bep. type 4-assigekuilwagen voor zwaarvervoer (tot 1969 aan-geduid als Sds, vanaf1969 als Uais, en vanaf1985 als Uaikks)Uakk bep. type 4-assi-ge platte wagen metrongen; max. laadver-mogen 50 tonUanpps bep. type 4-as-sige silowagen metlaagliggende losopeningvoor vervoer van koffie-bonen. Er zijn ook spe-ciale versies van dit wa-gentype voor vervoervan ijzerstof (voor ge-bruik in de staalindus-trie)Uaoo(s) bep. type 4-assige silowagen metlaagliggende losope-ning, vooral gebruiktvoor vervoer van kunst-mest en suikerUaoos-y bep. type 4-assige silowagen metlaagliggende losope-ning, voorzien van spe-ciale binnenbekledingUapps bep. type 4-as-sige silowagen met do-seerbare zwaartekracht-


lossing, voor graanver-voerUaps bep. type 4-assi-ge silowagen voor ver-voer van o.m. adipine-zuur en suikerUas bep. type 4-assigekoppelwagens voor erts-treinen (voorh. Xas ge-noemd). Dit zijn aange-paste 4-assige Fal(n)swagensUas-z bep. type 4-assi-ge coilwagen met hui-ven, voor staalvervoer(vanaf 1973 aangeduidals Shis, en vanaf 1985als Shimms)UAV-GC contracteringvoor bovenbouwver-nieuwing volgens Uni-forme AdministratieveVoorwaarden – Geïnte-greerd ContractUay bep. type 4-assigespeciale schutgoedwa-gen voor ballastvervoer(wordt veel gebruiktvoor werktreinen)Uay bep. type 4-assigespeciale lange plattewagen voor vervoer vanspoorstaven en dwars-liggers (wordt veel ge-bruikt als onderdeel vanvernieuwingstreinen)Uay bep. type 4-assigeketelwagen voor vervoervan witte aardoliepro-ductenU-Bahn Untergrund-bahn (Duitse metro)Ubcs bep. type 2-assi-ge silowagen (“bollen-wagen”) voor vervoervan fijnkorrelige of poe-dervormige stoffen, in-houd 2 x 17 m3

Ubf Umschlagbahnhof(Duits station vooroverslag van containers)

Übf Überholungsbahn-hof (Duits inhaalstation)UBV Uitvoeringsbepa-lingen bij de Behande-ling van Vervoersbewij-zen (C 8501)UCA-Trac bep. typerail/wegvoertuig, ge-bouwd door UnimogCentre Antwerpen (o.a.voor Railion in Sas vanGent)Uces zie Ucs-yUcs bep. type 2-assigesilowagen (“bollenwa-gen”) voor bijv. cement-vervoer, inhoud 2 x 15m3

Ucs-y bep. type 2-assi-ge silowagen (“bollen-wagen”) voor vervoervan fijnkorrelige of poe-dervormige stoffen, in-houd 2 x 14 m3 (vanaf1969 aangeduid alsUces)uct uitgangscontroleUdds bep. type 2-as-sige silowagen voor ver-voer van fijnkorreligeproducten (tot 1985aangeduid als Us)Uds bep. type 2-assigegesloten onderlosser-wagen voor sodaver-voerUds-t bep. type 2-assi-ge onderlosserwagenmet zwenkdak, voor ver-voer van o.a. kunstmest(dit wagentype werd la-ter aangeduid als Tds)Uds-v bep. type 2-assi-ge onderlosserwagenmet zwenkdak, voor ver-voer van o.a. kunstmest,kalk en kolen (vanaf1969 werd dit wagenty-pe aangeduid als Tds)Uds-y bep. type 2-assi-ge gesloten onderlos-

serwagen voor sodaver-voerUEMG UNIFE ERTMSMarketing Group, zieUNIFEUESC UNIFE ETCSSteering Committee, zieUNIFEUFC UNIFE FreightCommittee, zie UNIFEUFM Eurailscout Uni-versal Fahrweg Mess-fahrzeug (multifunctio-nele meet- en inspec-tietrein voor spoorgeo-metrie en de kwaliteitvan spoorstaaf en rij-draad)Ühgl Überholungsgleis(inhaalspoor) (D)Ui bep. type 2-assigekuilwagen (tot 1969aangeduid als Ld, van1969 tot 1985 als Ui, envanaf 1985 als Uikk)UIAP Union Internatio-nale d’Associations dePropriétaires de wagonsParticuliers (Internatio-naal Verbond van Eige-naren van ParticuliereGoederenwagens)UIC Union Internatio-nale des Chemins deFer (InternationaleSpoorweg Unie)UIC54 spoorstaafprofielvolgens norm van deUIC, met een gewichtvan ca. 54 kg/m (ookwel 54E1-profiel ge-noemd)UIC54-dwarsliggerbep. type betonnentweebloksdwarsligger,ook toegepast bij de NS(gewicht ca. 210 kg)UIC60 spoorstaafprofielvolgens norm van deUIC, met een gewichtvan ca. 60 kg/m (ook


wel 60E1-profiel ge-noemd)UIC B referentieprofielzoals toegelaten voorFranse TGV-treinenUIC C laadprofiel voortreinen die in midden-Europa kunnen rijden(komt overeen met hetNederlandse profiel)UIC-Codering codering(volgens norm van deUIC) op wagens en rij-tuigenUIC-eigendomscodetweecijferige code (vol-gens norm van de UIC)bedoeld om de eigenaarvan rollend materieel tekunnen achterhalenUIC G2 laadprofiel zo-als gehanteerd door deDuitse spoorwegenUIC-landencode twee-cijferige code (volgensnorm van de UIC) be-doeld om het land vanherkomst van rollendmaterieel te kunnenachterhalenUIC-rijtuigcode twaalf-cijferig rijtuignummer(volgens norm van deUIC) dat informatie overhet rijtuig bevat, bijv.voor rangeerders. Dezecodering is voor alle bijde UIC aangeslotenspoorwegmaatschappij-en gelijkUIC Type E classifica-tie (van de UIC) voorstandaard open wagensmet hoge zijwandenUIC Type F classificatie(van de UIC) voor spe-ciale open wagens methoge zijwanden (vooralstortwagens)UIC Type G classifica-tie (van de UIC) voor

gesloten goederenwa-gensUIC Type H classifica-tie (van de UIC) voorspeciale gesloten wa-gens met schuifwandenUIC Type I classificatie(van de UIC) voor koel-wagensUIC Type K classifica-tie (van de UIC) voor 2-assige standaard plattewagensUIC Type L classificatie(van de UIC) voor spe-ciale platte wagens metonafhankelijke assenUIC Type R classifica-tie (van de UIC) voorstandaard platte wagensop draaistellenUIC Type S classifica-tie (van de UIC) voorspeciale platte wagensop draaistellenUIC Type T classificatie(van de UIC) voor spe-ciale wagens met open-gaand dakUIC Type U classifica-tie (van de UIC) voorspeciale goederenwa-gensUIC Type Z classificatie(van de UIC) voor ketel-wagensUIC-voertuigcode 12-cijferig nummer voortractievoertuigen (inclu-sief alle bakken vantreinstellen) en goede-renwagens (volgensnorm van de UIC) datinformatie over het voer-tuig bevat, bijv. voorrangeerders. Deze co-dering is voor alle bij deUIC aangesloten spoor-wegmaatschappijen ge-lijkUikk bep. type 2-assige

kuilwagen (tot 1969aangeduid als Ld, entussen 1969 en 1985 alsUi)Uikks-w bep. type 2-assige kuilwagen, max.lading 27,5 ton, vaakgebruikt voor vervoervan graafmachines encombinesUiks bep. type 2-assigekuilwagen, max. lading20 ton, voor vervoer vanbijzondere en/of hogeladingenUIMC Union Internatio-nale des services Médi-caux des Chemins defer (Internationale Unievan Medische Dienstender Spoorwegen)UIP zie UIAPUIRR Union Internatio-nale du transport combi-né Rail-Route / Interna-tional Union of Com-bined Road-Rail Trans-portUis bep. type 2-assigekuilwagen, max. lading30 ton, voor vervoer vanbijzondere en/of hogeconstructiesUITP Union Internatio-nale des TransportsPublics (InternationaleUnie voor het OpenbaarVervoerswezen)UKF Unie van Kunst-mest Fabrieken bv (opde Vondelingenplaat bijPernis)ULB uitsluitend logi-sche bezetspoormel-ding (in VPI en EBS,bijv. door kortsluitlans)ULM Utrechtsche Lo-kaalspoorweg Maat-schappij nv (de afkortingULS werd ook gebruikt)ULS uitschakelen rij-


richting linkerspoorULS Utrechtsche Lo-kaalspoorwegmaat-schappij nv (de afkortingULM werd ook gebruikt)Uml Umleitung (omlei-ding) (D)UMR Eurailscout Ultra-soon Meetrijtuig voor debovenleidingUMS uitsluitend mate-riële schade (bij aanrij-dingen)UNIFE Union des In-dustries FerroviairesEuropéennes / Associa-tion of the EuropeanRail Industry (voorh.Union of European Rail-way Industries)Unilog 60 zie SffgnsUnimat bep. type stop-machine, gebouwd doorde firma Plasser &TheurerUnimobiel bep. typerailvrachtwagen, ge-bouwd door de Zweed-se firma SRSUnimog bep. type rail-auto (‘Universal MotorGerät’), gebouwd doorMercedes-BenzUNISIG United Signal-ling Equipment Manu-facturers (verenigingvan fabrikanten vanspoorwegbeveiligings-systemen, bestaande uitAlcatel, Alstom, Ansal-do, Bombardier, Inven-sys Rail en Siemens)UN-nummer stofidenti-ficatienummer (van ge-vaarlijke stof) volgensde United NationsRecommendations onthe Transport of Dange-rous GoodsUnpps bep. type 2-as-sige silowagen voor ver-

voer van carbon blackUoos bep. type 2-assi-ge silowagen voor ver-voer van carbon blackUPGE Uitvoeringspro-gramma Geluid op Em-placementen (gericht opvermindering van ge-luidsoverlast)UPI Unit Probleemge-richte Inzet (van deSpoorwegpolitie)Upps bep. type 2-assi-ge silowagen voor ver-voer van carbon blackUR APTU UniformRules concerning theValidation of TechnicalStandards and theAdoption of UniformTechnical Prescriptionsapplicable to RailwayMaterial intended to beused in InternationalTraffic (de schrijfwijzeAPTU UR wordt ook ge-bruikt), zie APTUUR ATMF UniformRules concerning theTechnical Admission ofRailway Material used inInternational Traffic (deschrijfwijze ATMF URwordt ook gebruikt), zieATMFUR CIM Uniform Rulesconcerning the Contractof International Carriageof Goods by Rail (deschrijfwijze CIM URwordt ook gebruikt), zieCIMUR CIV Uniform Rulesconcerning the Contractof International Carriageof Passengers by Rail(de schrijfwijze CIV URwordt ook gebruikt), zieCIVUR CUI Uniform Rulesconcerning the Contract

of Use of Infrastructurein International RailTraffic (de schrijfwijzeCUI UR wordt ook ge-bruikt), zie CUIUR CUV Uniform Rulesconcerning Contracts ofUse of Vehicles in Inter-national Rail Traffic (deschrijfwijze CUV URwordt ook gebruikt), zieCUVURF Union des ser-vices Routiers deschemins de Fer euro-péens (Unie van Weg-vervoersdiensten derEuropese Spoorwegen)URFD Ultrasonic RailFlaw Detection (ultra-soondetectie van gebre-ken aan de spoorstaaf)Us aanduiding voor di-verse soorten 2-assigegoederenwagens voorspeciale toepassingenUs bep. type 2-assigeopen onderlosser bal-lastwagenUs bep. type 2-assigesilowagen voor vervoervan fijnkorrelige produc-ten (vanaf 1985 aange-duid als Udds)Us bep. type 2-assigegesloten wagen voorstukgoedvervoerUs bep. type 2-assigeplatte wagen voor ver-voer van dwarsliggersUs bep. type 2-assigeketelwagen voor vervoervan natriumchloraatUs bep. type 2-assigeverblijfswagen vanVolkerRail (een omge-bouwde Gbs hefbordes-wagen) die in combina-tie met de spoorkraanObelix gebruikt wordtÜS Überwachungssig-


nal (van een overweg)(D)USATC United StatesArmy TransportationCorps (de schrijfwijzeUSA/TC is ook gebruikt)USATC-wagens goe-derenwagens die na deTweede Wereldoorlogdoor de NS werdenovergenomen van hetUnited States ArmyTransportation CorpsUSIS-spoornummeringnummering van sporenvolgens het Uniek SpoorIdentificatieSysteem(van ProRail)USM universele stop-machine (“Universal-stopfmaschine”)US-rapport rapport vanultrasoon spoorstaafon-derzoekÜs-Signal Überwach-ungssignal (D)UST Eurailscout Ultra-soontrein voor spoor-staafonderzoek (de ver-korting UTS wordt ookgebruikt)UST Ultrasonic Testing(ultrasoon spoorstaafon-derzoek)Ust Umladestelle (over-laadpunt) (D)Üst Überleitstelle (over-loopwissels); de schrijf-wijze ÜSt wordt ook ge-bruikt (D)USTC United StatesTransportation Corps(andere benaming voorUnited States ArmyTransportation Corps),zie USATCUSTC aanduiding voor2-assige open kolenwa-gens met Westinghouserem, die in 1947 door deNS werden overgeno-

men van het UnitedStates TransportationCorps. Deze wagenswerden ook aangeduidals GTAWUs-z bep. type 2-assigezeilgordijnwagen voorhet vervoer van blik-platenUT Unité Techniquedes Chemins de Fer(Technische Eenheidder Spoorwegen)Utmr hoofdgebouw vande spoorwegen, UtrechtMoreelseparkUTS Eurailscout ultra-soon meettrein voorspoorstaafonderzoek(de verkorting USTwordt ook gebruikt)UTU Ultrasonic TestUnit (ultrasoon meetrij-tuig)U-type classificatievoor bulkwagens metlossing onder drukUw Umladewagen (D)Uy aanduiding voor di-verse soorten 2-assigespeciale platte wagens,o.m. rongenwagens enwagens voor vervoervan wielen en assenvan spoorwegmaterieel


V

V lastgeving VertrekkenV voorwaardelijke ver-tragingV vertrek(sein)licht ophet perronV aanduiding voor cate-gorie hindervrije werk-zaamheden aan de rail-infraV Duits krachtvoertuigmet dieselmotor (“Trieb-fahrzeug mit Verbren-nungsmotor”), bijv. dediesellocs type V 100van VolkerRailv snelheid (afkorting af-geleid van het Latijnsewoord velocitas dat“snelheid” betekent)v vertrekv voorsein / voorsein-paalv uitsluitend bestemdvoor het vervoer vanvoedingsmiddelen (inaanduiding voor bep.goederenwagens, bijv.Tadgs-v, Tdgs-v)V1 aanduiding voorPlan V elektrische twee-wagentreinstellen (typeELD2) uit 1966, num-mers 401-415V2 aanduiding voorPlan V elektrische twee-wagentreinstellen (typeELD2) uit 1967, num-mers 416-430V3 aanduiding voorPlan V elektrische twee-wagentreinstellen (typeELD2) uit 1968, num-mers 431-438V4 aanduiding voorPlan V elektrische twee-wagentreinstellen (typeEL2) uit 1969-1970,nummers 441-461

V5 aanduiding voorPlan V elektrische twee-wagentreinstellen (typeEL2) uit 1970, nummers462-471V6 aanduiding voorPlan V elektrische twee-wagentreinstellen (typeEL2) uit 1970, nummers472-483V7 aanduiding voorPlan V elektrische twee-wagentreinstellen (typeELP2) uit 1970-1972,nummers 801-840V8 aanduiding voorPlan V elektrische twee-wagentreinstellen (typeELP2) uit 1972, num-mers 841-870V9 aanduiding voorPlan V elektrische twee-wagentreinstellen (typeELP2) uit 1972-1973,nummers 871-888V10 aanduiding voorPlan V elektrische twee-wagentreinstellen (typeELP2) uit 1973-1974,nummers 889-920V11 aanduiding voorPlan V elektrische twee-wagentreinstellen (typeELP2) uit 1974, num-mers 921-935V12 aanduiding voorPlan V elektrische twee-wagentreinstellen (typeELP2) uit 1975-1976,nummers 936-950V13 aanduiding voorPlan V elektrische twee-wagentreinstellen (typeELP2) uit 1976, num-mers 951-965V 100 aanduiding voorDuitse diesel-hydrauli-sche locomotieven(“Triebfahrzeug mit Ver-brennungsmotor”), laterBR 211 genoemd, die

o.a. tussen Nijmegen enKleve werden ingezet;later ook in gebruik bijVolkerRailV 160 aanduiding voorDuitse diesel-hydrauli-sche locomotieven(“Triebfahrzeug mit Ver-brennungsmotor”), laterBR 215 en BR 216 ge-noemd, die o.a. via deIJzeren Rijn met Hucke-packtreinen reden eno.a. tussen Groningenen Leer voor reizigers-treinen werden ingezetV 164 aanduiding voorDuitse diesel-hydrauli-sche locomotieven(“Triebfahrzeug mit Ver-brennungsmotor”), laterBR 218 genoemd, dieo.a. tussen Nijmegen enKeulen werden ingezetV250 aanduiding voorFyra elektrische acht-wagentreinstellen, ge-bouwd in Italië, num-mers 4801-4816/4881-4883. De aanduidingV250 is genoemd naarde max. snelheid (“Velo-cità”) van 250 km/uwaarvoor de trein ont-worpen isVA voltampèreVA2S Verkorte A2-corridor SAAL (verza-melterm voor de rail-infraprojecten langs deautoweg A2 tussenAmsterdam en Utrecht,en in het gebied Schip-hol-Amsterdam-Almere-Lelystad)VABWG VoestalpineBWG (Butzbacher Wei-chenbau Gesellschaft)VAGU Verenigde Auto-busdiensten Gouda-Utrecht bv (opgegaan in


Verenigd StreekvervoerWestnederland nv, eendochterondernemingvan de NS)vakbez vooraankondi-ging bezet (in Proces-leiding Rijwegen)V-aki Voorschriften terVoorkoming van gevaarbij aki’s en ahob’s(C 5504)VAM Vuil Afvoer Maat-schappij nv te WijsterVAR Verkoop aan rei-zigers (algemene termvoor systemen die wor-den gebruikt bij dekaartverkoop aan reizi-gers, zoals bij lokettenen kaartjesautomaten)VAV Vergadering Alge-mene VeiligheidszakenNSVAX-EBS Virtual Ad-dress eXtension EBS(koppeling tussen EBSen TNV ten behoevevan post Rotterdam)VB voertuigbegeleiderVBA Voorschriftenbetreffende het Vervoervan Begeleide Auto’sin autoslaaptreinen(C 8306)VBBS VereenvoudigdeBeveiligings- (Bedie-nings-) en Beheersings-systemen (verzamel-naam voor relaisbeveili-gingen voor kleine em-placementen, zoalsTPRB en VCVL)VBC Voorschriften Be-veiliging tegen Crimina-liteit (C 0421)Vbf Verschiebebahnhof(D)VBG Voorschriften voorhet Beladen van Goede-renwagens (C 7554)VBL Voorschriften voor

het NS-personeel op deBelgische Lijnen(C 5303)vbr vrachtbriefvbv vernieuwing bevei-ligingVC veiligheidscircuit(deel van beveiligings-systemen, gerelateerdaan de door een treinveroorzaakte spoor-bezetmelding)VCD Veolia CargoDeutschland GmbHVCE venster controle-eenheid (onderpost ofinterface naar een kijk-tableau ten behoevevan TNV)VCN Veolia Cargo Ne-derland bvVC NS Veiligheids-centrale voor NS-per-soneelVCU Vehicle ControlUnit (boordcomputer ineen trein voor diagnosti-sche en bedieningsfunc-ties)VCVL VereenvoudigdeCentrale Verkeerslei-ding (bep. type beveili-gingssysteem. De metVCVL bediende stationszijn in feite op afstandbediende TPRB-installa-ties)VD verantwoordelijkdeskundigeVDB Verband der Deut-schen BahnindustrieVDE Verein DeutscherEisenbahnverwaltungenVDL Voorschriften voorhet NS-personeel op deDuitse Lijnen (C 5305)V-do Verzameling vandienstorders (C 0407)VDR voltage dependentresistor (weerstandwaarvan de weerstands-

waarde afhankelijk isvan de spanning)VDS lastgeving vermin-dering dienstregeling-resp. inhaalsnelheidVDV Voorschriftenvoor het Dienstvervoer(C 7402)VE verblijfseenheid bijwerkzaamheden(blauwe rijtuigen metgele vlaggen: niet meerangeren)V&D Afdeling Vervoeren Dienstregeling (vanProRail)VEFS Verein zur Erhal-tung und Förderung desSchienenverkehrs Bo-cholt (D)V&G Veiligheids- enGezondheidscoördina-tor werkzaamhedenV&G CU Veiligheids- enGezondheidscoördina-tor UitvoeringsfasewerkzaamhedenVEONN Vervoers-onderneming Noord-Nederland bvVERA project Verbin-ding Roosendaal-Ant-werpenverl verlichtingvertr vertrekverw verwarmingVES Vereinigte Eisen-bahn Signalwerke (fusievan de seinwezendivi-sies van Siemens &Halske en AEG; fabri-kant van beveiligings-systemen voor despoorwegen)V&S NS Veiligheid &ServiceVe-Signale Fahrverbot-signale (seinen metstopopdracht) (D)VE-spw lokaalspoor-weg met vereenvoudig-


de exploitatieVEST VeiligheidseisenSpoortunnels, zie TSI-SRTVEV Verzameling vanExploitatieve Voor-schriften voor de tram-weg Utrecht Moreelse-park - Nieuwegein -IJsselstein (C 5410)V&W (Ministerie van)Verkeer en Waterstaatvg vrachtgoedVGB Vervoersgege-vensbank (databasemet gegevens omtrentuitgevoerde trein- enrangeerbewegingen)VGC zie V&GVGCO Veiligheids- enGezondheidscoördina-tor Ontwerpfase werk-zaamhedenVGCU zie V&GVG&L Van Gend &Loos nvVggk bep. type 4-assi-ge koelwagenVgk bep. type 4-assigegesloten goederenwa-genVGM Voorschriftenvoor het gebruik van hetGoederenmaterieel(C 7525)Vgobo bep. type 4-assige ketelwagen, o.a.geschikt voor vervoervan ammoniak en chloorVGT Voorschriften voorhet Gebruik van Treinenvoor het Goederenver-voer (C 7530)VGTM Voorschriftenvoor de GronddienstTractie en Materieel(C 7552)vgtr volgtreinVHB verhindering voorbediening infra-elementvhk veehek

vhm veiligheidsmanvhm EV veiligheidsmanenergievoorzieningvhm uw veiligheidsmanuitvoering werkenvhp veiligheidsperso-neelVHR verhindering rij-weginstellingVHR-E verhindering rij-weginstelling éénmalig(met extra bediening) opseinenVIA VPT InterfaceAdapter (koppelsysteemtussen KBV en de Bom-bardier-versie vanBev21 voor het trajectAmsterdam-Utrecht)VICOS Vehicle andInfrastructure Controland Operating System(netwerkbesturings-systeem van Siemens)VID vakinhoudelijk des-kundige (van NedTrain)viertje aanduiding vooreen vierwagentreinstelVIEW VPT InformationEveryWhere (Post21meekijksysteem, o.a.voor de rangeerdienst-leiding)VIP Verificatie Infra-Projectering (in EBS)VIRLU Vialis RetrofitLED Unit (tweede gene-ratie LED-seinen in Ne-derland; vervolgontwik-keling op het type VLA)V-IRM verbouwd (ver-lengd) interregiomate-rieel, bijgenaamd“Regiorunner”, of ookwel “Doedelzak” naarhet geluid dat de elek-tronische apparatuurmaakt (de verkortingVIRM wordt ook ge-bruikt)V-IRM 4 elektrisch

vierwagentreinstel typeV-IRMV-IRM 6 elektrisch zes-wagentreinstel type V-IRMVIS Voorschriften voorde Informatie op de Sta-tions (C 4510)VIS Verkeersleiding In-formatiesysteemVIS VPT Interface Ser-ver (koppelsysteem tus-sen KBV en de Alstom-versie van Bev21 voorde Betuweroute)vk veiligheidskundigeVKL Verkeersleidings-systeemvkl verkeersleidervkl overweg alleen be-veiligd met verkeerslich-tenVKL-IS VKL Informatie-systeemVKM Vehicle KeeperMarking (code op goe-derenwagens die de ei-genaar ervan aanduidt)VKM Vehicle KeeperMarking Register (vanhet Europees Spoor-wegbureau)vkm lmtbst vakmanwegonderhoud/loco-motorbestuurdervkm lwz vakmanwegonderhoud/leiderder werkzaamhedenvkm mao vakmanmaterieelonderhoudvkm wo vakman weg-onderhoudvk-rijweg voorkeurs-rijweg (rijweg die onge-wijzigd, volgens planverloopt)VKV Voorschrift Koel-vervoer (C 7562)vkz veelading met kop-en zijladingVL Verkeersleiding


Vl Vorspannlokomotive(D)VLA Vialis LED Arma-tuur (eerste generatieLED-seinen in Neder-land)VLG Regeling Vervoerover Land van Gevaar-lijke stoffenVLG Vossloh Locomo-tives GmbH (fabrikantvan locomotieven, o.a.voor ACTS, ERS, HGK,Rail4Chem, Railion,Short Lines, Strukton enVeolia)VL-O VerkeersleidingOpleidingen (van Pro-Rail)VLS Voice LoggingSystem (recorder voorhet vastleggen van doorde treindienstleider ge-voerde gesprekken)Vl-Signale Lichtvorsig-nale (D)VLSM Verkeersleiding-systeem Metro (van hetGVB)VLTC Verkeersleiding/Technisch Centrum vanProRail (de verkortingVL/TC wordt ook ge-bruikt)vlwg wagen voor hetvervoer van vleescon-servenVLZ Verkehrsleitzentra-le (D)vm voormanvm dslmt voorman-dieselmonteurvm el voorman-elek-triciënV-meter voltmeterVMF Verenigde Machi-nefabrieken Stork-Werk-spoor nv (fabrikant vanspoorwegmaterieel)VMF Stork VerenigdeMachinefabrieken Stork

nv (fabrikant van spoor-wegmaterieel)VMH Stoomtram Maat-schappij Venlo-Maas-bree-Helden nvVMJB afdeling Veilig-heid, Milieu en JuridischBeheer (van ProRail)vm mecn wo voorman-mecanicien wegonder-houdVMMI Vital Man Machi-ne Interface (in ERTMS/ETCS)VMRS Vossloh MobileRail Services GmbH (D)VMS Veiligheids Ma-nagement Systeem (vanNSR)VMV Vervoer buitenprofiel van MilitaireVoertuigen (C 7560)vm wgm voorman-wagenmeesterVN-nummer stofidenti-ficatienummer (van ge-vaarlijke stof) volgensde regelgeving van deVerenigde Naties inzakehet vervoer van gevaar-lijke stoffenV-NX VereenvoudigdNXV-NX-toestel vereen-voudigd NX-bedienings-toestel (met keuzeknop-pen, seinknoppen enwisselsignalering d.m.v.lampjes)Vo bep. type 4-assigelageboordwagenVOA Voorschriften be-treffende Overwegaan-gelegenheden (C 4505)vob vertragingsopvang-buffer (bij geplandewerkzaamheden)VOG Voorschriften be-treffende de behande-ling van Onregelmatig-heden met Goederen

(C 7528)Vok bep. type 4-assigeopen bakwagen methoge wanden, voorschrootvervoerVopak Koninklijke Vo-pak nv (fusie van Kon.Van Ommeren nv enKon. Pakhoed nv); op-en overslagbedrijf dateen aantal spoorwegter-minals heeft (zoals in deBotlek, Eemshaven enEuropoort)Vorsbef Vorsichtsbe-fehl (lastgeving/aanwij-zing Voorzichtig Rijden)(D)Vosk bep. type diep-laderwagen (bestaat zo-wel in 4-assige als 8-assige uitvoering) voorvervoer van zwaargrondverzetmaterieelVP Tramwegmaat-schappij Veendam-Pe-kela nvVPI Vital Processor In-terlocking (elektronischbeveiligingssysteem vande firma GRS)VPI Vereinigung derPrivatgüterwagen-Inte-ressenten (verenigingvan particuliere eigena-ren en verhuurbedrijvenvan goederenwagens inEuropa)VPO Voorschriften terVoorkoming van Per-soonlijke Ongevallen(C 0408)VPT Vervoer Per Trein(ook wel ‘Post21’ ge-naamd; een verzame-ling van systemen zoalsEBP, KBV, KEV, PRL,TBS, TNV, TROTS, VKLen WAAI, gericht op ver-keersleiding, treindienst-leiding en planning)


VPT+ zie VPT-plusVPT/BB VPT Beter Be-nutten (studie naar wijzi-gingen op VPT Proces-leiding Rijwegen, voorhet beter benutten vanbestaande infrastruc-tuur)VPT-plus project omVPT te kunnen koppe-len aan Bev21 enTRALISVPT-PRL VPT Proces-leidingVPW VereenvoudigingProcessen Wagenla-dingvervoerVR voorzichtig range-renVR vrijgave rangerenVR aanwijzing (voorh.lastgeving) VoorzichtigRijdenVR veiligheidsrapportvr vrijdag(s)VRAIL VentuRail nv(Belgisch verhuur- enrevisiebedrijf van spoor-wegrijtuigen)VRB Voorschriftenbetreffende het Vervoervan Reizigers enBagage (C 8501)VRI verkeersregelings-installatie (koppelt dewerking van sommigeoverweginstallaties aanverkeerslichten en/ofvoorijlende waarschu-wingslichten)VRIS Visueel ReizigersInformatieSysteemvrl/gv vrachtlijst/gene-rale verklaringVRM Voorschriften voorhet gebruik van Reizi-gersmaterieel (C 7512)vrmd voormeldingVRO VeiligheidsRegio’sOverheidshulpdienstenVRR Voorrangsrelatie

tussen Rijwegen (in hetProcesplan Rijwegen)VRR VolkerRail Neder-land bvVRS Voorrangsrelatieop Seinstap-niveau(volgordebewaking opeindspoor in ARI)VRS Vialis RailwaySystems bv (ook be-kend als VRS RailwayIndustry bv); fabrikantvan overweginstallaties,wisselstellers en seinenVr-Signale Vorsignale(voorseinen) (D)vrst voorschriftvrtr voortreinVS lastgeving VerkeerdSpoorVS melding voedings-storingVS Vorsignal (voorsein)(D)VSB VastleggingSpoornetbenoemingV-sein voorseinVSFT Vossloh Schie-nenfahrzeugtechnikGmbH (fabrikant van lo-comotieven, o.a. voorNedTrain)VSG Reglement Ver-voer over de Spoorwegvan Gevaarlijke stoffen,zie RIDVSI Voorschriften Sein-technische Installaties(C 5515)VSI Vehicle System In-terfaceVSig Vorsignal (voor-sein) (D)VSM VeluwscheStoomtrein Maatschap-pijVSN Verenigd Streek-vervoer Nederland nvVSP Verkeerd SpoorV-spoor vertrekspoorVSRT Volker Stevin

Rail & Traffic bvVST videoschouwtreinVSTIV Vervanging Sys-temen Toedeling InfraVerkeersleidingvt vertrouwelijkVT Volgen Trein (in ver-keersleidingssysteem)VT Verbrennungstrieb-wagen (Duits diesel-treinstel)VTC voltooiingscircuit(controlecircuit in hetbeveiligingssysteem NX’68 dat controleert of dewissels in een rijweg destand innemen die over-eenkomt met het gege-ven commando)vtg vertragingVTG Vereinigte Tank-lager und Transport-mittel Gesellschaft (ver-huurbedrijf voor goede-renwagens)VTGB VTG Benelux,zie VTGV-tijd vertrektijdVTL Verbeterde TNVLogfileVTN aanduiding voormaterieel-omloop vandriewagentreinstellenserie 614 van de DB, indienst bij NoordNedVTN Veolia TransportNederland bvvtr veetreinVTS Voorschriften be-treffende Toegang totde Spoorweg (C 1402)VTS Tramweg-Maat-schappij Venlo-Tegelen-Steyl nvVtu bep. type 2-assigeopen wagen met hogezijwandenVVF VoorschriftenVervoersfaciliteiten(C 2403)VVG Voorschriften be-


treffende het Vervoervan Goederen (C 7526)VVO Verbeteren Veilig-heid op Overwegenvvr vervoersregelingVVRV Stichting Veilig-heid & VakmanschapRailvervoer (neemt exa-mens af voor veilig-heidsfuncties in de rail-sector)VVS Verzameling vanVoorschriften voor hetStationspersoneel(C 7503)vvs vervoersstremmingVV-Sr Verzameling vanVoorschriften voor deSpoorwegrecherche(C 0506)VVT Verzameling vanVoorschriften voor hetTreinpersoneel (C 7502)vvvb vervoersverbodVVW Voorschrift VeiligWerken (t.b.v. werk-zaamheden aan despoorbaan)VWB voorbereiderwerkplekbeveiligingVWB-O VWB met ont-werpende taakVWB-U VWB met uit-voerende taakVWB-V VWB met voor-bereidende taakVW&S VoorschriftWerkzaamheden &Storingen (C 5504)VWI project Veilig Wer-ken aan de InfraVWW Vereinigte West-deutsche Waggonfabri-ken, Köln-Deutz (D) (fa-brikant van o.m. draai-stellen voor rijtuigen vande NS)vz veelading met alleenzijladingVz Vorsignal mitZusatzflügel (bep. type

voorsein) (D)VzG Verzeichnis derzulässigen Geschwin-digkeiten (overzicht vantoegestane snelheden)(D)VZS Veiligheidszorg-systeem


W

W wit licht (van midden-voetbrugsein of rangeer-vrijgave)w (op) werkdagenw wijzigenwa wagenopgaafWAAI Web ApplicatieActuele Infrabeschik-baarheidWABCO WestinghouseAir Brake Company (fa-brikant van luchtdruk-remsystemen voor trei-nen). De schrijfwijzeWabco is ook gebruiktWabco-loc dieselloco-motief van de serie2300 met een zgn.Wabco-kast, met daarinde elektronica voor hetheuvelbedrijf op ran-geerterrein Kijfhoek.Door deze installatiekonden de locomotieveneen zeer nauwkeurigesnelheid bereiken engoederentreinen over decomputergestuurde ran-geerheuvels duwen (in-stallatie gebouwd doorde Westinghouse AirBrake Company)WAG-TSI zie TSI-WAGWAK wisselaansluit-kastjeWAN Wide Area Net-workWAS Waarschuwings-Systeem rampenbe-strijdingWASCOSA verhuurbe-drijf voor goederenwa-gens door heel Europa,opgericht door JakobWälti, Pietro Scotti enMax Sandmeier. Deschrijfwijze Wascosawordt ook gebruikt

Wa-Signale Warnsig-nale bei Arbeiten im Ge-fahrenbereich der Glei-se (D)WB werkplekbeveiligingWB wijzigen bedrijfs-toestand van CTA-bakkenWBI werkplekbeveili-gingsinstructieWBI-bureau onderdeelvan het planbureau vanProRail, waar werkplek-beveiligingsinstructies(voor werkzaamhedenaan de railinfra) wordengemaakt, zie WBIWBI DB WBI-database(database met informa-tie over WBI’s en buiten-dienststellingen per rail-verkeersleidingspost)wbl wijzigingsbladWBM Web-based mo-nitoring (gegevens overde actuele uitvoeringvan de treindienst vanuitProcesleiding Rijwegenvia het Internet)WBN Wisselbouw Ne-derland bvWBo werkplekbeveili-gingsontwerpWB-O zie VWB-Owbr weegbrugWbs Wagenbetriebs-stelle (D)WB-U werkplekbeveili-ging uitvoeringsfase, zieVWB-UWBv werkplekbeveili-gingsvoorbereidingWB-V zie VWB-VWCB Wagon Care bv(verhuurbedrijf van loco-motieven en goederen-wagens)WD12 type-aanduidingvan industrielocomotiefmet Weber Dieselmotorvan 12 pk (gebouwd

door Spoorijzer nv)WE (werktrein-)woon-eenheidWE oude afkorting voorwerktrein, zie WTRweco werkcontracttreindienstleiderWerkspoor Neder-landsche Fabriek vanWerktuigen en Spoor-wegmaterieel nvWESTIG Spoorweg-Maatschappij “Woldjer-spoorweg en Stoom-tramwegen in Midden-en Noordelijk Gronin-gen” nvWFTM West-FriescheTramweg-Maatschappijnvwg wagenwggr wagenladinggroentenwgh wagenherstellerwgl (bestemming van)wagenladingwgm wagenmeesterwgnr wagennummerwgvd wagenverdelerWhz Weichenheizung(wisselverwarming) (D)wi werkinstructiewibr waarschuwings-installatie op bruggen(bijgenaamd “wiebertje”)wido waarschuwings-installatie voor dienst-overpadenwilo waarschuwings-installatie voor landelijkeoverwegenWIMO Wagon and In-termodal unit Operatio-nal databaseWINK hybride aange-dreven (diesel/elek-trisch) tweewagentrein-stel van de Zwitsersefabrikant Stadler, o.m.voor Arriva (‘Wandel-barer Innovativer Nah-


verkehrs-Kurzzug’, flexi-bele innovatieve korte-afstandstrein)WION Wet informatie-uitwisseling ondergrond-se netten, zie EWSWIS Werkinstructie Sto-ringenWISA Wagons Indus-triels SAwisb wisselbouwerwit waarschuwingslich-ten in tunnels (bijge-naamd “witjes”)wkm werkmeesterWKR wisselstandaan-wijzer (Switch IndicationRelay)wl wisselWL slaaprijtuig (‘wa-gon-lits’)WL grendelmagneet(‘switch lock’, aandui-ding in gebruik bij hetSeinwezen)WLAB slaaprijtuig (‘wa-gon-lits’) met eerste entweede klasWLB slaaprijtuig (‘wa-gon-lits’) tweede klasWLE Westfälische Lan-des-Eisenbahn GmbH(voorh. Warstein-Lipp-stadter Eisenbahn-Ge-sellschaft) (D)wltr werkliedentreinwlvw wisselverwar-ming, zie wvwwlwt wisselwachterWLZR grendelmagneetstuurrelais (‘switch lockoperating relay’, aandui-ding in gebruik bij hetSeinwezen)WM werkzonemaatre-gelWm Wagenmeisterei(D)wm werkmethodeWN Verenigd Streek-vervoer Westnederland

nv (dochterondernemingvan de NS)wnd waarnemendWNH wagens niet heu-velenWn-Signale Weichen-signale (wisselseinen)(D)WO wegonderhoud (deverkorting WOH wordtook gebruikt)wo wagenopgaaf vanstationwo woensdag(s)WOA werkplek opafstand (meekijkscherm)WOA wisselbedieningop afstand (voor NCBG)WOH wegonderhoud,zie WOWOPAC West-Oost-Passage AmsterdamCS, zie PVPWopz opzichter van deweg (“Wegopzichter”)WoS Woldjer Spoor-wegmaatschappij nv(voorh. WESTIG)WOT werkplek onttrek-kingstekening (van ge-plande werkzaamhe-den aan de railinfra)wp wachtpostwpb bovenbouwwerk-plaatsWPC Utrecht CentraleWerkplaats Utrechtwph hoofdwerkplaatswphc chef hoofdwerk-plaatswpk werkplekwpl lijnwerkplaatswplc chef lijnwerk-plaatswpw wagenwerkplaatsWR restauratierijtuigW-rem Westinghouse-remwret weekendretourWRG bep. type Unimograil/wegvoertuig (‘Wag-

gonrangiergerät’)WRT Wachttijden Reizi-gerstreinen (onderdeelvan het TAD, C 7510)WRT WachttijdregelingReizigerstreinenWRZO Wet Rampen enZware OngevallenWS tonen van wissel-standen in het proces-leidingssysteemWS Spoorweg (voorh.Tramweg) Wieringen-Schagen nvwsl zie wlWSL WestinghouseSignals Ltd. (fabrikantvan seinen en bedien-systemen voor wisselsen seinen)WSM WestlandscheStoomtramweg-Maat-schappij nvWSM wisselstopma-chine (“Weichenstopf-maschine”)Wsp aanduiding voorspoorwegmaterieel,gebouwd door Werk-spoorWst Werkstatt (Duitsespoorwegwerkplaats)WStö Weichenstörung(wisselstoring) (D)WSW winterproofspoorwegwissel (typewissel waarbij de wissel-tongen verticaal bewe-gen, zodat er geen ruim-te is waar zich sneeuwof ijs kan ophopen)WT Wachtdienst Tech-niek (van NedTrain), zieCMRWT wijzigen treinserie(per vertrekperron)WTB werktreinbege-leiderWTI werktreininstructieWTM werktreinmachi-nist


