LIMNOS 2010

ΛΗ

ΜΝ

ΟΣ

ΤΟ Ν

ΗΣΙ

ΜΑ

Σ| 2

01

0

•

ΤΟ

ΥΡΙ

ΣΤΙΚ

ΟΣ

ΟΔ

ΗΓΟ

Σ -

ΞΕΝ

ΑΓΟ

Σ -

ΟΔ

ΗΓΟ

Σ Δ

ΙΑΒ

ΙΩΣΗ

Σ -

ΠΛ

ΗΡΟ

ΦΟ

ΡΙΕΣ

Σημείωμα του εκδότη

Η ομάδα παραγωγής του οδηγού που δια-

βάζετε αποτελείται από μόνιμους κατοίκους

και επαγγελματίες του νησιού.

Όλοι εμείς - άνθρωποι που γεννήθηκαν εδώ

κι άλλοι που εγκατέλειψαν τις γκρίζες μεγα-

λουπόλεις αναζητώντας τη χαμένη ποιότητα

ζωής - μετά από χρόνια διαμονής στο νησί

του Ηφαίστου, εξακολουθούμε να απολαμ-

βάνουμε κάθε στιγμή που μας χαρίζεται.

Όταν σουρουπώνει και τα χρώματα από το

ηλιοβασίλεμα (πάνω από το όρος Άθως) τυ-

λίγουν τις σκέψεις μας, αισθανόμαστε ευ-

γνώμονες που η ζωή ή η τύχη μάς έφεραν σε

αυτό το πλούσιο, εύφορο και γεμάτο μνήμες

νησί της Ελλάδας... το νησί μας!

Νίκος Ι. Ψαρρός

Περιεχόμενα Τουριστικός ΟδηγόςΛήμνος το νησί μας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4Φύση - τοπίο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Υγροβιότοποι . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Παραλίες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Δραστηριότητες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22Βιοποικιλότητα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24Τοπικές ποικιλίες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26Παραδοσιακά προϊόντα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28Λημνιό Κρασί . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32Γεύσεις . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34Ήθη κι έθιμα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36Βόλτα στην πόλη . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ - Δυτική Λήμνος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44Νοτιοδυτική Λήμνος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48Τα χωριά της νότιας Λήμνου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50Τα χωριά της πεδιάδας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56ΔΗΜΟΣ ΑΤΣΙΚΗΣ - Αφιέρωμα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58ΑΤΣΙΚΗ - Τα χωριά της πεδιάδας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60ΑΤΣΙΚΗ - Κεντρική Λήμνος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64ΑΤΣΙΚΗ - Βορειοδυτική Λήμνος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66Γεωλογικό μνημείο Φαρακλού . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70Εμπορικός Σύλλογος ΜούδρουΚαλωσόρισμα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΗΜΝΟΣΜούδρος - Ρουσσοπούλι . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72Καμίνια . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73Τα χωριά της Σκάλας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74Κεντρική Λήμνος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76Βορειοανατολικά . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78Στην άκρη... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80

ΞεναγόςΙστορία και μυθολογία . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86Αρχαιολογικοί χώροι . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96Κάστρα της Λήμνου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102Μουσεία . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104Εκθέσεις . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110

Οδηγός ΔιαβίωσηςΥποδομές . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112Διαμονή - Μετακίνηση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113Διατροφή . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114Εκπαίδευση – Σπουδές . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116Εργασία – προοπτικές . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117Ελεύθερος χρόνος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118Συμβουλές . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120

ΠληροφορίεςΧρήσιμα στοιχεία . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122Ευρετήριο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124Χάρτης Λήμνου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126Χάρτης Μύρινας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128

ΟΜΑΔΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣΝίκος Ψαρρός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . εκδότης Παν. Παπαδόπουλος . . . . . . . διεύθυνση παραγωγήςΆγγελος Κελάρης . . . . . . . . . . . εμπορική διεύθυνση

ΚΕΙΜΕΝΑ: Νίκος Ψαρρός

ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Άντζελα Κονιδάρη

ΕΡΕΥΝΑ: Θανάσης Γκιζιώτης

ΝΟΜΙΚΟΣ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΣ: Τριανταφυλλιά Παληογιάννη

ΟΜΑΔΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΥ Νίκος Ψαρρός . . . . . . . . . διεύθυνση δημιουργικούΠαντελής Πραβλής . . . . . . . . . . . . . . . φωτογράφος Μπίλυ Μουρελάτου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . γραφίστας

Ετήσια έκδοση της εφημερίδας “ΤΑ ΛΗΜΝΙΑ”

ΛΗΜΝΟΣ ΤΟ ΝΗΣΙ ΜΑΣ

παραγωγή - σχεδιασμός - δημιουργικό: Greenycopyright © 2010

Συνεργάτες

Του

ριστ

ικός

Οδη

γός

ΓεωγραφίαΚλίμα

Moρφολογία Φύση - Τοπίο

ΒιοποικιλότηταΥγροβιότοποι

ΠαραλίεςΧωριά

ΠροϊόνταΠεριήγηση

ΓεωγραφίαΚλίμα

Moρφολογία Φύση - Τοπίο

ΒιοποικιλότηταΥγροβιότοποι

ΠαραλίεςΧωριά

ΠροϊόνταΠεριήγηση

Η Λήμνος πρωτοαναφέρεταιστον Όμηρο (Ομήρου Οδύσ -σεια θ΄, στ. 283-4). Έχει επι-κρατήσει η άποψη ότι η ονο-μασία προήλθε από φοινικικήλέξη που σημαίνει «λευκή»(λόγω της εντύπωσης τηνοποία δίνει σε όποιον πλέειπρος το νησί). Η Λήμνος είναι επίσης γνωστήως το νησί του Ηφαίστου και πα-τρίδα του πεντάθλου (άθ λημαπου πρωτοεμφανίστηκε στη 18ηΟλυμπιάδα το 708 π.Χ.).Ωστόσο η Λήμνος κατά καιρούςέχει λάβει πολλά ονόματα καιεπίθετα.

ΟΝΟΜΑΣΙΕΣ

ΑΝΕΜΟΕΣΣΑ: από τους σφοδρούςανέμους που πνέουν στο νησί.ΔΙΠΟΛΙΣ: οι παλαιότεροι κάτοικοιέδωσαν αυτή την ονομασία στη Λή-μνο, επειδή γνώριζαν ότι κατά τηναρχαιότητα ήκμασαν δυο σπου-δαίες πόλεις, η Μύρινα στα δυτικάκαι η Ηφαιστεία στα ανατολικά τουνησιού. Σήμερα, φυσικά, γνωρί-ζουμε ότι υπήρχε μια ακόμη πιοπαλιά πόλη, η ξακουστή Πολιόχνη.ΥΨΙΠΥΛΕΙΑ: από την αρχαία βασί-λισσα Υψιπύλη, την οποία νυμ-φέυθηκε ο Ιάσονας όταν ήλθε μετους Αργοναύτες του στη Λήμνο.ΣΙΝΤΥΙΣ: από τους πρώτους κατοί-κους της Λήμνου, τους Σίντυες.

ΑΙΘΑΛΕΙΑ ή «Λήμνος η φλογερή»:ο Σενέκας αναφέρει το νησί ως«Λήμνος η φλογερή», από τις φλό-γες που έβγαιναν από το ηφαίστειοΜόσυχλος. Για τον ίδιο λόγο ο Πο-λύβιος το ονομάζει ΑΙΘΑΛΕΙΑ. ΗΛήμνος αναφέρεται επίσης ωςΑΜΙΧΘΑΛΟΕΣΣΑ.Άλλωστε, ο Puintus Claber, ποι-

ητής του 30 μ.Χ., δίνει στη Λήμνοτο επίθετο ΑΜΠΕΛΟΕΣΣΑ (νησίτων αμπελιών). Ο F.G. Welcker συσχετίζει τη Λή-μνο με την αρχαία λέξη λήιον (χω-ράφι σπαρμένο, έτοιμο για θερι-σμό). Από την ίδια ρίζα προέρχεταικαι η λέξη ληίς, που σημαίνει κο-πάδι. Τίποτε λοιπόν δεν είναι τυχαίο!Το όνομα και τα επίθετα της Λή-μνου προδίδουν τα βασικά χαρα-κτηριστικά, καθώς και την ιστορική διαδρομή του νησιού.

ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ

Η Λήμνος είναι το όγδοο σε μέγε-θος νησί της Ελλάδας, με συνο-

λική έκταση 476 τετραγωνικά χι-λιόμετρα. Βρίσκεται στο Βο ρει ο -α να το λικό Αιγαίο, ακριβώς απέναντιαπό τα Δαρδανέλια, ισαπέχονταςσχεδόν από το Άγιον Όρος και τονΕλλήσποντο. Διοικητικά ανήκει στοΝομό Λέσβου (Μυτιλήνη), αλλά,αν ρίξει κανείς μια ματιά στο χάρτη,θα παρατηρήσει ότι δεν έχει με-

4 | ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ - ΞΕΝΑΓΟΣ - ΟΔΗΓΟΣ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ - ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

ΛΗΜΝΟΣ www.limnosisland.grwww.limnosisland.gr

© Λήμνος το νησί μας | 2010

γάλη σχέση με το κέντρο του Νο-μού. Τα πλησιέστερα νησιά είναι οΆη Στράτης (με τον οποίο αποτε-λούν την επαρχία Λήμνου), ενώβορειοανατολικά βρίσκονται τα νη-σιά Ίμβρος – Τένεδος και βορει-ότερα η Σαμοθράκη με την οποία ηΛήμνος είχε ανέκαθεν στενές σχέ-σεις. Ανατολικά του νησιού είναιτα παράλια της Μ. Ασίας, ενώ βο-ρειοδυτικά βρίσκεται η Χαλκιδικήκαι το όρος Άθως, του οποίου ησκιά ορισμένες φορές πέφτει πάνωστη Λήμνο («Άθως σκιάζει νώταλημνίας βοός», έλεγε ο αρχαίοςμας τραγικός, Σοφοκλής). Η θέση της Λήμνου στο Αιγαίο είναιμοναχική αλλά και... μοναδική.Από την αρχαιότητα πολλοί ναυτι-κοί και εμπορικοί λαοί δημιούργη-σαν αποικίες στη Λήμνο στην προ-

σπάθειά τους να αναπτυχθούν εμ-πορικά και να συνάψουν συνεργα-σίες με νέους λαούς (κυρίως εκεί-νους οι οποίοι διαβιούσαν στηνΠροποντίδα. Άλλοι λαοί, όπως οιΚρήτες (Μινωίτες), έφθασαν μέχριτο νησί του Ηφαίστου στην προ-σπάθειά τους να διαδώσουν τονπολιτισμό τους σε ολόκληρο το Αι-γαίο. Αυτό είχε ως συνέπεια ναυπάρχει μεγάλη εμπορική κίνηση,αλλά και πολιτισμική αλληλεπί-δραση μεταξύ των διερχόμενωνλαών και των μόνιμων κατοίκωντου νησιού. Λόγω της γεωγραφι-κής της θέσης, η Λήμνος πρωτα-γωνιστεί σε πολλά μυθολογικά καιιστορικά γεγονότα, από την αργο-ναυτική εκστρατεία (όταν ο Ιάσοναςκαι οι Αργοναύτες σταμάτησαν στηΛήμνο και φιλοξενήθηκαν για χρό-

νια από τη βασίλισσα Υψιπύλη), μέ-χρι τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο,οπότε οι σύμμαχοι χρησιμοποίησαντο νησί ως ορμητήριο για να πλή-ξουν την Καλλίπολη. Οι άνεμοι που πνέουν στο νησί εί-ναι συχνοί και δυνατοί, γι’ αυτό τολόγο ονομάστηκε μεταξύ άλλωνκαι «Ανεμόεσσα».

ΤΟ ΚΛΙΜΑ

Στο νησί επικρατεί κλασικό νησιω-τικό κλίμα με αρκετή υγρασία σταπαράκτια και με ήπιες εναλλαγέςστη θερμοκρασία. Στην ενδοχώρατο κλίμα γίνεται πιο «στεριανό». Το χειμώνα υπάρχει μεγάλη πιθα-νότητα χιονοπτώσεων, κυρίως στα«ορεινά χωριά» (Σαρδές κλπ.).

ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ - ΞΕΝΑΓΟΣ - ΟΔΗΓΟΣ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ - ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ | 5

ΛΗΜΝΟΣ


ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ

Η Λήμνος είναι ηφαιστειογενέςνησί με σπάνιους γεωλογικούςσχηματισμούς και βραχώδη μορ-φώματα. Ένα νησί γεμάτο καμπύ-λες, με αναρίθμητους λόφους, τωνοποίων οι κορυφές βρίσκονταικατά μέσο όρο σε ύψος 300 μ.Το υψηλότερο σημείο του νησιούείναι η κορυφή Σκοπιά (ή βίγλα),στο βορειοδυτικότερο άκρο τουνησιού, με ύψος 470 μ. Κατά μήκος της ακτογραμμής (συ-νολικού μήκους 259 χλμ.) σχημα-τίζονται πολυάριθμοι όρμοι και πα-ραλίες. Χαρακτηριστικοί είναι οιδύο κόλποι του νησιού, ο Μού-δρος στα νότια και ο Μπουρνιάς ήΠουρνιάς βόρεια του νησιού. Ο κόλπος του Μούδρου είναι τομεγαλύτερο και ασφαλέστερο φυ-σικό λιμάνι της Μεσογείου. Γι’ αυτότο λόγο έχει χρησιμοποιηθεί συχνάστο παρελθόν ως ορμητήριο ή κα-ταφύγιο στόλων σε ιστορικές μά-χες, όπως η γνωστή ναυμαχία τουΜούδρου. Τα δύο κύρια λιμάνια του νησιούείναι η Μύρινα και ο Μούδρος,ενώ η ιδιαίτερη μορφολογία του

νησιού επιτρέπει σχεδόν σε όλοτο μήκος των ακτών πολλά μικρό-τερα αγκυροβόλια.

ΛΗΜΝΙΑ ΓΗ

Λημνία Γη: δυό λέξεις γεμάτες ευλο-γία... και δύναμη φύσης. Η φράσηξεχειλίζει από την ευφορία και τη γο-νιμότητα του νησιού κι έχει εμπνέυ-σει σύγχρονους παραγωγούς, όπωςο οινοποιός κ. Χατζη γεωργίου, οοποίος ονόμασε το κλασικό λευκόκρασί του «Λημνία Γη».Τι ήταν όμως η Λημνία Γη;

Η Λημνία Γη ήταν ένας ιαματικόςπηλός ξακουστός από την αρχαι-ότητα. H ανόρυξή του γινόταν απόσυγκεκριμένο σημείο του νησιούμια φορά το χρόνο - και μόνο απότους ιερείς του Hφαίστου. Oι ιερείςμετέφεραν τον πηλό στην Hφαι -στεία, όπου τον συσκεύαζαν καιτον προωθούσαν στους πολίτες. ΗΛημνία Γη ως φάρμακο αναφέρεταιαπό το Γαληνό στο έργο του για τοταξίδι του στη Λήμνο το 167 π.Χ.Στο κείμενο δίνονται περιγραφέςγια τον τρόπο παρασκευής τουφαρμάκου. Kατά την περίοδο τηςτουρκοκρατίας η ανόρυξη του πη-λού γινόταν μόνο στις 6 Αυγού-στου κάθε έτους, από έναν ιερέα οοποίος ακολουθούσε ένα ορι-σμένο τελετουργικό. Την τελετήεπέβλεπαν Τούρκοι επίσημοι,επειδή η Λημνία Γη αποτελούσεμονοπωλιακό προϊόν του σουλτά-νου. Όλοι οι περιηγητές που έγρα-ψαν για τη Λήμνο από το 15ο αι-ώνα μέχρι τον 20ό αναφέρονταιστη Λημνία Γη αφηγούμενοι όσα εί-δαν με τα μάτια τους. Σύμφωνα με το μύθο, με Λημνία Γηπεριποιήθηκαν οι Λημνιοί το σπα-σμένο πόδι του Ηφαίστου, ενώ μετο ίδιο φάρμακο θεραπεύθηκε οΦιλοκτήτης από δάγκωμα φιδιού. Η Λημνία Γη, εκτός από το συμβο-λισμό που περιέχει, κουβαλά μιαιστορία που αγγίζει τα όρια τουμύθου.

Ανόρυξη Λημνίας Γης. Γκραβούρα απόχειρόγραφο του Διοσκουρίδη. Σχολή τηςΒαγδάτης, 1224. Βρίσκεται στο FreerGallery of Art, Washington, USA.


ΛΗΜΝΟΣ


www.limnosisland.grwww.limnosisland.gr

Τα ελληνικά νησιά αποτελούν δη-μοφιλείς προορισμούς για όσουςαναζητούν λίγες στιγμές ανάπαυ-σης και ηρεμίας. Οι νησιωτικές πε-ριοχές, όμως, δεν είναι μόνο τόποιυποδοχής επισκεπτών, αλλά έχουνκαι ιδιαίτερα χαρακτηριστικά πουπρέπει να προβληθούν. Οι κοινω-νικές ιδιαιτερότητες, το φυσικό κάλ-λος και οι πολιτιστικές αξίες των νη-σιών πρέπει να διανθίζουν τοδρόμο της αειφόρου ανάπτυξης καινα διακρίνουν την όποια αναπτυ-ξιακή προσπάθεια. Στη Λήμνο ξεχωρίζουν οι ιδιο μορ-φίες του φυσικού περιβάλλοντοςτις οποίες αποτελούν το ηφαιστιο-

γενές έδαφος, οι γεωλογικοί σχη-ματισμοί, οι χαμηλοί λόφοι, τα βο-σκοτόπια, οι φρυγανότοποι, οιαμμοθίνες, τα μικρά ακρωτήρια, οιπροφυλαγμένοι όρμοι, τα φυσικάλιμάνια και οι προστατευόμενοι βιό-τοποι. Επιπλέον, εντυπωσιάζει ημοναδική πολιτιστική ταυτότητα τουνησιού με τους αρχαιολογικούς χώ-ρους, τα ιστορικά αξιοθέατα, ταθρησκευτικά μνημεία, την τοπικήαρχιτεκτονική, τους παραδοσιακούςοικισμούς και τα τοπικά προϊόντα. Η Λήμνος μοιάζει με μεγάλο οικο-λογικό πάρκο με τεράστιο πολιτι-στικό ενδιαφέρον. Η φυσική και ηπολιτιστική κληρονομιά της Λήμνουλειτουργούν σαν μια ενότητα και δη-μιουργούν κομμάτι-κομμάτι το πορ-τραίτο και την ταυτότητα του νησιού. Οι σπάνιοι βιότοποι του νησιού

συνθέτουν περιοχές μεγάλης οικο-λογικής και αισθητικής σημασίας.Στη Λήμνο έχουν αναγνωριστεί με-ρικοί από τους σημαντικότερους, σεμεσογειακό επίπεδο, βιότοπους,όπως είναι υγροβιότοποι με πλού-σια ορνιθοπανίδα σε λίμνες, παρά-κτιες βαλτώδεις περιοχές και αβαθήνερά κόλπων. Οι 21 καταγεγραμ-μένοι υγρότοποι της Λήμνου, 18φυσικοί και 3 τεχνητοί, καλύπτουνποσοστό 2,2-2,6% των εδαφών της(10.000-12.000 στρέμματα). Οι σημαντικότεροι υγροβιότοποι

του νησιού είναι το σύμπλεγμα τωνλιμνών Αλυκής (6.000-6.700στρέμματα), της Χορταρόλιμνης(2.000-3.000 στρέμματα) και τηςΑσπρόλιμνης (500-550 στρέμ-ματα), που έχουν κηρυχθεί ΖώνεςΕιδικής Προστασίας και εντάσσονταιστους Τόπους Κοινοτικού Ενδιαφέ-ροντος του Δικτύου Natura 2000. ΗΑλυκή είναι αλμυρή λίμνη που επι-κοινωνεί με τη θάλασσα μέσω μιαςμικρής διώρυγας, ενώ το καλοκαίρι,οπότε ξηραίνεται, αφήνει αλάτιπολύ καλής ποιότητας. Η Χορταρό-λιμνη, κοντά στο χωριό Καλλιόπη,είναι υφάλμυρη λίμνη και το κα-λοκαίρι, οπότε είναι εντελώς στε-

γνή, αποκτά ένα σταχτί χρώμα πουδημιουργεί η διάβρωση από τονάνεμο και τη θάλασσα. Η Ασπρόλι-μνη βρίσκεται μεταξύ Χορταρόλι-μνης και Αλυκής, ενώ στην περιοχήβρίσκεται και το Κέρος, μια απέ-ραντη, γεμάτη κοχύλια, αμμουδερήπαραλία με αμμοθίνες. Σημαντικόςυγροβιότοπος είναι και ο κόλποςτου Μούδρου, καθώς η θέση και τομέγεθός του δημιουργούν ιδανικόπεριβάλλον για τη διατήρηση τηςιχθυοπανίδας και οστρακοπανίδας.Γύρω από τον κόλπο του Μούδρου

εμφανίζονται ορισμένοι μικρότεροιυγροβιότοποι, όπως είναι αυτός τουαεροδρομίου, που αποτελείται απόυφάλμυρα λιβάδια με ένα μεγάλοδίκτυο καναλιών, οι αβαθείς αλμυ-ροί βάλτοι στη Νέα Κούταλη καιστο Παλαιό Πεδινό και το Διαπόρι,κοντά στο χωριό Τσιμάνδρια, μια μι-κρότερη λίμνη γλυκού νερού πουστεγνώνει το καλοκαίρι για να ξα-ναγεμίσει με το βρόχινο νερό τουχειμώνα.Το εντυπωσιακό ανάγλυφο του νη-σιού, οι λόφοι με τις περίεργες κλί-σεις, οι μάντρες με τις πεζούλες, ταμονοπάτια με τους ατελείωτους κα-λαμιώνες και οι αγροικίες με τους


ΦΥΣΗ - ΤΟΠΙΟ www.limnosisland.grwww.limnosisland.gr


μπαξέδες προσαρμοσμένες στολιτό λημνιακό τοπίο διακοσμούν μετο δικό τους τρόπο τις παραπάνωπεριοχές. Οι υγροβιότοποι της Λή-μνου αποτελούν εξαιρετικό περι-

βάλλον για τη διατήρηση μεγάλουαριθμού φυτών, όπως οι κρίνοι τηςθάλασσας, οι παπαρούνες, οι αγριο-μαργαρίτες, οι αγριοβιολέτες, 16είδη ορχιδέας κ.ά. Επίσης, πολυά-

ριθμα είδη ορνιθοπανίδας πουπροστατεύονται από τη διεθνή, τηνευρωπαϊκή και την εθνική νομοθε-σία χρησιμοποιούν τις περιοχές αυ-τές για να φωλιάσουν, να σταθ-μεύσουν κατά τη διάρκεια τηςμετανάστευσης, να διαχειμάσουνκαι να αναζητήσουν τροφή. Έχουνκαταγραφεί περισσότερα από 250είδη πουλιών, πολλά από τα οποίαείναι απειλούμενα, όπως τρυγόνια,τσαλαπετεινοί, ερωδιοί, καστανόπα-πιες, χαλκόκοτες, φλαμίγκο, κου-κουβάγιες, πέρδικες, κιρκινέζια κ.ά.Εντούτοις, οι περιοχές αυτές έχουνμια φυσική ομορφιά που παραμέ-νει άγνωστη και παρεξηγημένη απόπολλούς. Η φυσική και πολιτιστική ταυτότητατης Λήμνου είναι ο καθρέπτης τουδιαχρονικού ανθρώπινου αποτυ-

πώματος στο φυσικό χώρο. Ο Ρόμ-περτ Φ. Κέννεντι Τζούνιορ είχε πεικάποτε πως δεν προστατεύουμε τηφύση για το καλό της ίδιας, αλλάεπειδή μας κάνει πλουσιότερους!


ΦΥΣΗ - ΤΟΠΙΟ


«Το ανθρώπινο είδος, ως μέ-ρος του φυσικού περιβάλ -λοντος της Γης, θα καταφέρεινα επιβιώσει στο εγγύς μέλ-λον ΜΟΝΟ αν αποφασίσει ναπροστατεύσει και να διατηρή-σει το φυσικό περιβάλλον καιτους φυσικούς πόρους.»

ΠΕΡΙΟΧΗ NATURA

Οι υγροβιότοποι της Λήμνου κα-ταλαμβάνουν ένα σημαντικό πο-σοστό (πάνω από το 2%) της συ-νολικής έκτασης του νησιού. Ο σπουδαιότερος υγροβιό τοποςτου νησιού βρίσκεται στην ανα-τολική Λήμνο και αποτελείταιαπό τρεις αβαθείς λίμνες (Χορτα-ρόλιμνη, Λίμνη Αλυκή καιΑσπρόλιμνη) συνολικής έκτασης18.000 στρεμμάτων. Ο υγροβιό-τοπος ανήκει σε μια ευρύτερη πε-ριοχή που περιλαμβάνεται στοδίκτυο προστατευόμενων περιο-χών Νatura 2000.