WTR werktrein (voorh.WE)wtr wachterWTS Handboek Werk-zaamheden door hetTreinpersoneel op Sta-tions (C 7504)wtwg waterwagenWU Tramweg-Maat-schappij Winsum-Ulrumnvwubo waarschuwings-lichten bij uitzichtbe-lemmerende objectenWÜSA Wegübergangs-sicherungsanlage (be-veiligingsinstallatie vooreen overweg) (D), laterBÜSA genoemdWV wagenverdelingWV werkverantwoorde-lijkeWV wissels vrijmakenwvbr werkvoorbereiderWVD Waarschuwings-en Verkenningsdienst(van de brandweer)WVD Werkverdeling(deelsysteem van Pro-cesleiding Rijwegen)WVGS Wet VervoerGevaarlijke StoffenWVK Wegwijzer VoorKrachtvoertuigpersoneel(C 5508)WVR Wegenverkeers-reglementWVW Wegenverkeers-wetWVW WerkinstructieVoor Wagenbehande-ling (C 6546)wvw wisselverwarmingWZ westzijdewzh werkzaamhedenWZKR-schakeling wis-sel-stuur signaleringsre-lais (Switch OperatingIndication Relay). Dit iseen bep. type J-relais,typisch voor het GRS-

systeem ’68WZO werkzoneWZR Switch OperatingRelay (wisselstuurrelais)WZR-relais zie WZRWZTBS WerkzoneTBS/treinbeheersings-systeem (deelsysteemvan Post21 Treindienst-leiding dat gegevensvastlegt m.b.t. buiten-dienststellingen)


X

X reizigerstreinregimeX insteltijd van een treinis aangebroken inBEPAC zonder dat dezetrein daadwerkelijkingesteld kan wordenX fictief eindsein-nummer (achtervoegselbij - )X uitschakelen Auto-matische Omroep (inBEPAC)X aanduiding voorkruis(ing)X aanduiding voor over-weg (‘level crossing’)x met stalen laadvloer(in aanduiding voor bep.goederenwagens, bijv.Ealos-x, Eanos-x)XAGNR crossing ap-proach gate mechanismnormal relay (naderings-relais voor sluiten vanoverwegbomen)Xas bep. type 4-assigekoppelwagen voorertstreinen, welke aande ene kant voorzien isvan een automatischekoppeling en aan de an-dere kant van een con-ventionele koppeling (ditwagentype is later Uasgenoemd)XB voorvoegsel voorde DB-afkortingen vanBelgische stationsXbf bep. type 3-assigeopen zijlosserwagenvoor werktreinen (wordtgebruikt voor ballaststorten)X-CHE aanduiding voorwagens van de NS, dieovergenomen warenvan HSM en SSX-CHG aanduiding voor

2-assige gesloten goe-derenwagens die inTsjechoslowakije ge-bouwd zijn (vanaf 1969werden deze wagensaangeduid als Glm)X-CHGZ bep. type 2-assige gesloten wagenmet losluiken, voorgraanvervoer (vanaf1969 werd dit type wa-gen Hdg genoemd)X-CHR aanduiding voorgroentewagens van deNS, die overgenomenwaren van HSM en SSXCR crossing checkingrelay (controle-relaisvoor een “gesloten over-weg”)XCR crossing controlrelay (controle-relaisvan een automatischeoverweginstallatie;stuurt ook de relais aanvoor de knipperlichtenen bellen van deze in-stallatie)XC-sein overwegsein(met symmetrischespreidlenzen) welkevoor het wegverkeer be-doeld is. De aanduidingXC staat daarbij voor‘crossing control’XDR lijnrelais voorseinsturing seinbeeldgroen (Exit Distance Re-lay)X-draaistel bep. type2-assig geklonken draai-stel met aangepaste ve-ring, voor stoomverwar-mingswagensXeg bep. type 2-assigegesloten wagen, inge-richt als materieelwagenvoor werktreinen (omge-bouwde wagen van hettype Gs)XGKR lijnrelais voor

signalering (Exit SignalIndication Relay)XGNR-relais crossinggate mechanism normalrelay (relais voor sluitenen openen van over-wegbomen)XG-regime aanvullen-de veiligheids- en ver-keersaspecten bij steilehellingenXHR lijnrelais voorseinsturing seinbeeldgeel (exit home relay)XN voorvoegsel voorde DB-afkortingen vanNederlandse stationsX-pact Project Om-bouw van aki naar ahobXPR crossing repeaterrelay (herhalingsrelaisvan een automatischeoverweg)xps cross-platformswitch (bijv. op stationSchiphol)XR crossing relay (be-dieningsrelais overweg-installatie; de hoofd-schakelaar die de aki ofahob inschakelt als ereen trein nadert)XR-relais zie XRXR-schakeling (op devrije baan) XR-relais incombinatie met eenaantal vertragingsrelais,om te voorkomen dat delengte van de aankondi-gingsweg voor een o-verweg te lang is op eenbestaand automatischblok, zie XRxvhm extra veiligheids-manXZR crossing specialrelay (stuurrelais inahob-steller)


Y

Y draaistel (aanduidingafkomstig van de Fran-se spoorwegen)Y rijweg (in de aandui-ding van bep. relais)Y vertakking / splitsing(van een spoorlijn)y uitsluitend bestemdvoor het vervoer vankalkzandsteen (in aan-duiding voor bep. goe-derenwagens, bijv.Falns-y)y uitsluitend bestemdvoor het vervoer van ka-belspoelen (in aandui-ding voor bep. goede-renwagens, bijv. Rils-y,Rs-y)y voorzien van specialebinnenbekleding (inaanduiding voor bep.goederenwagens, bijv.Tdgs-y, Uaoos-y)Y-2 elektrisch twee-wagentreinstel (Mat ’74stadsgewestelijk mate-rieel SGM), bijgenaamd“Sprinter” of “CityPen-del”, zie Plan YY-3 elektrisch drie-wagentreinstel (Mat ’74stadsgewestelijk mate-rieel SGM), bijgenaamd“Sprinter” of “CityPen-del”, zie Plan YY25 bep. type 2-assigdraaistel met schroefve-ren, o.m. voor ketelwa-gens, containerdraag-wagens en schutgoed-wagensY32 bep. type 2-assigdraaistel voor intercity-treinstellen ICM (aan-vankelijk ontwikkeldvoor de Franse Corail-rijtuigen)

Y230 bep. type 2-assigmotordraaistel voorTGV-treinstellen eerstegeneratieY230A bep. type 2-as-sig motordraaistel voorTGV-treinstellen tweedegeneratieY246 bep. type 2-assigmotordraaistel voorThalys-treinstellenYCY kabel met koperenmantel (gebruikt als in-terlokale blokkabel vanhet Seinwezen)YCY-kabel bep. type62-draads kabel met ko-peren mantel, gebruiktals interlokale blokkabelvan het Seinwezen(voor aankondigingenvan overwegen, seinstu-ring, ATB en storings-signalering aki/ahob)Y-draad hulpdraag-kabel (van bovenleiding)Y-draaistel standaardtype 2-assig draaistelvoor goederenwagens(oorspronkelijk door deFranse spoorwegen ont-wikkeld)YGPR-relais yellow-green-repeater relay(herhalingsrelais van degele en groene standvan een sein)YZR extra rijwegkeuze-relais (Route SpecialRelay)


Z

Z ketelwagen voor hetvervoer van vloeistoffenof gassen (in aanduidinggoederenwagens)Z aanduiding voortreinstellen van het typeDD-AR mDDMZ bediening van een in-fra-element (in de aan-duiding van relais)z rijtuig of treinstel zon-der toiletz laadlengte 21 m (inaanduiding voor bep.platte goederenwagens,bijv. Rns-z)z met ingekorte schot-ten (in aanduiding voorbep. open goederenwa-gens, bijv. Falns-z)Za bep. type 4-assigeketelwagen voor vervoervan fluorsilicidezuurZac bep. type 4-assigeketelwagen voor vervoervan zurenZacefkks bep. type 4-assige ketelwagen metverwarmingsapparatuur,voornamelijk gebruiktvoor vervoer van fluor,soms ook voor gesmol-ten fosfor (geschikt voorvervoer met veerboten)Zacefns bep. type 4-assige verwarmde ketel-wagen, maximale last64 ton, voor vervoer vanmineraaloliën, natron-loog en bep. anderechemische producten(geschikt voor vervoermet veerboten naarGroot-Brittannië)Zacefs bep. type 4-as-sige ketelwagen metverwarmingsapparatuur,voor vervoer van mine-

raaloliën, gesmolten fos-for en bep. andere che-mische producten (ge-schikt voor vervoer metveerboten)Zacekks bep. type 4-assige ketelwagen metverwarmingsapparatuur,voor vervoer van chemi-sche productenZacens bep. type 4-as-sige verwarmde ketel-wagen voor vervoer vanchemische productenZaces bep. type 4-as-sige verwarmde ketel-wagen voor vervoer vangele fosfor, maximalelast 56 tonZackks bep. type 4-as-sige ketelwagen voorvervoer van hexeen enbep. andere chemischeproductenZacns bep. type 4-as-sige ketelwagen voorvervoer van chemischeproducten en mineraal-oliën, maximale last67,9 tonZacs bep. type 4-assi-ge ketelwagen voorvervoer van mineraal-oliën, maximale last58,1 tonZaens bep. type 4-as-sige verwarmde ketel-wagen voor vervoer vanmineraaloliën, fenol enbep. andere chemischeproducten (maximalelast 75 ton)Zaes bep. type 4-assi-ge verwarmde ketelwa-gen voor vervoer vanmineraaloliën, vloeibareteer en bep. anderechemische productenZaffns bep. type 4-as-sige ketelwagen metBrits profiel, voor ver-

voer van kalkslurry (ge-schikt voor vervoer viade Euro Tunnel)Zafgkks bep. type 4-assige ketelwagen voorvervoer van vloeibaregassen, maximale last49,3 ton, geschikt voorveerboten naar Groot-BrittanniëZafgs bep. type 4-assi-ge ketelwagen voor ver-voer van vloeibare gas-sen of gassen onderdruk (geschikt voor ver-voer met veerboten)Zafns bep. type 4-as-sige ketelwagen voorvervoer van chemischeproducten, geschikt voorvervoer met veerbotennaar Groot-BrittanniëZafs bep. type 4-assigeketelwagen voor vervoervan kalkslurry (geschiktvoor vervoer met veer-boten)Zagkks bep. type 4-as-sige ketelwagen voorvervoer van vloeibaregassenZagkks-z bep. type 4-assige ketelwagen voorvervoer van vloeibaregassenZagks bep. type 4-assi-ge ketelwagen voor ver-voer van vloeibare gas-sen of gassen onderdrukZagns bep. type 4-assi-ge ketelwagen voor ver-voer van vloeibare gas-sen; wordt ook gebruiktvoor vervoer van ammo-niakZAGRO Werner ZappelMaschinenbau Grom-bach (Duitse fabrikantvan rail/wegvoertuigen,o.a. voor Strukton en


DSM)Zags bep. type 4-assi-ge ketelwagen voor ver-voer van zwaveldioxide,ook geschikt voor ver-voer van butaan, chlooren bep. andere chemi-caliënZakks bep. type 4-assi-ge ketelwagen voor ver-voer van chemicaliënzoals styreen mono-meerZans bep. type 4-assi-ge ketelwagen voor ver-voer van mineraalolie,maximale last 65,9 tonZans-v bep. type 4-as-sige ketelwagen voorvervoer van zurenZan-v bep. type 4-as-sige ketelwagen voorvervoer van zurenZAP aanduiding voormaterieel-omloop vantreinstellen type DM’90van NSR (nummers3401 en 3443-3445),tussen Zutphen en Apel-doornZas bep. type 4-assigeketelwagen voor vervoervan olieproductenzat zaterdag(s)ZB Spoorwegmaat-schappij Zwolle-BlokzijlnvZBF Zugbahnfunk(soort Duitse Telerail,treinradio)Zcefs bep. type 2-assi-ge verwarmde ketelwa-gen voor vervoer vanmineraaloliën en bep.andere chemische pro-ducten (geschikt voorvervoer met veerboten)Zcens bep. type 2-assi-ge verwarmde ketelwa-gen, geschikt voor ver-voer van bijtende chemi-

caliën zoals thionylchlo-rideZces bep. type 2-assi-ge verwarmde ketelwa-gen voor vervoer vanchemische productenZckks bep. type 2-as-sige ketelwagen voorvervoer van chemica-liën, maximale last 25ton (deze wagen wordtd.m.v. luchtdruk gelost)Zcns bep. type 2-as-sige ketelwagen metlossing d.m.v. luchtdruk,voor vervoer van chemi-sche producten (maxi-male last 33,7 ton)Zcs bep. type 2-assigeketelwagen met lossingd.m.v. luchtdruk, voorvervoer van chemischeproductenZD spoorregio Zuid(Nederland)zdg zendingZE Tramweg-Maat-schappij Zutphen-Em-merik nvZekks bep. type 2-assi-ge ketelwagen met ver-warmingsapparatuur,voor vervoer van chemi-sche productenZes bep. type 2-assigeketelwagen met verwar-mingsapparatuur, voorvervoer van lijmstoffen,azijnzuuranhydride, mi-neraaloliën en bep. an-dere chemische produc-tenzesje aanduiding vooreen zeswagentreinstelZEV Zentrale Energie-versorgung (D)zf (op) zon- en feest-dagenZf Zugführer (Duitsehoofdconducteur, chefvan de trein)

ZF Zugfunk (Duitsetreinradio)Zgkks bep. type 2-assi-ge ketelwagen voor ver-voer van vloeibare gas-senZgs bep. type 2-assigeketelwagen voor vervoervan vloeibare gassenZg-Signale Zug- undFahrzeugsignale / Sig-nale an Zügen (seinenop kracht- en overigespoorvoertuigen) (D)ZHES Zuid-Holland-sche Electrische Spoor-weg Maatschappij nvZHESM zie ZHESZHS aanduiding voormaterieel-omloop vantreinstellen type DH 1van ConnexxionZK Spoorwegmaat-schappij “De ZuiderKogge” nvZkks bep. type 2-assi-ge ketelwagen voor ver-voer van chemischeproductenZKL zelfsignalerendekortsluitlansZL losse diesellocomo-tief afkomstig van eentrein (afkorting in ge-bruik bij de Belgischespoorwegen. Omdat de-ze aanduiding ook opgrensbaanvakken zoalsEssen-Roosendaal enVisé-Maastricht wordttoegepast, wordt dezeook door ProcesleidingRijwegen ondersteund)ZLS aanduiding voormaterieel-omloop vantreinstellen type LINT41van SyntusZLSM Zuid-LimburgseStoomtreinmaatschappijZM ledig dieseltreinstelafkomstig van een trein


(afkorting in gebruik bijde Belgische spoorwe-gen. Omdat deze aan-duiding ook op grens-baanvakken zoalsEssen-Roosendaal enVisé-Maastricht wordttoegepast, wordt dezeook door ProcesleidingRijwegen ondersteund)Zm-Signale Zugmelde-oder Gefahrensignale(D)ZN aanduiding voormaterieel-omloop vantreinstellen type DM’90van NSR, nummers3402-3437ZNS aanduiding voormaterieel-omloop vantreinstellen type DM’90van SyntusZNSM Zuid-Nederland-sche Stoomtramweg-Maatschappij nvzo zondag(s)ZOOM Zware OverwegOp Maat (systeem metzeer lange overwegpla-ten, ontwikkeld doorVoestalpine Railpro insamenwerking metSpanbeton bv)Zp Zugpersonal (trein-personeel) (D)Zp-Signale Signale fürdas Zugpersonal / Zug-personalsignale (seinenvoor het treinpersoneel,zoals remproefseinen,vertrekseinen, handsei-nen voor materieelver-plaatsing en gevaarsei-nen) (D)ZpTM ZutphenscheTramweg-MaatschappijnvZR ledig materieel af-komstig van een trein,getrokken door eendiesellocomotief (afkor-

ting in gebruik bij deBelgische spoorwegen.Omdat deze aanduidingook op grensbaanvak-ken zoals Essen-Roo-sendaal en Visé-Maas-tricht wordt toegepast,wordt deze ook doorProcesleiding Rijwegenondersteund)ZRR aanduiding voormaterieel-omloop vantreinstellen Mat ’64 (T-2,nummers 936-965), tus-sen Zwolle en EmmenZs Zugschaffner (Duit-se conducteur)Zs bep. type 2-assigeketelwagen voor vervoervan chemische produc-ten (max. toegelatensnelheid 100 km/u)Zs Zwischensignal (tus-sensein / herhalings-sein) (D)zsa zonder stroomafne-merZsig Zwischensignal(hoofdsein op een sta-tion, dat geen in- of uit-rijsein is) (D)Z-slot zekerheidsslot(op de verbindingsstangvan wisseltongen)ZSM Zuider Stoom-tramweg-MaatschappijnvZs-Signale Zusatzsig-nale für Hauptsignale(D)ZTM Zwolsche Tram-weg Maatschappij nvztr zandtreinZ-type classificatie voorketelwagensZUB Zugbeeinflussung(systeem voor automati-sche treinbeïnvloeding,ook in gebruik bij hetGVB)Zvsig Zwischenvorsig-

nal (D)ZVTM Zeeuwsch-Vlaamsche TramwegMaatschappij nv (doch-teronderneming van deNS)ZW voertuig dat zowelop de weg als op railskan rijden (“Zweiwege-fahrzeug”)ZWB graafmachine diezowel op de weg als oprails kan rijden (“Zwei-wegebagger”)ZWF railauto (“Zwei-wegefahrzeug”)zwg zuivelwagenZWN StreekvervoerZuid-West-Nederland nv(dochterondernemingvan de NS)ZWV zwaar vervoerZWV-BP zwaar vervoerbuiten profielZWV-BS zwaar vervoermet T51-voorwaardenZWV-HC zwaar vervoer‘High Cube’ container-treinZWV-HP zwaar vervoerHuckepacktreinZZ zuidzijdeZZTW Zuiderzeetram-weg


2.

Lijst van verkortingenvan stationsnamen endienstregelmeet-punten

Wanneer een station denaam draagt van tweeplaatsen, dan staat er eenstreepje tussen de plaats-namen, bijv. Ede-Wageningen. In groteplaatsen liggen vaakmeerdere stations. Dezedragen de naam van deplaats, gevolgd door deprecieze locatie van hetstation. In zo’nsamenstelling staat ergeen streepje, bijv.Amsterdam Amstel.De officiële DB-afkortingenvan de Duitse stations-namen worden vooraf-gegaan door een hoofd-letter die het ‘Regional-bereich’ aangeeft waarinhet betreffende station ligt.Deze afkortingen kunnenafwijken van deNederlandse afkortingenvoor de Duitse stations.

A

A RegionalbereichHamburg (voorh. Regio-nalbereich Altona) (D)A Aachen Hbf (niet-officiële afkorting voorAken), zie KA (D)AA Hamburg-Altona(D)AA G Hamburg-AltonaGbf (D)AAS Amsterdam Air-port Schiphol (afkortingin gebruik op de lucht-haven zelf; de spoor-afkorting voor stationSchiphol is Shl)

Ab Achterberg onder-station (tussen Rhenenen Veenendaal Cen-trum)Abr Arnekanaal brugAc AbcoudeAch Achel (B) (Neder-landse verkorting), zieLELAco Abcoude overloop-wisselsAcp Abcoude post TAcs Amsterdam CSseinhuisACV Cuxhaven (D)Adh Achter de Hoven(ook wel station Leeu-warden Achter de Ho-ven genoemd, 1915-1940, heropend 1954-2018)ADK Aldekerk (D), zieKALKAdl Amsterdam Dok-laan (emplacement)Adls Amsterdam Dok-laan seinhuisAdr Adrianalaan (stop-plaats bij RotterdamNoord, 1924-1932)Advd Amsterdam Dui-vendrecht, zie DvdAdw AmsterdamscheStraatweg (stopplaatsbij Blauwkapel, 1895-1923). De verkortingAsw is ook gebruiktAeg Amsterdam Eras-musgracht aanslAel Achel (B) (Neder-landse verkorting), zieLELAf Amersfoort post TAF Flensburg (D)AFS Flensburg Süd (D)Ah ArnhemAH Hamburg Hbf (D)Ahaku Arnhem raccAKU (Algemene Kunst-zijde Unie)Ahakz Arnhem racc

AKZOAHAR Hamburg-Har-burg (D)AHARB Hamburg-Har-burg Bbf (D)Ahb ArnhemschebroekGE (later is deze verkor-ting ook gebruikt vooremplacement ArnhemBerg)Ahbf Aachen Hbf (D)(Nederlandse verkortingvoor Aken), zie KAAHBN Hamburg Hgbf(D)Ahbo Arnhem Berg op-stelterreinAhd Arnhem seinhuisDAhfnz Arnhem raccFNZ (Federatie Neder-landsche Zuivelbond)Ahg Arnhem goederen-stationAhgt Arnhem goede-renstation post TAhke zie AhkemaAhkema Arnhem raccKEMA (Keuring vanElektrotechnische Mate-rialen Arnhem)Ahkm zie AhkemaAhkma Arnhem raccKEMA aanslAhknb Arnhem Kro-nenburgAhkw Arnhem raccKleefse WaardAhld zie AshdAhp Arnhem Velper-poortAhpr Arnhem Presik-haafAhs Ahaus (D) (Neder-landse verkorting), zieEAHSAhsb Arnhem Sons-beek schakelstationAhsg Arnhem Schuyt-graafAhst Arnhemschestraat


(stopplaats bij Elst,1879-1919). Van 1919tot 1980 is deze verkor-ting ook gebruikt voorArnhemschestraat blok-postAht Arnhem post TAhvos Arnhem raccVosdijkAhwa Arnhem WestaanslAhz Arnhem ZuidAj Anjum (station,1913-1935)AK Kiel Hbf (D)AKHG Kiel Hgbf (D)Akl ArkelAkm AkkrumAl Alphen (station tus-sen Tilburg en Turnhout,1867-1934)AL Lübeck Hbf (D)Alb Abbekerk-Lambert-schaag (station tussenHoorn en Medemblik)Alba zie LnnaAlm Almere Centrum(van 1985 tot 1987 heet-te dit station Almere 2,en van 1987 tot 1999 Al-mere Centraal Station)Alm1 Almere 1 (later:Almere Buiten West, endaarna: Almere Muziek-wijk)Alm2 Almere 2 (later:Almere CS, en daarna:Almere Centrum)Alm3 Almere 3 (later:Almere Parkwijk)Alm4 Almere 4 (later:Almere Buiten)Alm5 Almere 5 (later:Almere Buiten Oost, endaarna: Almere Oost-vaarders)Almb Almere Buiten(voorh. Almere 4)Almbo Almere BuitenOost (voorh. Almere 5)Almbw Almere Buiten

West (voorh. Almere 1)Almm Almere Muziek-wijk (voorh. Almere Bui-ten West)Almmo Almere Muziek-wijk overloopwisselsAlmo Almere Oost-vaarders (van 1985 tot1987 heette dit stationAlmere 5, en van 1987tot 2004 Almere BuitenOost)Almp Almere Parkwijk(voorh. Almere 3)Almpt Almere PoortAlms Almere Strand(ook bekend als halteMuiderzand, 1996-2012,uitsluitend t.b.v. evene-menten op het Almeer-derstrand), zie MdzAlmso Almere StadOostAlmsw Almere StadWestAlmswo Almere StadWest overloopwisselsAlpo zie AlmptALR Lübeck Hgbf (D)Als Alstätte / Alstede(D) (Nederlandse ver-korting), zie EATTAlv Aarlanderveen (sta-tion tussen Uithoorn enAlphen a/d Rijn, 1915-1936)Am America (halte tus-sen Venlo en Helmond,1866-1938). Later isdeze verkorting gebruiktvoor America raccAM Maschen Rbf (D)Ama Amersfoort aanslAmbo zie AlmboAmf AmersfoortAmfbd AmersfoortBokkeduinen, zie BkdAmfbda AmersfoortBokkeduinen aanslAmfg Amersfoort GEAmfga Amersfoort GE

aanslAmfgs Amersfoort ge-meentelijke stamlijnAmfh Amersfoort Heu-velAmfk Amersfoort Kop-pel (stopplaats, 1905-1938, ook bekend alsKleine Koppel), zie KkAmflok Amersfoortracc LokhorstAmfmay Amersfoortracc MaygronAmfp zie AmfponAmfpon Amersfoortracc PonAmfs AmersfoortSchothorstAmfv Amersfoort DeVlasakkers blokpost, zieVlasAmfva Amersfoort DeVlasakkers aanslAmfvat zie AvatAmfw Amersfoort werk-plaatsAmfwph Amersfoorthoofdwerkplaats (revi-siebedrijf)Amfww Amersfoort wa-genwerkplaatsAmkhw Amerikahaven-weg (Amsterdam West-haven)Aml AlmeloAmla Almelo aanslbedrijvenpark Twente(niet-officiële afkorting),zie AmlbpaAmlb zie AmlbpAmlbp Almelo raccbedrijvenpark Noord-west-TwenteAmlbpa Almelo raccbedrijvenpark (Noord-west-Twente) aanslAmlbta Almelo bedrij-venpark Twente aansl(niet-officiële afkorting),zie AmlbpaAmldol Almelo racc


industrieterrein Dolle-goorAmltw zie AmlbpaAmo Almere Oost on-derstationAmp Amersfoort blok-postAmpo zie AlmptAmr AlkmaarAmrgas Alkmaar raccGasfabriekAmrgf zie AmrgasAmrgs Alkmaar ge-meentelijke stamlijnAmri Almelo De RietAmrn Alkmaar NoordAmrp Alkmaar St. Pan-crasAmrz Alkmaar ZuidAms Almelo seinhuisAmst Amstenrade (bijBrunssum)Amt Ammerstol (haltetussen Gouda enSchoonhoven, 1914-1942)Amu Algemeen Maga-zijn UtrechtAmw Aalsmeerderweg(halte tussen Aalsmeeren Haarlem, 1912-1936). Later is deze ver-korting ook gebruiktvoor Almere West on-derstation. Het is overi-gens niet de bedoelingdat reeds bestaandeverkortingen later voorandere stations ofdienstregelmeetpuntenworden gebruiktAna Anna PaulownaAnd Anderen (stop-plaats tussen Gasselter-nijveen en Assen, 1905-1934). Deze verkortingis ook gebruikt voor Ant-werpen Noorderdokken(B) (Nederlandse ver-korting, welke later ge-wijzigd is in Andd), zie

ANDAND Antwerpen Noor-derdokken (B)Andd Antwerpen Noor-derdokken (B) (Neder-landse verkorting), zieANDANGOL Antwerpen An-golahaven (B)ANS Ans (B)ANZA Nordholz Bun-deswehr (D)Ao Aalsmeer Oost (hal-te, 1915-1950). Tot1930 werd dit HalteOosteinde genoemd, zieOeAp Adorp (stopplaatstussen Groningen enDelfzijl, 1884-1938). De-ze verkorting is ook ge-bruikt voor Anna Pau-lownastraat (station tus-sen Den Haag HS enScheveningen, 1886-1915). Het is overigensniet de bedoeling datreeds bestaande verkor-tingen later voor anderestations of dienstregel-meetpunten worden ge-bruiktApd ApeldoornApda Apeldoorn aanslApdgel Apeldoorn raccVan GelderApdhol Apeldoorn raccVerffabriek HollandApdhpg Apeldoornracc Van Houten, Palmen Van GelderApdi Apeldoorn indus-trieterreinApdlng Apeldoorn raccLeonard LangApdm Apeldoorn DeMatenApdo Apeldoorn Osse-veldApdv zie ApdvamApdvam Apeldoorn

racc Vuil Afvoer Maat-schappijApg AppingedamApl Ter Apel (station,1924-1935)Aplg Ter Apel Rijks-grens (stopplaats, 1924-1926)APMT-1 Arnold PeterMøller Terminal 1 (con-tainerterminal op Maas-vlakte Oost)APMT-2 APM Termi-nals Maasvlakte II, zieAPMApn Alphen a/d RijnApnir Alphen a/d Rijnracc industrieterreinRijnhavenApp Appel (stopplaatstussen Nijkerk en Voort-huizen, 1903-1937)Apr Asperden (haltetussen Boxtel en Wesel,1893-1949)Aps Apeldoorn sein-huis (later: Apeldoornpost II)Arb Arnebruggen(brugpost tussen Roo-sendaal en Vlissingen)Arn ArnemuidenArnsb Arnsberg (D)(Nederlandse verkor-ting), zie EARBArp Aadorp (stopplaatstussen Mariënberg enAlmelo, 1920-1938). Tot1931 heette deze stop-plaats Woesten, zie WteArs Alkmaar seinhuis(later: Alkmaar post T)As Amsterdam aanslNHSS (deze verkortingis ook gebruikt voor Am-sterdam aansl NHSSPost III)Asa Amsterdam AmstelAsai Amsterdam Am-stel industrieterreinAsaj Amsterdam Aletta


JacobslaanAsat Amsterdam Am-stel post TAsb Amsterdam BijlmerArenA (voorh. Amster-dam Bijlmer)Asbd Amsterdam Bo-vendok (emplacement)Asbo Amsterdam Bor-neokade (oostelijk ha-vengebied)Asc Amsterdam con-tainerterminal (westelijkhavengebied)Asd Amsterdam CSASD Amsterdam CS(afkorting in gebruik bijde Belgische spoorwe-gen)Asda zie AsdarAsdaim Amsterdamracc AIME (AlgemeneIndustriële, Mineraal- enErtsmaatschappij, in deWesthaven)Asdar Amsterdam Are-naAsdcm AmsterdamCentrale MarktAsde Amsterdam Eras-musgrachtAsdea zie AegAsdg Amsterdam Geu-zenveldAsdh Amsterdam Hem-haven (westelijk haven-gebied, vanaf 1890).Sinds 2008 wordt dezeverkorting ook gebruiktvoor halte AmsterdamHolendrecht, zie Ashd.Het is overigens niet debedoeling dat reeds be-staande verkortingen la-ter voor andere stationsof dienstregelmeetpun-ten worden gebruiktAsdhol Amsterdamracc Hollandia SchrootAsdi Amsterdam indus-trieterrein Cruquiusweg

Asdk AmsterdamknooppuntAsdkp zie AsdkAsdl Amsterdam Lely-laanAsdm Amsterdam Mui-derpoortAsdma AmsterdamMuiderpoort aanslAsdme AmsterdamMiddeneilandAsdmvb middenvoet-brug Amsterdam CSAsdmw AmsterdamMuiderpoort WestzijdeAsdnh AmsterdamNeptunushaven (weste-lijk havengebied)Asdo Amsterdam OostonderstationAsdoe AmsterdamOostelijk EilandAsdoz Amsterdam CSOostzijdeAsdptt AmsterdamPTTAsdptta AmsterdamPTT aansl (niet-officiëleverkorting), zie AspttaAsdr Amsterdam Slo-terdijk Noord Radarweg(ook bekend als Amster-dam Radarweg)Asdt AmsterdamTransformatorwegAsdta AmsterdamTransformatorweg aanslAsdv Amsterdam DeVlugtlaan (station, 1986-2000)Asdw Amsterdam WestonderstationAsdwe AmsterdamWestelijk EilandAsdwpl zie AswplAsdwz Amsterdam CSWestzijdeAsdz Amsterdam Zuid(van 1985 tot 2006 heet-te dit station AmsterdamZuid WTC)

Asg Amsterdam goe-derenstationAsgo Amsterdam goe-derenstation OostAsgw Amsterdam goe-derenstation WestAsh Amsterdam Haar-lemmermeer (station,1915-1950). Tot 1933heette dit station Am-sterdam WillemsparkAshd Amsterdam Ho-lendrechtAsho Amsterdam Slo-terdijk Noord HornwegAshs Amsterdam Haar-lemmermeer seinhuisAsl Assel (halte bij Zut-phen, 1876-1944). Lateris deze verkorting ookgebruikt voor AsselschakelstationAslhw Australiëhaven-weg (bij Amsterdam)Asm Aalsmeer (station,1912-1950)Asmi Amsterdam Mi-nervalaan onderstationAsn AssenAsni Assen industrie-terreinAsp Amsterdam Wees-perpoort (station, 1843-1939)Asptta AmsterdamPTT aansl (de niet-offi-ciële verkorting Asdpttais ook gebruikt)Asr Amsterdam Rieker-polderAsra Amsterdam Rie-kerpolder aanslAsro Amsterdam Röell-straatAss Amsterdam Sloter-dijk (van 1956 tot 1983heette dit stationAmsterdam SloterdijkZuid, en van 1983 tot1985 Amsterdam Sloter-dijk Noord)


Assh Amsterdam Slo-terdijk Hemboog (ookwel Hembooghalte ge-noemd)Assn Amsterdam Slo-terdijk Noord, zie AssAssp AmsterdamScience Park (tussenAmsterdam Muiderpoorten Diemen)Assv AmsterdamSneevlietwegAssz Amsterdam Slo-terdijk Zuid, zie AssAsv Amstelveen (sta-tion, 1915-1950)Asw AmsterdamscheStraatweg (stopplaatsbij Blauwkapel, 1895-1923, zie Adw). Later isdeze verkorting ook ge-bruikt voor stopplaatsAmsterdamscheweg(tussen Amstelveen enAmsterdam Koenenka-de, 1925-1950; tot 1933werd deze stopplaatsAmstelveenscheweg ge-noemd). Tevens is dezeverkorting gebruikt voorstation Amsterdam Wil-lemspark (1915-1933,daarna station Amster-dam Haarlemmermeergeheten). Het is overi-gens niet de bedoelingdat reeds bestaandeverkortingen later voorandere stations ofdienstregelmeetpuntenworden gebruiktAswd AmsterdamWesterdoksdijk (empla-cement)Aswp zie AswplAswpl Amsterdam lijn-werkplaats Zaanstraat(de verkortingen Asdwplen Zst worden ook ge-bruikt)Aswpla Amsterdam

lijnwerkplaats aanslAswplm Amsterdamlijnwerkplaats MiddenAswpln Amsterdamlijnwerkplaats NoordAswplz Amsterdamlijnwerkplaats ZuidAszo Amsterdam Zuid-OostAt Acht (station tussenEindhoven en Breda,1895-1935)Atl Acht losplaatsAtn AaltenAtw Antwerpen Cen-traal (B) (Nederlandseverkorting), zie FNAtwa Antwerpen Ango-lahaven (B) (Nederland-se verkorting), zieANGOLAtwd Werkplaats Ant-werpen Dam (B) (Ne-derlandse verkorting),zie FNDMAtwn Antwerpen Noord(B) (Nederlandse ver-korting), zie FNNDAtwo Antwerpen-Oor-deren (B) (Nederlandseverkorting), vanaf 1927Antwerpen Noord ge-noemd, zie FNNDAtwsp AntwerpenSchijnpoort (B) (Neder-landse verkorting), zieFNZGAugsb Augsburg Hbf(D) (Nederlandse ver-korting), zie MAAvat Amersfoort Vat-horstAve Averesch (bij A-haus) (D) (Nederlandseverkorting)Avh Avenhorn (stationtussen Zaandam enEnkhuizen, 1884-1940).Later is deze verkortingook gebruikt voor Aven-horn schakelstation

Avz Venhuizen postaanslAw Aachen West (D)(Nederlandse verkor-ting), zie KAWAwd Aartswoud (sta-tion tussen Schagen enWognum-Nibbixwoud,1898-1930)Awg Aachen Westgrens (D) (Nederlandseverkorting), zie KAWG,KXAWAwgm AmsterdamWatergraafsmeer HalteAwhv AmsterdamWesthavenAwhva AmsterdamWesthaven aanslAwhvw AmsterdamWesthaven WestAwl Aalst-Waalre (sta-tion tussen Valkens-waard en Eindhoven,1866-1945)Ax Axel (station tussenTerneuzen en Meche-len, 1871-1951)Axa Axel aanslAxavl Axelse VlakteAXFW Flensburg Gren-ze (D)Az Rotterdam aanslZHES


B

B BelgiëB Regionalbereich Ber-lin (D)Bab Bergambacht (sta-tion tussen Gouda enSchoonhoven, 1914-1942). Later is deze ver-korting ook gebruiktvoor Beverwijk aanslBeijnes (1950-1963).Het is overigens niet debedoeling dat reeds be-staande verkortingen la-ter voor andere stationsof dienstregelmeetpun-ten worden gebruiktBah Sliedrecht Baan-hoek (station, 1885-1938). In 2011 werd eennieuwe halte SliedrechtBaanhoek geopend, de-ze ligt ongeveer 100meter verderop, zieSdtbBan Bannink (stop-plaats tussen Deventeren Almelo, 1888-1932).Later is deze verkortingook gebruikt voor Ban-nink blokpostBand Bandijk (voorma-lig tijdelijk eindstationaan de oostzijde van dein de Tweede Wereld-oorlog vernielde IJssel-brug bij Deventer, vanaugustus tot november1945)Bar Baarle NassauDorp (station, 1867-1934)BASF Antwerpen raccBASF (B)Bbd Bobeldijk-Berkhout(stopplaats tussen Heer-hugowaard en Hoorn,1898-1940)Bberge Blankenberge

(B) (Nederlandse ver-korting), zie FBKBbg Beekbergen (sta-tion tussen Dieren enApeldoorn, 1887-1950)Bbr Babberich (haltetussen Zevenaar en El-ten, 1897-1932). Later isdeze verkorting ook ge-bruikt voor BabberichschakelstationBbrk zie VgzBbw Boksbergerweg(stopplaats te Deventer,1891-1919)Bc Berchem (tussenWijchen en Oss)Bch Bocholtz (haltetussen Maastricht enAken, 1890-1944)Bcl Borculo (stationtussen Ruurlo enHaaksbergen, 1884-1937)Bcz zie BchBd BredaBda Breda aanslBdaku Breda raccAKU/CSMBdcsm Breda raccCSM (Centrale SuikerMaatschappij)Bdb Brandenborch(stopplaats tussen Zut-phen en Winterswijk,1878-1930)Bdcsm Breda raccCSMBddor Breda raccDörstBde BundeBdetna Breda raccETNA/NCBBdg BodegravenBdh Breda HaagseBeemden (later: Breda-Prinsenbeek), zie BdpbBdl Budel (station tus-sen Weert en Roer-mond, 1879-1953)Bdla Budel aansl

Bdlg Budel grensBdlkzm Budel raccKempensche Zinkmaat-schappij (vanaf 1973Budelco geheten)Bdlleg Budel racc le-gerplaatsBdloda Breda raccLodaBdm BedumBdp Blijdorp schakel-stationBdpb Breda-Prinsen-beekBdskf Breda racc SKFBdsph Breda Speel-huislaanBdt Bredevoort (stationtussen Winterswijk enZevenaar, 1899-1934)Bdv Barneveld-Voort-huizen, zie BnvBdva zie BnvaBdvl Barneveld-Voort-huizen losplaatsBdwg Bloemendaal-scheweg (stopplaats bijAmersfoort, 1902-1905)Bdwl Boudewijnlaanschakelstation (tussenDronten en Kampen)Be Beerse (stopplaatstussen Ommen en Ma-riënberg, 1905-1932)Bed Bosch en Duin(halte tussen Bilthovenen Zeist, 1907-1941)Bee Beek (stopplaatsbij Breda, 1866-1938)Bek Berkel (station tus-sen Rotterdam en Pijn-acker, 1908-1965). La-ter is deze verkortingook gebruikt voor Berkelblokpost en BerkelschakelstationBeks Berkel racc Side-ronBELBA Antwerpen Bel-gische Basis (B)Ben Bennebroekerweg


(stopplaats bij Hoofd-dorp, 1912-1932)Benk Bennekom (haltebij Wageningen, 1882-1937)Ber Berkum (stopplaatstussen Meppel en Zwol-le, 1867-1923). Dezeverkorting is ook ge-bruikt voor de brug overde Vecht bij BerkumBerch Antwerpen-Ber-chem (B) (Nederlandseverkorting), zie FCVBERDR Antwerpen Be-rendrecht (B)Berend Antwerpen Be-rendrecht (B) (Neder-landse verkorting), zieBERDRBerhbf Berlin Hbf (D)(Nederlandse verkor-ting), zie BLBerhf Berlin Ostbahn-hof (D) (Nederlandseverkorting), zie BHFBes Beers (stopplaatstussen Leeuwarden enMantgum, 1883-1938)Bet Best overloopwis-selsBeth Best HalteBetrt zie BtwBeu Beuningen (haltetussen Oldenzaal enDenekamp, 1903-1936)Bez Beltrum-Zieuwent(stopplaats tussen Zut-phen en Winterswijk,1892-1933)Bf BafloBfd Belfeld (halte tus-sen Tegelen en Reuver,1889-1940)Bfdglo Belfeld raccijzergieterij De GlobeBFP Frankfurt/Oder (D)BFW Finsterwalde (D)Bg Bergen (station aanNS-tramweg Alkmaar-Bergen aan Zee, 1905-

1955). Deze verkortingis ook gebruikt voorBerghem (stopplaatstussen Oss en Raven-stein, 1881-1938). Van-af 1957 is deze verkor-ting ook gebruikt voorBerghem onderstation.Het is overigens niet debedoeling dat reeds be-staande verkortingen la-ter voor andere stationsof dienstregelmeetpun-ten worden gebruiktBga Beugen aansl (tus-sen Arnhem en Venlo)Bgf ’s-Hertogenboschracc Bossche Gasfa-briek. Deze verkorting isook gebruikt voor Bos-sche Gasfabriek blok-postBgk kruispunt BeugenHoog (tussen Nijmegenen Venlo)Bgm Beetgum (stationtussen Leeuwarden enBerlikum, 1899-1939, enlosplaats van 1899 tot1957). Deze verkortingis ook gebruikt voorBuggenum (stopplaatsbij Roermond, 1900-1942). Het is overigensniet de bedoeling datreeds bestaande verkor-tingen later voor anderestations of dienstregel-meetpunten worden ge-bruiktBgmbr Maasbrug bijBuggenumBgmm Beetgumermo-len (station, 1899-1957)Bgn Bergen op ZoomBgngst Bergen opZoom gemeentelijkestamlijn Theodorus-havenBgnilm Bergen opZoom racc industrieter-

rein De Lage MerenBgnphm Bergen opZoom racc Philip MorrisBgns Bergen op Zoomaansl stamlijnBgnwp Bergen opZoom racc werkplaatsfa. JansenBgr Beugen-Rijkevoort(stopplaats tussen Nij-megen en Venlo, 1883-1933)Bgu Bergum (stationtussen Drachten enVeenwouden, 1881-1947)Bgw Burgerweg (stop-plaats tussen Schagenen Warmenhuizen,1913-1933)Bgz Bergen aan Zee(station, 1909-1955)Bh Bad Bentheim (D)(Nederlandse verkor-ting), zie HBTHBha Maastricht Beatrix-haven aanslBhd Boven Hardinxveld(voorh. Buldersteeg), zieBulBhdv zie BhdBHF Berlin Ostbahnhof(D)Bhg Bad Bentheimgrens (D) (Nederlandseverkorting), zie HXBBhl Bad Bentheim loco-motiefdepot (D) (Neder-landse verkorting)Bhn Bad BentheimNord (D) (Nederlandseverkorting), zie HBTNBHND Hennigsdorf (D)Bhv BilthovenBhvg zie BvhcBhvh Bilthoven raccMagazijn HeybroekBhvs Bilthoven sein-huisBhvw Bilthoven WestBhw Bentheimerweg