Η περιοχή Νatura καταλαμβάνειτο μεγαλύτερο μέρος της βορει-οανατολικής Λήμνου και μια με-γάλη θαλάσσια περιοχή που περι-κλείει τους υφάλους Κέρος καιΠεταλίδι. Η έκταση περιλαμβάνειεπίσης τα υποθαλάσσια λιβάδιαΠοσειδωνίας (Posidonia oceanica).Το δίκτυο Νatura 2000 οριοθετείπεριοχές σημαντικές για τη διατή-ρηση προστατευόμενων ειδών ορ-νιθοπανίδας, καθώς και περιοχέςστις οποίες έχουν καταγραφεί οι-

οκυστήματα και προστατευόμεναείδη χλωρίδας και πανίδας. Οι υγροβιότοποι Χορταρόλιμνηκαι Λίμνη Αλυκή αποτελούν ζώ-νες ειδικής προστασίας και τόπουςκοινοτικής σημασίας μαζί με τονAγ. Ευστράτιο. Εκτός από τις λίμνες, σημαντικάστοιχεία του οικοσυστήματος καιτου τοπίου της περιοχής είναι οιπαράκτιες θίνες, το απο λι θω μέ νοδάσος και το δάσος ήμερης βελα-νιδιάς μεταξύ Κοντοπουλίου καιΡεπανιδίου.Επίσης σημαντικές περιοχές για ταπουλιά είναι όλες οι βραχονησίδεςτου νησιού, ο κόλπος του Μού-

δρου, το έλος Διαπόρι και η χερ-σόνησος Φακός. Όλα τα στοιχεία της περιοχής βρί-σκονται σε άριστη κατάσταση καιεπηρεάζονται μόνο από τον αν-θρώπινο παράγοντα (εντόπιουςκαι επισκέπτες) στο βαθμό πουεπιτρέπουμε στην άγνοια και τηνανευθυνότητα να μας διακρίνει. Στην περιοχή έχουν παρατηρηθείπάρα πολλά είδη πουλιών βορει-οευρωπαϊκής προέλευσης, αλλάκαι ασιατικά είδη.




ΥΓΡΟΒΙΟΤΟΠΟΙ

s

w E

Αγριόπαπιες

Φλαμίνγκο

ΛΙΜΝΗ ΑΛΥΚΗ

Η Αλυκή είναι μια λιμνοθάλασσαέκτασης 6.300 στρεμμάτων πουσυνδέεται με τη θάλασσα μέσααπό ένα μικρό άνοιγμα. Πιθανό-τατα πρόκειται για τη μοναδική φυ-σική αλυκή τέτοιου μεγέθους σεόλη την Ευρώπη. Μεταξύ της λί-μνης και της θάλασσας υπάρχουναμμοθίνες, που εκτείνονται επί 2χλμ. και συμβάλλουν στη διήθησητου αλμυρού νερού. Τους περισ-σότερους μήνες υπάρχει νερό στηλίμνη, η οποία φιλοξενεί χιλιάδεςφοινικόπτερα, καθώς και ερωδι-

ούς, αγριόπαπιες και άλλα μετα-ναστευτικά είδη ή μόνιμους πλη-θυσμούς. Το καλοκαίρι το νερόεξατμίζεται αφήνοντας την αλυκήγεμάτη με εξαιρετικής ποιότηταςαλάτι, ενώ τα πουλιά φεύγουνανανεώνοντας το ραντεβού τουςγια τον επόμενο Οκτώβρη.

ΑΣΠΡΟΛΙΜΝΗ

Είναι μια μικρότερη λίμνη ανάμεσαστις δυο άλλες. Η ονομασία τηςοφείλεται στο χρώμα της άμμουστον πυθμένα. Στις όχθες τηςυπάρχει πλούσια βλάστηση.

ΧΟΡΤΑΡΟΛΙΜΝΗ

Η Χορταρόλιμνη είναι ένα επο-χιακό υφάλμυρο έλος έκτασης πε-ρίπου 2.500 στρεμμάτων, πουσυγκεντρώνει κυρίως βρόχινο νερόαπό τη γύρω περιοχή δημιουρ-γώντας εκτεταμένα υγρά λιβάδια.Το καλοκαίρι στεγνώνει εντελώςκαι μετατρέπεται σε ένα τεράστιοβοσκοτόπι, αναδεικνύοντας τησπουδαιότητα του ευρύτερου οι-κοσυστήματος τόσο για την πανίδαόσο και για τους ανθρώπους καιτην τοπική οικονομία. Η Χορταρό-λιμνη διδάσκει ότι η αρμονική συ-νύπαρξη των ειδών και η προστα-σία του οικοσυστήματος είναιζωτικής σημασίας για την επιβίωσητου ανθρώπου.





Διαπόρι Αλυκή

ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΝΕΜΟΕΣΣΑ

Μικρότεροι υγροβιότοποι βρί-σκονται σε όλη τη Λήμνο, όπωςστην περιοχή Ανεμόεσσα, κοντάστο αεροδρόμιο. Τους περισσότε-ρους μήνες του έτους μπορεί κα-νείς να δει τα ροζ φλαμίγκο νααναζητούν την τροφή τους ακρι-βώς δίπλα στον κεντρικό δρόμοΜύρινας – Μούδρου. Εικόνες πουμπορεί κανείς να δει μόνο σε ντο-κιμαντέρ, εδώ, στο νησί του Ηφαί-στου, ζωντανεύουν την καθημερι-νότητά μας μ΄ έναν εντελώςφυ σι κό τρόπο.

ΔΙΑΠΟΡΙ

Στην περιοχή Διαπόρι – Φακός,ανάμεσα στα Τσιμάνδρια και στον

Κοντιά, συναντάμε ένα σημαντικόΚαταφύγιο Άγριων Ζώων (στη Λή-μνο υπάρχουν περίπου 8 ζώνεςΚΑΖ), που αποτελείται από υγρο-βιότοπους έκτασης 500 περίπουστρεμμάτων, οι οποίοι περιβάλ-λονται από γεωργικές εκτάσεις. Οι γύρω πλαγιές είναι διάσπαρτεςαπό μάντρες και πρόβατα πουαναζητούν την τροφή τους μέσαστο καταπράσινο χαλί (την άνοιξηκυρίως). Όλα μαζί συνθέτουν έναμοναδικό τοπίο κι ένα λειτουργικόοικοσύστημα. Σε πρόσφατη φωτογραφική εξόρ-μησή μας συναντήσαμε αναρίθ-μητα φλαμίγκο, κιρκινέζια, αγριό-παπιες και μια παρέα από κύκνουςπου περιπλανώντο ανέμελοι σταακίνητα νερά μιας μικρής λίμνηςστο Διαπόρι.




Η Λήμνος είναι το τέταρτο σεμήκος ακτογραμμών νησί τηςΕλλάδας (το συνολικό μήκοςτης ακτογραμμής της είναι πε-ρίπου 260 χλμ.), ενώ οι παρα-λίες της περιλαμβάνονται στιςομορφότερες της Ελλάδας. Εν-τυπωσιακό είναι το πλήθοςτων προσβάσιμων παραλιώνστο ιδιαίτερο αυτό νησί τουΒ.Α. Αιγαίου. Το πλήθος των παραλιών είναιτέτοιο, ώστε μπορεί κανείς,ακόμα και στην αιχμή της του-ριστικής περιόδου να βρει μιαερημική παραλία για να ζήσειεντελώς προσωπικές στιγμές!Ξεκινήστε, λοιπόν, μόνοι κρα-τώντας ένα καλό βιβλίο ή με τοσύντροφο και τους αγαπημέ-νους σας φίλους για να ανακα-λύψετε τη δική σας παραλία.

Θερμή παράκληση: ας προσέξουμετη συμπεριφορά μας απέναντι σεαυτό τον ανεκτίμητο θησαυρό. Ηκαθαριότητα των παραλιών ας γίνειπροσωπική μας υπόθεση. Αφή-νοντας τις παραλίες καθαρές για τονεπόμενο επισκέπτη, να είστε σίγου-ροι ότι θα τις βρείτε κι εσείς καθαρέςόταν ξαναέλθετε στο νησί. Κι είναισχεδόν σίγουρο ότι θα ξαναέλ-θετε… Η στατιστική έρευνα δείχνειότι μεγάλο ποσοστό καλοκαιρινώνεπισκεπτών έχουν έλθει στο νησίμας περισσότερες από 10 φορές,ενώ αρκετοί έχουν επενδύσει στονησί αγοράζοντας μια εξοχική κα-τοικία ή κάποια έκταση. Αισθανθείτε, λοιπόν, το νησί τουΗφαίστου και δικό σας και αντιμε-τωπίστε το ανάλογα.

ΡΗΧΑ ΝΕΡΑ

Η πιο κοντινή παραλία για όσουςμένουν στο κέντρο της Μύρινας ήστην περιοχή του Ρωμέικου για-λού. Μπορείτε να πάτε εκεί με ταπόδια ή με το ποδήλατό σας (ξε-χάστε για λίγο το αυτοκίνητο!). Ηπαραλία των Ρηχών Νερών είναιοργανωμένη (αυτό δε σημαίνει ότιθα σας νοικιάσουμε τις ξαπλώ-στρες ή τις ομπρέλες!) και μπο-ρείτε να απολαύσετε καφέ, ποτό,μεζέδες έως και θαλάσσια σπορστο Manos Beach (το στέκι μας!).Μείνετε μέχρι το σούρουπο.

ΡΩΜΕΙΚΟΣ ΓΙΑΛΟΣ

Ακριβώς δίπλα βρίσκεται η παρα-λία του Ρωμέικου γιαλού καιμπροστά από τον πιο χαρακτηρι-στικό δρόμο της πόλης, με τα αρ-χοντικά, τις ταβέρνες και το ηλιο-βασίλεμα πάνω από την αγορά.Είναι πραγματικά μοναδική η αί-σθηση να κολυμπά κανείς τηνώρα που σβήνει ο ήλιος πάνωαπο το Άθως.

ΤΟΥΡΚΙΚΟΣ ΓΙΑΛΟΣ

Στην άλλη πλευρά του Κάστρου(νότια) βρίσκεται μια ήσυχη παρα-λία, την οποία προτιμούν όσοι μέ-νουν κοντά στο λιμάνι. Η παραλίαδεν είναι οργανωμένη, ενώ υπάρ-χουν λίγες ομπρέλες (του δήμου)χωρίς ξαπλώστρες. Μετά το μπάνιο σας μπορείτε ναπιείτε ουζάκι στο γραφικό λιμανάκιμε τα μικρά ουζερί και τις ταβέρνες.Απολαύστε ένα ήσυχο απόγευμαδίπλα στις βάρκες και τους Λημνι-ούς ψαράδες.




ΠΑΡΑΛΙΕΣ

1

3

2

1 2 3



ΠΑΡΑΛΙΕΣ

ΠΛΑΤΥ

Η πρώτη μεγάλη παραλία που συ-ναντάμε βγαίνοντας από τη Μύ-ρινα. Απέχει λίγα λεπτά από τηνπόλη, διαθέτει beach bar και προ-σφέρει ένα από τα πιο εντυπω-σιακά ηλιοβασιλεματα.

ΘΑΝΟΣ

Η πιο κοσμοπολίτικη παραλία τηςδυτικής Λήμνου. Με πολλά beachbar για κάθε γούστο, γήπεδαbeach volley και πολύ νεαρόκο-σμο. Εδώ θα χάσετε για λίγο τηνησυχία σας και θα βρείτε το ρυθμότης μουσικής και της παρέας.

ΕΒΓΑΤΗΣ

Μια κλασική λημνιά παραλία μεαμμουδιά και καταγάλανα νερά.Η παραλία είναι σχεδόν απέραντη,οπότε μπορείτε να επιλέξετε απόμουσική και σφηνάκια στο ανανε-ωμένο «Mira Mare», μέχρι τηναπομόνωση στις άκρες της παρα-λίας. Φτάνετε εκεί με αυτοκίνητο.

ΚΟΚΚΙΝΑ - ΦΑΚΟΣ

Όμορφη απόμερη παραλία με χα-ρακτηριστικά κόκκινα βράχια. Φτά-νετε εκεί μετά απο 4,5 χλμ. χωμα-τόδρομο από το Διαπόρι (καιεπιπλέον 1,5 χλμ. άσφαλτο απόΚοντιά ή Τσιμάνδρια). Ερημική παραλία... για λίγους!

s

w E

1 2

3

4

1 3

42


Θάνος


ΦΑΝΑΡΑΚΙ ΜΙΚΡΟ & ΜΕΓΑΛΟΟργανωμένες παραλίες: το ΜικρόΦαναράκι κρυμμένο πίσω από ταβράχια και το Μεγάλο Φαναράκιστο τέλος του δρόμου. Απέχουνλίγα λεπτά από το Μούδρο και οδρόμος που οδηγεί εκεί είναικαινούριος.

ΧΑΒΟΥΛΗ

Λίγο πιο μακριά από το Φαναράκικι αφού διανύσετε λίγη απόστασησε χωματόδρομο, θα ανακαλύψετεμια καταπληκτική παραλία με απί-στευτη χρυσοκίτρινη άμμο. Η πα-ραλία βρίσκεται σε ένα φαρδύόρμο, προστατευμένη από ανέ-μους και κυματισμούς. Εδώ ανα-πτύσσονται πάρα πολλά κρινάκιατης άμμου (που, όπως γνωρίζετε,είναι προστατευόμενο είδος καιχρειάζεται φροντίδα από όλουςμας). Η αμμουδιά συνεχίζεταιακόμα και κάτω από το νερό, δί-νοντας την αίσθηση ότι βρίσκεστεστην... Τζαμάικα! Από πέρυσι λει-τουργεί ένα οικογενειακό beachbar που φροντίζει για τη χαλαρήσας διάθεση με καλοκαιρινή μου-

σική. Η Χαβούλη είναι ιδανική γιαπολύωρη χαλάρωση στην αμμου-διά με «φραπεδιά» ή ποτό κάτωαπό τις ομπρέλες και δροσιστικάδιαλείμματα για βουτιές στη θά-λασσα.