(stopplaats tussen Ol-denzaal en Denekamp,1903-1936)Bhz Berghuizen (stop-plaats tussen Epe enHattemerbroek, 1887-1938)Bijw Beijerscheweg(halte tussen Gouda enSchoonhoven, 1914-1942)Bik Berlikum (Fries-land) (station, 1899-1966)Bikcf Berlikum raccCondensfabriekLIJEMPF (LeeuwarderIJs- en Melk-ProductenFabriek)Bk Beek-ElslooBkb Zoutindustrie-BadBoekelo (stopplaats,1918-1937). Tot 1935heette deze stopplaatsZoutindustrie, zie ZiBkd Beukelsdijk (stop-plaats bij Rotterdam,1899-1953). Later is de-ze verkorting ook ge-bruikt voor Beukelsdijkschakelstation (bij Rot-terdam). Voorts is dezeverkorting gebruikt voorBoekend blokpost (tus-sen Blerick en Horst-Se-venum). Tevens is dezeverkorting gebruikt vooropstelterrein AmersfoortBokkeduinen, zieAmfbd. Het is overigensniet de bedoeling datreeds bestaande verkor-tingen later voor anderestations of dienstregel-meetpunten worden ge-bruiktBkda Amersfoort Bok-keduinen aanslBkdn zie AmfbdBkdp Beukelsdorp on-derstation (samentrek-

king van de namen Beu-kelsdijk en Blijdorp,twee Rotterdamse loca-ties van schakelstations)Bke Berkel-Enschot(station, 1881-1938).Deze verkorting is ookgebruikt voor Beek raccstaatsmijn Emma (1911-1973). Het is overigensniet de bedoeling datreeds bestaande verkor-tingen later voor anderestations of dienstregel-meetpunten worden ge-bruiktBkf Bovenkarspel Flo-ra, zie FrwBkg Bovenkarspel-GrootebroekBkh Den Haag Binck-horstBkhs Den Haag Binck-horst racc SiemensBkl BreukelenBkla Breukelen aanslBkm Baexem-Heijt-huijsen (halte tussenWeert en Roermond,1879-1938)Bko Boekelo (station,1884-1937)Bkp Blauwkapel (stop-plaats bij Utrecht, 1895-1928). Deze verkortingis ook gebruikt voorBuunderkamp (stop-plaats bij Ede, 1911-1938). Tegenwoordigwordt deze verkortinggebruikt voor Blauwka-pel (hele gebied). Het isoverigens niet de be-doeling dat reeds be-staande verkortingen la-ter voor andere stationsof dienstregelmeetpun-ten worden gebruiktBkr Blokker (halte tus-sen Zaandam en Enk-huizen, 1885-1938). La-

ter is deze verkortingook gebruikt voor Blok-ker schakelstationBks Breukelen seinhuisBkw Berkel Westpolder(halte van Randstad-Rail)Bkz Blokzijl (station,1914-1934)Bl BeilenBL Berlin Hbf (D)Blbf Blauwkapel raccBeenzwartfabriekBld Blokland (halte tus-sen Uithoorn en Alphenaan den Rijn, 1915-1917. Vanaf 1917 heet-te deze halte De Hoef,zie Hf). Deze verkortingis ook gebruikt voorBaarland (station tussenBorsele en Hoedekens-kerke, 1927-1934). Hetis overigens niet de be-doeling dat reeds be-staande verkortingen la-ter voor andere stationsof dienstregelmeetpun-ten worden gebruiktBLD Luckenwalde (D)Bleizo Lansingerland-Zoetermeer (de verkor-ting is afgeleid van devoormalige werknaamBleiswijk-Zoetermeeroftewel BleiZo, diegebruikt is tijdens debouw van dit station)BleiZo werknaam voorhet geplande stationLansingerland-Zoeter-meer (op de grens vanBleiswijk en Zoeter-meer)Blg Blauwkapel raccGasfabriek (bijgenaamd“Gasspoortje”)Blh Bethlehem (stop-plaats tussen Oldenzaalen Losser, 1903-1936)Blij Blija (stopplaats


tussen Leeuwarden enAnjum, 1901-1940)Blk Hoorn post TBll BloemendaalBlm Berlicum (N.B.)(station, 1883-1933)Bln Blauwkapel NoordBlna Blauwkapel NoordaanslBlo Blauwkapel OostBloa Blauwkapel OostaanslBlpbnk blokpost Bun-nik, zie BnkblpBlt Bocholt (D) (Neder-landse verkorting), zieEBCHBlv Bieleveldslaan(stopplaats tussen Gro-ningen en Weiwerd,1929-1941)Blw Blauwkapel WestBlwa Blauwkapel WestaanslBlz Blauwkapel ZuidBlza Blauwkapel ZuidaanslBm Naarden-Bussum(sinds 1958 wordt deverkorting Ndb gebruikt)Bmbr Beneden Mer-wedebrug bij Sliedrecht(Baanhoekbrug)Bmn BrummenBmr BoxmeerBn BorneBnc Barneveld Cen-trum (voorh. BarneveldDorp), zie BndBnd Barneveld Dorp(later: Barneveld Cen-trum), zie BncBng Baarle Nassaugrens (station, 1906-1934)Bngs Baarle Nassaugrens seinhuisBnk BunnikBnkblp Bunnik blok-post, zie BlpbnkBnkg Bunnik GE

Bnko Bunnik OostBnn Buinen (stationtussen Zwolle en Stads-kanaal, 1905-1964).Sinds 1938 wordt dezeverkorting ook gebruiktvoor station BarneveldNoord. Het is overigensniet de bedoeling datreeds bestaande verkor-tingen later voor anderestations of dienstregel-meetpunten worden ge-bruiktBns Benningbroek-Sij-bekarspel (station tus-sen Hoorn en Medem-blik, 1887-1941)Bnv Barneveld-Voort-huizen (station, 1876-1938). Later is deze ver-korting ook gebruiktvoor Barneveld-Voort-huizen onderstationBnva Barneveld aanslBnvk stopplaats Barne-veld Kruispunt (1903-1937)Bnvl Barneveld los-plaatsBnz Barneveld ZuidBo Barlo (D) (Neder-landse verkorting) (sta-tion tussen Winterswijken Bocholt, 1880-1938)Bobr brug over deBoorn bij AkkrumBol Broek op Lange-dijk, brug over het Ka-naal Alkmaar-KolhornBon BornBonfh Born Francis-cushavenBonoh Born Overlaad-havenBor Borken (D) (Neder-landse verkorting), zieEBKBot BotlekBotbh Botlek Brittan-niëhaven

Botbr BotlekbrugBotl zie BottBotlh Botlek Sint Lau-renshavenBoto Botlektunnel OostBott BotlektunnelBotth Botlek raccTheemshavenBottha BotlekTheemshaven aanslBottw Botlek TankwegBotw BotlektunnelWestBp BuitenpostBPD Potsdam Hbf (D)Bpm Schoonebeekaansl NAM (voorh.Bataafsche Petroleum-maatschappij)Br BlerickBr Betuweroute (afkor-ting in gebruik bij de DB)Bra Betuweroute aan-sluiting (afkorting in ge-bruik bij de DB)Brauns BraunschweigHbf (D) (Nederlandseverkorting), zie HBSBrb Baarn BuurtstationBrcup BetuweroutecontaineruitwisselpuntValburgBrd BarendrechtBrda BarendrechtaanslBrdl brug over HetDeel (bij Leeuwarden)Brdv Barendrecht VorkBrdva BarendrechtVork aanslBrdvno BetuwerouteDuiven overloopwisselsBrdvo zie BrdvnoBrech BetuwerouteEchteldBrect Blerick racc ECTBrem Bremen Hbf (D)(Nederlandse verkor-ting), zie HBBrgndo BetuwerouteGiessendam overloop-


wisselsBrgro Betuweroute Go-rinchem overloopwis-selsBrh Broekheurne (sta-tion bij Enschede aansl,1903-1939)Brk Broek op Langedijk(station, 1907-1926)Brkhv Broekerhavenracc (bij Bovenkarspel-Grootebroek)Brl Borsele (station,1927-1934)Brld Borselsche Dijk(stopplaats, 1927-1934)Brls Borsele Steiger(halte, 1927-1934)Brmet BetuwerouteMeterenBrn BaarnBrna Baarn aanslBrnp Baarn blokpostBro Broekerhaven racc(bij Bovenkarspel-Groo-tebroek) (niet-officiëleafkorting), zie BrkhvBro Betuweroute over-loopwissels (afkorting ingebruik bij de DB)Bropo BetuwerouteOpheusden overloop-wisselsBrppd BetuweroutePapendrechtBrr De Boerhaar (stop-plaats tussen Wijhe enOlst, 1891-1918)Brs Blerick seinhuisBrst Blerick steunpuntDienst van ExploitatieBrt ’t Buurtje (stop-plaats tussen Hoorn enBovenkarspel-Groote-broek, 1913-1935). De-ze verkorting is ook ge-bruikt voor een anderestopplaats die ’t Buurtjeheette (tussen Warmen-huizen en Schagerbrug,1913-1933). Het is ove-

rigens niet de bedoelingdat reeds bestaandeverkortingen later voorandere stations ofdienstregelmeetpuntenworden gebruiktBru Brucht (stopplaatstussen Mariënberg enHardenberg, 1905-1926)Brun BrunssumBrusc Brussel Centraal(B) (Nederlandse ver-korting), zie FBCLBrusn Brussel Noord(B) (Nederlandse ver-korting), zie FBNBrusz Brussel Zuid (B)(Nederlandse verkor-ting), zie FBMZBrv Bareveld (halte tus-sen Stadskanaal enZuidbroek, 1910-1953)Brvalo BetuwerouteValburg Oost (de ver-korting Valo wordt ookgebruikt)Brvalw BetuwerouteValburg West (de ver-korting Valw wordt ookgebruikt)Brw Baalder-Radewijk(stopplaats tussen Zwol-le en Stadskanaal,1905-1932). Vanaf 1920werd deze verkortingook gebruikt voor Ble-rick werkplaats. Het isoverigens niet de be-doeling dat reeds be-staande verkortingen la-ter voor andere stationsof dienstregelmeetpun-ten worden gebruiktBrwpl zie BrwBrz Breezand (stop-plaats bij Anna Paulow-na, 1914-1938). Later isdeze verkorting ook ge-bruikt voor Breezandschakelstation

Bs Bijsteren (stopplaatstussen Nijkerk en Put-ten, 1863-1930). Vanaf1938 is deze verkortingook gebruikt voor Broek-steeg (schakelstationtussen Culemborg enGeldermalsen). Het is o-verigens niet de bedoe-ling dat reeds bestaan-de verkortingen latervoor andere stations ofdienstregelmeetpuntenworden gebruiktBSAH Sachsenhausen(D)BSCA Schlieben Bun-deswehr (D)Bsch Borkel en Schaft(stopplaats tussen Has-selt en Eindhoven,1921-1939)Bsd BeesdBsg Bijsterweg (haltebij Goes, 1927-1934)Bsh Barsingerhorn(halte tussen Schagenen Wognum-Nibbix-woud, 1898-1930)Bsk BoskoopBsks Boskoop Snijdel-wijkBsl zie BrlBsm Bussum schakel-stationBsmz Bussum ZuidBsn Boshoven onder-stationBst BesoijenscheSteeg (stopplaats tus-sen Lage Zwaluwe en’s-Hertogenbosch,1886-1930)Bsw Bosscheweg (hal-te bij Goes, 1927-1947)Bt Bata (stopplaats tus-sen Best en Acht, 1941-1971)Bta zie AmlbtaBtd Boterdiep (tussenGroningen en Delfzijl)


Btg Beltenweg (stop-plaats tussen Wijhe enOlst, 1891-1918). Deverkorting Bw is ook ge-bruiktBth Bathmen (stationtussen Deventer en Al-melo, 1888-1947). Lateris deze verkorting ookgebruikt voor BathmenonderstationBtk Buitenkaag onder-station (bij Warmond)Btl BoxtelBtm Bergentheim (sta-tion tussen Zwolle enEmmen, 1905-1975)Btn Birten (D) (Neder-landse verkorting) (sta-tion tussen Boxtel enWesel, 1884-1960)Bts Britsum (stopplaatstussen Leeuwarden enStiens, 1901-1940)Btt Boxtel post T. Dezeverkorting is ook ge-bruikt voor Botlek TankTerminal. Het is overi-gens niet de bedoelingdat reeds bestaandeverkortingen later voorandere stations ofdienstregelmeetpuntenworden gebruiktBtw Betuweroute (helegebied)Bu zie BrtBug kruispunt BeugenLaag (tussen Boxtel enWesel)Bul Buldersteeg (stop-plaats tussen Gorin-chem en Hardinxveld-Giessendam, 1885-1927). Vanaf 1927 heet-te deze stopplaats Bo-ven Hardinxveld, zieBhd, BhdvBulk Bulkenaar scha-kelstation (tussen Roo-sendaal en Bergen op

Zoom)Bur Burlo (D) (Neder-landse verkorting), zieEBUBut Rotterdam Butaan-weg (post)Bv BeverwijkBvb Beverwijk Beijnes(halte voor het perso-neel van Beijnes, 1950-1963), ook bekend alsHalte BeijnesBvd Bovendorp (stop-plaats tussen Wijhe enOlst, 1891-1918)Bvhc Beverwijk Hoog-ovens CentraalBvhca Beverwijk Hoog-ovens Centraal aanslBvhs Beverwijk Hoog-ovens SchrootBvhz Beverwijk Hoog-ovens ZuidBvk Bovenkerk (haltetussen Aalsmeer enAmstelveen, 1915-1950)Bvt Beverwijk post TBw BaardwijkscheSteeg (stopplaats tus-sen Lage Zwaluwe en’s-Hertogenbosch,1888-1930). Tot 1923heette deze stopplaatsBaardwijk. Deze verkor-ting is ook gebruikt voorstopplaats Beltenweg(tussen Wijhe en Olst,1891-1918). Later is de-ze verkorting ook noggebruikt voor Bullewijk(bij Amsterdam Holen-drecht). Het is overigensniet de bedoeling datreeds bestaande verkor-tingen later voor anderestations of dienstregel-meetpunten worden ge-bruiktBwd Bolsward (station,1882-1947, losplaats tot1968)

Bwg Bergweg (stationin Rotterdam, 1908-1955); vanaf 1955 heet-te dit station RotterdamBergweg, zie RtbwBwk Bleiswijk Kruisweg(stopplaats tussen Gou-da en Zoetermeer,1870-1938)Bws Breweelsterweg(stopplaats tussen Win-sum en Zoutkamp,1922-1940)Bz Bozum (station tus-sen Leeuwarden enSneek, 1883-1944)Bzl Kapelle-Biezelinge(voorh. Kapelle)


C

Cas CastricumCemij racc Cement In-dustrie IJmuiden, zieIJmceChv Amsterdam Coen-haven (westelijk haven-gebied)Chva AmsterdamCoenhaven aanslChw Coenhavenweg(Amsterdam)Ci Cementindustrieracc (bij EnschedeNoord)Cj Cornjum (stopplaatstussen Leeuwarden enStiens, 1901-1930)Ck CuijkCki Cuijk industrieter-reinCl CulemborgClb Calandbrug (tussenIJsselmonde en Rotter-dam Maasvlakte)Cld CalandCm Crisman (stop-plaats tussen Raalte enOmmen, 1910-1926)Cmb Crailoo MagazijnBovenbouwCn Capelle Nieuwe-vaart (station tussen La-ge Zwaluwe en ’s-Herto-genbosch, 1886-1950)Co CoevordenCoa Coevorden aanslCoe Coevorden raccEuroparkCog Coevorden grensCoh Coevorden-Hee-ge. Deze verkorting isook gebruikt voor Coe-vorden racc Henk Hent-zen (railterminal)Cosb CoevordenStadsgrachtbrugCp Capelle a/d IJsselCpa Capelle aansl

Cpgf Capelle a/d IJsselracc KunstmestfabriekCGF (Centrale Guano-fabrieken)Cps Amsterdam CzaarPeterstraat seinhuis(1928-1941). Vanaf1981 wordt deze verkor-ting ook gebruikt voorstation Capelle Scholle-vaar. Het is overigensniet de bedoeling datreeds bestaande verkor-tingen later voor anderestations of dienstregel-meetpunten worden ge-bruiktCPS Czaar Peterstraatseinhuis (in Amster-dam). De schrijfwijzeCps werd ook gebruiktCpv Capelle-Vrijhoeve(halte bij Kaatsheuvel,1886-1950). Tot 1938heette deze halte Kaats-heuvel-Capelle, zie KcCr Cranenburg (D) (sta-tion tussen Nijmegen enKleve, 1865-1991, vanaf1936 Kranenburg ge-noemd) (Nederlandseverkorting), zie KKRA.Later is de verkorting Crook gebruikt voor Crai-loo (dienstregelmeet-punt)Cra Crailoo (stopplaats,ook bekend als Kraai-looschenweg, 1881-1907). Vanaf 1908 tot1937 is deze verkortinggebruikt voor CrailooHBI (Houtbereidingsin-richting van de HSM).Vanaf 1937 is deze ver-korting gebruikt voorCrailoo stapelplaats /bovenbouwwerkplaatsaanslCrao Crailoo stapel-plaats aansl Oost

Craw Crailoo stapel-plaats aansl WestCrs Crailoo stapel-plaats (later: Crailoo bo-venbouwwerkplaats)Crtr Crailoo tracéCruq Amsterdam Cru-quiuskade (goederen-emplacement)Cs Colmschate (tussenDeventer en Almelo),zie DvcCsh Colmschate Halte(tussen Deventer en Al-melo, 1888-1933)Css Colmschate stop-plaats (bij Deventer,1890-1918). Deze ver-korting is ook gebruiktvoor Colmschate sein-huisCtp Catsop ondersta-tion (tussen Sittard enMaastricht)Ctw zie UtctwCUP Betuweroute Con-taineruitwisselpunt Val-burg (niet-officiële afkor-ting), zie BrcupCvm Chèvremont (sta-tion tussen Landgraafen Simpelveld)Cwa Haarlem aanslhoofdwerkplaats (voorh.Haarlem centrale werk-plaats aansl)


D

D DuitslandD RegionalbereichDresden (D)Da Daarlerveen (van1906 tot 1910 heette ditstation Boldijk, en van1910 tot 1958 Daarle)Darm Darmstadt Hbf(D) (Nederlandse ver-korting), zie FDDb Driebergen-ZeistDba Driebergen-Aus-terlitz (stopplaats tussenDriebergen-Zeist enMaarn, 1932-1938). La-ter is deze verkortingook gebruikt voor Drie-bergen-Austerlitz scha-kelstationDBAR Chemnitz VW-Motorenwerk (D)Dbd Dubbeldam (stop-plaats tussen Lage Zwa-luwe en Dordrecht,1885-1895). Later is de-ze verkorting ook ge-bruikt voor Dubbeldamblokpost en daarna voorDubbeldam schakelsta-tionDBO Böhringen (D)Dbs Driebergen sein-huisDbt Doesburgerbuurt(stopplaats bij Ede,1902-1930)DC Chemnitz Hbf (D)Dco Drachtstercom-pagnie (station tussenDrachten en Marum,1913-1948)DCS Chemnitz Süd (D)DD Daalsche Dijk blok-post (bij Utrecht CS)DDE Döbeln Hbf (D)Ddm De DiemenDdmo De Diemenoverloopwissels

Ddn DeldenDdns zie DdnserDdnser Delden raccServoDdp Driedorp (stop-plaats bij Nijkerk, 1903-1933)Ddr DordrechtDdra Dordrecht Amstel-wijkDdrc Dordrecht Coper-nicuslaanDdri Dordrecht aanslindustrieterrein DeStaartDdrs Dordrecht Stads-poldersDdrsa DordrechtStadspolders aanslDdrz Dordrecht Zee-haventerreinDdrzd zie DdzdDdv Dedemsvaart (sta-tion tussen Zwolle enMeppel, 1867-1940)Ddzd Dordrecht Zuid(voorh. Ddrzd)Dei DeinumDek De Haak (stop-plaats bij Hoek van Hol-land, 1904-1925). In1918 werd de verkortingveranderd in HakDel Deelbrug (tussenHeerenveen en Ak-krum). Deze verkortingis ook gebruikt voorDeelbrug blokpostDew De Wetering(stopplaats bij Arnhem,1879-1922)Dg Ter Denge (haltetussen Oldenzaal enGronau, 1903-1936)DG Görlitz (D)DGIB Görlitz Industrie-bahnhof (D)Dgok AmsterdamDijksgracht Oosterkade(overloopwissels Katten-burg)

Dgr Amsterdam Dijks-grachtDgra Amsterdam Dijks-gracht aanslDgro Amsterdam Dijks-gracht OostzijdeDgrw AmsterdamDijksgracht WestzijdeDgw Dingeweg (stop-plaats tussen Sauwerden Roodeschool, 1893-1926)Dh Dalheim (D) (Neder-landse verkorting), zieKDALDH Dresden Hbf (D)DHF Dresden Hafen(D)Dhn Den Horn (stop-plaats tussen Zuidhornen Groningen, 1885-1938)Dhs DelfshavenseSchiebrug (bij Schie-dam)Dhsa DelfshavenseSchie aanslDhw Driehuis-Wester-veld (vanaf 1968 heettedit station Westerveld),zie WevDhz Driehuis Zuid (sta-tion tussen Haarlem enUitgeest, vanaf 1968Driehuis genoemd), zieDrhDid DidamDj Dongjum (halte tus-sen Tzummarum enFraneker, 1903-1933)Dkd Dinkeloord (haltetussen Oldenzaal enDenekamp, 1903-1936)Dkk Dijkerhoek (stationtussen Deventer enRijssen, 1888-1933).Later is deze verkortingook gebruikt voor Dijker-hoek blokpost, en daar-na voor Dijkerhoekschakelstation


Dkm Dokkum-Aalsum(station, 1901-1936)Dl DalfsenDld Den DolderDldl Den Dolder los-plaatsDln DalenDlv Dalerveen (haltetussen Coevorden enNieuw Amsterdam,1905-1938)Dma Diemen aanslDmb Diemerbrug (haltetussen Diemen enWeesp, 1882-1913)Dmh Dalmsholte (stop-plaats tussen Raalte enOmmen, 1910-1933)Dmkw Denemarken-weg (havengebied Vlis-singen)Dmn Diermen (stop-plaats bij Nijkerk, 1863-1926). Later is deze ver-korting ook gebruiktvoor Diemen (station,1882-1929, heropend1974). Het is overigensniet de bedoeling datreeds bestaande verkor-tingen later voor anderestations of dienstregel-meetpunten worden ge-bruiktDmna zie DmaDmnm Diemen raccMetroDmns Diemen seinhuisDmnz Diemen ZuidDmp Zoetermeer Drie-manspolder (station,1977-2006). Dit stationwerd ook kortweg Drie-manspolder genoemd.Deze verkorting is ookgebruikt voor Driemans-polder onderstationDn DeurneDNG Dresden-NeustadtGbf (D)Dnk Denekamp (station

bij Oldenzaal, 1903-1942)Dnn Drunen-Heusden(station tussen LageZwaluwe en ’s-Herto-genbosch, 1888-1950)Dno Deurne OostDo Dorst (stopplaats bijGilze-Rijen, 1908-1930).Later is deze verkortingook gebruikt voor Dorstblokpost en daarna voorDorst schakelstationDor zie DoDortm Dortmund Hbf(D) (Nederlandse ver-korting), zie EDODp Diepenveen West(station tussen Deventeren Olst, 1866-1941, zieDpw). Tot 1910 heettedit station DiepenveenDph Diepenheim (sta-tion tussen Neede enHellendoorn, 1910-1935)Dpl Dinxperlo (station,1904-1935)Dpo Diepenveen Oost(station tussen Deventeren Ommen, 1910-1935)Dps Diepesteeg (stop-plaats tussen Dieren enRheden, 1882-1917)Dpw Diepenveen West,zie DpDr DierenDrd DoenradeDresd Dresden Hbf (D)(Nederlandse verkor-ting), zie DHDrf Drafna (halte tus-sen Bussum en Huizen,1882-1958), ook welhalte Berghuis genoemdDrh Driehuis (tot 1968heette dit station Drie-huis Zuid), zie DhzDrhup Dieren raccHupkesDrk Drunenschedijk

(stopplaats tussen LageZwaluwe en ’s-Herto-genbosch, 1888-1926).Tot 1911 heette dezestopplaats Baardwijk-sche OverlaatDron DrontenDront Dronten onder-stationDrp DronrijpDrs Dieren-DoesburgseinhuisDs Doornspijk schakel-station (tussen Nuns-peet en ’t Harde)Dss Dusschoten (stop-plaats bij Voorthuizen,1905-1930)Dst Duurschestraat(stopplaats tussen Wijheen Olst, 1891-1918)Dt DelftDta Delft aanslDtc DoetinchemDtch Doetinchem DeHuetDtcr Delft racc CroniferDtcs Doetinchem Sta-dionDtcw Doetinchem West(halte, 1885-1985)Dtg Delft aansl Ned.Gist- en Spiritusfabriek(voorh. Ngsfa)Dtgd Delft racc Goudri-aanDtl Dintelhavenbrug(Rotterdam)Dtmw DrontermeerWest onderstationDtn Drachten (station,1884-1948)Dtnkf Delft racc Neder-landse KabelfabriekDtsij Delft racc Spoor-ijzerDtv Duistervoorde (hal-te tussen Apeldoorn enTwello, 1887-1911). De-ze verkorting is ook ge-bruikt voor Delft laad-


plaats VAM, zie DtvamDtvam Delft laadplaatsVAMDtwa Zoetermeer Delft-sewallen (station, 1977-2006), ook wel kortwegDelftsewallen genoemdDtwn zie DtwaDtz Delft ZuidDtzw Delft racc Zwols-manDuisb Duisburg Hbf (D)(Nederlandse verkor-ting), zie EDGDussel Düsseldorf Hbf(D) (Nederlandse ver-korting), zie KDDv DeventerDva DuivendrechtaanslDvao Duivendrechtaansl OostDvaw Duivendrechtaansl West (Utrecht-boog)Dvaz Duivendrechtaansl ZuidDvb Dieverbrug (stationtussen Meppel en Hoo-gersmilde, 1916-1933)Dvc Deventer-Colm-schateDvd Duivendrecht(voorh. Advd)Dvge Deventer GEDvgea Deventer GEaanslDvgs Deventer ge-meentelijke stamlijnDvn DuivenDvnk De Vink (voorh.Leiden De Vink)Dvnv Deventer raccNoury en Van der LandeDvr Duivendrecht Rijks-wegDvs Deventer seinhuisDw Drouwen (stop-plaats tussen Zwolle enStadskanaal, 1905-1945)

Dwb Dubbele Wierickebrug (tussen Woerdenen Bodegraven)Dwd brug over hetTweede Dwarsdiep (tus-sen Gasselternijveen enStadskanaal)Dwe De Westereen(sinds 2015 is dit denieuwe naam voor sta-tion Zwaagwesteinde),zie ZwwDwg Dopweg (haltetussen Goes en Wemel-dinge, 1927-1934)Dwm brug bij Drouwe-nermondDwo Driewegen-Ove-zande (station tussenBorsele en Hoedekens-kerke, 1927-1934)DWR Werdau (D)Dz DelfzijlDzakz Delfzijl raccAKZODzh Delfzijl HavenDzmp Delfzijl Metaal-parkDzsh Delfzijl stamlijnHavenschapDzvw Delfzijl Valgen-wegDzvwi Delfzijl Valgen-weg IndustrieDzw Delfzijl WestDZW Zwickau Hbf (D)


E

E Regionalbereich Es-sen (D)Ea Enschede aanslEAHS Ahaus (D)EARB Arnsberg (D)EATT Alstätte / Alstede(D)Eb Elsbeek schakelsta-tion (bij Hengelo)EBCH Bocholt (D)Ebg Eibergen (station,1884-1937)Ebgk Eibergen raccKTI (Koninklijke Textiel-veredelings Industrie)Ebgt zie EbgkEBIL Bielefeld Hbf (D)Ebk Eerbeek (station,1887-1950)EBK Borken/Westfalen(D)Ebklep Eerbeek raccfa. De LepperEBND Bochum Bun-deswehr (D)EBO Bochum Hbf (D)EBOK Bork/Westfalen(D)EBOW Bochum West(D)EBTH Bottrop Hbf (D)Ebtwa Elst Betuwe-route aanslEBU Borken-Burlo (D)Ec EchtECA Castrop-RauxelHbf (D)Ecd Echt DorpEch Echteld (stationtussen Tiel en Kesteren,1882-1938)Ecm Ellecom (stop-plaats bij Rheden, 1882-1929)Ect Rotterdam Waal-haven racc ECTEcta Rotterdam Waal-haven racc ECT aansl

Ed Ede-WageningenEda Ede aanslEdc Ede Centrum(voorh. Ede Dorp)Edd Ede Dorp (vanaf1951 heet dit stationEde Centrum)Ede Ede Gemeente-huis (stopplaats, 1902-1937, zie Edg). De ver-korting Ede is tevensgebruikt voor Ede SS(ook wel Ede Staats-spoor genoemd)Edg Ede Gemeente-huis (stopplaats, 1902-1937). De verkortingEde is ook gebruiktEDG Duisburg Hbf (D)EDGB Duisburg HbfStellwerk 1 (D)EDGW Duisburg Be-triebszentrale RB (Re-gionalbereich) West (D)Edkzf Ede racc Kunst-zijdefabriek ENKAEdm Edam (station,1888-1956)Edn EijsdenEdng Eijsden grensEdns Eijsden seinhuisEdnzw Eijsden raccZinkwitEDO Dortmund Hbf (D)EDOG Dortmund Gbf(D)Eds Ede seinhuis AEdt Ede-Wageningenpost TEE Essen Hbf (D)EEL Elten (station tus-sen Emmerich en Zeve-naar) (D), zie ElEem EemshavenEEM Emmerich (D)Eemw Eemweg onder-station (tussen Amers-foort en Baarn)Eemwt EemshavenWestEen Eenum (stopplaats

tussen Loppersum enAppingedam, 1884-1938)Efd Eefde (stopplaatstussen Zutphen en De-venter, 1890-1932)Eg Enschede NoordEG Gelsenkirchen Hbf(D)Ega Enschede ZuidEgb Engelbert (stationtussen Groningen enWeiwerd, 1929-1941)EGDB Bork/WestfalenGerätedepot Bundes-wehr (D)Egf Egmond aan deHoef (halte tussen Alk-maar en Egmond aanZee, 1905-1934)Egh Eygelshoven (sta-tion bij Kerkrade), voorh.Hopel, zie HpEghm EygelshovenMarktEGLO Gütersloh Hbf(D)Egm Egmond aan Zee(station, 1905-1934)EGRN Gronau/West-falen (D)EGVH Gevelsberg Hbf(D)Eha Eindhoven sein-huis A (1915-1955).Vanaf 2004 is deze ver-korting ook gebruikt inde planning voor stationEindhoven Acht. Tevensis deze verkorting ge-bruikt voor EindhovenPhilips Acht (seinhuis bijhet Philips Expeditie-centrum, ook wel Sein-post Acht genoemd).Het is overigens niet debedoeling dat reeds be-staande verkortingen la-ter voor andere stationsof dienstregelmeetpun-ten worden gebruikt


Ehb Eindhoven sein-huis B (1915-1955).Vanaf 1971 is deze ver-korting ook gebruiktvoor station EindhovenBeukenlaan (sinds 2015heet dit station Eindho-ven Strijp-S, zie Ehs).Het is overigens niet debedoeling dat reeds be-staande verkortingen la-ter voor andere stationsof dienstregelmeetpun-ten worden gebruiktEHG Hagen Hbf (D)EHGG Hagen Gbf (D)EHM Hamm/Westfalen(D)Ehs Eindhoven PhilipsStrijp. Vanaf 2015 wordtdeze verkorting gebruiktvoor station EindhovenStrijp-S (voorh. Eindho-ven Beukenlaan), zieEhbEhst Eindhoven Sta-dionEht Eindhoven post TEhv EindhovenEhvst Eindhovensteunpunt Dienst vanExploitatieEhvwpl Eindhoven lijn-werkplaatsEhz Eindhoven ZuidonderstationEkd Amsterdam Erts-kade (oostelijk haven-gebied)Ekh Eikelhof (halte tus-sen Deventer en Raalte,1910-1935)Ekz EnkhuizenEl Elten (station tussenEmmerich en Zeve-naar). Voorheen was diteen NS-station, dat in1962 werd overgedra-gen aan de DB, zie EEL(D)Elb Elburg (station tus-

sen Doornspijk en Olde-broek, 1908-1931)Elh Elshout (stopplaatsbij Drunen, 1888-1918)Elm Eerste Exloërmond(halte tussen Stadska-naal en Ter Apel Rijks-grens, 1924-1935)Elo Exloo (halte tussenZwolle en Stadskanaal,1905-1945)Els Elsloo, ook ge-schreven als Elslo (sta-tion tussen Noordwoldeen Oosterwolde, 1914-1947). Deze verkortingis tot 1962 ook gebruiktvoor Elten seinhuis. Hetis overigens niet de be-doeling dat reeds be-staande verkortingen la-ter voor andere stationsof dienstregelmeetpun-ten worden gebruiktELUE Lünen Hbf (D)Em Emmerich (D) (Ne-derlandse verkorting),zie EEMEmf Emmerich / Em-merik (D) (Nederlandseverkorting), zie EEMEmg Emmerich grens(D) (Nederlandse ver-korting), zie EXEMEml Ermelo (voorh. Er-melo-Veldwijk), zie EvEMLR Mülheim/RuhrHbf (D)EMMB WürgendorfMannesmann Stahlwerk(D)Emn EmmenEmnaku Emmen raccAKUEmnakz Emmen raccAKZOEmnb Emmen Barger-es (halte bij Emmen,1975-2011)Emnz Emmen ZuidEMSD Meschede (D)

EMST Münster/West-falen Hbf (D)Emtr Eemnes TracéEmv Ermerveen scha-kelstation (tussen NieuwAmsterdam en Emmen)En Echten (halte tus-sen Meppel en Hooge-veen, 1870-1934). Lateris deze verkorting ookgebruikt voor EchtenschakelstationEnt Enter (halte tussenGoor en Rijssen, 1910-1935)Eo Elsloo (stopplaatstussen Maastricht enSittard, 1919-1937).Vanaf 1968 is deze ver-korting ook gebruiktvoor seinhuis EnschedeOost (post Eo, voorh.Enschede post IV). Hetis overigens niet de be-doeling dat reeds be-staande verkortingen la-ter voor andere stationsof dienstregelmeetpun-ten worden gebruiktEOB Oberhausen Hbf(D)EOBR OberhausenWest (D)EOBRS OberhausenWest Stellwerk 1 (D)Ep EpeEP Europoort (afkortingin gebruik bij de DB), zieErpEPD Paderborn Hbf (D)Epland Epe racc Land-bouwEps Epse (stopplaatstussen Zutphen en De-venter, 1890-1918)EPW Europoort West(afkorting in gebruik bijde DB), zie ErpwEpzeep Epe racc Zeep-fabriekEre Eerde (stopplaats


tussen Boxtel en Uden,1889-1938)ERE RecklinghausenHbf (D)Erm Eenrum (stationtussen Winsum en Zout-kamp, 1922-1940)Erp Rotterdam Euro-poortErpabe Europoort raccAbengoaErpadm Europoort raccADM (Archer DanielsMidland Company)Erpbp Rotterdam Euro-poort aansl racc BPErpbr Europoort raccBroekmanErpcal Europoort raccCaldic ChemieErpch Europoort raccEurochemieErpcte Europoort raccCTE (Coal Terminal Eu-ropoort)Erpebs Europoort raccEBS (European BulkServices)Erpelb zie ErpewErpen Europoort raccExxon/NesteErpett Europoort raccETT (Euro Tank Termi-nal Rotterdam)Erpew Europoort raccElbeweg (de verkortingErpelb is ook gebruikt)Erpkem Europoort raccKemira ChemicalsErpmw Europoortstamlijn MarkwegErpmww EuropoortMerwedewegErpoci Europoort raccOCI TerminalErppo Europoort raccterminal P&O FerriesErpq Europoort raccQ8 raffinaderijErpste Europoort raccStena Line

Erpstw Europoort raccSteinweg-HandelsveemErpvpk Europoort raccVopakErpw Europoort WestEs EnschedeEsb Elsenerbroek(stopplaats tussen Nee-de en Hellendoorn,1910-1925)Esd Enschede-Driener-lo (sinds 2015 heet dezehalte Enschede Kennis-park), zie EskEsdrl zie EsdEse Enschede DeEschmarkeEsg Enschede grensEsh Essenhuis (haltetussen Oldenzaal enGronau, 1903-1936).Vanaf 1938 is deze ver-korting ook gebruiktvoor Esch schakelsta-tion (tussen Vught aanslen Boxtel). Het is overi-gens niet de bedoelingdat reeds bestaandeverkortingen later voorandere stations ofdienstregelmeetpuntenworden gebruiktEsi Enschede industrie-terreinEsk Esmark (stopplaatstussen Enschede Zuiden Ahaus, 1904-1923).Vanaf 2015 is deze ver-korting ook gebruiktvoor halte EnschedeKennispark (voorh. En-schede Drienerlo, zieEsd). Het is overigensniet de bedoeling datreeds bestaande verkor-tingen later voor anderestations of dienstregel-meetpunten worden ge-bruiktEsn Essen (B) (Neder-landse verkorting), zie

FES, LEHEsnd Essen Hbf (D)(Nederlandse verkor-ting), zie EEEss Ede SS (ofwel EdeStaatsspoor, vanaf 1938Ede-Wageningen ge-noemd)Est ElstEsta Elst aanslEt Emst (halte tussenApeldoorn en Epe,1887-1938)Etn Etten-LeurEtni Etten-Leur gem.industrieterreinEtnvos Etten-Leur raccVossendaalEupw Europaweg (ha-vengebied Vlissingen)Eupwo EuropawegOost (havengebied Vlis-singen)Eupww EuropawegWest (havengebied Vlis-singen)Ev Ermelo-Veldwijk(vanaf 1952 heet dit sta-tion Ermelo), zie EmlEWAN Wanne-EickelHbf (D)Ewd Ellewoutsdijk (sta-tion tussen Borsele enHoedekenskerke, 1927-1934)EWES Wesel (D)EWIT Witten Hbf (D)Ews Van Ewijcksluis(station bij Schagen,1912-1934)Ex Eext (station tussenGasselternijveen en As-sen, 1905-1947, los-plaats tot 1968)EXBO Borken grens(D)EXEM Emmerich grens(D)EXGR Gronau grens(D)


F

F RegionalbereichFrankfurt/Main (D)F voorvoegsel voor deafkortingen van Belgi-sche stations behorendetot de staatsspoorwegenFA Antwerpen (B)FAD Schoonaarde (B)FAK Alken (B)Fas Farmsum (stop-plaats bij Delfzijl, 1910-1941)FAS Assenede (B)FAV Avekapelle (B)Fb Fransche Brug(stopplaats bij Leiden,1912-1936)FBCL Brussel Centraal(B)FBGK Bingen amRhein Hbf (D)FBGKG Bingen/RheinGbf (D)FBGN Bingen/RheinStadt (D)Fbk Hengelo FBK Sta-dion (Fanny Blankers-Koen Stadion)FBK Blankenberge (B)FBM Brussel Zuid /Bruxelles-Midi (laterwerd de verkortingFBMZ gebruikt) (B)FBMZ Brussel Zuid(voorh. FBM) (B)FBN Brussel Noord (B)FBNL Brussel-Natio-naal-Luchthaven (B)FBO zie FBOWFBOW Bruxelles-Ouest / Brussel West(voorh. FBO) (B)FBX Bressoux (B)FBZM Frankfurt Be-triebszentrale Regional-bereich Mitte (D)FC Courtrai / Kortrijk(later werd de afkorting