ΠΑΡΑΛΙΕΣ


s

w E

12

1

2

ΚΕΡΟΣ

Η κοσμοπολίτικη παραλία της ανα-τολικής Λήμνου, ακριβώς μπρο-στά από τις παράκτιες αμμοθίνες(χαρακτηριστικές του λημνιακούτοπίου), οι οποίες καλύπτουν σχε-δόν όλο το μήκος της ακτής. Στην παραλία αυτή θα βρείτε τοSurf Club Keros, το οποίο δημι-ουργήθηκε από δυο νέους επαγ-γελματίες με μεράκι για το wind-surfing και πολλή αγάπη για τηΛήμνο. Συνδυάζεται με μια βόλταστην Καλλιόπη, στο Κέντρο Περι-βαλλοντικής Εκπαίδευσης (ΚΠΕ) καιστα παρατηρητήρια που έχουνστηθεί για τους γύρω υγροβιότο-πους (λίμνες Αλυκή – Χορταρόλι-μνη – Ασπρόλιμνη, σελ. 12).

ΜΑΚΡΥΣ ΓΙΑΛΟΣ

Κοντά στα Καμίνια, ακριβώς κάτωαπό τον αρχαιολογικό χώρο τηςΠολιόχνης, απλώνεται άλλη μιααπέραντη παραλία με αμμουδιάσε όλο το μήκος της και πεντακά-θαρα νερά.Στα μέρη αυτά δεν θα βρείτε τιςσυνηθισμένες καλοκαιρινές υπη-ρεσίες, παρά μόνο μια αναζωογο-νητική ηρεμία.

ΠΑΡΘΕΝΟΜΥΤΟΣ

Η καλύτερη παραλία του νησιού(πρότασή μας για το 2010). Η απέ-

ραντη αμμώδης παραλία καταλή-γει σε εξωτικά τιρκουάζ νερά μεβάθος που αυξάνεται σταδιακά καιπολύ ήπια. Στην περιοχή φυσούνσυχνά βοριαδάκια, οπότε σε αυτήτην περίπτωση καλύτερα να προ-τιμήσετε κάποια παραλία στη νότιαπλευρά του νησιού, εκτός αν σαςαρέσουν τα παιχνίδια με το κύμα ήη... αμμοβολή! Η παραλία έχει πρόσβαση μόνοαπό κακοτράχαλο χωματόδρομο(από Χαβούλη) ή από Αγ. Σοφιά(λίγο καλύτερος χωματόδρομος).Για να α πολαύσετε την εκδρομήσας είναι προτιμότερο να πάτε μεένα τζιπάκι ή 4x4.



ΠΑΡΑΛΙΕΣ

s

w E

1

3

2

1

2

3


ΖΕΜΑΤΑΣ

Η δεύτερη πιο εντυπωσιακή αμ-μουδιά της Λήμνου, η οποία επί-σης (όπως κι ο Παρθενόμυτος) κα-ταλήγει σε εντυπωσιακά εξωτικάνερά. Στην παραλία αυτή καλύ-τερα να πάτε οργανωμένοι καιπροετοιμασμένοι για μια ολοή-μερη εκδρομή, αφού δεν θαβρείτε τίποτε τριγύρω εκτός απόαυτά που θα έχετε φροντίσει ναπάρετε μαζί σας στο ψυγειάκι σας.Θα φτάσετε στο Ζεματά από το χω-ριό Παναγιά μέσω χωματό -δρομου. Χρειά ζεται λίγη προσοχήγιατί είναι πολύ εύκολο να χαθείτε.

ΝΕΥΤΙΝΑ

Ξεκινήστε για μια ολοήμερη εκ-δρομή μέχρι τα Καβείρια. Αφούεπισκεφθείτε το σπουδαίο αρχαιο -λογικό χώρο με το ιερό των Καβεί-ρων, θα οδηγήσετε για λίγα λεπτάσε βατό χωματόδρομο. Ο δρόμοςκαταλήγει σε μια ερημική αμμώδη(τι άλλο;) παραλία, ένα μέρος γιασύγχρονους ροβινσώνες. Η Νευτίνα είναι σίγουρα μια αποτις πέντε καλύτερες παραλίες τουνησιού. Φυσικά ούτε κι εδώ θα έχετε τηδυνατότητα να δροσιστείτε σε κά-ποιο beach bar ή να τσιμπήσετεκάτι αν πεινάσετε, οπότε ξεκινήστεεξοπλισμένοι και εφοδιασμένοι.

ΚΟΤΣΙΝΑΣ

Αμμώδης παραλία με πεντα -κάθαρα νερά και ήπια μορφο λογίαβυθού για να αφή σετε τα παιδιάσας να παίξουν άφοβα. Στον Κό-τσινα θα βρείτε τα πάντα, χωρίς νασυνωστίζεστε. Όργανωμένη παρα-λία με beach bar, ξαπλώστρες, ομπρέλες και άψογο service, με τηφροντίδα του Varos Village.

• Πρόσβαση: δρόμος με άσφαλτο.Απέχει μόλις λίγα λεπτά από...οπουδήποτε!

• Συνδυάζεται με... εκδρομή στοΒάρος - Κότσινα και μια επίσκεψηστο εκκλησάκι της ζωοδόχου πη-γής με το «αγίασμα» και τοάγαλμα της θρυλικής «Μαρού-λας».

• Ιδανική για... να περάσετε τημέρα σας κυριολεκτικά μέσα στηθάλασσα!

• Φαγητό... στο Κοράλλι (ψαρο-ταβέρνα - στέκι των εντόπιωναλλά και των επισκεπτών που...ξέρουν!) ή ουζάκι το βραδάκιστο καταπληκτικό ολοκαίνουριοουζερί του Varos Village.



ΠΑΡΑΛΙΕΣ

s

w E

s

w E

2

3

1

1

2

3

45


Πλαγίσος Μώλος


ΠΑΡΑΛΙΕΣ


TO ΠΗΓΑΔΕΛΙ THΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣΑυτή είναι η αγαπημένη μας πα-ραλία. Τα ηφαιστειογενή πετρώ -ματα δημιουργούν έναν αρκετά με-γάλο όρμο με χρυσο κόκκινηάμμο, η οποία βυθίζεται αργάμέσα στο βαθύ μπλε του βορείουΑιγαίου. Ακριβώς στη μέση της πα-ραλίας θα δείτε ένα πηγάδι, τοοποίο έχει δημιουργηθεί ως εναεκπληκτικό τερτίπι της φύσης. Γιανα φτάσετε στην παραλία θα χρει-αστεί να διανύσετε αρκετή από-σταση σε χωματόδρομο, ξεκινών-τας από το Προπούλι και κα τευ θυ- νό μενοι βόρεια. Στην περιοχή δενυπάρχουν beach bar ή ταβέρνες.Αφού κάνετε τη βουτιά σας, μηνξεχάσατε να επισκεφθείτε το γεω-

λογικό μνημείο του Φαρακλού(σελ. 70), ένα απόκοσμο τοπίοαπίστευτου φυσικού κάλλους πουέχει δημιουργηθεί εδώ και χιλιάδεςχρόνια, για να μας θυμίζει τη δύ-ναμη της φύσης.

ΓΟΜΑΤΙ

Η παραλία στο Γομάτι συγκατα -λέγεται αναμφισβήτητα στις πέντεκαλύτερες του νησιού. Διαθέτει έναbeach bar που μπορεί ανά πάσαστιγμή να σας προσφέρει σκιά,δροσιά κι άλλες καλοκαιρινές απο-λαύσεις. Η παραλία είναι τέλεια,δεν έχει πολύ κόσμο κι αποτελείιδανική συνέχεια του τοπίου πουσυναντά κανείς στις αμμοθίνες.

4

5

Η Λήμνος, με την ιδιαίτερημορφολογία, είναι ένας ιδανι-κός τόπος για περιηγήσεις, πε-ριπάτους και κυρίως ατελείωτεςώρες ποδηλάτου. Τον τελευ-ταίο καιρό έχει αναπτυχθεί τοwindsurfing, καθώς και τοkitesurfing. Οι κάτοικοι αλλάκαι οι επισκέπτες του νησιούφαίνεται να ωθούνται από τοίδιο το νησί σε «εναλλακτικές»δραστη ριότητες.

ΛΗΜΝΟΣ... «PARK»

Οι πιο «ανήσυχοι» καταλήγουνστα μαγευτικά τοπία της Λήμνουκαι συνδυάζουν τη βόλτα με μιαφωτογραφική εξόρμηση ή bird-watching. Αρκετά σχολεία απόκάθε γωνιά της Ελλάδας αλλά καιοργανωμένα γκρουπ ενηλίκων, έρ-χονται όλο το χρόνο στο νησί καιφυσικά δεν χάνουν την ευκαιρίανα απολαύσουν τις οικοδραστηριό-τητες που προσφέρονται. Η βόλτα στη Λήμνο μοιάζει πολύμε τις βόλτες που μας πήγαιναν οιγονείς μας, όταν ήμασταν παιδιά,στα πάρκα και στους ζωολογικούςκήπους... με τη διαφορά ότι εδώόλο το νησί είναι ένα μεγάλοπάρκο!

ΠΟΔΗΛΑΤΟΠΟΡΙΕΣ

Αρκετοί Λημνιοί και κάτοικοι του νη-σιού έχουν ταυτιστεί με το ποδή-λατό τους και το χρησιμοποιούν συ-χνά, είτε για τις καθημερινές τουςμετακινήσεις μέσα στην πόλη και σταχωριά, είτε για μια μεγαλύτερηβόλτα που συχνά (όταν υπάρχει ηκατάλληλη παρέα) καταλήγει να γί-νεται «ποδηλατικός γύρος»!

ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΣΠΟΡ

Στην παραλία του Κέρους, μέσαστον προστατευόμενο υδροβιό-τοπο της ζώνης Natura, θα βρείτετο Surf Club Keros, την πρώτηeco-friendly σχολή windsurfingκαι kitesurfing στην Ευρώπη. Το Surf Club Keros τροφοδοτείται100% από ηλιακή ενέργεια, ησχολή είναι κατασκευασμένη απόοικολογικά υλικά και με τέτοιοτρόπο ώστε να μετακινείται τουςχειμερινούς μήνες, αφήνοντας τοφυσικό τοπίο στην αρχική τουμορφή.Επιπλέον, οι θαλάσσιες δραστη -ριότητες της σχολής αφορούν αμι-γώς τα στοιχεία της φύσης, καθώς ημόνη προϋπόθεση για να κάνει κα-

νείς kitesurfing ή windsurfing είναιο άνεμος, ο οποίος υπάρχει σεαφθονία στην «Ανεμόεσσα» Λή-μνο.Η παραλία του Κέρους αποτελείέναν παράδεισο του surf, που πα-ρέμενε καλά κρυμμένος μέχρι το2008 οπότε πρωτολειτούργησε ησχολή. Κι αυτό γιατί η μορφο λογίατης παραλίας ικανοποιεί σερφίστεςκάθε επι πέδου, είτε πρόκειται γιαένα επτάχρονο παιδί που μαθαίνειwindsurfing με παιδικό εξοπλισμό,είτε για κάποιον έμπειρο και πα-θιασμένο kitesurfer, που θέλει νακάνει άλματα 10 μέτρων πάνωαπό την επιφάνεια της θάλασσας!Το κλειστό σχήμα του κόλπου, οαμμώδης πυθμένας, αλλά και ηκατεύθυνση του αέρα καθιστούντο Κέρος την ασφαλέστερη πα ρα-λία στην Ελλάδα για τέτοιου εί-δους αθλήματα, ενώ τα μοναδικάγαλαζοπράσινα νερά με φόντοτους αμμόλοφους δίνουν την αί-σθηση ότι σερφάρεις στην Καραϊ-βική ή στην Αυστραλία.Πίσω από τη σερφιστική δρα στη-ριότητα της περιοχής βρί σκονται οΓιάννης και ο Rick, οι οποίοι άφη-σαν στην άκρη τη σταδιοδρομίατους σε διαιτολογία και marketingαντίστοιχα και αξιοποίησαν βιώ-ματα, εμπειρίες και εικόνες από τα«σερφοτάξιδά» τους σε όλο τονκόσμο, δημιουργώντας το SurfClub Keros.




ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

Καταφύγια άγριας ζωή - Διαδρομές



ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ

Το 2010 ανακηρύχθηκε από τα Ηνωμένα Έθνη ως «Διεθνές έτος Βιοποικιλότητας». Ο Παναγιώτης Σαϊνατούδηςμας εξηγεί τη σχέση της βιο-ποικιλότητας με τη Λήμνο.

(Ο Παναγιώτης Σαϊνατούδης είναι οεμπνευστής και ιδρυτής της Εναλ-λακτικής Κοινότητας Πελίτι. Τιμή-θηκε το 2009 από το Bioversity In-ternational και το δήμο της Ρώμηςως Φύλακας της Βιοποικιλότηταςτης Μεσογείου. Επιπλέον, ο Πανα-γιώτης είναι θαυμαστής της Λήμνουκαι υποστηρικτής των - ανεκτίμητηςαξίας - γεωργικών θησαυρών της)

ΤΟ ΠΕΛΙΤΙ ΣΤΗ ΛΗΜΝΟ

Το καλοκαίρι του 2009 ταξιδέψαμεστη Λήμνο. Καθώς κάναμε τις βόλ-τες μας στο νησί είδαμε - στο Κον-τοπούλι - ένα χωράφι με καλαμ-πόκι, του οποίου το ύψος, στα

περισσότερα φυτά, δεν υπερέβαινετο ένα μέτρο. Ένας ενθουσιασμόςκαι μια ιδιαίτερη χαρά με κυρίευσε.Το πρώτο πράγμα που έκανα ήταννα τα φωτογραφίσω και μετά νααναζητήσω τον καλλιεργητή τους.Ήμασταν σίγουροι ότι επρόκειτο γιαπαραδοσιακή ποικιλία.

Αυτό το χωράφι στάθηκε αφορμήγια να βρούμε έναν ανεκτίμητο γε-ωργικό θησαυρό στη Λήμνο. Οκατάλογος με τις τοπικές ποικιλίεςστο νησί είναι μακρύς: καλαμπόκι,αμπέλια, κριθάρι, πεπόνια, καρπού-ζια, φούλια, φασολάκι μαυρομά-

τικο, σιτάρι Λήμνου, φάβα Λήμνου,λούπινα, ντομάτες ξερικές, πετρο-κολόκυθο για γλυκό και ρετσέλια,σύκα, αχλάδια, κορόμηλα κ.ά. Τέλος, τα αγροτικά ζώα της Λή-μνου συνεχίζουν να δίνουν το «πα-ρών» τους με πιο αντιπροσωπευ-τικό ζώο το γαϊδουράκι.


ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑwww.peliti.grwww.peliti.gr


Παρά το γεγονός ότι η γεωργία αν-τιμετωπίζει πολλά προβλήματα,για μένα η Λήμνος ήταν μια απο-κάλυψη. Φεύγοντας από το νησίήμουν πολύ αισιόδοξος. Ο γεωρ-γικός πλούτος υπάρχει ακόμη σταχέρια κάποιων ανθρώπων, κυρίωςηλικιωμένων. Είναι πολύ σπου-δαίο ότι υπάρχει ακόμη και βέβαιαείναι επίσης πολύ σημαντικό ναπεράσει στα χέρια νέων ανθρώ-πων για να μπορέσει να διαιωνι-στεί. Δεν χρειάζεται να κατηγο-ρούμε τους πολιτικούς γι’ αυτάπου κάνουν ή που δεν κάνουν. Είναι καιρός να δούμε εμείς τι μπο-ρούμε να κάνουμε...

«Για να μη χάσουμε αύριο αυτά πουέχουμε σήμερα!»

Εδώ στη Λήμνο προσπαθούμενα διαφυλάξουμε τις παραδο-σιακές ποικιλίες, γιατί με κάθεπαλαιά ποικιλία που χάνεται,ο κόσμος μας γίνεται πιο φτω-χός σε γεύσεις, σε χρώματα κιαρώματα...

ΤΟΠΙΚΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ

Οι ιδιαίτερες κλιματικές συνθήκες,καθώς και τα εύφορα εδάφη τουνησιού μπορούν να μας χαρίσουνσχεδόν τα πάντα! Παραδοσιακέςποικιλίες από φυτά που έχουν προ-σαρμοστεί σε αυτή τη γωνιά τουΑιγαίου υπάρχουν σε σιτηρά, σεαμπέλια, αλλά και σε κηπευτικάκαι σε όσπρια.Εκτός από το σιτάρι και το κριθάριτης Λήμνου, αξίζει να αναζητή-σουμε τον αύκο, τη λημνιά φάβαπου γίνεται από λαθούρι, αμπελο-φάσουλα, αλλά και λημνιές τομά-τες, για μία εξαιρετική καλοκαιρινήσαλάτα, ξερά ασπροφάσουλα,αλλά και μαυρομάτικα, μικρά

αλλά πολύ νόστιμα, ρεβύθια τηςΠαναγιάς και πολλά άλλα!Η παραδοσιακή ποικιλία σταφυ-λιού μοσχάτο Αλεξανδρείας δίνειεξαιρετικά κρασιά, ενώ είναι πολύνόστιμη και ως επιτραπέζια, όπωςεπίσης εξαιρετικό είναι και το κα-λαμπάκι, το λημνιό που μνημο-νεύεται από την εποχή του Αριστο-τέλη. Οι τοπικές ποικιλίες δείχνουν πόσο«ζωντανός» είναι ένας τόπος, αφούη ζωή αγαπά την ποικιλία...

ΤΑ ΣΙΤΗΡΑ

Το όνομα «Λήμνος», κατά μία εκ-δοχή, προέρχεται από το ομηρικό«λήιον», που σημαίνει σπαρμένοχωράφι, αγρός. Οπότε καταλαβαί-νουμε πως η παραγωγή σιτηρώνσε αυτή τη γωνιά του κόσμου χά-νεται μέσα στην προϊστορία. Τονησί ήταν ο σιτοβολώνας της Αθή-νας των κλασικών χρόνων, αλλάκαι προμηθευτής της βυζαντινήςαυτοκρατορικής αυλής. Ακόμα και σήμερα η μεγαλύτερηέκταση του νησιού είναι σπαρμένημε διάφορα σιτηρά, κυριώς σιτάρικαι κριθάρι. Σε μικρότερη κλίμακαπαραγωγής μπορούμε να βρούμεκαι παλιές λημνιές ποικιλίες, όπως

το σιτάρι μαυραγάνι της Λήμνου,καθώς και το κριθάρι της Παναγιάς. Ανέκαθεν οι κάτοικοι του νησιούέφτιαχναν, χρησιμοποιώντας ωςπρώτη ύλη τα σιτηρά που παρή-γαν, πολλά και... διάφορα: αλεύρι,ψωμί, παξιμάδια, πίτες και γλυκά,αλλά και τα ζυμαρικά τους, ταφλωμάρια, τον τραχανά, τις βαλά-νες, τα αυτούδια, το πλιγούρι καιπολλά άλλα.




ΤΟΠΙΚΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ

Κάθε τόπος, κάθε νησί και κάθεχωριό της Ελλάδας έχει ναπροσφέρει τα δικά του προ-ϊόντα. Αυτά τα προϊόντα, πουοι εντόπιοι κάτοικοι έπλασανχρησιμοποιώντας τις πρώτεςύλες του τόπου τους, είναι τεκ-μήρια της ιστορικής μας δια-δρομής και κομμάτια της πα-ράδοσής μας. Στη Λήμνο υπάρχει μια ιδιαί-τερη αγάπη για τα παραδο-σιακά μας προϊόντα. Τον τε-λευταίο καιρό γίνεται εντατικήπροσπάθεια, από επαγγελμα-τίες και ερασιτέχνες, ώστε ναδιατηρηθούν ζωντανά τα πο-λύτιμα αυτά κομμάτια της πα-ράδοσής μας.

ΚΑΛΑΘΑΚΙ

Το καλαθάκι Λήμνου είναι έναπλούσιο σε γεύση τυρί, που παρά-γεται αποκλειστικά από γάλα προ-βάτων και κατσικιών, τα οποία βό-σκουν στα καταπράσινα λιβάδια τηςΛήμνου. Η γεύση του θυμίζει εκείνη της φέ-τας, αλλά δεν είναι τόσο ξινή. Ηποιότητα του τυριού εξαρτάται απότο μοναδικό στη σύστασή του πρό-βειο γάλα του νησιού. Το καλαθάκι κατά την παραγωγήτου τοποθετείται σε πλεκτά καλάθιαγια να στραγγίξει και στη συνέχεια(μετά το ξηρό αλάτισμά του) απο-θηκεύεται σε άλμη σε θερμοκρασίαδωματίου για να ωριμάσει. Παλαιότερα το τυρί αφηνόταν ναπήζει μέσα σε πλεκτά καλαθάκιααπο βούρλα, τα λεγόμενα «τυρ-βόλια».Η ονομασία «καλαθάκι» προέρχε-ται από το σχήμα που παίρνει τοτυρί, το οποίο είναι χαρακτηρισμένοως Προϊόν Ονομασίας Προέλευσης- ΠΟΠ και είναι από τα πιο αναγνω-ρίσιμα προϊόντα της Λήμνου.

ΜΕΛΙΧΛΩΡΟ

Το μελίχλωρο παρασκευάζεται πα-ραδοσιακά στη Λήμνο από πρό-βειο γάλα. Βασικό στάδιο της πα-ραγωγής του αποτελεί η στράγγισήτου, που πρέπει να γίνεται σε σκιε-ρούς και καλά αεριζόμενους χώ-ρους και σε περιόδους κατά τιςοποίες η υγρασία της ατμόσφαι-ρας είναι σχετικά χαμηλή (τέλοςτης άνοιξης και μετά). Με τοντρόπο αυτό γίνεται η αφυδάτωσητου τυριού. Σε πρώτη φάση το τυρίαποκτά υφή μεταξύ χλωρού καιξηρού (μελίχλωρο), ενώ, ότανπροχωρήσει η αφυδάτωση, το τυρίγίνεται σκληρό, διατηρείται για μή-

νες κι είναι κατάλληλο για τρίψιμο(σε μακαρονάδες κλπ.). Το μελίχλωρο είναι ιδανικό για επι-τραπέζιο ή για σαγανάκι.

ΚΑΣΚΑΒΑΛΙ

Το τυρί κασκαβάλι είναι ένα πικάν-τικο τυρί, ο τρόπος παραγωγής τουοποίου χάνεται βαθιά μέσα στηνιστορία του νησιού.Τη «μυστική» συνταγή ανακάλυψεη οικογένεια Χρυσάφη και τηςέδωσε νέα πνοή, προσφέρονταςστους καταναλωτές ένα ακόμη πα-ραδοσιακό προϊόν.


ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ


ΦΛΩΜΑΡΙΑ

Το φλωμάρι είναι η παραδοσιακήχυλοπίτα της Λήμνου. Πρόκειταιγια ένα τοπικό ζυμαρικό κομμένοσε πολύ ψιλά κομματάκια «σανμισά σπίρτα» (όπως έλεγε κι η Ου-ρανία Βαγιάκου). Παρα σκευάζεται με λημνιό αλεύρι(μείγμα από σταρένιο αλεύρι,άσπρο αλεύρι και σιμιγδάλι),πολλά χωριάτικα αυγά και λημνιόπρόβειο γάλα. Τα φλωμάρια χρησιμοποιούνται σεπολλές παραδοσιακές λημνιακέςσυνταγές, με κρέας ή χωρίς, κα-θώς και για σούπες με τομάτα, λα-χανικά ή γάλα.

ΤΡΑΧΑΝΑΣ

Ο παραδοσιακός λημνιός τραχα-νάς παρασκευάζεται από χονδρόσιμιγδάλι ή αλεσμένο σιτάρι. Σε κάποια σπιτικά χρησιμοποιούνακόμη πέτρινο χειρόμυλο για νααλέσουν το σιτάρι. Το αλεσμένο σιτάρι αναμιγνύεται

με γάλα ή ξινόγαλα, στεγνώνει σεσκιερό μέρος που αερίζεται και στησυνέχεια περνιέται από κόσκινο(δερμόνι), μέχρις ότου γίνει αρκετάψιλό... σαν σουσάμι!Ο τραχανάς βράζεται σκέτος ή χρη-σιμοποιείται αντί για ρύζι σε διά-φορες σούπες (κοτόσουπες κλπ.).Επίσης χρησιμοποιείται στις πίτες.




BENΙΖΕΛΙΚΑ

Τα βενιζελικά είναι γλύκισμα πουδημιούργησαν οι Λημνιές νοικο-κυρές για να προσφέρουν στον Ελ.Βενιζέλο όταν αυτός επισκέφθηκετη Λήμνο μετά την απελευθέρωσήτης, το 1912. Ο καλύτερος τρόπος για να αντι-ληφθείτε τι εστί «βενιζελικά» είναι

να σας μυήσουμε στον τρόπο πα-ρασκευής τους:Ανακατεύουμε με τα χέρια αμύ-γδαλα, σοκολάτα, κουαντρό καισιρόπι. Μετά βρέχουμε τα χέριαμας με κονιάκ και φτιάχνουμε μπα-λάκια με το μείγμα. Αφήνουμε ταμπαλάκια να σφίξουν και τα γλα-σάρουμε με βανίλια υποβρύχιο!Γνήσια βενιζελικά θα βρείτε παντούστη Λήμνο, αφού εδώ είναι ο τό-πος παραγωγής τους.