LK gebruikt) (B)FCH Chênée (B)FCI De Klinge (tussenSint Niklaas en Terneu-zen) (B)FCP Kapellenbos (B)FCR Charleroi Sud (B)FCRH Charleroi Nord(B)FCRO Charleroi Ouest(B)FCT Contich / Kontich(later werd de afkortingFKI gebruikt) (B)FCV Antwerpen-Ber-chem (B)Fd Ferwerd (stationtussen Stiens en Dok-kum-Aalsum, 1901-1940), zie FwFD Darmstadt Hbf (D)FD G Darmstadt Gbf(D)FDIL Dillenburg (D)FDN Darmstadt Nord(D)Fdo Frederiksoord (sta-tion tussen Noordwoldeen Steenwijk, 1914-1947)FDR Dendermonde(voorh. FT) (B)FDST Dillenburg Stahl-werk (D)FDX zie FIKFDZ Liège-Longdoz (B)FEMS Bad Ems (D)FES Moresnet (B). De-ze verkorting is ook ge-bruikt voor Essen(voorh. LEH) (B)FES Eschborn (D)FF Frankfurt/Main Hbf(D)FF A Frankfurt/MainAbstellanlage (D)FFAU Frankfurt/MainAußenbahnhof (D)FFGS Friedberg Indus-triestammgleis (D)FFLF Frankfurt Flugha-

fen Fbf (D)FFLU Frankfurt Flugha-fen Regionalbahnhof (D)FFME Frankfurt/MainMesse (D)FFO Frankfurt/Main Ost(D)FFO G Frankfurt/MainOst Gbf (D)FFO U Frankfurt/MainOst Umschlagbahnhof(D)FFRX Friedensdorf Be-dienzentrale (D)FFS Frankfurt/MainSüd (D)FFS A Frankfurt/MainSüd Abstellbahnhof (D)FFS G Frankfurt/MainSüd Gbf (D)FFTG Frankfurt/MainHgbf (D)FFU G Fulda Gbf (D)FFW Frankfurt/MainWest (D)Fg Firdgum (stopplaatstussen Stiens en Tzum-marum, 1902-1940)FG Gent Zuid (B)FGDM Gent Dampoort(B)FGK Langemark (B)FGM Frankfurt-Gries-heim (D)FGND Gent Noord (B)FGNF zie FGZHFGP Gent (B)FGRA Geraardsbergen(B)FGSP Gent St. Pieters(B)FGZH Gent Zeehaven(voorh. FGNF) (B)FH Hanau Hbf (D)FHD Hoegaarden (B)FHS Hasselt (B)FI Ieper (voorh. FY) (B)FIK Diksmuide (voorh.FDX) (B)FJS Jemeppe-sur-Sambre (B)


Fk Finkum (stopplaatstussen Leeuwarden enAnjum, 1901-1932)FK Kassel Hbf (D)FKG Genk (B)FKGG Genk Goederen(B)FKHG Kassel Hbf DB-Grenze (D)FKI Kontich (voorh.FCT) (B)FKR Merelbeke (B)FKR Kassel Rbf (D)FKRV Merelbeke-Vor-ming (B)FKTH Kalmthout(voorh. LCO) (B)FKX Kassel Bedienzen-trale (D)FL Liège-Guillemins (B)FLJ Liège-Jonfosse (B)FLK Lokeren (B)FLO Antwerpen-Linker-oever (B), voorh. Tête-de-Flandre, zie FTFFLS Aalst (B)Flut zie FlutlijnFlutlijn gecombineerdetrdl-gebieden Flevolijn-UtrechtselijnFlv Flevolijn (hele ge-bied). De verkorting Fvlwordt ook gebruiktFLV Leuven (B)Fm De Franschman(halte tussen Bergen enBergen aan Zee, 1909-1955)FM Mechelen (B)FMHT Merchtem (B)FML Melle (B)FMS Mons / Bergen (B)FMZ Mainz Hbf (D)FMZ G Mainz Gbf (D)Fn Franeker (voorh.Franeker Staatsspoorofwel Franeker SS)FN Antwerpen Centraal(B)Fnav Frankfurt Flugha-fen (D) (Nederlandse

verkorting), zie FFLUFNBL Antwerpen-Stuy-venberg (B)FNBT zie FNDSFNDM Antwerpen Dam(B)FNDS Antwerpen Dok-ken en Stapelplaatsen(voorh. FNBT) (B)Fnh Franeker Halte(tussen Tzummarum enFraneker, 1903-1933)FNH Antwerpen Haven(B)FNKL Antwerpen-Kiel(B)FNLB Antwerpen-Luchtbal (B), voorh.Luchtbal, zie LBFNND AntwerpenNoord (voorh. Antwer-pen-Oorderen) (B)FNR Namen / Namur(B)FNSD zie FNZDFnskf Franeker raccSuikerfabriekFNST Ans-Est (B)Fnsw Franeker Stam-lijn WestFnv FranekervaartbrugpostFNWH AntwerpenWaaslandhaven (B)FNZD Antwerpen Zuid(voorh. FNSD) (B)FNZG AntwerpenSchijnpoort (B)Fo Rotterdam Feijen-oord goederenstation(deze verkorting is ookgebruikt voor Feijenoordtractiedepot)FO Offenbach/Main Hbf(D)FOBW Oberwesel (D)Fod zie FoFOE Hoboken (B)FOG Offenbach/MainGbf (D)Foh Feijenoord Halte

(1901-1926)Fos Feijenoord goede-renstation seinhuisFow Feijenoord werk-plaatsFowpl Feijenoord lijn-werkplaatsFPR Liège-Haut-Pré(B)FR Brugge (B)FRA Frasselt (D), zieFRSFranfl Frankfurt Flug-hafen Regionalbahnhof(D) (Nederlandse ver-korting), zie FFLUFrank Frankfurt/MainHbf (D) (Nederlandseverkorting), zie FFFrb Froombosch (stop-plaats tussen Groningenen Weiwerd, 1929-1941)FRBL Beert-Bellingen(B)Freibb Freiburg/Breis-gau Hbf (D) (Nederland-se verkorting), zie RFFrkw Frankrijkweg (ha-vengebied Vlissingen)Frkws FrankrijkwegSloegebied (Vlissingen)FRL Roeselare (B)FRMT Brugge Zeeha-ven (B)FRS Frasselt (D) (haltetussen Kranenburg enNütterden, 1952-1978);van 1975 tot 1978 wasde afkorting FRAFRSP Brugge-Sint-Pieters (B)FRST Aarschot (B)FRUE Rüsselsheim (D)FRUO RüsselsheimOpelwerk (D)Frw Floraweg (stationbij Bovenkarspel). Van1885 tot 1941 heette ditstation Broekerhaven,van 1941 tot 1977 Flora-


weg, en vanaf 1977 Bo-venkarspel Flora, zieBkfFSD Oostende (B)FSDM Oostende Zee-haven (B)FSI Sint Gillis (Dender-monde) (B)FSN Sint Niklaas (B)FSR Schaerbeek /Schaarbeek (B)FSS Spa (B)FST Sint Truiden (B)FSZ zie FZZFsz Zelzate (B) (Neder-landse verkorting), zieFZZFT zie FDRFTF Tête-de-Flandre(B), later Antwerpen-Lin-keroever genoemd, zieFLOFTG Tongeren (B)FTI Bierset-Awans (B)FTL zie FTNNFTM Tamines (B)FTNN Tienen / Tirle-mont (voorh. FTL) (B)FTR Turnhout (B)FTSB Treysa Bundes-wehr (Sondermunitions-lager) (D)FUW Antwerpen-Aus-truweel (B)Fvl zie FlvFVN Liège-Vivegnis (B)Fvs Visé (B) (Neder-landse verkorting), zieFVSFVS Visé (B)FVSG Visé grens (B)FVV Vilvoorde (B)Fw Ferwerd (stationtussen Stiens en Dok-kum-Aalsum, 1901-1940) (niet-officiëleafkorting), zie FdFW Watermaal (B)FW Wiesbaden Hbf (D)Fwd Feanwâlden /Feanwalden (tot 2015

heette dit station Veen-wouden, zie Vwd).Feanwâlden is deProRail-naam voor ditstation; Feanwalden isde NS-naamFWLN Willingen (D)FWOR Worms Hbf (D)FWORG Worms Gbf(D)FWT Waterloo (B)FY zie FIFZV Zandvoorde (B)FZZ Zelzate (voorh.FSZ) (B)


G

G voorvoegsel voor deafkortingen van Belgi-sche stations behorendetot particuliere maat-schappijenGa Gasselte (halte bijGieten, 1905-1947)GAL Aalbeke (B)Gav Gasselternijveen(station tussen Emmenen Stadskanaal, 1905-1947)Gb Groesbeek (stationtussen Nijmegen en Kle-ve, 1865-1940)GBA Balen-Wezel (B)GBB Beersel (B)GBD Begijnendijk (B)Gbg GramsbergenGBL Berlaar (B)Gbm GrubbenvorstMaas raccGbr Glanerbrug (stationbij Enschede, 1868-1950, heropend 2001).Deze verkorting is te-vens gebruikt voor Gla-nerbrug blokpost envanaf 1950 ook voorGlanerbrug wachtpostGbrh Glanerbrug raccVan HeekGbv GrubbenvorstKlooster (station tussenNijmegen en Venlo,1884-1920). Vanaf 1920heette dit station Grub-benvorst (station geslo-ten in 1935). Deze ver-korting werd van 1920tot 1940 ook gebruiktvoor Grubbenvorst los-plaats. Van 1940 tot1970 werd deze verkor-ting gebruikt voor Grub-benvorst raccGBW Balen-Werkplaat-sen (B)

GCE Sainte-Cécile (B)GCR Charleroi Sud-Quai (B)Gd GoudaGdg Gouda GoverwelleGdgw zie GdgGdk Geerdijk (stationtussen Mariënberg enAlmelo, 1906-2016). Tot1952 heette dit stationVroomshoop-Geerdijk,zie VgkGdm GeldermalsenGdma GeldermalsenaanslGdmcha Geldermalsenracc ChamotteGDN Eisden-Mijnen (B)Gdo Gaanderen-Oos-selt (halte tussen Win-terswijk en Zevenaar,1887-1927). Vanaf 1992is deze verkorting ookgebruikt voor GoudaOost onderstation. Hetis overigens niet de be-doeling dat reeds be-staande verkortingen la-ter voor andere stationsof dienstregelmeetpun-ten worden gebruiktGDP Diepenbeek (B)Gdr Gaanderen (stationtussen Zevenaar enWinterswijk)Gdrl Gaanderen los-plaatsGds Gouda seinhuis(later: Gouda post T)Gdtr Gouda TramGe Glane (bij Ensche-de)Gel Gelselaar (stop-plaats tussen Neede enHellendoorn, 1910-1925)Gelder Geldern (D)(Nederlandse verkor-ting), zie KGEGentsp Gent St. Pieters(B) (Nederlandse ver-

korting), zie FGSPGentzh Gent Zeehaven(B) (Nederlandse ver-korting), zie FGZH,FGNFGf Geffen (stopplaatstussen Rosmalen enOss, 1881-1938). Lateris deze verkorting ookgebruikt voor Geffenblokpost en voor GeffenschakelstationGFM Sint-Martens-Voeren (B)Gg Gronau grens (D)(Nederlandse verkor-ting), zie EXGRGha ’s-Gravenpolder-’s-Heer Abtskerke (sta-tion bij Goes, 1927-1947)Ghbr Grote Heycopbrug bij BreukelenGhe Amsterdam Ge-meentelijk Handels-entrepotGi Gildehaus (D) (Ne-derlandse verkorting),zie HGIM. De verkortingGi is ook gebruikt voorGildehaus schakelsta-tionGin Giessen-Nieuwkerk(stopplaats bij Gorin-chem, 1885-1934). Tot1893 heette deze stop-plaats KerkwegGio Giessendam-Ou-dekerk (station, 1885-1927; van 1927 tot 1957heette dit station Gies-sendam-Neder Hardinx-veld, en vanaf 1957Hardinxveld-Giessen-dam), zie GndGk GrijpskerkGka Grijpskerk aanslGkg Gekkengraaf on-derstation (tussen Hel-mond en Venlo)Gl Groenlo (station,


1884-1937)GLB Saint-Lambert (B)Gle Geulle (halte tus-sen Maastricht en Sit-tard, 1892-1944). Lateris deze verkorting ge-bruikt voor Geulle blok-post, en daarna voorGeulle schakelstationGlk Lanaken (B) (Ne-derlandse verkorting),zie GLKGLK Lanaken (B)Gln Geleen OostGm Grootebroek Mo-lenpad (stopplaats tus-sen Zaandam en Enk-huizen, 1930-1938). De-ze stopplaats werd ookLutjebroek genoemd,zie LjGMK Noorderwijk-Morkhoven (B)Gmw Groote Melmweg(stopplaats bij Amers-foort, 1892-1898)Gn GroningenGnbr Geinbrug bij Ab-coudeGnd Hardinxveld-Gies-sendam (van 1885 tot1927 heette dit stationGiessendam-Oudekerk,en van 1927 tot 1957Giessendam-Neder Har-dinxveld), zie HagGne Groningen Eems-kanaalGnek Groningen raccEemskanaalGnep Groningen Euro-paparkGnh Groningen-Hoog-kerkGnhdp Groningen raccHoendiepGnl Groningen los-plaatsGnn Groningen NoordGnntm Groningen raccNTM

Gnp Gennep (stationtussen Boxtel en Wesel,1873-1944)Gnpg Gennep grensGnreit Groningen raccReitdiepGns Groningen sein-huis (later: Groningenpost T)GNS Antwerpen Oost(B)Gnskf Groningen raccSuikerfabriekGo Goor (tot 1935heette dit station GoorZuid)Gor Goor West (stationtussen Neede en Hel-lendoorn, 1910-1935)Goz Gaasperdammeroverloopwissels ZuidGp GeldropGpd Gaasperdam on-derstationGpda Gaasperdam-merweg aanslGPL Philippeville (B)Gr GorinchemGrbr Grote Draaibrugover de Oude Maas bijDordrechtGrd Gorredijk (station,1882-1947, losplaats tot1962)Grdw GroenekanscheDijk (station tussen Hol-landsche Rading enUtrecht, 1874-1938).Vanaf 1922 heette ditstation GroenekanWest, zie GrwGrl Goirle (station tus-sen Tilburg en Hilvaren-beek, 1907-1935)Grn GroenekanGro Groenekan Oost(voormalige stopplaatstussen Utrecht en Bilt-hoven)Grs brug over deGreuns (bij Leeuwar-

den)Grv GraveGrvn GriendtsveenoverloopwisselsGrw Groenekan West(station tussen Holland-sche Rading en Utrecht,1874-1938). Tot 1922heette dit station Groe-nekansche DijkGs GoesGsah Arnhem gemeen-telijke stamlijnGsalm Almelo gemeen-telijke stamlijnGsch ’s-Gravenschans(stopplaats tussen Gro-ningen en Weiwerd,1929-1941Gsd Gronsveld (stationbij Maastricht, 1861-1938, heropend 1945-1950)Gsdkck Gronsveld raccKencikaGsgs Goes gemeente-lijke stamlijnGsl Gorssel (stationtussen Zutphen en De-venter, 1865-1938). La-ter is deze verkortingook gebruikt voor Gors-sel schakelstationGsn Groessen (halte bijDuiven, 1890-1936)Gst Gestel (stopplaatstussen Eindhoven enHasselt, 1902-1940)Gszp zie ZpgsGt Geertruidenberg(station tussen LageZwaluwe en Waalwijk,1886-1950)Gtn Gieten (station,1905-1947)GTR Treignes (B)Gv Den Haag HollandsSpoor (Den Haag HS)Gvc Den Haag CSGvl Den Haag Loos-duinseweg


Gvm Den Haag Maria-hoeveGvmw Den HaagMoerwijkGvn Den Haag NoordonderstationGvo Den Haag OostonderstationGvr Den Haag Staats-spoor, oftewel DenHaag SS (later: DenHaag CS)Gvrs Den Haag Staats-spoorwegen seinhuisGvs Den Haag HSseinhuis (later: DenHaag HS post T)Gvz ’s-Gravenzande(station tussen Poeldijken Hoek van Holland,1883-1965)Gw Grouw-IrnsumGwb brug over deGouwe (bij Alphen a/dRijn)Gwbr brug over deGouwe (bij Gouda)Gwd Wildert (B) (Ne-derlandse verkorting),zie GWDGWD Wildert (B)GWE Weelde (B)GWI Winterslag (B)GWM Westmeerbeek(B)Gwo Grouw onder-stationGws Gouwsluis (stationbij Alphen a/d Rijn,1915-1936)Gwt Galgewaterbrug(bij Leiden)Gz Gilze-RijenGzi Gilze-Rijen racc in-dustrieterreinGzmil Gilze-Rijen mili-tair racc Vijf Eiken (oe-fenterrein waar door hetKorps Mariniers werdgeoefend in het bestor-men van treinen). Ook

werd hier geoefend inbrandbestrijding in trei-nen. Dit is hetzelfde ter-rein als Oosterhout raccmilitair munitiedepot DeVijf Eiken, zie OttmilGzve Gilze-Rijen raccmilitaire losplaats Vijf Ei-ken / Geniepark (1954-1993). Deze verkortingis ook gebruikt voor Gil-ze-Rijen racc Steenfa-briek De Vijf Eiken(1969-1992). Later: raccIndustrieterrein Vijf Ei-kenGzvea Gilze-Rijen raccSteenfabriek De Vijf Ei-ken aanslGzvlb Gilze-Rijen raccvliegbasis


H

H RegionalbereichHannover (D)H Herzogenrath bevel-post (tussen Landgraafen Herzogenrath) (D)Ha ’s-Heer Arendsker-ke (station bij Goes,1872-1946)HAARL Haarlem (af-korting in gebruik bij deBelgische spoorwegen),zie HlmHad Heemstede-Aer-denhoutHag Hardinxveld-Gies-sendam (verkortinggebruikt van 1885 tot1927), zie GndHak De Haak (stop-plaats bij Hoek van Hol-land, 1904-1925). Eerstwas de verkorting Dek;deze werd in 1918 ver-anderd in HakHal Haarle (stopplaatstussen Raalte en Nijver-dal, 1881-1930). Later isdeze verkorting ook ge-bruikt voor Haarlemmer-liede schakelstation. Hetis overigens niet de be-doeling dat reeds be-staande verkortingen la-ter voor andere stationsof dienstregelmeetpun-ten worden gebruiktHam Den Ham (stop-plaats tussen Uitgeesten Krommenie-Assen-delft, 1883-1887). Dezeverkorting is ook ge-bruikt voor Den Ham-Vroomshoop (stationtussen Mariënberg enAlmelo, 1906-1952; van-af 1952 station Vrooms-hoop geheten, zie Vhp).Het is overigens niet de

bedoeling dat reeds be-staande verkortingen la-ter voor andere stationsof dienstregelmeetpun-ten worden gebruiktHamh Hamburg Hbf(D) (Nederlandse ver-korting), zie AHHan Haanrade (stationtussen Sittard en Herzo-genrath, 1896-1953).Tot 1950 heette dit sta-tion Kerkrade Rolduc,zie KrrHang Haanrade grensHanl Haanrade raccLaurametaal (voorh.Haanrade racc mijnLaura)Hanm Haanrade raccmijn JuliaHann Hannover Hbf (D)(Nederlandse verkor-ting), zie HHHanw Haanrade WestHar De Haar (stop-plaats bij Veenendaal,1887-1926). Later is de-ze verkorting ook ge-bruikt voor De Haaraansl (tussen Maarn enVeenendaal-De Klomp)Harn Haaren schakel-station (tussen Oister-wijk en Boxtel)Harss De Haar scha-kelstation (bij Veenen-daal)Hasp Hanzespoorlijntussen Lelystad enZwolle, zie HZLHat ’s-Heer Arendsker-ke Tram (halte, 1927-1934)Hawp Haanrade werk-plaatsHb HoensbroekHB Bremen Hbf (D)HBB NS Houtberei-dingsbedrijf Dordrecht(creosoteerinrichting

voor dwarsliggers,1916-1956, ook aange-duid als Houtbereidings-inrichting ofwel Hbi)Hbg Haaksbergen (sta-tion, 1884-1937)HBH Bremerhaven Hbf(D)Hbi Houtbereidings-inrichting Dordrecht (deschrijfwijze HBI is ookgebruikt)Hbk Hebink (stopplaatsbij Varsseveld, 1904-1920)Hbr Hembrug blokpost(bij Zaandam)HBRG Bremen-Stahl-werk DB-Grenze (D)HBRS Bremen-Stahl-werk (D)HBS Braunschweig Hbf(D)HBTH Bad Bentheim(D)HBTN Bad BentheimNord (D)HBZN Hannover Be-triebszentrale RB (Re-gionalbereich) Nord (D)Hbzm HardinxveldBlauwe ZoomHcl Harculo racc (tus-sen Wijhe en Zwolle)Hd HarderwijkHdb HardenbergHdd Harderwijk Drie-landenHde ’t HardeHdg Hardegarijp / Hur-degarypHdh Harderwijk HavenHdhs Hoge Brug overDelfshavense SchieHdk Heidijk (stopplaatstussen Lage Zwaluween ’s-Hertogenbosch,1890-1907). Deze ver-korting is ook gebruiktvoor De Haandrik (stop-plaats tussen Zwolle en


Stadskanaal, 1905-1930). Het is overigensniet de bedoeling datreeds bestaande verkor-tingen later voor anderestations of dienstregel-meetpunten worden ge-bruiktHdkb brugpost DeHaandrik (tussen Zwolleen Emmen)Hdl Hedel (station,1869-1950; daarnadienstregelmeetpunt)Hdo Harderwijk OostHdp brug over hetHoendiep (bij Gronin-gen)Hdr Den HelderHdrh Den Helder Ha-venHdrz Den Helder ZuidHds Harderwijk sein-huisHdt Rotterdam ZuidhandelsterreinHdv Hooglanderveen(stopplaats tussenAmersfoort en Nijkerk,1863-1938). Later is de-ze verkorting ook ge-bruikt voor Hooglander-veen schakelstationHe Hem (halte tussenHoorn en Bovenkarspel-Grootebroek, 1913-1935)HE Emden (D)Hea Herfte aansl (tus-sen Zwolle en Meppel)Heas Herfte aanslschakelstationHei Heihoek (stop-plaats bij Oss, 1881-1914)Heil ’t Heilig Land (sta-tion tussen Nijmegen enKleve, 1918-1925)Hel Hellendoorn (sta-tion, 1910-1935)Hem Den Hem (halte

tussen Gouda enSchoonhoven, 1914-1942)Herz Herzogenrath (D)(Nederlandse verkor-ting), zie KHEZHeu Heumen (stop-plaats tussen Nijmegenen Cuijk, 1885-1891)Hev Herfte-Veldhoek(stopplaats tussen Zwol-le en Dalfsen, 1903-1941)HEVG Emden Hbf VW-Werk DB-Grenze (D)HEVW Emden HbfVolkswagenwerk (ookgenoemd: Emden HbfVW) (D)Hf De Hoef (halte tus-sen Uithoorn en Alphenaan den Rijn, 1917-1936). Van 1915 tot1917 heette deze halteBlokland, zie BldHfd HoofddorpHfde Hoofddorp(bouw-)emplacementHSL (bijgenaamd“Hoofddorp Aardappel-veld”)Hfdea Hoofddorp HSLbouwemplacementaanslHfdm Hoofddorp mid-denspoor (ook wel aan-geduid als “HoofddorpMidden”)Hfdo Hoofddorp op-stel(terrein)Hfdw Hoofddorp WestHfdz Hoofddorp ZuidHFRB Weener Friesen-brücke (D)Hfs Hoofddorp seinhuisHg Haarlem goederen-stationHG Göttingen Hbf (D)Hgbr brug over deHoogeveense Vaart (bijMeppel)

Hgho Haarlem goede-renstation racc Hoen-derdosHghoen zie HghoHGIM Gildehaus (D)Hgl Hengelo (voorh.Hengelo Staatsspoor of-wel Hengelo SS)Hgla zie HglakzHglakz Hengelo raccAKZOHgldoh Hengelo raccDOH (Drentsch-Overijs-selsche Houthandel)Hglf zie FbkHglg Hengelo Gezond-heidsparkHglh Hengelo raccHEEMAF/TCSHglo Hengelo OostHgls Hengelo seinhuisHglst Hengelosche-straat (stopplaats in En-schede, 1868-1932)Hglt zie HgltwcHgltwc Hengelo raccTwentse CentraleHglvs Hengelo verdeel-stationHglz Hengelo Zoutin-dustrieHgr Hungerink-Mettray(stopplaats tussen Zut-phen en Deventer,1890-1918)Hgs Haarlem goede-renstation seinhuisHgsm Hoogersmilde(station tussen Assenen Meppel, 1916-1933)Hgv HoogeveenHgva zie HgvamHgvam Haarlem goe-derenstation racc VAMHgvgs Hoogeveen ge-meentelijke stamlijnHgvs Hooge Vuurscheonderstation (tussen Hil-versum en Baarn)Hgwbr Hoge Gouwe-brug (bij Gouda)


Hgz Hoogezand-Sap-pemeerHgzsch Hoogezandracc ScholtenHgzsil Hoogezand raccSilenkaHh Hulshorst (station,1863-1987). Deze ver-korting is ook gebruiktvoor Hulshorst onder-stationHH Hannover Hbf (D)Hhb Haringhuizen-Bar-singerhorn (halte tussenNieuwe Niedorp enSchagen, 1898-1930)HHI Hildesheim Hbf (D)Hhk ’s-Heer Hendriks-kinderen (halte bij Goes,1927-1934)Hhl Hooghalen (haltetussen Beilen en Assen,1870-1938)HHLM Helmstedt (D)Hhlo Hooghalen onder-stationHhn Heyerhoeven(voormalige stopplaatstussen Horst-Sevenumen Blerick). Later is de-ze verkorting ook ge-bruikt voor HeyerhoevenschakelstationHhv Amsterdam Hout-haven (westelijk haven-gebied)Hij Hijkersmilde (stationtussen Assen en Hoo-gersmilde, 1913-1933,en losplaats van 1913tot 1962)Hil HillegomHjd Heerjansdam on-derstation (tussen Bredaen Rotterdam)Hk HeemskerkHka Heemskerk As-sumburgHkb Herkenbosch (hal-te tussen Weert enRoermond, 1879-1944).

Van 1879 tot 1926 heet-te deze halte Melick-Herkenbosch, zie Mlh.Vanaf 1946 is de verkor-ting Hkb ook gebruiktvoor Herkenbosch los-plaats en HerkenboschGEHkbs Herkenbosch ge-meentelijke stamlijnHkd Hazerswoude-Koudekerk (halte tussenAlphen a/d Rijn en Lei-den, 1878-1934). Lateris deze verkorting ookgebruikt voor Hazers-woude-Koudekerk a/dRijn schakelstationHkdp Hekendorp on-derstation (tussen Gou-da en Woerden)Hkk Hoedekenskerke(station, 1927-1947)Hkl Herkulo (stopplaatstussen Wijhe en Zwolle,1891-1918). Deze stop-plaats was ook bekendals HerculoHkp Hekendorp (stop-plaats tussen Gouda enWoerden, 1895-1936).Deze verkorting is ookgebruikt voor Heken-dorp blokpostHks HoogkarspelHkz Heinkenszand(station tussen Goes enBorsele, 1927-1934)Hl Hengelo GOLS (sta-tion, 1884-1936). Vanaf1962 is deze verkortinggebruikt voor HengelolosplaatsHlb Hillegersberg (goe-derenemplacement bijRotterdam Noord)Hlba HillegersbergaanslHld Hoek van HollandHavenHldp Hoek van Holland

blokpostHlds Hoek van HollandStrandHle Heiligerlee (stop-plaats tussen Scheem-da en Winschoten,1908-1934)HLEE Leer/Ostfriesland(D)Hlg HarlingenHlga Harlingen aanslHlgge Harlingen GEHlgh Harlingen HavenHLI Hannover-Linden(D)Hlkd Hazerswoude-Koudekerk (halte, 1878-1934), zie HkdHll Hallum (station tus-sen Leeuwarden en An-jum, 1901-1940)Hlm HaarlemHlmkr Haarlem kruis-punt (ook genoemd:Haarlem kruis), kruisingin verbindingsboog metde lijn naar ZandvoortHlmm zie HlmwphHlmn Haarlem NoordHlmnwr HaarlemNoord Westelijke Rand-wegHlmo Haarlem Oost(later: Haarlem-Spaarn-woude), zie HlmsHlms Haarlem-Spaarn-woude (voorh. Hlmo)Hlmvam Haarlem raccVAMHlmw Haarlem werk-plaatsHlmwph HaarlemhoofdwerkplaatsHlmz Haarlem ZuidHln Haelen (stopplaatstussen Weert en Roer-mond, 1879-1939)Hlo HeilooHls Haarlem seinhuisHlt Harlinger Trekvaartbrugpost


Hltb Holterbroek onder-station (tussen Deventeren Rijssen)Hltbr zie HltHlv Helenaveen (stop-plaats bij Deurne, 1868-1940). Later is deze ver-korting ook gebruiktvoor Helenaveen los-plaats en HelenaveenschakelstationHlw Holwerd (stationtussen Leeuwarden enAnjum, 1901-1940)Hlwg Rotterdam Waal-haven aansl NoordHeulwegHm HelmondHM Minden/Westfalen(D)Hmb stopplaats Hem-brug (1882-1902, bij deeerste Hembrug). Daar-na is deze verkortinggebruikt voor HembrugHalte (1907-1982, bij detweede Hembrug). Deverkorting Hmb is tot1983 tevens gebruikt alsaanduiding voor deHembrug zelf, ook welde Hemspoorbrug ge-noemd (over het Noord-zeekanaal bij Zaan-dam). De verkortingHmbr is ook gebruikt alsaanduiding voor de brugzelfHmbdv Helmond Bran-devoortHmbh Helmond Brouw-huisHmbr Hembrug (ookwel Hemspoorbrug ge-noemd, over het Noord-zeekanaal bij Zaandam)Hmbv zie HmbdvHmd HoogmadeHmh Helmond ’t HoutHml Harmelen (haltetussen Vleuten en

Woerden, 1855-1936).Later is deze verkortingook gebruikt voor Har-melen schakelstationHmla Harmelen aanslHmlba Harmelen-Breu-kelen aanslHmls Harmelen sein-huisHmlva Harmelen-Vleu-ten aanslHmn Hemmen-Dode-waardHmo Helmond OostHmp Hem MarktplaatsHMT Hamont (B)Hmta Hemtunnel aanslHmtl HemtunnelHmw Hemweg blokpost(tussen Zaandam enAmsterdam)Hn HoornHna Hoorn aanslHnk Hoorn Kersenboo-gerdHnko Hoorn Kersen-boogerd opstelterreinHno Heino (tussen Al-melo en Zwolle)Hnp HindeloopenHnt Hantum (stopplaatstussen Leeuwarden enAnjum, 1901-1940)Hnv Hellendoorn-Nij-verdalHnw Horneweg (laad-en losplaats tussen Blijaen Holwerd, 1901-1940)Ho Hoenlo (stopplaatstussen Deventer enOlst, 1891-1918). Dezeverkorting is ook ge-bruikt voor Den Hoorn,zie WehHO Osnabrück Hbf (D)Hob Hoogovensbedrijfaansl (bij BeverwijkHoogovens Zuid)Hok Hoek (stopplaatstussen Deventer enRaalte, 1910-1933)

Hol Holleweg (stop-plaats tussen Rhedenen Dieren, 1865-1917).Deze verkorting is ookgebruikt voor een ande-re Holleweg (laad- enlosplaats tussen Hol-werd en Ternaard,1901-1940). Het is ove-rigens niet de bedoelingdat reeds bestaandeverkortingen later voorandere stations ofdienstregelmeetpuntenworden gebruiktHOLD Oldenburg Hbf(D)Hon HoltenHoo Hoogwoud (stationtussen Wognum enNieuwe Niedorp, 1898-1930)Hor Hollandsche Ra-dingHOR Osnabrück Rbf(D)Hot Holthuizerstraat(stopplaats tussen Apel-doorn en Deventer,1887-1932)Hov Hoven (stopplaatsbij Zutphen ten westenvan de IJssel, 1882-1922, heropend 1940-1941). Later opnieuwheropend als keerpuntvoor de treinen uit Apel-doorn i.v.m. de opge-blazen brug over de IJs-sel bij Zutphen (1945-1946), waarbij de naamwerd veranderd in DeHoven. Daarna (1946-1953) was er bij De Ho-ven alleen nog een blok-post. Sinds 1987 wordtdeze verkorting ook ge-bruikt voor Hoge Vaartschakelstation (bij Alme-re). Het is overigens nietde bedoeling dat reeds


bestaande verkortingenlater voor andere sta-tions of dienstregel-meetpunten worden ge-bruiktHOY Bad Oeynhausen(D)Hp Houtenschepad(stopplaats tussenUtrecht en Bunnik,1893-1926). Later is de-ze verkorting ook ge-bruikt voor Hopel (sta-tion bij Kerkrade, 1949-1966; sinds 1966 Ey-gelshoven genoemd, zieEgh). Het is overigensniet de bedoeling datreeds bestaande verkor-tingen later voor anderestations of dienstregel-meetpunten worden ge-bruiktHr HeerenveenHR Rheine (D)Hrd Heerde (station bijApeldoorn, 1887-1950)Hre De Heurne (haltetussen Varsseveld enDinxperlo, 1904-1935)Hrh ’s-Heerenhoek(station tussen Goes enBorsele, 1927-1934)Hri Heerenveen indus-trieterreinHrij Heerenveen IJssta-dion (de verkorting Hrywordt ook gebruikt)Hrl HeerlenHrla Heerlen aanslHrlk Heerlen De Kissel(station, vanaf 2007).Eerder was deze verkor-ting ook gebruikt voorHeerlen racc Glasmij/Koppen (1923-1991),zie Hrlkop. Het is overi-gens niet de bedoelingdat reeds bestaandeverkortingen later voorandere stations of

dienstregelmeetpuntenworden gebruiktHrlkop Heerlen raccGlasmij/KoppenHrlp Heerlen raccPliegerHrls Heerlen seinhuis(later: Heerlen post T)Hrlw Heerlen werk-plaats (vanaf 1928).Sinds 2010 wordt dezeverkorting ook gebruiktvoor station HeerlenWoonboulevard. Het isoverigens niet de be-doeling dat reeds be-staande verkortingen la-ter voor andere stationsof dienstregelmeetpun-ten worden gebruiktHrm Harinxmakanaal-brug (bij Dronrijp)Hrmk brug over hetHarinxmakanaal (tussenLeeuwarden en Grouw)Hrn HarenHrna Haren aanslHro Haarlo (stopplaatstussen Ruurlo en En-schede Noord, 1888-1931)Hrp Heerenpolder (hal-te bij Goes, 1927-1934).Deze verkorting is ookgebruikt voor Amster-dam Houtrakpolder(westelijk havengebied).Het is overigens niet debedoeling dat reeds be-staande verkortingen la-ter voor andere stationsof dienstregelmeetpun-ten worden gebruiktHrpa Amsterdam Hout-rakpolder aanslHrs Haarlem Rijks-straatweg seinhuisHrt Horst-SevenumHrtl Havenbedrijf DeRietlanden (Amsterdam)Hrw Heerenweg (halte

tussen Schagen en Wie-ringerwaard, 1912-1935). Deze verkortingis ook gebruikt voor Ha-ren werkplaats. Het isoverigens niet de be-doeling dat reeds be-staande verkortingen la-ter voor andere stationsof dienstregelmeetpun-ten worden gebruiktHry zie HrijHs Haps (halte tussenBoxtel en Wesel, 1873-1944)HS Hollands Spoor(Den Haag - ), zie GvHSAL Salzbergen (D)Hsbda HSL BredaaanslHsbdg HSL BredagrensHsbdgo HSL BredaoverloopwisselsHsbrdo HSL Baren-drecht overloopwisselsHsghtn HSL GroeneHart tunnel NoordzijdeHsghtz HSL GroeneHart tunnel ZuidzijdeHshfdo HSL HoofddorpoverloopwisselsHshmdo HSL Hoogma-de overloopwisselsHsl Hogesnelheidslijn(de verkorting HSLwordt ook gebruikt)Hsl1 HSL Zuid (helegebied)Hsl2 HSL Noord (helegebied)Hsl3 HogesnelheidslijnLiège-AachenHsl4 Belgisch gedeeltevan de HSL ZuidHsld Honselersdijk(station tussen Poeldijken Maaslandse Dam,1912-1968)HSL Noord Zuiderzee-lijn, hogesnelheidslijn


van Schiphol naar Gro-ningen (afgeblazen)HSL Oost Hogesnel-heidslijn Amsterdam –Utrecht – Arnhem –Duitse grens (afgebla-zen)HSL Zuid Hogesnel-heidslijn Schiphol –Rotterdam – aansluitingBreda – Belgische grensHspv zie HspvsoHspvso HavenschapVlissingen OostHsr Harkstede-Schar-mer (station tussen Gro-ningen en Weiwerd,1929-1941)Hsrtdt HSL RotterdamtunnelHsrtdv HSL RotterdamviaductHss Hasselt (stationtussen Zwolle en Blok-zijl, 1914-1934)Hst Hooge Steeg (stop-plaats tussen Nijkerk enPutten, 1863-1930). De-ze verkorting is ook ge-bruikt voor stopplaatsHeerenstraat (bij Naar-den-Bussum, 1895-1914). Tevens is Hst ge-bruikt als de Nederland-se verkorting voor sta-tion Hoogstraten (tussenRijkevorsel en Meersel)(B). Het is overigensniet de bedoeling datreeds bestaande verkor-tingen later voor anderestations of dienstregel-meetpunten worden ge-bruiktHstdk HSL tunnelDordtsche KilHstom HSL tunnel Ou-de MaasHsvbw HSL viaductBleiswijkHsvhd HSL viaduct

Hollandsch DiepHszha HSL Zevenberg-schenhoek aanslHt ’s-HertogenboschHtb Hattemerbroek(station tussen Wezepen Zwolle, 1863-1946).Later is deze verkortingook gebruikt voor Hatte-merbroek losplaatsHtba HattemerbroekaanslHtbs HattemerbroekschakelstationHtda ’s-HertogenboschDiezebrug aanslHtg ’s-Hertogenboschracc MachinefabriekGrassoHtgs ’s-Hertogenboschgemeentelijke stamlijnHth Huis ter Heide (hal-te tussen Bilthoven enZeist, 1901-1941)Htl Horst-Tonsel (stop-plaats tussen Ermelo enHarderwijk, 1913-1924)Htm Hattem (station,1887-1950). Later is de-ze verkorting ook ge-bruikt voor Hattem on-derstationHtmgel Hattem raccEmaillefabriek GelriaHtmpap Hattem raccPapierfabriekHtmu Herstelpunt Trac-tie en Materieel UtrechtHtn HoutenHtnc Houten CastellumHtnn Houten NoordHtnww Houten werk-wissel (tijdelijk tot 2016,tussen Lunetten enHouten)Hto ’s-HertogenboschOostHtpnem ’s-Hertogen-bosch racc PNEM (Pro-vinciale Noord-Brabant-sche Electriciteits Maat-

schappij)Hts ’s-HertogenboschseinhuisHtw ’s-HertogenboschwerkplaatsHu Hijum (stopplaatstussen Leeuwarden enAnjum, 1901-1940)Hul Hulst (station tus-sen Terneuzen enMechelen, 1871-1952)Hulg Hulst grensHus Hupsel (stopplaatstussen Winterswijk enNeede, 1917-1937)Hv Helvoirt (halte tus-sen Tilburg en ’s-Herto-genbosch, 1881-1938).Later is deze verkortingook gebruikt voor Hel-voirt schakelstationHvb Dordrecht Hout-verwerkingsbedrijfHvbr Havenbrug (bijMaassluis)Hvg Heuvelsche Steeg(stopplaats tussenMaarsbergen en Vee-nendaal-De Klomp,1902-1927). Tot 1916heette deze stopplaatsAmerongen. Later is de-ze verkorting ook ge-bruikt voor HeuvelseSteeg blokpostHvl Hoevelaken (stop-plaats tussen Amers-foort en Nijkerk, 1905-1938). Vanaf 2012 isdeze verkorting ook ge-bruikt voor station Hoe-velaken (tussen Amers-foort en Barneveld)Hvlb Havelterberg on-derstation (tussen Mep-pel en Steenwijk)Hvn Hoeven (stop-plaats tussen Roosen-daal en Etten-Leur,1875-1936). Later is de-ze verkorting ook ge-


bruikt voor Hoeven blok-post, en daarna voorHoeven onderstationHvo zie HspvsoHVOR Vorsfelde (D)Hvs HilversumHvsm Hilversum MediaPark (voorh. HilversumNoord, eerder HilversumNOS)Hvsn Hilversum Noord(voorh. Hilversum NOS)Hvsp Hilversum Sport-park (voorh. HilversumSoestdijkerstraatweg)Hvspl Havenspoorlijn(tussen IJsselmonde enRotterdam Maasvlakte)Hvt Havelte (halte tus-sen Meppel en Diever-brug, 1916-1933)Hvu Hilversum post THvvb brug over deHoogeveensevaart (bijNieuw Amsterdam)Hvw Hoogveensche-weg blokpost (tussenVoorburg en Zoeter-meer)Hw Halfweg (station,1842-1927). Op dezelf-de plaats werd in 2012de nieuwe halte Half-weg-Zwanenburg ge-opend, zie HwzwHW Wilhelmshaven Hbf(D)Hwd Heerhugowaard(van 1948 tot 1976 heet-te dit station Heerhugo-waard-Broek op Lange-dijk)Hwdo HeerhugowaardOostHwdz HeerhugowaardZuidHWEE Weener (D)Hwg Huisweg (haltetussen Gouda enSchoonhoven, 1914-1942)

HWOB Wolfsburg (D)Hwzb zie HwzwHwzw Halfweg-Zwa-nenburgHx Herxen (stopplaatstussen Wijhe en Zwolle,1891-1918)HXB Bad Bentheimgrens (D)HXL Laarwald grens(D)HXWE Weener grens(D)Hyh Heyerhoeven(voormalige stopplaatstussen Eindhoven enVenlo)Hz Heeze-Leende (sta-tion tussen Weert enEindhoven, 1913-1977).Vanaf 1960 heette ditstation Heeze (geslotenin 1977). In 1977 werd1200 m verderop denieuwe halte Heeze ge-opend, zie HzeHz Herzogenrath (D)(Nederlandse verkor-ting), zie KHEZHze Heeze (halte tus-sen Weert en Eindho-ven, vanaf 1977), zie HzHzl Hooge Zwaluwe(station tussen LageZwaluwe en Geertrui-denberg, 1886-1950)HZL Hanze(spoor)lijntussen Lelystad enZwolle, zie HaspHzn Huizen (station,1883-1947, losplaats tot1958)Hzw Hazerswoude


I

Ibw Immenbergweg(halte tussen Beekber-gen en Loenen)Id Idaard-Roordahui-zum (halte tussenGrouw-Irnsum enLeeuwarden, 1868-1938). Later is deze ver-korting ook gebruiktvoor Idaard-Roordahui-zum schakelstationIJb IJsselbrug bij Zwol-le (de verkorting IJbrzlwordt ook gebruikt)IJbd IJsselbrug bij De-venterIJbr IJsselbrug blok-post (tussen Wezep enZwolle)IJbrzl IJsselbrug bijZwolleIJbs stopplaats IJssel-brug (tussen Apeldoornen Deventer, 1887-1919)IJbw IJsselbrug Wes-tervoortIJbww IJsselbrug Wes-tervoort WestzijdeIJbz IJsselbrug bij Zut-phenIJbza IJsselbrug Zut-phen aanslIJkd Amsterdam IJkade(oostelijk havengebied)IJm IJmuidenIJmc IJmuiden raccCasembrootstraatIJmce IJmuiden raccCEMIJ (Cement Indus-trie IJmuiden)IJmh IJmuiden HavenIJmj IJmuiden Juliana-kadeIJmt IJmuiden post TIJs IJsselstein (de ver-korting IJss wordt ookgebruikt)

IJsi IJsbrechtum in-haalspoor (tussenSneek en Bolsward)IJsl IJsselmonde los-plaatsIJsm IJsselmonde ran-geerterreinIJsma IJsselmondeaanslIJsr IJsselmonde ran-geerstationIJss zie IJsIJssz IJsselstein ZuidIJsszd zie IJsszIJsszk IJsselstein Zo-merdijk onderstationIJt IJlstIJw IJweg (stopplaatsbij Hoofddorp, 1912-1935)IJzm De IJzeren Man(stopplaats tussen Til-burg en ’s-Hertogen-bosch, 1920-1938)Ip Ilpendam schakelsta-tion (tussen Zaandamen Enkhuizen)Ipr Iepenrode ondersta-tion (bij Heemstede-Aer-denhout)Its Ittersum (stopplaatstussen Wijhe en Zwolle,1891-1918)

J

Jb Jeremiebrug (stop-plaats tussen UtrechtCS en Lunetten, 1893-1935)Jbx Jellum-Boxum (sta-tion tussen Leeuwardenen Stavoren, 1883-1940)Jlp Jollenpad (spoor-aansluiting tussen Am-stelveen en AmsterdamHaarlemmermeer, tij-dens de aanleg van deSchiphollijn)

Jn Junne (halte tussenOmmen en Mariënberg,1905-1932)Jns Junne schakelsta-tionJo Jorwerd (stopplaatstussen Leeuwarden enStavoren, 1883-1940)Jou Joure (station,1882-1947, losplaats tot1968)Jpge Jollenpad GE(tussen Amstelveen enAmsterdam Haarlem-mermeer)Js Jelsum (stopplaatstussen Leeuwarden enStiens, 1901-1940)


K

K Regionalbereich Köln(Keulen) (D)KA Aachen Hbf (Aken)(D)KADK Aldekerk (D), zieKALKKALK Aldekerk (D), tot1975 werd de verkortingADK gebruikt, en tussen1975 en 1988 KADKKamp Kampen scha-kelstationKAN Knooppunt Arn-hem NijmegenKAN Aachen Nord (D)KAS Aachen Süd (D)KAW Aachen West (D)KAWG Aachen Westgrens (de verkortingKXAW wordt ook ge-bruikt) (D)Kb Kranenburg (D)(Nederlandse verkor-ting) (station tussen Nij-megen en Kleve, 1865-1991), zie KKRAKB Bonn Hbf (D)Kbd Krabbendijke (tus-sen Goes en Roosen-daal)Kbk KlarenbeekKBOP Boppard Hbf (D)Kbr Kleine Draaibrugover de Oude Maas (bijZwijndrecht)Kbw Koog Bloemwijk(vanaf 2016 heet dit sta-tion Koog aan de Zaan),zie KzKc Kaatsheuvel-Capel-le (halte, 1886-1950).Vanaf 1938 heette dezehalte Capelle-Vrijhoeve,zie CpvKd Kadijk (stopplaatsaan de Doklijn bij Am-sterdam, 1848-1904).Van 1904 tot 1940 is

deze verkorting ookgebruikt voor Koudeweg(stopplaats tussenStiens en Tzummarum).Vanaf 1988 wordt dezeverkorting gebruikt voorKnardijk schakelstation(tussen Lelystad Zuid enAlmere Oostvaarders).Het is overigens niet debedoeling dat reeds be-staande verkortingen la-ter voor andere stationsof dienstregelmeetpun-ten worden gebruiktKD Düsseldorf Hbf (D)KDA Düsseldorf Ab-stellbahnhof (D)KDAL Dalheim (D)KDF Düsseldorf-Flug-hafen (de verkortingKDFF wordt ook ge-bruikt) (D)KDFF zie KDFKdk Kwadijk (stationtussen Purmerend enHoorn, 1884-1938). La-ter is deze verkortingook gebruikt voor Kwa-dijk onderstationKdm Kwadendamme(station tussen Hoede-kenskerke en Goes,1927-1947)KDZH Köln-Deutz Ha-fen (D)Ke Kethel schakelsta-tionKE Eschweiler Hbf (D)Kel Kelpen (station tus-sen Weert en Roer-mond, 1879-1967). La-ter is deze verkortinggebruikt voor KelpenschakelstationKet Kethel (stopplaatsbij Schiedam, 1892-1938), ook bekend alsKethel KerklaanKeul Keulen Hbf (D)(Nederlandse verkor-

ting), zie KKKew Keverdijkscheweg(stopplaats tussenWeesp en Naarden-Bussum, 1874-1930)Kfh Kijfhoek rangeer-terreinKFH Rotterdam-Kijf-hoek (afkorting in ge-bruik bij de Belgischespoorwegen)Kfha zie KfhazKfham Kijfhoek ran-geerterrein aansl Mid-denKfhan Kijfhoek ran-geerterrein aansl NoordKfhaz Kijfhoek ran-geerterrein aansl ZuidKfhn Kijfhoek ran-geerterrein NoordzijdeKfhz Kijfhoek ran-geerterrein ZuidzijdeKg Koekange (stationtussen Meppel en Hoo-geveen, 1870-1940).Later is deze verkortingook gebruikt voor Koe-kange onderstation, zieKgoKG Gremberg (D)Kgb Kaagbrug (over deRingvaart van de Haar-lemmermeer, bij War-mond)KGE Geldern (D)KGN Keulen-GrembergNoord werkplaats (D)Kgo Koekange onder-station (tussen Meppelen Hoogeveen)KGO Goch (D)KG P Gremberg Perso-nalwechselstation Süd(D)Kgr De Krieger (haltetussen Zwolle en Blok-zijl, 1914-1934)KG R Gremberg Perso-nalwechselstation Nord(D)


Kgs brug over hetNoordhollandsch Kanaalbij Koegras (tussen DenHelder Zuid en AnnaPaulowna)KGS Gremberg Süd(D)Kgst Koegras (stop-plaats tussen Den Hel-der en Breezand, 1867-1945). Later is deze ver-korting ook gebruiktvoor Koegras ondersta-tionKGZ Keulen-GrembergZuid werkplaats (niet-officiële afkorting) (D),zie KGSKh Kolham (station tus-sen Groningen enSlochteren, 1929-1941)Khbr Koningshaven-brug (tussen Dordrechten Rotterdam)KHEZ Herzogenrath(D)Kijk Kijkuit (halte tus-sen Terneuzen enMechelen, 1871-1951)Kink Liège-Kinkem-pois (B), kalkgroeve tenzuidoosten van Luik(Nederlandse verkor-ting), zie NKKjl Kalfjeslaan (haltetussen Amstelveen enAmsterdam Koenenka-de, 1915-1944)Kk Kleine Koppel (stop-plaats in Amersfoort,1905-1938, ook bekendals Amersfoort Koppel),zie AmfkKK Köln Hbf (Keulen)(D)KKAK Kaldenkirchen(D)Kkg Kerkweg (stop-plaats tussen AalsmeerOost en Amstelveen,1915-1932)

KKLV Kleve (D)KKO Koblenz Hbf (D)KKR Krefeld Hbf (D)KKRA Kranenburg (D)(station tussen Nijme-gen en Kleve, 1865-1991)KKRS Krefeld Stahl-werk (D)Kl Koetille (station tus-sen Stiens en Harlin-gen, 1904-1935)Kln Kerklaan (voormali-ge halte tussen Amster-dam Muiderpoort enWeesp)Klp Veenendaal-DeKlompKlprwg Klipperweg(Maastricht)Klps Veenendaal-DeKlomp seinhuisKlw Koolwijk (halte tus-sen Gouda en Schoon-hoven, 1914-1942)KM MönchengladbachHbf (D)Kma Krommenie-As-sendelftKmbw Kombuisweg(Amsterdam Westha-ven)KMIL Millingen (D)KMOG Moers Gbf (D)Kmr Klimmen-Rans-daal (bij Heerlen)Kmw Koudum-Molkwe-rum (tussen Leeuwar-den en Stavoren)Kn Kaldenkirchen (D)(Nederlandse verkor-ting), zie KKAKKN Neuss Hbf (D)Knk Amsterdam Koe-nenkade (stopplaats,1915-1942)Kns Gouda Karnemelk-sloot (halte tussen Gou-da en Schoonhoven,1914-1942)KNUT Knelpunt Utrecht

Knw Kanaalweg (stop-plaats bij Uithoorn,1915-1932)Ko Kootwijk (stopplaatstussen Barneveld enApeldoorn, 1902-1934).Later is deze verkortingook gebruikt voor Koot-wijk onderstationKoe Koedijk (halte tus-sen Alkmaar en Bergen,1905-1955)Koen Koedijk Noord-einde (halte tussen Alk-maar en Schoorl, 1913-1947)Koln Köln Hbf (D) (Ne-derlandse verkorting),zie KKKon Kolen Overslag(Europoort)Kpn KampenKpnz Kampen Zuid(station van NSR, vanaf2012), zie KpzKpnzoo Kampen Zuidoverloopwissels oost(Hanzelijn)Kpnzow Kampen Zuidoverloopwissels west(Hanzelijn)Kpv Kamperveen on-derstationKpz Kampen Zuid (sta-tion van de KNLS, 1913-1934), zie KpnzKr brug over het Klifrak(bij Workum)KR Remscheid Hbf (D)Krag De Kragge (goe-derenemplacement bijRoosendaal)Kraga De Kragge aanslKrb Krabbendam (sta-tion tussen Warmenhui-zen en Schagen, 1913-1947)KRBE Rheinberg (D)Krd Kerkrade CentrumKrdst Kerkrade StadionKrdz Kerkrade ZLSM


Kref Krefeld Hbf (D)(Nederlandse verkor-ting), zie KKRKrg Kruiningen-Yerse-keKrr Kerkrade Rolduc(later: Haanrade), zieHanKrv Kralingsche Veer(stopplaats bij Rotter-dam, 1905-1935)Krw Kerkrade West(station, 1949-1988).Tot 1970 heette dit sta-tion Spekholzerheide,zie SphKRY Rheydt Hbf (D)Ks Kruisstraat (stop-plaats bij Rosmalen,1881-1938)Ksd Kielsterdiep brug-postKsh Kuiksche Heide(stopplaats tussen’s-Hertogenbosch enWaalwijk, 1888-1907)Ksl Karselaan (stop-plaats tussen Amstel-veen en AmsterdamKoenenkade, 1923-1950)KSO Solingen Hbf (D)Ksp Blauwkapel PostKruispuntKST Stolberg/Rhein-land Hbf (D)KST G Stolberg/Rhein-land Gbf (D)Ksw Kamperstraatweg(aansl tussen Hattem enKampen)Ktd Kattendijke (stationtussen Goes en Wemel-dinge, 1927-1934)Ktg Kloetinge (haltetussen Goes en Wemel-dinge, 1927-1934)Ktp Kloetinge Postweg(halte tussen Goes enWemeldinge, 1927-1934)

Ktr KesterenKtrh zie KtrhtgKtrhtg Kesteren raccfa. Den HartighKts Kesteren seinhuisKtv Kostverloren (stop-plaats tussen Groningenen Groningen Noord,1884-1924)Kv Keverdijk (tussenWeesp en Naarden-Bussum, vanaf 1874).Deze verkorting is ookgebruikt voor Keverdijkschakelstation. Tevensis deze verkorting ge-bruikt voor Kisveld(stopplaats tussen Nee-de en Hellendoorn,1910-1930). Het is ove-rigens niet de bedoelingdat reeds bestaandeverkortingen later voorandere stations ofdienstregelmeetpuntenworden gebruiktKV Viersen (D)Kva Keverdijk aanslKVG Viersen Gbf (D)Kw KropswoldeKW Wuppertal Hbf (D)KWAH Walheim (Aa-chen) (D)Kwda Katwolde aansl(bij Zwolle)Kwg Kruisweg (haltetussen Schagen en Wie-ringerwaard, 1912-1935)Kwl De Kwakel (haltebij Aalsmeer, 1914-1935)KX Xanten (D)KXA Aachen Süd grens(D)KXAW Aachen Westgrens (de verkortingKAWG wordt ook ge-bruikt) (D)KXH Herzogenrathgrens (D)

KXKU Kranenburggrens (D)KXW Walheim grens(D)Kz Koog aan de Zaan(tot 2016 heette dit sta-tion Koog Bloemwijk),zie KbwKzd Koog Zaandijk(sinds 2016 heet ditstation Zaandijk ZaanseSchans), zie Zzs


L

L Regionalbereich Hal-le (D)L voorvoegsel voor deafkortingen van Belgi-sche stations behorendetot de ‘Grande Compag-nie du Luxembourg’ enenkele kleinere maat-schappijenL Loolaan Post aansl(bij Den Haag)La Loolaan aansl NAM(bij Den Haag HS). De-ze verkorting is ook ge-bruikt voor Loolaan on-derstationLaa Den Haag Laanvan NOI (Nieuw Oost In-dië)Lagw zie UtilwLak Lunetten aanslkruis (later: Utrecht Zuidaansl), zie UtzaLar Laarwald (D) (Ne-derlandse verkorting),zie HLAWLasl Loolaan aanslNAM (bij Den Haag HS),zie LaLb Lobith (stopplaats,1865-1926). Deze ver-korting is ook gebruiktvoor Liesbosch (stop-plaats tussen Breda enEtten-Leur, 1874-1934).Daarna is deze verkor-ting gebruikt voor Lies-bosch blokpost. Het isoverigens niet de be-doeling dat reeds be-staande verkortingen la-ter voor andere stationsof dienstregelmeetpun-ten worden gebruiktLB Brandenburg Hbf(D)LB Luchtbal (B), laterAntwerpen-Luchtbal ge-

noemd, zie FNLBLBG Leopoldsburg (B)LBGZ Bernburg Ze-mentwerk (D)Lbk Labbeck (stationtussen Boxtel en Wesel,1884-1945)LBM Beernem (B)LBN Beringen, zie MI(B)Lc LochemLCO zie FKTHLCP zie LKPLCV Couvin (B)Ld Leiden goederen-stationLD Dessau Hbf (D)Ldb Liedebrug wacht-post (tussen Halfweg enHaarlem)Ldd LeidschendamLddw Leidschendam-Voorburg lijnwerkplaats,zie LdvLdh Leiden Heeren-singel (station, 1912-1936)Ldl Leiden Lammen-schansLdlhcw Leiden Lam-menschans racc HCW/VeilingLdm LeerdamLdml Leiden 5-Meilaan(halte, welke nooit ge-opend is)Ldmn LeidschendamNoordLdmo LeidschendamOostLdmw Leiden Meren-wijkLdn Leiduin (voormali-ge halte tussen Heem-stede-Aerdenhout enVogelenzang-Benne-broek, ook geschrevenals Leyduin)Ldt Liendert (stopplaatsbij Amersfoort, 1901-1926)

Ldv Leidschendam-Voorburg (station, 1908-2006). Tot 1918 heettedit station Voorburg-Leidschendam. Later isdeze verkorting ook ge-bruikt voor Leidschen-dam-Voorburg lijnwerk-plaatsLdva Leidschendam-Voorburg lijnwerkplaatsaanslLdvk zie DvnkLdvw Leidschendam-Voorburg werkplaatsLdvwpl zie LdvLdw Leiden Witte Poort(station, 1903-1919; tot1908 ook Leiden Staats-spoor of Leiden SS ge-noemd). Deze verkor-ting is ook gebruikt voorLage Laarderweg (posttussen Bussum Zuid enHilversum). Het is overi-gens niet de bedoelingdat reeds bestaandeverkortingen later voorandere stations ofdienstregelmeetpuntenworden gebruiktLe Linne (stopplaats bijRoermond, 1923-1940)Ledn Leiden Centraal(voorh. Leiden HSM)Ledng Leiden raccGasfabriekLedt Leiden post TLeer Leer/Ostfriesland(D) (Nederlandse ver-korting), zie HLEELEH Essen (oude af-korting), zie FES (B)Leij Zoetermeer DeLeijens (station, 1979-2006), ook bekend alsstation De LeijensLeipz Leipzig Hbf (D)(Nederlandse verkor-ting), zie LLLek Lekbrug (bij Cu-


lemborg)LEL Achel (B)LEN Helchteren (B)Ley zie LeijLf Haarlem racc Licht-fabriek EBH (EnergieBedrijf Haarlem)LFH Flémalle-Haute (B)Lg Lageweg (stop-plaats tussen Hoorn enWijdenes, 1913-1935).Deze verkorting wordtook gebruikt voor stationLandgraaf (tot 1986Schaesberg genoemd).Het is overigens niet debedoeling dat reeds be-staande verkortingen la-ter voor andere stationsof dienstregelmeetpun-ten worden gebruiktLgk Langkamp (stop-plaats tussen Deventeren Raalte, 1910-1935)Lgzw Landgraaf Zwem-paradijsLH Halle/Saale Hbf (D)LHG Harmignies (B)Lhk Linthorst Homan-kanaal brugpost (tussenHoogeveen en Beilen)LHP Haine-Saint-Pierre(B)LHS Herstal (B)Lhw Langhuisterweg(stopplaats tussen Har-lingen en Stiens, 1902-1930)Lim Limmel (stopplaatstussen Maastricht enAken, 1853-1940)Lin Linne aansl (bijRoermond)LIN Nismes (B)Lins Linne schakelsta-tion (bij Roermond)Lir De Lier (station tus-sen Naaldwijk en Maas-landse Dam, 1907-1925, losplaats tot1968)

Lis LisseLj Lutjebroek (stop-plaats tussen Zaandamen Enkhuizen, 1930-1938). Deze stopplaatswas ook bekend alsGrootebroek Molenpad,zie GmLJP Jemeppe-sur-Meuse (B)Ljw Leentjerweg (stop-plaats tussen Groningenen Weiwerd, 1929-1941)Lk Linden-Katwijk(stopplaats tussen Nij-megen en Venlo, 1895-1931). Deze verkortingis ook gebruikt voorLeek (station tussenGroningen en Drachten,1913-1985). Het is ove-rigens niet de bedoelingdat reeds bestaandeverkortingen later voorandere stations ofdienstregelmeetpuntenworden gebruiktLK Kortrijk (voorh. FC)(B)Lkan Laakkanaal on-derstation (bij DenHaag)Lkg Leekerweg (stop-plaats tussen Hoorn enBovenkarspel-Groote-broek, 1913-1935)LKM Hemiksem, ookwel Antwerpen-Hemik-sem genoemd (voorh.LXM) (B)LKN Linkebeek (B)LKP Kapellen (voorh.LCP) (B)LKR Ekeren (B)Ll Loolijn aansl (tussenApeldoorn en Zwolle)LL Arlon / Aarlen (B)LL Leipzig Hbf (D)LLB Belsele (B)Lls Lelystad Centrum

(ook wel Lelystad Cen-traal genoemd)Llsi Lelystad industrie-terreinLlsio Lelystad indus-trieterrein overloopwis-selsLlso Lelystad opstel-terreinLlsoa Lelystad opstel-terrein aanslLlsops zie LlsoLlsow Lelystad over-loopwisselsLlsstb Lelystad Cen-trum-SwifterbantLlsz Lelystad ZuidLlszo Lelystad ZuidoverloopwisselsLm Leimuiden (stationbij Nieuw Vennep, 1912-1936)LM Magdeburg Hbf (D)LMG Mariembourg (B)LMH Marbehan (B)LMK Maaseik (B)LML Mol (B)Lmn Limmen ondersta-tionLmp Legmeerpolder(station tussen Boven-kerk en Uithoorn, 1915-1950)Lmr Lemmer (station,1901-1947, losplaats tot1968)Lmv Lemelerveld (sta-tion bij Ommen, 1910-1935)Ln Lunetten (ook welUtrecht Lunetten ge-noemd)Lna Lunetten aanslLnb Lijnbaan (stop-plaats in Aalsmeer,1912-1932)LNC Monceau (B)LNCU Monceau-Usines(B)Lnd Linderte (stop-plaats bij Raalte, 1910-


1926)LNE Balen (B)Lng Linne GrinderijLnh Linne-Herten (bijRoermond)Lnhs Linne-Herten raccSolvay (vanaf 1987Solvay Chemie), zieRmsolvLnk Lonneker (stationbij Enschede, 1890-1934)Lnkhei Lonneker raccHeidemijLnks Lonneker raccSteenfabriekLnn Loenen (stationtussen Apeldoorn enDieren, 1887-1950)Lnna Loenen raccKalkzandsteenfabriekAlbaLNO Leuven NieuweUniversiteit (B)LNP Neerpelt (B)Lnp Neerpelt (B) (Ne-derlandse verkorting),zie LNPLns Leens (station tus-sen Winsum en Zout-kamp, 1922-1940)Lnt Lent blokpost (bijNijmegen)Lo Het Loo (station bijApeldoorn, 1887-1950),ook station Paleis HetLoo genoemd, zie PloLodu Loosduinen (sta-tion bij Den Haag, 1882-1932). De verkortingLsd is ook gebruiktLon Loon blokpost (tus-sen Assen en Haren)Los Losser (station tus-sen Oldenzaal en Gro-nau, 1900-1972)Losa Losser aanslLOY Olloy-sur-Viroin(B)Lp LoppersumLpe Liempde (station

tussel Boxtel en Wesel,1889-1936). Later is de-ze verkorting ook ge-bruikt voor Liempdeschakelstation (bij Box-tel)Lpev Liempde-Velder(speciale halte bijLiempde, uitsluitend ge-bruikt t.b.v. de Land-bouwwerktuigendagenop landgoed Velder,1948-1993)Lpl Laadplaats Verhoe-ven (racc tussen Roer-mond en Echt)Lpo Legerplaats Olde-broek (racc). Deze ver-korting is ook gebruiktvoor Legerplaats Olde-broek onderstationLQ Erquelinnes (B)LQV Quévy (B)Lr Laren-Almen (stationtussen Zutphen enLochem, 1865-1938; tot1925 heette dit stationLaren)LRB Libramont (B)LRDB Reinsdorf Ze-mentwerk (D)Ls Leidschendam-Voorburg post TLS Bastogne Sud (B)Lsd Leusden (station,1886-1926). Deze ver-korting is ook gebruiktvoor Loosduinen (sta-tion bij Den Haag, 1882-1932), zie LoduLsdm LeidschendamonderstationLSJ Sint Jozef (B)LSL Liers (B)Lsn Lelystad Noord on-derstationLso Laag Soeren (sta-tion bij Apeldoorn, 1887-1950)Lst Laarstraat (stop-plaats tussen Arnhem

en Nijmegen, 1879-1919; tot 1906 Laren-sche Straat genoemd).Later is deze verkortingook gebruikt voor Laar-straat blokpost en voorLaarstraat schakelsta-tionLsv Leidschenveen(halte van Randstad-Rail, bij Den Haag)Lsz Lelystad Zuid on-derstationLt Schagen De Loet(halte tussen Schagenen Schagerbrug, 1913-1933), ook bekend alshalte De LoetLTL Thale Hbf (D)Ltm Grubbenvorst-Lot-tum (station tussen Arn-hem en Venlo, 1883-1920). In 1920 werd denaam van het stationgewijzigd in Lottum (sta-tion gesloten in 1938)LTM Milmort (B)Ltn LunterenLtnz Lunteren ZanderijLto Lintelo (stopplaatstussen Winterswijk enVarsseveld, 1885-1938)Ltv Lichtenvoorde-GroenloLtw Lutjewinkel (haltetussen Schagen enNieuwe Niedorp, 1898-1930)Luik Liège-Guillemins(B) (Nederlandse ver-korting), zie FLLur Leur (stopplaatstussen Etten-Leur enBreda, 1912-1938)Lut Geleen-Lutterade(van 1868 tot 1895 heet-te dit station Geleen;van 1895 tot 1913 Ge-leen SS; van 1913 tot1954 Lutterade; en van-af 1954 Geleen-Luttera-


de)Luta Lutterade aanslLutd zie LutdsmLutdsm Lutterade raccDSMLuv Luchtenveld (haltetussen Drachten en Ma-rum, 1918-1946)Lv Loenen-Vreeland(halte tussen Abcoudeen Breukelen, 1843-1928. Van 1928 tot desluiting in 1944 heettedeze halte Vreeland, zieVrl). De verkorting Lv isook gebruikt voor LageVaart schakelstation(tussen Almere en Lely-stad). Het is overigensniet de bedoeling datreeds bestaande verkor-tingen later voor anderestations of dienstregel-meetpunten worden ge-bruiktLvh Leuvenheim (stop-plaats tussen Dieren enBrummen, 1882-1917)Lvm Den Haag Laanvan MeerdervoortLvn Leidschenveen, zieLsvLw LeeuwardenLWA Wauthier-Braine(B)Lwadh zie AdhLwc Leeuwarden Cam-minghaburenLwd Lewedorp (stop-plaats tussen Goes enArnemuiden, 1877-1946; tot 1930 NoordKraaijert genoemd). La-ter is deze verkortingook gebruikt voor Lewe-dorp schakelstationLwg Langeweg (stationtussen Breda en LageZwaluwe, 1866-1936).Later is deze verkortingook gebruikt voor Lan-

geweg schakelstationLwh Leeuwarden Halte(tussen Leeuwarden enAnjum, 1901-1940)Lwiz Leeuwarden raccindustrieterrein ZwetteLwkmf Leeuwardenracc Koopmans Meel-fabriekenLwpti Leeuwarden raccPhilips PTILwsk zie LwsksLwsks Leeuwardenracc SchenkenschansLwvee Leeuwardenracc VeemarktLwvo Leeuwarden raccvliegveld OostLwvsf Leeuwardenracc VSF (VerenigdeStofzuiger-Fabrieken)Lwvz Leeuwarden raccvliegveld ZuidLXM zie LKMLY Huy / Hoei (B)LZD Zwijndrecht (B)LZE Zeebrugge (B)LZG Izegem (B)LZH Zonhoven (B)Lzm Laag Zuthem(stopplaats tussen Zwol-le en Heino, 1881-1950)LZR Zeebrugge-Vor-ming (voorh. ZeebruggeGoederenstation) (B)


M

M RegionalbereichMünchen (D)M voorvoegsel voor deafkortingen van Belgi-sche stations behorendetot de ‘Grand CentralBelge’MA Augsburg Hbf (D)MAB Aubange (B)Mabr Markbrug (tussenZevenbergen en Ouden-bosch)Mad Maasdonk onder-station (tussen Rosma-len en Berghem)Magdeb MagdeburgHbf (D) (Nederlandseverkorting), zie LMMainz Mainz Hbf (D)(Nederlandse verkor-ting), zie FMZMannhe Mannheim Hbf(D) (Nederlandse ver-korting), zie RMMas MaarssenMasn Maarssen NoordMb Maarsbergen (sta-tion tussen Maarn enVeenendaal, 1845-1972). Later is deze ver-korting ook gebruiktvoor Maarsbergen scha-kelstation (tussen Maarnen Veenendaal-DeKlomp)MBC Benonchamps (B)MBG Beauraing (B)MBG BerchtesgadenHbf (D)Mbga Muiderberg aansl(voorh. Weesp aansl)Mbh Maasbrug bij He-delMbk MedemblikMBL Blanmont (B)MBN Bernimont (B)Mbo Maasbrug over-gang (bij Hedel)

Mbr Mastenbroek (sta-tion tussen Zwolle enKampen, 1865-1933).Later is deze verkortingook gebruikt voor brug-post Markbrug (tussenZevenbergen en Ouden-bosch). Het is overigensniet de bedoeling datreeds bestaande verkor-tingen later voor anderestations of dienstregel-meetpunten worden ge-bruiktMBR Bosvoorde (B)Mbrvo Maasbrug Ra-venstein OostzijdeMbrvw Maasbrug Ra-venstein WestzijdeMbs Maarsbergen sein-huisMBS Bost (B)Mbt Maasbracht (sta-tion tussen Sittard enRoermond, 1865-1940)Mbtwan Meteren Betu-weroute aansl Noord(tussen Geldermalsenen Oud Zaltbommel)Mbtwaz Meteren Betu-weroute aansl Zuid (tus-sen Geldermalsen enOud Zaltbommel)MBZ Beuzet (B)Mcgb Mönchenglad-bach Hbf (D) (Neder-landse verkorting), zieKMMCL Carlsbourg (B)Md Moordrecht (stop-plaats tussen Gouda enNieuwerkerk a/d IJssel,1855-1935). Later is de-ze verkorting ook ge-bruikt voor Moordrechtwachtpost en voorMoordrecht onderstationMD Saint-Denis-Bo-vesse (B)Mda Moordrecht aanslMdaz Moordrecht aansl

ZuidMdb MiddelburgMdbr Moerdijkbrug (de-ze verkorting is ook ge-bruikt voor Moerdijkbrugblokpost)Mdbz MoerdijkbrugZuid aanslMdg Middenweg (stop-plaats tussen Uithoornen Mijdrecht, 1915-1922)MDG Edegem (B)Mdh Moerdijk HavenMDIL Dillingen/Donau(D)Mdk Moerdijk SS (sta-tion, 1866-1928). Lateris deze verkorting ookgebruikt voor MoerdijkraccMdkc Moerdijk raccCroniferMdki Moerdijk indus-trieterreinMDL Groenendaal (B)Mdn Made en Drimme-len (stopplaats tussenLage Zwaluwe en Geer-truidenberg, 1886-1950)Mdo Moordrecht over-loopwisselsMds Middelstum (haltebij Bedum, 1884-1953)Mdsa Muiderstraatwegaansl (bij Diemen Zuid)Mdw Muiderstraatwegblokpost (tussen Am-sterdam Muiderpoort enWeesp)Mdz Muiderzand (ookbekend als halte AlmereStrand, 1996-2012, uit-sluitend t.b.v. evene-menten op het Almeer-derstrand), zie AlmsMdzh Moordrecht-Ze-venhuizenMe Middelie (stopplaatstussen Purmerend enHoorn, 1884-1938)


ME zie AsdmeMech Mechelen (B)(Nederlandse verkor-ting), zie FMMEE Ede (B)Merel Merelbeke (B)(Nederlandse verkor-ting), zie FKRMes MeerssenMesch Meschede (D)(Nederlandse verkor-ting), zie EMSDMet Methen ondersta-tionMFL Florenville (B)Mg MantgumMGA Groot-Bijgaarden(B)Mgzb Günzburg (D)(Nederlandse verkor-ting), zie MGZBMGZB Günzburg (D)Mh Marshoek schakel-station (tussen Zwolleen Dalfsen)MH München Hbf (D)MHD Heusden (B)Mhe Marshoek-Emmen(stopplaats tussen Zwol-le en Stadskanaal,1903-1934)MHO Hove (B)Mhs Maashees-Smakt(stopplaats tussen Nij-megen en Venlo, 1885-1931). Tot 1920 heet-te deze stopplaatsSmackt-HoltheesMHU Hulst (afkorting ingebruik bij de Belgischespoorwegen), zie HulMHV Haversin (B)MHY Houyet (B)Mi Midlum-Herbayum(halte tussen Stiens enHarlingen, 1903-1935)MI Beringen (voorh.Beringen-Mijnen) (B)Mid Middelweg (haltebij Heerhugowaard,1898-1938)

MID Heide (B)MIH Ingolstadt Hbf (D)Mijd Mijdrecht (station,1915-1950)Mijdk Mijdrecht racc fa.Koek (sloperij vanspoorwegmaterieel)Mil Mill (station tussenBoxtel en Wesel, 1873-1944)M Ja Mijn Julia (in Ey-gelshoven). De schrijf-wijze MJa is ook ge-bruiktMk Markelo (stationtussen Zutphen en En-schede, 1865-1953)Mkbr brug over hetMerwedekanaal (bij Ar-kel)Mkg Makkinga (stationtussen Steenwijk enOosterwolde, 1914-1947, losplaats tot1962)MKM Stockem (B)Mko zie MijdkMKP Kempten/AllgäuHbf (D)Mkv Musselkanaal-Val-thermond (station tus-sen Stadskanaal en TerApel Rijksgrens, 1924-1935)Mkw Munnikenweg(stopplaats tussen Sau-werd en Roodeschool,1893-1932)Ml Morra-Lioessens(stopplaats tussenLeeuwarden en Anjum,1913-1935)MLA Landshut (Bay)Hbf (D)Mld Maarland (stop-plaats tussen Maastrichten Eijsden, 1861-1938).Deze verkorting is ookgebruikt voor Maasland-se Dam (station bij Poel-dijk, 1907-1968). Het is

overigens niet de be-doeling dat reeds be-staande verkortingen la-ter voor andere stationsof dienstregelmeetpun-ten worden gebruiktMlh Melick-Herken-bosch (halte bij Roer-mond, 1879-1944). Van-af 1926 heette deze hal-te Herkenbosch, zie HkbMLI Lindau Hbf (D)Mlk Molenkamp onder-station (tussen Almeloen Salzbergen)MLM Lamorteau (B)Mlo Meerlo (station tus-sen Nijmegen en Venlo,1883-1884). In 1884 isde naam van het stationveranderd in Meerlo-TienrayM Lr Mijn Laura (in Ey-gelshoven). De schrijf-wijze MLr is ook ge-bruiktMlt Meulunteren (stop-plaats tussen Barnevelden Lunteren, 1902-1934)Mlw Metslawier (stationtussen Leeuwarden enAnjum, 1901-1935)Mmd Meeden-Munten-dam (station bij Veen-dam, 1910-1941)Mmlh Mook MolenhoekMn Minnertsga (stationtussen Stiens en Harlin-gen, 1902-1940)MNG Ernage (B)Mnp Mannepad (stop-plaats bij Heemstede,1884-1927)Mns Maarn seinhuisMNS Anseremme (B)Mo Mook-Middelaar(station tussen Arnhemen Venlo, 1883-1940).Van 1883 tot 1891 heet-te dit station Mook


Mons Mons / Bergen(B) (Nederlandse ver-korting), zie FMSMOP Wezembeek (B)Mow Midwoud-Oost-woud (station tussenHoorn en Medemblik,1887-1941)Mp MeppelMpa Meppel aanslMpbr Moerputtenbrug(ook genoemd: Moer-puttenspoorbrug)Mpl Mooie Paal (stationtussen Tzummarum enStiens, 1899-1950)Mpla Mooie Paal aanslMRA Ramskapelle (B)Mrb MariënbergMRB Sint Mariaburg(B)MRC Remouchamps(B)Mrg Maarn GEMRG Baardegem (B)Mrh Mariaheide racc(bij Boxtel)Mrl Mierlo (halte tussenHelmond en Eindhoven,1866-1938). Later is de-ze verkorting ook ge-bruikt voor Mierlo scha-kelstationMrm Marrum-Wester-nijkerk (station tussenLeeuwarden en Anjum,1901-1940)Mrn Maarn (station,1845-1972). Vanaf 1972wordt deze verkortingook gebruikt voor hetnieuwe station Maarn,ongeveer anderhalve ki-lometer verderopMrnz Maarn ZanderijMro Marum Oost (haltetussen Groningen enDrachten, 1913-1948)MRO Rossart (B)MRT Retinne (B)MRU Racour (B)

Mrw Mariënwaard (sta-tion tussen Maastrichten Aken, 1853-1933).Deze verkorting is ookgebruikt voor MarumWest (halte tussen Gro-ningen en Drachten,1913-1948). Het is ove-rigens niet de bedoelingdat reeds bestaandeverkortingen later voorandere stations ofdienstregelmeetpuntenworden gebruiktMS Sterpenich (B)MSE Stasegem (B)MSM Virton (voorh.Virton-Saint-Mard) (B)Msr Monster (stationtussen ’s-Gravenzandeen Poeldijk, 1883-1932)Mss MaassluisMssaf Maassluis raccAsfaltfabriekMssk Maassluis raccKey & Kramer Asfaltfa-briek, zie MssafMSTW Meitingen Stahl-werk (D)Msw Meedsterweg(stopplaats tussen Sau-werd en Roodeschool,1893-1930). Sinds 1970wordt deze verkortingook gebruikt voor stationMaassluis West. Het isoverigens niet de be-doeling dat reeds be-staande verkortingen la-ter voor andere stationsof dienstregelmeetpun-ten worden gebruiktMt MaastrichtMT Maastricht (Belgi-sche afkorting)Mtb Maastricht Bosch-poort (goederenempla-cement)MTB Etterbeek (B)Mtbknp MaastrichtBoschpoort racc KNP

(Kon. NederlandschePapierfabriek)Mtd Maartensdijk (haltetussen Hilversum en Lu-netten, 1874-1941). Deverkorting Mtk is ook ge-bruiktMte Miste (halte tussenWinterswijk en Zeve-naar, 1885-1933)Mtg Maastricht grensMth MartenshoekMTH Terhagen (B)Mthv Maastricht havenMtk Maartensdijk (haltetussen Hilversum en Lu-netten, 1874-1941, zieMtd). De verkorting Mtkis ook gebruikt voorMaartensdijk schakel-station (1940-1997).Vanaf 1997 is deze ver-korting gebruikt voorMaartensdijk ondersta-tionMtn Maastricht NoordMtp Maastricht post TMtr Maastricht Rand-wyckMtrn zie BrmetMttr zie MttrixMttrix Maastricht raccBeatrixhavenMTV Tervuren (B)Mtw Maastricht werk-plaatsMtwpl Maastricht lijn-werkplaatsMtz Maastricht ZuidMUA Houthalen (B)MUC Baarle Hertog (B)MUI Duinbergen (B)Mulh Mülheim/RuhrHbf (D) (Nederlandseverkorting), zie EMLRMunchh München Hbf(D) (Nederlandse ver-korting), zie MHMunst Münster/Westfa-len Hbf (D) (Nederland-se verkorting), zie


EMSTMvb zie AsdmvbMvect zie MvtectMvemo zie MvtemoMvt Rotterdam Maas-vlakteMvta Rotterdam Maas-vlakte aanslMvtah Maasvlakte Prin-ses AmaliahavenMvtect RotterdamMaasvlakte racc ECTMvtemo RotterdamMaasvlakte racc EMOMvtm Maasvlakte Mis-souriwegMvtnwa MaasvlakteNoordwesthoek aanslMvto Rotterdam Maas-vlakte OostMvtw Rotterdam Maas-vlakte WestMvtyn MaasvlakteYangtzehaven NoordMvtyz MaasvlakteYangtzehaven ZuidMvw Meerveldscheweg(stopplaats bij UtrechtLunetten, 1900-1926)MWB Stokkel (B)MWC Melkouwen (B)Mwk Maas-Waalkanaalblokpost (tussen Nijme-gen en Wijchen)MWL Aywaille (B)MWM Waasmont (B)MWS Mijn Willem-Sophia (in Spekholzer-heide)MWW Woluwe Station(B)Mz Maarheeze (stationtussen Eindhoven enWeert, 1913-1938, ge-vestigd aan de Spoor-straat). Vanaf 2010wordt deze verkortinggebruikt voor het nieuwestation Maarheeze (ge-vestigd bij industrieter-rein Den Engelsman)

Mzlwg Europoort Moe-zelwegMzs Maarheeze scha-kelstationMZD Zolder (B)Mzphil Maarheeze raccPhilips


N

N RegionalbereichNürnberg (Neurenberg)(D)N voorvoegsel voor deafkortingen van Belgi-sche stations behorendetot de voormalige ‘Nord-Belge’ (lijnen Liège-Namur-Givet, Charleroi-Erquelinnes en Mons-Quévy)Na Nieuw AmsterdamNaa Nieuw AmsterdamaanslNagb Nagelbeek on-derstation (tussen Sit-tard en Heerlen)NAH AschaffenburgHbf (D)Naw Naaldwijk (station,1895-1932, en losplaatsvan 1895 tot 1968)Nb Noordbroek (stationtussen Zuidbroek enDelfzijl, 1910-1934)NBF Burglengenfeld(D)NBKI Bad Kissingen(D)Nbn Nieuw Buinen(station tussen Stadska-naal en Ter Apel Rijks-grens, 1924-1935)NBY Bayreuth Hbf (D)Nd Neede (station tus-sen Ruurlo en Haaks-bergen, 1884-1937)Nda Nootdorp aanslNdb Naarden-Bussum(station, gevestigd inBussum)Ndba Naarden-BussumaanslNDG Deggendorf Hbf(D)NDH Deggendorf Hafen(D)Ndk Noordwijk (station,

1881-1960). Deze ver-korting is ook gebruiktvoor Noordijk (halte tus-sen Neede en Hellen-doorn, 1910-1933). Te-vens is Ndk gebruikt alsde Nederlandse verkor-ting van station Noor-derkempen (B), zieNDK. Het is overigensniet de bedoeling datreeds bestaande verkor-tingen later voor anderestations of dienstregel-meetpunten worden ge-bruiktNDK Noorderkempen(B)Ndn Nootdorp Noord(stopplaats bij DenHaag, 1870-1938, tot1918 Nootdorp-Leid-schendam genoemd).Deze verkorting is ookgebruikt voor Naarden(station, 1881-1947).Het is overigens niet debedoeling dat reeds be-staande verkortingen la-ter voor andere stationsof dienstregelmeetpun-ten worden gebruiktNDN Andenne (B)Ndo Nootdorp Oost(station bij Den Haag,1908-1938). Later is de-ze verkorting ook ge-bruikt voor NootdorpOost schakelstationNdp Nieuwdorp (stationtussen ’s-Heer Arends-kerke en Sloehaven,1927-1934). Sinds 2006wordt deze verkortingook gebruikt voor Noot-dorp (halte van Rand-stadRail, die op dezelf-de plek ligt als het voor-malige station NootdorpOost). Het is overigensniet de bedoeling dat

reeds bestaande verkor-tingen later voor anderestations of dienstregel-meetpunten worden ge-bruiktNdph zie NdphstNdphst Nieuwdorpracc HoechstNdst De Nadorst (voor-malige remise tussenHoorn en Enkhuizen)Ndt Naarden Tol (haltetussen Bussum en Hui-zen, 1883-1947)NDT Dinant (B)Ndw Nederweert on-derstation (tussen Weerten Roermond)Ne Nuenen (station bijEindhoven, 1866-1938).Tot 1913 heette dit sta-tion Nuenen-TongelreNER G Erlangen Gbf(D)Neuss Neuss Hbf (D)(Nederlandse verkor-ting), zie KNNevam Nuenen raccVAMNF Fürth Hbf (D)NFG Flémalle-Grande(B)Ng Nagouwbrug (tus-sen Zaandam en Pur-merend)Ngc Nieuwegein Cen-trum (sneltram), zieNgscNgd Nieuw Groeneveld(stopplaats bij Huls-horst, 1909-1925)Ngr Nieuwegein remise(sneltram)NGR Grafenwöhr (D)Ngra Nieuwegein remi-se aanslNGRL Grafenwöhr La-ger (D)Ngsc NieuwegeinStadscentrum (snel-tram), zie Ngc


Ngsf Delft Ned. Gist-en SpiritusfabriekNgsfa Delft Ned. Gist-en Spiritusfabriek aansl,zie DtgNGT Noordgastrans-port (laadplaats vooraardgascondensaat bijstation Roodeschool)Ngw Wijkersloot (haltein Nieuwegein, Regio-tram Utrecht)Ngz Nieuwegein Zuid(Regiotram Utrecht)Ngzl Zuilenstein (haltein Nieuwegein, Regio-tram Utrecht)Nh NuthNH Hermalle-sous-Huy(bijgenaamd “Hermallede groeve” vanwege dekalkindustrie van Du-mont-Wautier) (B)Nhk brug over hetNoordhollandsch Kanaal(bij Purmerend)Nhkb zie NhkbrNhkbr brug over hetNoordhollandsch Kanaal(bij Alkmaar)NHO Hof Hbf (D)Nht Noordwijkerhout(station, 1842-1944).Tot 1926 heette dit sta-tion Piet GijzenbrugNhw zie AshoNi Nieuwkuijk (stop-plaats tussen Waalwijken ’s-Hertogenbosch,1888-1907). Van 1907tot 1925 werd de naamgeschreven als Nieuw-kuyk. Deze verkorting isook gebruikt voor Nisse(station tussen Hoede-kenskerke en Goes,1927-1947). Het is ove-rigens niet de bedoelingdat reeds bestaandeverkortingen later voorandere stations of

dienstregelmeetpuntenworden gebruiktNig Nieuwe Weg (sta-tion, 1898-1939; sinds1939 heet dit stationSoest Zuid), zie StzNij Noorder IJdijk (stop-plaats bij Zaandam,1878-1907). Deze ver-korting is ook gebruiktvoor Nijhuizum (stop-plaats tussen Leeuwar-den en Stavoren, 1895-1934). Het is overigensniet de bedoeling datreeds bestaande verkor-tingen later voor anderestations of dienstregel-meetpunten worden ge-bruiktNiklaa Sint Niklaas (B)(Nederlandse verkor-ting), zie FSNNis Nieuwstad (stop-plaats bij Zutphen,1890-1918)NK Liège-Kinkempois(voorh. NZ) (B)Nkh Nijkerk racc havenNkk NijkerkNkkc Nijkerk CorlaerNkkh zie NkhNkp Nieuwkoop (sta-tion, 1915-1936)Nkr Nieuwe Kraaijert-polder (tussen Goes enHoedekenskerke)Nkt Noord Kraaijert(stopplaats tussen Goesen Arnemuiden, 1877-1946); vanaf 1930 heet-te deze stopplaats Le-wedorp, zie LwdNl Nuland (stopplaatstussen Rosmalen enOss, 1881-1938)NLB Labuissière (B)Nm NijmegenNmb Nijmegen post BNmd Nijmegen Duken-burg

Nmg Nijmegen grensNmgo Nijmegen Gof-fertNmgs Nijmegen ge-meentelijke stamlijnNmh Nijmegen Heyen-daalNMH Namèche (B)Nml Nemelaer (stop-plaats tussen Oisterwijken Boxtel, 1865-1903).Deze verkorting is ookgebruikt voor station Nij-megen-Lent, zie NmltNmlt Nijmegen-LentNmp Nijmegen post TNmr brug over de Nieu-we Meer (bij Amster-dam)Nmv zie NmvamNmvam Nijmegen raccVAMNmw Nijmegen werk-plaatsNmwp zie NmwNn Nieuwe Niedorp(halte tussen Schagenen Wognum, 1898-1930)NN Nürnberg Hbf (Neu-renberg) (D)NNG Nürnberg Hgbf(D)NNR Nürnberg Rbf (D)Nnvb zie NnvbrNnvbr brug over deNauernaschevaart (bijKrommenie-Assendelft)No Notter (stopplaatsbij Rijssen, 1888-1923)Np Nieuwlandsche Pol-der (stopplaats bij Hoekvan Holland, 1899-1935)NPA Passau Hbf (D)NPA G Passau Gbf (D)NRH Regensburg Hbf(D)Nrw Van Nijenrodeweg(voormalige halte aande Haarlemmermeerlijn)


Ns NunspeetNS Sclaigneaux (B)NS Schweinfurt Hbf (D)Nscg NieuweschansgrensNsch Nieuweschans(sinds 2013 heet dit sta-tion Bad Nieuweschans)Nsd Nieuw Scheemda-’t Waar (stopplaats tus-sen Zuidbroek en Delf-zijl, 1910-1934)NSN Sclessin (B)Nspl Haarlem NoordsplitsingNsr Nieuw Soerel blok-post (tussen ’t Harde enNunspeet)NSR Seraing (B)NSS Solre-sur-Sambre(B)Nst Nieuwstadt (stop-plaats tussen Susterenen Sittard, 1897-1940).Later is deze verkortingook gebruikt voorNieuwstadt blokpostNsw Noord Scharwou-de (station, 1865-1947).Dit station was ook be-kend als Niedorper Ver-laatNswd Noord Schar-woude Dorp (goederen-station, 1915-1972)Nswda Noord Schar-woude Dorp aanslNsws Noord Schar-woude SluisNswv Noord Schar-woude Veilingterrein(1915-1972)Nt Nütterden (D) (Ne-derlandse verkorting)(station tussen Nijme-gen en Kleve, 1870-1978), zie NUTNth Netelhorst onder-station (tussen Zwolleen Hattem)NTH Thuin (B)

Ntpz Nootdorp ZuidNtt Nieuw Trimunt (sta-tion tussen Drachten enGroningen, 1913-1948)Nui Nuis (halte tussenDrachten en Groningen,1913-1948)Nurnb Nürnberg Hbf(D) (Nederlandse ver-korting), zie NNNUT Nütterden (stationtussen Nijmegen enKleve, 1870-1978) (D)Nvbr Nieuwe Veerbrug(tussen Breda en LageZwaluwe)Nvbro Nieuwe Veer-brug overloopwissels(tussen Breda en LageZwaluwe)Nvd NijverdalNvdn Nijverdal NoordNvds Nijverdal raccStoomweverijNvdvhn Nijverdal raccVeldhoenNvdw Nijverdal West(station, 2009-2013)Nvdz Nijverdal Zuid(station, 1910-1935)Nvn Nijeveen (stop-plaats tussen Meppel enLeeuwarden, 1868-1933)Nvns Nijeveen schakel-station (tussen Meppelen Leeuwarden)Nvp Nieuw VennepNw Nieuwe Wetering(stopplaats tussen Hol-landsche Rading enUtrecht, 1885-1928)Nwd Noordwolde (sta-tion tussen Steenwijk enElslo, 1914-1947)Nwg Nieuweweg (stop-plaats bij Haarlem,1912-1932). Later is de-ze verkorting ook ge-bruikt voor Nieuwegein(Utrechtse sneltram)

Nwh zie Nht, PgNWH Würzburg Hbf (D)Nwk Nieuwerkerk (a/dIJssel) (station, 1855-1935)Nwka NieuwerkerkaanslNwki Nieuwerkerk IVO-wissels (InfraVoorzie-ning voor Onderhoud)Nwkl Noord-Willemska-naal blokpost (tussenAssen en Haren)Nwks NieuwerkerkseinhuisNwkw NieuwerkerkWestNwl Schiedam Nieuw-landNwo Nieuwolda (stationtussen Zuidbroek enDelfzijl, 1910-1934)Nwp Nieuwersluis-Loe-nen post TNws Nieuwersluis-Loe-nen (station, 1843-1953). Tot 1928 heettedit station NieuwersluisNwt Nieuwe Wetering-brug (tussen Zwolle enHerfte). Deze verkortingis ook gebruikt voorNieuwe WeteringbrugblokpostNwtb zie NwtbrNwtbr Nieuwe Wete-ringbrug (bij Nieuwer-sluis)Nwv Nieuwveen (sta-tion bij Alphen a/d Rijn,1915-1936)NZ Kinkempois, zie NK(B)Nzkw Noordzeekanaal-weg (bij Amsterdam)Nzlw Nieuw-Zeeland-weg (Amsterdam West-haven)


O

O OssOb Oosterbeek Laag(station, 1879-1938).Tot 1907 heette dit sta-tion OosterbeekObd ObdamOber Oberhausen Hbf(D) (Nederlandse ver-korting), zie EOBOberh Oberhausen Hbf(D) (Nederlandse ver-korting), zie EOBOberhw OberhausenWest (D) (Nederlandseverkorting), zie EOBROberw OberhausenWest (D) (Nederlandseverkorting), zie EOBRObgr Amsterdam Oos-tenburgergrachtObk OirsbeekObpa Overbrakerpolderaansl (tussen Amster-dam Sloterdijk en Am-sterdam Singelgrachtaansl)Obr Oosterbierum(stopplaats tussen Har-lingen en Stiens, 1903-1935)Obw Ossenbroekse-weg blokpost (tussenAssen en Haren)Oc Oirlo-Castenraij(halte tussen Blerick enVenray, 1885-1934)Ochv Oss racc CehaveOd Oudewater (haltetussen Gouda en Woer-den, 1855-1936)Oda Oudewater post TOdb OudenboschOdbs OudenboschseinhuisOdd Oosterdoksdoor-vaart brug (bij Amster-dam CS, vanaf 1874).Deze verkorting is ook

gebruikt voor Ouddeel(stopplaats tussenLeeuwarden en Harde-garijp, 1915-1947). Hetis overigens niet de be-doeling dat reeds be-staande verkortingen la-ter voor andere stationsof dienstregelmeetpun-ten worden gebruiktOdg Oudega (stationtussen Leeuwarden enStavoren, 1885-1941)Odk Ouderkerk (stop-plaats tussen Gouda enRotterdam, 1903-1935)Odl Oudelande (stationtussen Borsele en Hoe-dekenskerke, 1927-1934)Odm Oudemolen (stop-plaats tussen Assen enHaren, 1870-1938). De-ze verkorting is ook ge-bruikt voor Oudemolenblokpost en voor Oude-molen schakelstationOdma Oude Maas(Botlek)Odms Oudemolenschakelstation (tussenAssen en Haren)Odo Oudewater over-loopwisselsOdp Oostdorp (haltetussen Bergen en Koe-dijk, 1905-1955)Ods Oudeschoot (sta-tion bij Heerenveen,1868-1938). Vanaf 1937is deze verkorting ookgebruikt voor de Ooster-doksluisbrug (tussenAmsterdam CS enDijksgracht aansl). Hetis overigens niet de be-doeling dat reeds be-staande verkortingen la-ter voor andere stationsof dienstregelmeetpun-ten worden gebruikt

Odw Ouden Wal (stop-plaats tussen Warmen-huizen en Schoorldam,1913-1933). Deze ver-korting is ook gebruiktvoor Oudewater wacht-sporen. Het is overigensniet de bedoeling datreeds bestaande verkor-tingen later voor anderestations of dienstregel-meetpunten worden ge-bruiktOdz OldenzaalOdzg Oldenzaal grensOdzi Oldenzaal indus-trieterreinOe Halte Oosteinde(vanaf 1930 AalsmeerOost genoemd), zie AoOE Amsterdam Ooste-lijk Eiland, zie AsdoeOelz Oss racc Elzen-burgOeyn Bad Oeynhausen(D) (Nederlandse ver-korting), zie HOYOf Oeffelt (station tus-sen Boxtel en Wesel,1873-1944)Offen Offenburg (D)(Nederlandse verkor-ting), zie ROOg station OldenzaalEO (1890-1934, van deLokaalspoorwegmaat-schappij Enschede-Ol-denzaal)Ogs Oldenzaalsche-straat (stopplaats tussenEnschede en Glaner-brug, 1868-1930). Lateris deze verkorting ookgebruikt voor Oss ge-meentelijke stamlijn. Hetis overigens niet de be-doeling dat reeds be-staande verkortingen la-ter voor andere stationsof dienstregelmeetpun-ten worden gebruikt


Ogt Oud GastelOhv Ophoven (stop-plaats tussen Sittard enGeleen, 1917-1934).Deze verkorting is ookgebruikt voor OphovenblokpostOhz Oosthuizen (sta-tion tussen Purmerenden Hoorn, 1884-1938).Later is deze verkortingook gebruikt voor Oost-huizen schakelstationOhze Oud Heeze (tus-sen Weert en Eindho-ven)Oij brug over de OudeIJssel (bij Doetinchem)Ok Oostdijk (voormali-ge stopplaats tussenBergen op Zoom enGoes). Later is dezeverkorting ook gebruiktvoor Oostdijk ondersta-tionOkd Oukooperdijk(stopplaats tussenNieuwersluis en Aals-meer, 1915-1922)Ol Oude Land schakel-station (Flevolijn)Olb Oldebroek Dorp(halte tussen Wezep enElburg, 1908-1931)Olba Olst racc Conser-venfabriek OLBAOlden Oldenburg Hbf(D) (Nederlandse ver-korting), zie HOLDOlp Odiliapeel (later:Volkel racc II), zie VklbOlv Onze Lieve Vrouweter Nood (halte tussenHeiloo en Castricum,1867-2013). Tot 1914heette deze halte Runx-putte, zie RxpOml Rotterdam Maaspost IVOmn OmmenOn Onnen

ON I Mijn Oranje-Nas-sau I (in Heerlen)ON II Mijn Oranje-Nas-sau II (in Schaesberg)ON III Mijn Oranje-Nas-sau III (in Heerlerheide)ON IV Mijn Oranje-Nas-sau IV (in Heerlen)Onn Onnen NoordOnp Oude Nieuwland-polder (halte tussen’s-Heer Arendskerke enBorsele, 1927-1934)Onr Onnen rangeerter-reinOnst Onnen steunpuntDienst van ExploitatieOnw Onnen werkplaatsOnwpl Onnen lijnwerk-plaatsOnz Onnen ZuidOosten Oostende (B)(Nederlandse verkor-ting), zie FSDOp OpheusdenOpd Oostpolder (stop-plaats bij Schagen,1912-1934)Ophil Oss racc PhilipsOpw Oude Polderweg(halte tussen Wemeldin-ge en Goes, 1927-1934)Ork Oranjekanaal(stopplaats tussen Bei-len en Assen, 1921-1934). Later is deze ver-korting ook gebruiktvoor Oranjekanaal blok-postOrn Orthen (voormaligestopplaats tussen Zalt-bommel en ’s-Hertogen-bosch)ORT Oostelijke RailTerminal (op de Maas-vlakte, incl. een contai-nerterminal van ECT)Os Opperdoes (stationtussen Hoorn en Me-demblik, 1887-1941)Osb Oud Schoonebeek

(emplacement van deNAM, 1946-2000). Van-af 1952 heette ditSchoonebeek, zie SbOsl Oude Sluis (stop-plaats tussen Anna Pau-lowna en Schagen,1867-1949). De schrijf-wijze Oudesluis is ookgebruiktOsna Osnabrück Hbf(D) (Nederlandse ver-korting), zie HOOsnh Osnabrück Hbf(D) (Nederlandse ver-korting), zie HOOso Opperdoes Oost-einde (halte tussenHoorn en Medemblik,1887-1888)Osp Opmeer-Span-broek (halte tussenSchagen en Wognum-Nibbixwoud, 1898-1930)Ospl Rotterdam ooste-lijke splitsingOss Oss post AOst OlstOsta Olst racc Asphalt-fabriekOstv Olst racc veela-dingOsv zie ApdoOt OisterwijkOtb Oosterbeek (sta-tion, tot 1965 Ooster-beek Hoog genoemd)Oth Orthen schakelsta-tion (tussen Zaltbommelen ’s-Hertogenbosch)Otl Oisterwijk racc Le-derfabriekOtt OosterhoutOttbw Oosterhout raccBovenstewegOttew Oosterhout raccEnergiewegOttmil Oosterhout raccmilitair munitiedepot DeVijf Eiken (dit is hetzelf-de terrein als Gilze-Rij-


en militair racc Vijf Ei-ken), zie GzmilOttrw Oosterhout raccRederijwegOttw Oosterhout raccWalonOttwp Oosterhout raccWhirlpoolOtve Oosterhout raccindustrieterrein De VijfEiken (1969-1991). La-ter: Oosterhout racc VijfEikenOtw Oosterhout raccWeststadOtwd Oosterwolde(station, 1911-1947, los-plaats tot 1962)Ov Oud Valkenburg(stopplaats tussenMaastricht en Aken,1901-1923)Ovn OverveenOvt zie UtoOw Oudelandscheweg(stopplaats bij Borsele,1927-1934). Sinds 1981wordt deze verkortingook gebruikt voor stationOss West. Het is overi-gens niet de bedoelingdat reeds bestaandeverkortingen later voorandere stations ofdienstregelmeetpuntenworden gebruiktOwd Oosterwijtwerd(voormalige stopplaatstussen Loppersum enAppingedam)Owt Oude Wetering(station tussen Hoofd-dorp en Leiden, 1912-1936)Oz Oud ZwijndrechtaanslOZ Utrecht Opstelter-rein Zuidzijde, zie UtozOzbm Oud ZaltbommelOzn Oostzaan (stationtussen Zaandam en

Purmerend, 1884-1938).Later is deze verkortingook gebruikt voor Oost-zaan schakelstationOzs Oldenzaal Stad(halte tussen Oldenzaalen Denekamp, 1903-1936)


P

Pak Pijnacker Centrum(voorh. station Pijnac-ker, 1908-2006, ziePnk). Vanaf 2006 in ge-bruik als metrostationPan St. Pancras (haltetussen Heerhugowaarden Alkmaar, 1898-1944). Deze verkortingis ook gebruikt voor St.Pancras blokpostPap Pampuspad on-derstation (bij AlmereStrand)Pass Passau Hbf (D)(Nederlandse verkor-ting), zie NPAPc Princenhage (stop-plaats bij Breda, 1880-1930)Pch De Perponcherpol-der (stopplaats bij Goes,1927-1934)Pd Punterdiep brugpost(tussen Assen en Ha-ren)Pdz Philipsdorp Zuid(stopplaats tussen Eind-hoven en Valkens-waard, 1929-1939, her-opend 1945-1951)Pe Amsterdam Rietlan-den Post 1Pei Peize (halte tussenGroningen en Drachten,1913-1948)Pg Piet Gijzenbrug(station tussen Hillegomen Voorhout, 1842-1944). Vanaf 1926 heet-te dit station Noordwij-kerhout, zie Nwh, NhtPgs Pleegste (stop-plaats tussen Deventeren Ommen, 1910-1933)Ph Posthoorn (stop-plaats tussen Deventeren Ommen, 1910-1933)

Php Amsterdam Petro-leumhaven aanslPhv stopplaats Petro-leumhaven (tussen Am-sterdam Sloterdijk en deHembrug, 1891-1902).Later is deze verkortingook gebruikt voor Am-sterdam Petroleumha-ven (westelijk havenge-bied)Phw Petroleumhaven-weg (Amsterdam)Pl Philippine (stop-plaats tussen Sas vanGent en Terneuzen,1869-1939)Pld Poeldijk (station,1883-1925, losplaats tot1968)Plo Paleis Het Loo (sta-tion bij Apeldoorn, 1887-1950), ook station HetLoo genoemd, zie LoPmk brug over hetPrinses Margrietkanaal(bij Grouw)Pmo Purmerend Over-wherePmr PurmerendPmrn PurmerendNoordPmw Purmerend Wei-devennePn De Punt (stationtussen Assen en Haren,1870-1936)Pnk Pijnacker (station,1908-2006)Pnkn Pijnacker NoordPnko Pijnacker OostPnksid Pijnacker raccSideronPnkz zie PnzPnz Pijnacker ZuidPo Poortershaven (bijSchiedam), zie PthPop De Poppe schakel-station (tussen Olden-zaal en Bad Bentheim)Potsda Potsdam Hbf

(D) (Nederlandse ver-korting), zie BPDPp Peperga (stationtussen Steenwijk enWolvega, 1868-1941).Later is deze verkortingook gebruikt voor Pe-perga onderstationPpk Papekop (bij Ou-dewater)Ppkd PapekopperdijkPs Pernis (goederen-emplacement). Dezeverkorting is ook ge-bruikt voor AmsterdamRietlanden Post 3Psrsca Pernis RSCaanslPt PuttenPtb Plattenburg (stop-plaats te Arnhem, 1882-1905)Pth Poortershaven(stopplaats tussenSchiedam en Hoek vanHolland, 1904-1946).Later is deze verkortingook gebruikt voor Poor-tershaven schakelsta-tionPv De Platvoet (stop-plaats tussen Deventeren Ommen, 1891-1927)Pw Puinweg (stop-plaats bij Olst, 1891-1918)Pz stopplaats De Paltz(tussen Den Dolder enBaarn, 1898-1933)


Q

Qbst Quebecstraat(Botlek)QFFES FrankfurtESTW (ElektronischesStellwerk) Flughafen (D)QFF H Frankfurt HbfTrafostation (D)QFFHS Frankfurt HbfSüdseite Trafostation(D)QFFHW FrankfurtHauptwache (D)QFFHZ Frankfurt HbfZentrale (D)QFF L Frankfurt HbfMitte Trafostation (D)QFFLO Frankfurt Lo-kalbahnhof (D)QFFLU Frankfurt Flug-hafen Überleitstelle (D)QFFS Frankfurt SüdTrafostation (D)QFF W Frankfurt Ab-stellbahnhof West (D)QFG Gießen Trafosta-tion (D)QFOO Offenbach OstTrafostation (D)Qh Quarleshaven (Vlis-singen)QKDZ Köln-Deutz (D)QKG Gremberg Umfor-merwerk (D)QKK Köln Maybach-straße Überleitstelle (D)QKKS Köln Süd (D)QMHP München Post-bahnhof Trafostation (D)QMICO München ICEOst Trafostation (D)QMICW München ICEWest Trafostation (D)QMPB München Be-triebsbahnhof Trafosta-tion (D)QRM Mannheim HbfTrafostation (D)QSNKN Neunkirchen/

Saar Hbf Nord Fernwirk-stelle (D)QSSHO SaarbrückenHbf Ost Fernwirkstelle(D)QSSRH SaarbrückenRbf Hgbf Fernwirkstelle(D)


R

R RegionalbereichKarlsruhe (D)R voorvoegsel voor deafkortingen van Belgi-sche raccordementenen industrieaansluitin-genR voorvoegsel voor deafkortingen van Belgi-sche stations in de zo-geheten Oostkantons(“Cantons Rédimés”) dievóór 1919 tot de Pruisi-sche Staatsspoorwegenbehoorden en daarna bijBelgië gevoegd werdenRa zie RsaRai Amsterdam RAIRan Rande (stopplaatstussen Deventer enOlst, 1891-1918)Rat RaalteRav Roelofarendsveen(station tussen Hoofd-dorp en Leiden, 1912-1936)Rb Rilland-BathRba Renbaan-Achter-weg (halte tussen DenHaag HS en Schevenin-gen, 1912-1946). Vanaf1946 tot de sluting in1953 heette deze halteRenbaan-Buurtweg, zieRbbRbb Renbaan-Buurt-weg (halte tussen DenHaag HS en Schevenin-gen, 1946-1953), zieRbaRbh RevisiebedrijfHaarlemRbr Rijnbrug (stop-plaats tussen Arnhemen Elst, 1879-1931)Rbrd Rotterdam-Baren-drechtRBZS Karlsruhe Be-

triebszentrale RB (Re-gionalbereich) Südwest(D)Rcl Rolduc Lokaal(stopplaats tussen Sit-tard en Herzogenrath,1896-1925)RCO Coucou (werkba-sis en noodperron opHSL1) (B)Rd Roodeschool (sta-tion aan de Stations-straat, 1893-2018). De-zelfde verkorting wordtsinds 2018 ook gebruiktvoor het nieuwe stationRoodeschool aan deHooilandsewegRda RoodeschoolaanslRDAI Gaggenau Mer-cedes-Benz Werk (D)Rde RoodeschoolEemshavenRdn Roden (stationtussen Groningen enDrachten, 1913-1948,losplaats tot 1985)Rdngt Roodeschoollaadplaats Noordgas-transportRdp brug over het Reit-diep (bij Groningen)Rdr Berkel en Roden-rijs (station, 1908-2006)Rdrn Berkel en Roden-rijs Noord (ook wel Ber-kel Noord genoemd)Rdv Raamsdonksveer,zie RkvRdwa AmsterdamRadarweg aanslRe1 Rotterdam Euro-poort 1Re2 Rotterdam Euro-poort 2Re3 Rotterdam Euro-poort 3Re4 Rotterdam Euro-poort 4REA Astenet (B)

REG Hergenrath (B)Reh zie RtzeRen Rechteren (stop-plaats tussen Dalfsenen Ommen, 1903-1938)REP Eupen (B)RER Raeren (B)Ret Reet (stopplaatstussen Nijmegen enElst, 1879-1919)RF Freiburg/BreisgauHbf (D)RFCLV Charleroi raccPort Autonome (B)RFG Freiburg/BreisgauGbf (D)RFT Frankenthal Hbf(D)RFVS Visé racc CBRCementindustrie (B)RGEB GermersheimBundeswehr-Depot (D)RGG Gaggenau (D)RGOI Gölshausen In-dustriegebiet (D)Rh Rheden (station,1882-1927, heropend1952). Deze verkortingis ook gebruikt voorRoodehaan (stopplaatstussen Groningen enWeiwerd, 1929-1941).Het is overigens niet debedoeling dat reeds be-staande verkortingen la-ter voor andere stationsof dienstregelmeetpun-ten worden gebruiktRH Heidelberg Hbf (D)RHD Hoegaarden ver-bindingswissels en uit-wijkspoor op HSL2 (B)Rhge Rheden GERhm Rothem (stop-plaats tussen Maastrichten Aken, 1853-1935)Rhn RhenenRhnskf Rhenen raccSKFRHR Heidelberg Rbf(D)


Rhs Rotterdam Hof-plein seinhuisRhsla Rotterdam HSLaanslRhv Rotterdam Rijnha-venRij Rhenoy (stopplaatstussen Beesd en Leer-dam, 1889-1925)Rijo Rotterdam IJssel-monde opstelterreinRil Riel (station tussenTilburg en Turnhout,1867-1934)Rit De Riet (halte bij Al-melo, vanaf 1965 Alme-lo De Riet geheten), zieAmriRk zie RdvRK Karlsruhe Hbf (D)RKO Konstanz (D)Rkp Riekerpolder scha-kelstationRKR Karlsruhe Gbf (D)RKS Karlsruhe Hbf DB/Stadt (D)Rkv Raamsdonksveer(halte, 1886-1950). Van1911 tot 1939 heette de-ze halte Raamsdonk-veer-Keizersdijk. Deverkorting Rdv is ookgebruiktRl RuurloRL Ludwigshafen/Rhein Hbf (D)RLA Landau/Pfalz Hbf(D)Rlb Rotterdam Lombar-dijenRLBW LudwigshafenBASF Werk (D)RLFHC Flémalle raccCockerill (B)RLR Lörrach Hbf (D)Rm RoermondRM Mannheim Hbf (D)RMA Montenau (B)RMB Büllingen (B)RMG Bütgenbach (B)RMG Mannheim Hgbf

(D)Rml Rietmolen (stop-plaats tussen Ruurlo enHengelo, 1885-1937).Deze verkorting is ookgebruikt voor RietmolenraccRML Lammersdorf (B)RMM Lommersweiler(B)RMN Born (B)Rmntch Roermondracc NatronchemieRmo Rotterdam Rech-ter MaasoeverRMO Losheimergraben(B)Rmoa RotterdamRechter MaasoeveraanslRmp Roermond sein-huis A (1914-1944, laterRoermond post T)RMQ Kalterherberg (B)RMR Recht (B)RMR Mannheim Rbf(D)Rms Roermond sein-huis BRmsoda Roermondracc SodaRmsolv Roermondracc SolvayRMT Rötgen (B)RMU Reuland (B)RMV Saint-Vith (voorh.RSV) (B)Rmw Roomweg (haltebij Enschede, 1928-1934). Later is deze ver-korting ook gebruiktvoor Reimerswaal on-derstation (bij Kruinin-gen). Het is overigensniet de bedoeling datreeds bestaande verkor-tingen later voor anderestations of dienstregel-meetpunten worden ge-bruiktRMW Waimes / Weis-

mes (B)RMY Malmédy (B)RMZ Weywertz (B)RN Neustadt/Wein-strasse Hbf (D)RNM Neu-Moresnet (B)Rnw Ruinerwold (stop-plaats tussen Meppel enGroningen, 1870-1933)RO Offenburg (D)ROG Offenburg Gbf (D)Rol Rolde (station,1905-1947). Vanaf 1916is deze verkorting ookgebruikt voor de haven-spoorlijn bij de Rondo-laan (Waalhaven Zuid,Rotterdam Heijplaat).Het is overigens niet debedoeling dat reeds be-staande verkortingen la-ter voor andere stationsof dienstregelmeetpun-ten worden gebruiktRPS Pousset verbin-dingswissels en uitwijk-spoor op HSL2 (B)Rs Rosmalen (stationaan de Stationsstraat,1881-1938, losplaats tot1972). Vanaf 1981wordt deze verkortingook gebruikt voor hetnieuwe station Rosma-len aan het Stations-pleinRsa Ressen aansl (tus-sen Nijmegen en Elst)Rsb Ressen-Bemmel(station tussen Nijme-gen en Elst, 1879-1975). Later is deze ver-korting ook gebruiktvoor Ressen-BemmelschakelstationRscw Rotterdam RailService Center Waal-havenRscwa Rotterdam RailService Center Waal-haven aansl


Rsd RoosendaalRSD Roosendaal (af-korting in gebruik bij deBelgische spoorwegen)Rsdbw Roosendaalracc industrieterreinBorchwerfRsdg RoosendaalgrensRsdi Roosendaal in-dustrieterreinRsdp zie RsdphiRsdphi Roosendaalracc PhilipsRsds Roosendaal sein-huisRsdw RoosendaalwerkplaatsRsdwpw RoosendaalwagenwerkplaatsRskb Rijn-Schiekanaalbrugpost (bij LeidenLammenschans)Rskbl Rijn-Schiekanaalblokpost (bij LeidenLammenschans)Rskbv brug over hetRijn-Schiekanaal (bijVoorburg)Rsl brug over de Ren-sel (tussen Winschotenen Nieuweschans)Rsm Rossum (stationtussen Oldenzaal enDenekamp, 1903-1936).Deze verkorting is ookgebruikt voor Rossumgoederenstation (geslo-ten in 1942)RSM Sinsheim Hbf (D)Rsn RijssenRsp Roosendaal post TRSV zie RMVRsw Rijswijk (stationtussen Den Haag HS enDelft, sinds 1847). Dezeverkorting is ook ge-bruikt voor station Rijks-straatweg (in Haarlem,1912-1935). Het is ove-rigens niet de bedoeling

dat reeds bestaandeverkortingen later voorandere stations ofdienstregelmeetpuntenworden gebruiktRt zie RtdRta Rotterdam Alexan-derRtb Rotterdam Beurs(station, 1877-1940). Opdezelfde plek werd in1945 Rotterdam Blaakgeopend (gebruikt ookde verkorting Rtb)Rtbl Rotterdam Maasblokpost (later: Rotter-dam Maas post T), zieRtmtRtbw Rotterdam Berg-weg (station, 1908-2006). Tot 1955 heettedit station BergwegRtc Rotterdam contai-nerterminalRtd Rotterdam CS (van1847 tot 1957 heette ditstation Rotterdam DPofwel Rotterdam Delft-sche Poort)RTD Rotterdam Cen-traal (afkorting in ge-bruik bij de Belgischespoorwegen)Rtdhb Rotterdam Hil-gersberg aanslRtdu Rotterdam diveunder HSLRtdz zie RtzRtg Rotterdam goede-ren (rayon)Rtgk zie RtzgRth Rotterdam Hofplein(station, 1908-2006)Rtkw Rotterdam Klei-weg (station bij Rotter-dam Noord, 1908-2006).Tot 1955 heette dit sta-tion Schiebroek, zieSchieRtkwa Rotterdam Klei-weg aansl

Rtl Amsterdam Riet-landen rangeerterrein(goederenemplacement)Rtlh Rotterdam Lucht-havenRtlo Rotterdam LinkerMaasoeverRtm Rotterdam Maas(station, 1858-1953)Rtmt Rotterdam Maaspost T (voorh. Rotter-dam Maas blokpost), zieRtblRtmv zie MvtRtmvw zie MvtwRtn Rotterdam Noord(van 1901 tot 1914 heet-te dit station Hillegers-berg)Rtng Rotterdam NoordgoederenRtngo RotterdamNoord Goederen aanslOostRtngw RotterdamNoord Goederen aanslWestRtno zie RtnRtnp Rotterdam NoordPTTRtp Rotterdam Delft-sche Poort (ofwel Rot-terdam DP), vanaf 1957Rotterdam CS geheten,zie RtdRtr Rotterdam RechterMaasoever goederen-loodsRtro zie RtrRtrs Rotterdam Rech-ter Maasoever seinhuisRts Rotterdam Delft-sche Poort seinhuisRTS Tourpes (uitwijk-spoor en noodperron opHSL1 (B)Rtsp RotterdamSpaanse Polder (goede-renemplacement)Rtspa RotterdamSpaanse Polder aansl


Rtssn Rotterdam aanslSSN (Stoom StichtingNederland)Rtst Rotterdam Stadion(halte, welke tot 1948Rotterdam Zuid werdgenoemd)Rtv Rotterdam Vonde-lingenplaatRtw zie RwhvRTW Rail TerminalWest (op de Maasvlak-te, incl. een container-terminal van ECT)Rtwk Rotterdam Wil-helminakade raccRtwp Rotterdam Wil-genplas (station, 1932-2006). Tot 1955 heettedit station Wilgenplas,zie WgpRtwt Rotterdam Wil-lemstunnelRtz Rotterdam Zuid(van 1926 tot 1953 heet-te dit station Feijenoord)Rtze Rotterdam ZuidEemhavenRtzg Rotterdam ZuidgoederenstationRv ReuverRvbr brug over deRingvaart (bij Sassen-heim)Rvl Amsterdam aanslrevisieloodsRvs RavensteinRvsb brug bij Raven-steinRw Rijswijk-Wateringen(stopplaats tussen DenHaag HS en Rotterdam,1847-1938). Later werddeze verkorting gebruiktvoor Rijswijk-Waterin-gen blokpostRwhv Rotterdam Waal-havenRws Rijswijk-Waterin-gen seinhuis (later: DenHaag HS post I)

Rwt Rijpwetering (sta-tion tussen Hoofddorpen Leiden, 1912-1936)Rxp Runxputte (haltetussen Heiloo en Castri-cum, 1914-1947). Vanaf1947 tot de sluiting in2013 heette deze halteOnze Lieve Vrouwe terNood, zie OlvRY Renory (B)Rzfo Rotterdam ZuidFeijenoord, zie RtzRzhn Rotterdam Zes-tienhoven NoordRzhz Rotterdam Zes-tienhoven Zuid


S

S RegionalbereichSaarbrücken (D)Sa Salzbergen (D) (Ne-derlandse verkorting),zie HSALSap St. Anna Parochie(station tussen Stiensen Harlingen, 1902-1940)Sas Sassenheim (deverkorting Ssh wordtook gebruikt)SASVG Sas van Gent(afkorting in gebruik bijde Belgische spoorwe-gen), zie SvgSat St. Anthonypolder(stopplaats tussen Goesen Hoedekenskerke,1927-1934)Sb Soesterberg (van1863 tot 1891 heette ditstation Soest, van 1891tot 1900 Soest-Soester-berg, van 1900 tot 1922Soesterberg, en van1922 tot de sluting in1998 Soestduinen, zieSdn). De verkorting Sbis ook gebruikt voorSchoonebeek (emplace-ment van de NAM,1946-2000; tot 1952heette dit Oud Schoone-beek, zie Osb). Het isoverigens niet de be-doeling dat reeds be-staande verkortingen la-ter voor andere stationsof dienstregelmeetpun-ten worden gebruiktSBA Brebach (D)SBE Beckingen/Saar(D)Sbg Stobbegat (stop-plaats tussen Heeren-veen en Akkrum, 1924-1938). Later is de

plaatsnaam veranderdin Stobbega, en is dezeverkorting ook gebruiktvoor Stobbega onder-stationSBIT Bitburg (D)Sbk SpaubeekSBKM Bad KreuznachMichelin (D)SBKN Bad Kreuznach(D)SBKNG Bad Kreuz-nach Gbf (D)Sbp Sexbierum-Pie-tersbierum (station tus-sen Stiens en Harlingen,1903-1935)Sbr Scharsterbrug (tus-sen Lemmer en Heeren-veen)SBRB Birresborn (D)Sc Amsterdam Wees-perpoort seinhuis CSch Schoorl (stationtussen Alkmaar enSchagen, 1913-1947)Schd Schoorldam (hal-te tussen Alkmaar enWarmenhuizen, 1913-1947)Schie Schiebroek (sta-tion bij RotterdamNoord, 1908-1955. Van-af 1955 tot de sluting in2006 heette dit stationRotterdam Kleiweg, zieRtkw). Deze verkortingis ook gebruikt voorSchiebroek onderstationSd SoestdijkSda ScheemdaSdai Scheemda raccindustrieterreinSdb Siddeburen (sta-tion tussen Groningenen Weiwerd, 1929-1941)SDFG Dillingen/SaarDB/FordwerkeSDHG Dillingen DB/Hütte (D)

Sdk Schoordijk blok-post (tussen Weert enRoermond)Sdl Schijndel (stationtussen Boxtel en Veg-hel, 1873-1950)SDL Dillingen/Saar (D)SDLF Dillingen/SaarFordwerke (ook ge-noemd: Dillingen Ford)(D)SDLH Dillingen/SaarHochofen (D)Sdm Schiedam Cen-trum (van 1847 tot 1967heette dit station Schie-dam, en van 1967 tot1998 Schiedam-Rotter-dam West)Sdn Soestduinen (sta-tion, 1863-1998). Tot1891 heette dit stationSoest, van 1891 tot1900 Soest-Soester-berg, en van 1900 tot1922 SoesterbergSdnl Soestduinen los-plaatsSdr Sinderen (haltetussen Varsseveld enDinxperlo, 1904-1935)Sds Schiedam seinhuis(later: Schiedam post III)Sdt SliedrechtSdtb Sliedrecht Baan-hoek (vanaf 2011). De-ze halte ligt ongeveer100 meter van het voor-malige station SliedrechtBaanhoek (1885-1938),zie BahSdw Hilversum Soest-dijkerstraatweg (1919-1965). Van 1874 tot1919 heette dit stationHilversum Amersfoort-sche Straatweg. Sinds1965 heet dit stationHilversum SportparkSEFO EinsiedlerhofOpelwerk (ook ge-


noemd: Ehof Opelwerk)(D)Sg De Steeg-Rheden(station, 1865-1947).Tot 1927 heette dit sta-tion De SteegSga Sliedrecht Gasfa-briek (stopplaats, 1885-1921), ook bekend alsstopplaats GasfabriekSgb Schagerbrug (hal-te tussen Warmenhui-zen en Schagen, 1913-1933)Sgbf De Steeg-Rhedenracc Betonfabriek “DeMeteoor”Sgbr SingelgrachtbrugAmsterdamSgl Houthem-St. Ger-lach (station tussenMaastricht en Aken). Tot1906 heette dit stationSt. GerlachSgm Scharnegoutum(stopplaats tussenLeeuwarden en Stavo-ren, 1883-1940)Sgmt De Steeg-Rhe-den racc MotorenfabriekThomassenSgn SchagenSgr Amsterdam Singel-grachtSGR Gerolstein (D)Sgra Amsterdam Sin-gelgracht aanslSGRG Gerolstein DB-Grenze (D)SGRL Gerolstein Lok-schuppen (D)Sgs Schin op GeulseinhuisSgw Schagerwaard(stopplaats bij Schagen,1886-1931)Sh Schoonhoven (sta-tion, 1914-1942)Sha Amsterdam Wees-perpoort seinhuis AShb Suurhoffbrug (over

het Hartelkanaal bij Eu-ropoort West)Shd Amsterdam Wees-perpoort seinhuis DShell1 Pernis raccShell spoorpoort 1 (bijde Oude Maas)Shell2 Pernis raccShell spoorpoort 2 (bijPernis)Shell3 Pernis raccShell spoorpoort 3 (bijHoogvliet)Shell4 Pernis raccShell spoorpoort 4 (bijde 1e Petroleumhavenin Pernis)SHER ’s-Hertogen-bosch (afkorting in ge-bruik bij de Belgischespoorwegen), zie HtSHFS Hohenfels/Eifel(D)Shl Schiphol (sinds2015 heet dit stationSchiphol Airport)Shlh Schiphol Lucht-haven onderstationShlw Schipholweg on-derstationSHO Homburg/SaarHbf (D)Sht Schellinkhout (haltetussen Hoorn en Boven-karspel-Grootebroek,1913-1935)SIDO Idar-Oberstein(D)Sil Silvolde (stopplaatstussen Winterswijk enZevenaar, 1885-1921)Sj St. Jacobiparochie(station tussen Stiensen Harlingen, 1902-1940)Sjz St. JacobiparochieZuid (ook St. Jacobipa-rochie NTM genoemd)Sk SneekSkb Sprokkelbosch(stopplaats tussen Ros-

malen en Oss, 1881-1938)Skbr Schinkelbrug (tus-sen Amsterdam Rieker-polder aansl en Amster-dam Zuid WTC)Skd Schinkeldijk (stop-plaats bij Aalsmeer,1915-1933). Vanaf 1929is deze verkorting ookgebruikt voor Schiekadeonderstation (bij Rotter-dam). Het is overigensniet de bedoeling datreeds bestaande verkor-tingen later voor anderestations of dienstregel-meetpunten worden ge-bruiktSkhol Sneek raccMelkfabriek Hollandia(de verkorting Skmf isook gebruikt)Skknm Sneek raccMelkfabriek KNM (Kon.Nederlandsche Maat-schappij van Kaas- enRoomboterfabrieken)SKL Kaiserslautern Hbf(D)SKLW KaiserslauternWest (D)Skmf Sneek racc Melk-fabriek Hollandia (deverkorting Skhol is ookgebruikt)Skn StadskanaalHoofdstation (1905-1953)Sknd Sneek NoordSko Stadskanaal Oost(stopplaats, 1924-1935)Skp Stadskanaal Pe-kelderweg (halte, 1910-1953). Tot 1916 heettedeze halte Boerveen-schemondSkt Sneeker TrekvaartbrugpostSkw Schalkwijk (stationtussen Houten en Cu-


lemborg, 1868-1935).Later is deze verkortingook gebruikt voorSchalkwijk onderstationSkz Sneeker ZeilvaartbrugpostSld Sloterdijk werk-plaats (tussen Amster-dam en Haarlem)Sldn Schipluiden (sta-tion tussen MaaslandseDam en Delft, 1912-1932)Slg Straelen grensSlh Slichtenhorst (stop-plaats bij Nijkerk, 1863-1931). Later is dezeverkorting ook gebruiktvoor Slichtenhorst blok-postSli Utrecht spoorstaaf-lasinrichtingSlij Slangenburg-IJze-voorde (stopplaats tus-sen Ruurlo en Doetin-chem, 1885-1923)Sll Schelluinen (stop-plaats tussen Elst enDordrecht, 1885-1929)Sln Sloterweg Noord(stopplaats bij Aals-meer, 1912-1936)Sloe Sloehaven empl(bij Vlissingen)Sloea Sloehaven raccaanslSlohst Sloehaven raccHoechstSlp Sloterplas schakel-station (bij AmsterdamSloterdijk)Slu Sluiskil (station tus-sen Sas van Gent enTerneuzen, 1869-1951)Slua Sluiskil aanslSlub Sluiskil brug(stopplaats tussen Sasvan Gent en Terneuzen,1869-1939)Slud zie SludowSludow Sluiskil racc

Dow ChemicalSlunsm Sluiskil raccNederlandse StikstofMaatschappij (1962-1989), later Sluiskil raccYaraSlw Stolwijk (stationtussen Gouda enSchoonhoven, 1914-1942). Later is deze ver-korting tevens gebruiktvoor Spaklerweg metroAmsterdam (waarbij deschrijfwijze SLW ook isgebruikt)Slz Sloterweg Zuid(stopplaats bij Hoofd-dorp, 1912-1935)Sm Swalmen, zie SwSM Staatsmijnen(rayon bij Hoensbroek)Smd Smeetlandsche-dijk schakelstation (tus-sen Breda en Rotter-dam)SME Staatsmijn Emma(racc in Hoensbroek-Treebeek)SMH Staatsmijn Hen-drik (racc in Brunssum)Smk Sambeek (stop-plaats bij Boxmeer,1885-1933)SMM Staatsmijn Mau-rits (racc in Geleen)Smvrt Smildervaart-brug (deze verkorting isook gebruikt voor Smil-dervaart brugpost)Smw Sint Maartensweg(halte tussen Warmen-huizen en Schagerbrug,1913-1933)SMW Staatsmijn Wil-helmina (racc in Terwin-selen)Smz Swalmen ZuidSn SchinnenSng Sint Nicolaasga(station tussen Joure enLemmer, 1901-1947,

losplaats tot 1968)SNK Neunkirchen/SaarHbf (D)So Soeren (station tus-sen Apeldoorn en Die-ren, 1887-1950). Vanaf1935 heette dit stationLaag Soeren, zie LsoSog Schin op GeulSou Oost Souburg (hal-te tussen Middelburg enVlissingen, 1872-1945)Sp Seppe (stopplaatstussen Roosendaal enEtten-Leur, 1875-1940).Later is deze verkortingook gebruikt voor SeppeschakelstationSpa Snippeling aanslSpb Springbiel (tussenOldenzaal en Bad Bent-heim)Spbb Spoorwegbouw-bedrijf (racc aan deDaalsedijk in Utrecht)Spbr Spaarnebrug (bijHaarlem)Spgn De Sprengenschakelstation (bij Apel-doorn)Sph Spekholzerheide(station tussen Land-graaf en Simpelveld,1949-1988). Vanaf 1970heette dit station Kerkra-de West, zie KrwSphd SpekholzerheideDomaniale Mijn raccSphw SpekholzerheideMijn Willem-Sophia raccSpi Spierdijk (stop-plaats tussen Obdam enHoorn, 1898-1940)Spl Snippeling (stop-plaats tussen Deventeren Zutphen, 1890-1918)SPL Schiphol (afkortingin gebruik op de lucht-haven zelf; de spoor-afkorting voor stationSchiphol is Shl)


Spm Sappemeer Oost(van 1887 tot 1900 heet-te deze halte Borger-compagniesterweg)Spr Spankeren (stop-plaats bij Dieren, 1882-1917)Sps Schaapsteeg(stopplaats bij Kesteren,1895-1916)SPS Pirmasens Hbf (D)SPS S Pirmasens HbfStellwerk I (D)Spt Santpoort, zie SptzSptl Sophiatunnel on-derstationSptn Santpoort NoordSptz Santpoort Zuid(voorh. Santpoort)Spv Simpelveld (stationtussen Maastricht enAken, 1853-1992)Spvg Simpelveld grensSpw RotterdamSchulpweg (post)Sr Susteren Dienstge-bouwSRAS Ramstein (D)Srd Schardam (stop-plaats tussen Purmer-end en Hoorn, 1884-1936)Srdn Susteren Dienst-gebouw NoordSrl Sparrenlaan (haltetussen Alkmaar en Ber-gen aan Zee, 1909-1955)Srn SusterenSrnge Susteren GESrnst Susteren steun-punt Dienst van Exploi-tatieSrnw Susteren werk-plaatsSrs Susteren seinhuisSS Staatsspoor (DenHaag - ), zie GvrSSAB Saarburg (D)Ssb Schaesberg (later:Landgraaf)

Ssh Sassenheim (deverkorting Sas wordtook gebruikt)SSH Saarbrücken Hbf(D)SS Har schakelstationDe Haar (bij Veenen-daal) (niet-officiële af-korting), zie HarssSsl Sterksel (stopplaatstussen Geldrop enMaarheeze, 1913-1938). Later is deze ver-korting ook gebruiktvoor Sterksel ondersta-tionSSLS Saarlouis Hbf (D)SSO Saarbrücken Ost(D)SSR Saarbrücken Rbf(D)SSR G SaarbrückenRbf Hgbf (D)SSR M SaarbrückenRbf Mitte (D)SSR N SaarbrückenRbf Nord (D)SSR O SaarbrückenRbf Ost (D)SSR W SaarbrückenRbf West (D)SST Schipholspoor-tunnelSSWA SaarbrückenWest (D)St SoestStb Soesterberg racclegerplaats (1906-1927).Deze verkorting is ookgebruikt voor Soester-berg racc vliegbasis(1913-1978). Vanaf2009 wordt deze verkor-ting ook gebruikt voorSwifterbant goederen-wachtsporen (Hanzelijn)en voor Swifterbantschakelstation. Het is o-verigens niet de bedoe-ling dat reeds bestaan-de verkortingen later

voor andere stations ofdienstregelmeetpuntenworden gebruiktStbdro Swifterbant-DrontenStd SittardSTD Sittard (afkortingin gebruik bij de Belgi-sche spoorwegen)Stdt Sittard post TSte Scholte (stopplaatstussen Hoogezand-Sap-pemeer en Zuidbroek,1933-1935)Stg De Steeg schakel-station (tussen Rhedenen Dieren)Sth Staphorst (station,1867-1935). Later is de-ze verkorting ook ge-bruikt voor StaphorstonderstationStk Stompekamp (stop-plaats tussen Lunterenen Ede, 1902-1930).Deze verkorting is ookgebruikt voor Sterkamp(stopplaats bij Ommen,1927-1937). Het is ove-rigens niet de bedoelingdat reeds bestaandeverkortingen later voorandere stations ofdienstregelmeetpuntenworden gebruiktStm StedumSto Stroe (stopplaatsbij Barneveld, 1881-1944)Stolb Stolberg/Rhein-land Hbf (D) (Neder-landse verkorting), zieKSTStolgb Stolberg/Rhein-land Gbf (D) (Neder-landse verkorting, zieKST GStr Slochteren (stationtussen Groningen enWeiwerd, 1929-1941)STR Trier Hbf (D)


Strv Strandvliet onder-station (bij Amsterdam)Strww Streefwaalse-weg (bij Pernis)Sts Stiens (station bijLeeuwarden, 1901-1940)Stv Stavoren (tussen1943 en 1979 heette ditstation Staveren)Stw Stillewald (stop-plaats tussen Zevenaaren Winterswijk, 1890-1920)Stwb Sint Willebrordonderstation (tussenBreda en Roosendaal)Stz Soest Zuid (tot1939 heette dit stationNieuwe Weg), zie NigSv Scheveningen (sta-tion, 1907-1953)Svg Sas van Gent (sta-tion, 1869-1939)Svgg Sas van GentgrensSvk Scheveningen Kur-haus (station, 1907-1953)Svn ScheveningenStrand (station, 1907-1953)Svs Scheveningen Kur-haus seinhuisSVW Völklingen Saar-stahl Walzwerk (D)Sw Swalmen (tussenRoermond en Venlo)Swd Sauwerd (tussenGroningen en Delfzijl)Swh Schildwolde-Hel-lum (station tussenSlochteren en Delfzijl,1929-1941)SWIH Wittlich Hbf (D)SWII Wittlich Industrie-anschluss II (D)Swk SteenwijkSws Stolwijkersluis(halte tussen Schoonho-ven en Gouda, 1914-

1942)Sz Soetermeer-Zeg-waard, zie ZtmSzs Soetermeer-Zeg-waard seinhuisSZW Zweibrücken Hbf(D)


T

T RegionalbereichStuttgart (D)Ta Ter Aar (station bijNieuwveen, 1918-1936)Tap zie AplTb TilburgTba Tilburg aanslTbc Tilburg centralewerkplaatsTBF Bad FriedrichshallHbf (D)TBFA Bad Friedrichs-hall Audi (D)Tbg Terborg (tussenZevenaar en Winters-wijk)Tbge Tilburg GETbgnld Terborg raccNeerlandiaTbgs Tilburg gemeen-telijke stamlijnTbgvul Terborg raccijzergieterij Vulcaans-oordTbi Tilburg industrie-terreinTBKA Bad Friedrichs-hall Kochendorf Audi (D)Tbr Tilburg Reeshof(tussen Gilze-Rijen enTilburg West)Tbs Tilburg seinhuis(later: Tilburg post A)Tbt Tolbert (station tus-sen Groningen enDrachten, 1913-1948)Tbu Tilburg Universiteit(halte, tot 2010 TilburgWest geheten)Tbw Tilburg werkplaats(vanaf 1868). Later isdeze verkorting ook ge-bruikt voor Terbregse-weg (stopplaats bij Rot-terdam, 1899-1953) enTerbregseweg blokpost.Het is overigens niet debedoeling dat reeds be-

staande verkortingen la-ter voor andere stationsof dienstregelmeetpun-ten worden gebruiktTbwph Tilburg hoofd-werkplaatsTbwt Tilburg West (hal-te, vanaf 2010 TilburgUniversiteit geheten),zie TbuTca Twentsche Centra-le aansl (later: Hengeloracc Twentse Centrale),zie HgltwcTd Tuindorp-Nijverheid(stopplaats tussen Del-den en Hengelo, 1865-1936)TE Esslingen/Neckar(D)TEH Ehingen/Donau(D)TFLF Stuttgart Flugha-fen Fernbahnhof (D)TF R FriedrichshafenGbf (D)TFS Freudenstadt Hbf(D)Tg TegelenTGB Giengen/Brenz(D)Tge zie TbgeTgr Tongelre (stop-plaats tussen Eindhovenen Geldrop, 1913-1935)Tgra Tongelre aansl(tussen Eindhoven enGeldrop)TH Heilbronn Hbf (D)THDV HeidenheimVoithwerk (D)TH G Heilbronn Gbf (D)Tj Tietjerk (halte tussenLeeuwarden en Harde-garijp, 1866-1950). Van-af 1952 is deze verkor-ting ook gebruikt voorTjonger (brugpost tus-sen Wolvega en Hee-renveen). Het is overi-gens niet de bedoeling

dat reeds bestaandeverkortingen later voorandere stations ofdienstregelmeetpuntenworden gebruiktTjg Tjonger ondersta-tion (tussen Wolvega enHeerenveen)Tjm Tjuchem-Meedhui-zen (station tussenSlochteren en Delfzijl,1929-1941)Tk Twisk (station tus-sen Hoorn en Medem-blik, 1887-1941)TK G Ludwigsburg Gbf(D)Tkl Twekkelo (stop-plaats tussen Boekeloen Hengelo, 1887-1936)Tl TielTla Tiel aansl industrie-terreinTlgs Tiel gemeentelijkestamlijnTli Tiel industrieterreinTlmgf Tiel racc Glasfa-briek MaasglasTlo Tiel Oost (25 kV-onderstation Betuwerou-te)Tlp Tiel racc Passe-waaijTn Ternaard (stationtussen Leeuwarden enAnjum, 1901-1940)TN Neckarsulm (D)Tnh Turnhout (B) (Ne-derlandse verkorting),zie FTRTnz Terneuzen (station,1869-1951)Tnza Terneuzen aanslTnzdow Terneuzenracc Dow ChemicalTnzst Terneuzensteunpunt Dienst vanExploitatieTnzw Terneuzen werk-plaatsTnzz Terneuzen racc


ZuidzijdeTnzza Terneuzen raccZuidzijde aanslTOE Öhringen Hbf (D)TPH Pforzheim Hbf (D)Tpsw Tiel PassewaaijTr Terschuur (stop-plaats tussen Hoevela-ken en Barneveld, 1888-1944). Later is deze ver-korting ook gebruiktvoor Terschuur schakel-stationTRE Reutlingen Hbf (D)TS Stuttgart Hbf (D)TSNR Stuttgart NordGbf (D)TSO Stuttgart Ost (D)TSOI Stuttgart-Ober-türkheim Industriegleis(D)TSOM Stuttgart-Ober-türkheim (D)TSU G Stuttgart-Unter-türkheim Gbf (D)TSZ Stuttgart-Zuffen-hausen (D)Tt Tricht (voormaligestopplaats bij Gelder-malsen aansl, laterdienstregelmeetpunt)TT Tübingen Hbf (D)TT G Tübingen Gbf (D)TTR Tank TerminalRotterdamTU Ulm Hbf (D)Tug Teuge (station tus-sen Apeldoorn en De-venter, 1887-1935)Tw Tjamsweer (voor-malige stopplaats tus-sen Groningen en Delf-zijl)Twd Tweede Dwars-diep (stopplaats tussenZwolle en Stadskanaal,1907-1932)Twl Twello (stationtussen Apeldoorn enDeventer, 1887-1938,heropend 1940-1947,

opnieuw heropend in2006)Twls Twello schakel-stationTwp Terwinselen post ITws Terwinselen (em-placement bij Heerlen)Twso Terwinselenracc mijn Oranje-Nas-sau IITwsw Terwinselen raccStaatsmijn WilhelminaTzum Tzummarum(station tussen Stiensen Harlingen, 1902-1940)


U

U Regionalbereich Er-furt (D)UA Arnstadt Hbf (D)UACH Altersbach (D)Ub Utrecht NCS post BUbs Utrecht Buurtsta-tionUBT Blankenheim Trbf(D)Uc Rotterdam Waalha-ven racc UnitcenterUd Uden (station tus-sen Boxtel en Wesel,1873-1950)UDN Dietzhausen (D)Udt Udenhout (stationtussen ’s-Hertogen-bosch en Tilburg, 1881-1938)Udto Udenhout onder-stationUdts Udenhout sein-huis (later: Udenhoutwachthuis A)UE Erfurt Hbf (D)UE G Erfurt Gbf (D)UEI Eisenach (D)UEI G Eisenach Gbf(D)UEIP Eisenach Opel-werk (D)UELB Elsterberg (D)UE O Erfurt Gbf Ost (D)Uf Uffelte (station tus-sen Meppel en Hooger-smilde, 1916-1933)UG Gera Hbf (D)UG G Gera Gbf (D)Uh Uithoorn (stationtussen Aalsmeer enNieuwersluis, 1914-1950)Uhm UithuizermeedenUhn zie UhUhnic Uithoorn racc in-dustrieterrein Cindu(Chemische IndustrieUithoorn)

Uhs Uithoorn seinhuisUhz UithuizenUKD Kranichfeld (D)UKF Karsdorf (D)UKFP Karsdorf Ze-mentwerk (D)Ul Ulsda (stopplaatstussen Winschoten enNieuweschans, 1887-1938). De verkorting Uldis ook gebruiktUld Ulsda (stopplaatstussen Winschoten enNieuweschans, 1887-1938). De verkorting Ulis ook gebruiktUlr Ulrum (station tus-sen Winsum en Zout-kamp, 1922-1940)UN Nordhausen (D)UNM Naumburg/SaaleHbf (D)US Saalfeld (D)USB Seebergen (D)USCG Schwarzburg(D)Ush Amsterdam Usse-linckxhaven (westelijkhavengebied)USH Sondershausen(D)Uso Usselo (stopplaatstussen Enschede Noorden Boekelo, 1886-1932)USO Sonneberg/Thü-ringen Hbf (D)Ust UsquertUSTB Steinberg (D)USTN Steinach (D)USTO Stolberg/Harz(D)Ut Utrecht CS (de ver-korting Utc wordt ookgebruikt, maar is niet-officieel)Uta Utrecht post A(1958-1973)Utb Utrecht Biltstraat(station tussen Lunettenen Blauwkapel, 1885-1939)

Utbk Utrecht Bleek-straatUtc Utrecht post C(1892-1974)Utctw Utrecht Carte-siusweg (empl tussenUtrecht en Woerden)Utdd Utrecht Daalse-dijk racc WBN (voorh.Herstelpunt Tractie enMaterieel Utrecht), zieHtmuUtfl gecombineerdeUtrechtselijn-Flevolijn,zie Flut(lijn)Utg UitgeestUtge Utrecht GE (deschrijfwijze UT GE isook gebruikt)Utgr Utrecht Graadtvan Roggenweg (halte,Regiotram Utrecht)Uth UithofUtilw Utrecht racc in-dustrieterrein Lage Wei-deUtk Utrecht Kanalenei-land Zuid (halte, Regio-tram Utrecht)Utkw Utrecht Konings-weg (nooit geopendehalte)Utl Utrecht Lunetten(de verkorting Utl wordtook gebruikt voor deaanduiding van deUtrechtselijn, het trajecttussen Amsterdam Mui-derpoort en Utrecht)Utlc Utrecht LeidscheRijn CentrumUtlg zie UtilwUtlijn Utrechtselijn (hettraject tussen Amster-dam Muiderpoort enUtrecht)Utlr Utrecht LeidscheRijnUtlw Utrecht LeidscheRijn West, zie UttUtm Utrecht Maliebaan


(station, 1874-1939)Utma Utrecht aanslMaarssen (ook ge-noemd: Utrecht Maars-sen aansl)Utmj Utrecht MajellaUtmo zie UtmrUtmp Utrecht 5-Mei-plein (halte, RegiotramUtrecht)Utmr Utrecht Moreelse-park (halte, sneltramUtrecht, 1983-2009)Utn Utrecht Noord(goederenempacement)Uto Utrecht OvervechtUtoa Utrecht OostaanslUtou Utrecht Ouden-oord (nooit geopend sta-tion)Utoz Utrecht Opstel-terrein Zuid(zijde)Utp Utrecht post P (la-ter is deze verkortingook gebruikt voorUtrecht Paul Krugerbrugonderstation). Het isoverigens niet de be-doeling dat reeds be-staande verkortingen la-ter voor andere stationsof dienstregelmeetpun-ten worden gebruiktUts Utrechtsche Straat-weg (stopplaats tussenDordrecht en Elst, 1889-1921). Later is deze ver-korting ook gebruiktvoor Utrecht Stapel-plaats (1905-1945) envoor Utrecht Stapel-plaats Spoorstaaflasin-richting (1945-2003).Het is overigens niet debedoeling dat reeds be-staande verkortingen la-ter voor andere stationsof dienstregelmeetpun-ten worden gebruiktUtss Utrecht Staats-

spoor, oftewel UtrechtSS (station, 1868-1874)Utt Utrecht Terwijde(voorheen heette ditUtrecht Leidsche RijnWest), zie UtlwUtu Uitgeest post IIUtv Utrecht Vasco daGamalaan (halte, Regio-tram Utrecht)Utva Utrecht aansl GE(voorh. Utrecht Vee-markt aansl)Utvl Utrecht VijverlaanonderstationUtvr Utrecht VaartscheRijn (halte, RegiotramUtrecht)Utvt Utrecht-VleutenUtw Utrecht werkplaat-senUtwa Utrecht WestaanslUtwao Utrecht Westaansl OostUtwaw Utrecht Westaansl WestUtwp Utrecht Westplein(halte, sneltram Utrecht,1983-2013)Utwpb Utrecht boven-bouwwerkplaatsUtwpe Utrecht werk-plaats elektrische appa-ratuurUtwpl zie UtwUtwr Utrecht Westra-ven (halte, RegiotramUtrecht)Utz Utrecht Zuid onder-station. Vanaf 2007 isdeze verkorting ookgebruikt voor stationUtrecht Zuilen, zie UtzlUtza Utrecht Zuid aansl(voorh. Lunetten aanslkruis), zie LakUtzl Utrecht ZuilenUtzo Utrecht Zieken-huis OudenrijnUw Uitwierda (stop-

plaats tussen Appinge-dam en Delfzijl, 1886-1923). In 1923 werd deplaatsnaam veranderdin Uitwierde (stopplaatsgesloten in 1930)UWH Wernshausen (D)UWN Waltershausen(D)


V

Va Velperbroek aanslValo Betuweroute Val-burg Oost (de verkortingBrvalo wordt ook ge-bruikt)Valw Betuweroute Val-burg West (de verkor-ting Brvalw wordt ookgebruikt)Vam Wijster racc VAM-terreinVama Wijster VAMaanslVb VoorburgVbg Vlietbrug (bij Voor-burg)Vbk Volenbeek (stop-plaats tussen Ermelo enPutten, 1902-1926)Vbl Amersfoort post VII(1931-1961). Later isdeze verkorting ook ge-bruikt voor station Voor-burg ’t Loo (1974-2006).Het is overigens niet debedoeling dat reeds be-staande verkortingen la-ter voor andere stationsof dienstregelmeetpun-ten worden gebruiktVbm Vrouwbuurtster-molen (stopplaats tus-sen Stiens en Tzumma-rum, 1902-1940)Vbo post Vechtbrug bijUtrechtVbrd zie BrdvVbu Vechtbrug bijUtrechtVbua VechtbrugUtrecht afkomend spoor(aansluiting zijde Blauw-kapel West)Vbuo VechtbrugUtrecht opgaand spoor(aansluiting zijdeUtrecht)Vck Van Citterskanaal

(havengebied Vlissin-gen)Vd Vorden (station tus-sen Zutphen en Win-terswijk)Vdct Veendam contai-nerterminalVdg Vlaardingen Cen-trum (tot 1969 stationVlaardingen geheten)Vdgbr VlaardingenbrugVdl VoerendaalVdm VeendamVdo Vlaardingen OostVdp Vlodrop (stationtussen Roermond enDalheim, 1879-1944)Vdpg Vlodrop grensVdw post RotterdamVondelingenweg (bijWaalhaven Zuid), opge-heven in 1960. Sinds1969 wordt deze verkor-ting ook gebruikt voorstation VlaardingenWest. Het is overigensniet de bedoeling datreeds bestaande verkor-tingen later voor anderestations of dienstregel-meetpunten worden ge-bruiktVe Visé (B) (Nederland-se verkorting), zie FVSVeg Veghel (station,1873-1950)Veggs Veghel gemeen-telijke stamlijnVeghi Veghel HavenindustrieterreinVem Voorst-Empe (sta-tion tussen Apeldoornen Zutphen, tot 2006station Voorst geheten),zie VrstVen Venneperweg (sta-tion tussen Hoofddorpen Leiden, 1912-1933)Ves Velsen (station,1870-1927); vanaf 1927

tot de sluiting in 1983heette dit station Vel-sen-IJmuiden Oost, zieVijVez Venhuizen (haltetussen Hoorn en Enk-huizen, 1913-1935)Vg VughtVga Vught aanslVgc Vught post IIVgf stopplaats VelperGasfabriek (1921-1929),voorh. bekend als stop-plaats Café “De Unie”(1882-1917). Later isdeze verkorting gebruiktvoor Velp racc Gasfa-briekVgh Vught halte (ookwel station Vught Zuid-Oost genoemd, 1881-1938)Vgk Vroomshoop-Geerdijk (station tussenMariënberg en Almelo,1906-2016). Vanaf 1952heette dit station Geer-dijk, zie GdkVgz Vogelenzang-Ben-nebroek (station tussenHeemstede-Aerdenhouten Hillegom, 1842-1944). Van 1842 tot1860 heette dit stationVogelenzang-Benne-broek, van 1860 tot1881 Bennebroek, van1881 tot 1911 Vogelen-zang, en vanaf 1911weer Vogelenzang-Ben-nebroek. Later is dezeverkorting ook gebruiktvoor Vogelenzang-Ben-nebroek schakelstationVgzhil Vogelenzang-Bennebroek racc Hilles-högVh VoorhoutVhd Voorthuizen DorpVhgl zie HglvsVhn Veghel Haven


Vhp VroomshoopVhst Villa Hofstetten(stopplaats tussen Rhe-den en Dieren, 1882-1917)Vht Vaeshartelt (stop-plaats tussen Meerssenen Maastricht, 1853-1935). Later is deze ver-korting gebruikt voorVaeshartelt blokpostVhw Vlothavenweg(Amsterdam Westha-ven)Vhz Vijfhuizen (stationtussen Haarlem en Half-weg, 1912-1936)Viers Viersen (D) (Ne-derlandse verkorting),zie KVVij Velsen-IJmuidenOost (station, 1870-1983). Tot 1927 heettedit station VelsenVijs Velsen-IJmuidenseinhuisVil Vilsteren (halte tus-sen Dalfsen en Ommen,1903-1938)Vils Vilsteren schakel-stationVis ’t Visschertje (stop-plaats tussen Sliedrechten Dordrecht, 1885-1926)Vj Het Vosje (stop-plaats tussen Brummenen Zutphen, 1882-1917)Vk ValkenburgVkbr Vinkbrug over deRijn (bij Leiden)Vkeb Vinkebrug blok-post (tussen Amsterdamen Haarlem)Vkl Volkel (halte tussenBoxtel en Wesel, uitslui-tend voor militaire ver-lofgangers, 1947-1972,bijgenaamd “Mariniers-perron”)Vkla Volkel racc I

Vklb Volkel racc II(voorh. Odiliapeel), zieOlpVkt Veenklooster-Twij-zel (stopplaats tussenZwaagwesteinde enBuitenpost, 1921-1938)Vkw Valkenswaard(station, 1866-1945)Vkwg ValkenswaardgrensVl VenloVlas De Vlasakkers(stopplaats tussenAmersfoort en Soestdui-nen, 1895-1938, tijdelijkheropend in 1945, 1947en 1962). Tevens be-kend als Halte De Vlas-akkers. Deze verkortingis ook gebruikt voorAmersfoort De Vlasak-kers blokpost, zie AmfvVlb Vierlingsbeek (tus-sen Arnhem en Venlo)Vld Volendam (station,1888-1956)Vlg Valburg (halte tus-sen Elst en Kesteren,1882-1938)Vlgr Venlo grensVlh Vollenhoven (sta-tion tussen Zwolle enBlokzijl, 1914-1934)Vlk Vlake (halte bijKruiningen, 1870-1933).Deze verkorting is ookgebruikt voor de Vlake-brug over het Kanaaldoor Zuid-BevelandVlks Vlakebrug scha-kelstationVlo Venlo Oostsingel(station, 1874-1944)Vls Venlo seinhuisVlt zie VtVltp Venlo TradeportVlw Vlasweg (havenge-bied Moerdijk)Vm Vlijmen (station tus-sen Lage Zwaluwe en

’s-Hertogenbosch,1888-1950)Vmw Van der Made-weg metro AmsterdamVn Vechten (stopplaatstussen Utrecht en Bun-nik, 1890-1933)Vnd Veenendaal (sta-tion, 1886-1944). Lateris deze verkorting ookgebruikt voor Veenen-daal schakelstationVndc Veenendaal Cen-trumVndw VeenendaalWestVnh Vroenhof (stop-plaats tussen Maastrichten Aken, 1892-1936).Tot 1906 heette dezestopplaats HouthemVnk zie DvnkVo Voorthuizen (sta-tion tussen Nijkerk enBarneveld, 1903-1937)Vopk Botlek racc Vo-pakVor Vorsfelde (D) (Ne-derlandse verkorting),zie HVORVp VelpVpb Velperbroek on-derstationVpp Velp post IIVps Velp seinhuisVr Vrouwkensvaart(stopplaats tussen LageZwaluwe en ’s-Herto-genbosch, 1886-1919)Vrd Voorste Diep brug-post (tussen Emmen enGasselternijveen)Vrij zie VryVrk halte Vork (bij Elst,1891-1931)Vrl Vreeland (halte tus-sen Abcoude en Breu-kelen, 1843-1944). Tot1928 heette deze halteLoenen-Vreeland, zie LvVrou Vrouwenparochie


(halte tussen Stiens enHarlingen, 1902-1940)Vrst Voorst (station,vanaf 2006 Voorst-Em-pe geheten), zie VemVrt Voorst, zie VrstVry Venray (soms ookgeschreven als Venraijen dan afgekort als Vrij)Vs Vlissingen (voorh.Vlissingen Stad)Vsb Vossenberg onder-station (tussen Zwolleen Nunspeet)Vsd Voorstonden (stop-plaats tussen Brummenen Zutphen, 1882-1917). Deze verkortingis ook gebruikt voorVoorstonden blokpostVsds VoorstondenschakelstationVse Visé (B) (Neder-landse verkorting), zieFVSVsh Vlissingen Haven(1872-1894). Later isdeze verkorting ook ge-bruikt voor stopplaatsVelsen Hoogovens(1931-1957, ook welHalte Hoogovens ge-noemd). Het is overi-gens niet de bedoelingdat reeds bestaandeverkortingen later voorandere stations ofdienstregelmeetpuntenworden gebruiktVsk Velsen Konings-weg (voormalige stop-plaats)Vsl Vlissingen Stad (in1894 vervangen door af-korting Vs)Vsm Vetstukkenmond(halte tussen Stadska-naal en Ter Apel Rijks-grens, 1924-1925). Van1925 tot de sluiting in1935 heette deze halte

Ter Apelkanaal-Vetstuk-kenmondVsn Vaassen (station,1887-1950)Vsnvul Vaassen raccijzergieterij VulcanusVspa Venserpolderaansl (bij Diemen Zuid)Vss Vlissingen Sou-burgVssl zie SloeVst VoorschotenVsv VarsseveldVsvlov Varsseveld raccLovinkVszl zie ZlvsVt Valthe (halte tussenZwolle en Stadskanaal,1905-1945)Vtb Vechtbrug schakel-station (bij Zwolle)Vtbr Vechtbrug (bijWeesp)Vte Volthe (halte tus-sen Oldenzaal en Dene-kamp, 1903-1936)Vtm Vortum (stopplaatstussen Boxmeer enVierlingsbeek, 1885-1891). Deze verkortingis ook gebruikt voor Val-thermond (1924-1935),zie Mkv. Tevens is dezeverkorting gebruikt voorEerste-Valthermond-brug. Het is overigensniet de bedoeling datreeds bestaande verkor-tingen later voor anderestations of dienstregel-meetpunten worden ge-bruiktVtmi zie VtmkVtmk Valthermond raccIndustrieterrein De Ka-velingen (de verkortingVtmi is ook gebruikt)Vtmp Valthermond raccPlasticlining (1958-1980)Vtn Vleuten

Vtnw Vleuten WestVulc zie VsnvulVv Visvliet (station tus-sen Buitenpost enGrijpskerk, 1892-1991)Vvb Visvijverbos onder-station (tussen Lelystaden Dronten)Vvl Vierverlaten (haltebij Hoogkerk, 1866-1951). Vanaf 1910 heet-te deze halte Hoogkerk-VierverlatenVvlskf Vierverlatenracc SuikerfabriekVvn Vinkeveen (station,1915-1950)Vw Veenweg (stationtussen Rotterdam Hof-plein en Den Haag HS,1908-1938)Vwd Veenwouden(sinds 2015 heet ditstation Feanwâlden /Feanwalden, zie Fwd).Feanwâlden is deProRail-naam voor ditstation; Feanwalden isde NS-naamVwg zie ZtmvVwgh ZoetermeerVoorweg Hoog (haltevan RandstadRail)Vwgl ZoetermeerVoorweg Laag (haltevan RandstadRail)Vz VriezenveenVzw Velsen Zeeweg(station tussen Sant-poort Noord en IJmui-den, 1927-1983)


W

W RegionalbereichSchwerin (D)Waa Waalsdorpsche-weg (halte tussen DenHaag HS en Schevenin-gen, 1910-1953). Vanaf1950 heette deze halteWaalsdorperwegWaad Waardsedijkschakelstation (tussenWoerden en Oudewa-ter)Wab Wagenborgen(stopplaats bij Delfzijl,1910-1934)Wad WaddinxveenWadn WaddinxveenNoordWadt WaddinxveenTriangel (voorh. Wad-dinxveen Triangel/Coe-necoop)Wadz WaddinxveenZuidWas Wassenaar (sta-tion van de Haagsestoomtram, 1883-1893).Later is deze verkortingook gebruikt voor stationWassenaar (aan de Hof-pleinlijn, 1907-1953)Wat Watwerd (stop-plaats tussen Warffumen Usquert, 1893-1932)Wb Waardenburg (sta-tion tussen Geldermal-sen en Zaltbommel,1868-1935)Wbk De Waarbeek(stopplaats bij Hengelo,1866-1936), later Hen-gelo FBK Stadion, zieFbkWbl Westerblokker(halte tussen Hoorn enMedemblik, 1887-1941)WBRG Beveringen (D)Wc Wijchen

Wco Wijchen OostWd WoerdenWda Woerden aanslWdb Woudenberg-Scherpenzeel (station,1886-1944)Wdba Woerden-Bode-graven aanslWde Weelde (station bijBaarle Nassau) (B) (Ne-derlandse verkorting),zie GWEWdg Weerdinge (haltetussen Zwolle en Stads-kanaal, 1905-1945)Wdh Windesheim (sta-tion tussen Wijhe enZwolle, 1866-1941). La-ter is deze verkortingook gebruikt voor Win-desheim schakelstationWdk Wolddijk (voorma-lige stopplaats tussenSauwerd en Bedum)Wdl Zoetermeer WillemDreeslaan (halte vanRandstadRail)Wdm Wirdum (haltetussen Leeuwarden enIdaard-Roordahuizum,1868-1949)Wdmv Woerden Mo-lenvlietWdn Wierden (tussenDeventer en Almelo)Wdo Woerden over-loopwisselsWdr Waarder (stop-plaats tussen Gouda enWoerden, 1879-1934).Later is deze verkortingook gebruikt voor Waar-der schakelstationWds Woerden seinhuis(later: Woerden post III)Wdv Wildervank (sta-tion tussen Stadskanaalen Zuidbroek, 1910-1953)Wdvb Wildervank brugover kanaal

We Wiene (stopplaatstussen Delden en Goor,1865-1935)WE Amsterdam Weste-lijk Eiland, zie AsdweWE Eberswalde Hbf (D)Wed Westeindschedijk(stopplaats tussen Bor-sele en Hoedekensker-ke, 1927-1934)Weh Wehe-Den Hoorn(station tussen Winsumen Zoutkamp, 1922-1940)Welt WeltenWen Wenum (stop-plaats bij Apeldoorn,1887-1938)Wenb Wenum raccVan BreeWer Weiwerd (stationbij Delfzijl, 1910-1941)Wes Westerlee (stationtussen Poeldijk enMaaslandse Dam, 1907-1925). Deze verkortingis ook gebruikt als deNederlandse verkortingvoor het Duitse stationWessum (tussen En-schede en Ahaus, 1903-1967). Het is overigensniet de bedoeling datreeds bestaande verkor-tingen later voor anderestations of dienstregel-meetpunten worden ge-bruiktWesel Wesel (D) (Ne-derlandse verkorting),zie EWESWev Westerveld(voorh. Driehuis-Wester-veld), zie DhwWf WolfhezeWfd Westfriesche Dijk(stopplaats tussenSchagen en Wieringer-waard, 1912-1934)Wfm WarffumWfn Wolfersveen (stop-


plaats tussen Ruurlo enDoetinchem, 1921-1937)Wg Wageningen (halteaan de stoomtramlijnEde-Wageningen, 1882-1937)WG G Güstrow Gbf (D)Wgh Wijgchelsheim(stopplaats tussenSlochteren en Delfzijl,1929-1941)Wgm Watergraafsmeer(bijgenaamd “De Meer”)WGM Watergraafsmeer(afkorting in gebruik bijde Belgische spoorwe-gen)Wgmo Watergraafs-meer Oost aanslWgmrba Watergraafs-meer Ring(spoor)baanaanslWgmw Watergraafs-meer West aanslWgmwpl Watergraafs-meer lijnwerkplaatsWgo WatergraafsmeerOost (post)Wgp Wilgenplas (later:Rotterdam Wilgenplas),zie RtwpWgw WatergraafsmeerWest (post)Wh WijheWha WaterhuizenaanslWhbr Wherebrug (bijPurmerend)Whe Where (bij Pur-merend)Whk Wilhelminakanaalbij Tilburg (schakelsta-tion)Who Rotterdam Waal-haven OostWhv Westhaven Am-sterdam (niet-officiëleafkorting), zie AwhvWhva zie AwhvaWhvaim zie Asdaim

Whw Woudhuizerwegblokpost (tussen Apel-doorn en Twello, 1887-1965). Deze verkortingwordt sinds 1912 ookgebruikt voor RotterdamWaalhaven West. Het isoverigens niet de be-doeling dat reeds be-staande verkortingen la-ter voor andere stationsof dienstregelmeetpun-ten worden gebruiktWhz Rotterdam Waal-haven ZuidWhzan RotterdamWaalhaven Zuid aanslNoordWhzrsc RotterdamWaalhaven Zuid raccRSCWie Wieuwerd (stop-plaats tussen Leeuwar-den en Stavoren, 1883-1940)Wij Wijlre-Gulpen (sta-tion tussen Maastrichten Aken, 1853-1988,heropend 1995). Hetstation ligt in Wijlre (Gul-pen ligt 2 km verderop);daarom wordt dit stationook wel Wijlre genoemdWijb Wantij brug (bijDordrecht)Wijd Wijdenes (haltetussen Hoorn en Boven-karspel-Grootebroek,1913-1935)Wijdd Wijdenes Dorps-weg (halte tussen Hoornen Bovenkarspel-Groo-tebroek, 1913-1935)Wijr ’t Weijver (stop-plaats tussen Hoorn enBovenkarspel-Groote-broek, 1913-1935)Wijs Wijster (halte tus-sen Hoogeveen en Bei-len, 1895-1938). Later isdeze verkorting ook ge-

bruikt voor Wijster on-derstationWillin Willingen (D)(Nederlandse verkor-ting), zie FWLNWiltn WillemstunnelNoordzijdeWiltz WillemstunnelZuidzijdeWin Winkel (halte tus-sen Schagen en Wog-num, 1898-1930)Winb De Winkel blok-post (tussen Zaltbom-mel en Hedel)Wit Wittebrug (haltetussen Den Haag HS enScheveningen, 1907-1953). Tot 1909 heettedeze halte PompstationWk WorkumWkbr Westerkanaal-brug (bij Amsterdam)Wl Wehl (tussen Win-terswijk en Zevenaar)Wld Willemsdorp (stop-plaats bij de Moerdijk-brug, 1872-1946). Dezeverkorting is ook ge-bruikt voor WillemsdorpblokpostWlk WaalwijkWls Wilnis (halte tus-sen Vinkeveen en Mij-drecht, 1915-1950)Wm WormerveerWmb brug over de Wij-merts (tussen Leeuwar-den en Stavoren)Wmd Warmond (sta-tion, 1842-1952). Lateris deze verkorting ookgebruikt voor WarmondschakelstationWmda Warmond aanslWmg Wemeldinge (sta-tion bij Goes, 1927-1934)Wmgz WemeldingeZandweg (halte bijGoes, 1927-1934)


Wmh Warmenhuizen(station tussen Alkmaaren Schagen, 1913-1947, losplaats tot1969)Wms De Wijmers(stopplaats tussenHoorn en Bovenkarspel-Grootebroek, 1913-1935)Wn Wognum-Nibbix-woud (station tussenHoorn en Medemblik,1887-1941)Wnd Wijnaldum (sta-tion tussen Stiens enHarlingen, 1903-1935)WN G NeubrandenburgGbf (D)Wnl Woensel (stop-plaats bij Eindhoven,1918-1933). Later is de-ze verkorting ook ge-bruikt voor Woenselracc en Woensel scha-kelstationWnn Wadenoijen (sta-tion tussen Tiel en Gel-dermalsen, 1882-1950)Wns Warns (stopplaatstussen Koudum-Molk-werum en Stavoren,1885-1938)WNT Neustrelitz Hbf(D)Wnv Weg naar Voorst(stopplaats tussenBrummen en Zutphen,1882-1917)Wo Willemsoord (stop-plaats tussen Wolvegaen Steenwijk, 1894-1936)Woe Woestduin (stop-plaats tussen Haarlemen Lisse, 1902-1928)Wol Wolphaartsdijk(station bij Goes, 1927-1934)Wolfsb Wolfsburg (D)(Nederlandse verkor-

ting), zie HWOBWolv Wolphaartsdijk-sche Veer (station bijGoes, 1927-1934)Wow Wouw (stationtussen Roosendaal enBergen op Zoom, 1863-1940)Wp Weesp (stationsinds 1873). Later isdeze verkorting ook ge-bruikt voor Wildpad(stopplaats tussenLeeuwarden en Anjum,1885-1887). Het is ove-rigens niet de bedoelingdat reeds bestaandeverkortingen later voorandere stations ofdienstregelmeetpuntenworden gebruiktWpa Weesp aanslWpc centrale werk-plaats TilburgWpe Wesepe (stationtussen Deventer enRaalte, 1910-1935)Wpg Waspik-’s-Gra-venmoer (voorh. Was-pik), zie WpkWpk Waspik (stationtussen Lage Zwaluween ’s-Hertogenbosch,1886-1920). Van 1920tot de sluiting in 1950heette dit station Was-pik-’s-Gravenmoer, zieWpgWplfo Feijenoord lijn-werkplaats, zie FowplWpl Fo Feijenoordwerkplaats, zie FowWplw Welplaatweg(Botlek)Wpt Wuppertal Hbf (D)(Nederlandse verkor-ting), zie KWWpv Wapenveld (sta-tion tussen Apeldoornen Zwolle, 1887-1950)Wpvv Wapenveld racc

Verffabriek SmitsWpzt Weesp ZuidtakWr Warken (stopplaatstussen Zutphen en Win-terswijk, 1878-1934).Later is deze verkortingook gebruikt als de NS-afkorting voor de halteWeener, zie HWEE (D).Het is overigens niet debedoeling dat reeds be-staande verkortingen la-ter voor andere stationsof dienstregelmeetpun-ten worden gebruiktWR Rostock Hbf (D)Wrd Wieringerwaard(station tussen Wognumen Schagen, 1912-1934)Wrg Weener grens (D)(Nederlandse verkor-ting), zie HXWEWRG Rostock Gbf (D)Wrh Worth-Rheden(stopplaats, 1885-1923).Tot 1886 heette dezestopplaats Villa Kruis-horst, en van 1886 tot1906 Wordt-RhedenWrl Waarland schakel-station (bij Heerhugo-waard)WRS Rostock Seeha-fen (D)WRSC Rostock Seeha-fen Umschlagbahnhof(D)Ws WinschotenWS Schwerin Hbf (D)Wsba Westelijke split-sing Blijdorp aanslWsd Woensdrecht (sta-tion bij Bergen op Zoom,1868-1938). Later is de-ze verkorting ook ge-bruikt voor WoensdrechtschakelstationWsg brug over het Win-schoterdiep (bij Gronin-gen)


WSG Schwerin Gbf (D)Wsl Weerselo blokpost(bij Almelo). Deze ver-korting is ook gebruiktvoor Weerselo schakel-stationWsm WinsumWspl Rotterdam Wes-telijke splitsingWSR Stralsund Hbf (D)Wstd Winschoterdiepbrugpost (bij Groningen)Wt WeertWtb Westerbroek(stopplaats tussenKropswolde en Gronin-gen, 1905-1932)Wte Woesten (stop-plaats tussen Mariën-berg en Almelo, 1920-1938). Vanaf 1931 heet-te deze stopplaats Aa-dorp. De verkorting Wteis ook gebruikt voorWesterbroek (stopplaatstussen Kropswolde enGroningen, 1905-1932),doch de officiële verkor-ting daarvan was WtbWtf Fort Westervoort(stopplaats tussen Arn-hem en Duiven, 1890-1918)Wtl WatersleijWtm Eijs-Wittem (haltetussen Simpelveld enWijlre, 1900-1938)Wtp Weert blokpostWtv Westervoort (sta-tion tussen Arnhem enDuiven)Wub Wijchen Uilen-boom onderstationWv WolvegaWvd Wijnvoorden(stopplaats tussen Wijheen Zwolle, 1895-1918)Wvr Wilsummerveer(stopplaats tussen Hat-tem en Kampen Zuid,1913-1933)

Ww WinterswijkWwab Westerwoldse AbrugpostWwd Westwoud (sta-tion tussen Hoorn enHoogkarspel, 1885-1938)Wwg WinterswijkGOLS (station, 1885-1936)Wwgr WinterswijkgrensWwi Winterswijk indus-trieterreinWwk Winterswijk krui-sing (post)Www Winterswijk WestWz WezepWzt Wezep Tram (sta-tion, 1908-1931)


X

X Xanten (D) (Neder-landse verkorting), zieKXXB voorvoegsel voorde DB-afkortingen vanBelgische stationsXBAA AntwerpenWaaslandhaven Zuid(B) (afkorting in gebruikbij de DB)XBAAN AntwerpenWaaslandhaven Noord(B) (afkorting in gebruikbij de DB)XBAAS Aalst (B) (af-korting in gebruik bij deDB), zie FLSXBAC Antwerpen Cen-traal (B) (afkorting in ge-bruik bij de DB), zie FNXBAD Antwerpen Dam(B) (afkorting in gebruikbij de DB), zie FNDMXBAK Antwerpen-Kiel(B) (afkorting in gebruikbij de DB), zie FNKLXBAKB Antwerpen Ka-naaldok BASF (B) (af-korting in gebruik bij deDB)XBAM Antwerpen MainHub (B) (afkorting in ge-bruik bij de DB)XBAN AntwerpenNoord (B) (afkorting ingebruik bij de DB), zieFNNDXBAOO AntwerpenOost (B) (afkorting ingebruik bij de DB), zieGNSXBAS AntwerpenSchijnpoort (B) (afkor-ting in gebruik bij deDB), zie FNZGXBAW Antwerpen Dok-ken en Stapelplaatsen(B) (afkorting in gebruik

bij de DB), zie FNDSXBAWA AntwerpenAngolahaven (B) (afkor-ting in gebruik bij deDB), zie ANGOLXBAWB AntwerpenBerendrecht (B) (afkor-ting in gebruik bij deDB), zie BERDRXBAWC AntwerpenCirkeldijk (B) (afkortingin gebruik bij de DB)XBAWO Antwerpen-Oorderen (B) (afkortingin gebruik bij de DB)XBAWZ AntwerpenZandvliet (B) (afkortingin gebruik bij de DB)XBAZ Antwerpen Zuid(B) (afkorting in gebruikbij de DB), zie FNZDXBB Brussel Zuid /Bruxelles-Midi (B) (af-korting in gebruik bij deDB), zie FBMZXBBA Bierset-Awans(B) (afkorting in gebruikbij de DB), zie FTIXBBC Antwerpen-Ber-chem (B) (afkorting ingebruik bij de DB), zieFCVXBBE Beernem (B) (af-korting in gebruik bij deDB), zie LBMXBBL Brussel Centraal(B) (afkorting in gebruikbij de DB), zie FBCLXBBN Brussel Noord(B) (afkorting in gebruikbij de DB), zie FBNXBBOU Bruxelles-Ouest / Brussel West(B) (afkorting in gebruikbij de DB), zie FBOWXBBR Brugge (B) (af-korting in gebruik bij deDB), zie FRXBBRG Beringen (B)(afkorting in gebruik bijde DB), zie LBN, MI

XBBS Bressoux (B) (af-korting in gebruik bij deDB), zie FBXXBBU Büllingen (B) (af-korting in gebruik bij deDB), zie RMBXBDBK Diepenbeek(B) (afkorting in gebruikbij de DB), zie GDPXBE Eisden-Mijnen (B)(afkorting in gebruik bijde DB), zie GDNXBEP Eupen (B) (af-korting in gebruik bij deDB), zie REPXBES Essen (B) (afkor-ting in gebruik bij deDB), zie FESXBG Gent (B) (afkor-ting in gebruik bij deDB), zie FGPXBGD Gent Dampoort(B) (afkorting in gebruikbij de DB), zie FGDMXBGK Genk (B) (afkor-ting in gebruik bij deDB), zie FKGXBGKF Genk Ford (B)(afkorting in gebruik bijde DB)XBGP Gent St. Pieters(B) (afkorting in gebruikbij de DB), zie FGSPXBGR Groenendaal (B)(afkorting in gebruik bijde DB), zie MDLXBGZ Gent Zeehaven(B) (afkorting in gebruikbij de DB), zie FGZHXBHL Herstal (B) (af-korting in gebruik bij deDB), zie LHSXBHT Hasselt (B) (af-korting in gebruik bij deDB), zie FHSXBJS Jemeppe-sur-Sambre (B) (afkorting ingebruik bij de DB), zieFJSXBK Kinkempois (B)(afkorting in gebruik bij


de DB), zie NKXBKP Kapellen (B) (af-korting in gebruik bij deDB), zie LKPXBL Liège / Luik (B)(afkorting in gebruik bijde DB)XBLA Lanaken (B) (af-korting in gebruik bij deDB), zie GLKXBLBM Libramont (B)(afkorting in gebruik bijde DB), zie LRBXBLE Leuven (B) (af-korting in gebruik bij deDB), zie FLVXBLI Liers (B) (afkor-ting in gebruik bij deDB), zie LSLXBLIG Liège-Guille-mins (B) (afkorting ingebruik bij de DB), zieFL. Deze afkorting isook bij de DB in gebruikals aanduiding voorLiège Güterbahnhof (B)XBLJ Liège-Jonfosse(B) (afkorting in gebruikbij de DB), zie FLJXBMAR Marbehan (B)(afkorting in gebruik bijde DB), zie LMHXBMC Monceau (B)(afkorting in gebruik bijde DB), zie LNCXBMCH Mechelen (B)(afkorting in gebruik bijde DB), zie FMXBME Merelbeke Vor-ming (B) (afkorting ingebruik bij de DB), zieFKRVXBMEL Melle (B) (af-korting in gebruik bij deDB), zie FMLXBMER Merchtem (B)(afkorting in gebruik bijde DB), zie FMHTXBMM Milmort (B) (af-korting in gebruik bij deDB), zie LTM

XBMS Mons / Bergen(B) (afkorting in gebruikbij de DB), zie FMSXBN Neerpelt (B) (af-korting in gebruik bij deDB), zie LNPXBNA Namur / Namen(B) (afkorting in gebruikbij de DB), zie FNRXBO Oostende (B) (af-korting in gebruik bij deDB), zie FSDXBOH Oostende Hafen(B) (afkorting in gebruikbij de DB), zie FSDMXBQ Quévy (B) (afkor-ting in gebruik bij deDB), zie LQVXBR Raeren (B) (afkor-ting in gebruik bij deDB), zie RERXBS Schaerbeek (B)(afkorting in gebruik bijde DB), zie FSRXBSE Seraing (B) (af-korting in gebruik bij deDB), zie NSRXBSF Schaerbeek For-mation / SchaarbeekVorming (B) (afkorting ingebruik bij de DB)XBSN Sint Niklaas (af-korting in gebruik bij deDB), zie FSNXBST Sterpenich (B)(afkorting in gebruik bijde DB), zie MSXBSTD Sint Truiden(afkorting in gebruik bijde DB), zie FSTXBTA Tamines (B) (af-korting in gebruik bij deDB), zie FTMXBTG Tongeren (B)(afkorting in gebruik bijde DB), zie FTGXBTI Tienen (B) (afkor-ting in gebruik bij deDB), zie FTNNXBTUH Turnhout (B)(afkorting in gebruik bij

de DB), zie FTRXBV Visé (B) (afkortingin gebruik bij de DB), zieFVSXBWA Waterloo (B)(afkorting in gebruik bijde DB), zie FWTXBWM Watermaal (B)(afkorting in gebruik bijde DB), zie FWXBWW Weywertz (B)(afkorting in gebruik bijde DB), zie RMZXBZ Zeebrugge (B) (af-korting in gebruik bij deDB), zie LZEXBZO Zolder (B) (af-korting in gebruik bij deDB), zie MZDXBZV Zeebrugge Vor-ming (B) (afkorting ingebruik bij de DB), zieLZRXBZZ Zelzate (B) (af-korting in gebruik bij deDB), zie FZZXN voorvoegsel voorde DB-afkortingen vanNederlandse stationsXNAA Amsterdam Am-stel (afkorting in gebruikbij de DB), zie AsaXNAB Amsterdam Bijl-mer (afkorting in gebruikbij de DB), zie AsbXNAC Amsterdam CS(afkorting in gebruik bijde DB), zie AsdXNAE Apeldoorn (af-korting in gebruik bij deDB), zie ApdXNAH Arnhem (afkor-ting in gebruik bij deDB), zie AhXNAHG Arnhem GS(afkorting in gebruik bijde DB), zie AhgXNAHP AmsterdamHoutrakpolder (afkortingin gebruik bij de DB), zieHrp


XNAL Alkmaar (afkor-ting in gebruik bij deDB), zie AmrXNAM Amersfoort (af-korting in gebruik bij deDB), zie AmfXNAMV AmersfoortVathorst (afkorting ingebruik bij de DB), zieAvatXNAO Almelo (afkor-ting in gebruik bij deDB), zie AmlXNAOO Almere Oost-vaarders (afkorting ingebruik bij de DB), zieAlmoXNAP Appingedam (af-korting in gebruik bij deDB), zie ApgXNAR Alphen aan denRijn (afkorting in gebruikbij de DB), zie ApnXNAS Amsterdam Slo-terdijk (afkorting in ge-bruik bij de DB), zie AssXNAT Acht (afkorting ingebruik bij de DB), zieAtXNAV AmsterdamWesthaven (afkorting ingebruik bij de DB), zieAwhvXNAW Amsterdam Wa-tergraafsmeer (afkortingin gebruik bij de DB), zieWgmXNAWZ AmsterdamCS Westzijde (afkortingin gebruik bij de DB), zieAsdwz. De DB heeft de-ze afkorting ook gebruiktvoor Amsterdam Werk-plaats Zuid, zie AswplzXNAZ Amsterdam Zuid(afkorting in gebruik bijde DB), zie AsdzXNB Budel (afkorting ingebruik bij de DB), zieBdlXNBA Barendrecht (af-

korting in gebruik bij deDB), zie BrdXNBD Bodegraven (af-korting in gebruik bij deDB), zie BdgXNBE Blerick racc ECT(afkorting in gebruik bijde DB), zie BrectXNBF BovenkarspelFlora (afkorting in ge-bruik bij de DB), zie BkfXNBG Bovenkarspel-Grootebroek (afkortingin gebruik bij de DB), zieBkgXNBH Beverwijk Hoog-ovens Zuid (afkorting ingebruik bij de DB), zieBvhzXNBK Beverwijk (afkor-ting in gebruik bij deDB), zie BvXNBL Blerick (afkortingin gebruik bij de DB), zieBrXNBO Born (afkortingin gebruik bij de DB), zieBonXNBP Buitenpost (af-korting in gebruik bij deDB), zie BpXNBR Breda (afkortingin gebruik bij de DB), zieBdXNBZ Bergen op Zoom(afkorting in gebruik bijde DB), zie BgnXNCV Coevorden (af-korting in gebruik bij deDB), zie CoXNDD Delden (afkor-ting in gebruik bij deDB), zie DdnXNDE Enschede DeEschmarke (afkorting ingebruik bij de DB), zieEseXNDH Den Haag CS(afkorting in gebruik bijde DB), zie GvcXNDHH Den Haag HS

(afkorting in gebruik bijde DB), zie GvXNDL Den Helder (af-korting in gebruik bij deDB), zie HdrXNDN Duiven Betuwe-route overloopwissels(afkorting in gebruik bijde DB), zie BrdvnoXNDO Dordrecht (af-korting in gebruik bij deDB), zie DdrXNDR Dronten (afkor-ting in gebruik bij deDB), zie DronXNDT Delft (afkorting ingebruik bij de DB), zieDtXNDU Duivendrecht(afkorting in gebruik bijde DB), zie DvdXNDV Deventer (afkor-ting in gebruik bij deDB), zie DvXNDZ Delfzijl (afkortingin gebruik bij de DB), zieDzXNE Ede Centrum (af-korting in gebruik bij deDB), zie EdcXNEH Eemshaven (af-korting in gebruik bij deDB), zie EemXNEI Eindhoven (afkor-ting in gebruik bij deDB), zie EhvXNEK Enkhuizen (af-korting in gebruik bij deDB), zie EkzXNEL Elst (afkorting ingebruik bij de DB), zieEstXNEM EygelshovenMarkt (afkorting in ge-bruik bij de DB), zieEghmXNES Enschede (afkor-ting in gebruik bij deDB), zie EsXNET Echteld Betuwe-route (afkorting in ge-


bruik bij de DB), zieBrechXNEW Ede-Wagenin-gen (afkorting in gebruikbij de DB), zie EdXNG Gouda (afkortingin gebruik bij de DB), zieGdXNGB Glanerbrug (af-korting in gebruik bij deDB), zie GbrXNGD Giessendam Be-tuweroute overloopwis-sels (afkorting in gebruikbij de DB), zie BrgndoXNGE Groningen raccEemskanaal (afkortingin gebruik bij de DB), zieGnekXNGL Groningen los-plaats (afkorting in ge-bruik bij de DB), zie GnlXNGM Geldermalsen(afkorting in gebruik bijde DB), zie GdmXNGO Gorinchem Be-tuweroute overloopwis-sels (afkorting in gebruikbij de DB), zie BrgroXNGR Groningen (af-korting in gebruik bij deDB), zie GnXNH Heerlen (afkortingin gebruik bij de DB), zieHrlXNHA Haanrade (af-korting in gebruik bij deDB), zie HanXNHB Herkenbosch(afkorting in gebruik bijde DB), zie HkbXNHD Hoofddorp (af-korting in gebruik bij deDB), zie HfdXNHE Haarlem (afkor-ting in gebruik bij deDB), zie HlmXNHG Hoogeveen (af-korting in gebruik bij deDB), zie HgvXNHGK Hoogkarspel

(afkorting in gebruik bijde DB), zie HksXNHH Hoek van Hol-land (afkorting in ge-bruik bij de DB), zieHldsXNHHV Hoek van Hol-land Haven (afkorting ingebruik bij de DB), zieHldXNHI Hilversum (afkor-ting in gebruik bij deDB), zie HvsXNHIS HilversumSportpark (afkorting ingebruik bij de DB), zieHvspXNHK Heerlen De Kis-sel (afkorting in gebruikbij de DB), zie HrlkXNHL Hengelo (afkor-ting in gebruik bij deDB), zie HglXNHLS Haarlem-Spaarnwoude (afkortingin gebruik bij de DB), zieHlmsXNHM Helmond (afkor-ting in gebruik bij deDB), zie HmXNHO Hillegom (afkor-ting in gebruik bij deDB), zie HilXNHOK Hoorn Kersen-boogerd (afkorting in ge-bruik bij de DB), zie HnkXNHOR Hoorn (afkor-ting in gebruik bij deDB), zie HnXNHR Heerenveen (af-korting in gebruik bij deDB), zie HrXNHS Hoogezand-Sap-pemeer (afkorting in ge-bruik bij de DB), zie HgzXNK Kijfhoek (afkortingin gebruik bij de DB), zieKfhXNKA Krommenie-As-sendelft (afkorting in ge-bruik bij de DB), zie

KmaXNKB Koog Bloemwijk(afkorting in gebruik bijde DB), zie Kbw, KzXNKD Kijfhoek Zuid(afkorting in gebruik bijde DB), zie KfhzXNKE Kesteren (afkor-ting in gebruik bij deDB), zie KtrXNKM Kampen Zuid(afkorting in gebruik bijde DB), zie KpnzXNKN Kijfhoek Noord(afkorting in gebruik bijde DB), zie KfhnXNKR Kropswolde (af-korting in gebruik bij deDB), zie KwXNKZ Koog Zaandijk(afkorting in gebruik bijde DB), zie Kzd, ZzsXNL Leiden (afkortingin gebruik bij de DB), zieLednXNLG Landgraaf (af-korting in gebruik bij deDB), zie LgXNLH Linne-Herten (af-korting in gebruik bij deDB), zie LnhXNLI LeidschendamBetriebswerk (afkortingin gebruik bij de DB), zieLdvwXNLL Leiden Lammen-schans (afkorting in ge-bruik bij de DB), zie LdlXNLU Geleen-Luttera-de (afkorting in gebruikbij de DB), zie LutXNLV Leidschendam-Voorburg (afkorting ingebruik bij de DB), zieLdvXNLW Leeuwarden (af-korting in gebruik bij deDB), zie LwXNLY Lelystad (afkor-ting in gebruik bij deDB), zie Lls


XNMA Maassluis (af-korting in gebruik bij deDB), zie MssXNMD Moerdijk (afkor-ting in gebruik bij deDB), zie MdkXNME Meteren Betu-weroute (afkorting in ge-bruik bij de DB), zieBrmetXNMH Martenshoek(afkorting in gebruik bijde DB), zie MthXNMS Maarssen (af-korting in gebruik bij deDB), zie MasXNMT Maastricht (af-korting in gebruik bij deDB), zie MtXNNA Nieuw Amster-dam (afkorting in ge-bruik bij de DB), zie NaXNNM Nijmegen (afkor-ting in gebruik bij deDB), zie NmXNNS Nieuweschans(afkorting in gebruik bijde DB), zie NschXNO Oss (afkorting ingebruik bij de DB), zie OXNOD Oldenzaal (af-korting in gebruik bij deDB), zie OdzXNOM Ommen (afkor-ting in gebruik bij deDB), zie OmnXNON Onnen (afkortingin gebruik bij de DB), zieOnXNOP Opheusden Be-tuweroute overloopwis-sels (afkorting in gebruikbij de DB), zie BropoXNOV Overveen (afkor-ting in gebruik bij deDB), zie OvnXNOW Oudewater (af-korting in gebruik bij deDB), zie OdXNOZ Oud Zaltbommel(afkorting in gebruik bij

de DB), zie OzbmXNPP Papendrecht Be-tuweroute (afkorting ingebruik bij de DB), zieBrppdXNR Rotterdam Rech-ter Maasoever (afkortingin gebruik bij de DB), zieRmoXNRB Rotterdam-Bot-lek (afkorting in gebruikbij de DB), zie BotXNRC Rotterdam CS(afkorting in gebruik bijde DB), zie RtdXNRD Roosendaal (af-korting in gebruik bij deDB), zie RsdXNRE Rotterdam Euro-poort (afkorting in ge-bruik bij de DB), zie ErpXNREW Rotterdam Eu-ropoort West (afkortingin gebruik bij de DB), zieErpwXNRI Rotterdam IJssel-monde (afkorting in ge-bruik bij de DB), zieIJsmXNRL Rotterdam Lom-bardijen (afkorting in ge-bruik bij de DB), zie RlbXNRM Roermond (af-korting in gebruik bij deDB), zie RmXNRN RotterdamNoord G (afkorting ingebruik bij de DB), zieRtngXNRP Rotterdam-Per-nis (afkorting in gebruikbij de DB), zie PsXNRS Rotterdam Sta-dion (afkorting in ge-bruik bij de DB), zie RtstXNRVO MaasvlakteOost (afkorting in ge-bruik bij de DB), zieMvtoXNRVW MaasvlakteWest (afkorting in ge-

bruik bij de DB), zieMvtwXNRW RotterdamWaalhaven (afkorting ingebruik bij de DB)XNS Simpelveld (afkor-ting in gebruik bij deDB), zie SpvXNSC Schiedam Cen-trum (afkorting in ge-bruik bij de DB), zieSdmXNSE Scheemda (af-korting in gebruik bij deDB), zie SdaXNSG Sas van Gent(afkorting in gebruik bijde DB), zie SvgXNSH ’s-Hertogen-bosch (afkorting in ge-bruik bij de DB), zie HtXNSI Sittard (afkortingin gebruik bij de DB), zieStdXNSK Sneek (afkortingin gebruik bij de DB), zieSkXNSL Sluiskil (afkortingin gebruik bij de DB), zieSluXNSO SappemeerOost (afkorting in ge-bruik bij de DB), zieSpmXNSP Schiphol Airport(afkorting in gebruik bijde DB), zie ShlXNSU Susteren (afkor-ting in gebruik bij deDB), zie SrnXNSW Steenwijk (af-korting in gebruik bij deDB), zie SwkXNT Tilburg (afkortingin gebruik bij de DB), zieTbXNTE Terneuzen (af-korting in gebruik bij deDB), zie TnzXNTEZ TerneuzenZuidzijde (afkorting in


gebruik bij de DB), zieTnzzXNTH ’t Harde (afkor-ting in gebruik bij deDB), zie HdeXNU Utrecht CS (afkor-ting in gebruik bij deDB), zie UtXNUG Utrecht GE (af-korting in gebruik bij deDB), zie UtgeXNUI Uitgeest (afkor-ting in gebruik bij deDB), zie UtgXNVB Valkenburg (af-korting in gebruik bij deDB), zie VkXNVC Valburg CUP(afkorting in gebruik bijde DB), zie BrcupXNVD VlaardingenCentrum (afkorting ingebruik bij de DB), zieVdgXNVE Veendam (afkor-ting in gebruik bij deDB), zie VdmXNVI Vlissingen (afkor-ting in gebruik bij deDB), zie VsXNVIS Vlissingen Sloe-haven (afkorting in ge-bruik bij de DB), zieSloeXNVK Veenendaal-DeKlomp (afkorting in ge-bruik bij de DB), zie KlpXNVL Venlo (afkortingin gebruik bij de DB), zieVlXNVLO Venlo Ostkopf(afkorting in gebruik bijde DB). Hiermee duidtde DB het oostelijkedeel van emplacementVenlo aanXNVO Valburg OostBetuweroute (afkortingin gebruik bij de DB), zieBrvaloXNVP Vlodrop (afkor-

ting in gebruik bij deDB), zie VdpXNVT Vleuten (afkor-ting in gebruik bij deDB), zie VtnXNVW Valburg WestBetuweroute (afkortingin gebruik bij de DB), zieBrvalwXNWI Winschoten (af-korting in gebruik bij deDB), zie WsXNWM Wormerveer(afkorting in gebruik bijde DB), zie WmXNWO Woerden (afkor-ting in gebruik bij deDB), zie WdXNWS Weesp (afkor-ting in gebruik bij deDB), zie WpXNWT Weert (afkortingin gebruik bij de DB), zieWtXNWV Westervoort (af-korting in gebruik bij deDB), zie WtvXNWW Winterswijk (af-korting in gebruik bij deDB), zie WwXNZA Zandvoort aanZee (afkorting in gebruikbij de DB), zie ZvtXNZAA Zaandam (af-korting in gebruik bij deDB), zie ZdXNZB Zuidbroek (afkor-ting in gebruik bij deDB), zie ZbXNZL Zwolle (afkortingin gebruik bij de DB), zieZlXNZLG Zwolle goede-ren (afkorting in gebruikbij de DB), zie ZlgeXNZLR Zwolle rangeer(afkorting in gebruik bijde DB), zie ZlrXNZLW Lage Zwaluwe(afkorting in gebruik bijde DB), zie Zlw

XNZO Zevenaar Oost(afkorting in gebruik bijde DB), zie ZvoXNZP Zutphen goede-ren (afkorting in gebruikbij de DB), zie ZpgeXNZV Zevenaar (afkor-ting in gebruik bij deDB), zie ZvXNZVA Zevenaar Betu-weroute aansl (afkortingin gebruik bij de DB), zieZvbtwaXNZW Zwijndrecht (af-korting in gebruik bij deDB), zie Zwd

Y

Yara1 Sluiskil racc Ya-ra spoorpoort 1Yara2 Sluiskil racc Ya-ra spoorpoort 2YBBME Melchow-Eberswalde Hbf (D)YEEDB Bocholt Strec-kenwechsel 2263/2265(D)YFFRR Rüsselsheim-Raunheim (D)YFKBK Bretzenheim-Bad Kreuznach (D)Yp Ypenburg (deze hal-te wordt ook Den HaagYpenburg genoemd)Ypb Ypenburg aftak-king (tussen Zoetermeeren Voorburg)


Z

Z stopplaats Zeeland(tussen Veghel en Vol-kel, 1884-1931), ook be-kend als Halte ZeelandZa Zetten-AndelstZalk zie ZkZand Zanderijen scha-kelstation (tussen Roo-sendaal en Bergen opZoom)Zaw Zanderijen Wouw(goederenemplacementtussen Roosendaal enBergen op Zoom)Zb ZuidbroekZbd Zuidbroek Dorp(stopplaats, 1910-1934)Zbg Zuid Barge (haltetussen Zwolle en Em-men, 1905-1941). Denaam van deze halte isook geschreven alsZuidbargeZbm ZaltbommelZbp Zuidbroek post TZco Zoetermeer Cen-trum Oost (later: Zoeter-meer Stadhuis), zie ZshZcw Zoetermeer Cen-trum West (station,1977-2006)Zd ZaandamZdb Zaanbrug (stop-plaats bij Zaandam, bijde spoorbrug over deZaan, 1884-1938)Zdd Zanddijk blokpost(tussen Haren en Gro-ningen)Zdg Zandberg (stop-plaats tussen Stadska-naal en Ter Apel, 1924-1935)Zdk Zwaagdijk (haltetussen Hoorn en Me-demblik, 1887-1931).Deze verkorting is vanaf1989 ook gebruikt voor

Zaandam Kogerveld(voorh. Zdo). Het is ove-rigens niet de bedoelingdat reeds bestaandeverkortingen later voorandere stations ofdienstregelmeetpuntenworden gebruiktZdl Vries-Zuidlaren(station tussen Gronin-gen en Meppel, 1870-1952)Zdlo Vries-ZuidlarenonderstationZdn Zenderen (tussenAlmelo en Borne), zieZdrZdo Zaandam Oost (la-ter: Zaandam Koger-veld), zie ZdkZdr Zenderen (stop-plaats tussen Almelo enBorne, 1888-1941). La-ter is deze verkortingook gebruikt voor Zen-deren onderstationZdt Zuidtak (het trajecttussen Amsterdam ZuidWTC en Weesp. De ver-korting Zt wordt ook ge-bruikt)Zdw Zijdewind (stop-plaats tussen Schagenen Heerhugowaard,1868-1938)Ze De Zande (stop-plaats tussen Hattem enKampen Zuid, 1913-1933)Zew Zuideindscheweg(stopplaats tussen Uit-hoorn en Alphen a/dRijn, 1915-1923)Zg Zuiderzeestraatweg(stopplaats tussen Hat-tem en Kampen Zuid,1913-1933)Zgk Zuidgouwekade(voormalige stopplaatstussen Gouda en Al-phen a/d Rijn)

Zh ZuidhornZha Zevenbergschen-hoek aansl HSL, zieHszhaZhes zie AzZhk Zevenbergschen-hoek (stopplaats tussen’s-Hertogenbosch enLage Zwaluwe, 1886-1938)Zhka zie ZhaZhm Zevenhuizen-Moerkapelle (halte tus-sen Gouda en DenHaag, 1870-1938). Lateris deze verkorting ookgebruikt voor Zevenhui-zen-Moerkapelle scha-kelstationZi Zoutindustrie (stop-plaats bij Hotel BadBoekelo, tussen Haaks-bergen en Boekelo,1918-1937). Vanaf 1935heette deze stopplaatsZoutindustrie-Bad Boe-kelo, zie BkbZid Zoutindustrie aansl(tussen Haaksbergen enBoekelo)Zij Zijdelweg (stop-plaats tussen Aalsmeeren Amstelveen, 1917-1922)Zijp Zijpersluis, zie ZpsZk Zalk (stopplaats tus-sen Hattem en KampenZuid, 1913-1933). Lateris deze verkorting ookgebruikt voor Zalk scha-kelstation (de verkortingZalk is ook gebruikt)Zkp Zoutkamp (station,1922-1940)Zl ZwolleZlge Zwolle GEZlgea Zwolle GE aanslZlij Zwolle racc IJssel-centraleZlkatw Zwolle Kat-wolde aansl


Zlm Zelhem (stationtussen Ruurlo en Doe-tinchem, 1885-1937)Zln Zandelaan (stop-plaats tussen Groningenen Weiwerd, 1929-1941)Zlptt Zwolle PTTZlptta Zwolle PTTaanslZlr Zwolle rangeersta-tion (ook wel genoemd:Zwolle rangeerterrein, ofkortweg Zwolle Ran-geer)Zlra Zwolle rangeersta-tion aanslZls Zwolle rangeersta-tion seinhuis (voorh.Zwolle seinhuis A)Zlsh Zwolle Stadsha-genZlt Zwolle post TZlv Zwolle Veerallee(station, 1927-1969)Zlvs Zwolle verdeelsta-tionZlw Lage ZwaluweZlwa Lage ZwaluweaanslZlwpl Zwolle lijnwerk-plaatsZlws Lage ZwaluweseinhuisZlwshl Lage Zwaluweracc ShellZmd Zwammerdam(halte tussen Bodegra-ven en Alphen a/d Rijn,1878-1935)Zn Zuna (stopplaatstussen Neede en Hel-lendoorn, 1910-1931)Znl Zaanlijn (hele ge-bied)Zns Zwanenspreng(stopplaats tussen Die-ren en Apeldoorn, 1887-1950)Zp ZutphenZpa Zutphen aansl

Zpd Zuidplaspolder(stopplaats tussen Gou-da en Zoetermeer,1870-1931). Deze ver-korting is ook gebruiktvoor ZuidplaspolderblokpostZpge Zutphen GEZpgea Zutphen GEaanslZpgs Zutphen gemeen-telijke stamlijnZpk Zijperdijk schakel-station (bij Anna Pau-lowna)Zpm Zutphen De MarsschakelstationZps Zutphen seinhuisD (later: Zutphen sein-huis, 1953-1970). Dezeverkorting is ook ge-bruikt voor Zijpersluis(stopplaats tussen War-menhuizen en Schagen,1913-1933). Het is ove-rigens niet de bedoelingdat reeds bestaandeverkortingen later voorandere stations ofdienstregelmeetpuntenworden gebruiktZpt Zutphen post TZpta Zutphen Twente-kanaal aanslZr Zuidermeer (stop-plaats tussen Obdam enHoorn, 1898-1938)Zs Zwartsluis (stationtussen Zwolle en Blok-zijl, 1914-1934)Zsh Zoetermeer Stad-huis (station, 1977-2006, voorh. Zco)Zspl Haarlem ZuidelijkesplitsingZst Amsterdam Zaan-straat, zie AswplZt Zeist (deze verkor-ting wordt ook gebruiktvoor de aanduiding vande Zuidtak, het traject

tussen Amsterdam ZuidWTC en Weesp)ZT Zuidelijke Tak Ring-(spoor)baan AmsterdamZtm Zoetermeer (ditstation heette van 1870tot 1923 Soetermeer-Zegwaard, van 1923 tot1941 Zoetermeer-Zeg-waard, van 1941 tot1973 Zoetermeer, envanaf 1973 ZoetermeerOost). Het huidige sta-tion Zoetermeer uit 1973ligt iets meer naar hetwesten, maar wel aandezelfde lijn (en gebruiktdezelfde verkorting alshet voormalige stationZoetermeer)Ztmb Zoetermeer Buy-tenwegh (station, 1979-2006), ook bekend alsstation BuytenweghZtmd Zoetermeer Dorp(station, 1977-2006),ook bekend als stationDorpZtml Zoetermeer Leid-sewallen (station, 1979-2006)Ztmlw zie ZtmlZtmm ZoetermeerMeerzicht (station,1977-2006), ook bekendals station MeerzichtZtmo Zoetermeer OostZtmp Zoetermeer Pa-lenstein (station, 1977-2006)Ztmr Zoetermeer Re-creatieweg schakelsta-tionZtms ZoetermeerSeghwaert (station,1978-2006)Ztmsl ZoetermeerStadslijnZtmv Zoetermeer Voor-weg (station, 1977-2006), ook bekend als


station VoorwegZto zie ZtmoZtrk Zoetermeer Rok-keveenZts Zeist seinhuisZtw Zoeterwoude(stopplaats, 1878-1930).Later is deze verkortingook gebruikt voor Zoe-terwoude schakelstationZtwm ZoeterwoudeMeerburgZtwo ZoeterwoudeOostZtww ZoeterwoudeWestZv ZevenaarZvb ZevenbergenZvbi Zevenbergen in-haalsporenZvbskf Zevenbergenracc SuikerfabriekZvbtwa Zevenaar Betu-weroute aanslZvg Zevenaar grensZvgs Zevenaar GOLS(station, 1885-1918)Zvh Zevenhoven (haltetussen Uithoorn en Al-phen aan den Rijn,1915-1936)Zvl Zeeuws-Vlaande-ren (rayon)Zvo Zevenaar OostZvt Zandvoort aan ZeeZw Zwaag (station tus-sen Hoorn en Medem-blik, 1887-1941)Zwd ZwijndrechtZwda Zwijndrecht aanslZwdgl Zwijndrecht raccindustrieterrein GrooteLindtZwdvl Zwijndrecht raccVan Leeuwen BuizenZws Zevenwoldsterwegblokpost (tussen Zuid-broek en Scheemda)Zwv brug over de ZuidWillemsvaart (bij Veg-hel)

Zwvb zie ZwvbrZwvbr brug over deZuid Willemsvaart (bijHelmond)Zww Zwaagwesteinde(station tussen Leeuw-arden en Groningen, ge-opend 1885. Sinds 2015heet dit station De Wes-tereen, zie Dwe). Deverkorting Zww is ookgebruikt voor halteZwarte Weg (tussen Hil-versum en Baarn, 1874-1898). Het is overigensniet de bedoeling datreeds bestaande verkor-tingen later voor anderestations of dienstregel-meetpunten worden ge-bruiktZzl Zonzeel (knooppuntbij Moerdijk)Zzs Zaandijk ZaanseSchans (voorh. KoogZaandijk), zie Kzd

Documents

Lijst van Verkortingen Spoorwegen - Home - NVBS · Peter Gutter, Lijst van Verkortingen Spoorwegen [20e versie], pag. 4 1. Lijst van verkortingen Deze niet-complete lijst bestaat