ΣΑΜΣΑΔΕΣ

Οι σαμσάδες είναι παραδοσιακόγλυκό, το οποίο φτιαχνόταν κυ-ρίως τα Χριστούγεννα. Μοιάζει αρ-κετά με τον μπακλαβά με τη δια-

φορά ότι είναι πιο δύσκολο νασταματήσεις να τρώς αν βρεθείςμπροστά σε ένα ταψί με τις παρα-δοσιακές αυτές λιχουδιές.

ΑΜΥΓΔΑΛΩΤΑ

Γλυκά - κεράσματα, τα οποίαέχουν ως βασικό συστατικό τααμύγδαλα. Παρόμοια γλυκίσματα βρίσκουμεσε κάθε γωνιά της Ελλάδας. ΣτηΛήμνο τα αμυγδαλωτά ήταν ανέ-καθεν ιδιαίτερα διαδεδομένα,αφού το νησί ήταν (και είναι) γε-μάτο αμυγδαλιές με άριστης ποι-ότητας αμύγδαλα.

ΓΛΥΚΑ ΚΟΥΤΑΛΙΟΥ

Στη Λήμνο θα βρείτε γλυκά κου-ταλιού από όλα σχεδόν ταφρούτα, τα οποία παρασκευάζο-νται από μικρές βιοτεχνίες. Αγαπημένες μας γεύσεις είναι ο ορ-νός (άγριο σύκο), το σταφύλι, τοκυδώνι και το ντοματάκι!





ΘΥΜΑΡΙΣΙΟ ΜΕΛΙ

Αναπόσπαστο κομμάτι της μακραί-ωνης ιστορίας του νησιού είναι ημελισσοκομία. Αδιάψευστος μάρ-τυρας είναι το πήλινο καπνιστήριπου βρέθηκε σε ανασκαφές καικοσμεί τη συλλογή του αρχαιολο-γικού μουσείου μας. Σημαντικά εί-ναι και τα βαράδια, παραδοσιακές

κυψέλες της Λήμνου που αποτε-λούσαν τα μελισσαργιά - μελισσό-τοπους - του νησιού. Η Λήμνος σήμερα έχει να παρου-σιάσει μια μελισσοκομία αρκετάδραστήρια απέναντι στις απαιτή-σεις των καιρών μας, με μελισσο-κόμους ερασιτέχνες και επαγγελ-ματίες, οι οποίοι δίνουν τονκαλύτερο εαυτό τους για να απο-λαμβάνουμε το θυμαρίσιο μέλι Λή-μνου. Μέλι παχύρευστο, με υπέ-ροχο άρωμα, κεχριμπαρένιοχρώμα και έντονη γεύση. Το λη-μνιό μέλι διακρίνεται για την κα-θαρότητά του σε θυμάρι. Αυτός εί-ναι ο λόγος για τον οποίο τολημνιό μέλι συγκαταλέγεται στακαλύτερα της χώρας μας. Ποιος λοιπόν δεν θέλει φεύγονταςνα πάρει μαζί του ένα βαζάκι με

μυρωδιές και χρώματα της λημνιάςφύσης; Άλλωστε μια κουταλιάαπό αγνό θυμαρίσιο μέλι μας χα-ρίζει ενέργεια και ευεξία όσο κα-νένα άλλο προϊόν.



Ο οίνος της Λήμνου ήταν πε-ριζήτητος από την αρχαιότητακι αποτελούσε εμπορεύσιμοαγαθό από την εποχή τουΟμήρου. Η Λήμνος είναι ένα από ταελάχιστα μέρη του κόσμουόπου ευδοκιμεί το «μοσχάτοΑλεξανδρείας», ενώ η ποικι-λία «λημνιό» είναι γνωστήαπο την αρχαιότητα.

ΜΟΣΧΑΤΟ

Το μοσχάτο Αλεξανδρείας είναι μιαλευκή ποικιλία, η οποία καλλιερ-γείται ευρύτατα για την παραγωγήεπιτραπέζιων σταφυλιών, κρασιούαλλά και σταφίδας. Στην Ελλάδακαλλιεργείται κυρίως στη Λήμνοκαι στη Σάμο.Η ποικιλία αυτή οξειδώνεται εύ-κολα και απαιτεί ιδιαίτερη προ-σοχή κατά την οινοποίηση. Το μο-σχάτο Αλεξανδρείας ωριμάζει στιςαρχές Σεπτεμβρίου και δίνει ξηράκρασιά με αρκετούς βαθμούς καιμέτρια οξύτητα. Οι αμπελώνες τηςΛήμνου, δίνουν λευκά κρασιά με

λεπτό άρωμα και ευχάριστηγεύση, καθώς και θαυμάσια γλυκάκρασιά με πλούσιο άρωμα και γε-μάτη γεύση. Όλα τα λευκά κρασιάαπό μοσχάτο Αλεξανδρείας είναιΟΠΑΠ (Ονομασίας ΠροελεύσεωςΑνώτερης Ποιότητας). Τα λευκά της Λήμνου έχουν απο-σπάσει πολλές διακρίσεις σε διε-θνείς διαγωνισμούς, ενώ βρίσκον-ται πολύ υψηλά στην εκτίμηση τωναπαιτητικών καταναλωτών.

ΛΗΜΝΙΟ Ή ΚΑΛΑΜΠΑΚΙ

Το λημνιό είναι μια αρχαία ελλη-νική ποικιλία σκούρου σταφυλιούπου χρησιμοποιείται αποκλειστικάγια οινοποιία. Πιθανολογείται ότι προέρχεταιαπό τη λημνία σταφυλή, που ανα-φέρεται από τον Ησίοδο και τονΑριστοτέλη. Αξίζει να σημειωθείότι η ποικιλία που είναι παντούγνωστή ως λημνιό, στη Λήμνοέχει επικρατήσει να ονομάζεταικαλαμπάκι.Πρόκειται για μια ποικιλία με αυ-ξημένη αντοχή στις ασθένειες καιστην ξηρασία, γι΄ αυτό άλλωστε

διατηρήθηκε ανά τους αιώνες. Η ποικιλία αυτή μπορεί να δώσει,με την κατάλληλη οινοποίηση,ερυθρούς και ροζέ οίνους πολύκαλής ποιότητας. Στη Λήμνο από την ποικιλία αυτήπαράγονται κόκκινοι οίνοι με λεπτόχαρακτήρα και πλούσιο άρωμα.Όπως και τα λευκά της Λήμνου,έτσι και τα ερυθρά - ροζέ χαίρουνμεγάλης εκτίμησης από τους λά-τρεις του καλού κρασιού.




ΛΗΜΝΙΟ ΚΡΑΣΙ

ΑΓΡΙΟΚΟΥΝΕΛΟ ΣΤΙΦΑΔΟ

ΥΛΙΚΑ:• 1 αγριοκούνελο Λήμνου• 700 γρ. μικρά κρεμμυδάκια• 2 μεγάλα κρεμμύδια• φύλλα δάφνης• 3 γαρύφαλλα• αλάτι – πιπέρι• λίγο ελαιόλαδο, λίγο νερό• 1 ποτήρι ξύδι• 2 ποτήρια μοσχάτο γλυκό κρασί Λήμνου• μισό κιλό ρόγες από σταφύλια σουλτανίνα

ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ:Το βράδυ μαρινάρουμε το κουνέλι με τα χονδρά κρεμμύδια κομμένα σεφέτες. Τα σκεπάζουμε με ένα ποτήρι κρασί, ένα ποτήρι ξύδι και νερό.Ρίχνουμε τους κόκκους πιπεριού και τ΄ αφήνουμε όλα στο ψυγείο. Την επόμενη ημέρα στραγγίζουμε το κουνέλι και σε μια κατσαρόλα μεελαιόλαδο σοτάρουμε το κουνέλι με τα μικρά και τα μεγάλα κρεμμύδια(τη μαρινάδα). Όταν ροδίσει, το σβήνουμε με το δεύτερο ποτήρι κρασί καιπροσθέτουμε την τομάτα. Μετά ρίχνουμε τα σταφύλια. Σκεπάζουμε το κουνέλι με βραστό νερό. Ρίχνουμε αλάτι, πιπέρι, δάφνη,γαρύφαλλο.Μόλις αρχίσει να βράζει, το αφήνουμε για 2,5 ώρες σε σιγανή φωτιά.

Η συνταγή είναι της Μαρίας Τσανταρλιώτη, η οποία κέρδισε την πρώτηθέση σε έναν απολαυστικό διαγωνισμό αγριοκούνελου (από το 1ο φεστι-βάλ λημνιακών γεύσεων).



ΓΕΥΣΕΙΣΤο καλοκαίρι στη Λήμνο χρω-ματίζεται από το φεστιβάλγεύσεων (μια πρωτοβουλίατης Μισέλ και του Νίκου Βο-λωνάκη, που λατρεύουν τονησί μας και τις γεύσεις του). Παραγωγοί και επιχειρηματίεςτου νησιού προσφέρουν ταπροϊόντα τους συμμετέχονταςσε ένα δημιουργικό ανακά-τεμα γεύσεων, χρωμάτων κιαρωμάτων...

Κόκκορας με φλωμάρι



ΓΕΥΣΕΙΣ


ΚΟΚΟΡΑΣ ΜΕ ΦΛΩΜΑΡΙ Παραδοσιακό φαγητό, το συνήθιζαν σ΄ όλες τις γωνιέςτης Λήμνου και κυρίως στις εορτές του Αγίου Παντελε-ήμονα και της Παναγιάς. Ο κόκορας είναι κομμένος σεμερίδες.

ΥΛΙΚΑ:• 1 κόκορα (αλανιάρη) κομμένο σε μερίδες• 2 μέτρια κρεμμύδια ξερά ψιλοκομμένα• 1 ποτήρι ελαιόλαδο• 1 ποτηράκι κρασί λευκό ξηρό• 1,5 ποτήρι τομάτα τριμμένη• 2 φύλλα δάφνης• 3 σκελίδες σκόρδο κομμένες σε φέτες• ρίγανη, αλάτι, πιπέρι σε κόκκους• μισή κουταλιά ζάχαρη• νερό όσο χρειαστεί• 2 ποτήρια φλομάρια• μισό ποτήρι ή περισσότερο ξερό τυρί τριμμένο

Το φλομάρι μπορεί να βράσει στη σάλτσα του κοκκινι-στού ή ξεχωριστά και να γαρνιριστεί με σάλτσα.

ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ:Κόβουμε τον κόκορα σε μερίδες και τον τσιγαρίζουμεστο λάδι, τον βγάζουμε από την κατσαρόλα και τοναφήνουμε να περιμένει. Τσιγαρίζουμε το κρεμμύδι.Προσθέτουμε τον τσιγαρισμένο κόκορα και μετά τοκρασί. Τον σκεπάζουμε ώσπου να εξατμιστεί το κρασίσε χαμηλή φωτιά. Προσθέτουμε την τομάτα, τη ζά-χαρη, το σκόρδο, τη δάφνη, τη ρίγανη, το αλατοπί-περο, ανάλογο νερό και αφήνουμε το φαγητό να σι-γοβράσει. Όταν ο κόκορας έχει βράσει, κρατάμε 4ποτήρια ζωμού και προσθέτουμε 2 ποτήρια φλομά-ρια. Αφήνουμε το φαγητό να σιγοβράσει και πάλι.

Συνταγή της Ελένης Βαγιάκου από το βιβλίο «Συνταγέςλημνιακής κουζίνας». Συγγραφέας του βιβλίου είναι η αξέ-χαστη Ουρανία Βαγιάκου, η Λημνιά εκπαιδευτικός πουπροσέφερε στον πολιτισμό, το περιβάλλον και την πα-ράδοση του νησιού.

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΕΣ ΣΥΝΤΑΓΕΣΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΕΣ ΣΥΝΤΑΓΕΣ




ΤΟ ΠΑΣΧΑ

Το Πάσχα στη Λήμνο συνοδευόταναπό μερικά χαρακτηριστικά έθιμα. Στον Κοντιά κάθε οικογένεια κρεμάστον τοίχο μια κουλούρα από άρτοτην οποία φυλάει μέχρι την Πρω-τομαγιά. Μόλις τα μέλη της οικο-γένειας επιστρέψουν από το«Μάη», την βρέχουν με κρασί καιτην μοιράζουν σ΄ όλη την οικογέ-νεια.Στην εορτή του Λαζάρου η πεθεράστέλνει στη νύφη χαλβά, το λεγό-μενο Λάζαρο, τον οποίο μοιράζει ηνύφη στους συγγενείς, φίλους καιγείτονές της.Με το ιερό φως της Ανάστασης οιΛημνιοί συνήθιζαν να καψαλίζουντα δένδρα του κήπου και τα ζώατου στάβλου για γούρι.

ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΣΙΤΑΡΙΟΥΚατά τη Μεγάλη Παρασκευή οιγυναίκες συνηθίζουν να βράζουνσιτάρι για το Χριστό και να το πη-γαίνουν στο ναό, για να ευλογηθείαπό τον ιερέα και να διανεμηθεί.

ΤΟ ΓΕΜΙΣΤΟ ΑΡΝΙΤο Πάσχα μαγειρεύεται αρνί στοφούρνο γεμιστό με «ρυζ΄, σταφίδες,ζάχαρ΄, τυρί».

ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ

Προφήτης Ηλίας



ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ

ΙΠΠΟΔΡΟΜΙΕΣ

Χαρακτηριστικό είναι το έθιμο τωνιπποδρομιών που συμπίπτει με τηνεορτή του Αγίου Γεωργίου. Οι νέοιμε τ΄ άλογά τους συναγωνίζονταιμέχρι το ναό του πολιούχου στοχωριό Καλλιόπη. Παλαιότερα το έπαθλο ήταν ένααρνί δεμένο στο παράθυρο του ιε-ρού ναού, ενώ αργότερα αντικα-ταστάθηκε από μετάλλιο με κόκ-κινη ταινία. Ο νικητής κρεμά τομετάλλιο στο μέτωπο του αλόγουτου. Ο ιερέας σταυρώνει με ευχέ-λαιο το άλογο και ο νέος μπαίνειέφιππος στο ναό, για να ανάψεικερί στον άγιο, αφού πρώτα κάνειτρεις φορές το γύρο του ναού μετο άλογό του.

Απρίλιος 2010, Ιπποδρομίες




ΣΤΗΝ ΚΑΚΑΒΙΩΤΙΣΣΑ

Μια ιδιαίτερη λειτουργία τελείταικάθε Τρίτη του Πάσχα (Λαμπρο-τρίτη) στην εκκλησία της Παναγίας

της Κακαβιώτισσας. Η εκκλησία βρίσκεται κυριολε-κτικά μέσα στο βράχο και, για ναφτάσει κανείς μέχρι εκεί, ακολου-θεί μια μοναδική διαδρομή.

ΑΓΙΑΣΜΑ

Την Παρασκευή της Διακαινησί-μου (Λαμπροπαρασκευή) γίνεται

στον Κότσινα πανηγύρι με ζωοπα-νήγυρη. Οι πιστοί προσέρχονταιστο ναό της Ζωοδόχου Πηγής,όπου υπάρχει αγίασμα. Για ναφθάσει κανείς στην πηγή κατεβαί-νει τα αμέτρητα (σύμφωνα με τηνπαράδοση) σκαλοπάτια κάτω αποτην εκκλησία.

ΤΟΥ ΠΡΟΦΗΤΗ ΗΛΙΑ

Στις 20 Ιουλίου στην περιοχήΘέρμα σε μια κατανυκτική ατμό-σφαιρα εορτάζεται ο ΠροφήτηςΗλίας. Το εκκλησάκι βρίσκεται

στην κορυφή του λόφου και προ-σφέρει ανεπανάληπτη θέα ολό-κληρου σχεδόν του νησιού.

ΠΑΝΗΓΥΡΙ ΣΩΤΗΡΟΣ

Το πανηγύρι της Μεταμόρφωσηςτου Σωτήρος γίνεται στις 6 Αυγού-στου στο ακρωτήριο του Σωτήροςσε ένα εξωκλήσι πάνω από τογραφικό λιμανάκι. Η πανέμορφη τοποθεσία βρίσκε-ται ανάμεσα στα χωριά Παναγιάκαι Πλάκα και συγκεντώνει κάθεχρόνο πλήθος κόσμου.

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ

Πανηγύρι Σωτήρος



ΑΓ. ΣΩΖΩΝ

Ιδιαίτερη αναφορά αξίζει να γίνειστον Αγ. Σώζοντα και στο μεγάλοπανηγύρι της περιοχής στις 7 Σε-πτεμβρίου. Τις μέρες αυτές το νοτι-οανατολικότερο άκρο της Λήμνουζωντανεύει. Παλιά η εορτή διαρ-κούσε 3 ημέρες. Στις μέρες μας συ-

νεχίζονται τα τάματα και τα αφιερώ-ματα στον άγιο από τους πιστούςπου επιθυμούν να λυτρωθούν απότις αρρώστιες, τις κακοτυχίες κλπ. Εκτός απο την εορτή του αγίου, αξί-ζει να επισκεφθεί κανείς την ειδυλ-λιακή γειτονική παραλία γιαμπάνιο, για φωτογραφίες και πε-ριήγηση.

ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ

Τους καλοκαιρινούς μήνες γίνονταιπολλά πανηγύρια σε όλο το νησί,τα οποία έχουν τοπικό χαρακτήρααλλά σχεδόν πάντα συνοδεύονταιαπό φαγητό, μουσική και χορό. Τα αναφέρουμε εν συντομία:Αγίας Μαρίνας στις 17 Ιουλίου, στοΛιβαδοχώρι και στη Ν. Κούταλη.

Αγίου Ερμολάου στις 26 Ιουλίου,στην Ατσική.Αγίας Παρασκευής στις 26 Ιουλίου,στο Θάνος και στη Μύρινα.Του Σωτήρος στις 6 Αυγούστου,στην Πλάκα και στις Αγγαριώνες. Της Παναγίας στις 15 Αυγούστου,στα Τσιμάνδρια, Καμίνια, Κά-σπακα, Παναγιά και στη Μύρινα.

ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ

Το νησί που μας κάνει όλουςυπερήφανους με τα στοιχείαπου διαθέτει και την ποιότηταζωής που προσφέρει δεν θαμπορούσε να έχει για πρω-τεύουσα παρά μια όμορφη καιιστορική πόλη.Η πόλη αυτή είναι η Μύρινα...

ΜΥΡΙΝΑ

Η Μύρινα είναι η πρωτεύουσα τηςΛήμνου. Το όνομά της προέρχεταιαπό την πανέμορφη κόρη του βα-σιλιά Κριθέα της Ιωλκού και σύ-ζυγο του βασιλιά Θόαντα, ο οποίοςήταν ο πρώτος οικιστής του νη-σιού. Η ίδρυση και η ονομασία της πό-λης ανάγεται στο 13ο - 12ο π.Χ.αιώνα, την εποχή που εμφανίστη-καν στο νησί οι Μινύες, ενώ ο οχυ-ρός βράχος της πόλης κατοικείται

από τη Νεολιθική εποχή (όπωςπροκύπτει από λαξεύματα και αρ-χαιολογικά ευρήματα).Περί το 13ο αι. μ.Χ. επικράτησε ηονομασία Παλαιόκαστρο, η οποίαδιαφοροποιούσε την πρωτεύουσααπό τον Κότσινα (με το νεότεροκάστρο του). Άλλες ονομασίες που εμφανίστη-καν στην περίοδο της τουρκοκρα-τίας/ φραγκοκρατίας είναι:Κάστρο, Βαρούσι (πλούτος), Μπό-ριο (εμπόριο), Χώρα. Μέχρι πρό-

σφατα οι κάτοικοι της πρωτεύου-σας λέγονταν Καστρινοί, ενώ μετάτο 1955 επικράτησε ξανά η αρχαίαονομασία Μύρινα. Η πόλη βρίσκεται κτισμένη επάνωστα ερείπια της αρχαίας Μύρινας.Μπορείτε να επισκεφθείτε τον αρ-χαιολογικό χώρο (σελ. 100) σταΡηχά Νερά, όπου θα δείτε τμήματης αρχαίας πόλης, καθώς καιπόσο κοντά στην επιφάνεια τουεδάφους βρίσκονται τα αρχαία κτί-σματα! Το μεγαλύτερο μέρος της πόλης

διαθέτει γραφικά πλακόστρωτασοκάκια, που προσφέρονται γιαανέμελες βόλτες. Στη Μύρινα βρίσκεται το επίκεν-τρο της εμπορικής κίνησης, καθώςκαι η παραδοσιακή αγορά, ηοποία πρόσφατα ανακαινίστηκε.Νότια του κάστρου βρίσκεται οΤούρκικος γιαλός, το κεντρικό λι-μάνι της Λήμνου και το γραφικόλιμανάκι με τους ψαράδες, τις βάρ-κες τους και τα μικρά ταβερνάκια.

ΒΟΛΤΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ


s

w E


ΜΥΡΙΝΑΜΥΡΙΝΑ




ΤΟΥΡΚΙΚΟΣ ΓΙΑΛΟΣ

Νότια του κάστρου είχε αναπτυχθείη τουρκική συνοικία, από τηνοποία πήρε το όνομά του ο γιαλός.Αργότερα, με την ανταλλαγή πλη-θυσμών, εγκαταστάθηκαν εκείπρόσφυγες από τη Μάδυτο τηςΠρο πο ντί δας. Σήμερα η περιοχήονομάζεται Νέα Μάδυτος. Το καλοκαίρι ο όρμος φιλοξενείαρκετά ιστιοπλοϊκά, ψαρόβαρκεςκαι μικρά σκάφη, ενώ στα αρι-στερά βρίσκεται το κεντρικό λιμάνιτου νησιού. Παρόλο που το λιμάνιείναι κοντά, η παραλία είναι πεν-τακάθαρη και αρκετοί κολυμβητέςτην προτιμούν, αφού είναι κυριο-λεκτικά μπροστά στα πόδια τους.

ΤΟ ΛΙΜΑΝΑΚΙ

Στον Τούρκικο γιαλό θα συναντή-σετε επίσης το γραφικό λιμανάκι μετα μικρά ταβερνάκια, τα ψαροκάικα,και τους ψαράδες που μαντάρουναργά τα δίχτυα τους ή διαλαλούν ταφρέσκα ψάρια που μόλις έβγαλαν. Απέναντι από το λιμάνι, στους πρό-ποδες του ενετικού κάστρου τηςΜύρινας, θα βρείτε το μοναδικόστο είδος του cafe - cocktail bar,«ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ». Υπάρχει πιθα -νότητα, απολαμβάνοντας το κοκτέιλσας ή περπατώντας ανέμελα στουςπρόποδες του κάστρου, να συναν-τήσετε κάποιο ελάφι! Μην τρομά-

ξετε... είναι κι αυτά μέλη της μικρήςμας κοινωνίας.

ΤΑ ΠΛΑΤΩΝΙΑ

Είναι ένα είδος ελαφιού που έχειεγκατασταθεί εδώ και χρόνια στοκάστρο, όπως και σε άλλα σημείατης Μύρινας. Προήλθαν από έναζευγάρι ελαφιών το οποίο μετα-φέρθηκε παλιότερα από τη Ρόδο.Σήμερα υπάρχουν περισσότερααπό 100 ελάφια, τα οποία είναιεξοικειωμένα με τους κατοίκουςκαι αποτελούν μια όμορφη «προ-σθήκη» στο πανέμορφο περιβάλ-λον του κάστρου.

ΒΟΛΤΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ

ΡΩΜΕΪΚΟΣ ΓΙΑΛΟΣ

Βόρεια του κάστρου, από τουςπρόποδες του βράχου μέχρι τηνπεριοχή Ρηχά Νερά, εκτείνεται οΡωμέικος γιαλός με τα «αρχοντικάτων Αιγυπτιωτών», τα οποία απο-τελούν σημαντικό μέρος της αρχι-τεκτονικής κληρονομιάς της Λή-μνου. Ακριβώς απέναντι από τηνπαραλία, στο βάθος του ορίζοντα,διαφράφεται το Άγιον Όρος. Κατάτο θερινό ηλιοστάσιο ο ήλιος δύειακριβώς πάνω από την κορυφήτου όρους, χαρίζοντάς μας το μο-ναδικό ηλιοβασίλεμα που μνημο-νεύεται από τους αρχαίους χρό-νους. Σύμφωνα με τον Πλίνιο, ησκιά του Όρους φθάνει μέχρι τηναγορά της Μύρινας. Παροιμιώδης

είναι ο στίχος του Σοφοκλή «Άθωςσκιάζει νώτα Λημνίας Βοός», οοποίος δυστυχώς είναι ο μόνοςπου διασώθηκε από δράμα τουαρχαίου μας τραγικού, πιθανώς μετον τίτλο «Λημνιάδες». Επίσης καιο Πλούταρχος αναφέρει την κα-λυμμένη από λευκούς βράχουςΛήμνο, που σκιάζεται από το όροςΆθως. Οι παραπάνω πληροφορίεςφανερώνουν τις ανησυχίες και τιςεπιστημονικές αναζητήσεις των πα-λαιοτέρων, οι οποίοι προσπαθού-σαν με διάφορους τρόπους ναυπολογίσουν αποστάσεις.

ΡΗΧΑ ΝΕΡΑ

Είναι η προέκταση του Ρωμέικουγιαλού, μια όμορφη αμμουδερή

παραλία που δίνει την ευκαιρία γιαηλιοθεραπεία, αλλά και άφθονοπαιχνίδι στη θάλασσα. Δεν υπάρ-χει, όμως, τίποτε πιο απολαυστικόαπό έναν απογευματινό περίπατομέχρι... το τέλος του δρόμου!



ΒΟΛΤΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗwww.limnosisland.grwww.limnosisland.gr

Αφήνουμε την πόλη και ξεκι-νάμε για μια βόλτα στη Λήμνομε τα ρούχα και τη διάθεσητου περιηγητή! Τα μέρη, τα χωριά, το τοπίο...είναι μερικά μόνο από τα στοι-χεία που θα ενθουσιάσουντους επισκπέπτες, όπως εν-θουσιάζουν κι εμάς που ταβιώνουμε καθημερινά. Η Λήμνος έχει πάρα πολλάχωριά, τα οποία εντυπωσιά-ζουν με την ιστορία τους, φέ-ρουν σημαντικό κομμάτι απότην πολιτιστική και αρχιτεκτο-νική κλη ρο νομιά του νησιούμας και είναι κτισμένα σε το-ποθεσίες ιδιαίτερου φυσικούκάλλους.

ΚΑΣΠΑΚΑΣ

Ένα από τα αρχαιότερα χωριά τουνησιού. Ιδρύθηκε από το Βυζαν-τινό ναύαρχο Κάσπακα (πιθανώςστις αρχές του 12ου αι. μ.Χ.). Πρω-τοαναφέρθηκε σε μοναστηριακάέγγραφα του 1363. Υπάρχει πα-ράδοση ότι εδώ κατέφυγε το 1204ο σφετεριστής του θρόνου της Πό-λης, αυτοκράτορας Αλέξιος Δού-κας Μούρτζουφλος. Το ακρωτή-ριο βόρεια του χωριού φέρει τοόνομά του. Παλαιότερα ο οικισμόςβρισκόταν στη θέση Πύργος (500

μέτρα Β.Α. του χωριού) για προ-στασία από τους πειρατές (οι επι-δρομές από τους πειρατές ήταν συ-χνό φαινόμενο στη Λήμνο κι αυτόεπηρέασε σημαντικά την τοποθε-σία στην οποία μεταφέρονταν ταχωριά και οι οικισμοί).Οι πρώτοι κάτοικοι του Κάσπακαεργάζονταν στα χωράφια τουαφεντικού. Σήμερα στον Κάσπακαέχουν απομείνει λίγοι κάτοικοι, κυ-ρίως αγρότες και κτηνοτρόφοι. Ο Κάσπακας μοιάζει αρκετά με τα

ορεινά χωριά της Ελλάδας, αφούείναι κτισμένος ψηλά, πάνω σεπλαγιά με αρκετή κλίση. Στο χωριό θα βρείτε μια παραδο-σιακή οικοτεχνία παραγωγής ζυ-μαρικών και γλυκών. Η Μυρσίνηκαι η οικογένειά της δημιουργούντις λιχουδιές τους με δικό τους σι-τάρι, γάλα και χωριάτικα αυγά πουσυγκεντρώνουν από τους συγχω-ριανούς τους. Περίπου 2 χλμ. έξω από το χωριόθα συναντήσετε την παραλία τουΆη Γιάννη.

ΑΗ ΓΙΑΝΝΗΣ

Πάνω σε ένα βράχο που μοιάζειμε απολιθωμένο καράβι έχει κτι-στεί το εκκλησάκι του Άη Γιάννη.Από το εκκλησάκι και προς τηνπλευρά της Μύρινας απλώνεταιμια πεντακάθαρη, ήσυχη παραλίαμε βότσαλα. Ακριβώς κάτω από το εκκλησάκι,μέσα στην κοιλότητα του βράχου,σας περιμένει το φιλόξενο «CafeCave». Λίγο πιο βόρεια, μετά το

ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ


s

w E


ΔΥΤΙΚΗ ΛΗΜΝΟΣΔΥΤΙΚΗ ΛΗΜΝΟΣ


ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ


λιμανάκι, συναντάμε μια αμμου-δερή, ήσυχη παραλία με ένα ιδι-αίτερο και αρκετά προσεγμένοστέκι για καφέ και ουζοποικιλίες,το «Πρασσά Λιμάνι».Ανεβαίνοντας στο βουνό από τοσημείο αυτό, θα φτάσετε στους κα-ταρράκτες του Κάσπακα (το χει-μώνα το νερό κατεβαίνει ορμητικά)με τον παλαιό νερόμυλο. Στην ευ-

ρύτερη περιοχή του Άη Γιάννη έχειαναπτυχθεί οικισμός με αρκετάενοικιαζόμενα δωμάτια. Όσοι επι-λέξετε να μείνετε στον Άη Γιάννηθα απολαύσετε μερικές ημέρεςανάπαυσης και ησυχίας, κυριολε-κτικά μέσα στη θάλασσα.

ΚΑΡΒΟΥΝΟΛΑΚΑΣ

Είναι μια ερημική αμμώδης παρα-λία στο πιο βόρειο σημείο του νη-σιού όπου μπορεί να φτάσει κανείςμε όχημα. Το τοπίο της περιοχήςθα σας κάνει να νομίσετε ότι τορολόι γύρισε... 50 χρόνια πίσω!Στην παραλία αυτή δεν υπάρχειτίποτε άλλο παρά μόνο... εσείς καιη παρέα σας!


ΘΕΡΜΑ

Καταπληκτική τοποθεσία, πανύ-ψηλα πλατάνια που δροσίζουν τιςσκέψεις, ιδιαίτερο μικροκλίμα πουδημιουργεί ευεξία και μια μονα-δική πρόταση αναζωογόνησης νουκαι σώματος, από τα «ThermaSpa», είναι ο μοναδικός (ίσως σεόλο το Αιγαίο) συνδυασμός στοι-χείων που συμπληρώνει ιδανικάτις ιαματικές πηγές στα Θέρμα.Τα Θέρμα βρίσκονται στους πρό-ποδες του λόφου, όπου δεσπόζειο προφήτης Ηλίας, λίγα μόλις λε-πτά από τη Μύρινα.

ΙΑΜΑΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

Τα Θέρμα λέγονται επίσης και θερ-μοπηγές Ηφαίστου. Το νερό τωνθερμοπηγών αναβλύζει μέσα απόρήγματα βράχων. Η θερμοκρασίατου νερού δεν είναι πολύ υψηλή,περί τους 40 - 42 βαθμούς Κελ-σίου, ενώ η διαύγειά του είναι τέ-λεια. Το νερό είναι άχρωμο και δενπαρουσιάζει οσμές. Σημαντικά ωφέλη έχουν παρατη-ρηθεί εμπειρικά από τη χρήση τουνερού, αλλά και των λουτρών.

ΚΟΡΝΟΣ

Το χωριό απέχει 7 χλμ. από τηΜύρινα. Έχει πιθανώς λάβει τηνονομασία του από τον κρουνό(κρουνός=βρύση) στην πλατείατου χωριού. Σύμφωνα με την πα-ράδοση, το χωριό υπάρχει από το1500 περίπου, ενώ κατά τηντουρκοκρατία ήταν δήμος με2.000 κατοίκους. Από τον Κορνόκατάγονταν πολλοί και σημαντικοί

ευεργέτες του νησιού, όπως οΟδυσσέας Ι. Παντελίδης, που προ-σέφερε χρήματα το 1906 για νααγοραστεί το «Παντελίδειο Παρ-θεναγωγείο» (στο κτήριο στεγά-ζονται σήμερα αίθουσες του Πα-νεπιστημίου Αιγαίου). Ο Κορνός είναι ένα από τα ελάχι-στα χωριά της Λήμνου με «βουνί-σιο» αέρα (επειδή βρίσκεται σεένα ορισμένο υψόμετρο), ενώ έχειθέα μέχρι τη θάλασσα. Αν περά-σετε από εδώ, σταματήστε στη μι-κρή πλακόστρωτη πλατεία για ναπιείτε ένα τσιπουράκι στο καφε-νείο του χωριού.

Το φθινόπωρο η πλατεία του χω-ριού μοσχοβολά τσίπουρο καιγλυκάνισο από το λακαριό του Πα-ναγιώτη, που βρίσκεται ακριβώςπάνω στην πλατεία.

Για τον περιηγητή...• Απογευματινό καφεδάκι στα

Θέρμα κάτω από τα πλατάνια. • Ο Προφήτης Ηλίας, το χαρακτη-

ριστικό εκκλησάκι με το πανη-γύρι στις 20 Ιουλίου.

ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ


s

w E


1

2

1

1

2

ΔΥΤΙΚΗ ΛΗΜΝΟΣ ΔΥΤΙΚΗ ΛΗΜΝΟΣ

Στη νοτιοδυτική Λήμνο συνα-ντάμε γραφικά χωριά - δείγματατης παραδοσιακής λημνιάς αρ-χιτεκτονικής, καθώς και παρα-λίες που έχουν γίνει τοεπίκεντρο της τουριστικής κίνη-σης του νησιού. Επισκεφθείτετον πιο καλοφτιαγμένο οικισμότου νησιού, τον Κοντιά και τηνΠινακοθήκη Σύγχρονης Βαλκα-νικής Τέχνης. Περιπλανηθείτεστα μονοπάτια της περιοχής.

ΠΛΑΤΥ

Το χωριό Πλατύ απέχει 2 χλμ. απότην πρωτεύουσα Μύρινα. Η ονο-μασία του χωριού σχετίζεται με τοεπίπεδο έδαφος ή ακόμα και μετο ευρύ στόμιο του γειτονικού όρ-μου (πλατύς γιαλός). Ο κόλπος στο Πλατύ είναι γνω-στός ως λιμάνι από το 17ο αιώνα,ενώ το 1685 υπήρχε και κάστροστην περιοχή. Η Λήμνος ήταν διά-σπαρτη από κάστρα. Γενικά σή-μερα δεν έχουν διατηρηθεί πολλάσε επισκέψιμη κατάσταση. Αξίζεινα διαβάσει κανείς το βιβλίο «Τακάστρα της Λήμνου» του Κων-σταντίνου Ν. Κοντέλλη, όπου θαέχει την ευκαιρία να γνωρίσει ένασημαντικό κομμάτι της ελληνικήςιστορίας.Το χωριό αναφέρεται για πρώτηφορά σε χρυσόβουλο του 1355,που αφορά μια αυτοκρατορικήδωρεά στη μονή Φιλοθέου τουΑγ. Όρους. Μέχρι να εξαλειφθεί οκίνδυνος από τους πειρατές, το χω-ριό βρισκόταν πίσω από το λόφοΠασά Βουνάρι, στη θέση Κοντάρι.Οι Τούρκοι το ονόμασαν «πασά -λιμάν». Σήμερα στο Πλατύ υπάρχουν αρ-κετά ενοικιαζόμενα δωμάτια, ενώ ηπαραλία του είναι μια από τις κα-λύτερες τη δυτικής Λήμνου και δί-πλα στη Μύρινα.

Για τον περιηγητή...• Ακρωτήριο Τηγάνι με εξωκλήσι

της Αγ. Παρασκευής• Παραλία στο Στιβί • Παραλία στο Πλατύ

ΘΑΝΟΣ

Το όνομα Θάνος αναφέρεται απότην εποχή του πατριάρχη Ιωάννου

ΙΓ΄ Γλυκέως (1315 – 1320). Σύμ-φωνα με τον Α. Μοσχίδη, το Θά-νος ονομάστηκε έτσι από κάποιονΑθανάσιο (Θάνο) πλούσιο γαι-οκτήμονα της περιοχής. Το χωριόαρχικά βρισκόταν κοντά στη θά-λασσα, αλλά μεταφέρθηκε για λό-γους ασφαλείας. Οι μετακινήσειςτων χωριών έγιναν κυρίως κατά τηδιάρκεια των ενετοτουρκικών πο-λέμων, αλλά και παλαιότερα,όταν υπήρχε ο κίνδυνος επιδρο-μής από τους πειρατές.Σήμερα το Θάνος είναι ένα όμορ -φο χωριό, με πολλά πέτρινα κτή-ρια, αρκετά από τα οποία έχουνγίνει ενοικιαζόμενα δωμάτια γιατους καλοκαιρινούς επισκέπτες. Τοχωριό, ένα από τα μεγαλύτερα τουνησιού, έχει περί τους 1.000 κα-τοίκους. Το καλοκαίρι σφύζει απόζωή χάρη στη γειτονική παραλίατου Θάνους, που είναι μια από τιςπιο κοσμοπολίτικες του νησιού.

Για τον περιηγητή...• Κακαβιώτισσα• Σχολείο• Κρήνες • Φούρνος μες στο δρόμο…• Αρχιτεκτονικό ενδιαφέρονμε πολλά πετρόκτιστα σπίτια

• Παραλία Θάνους

ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ


s

w E


ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΝΟΤΙΟΔΥΤΙΚΗΣ ΛΗΜΝΟΥ ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΝΟΤΙΟΔΥΤΙΚΗΣ ΛΗΜΝΟΥ

Ταβέρνα “ Ο ΧΡΗΣΤΟΣ”Πλατεία Τσιμανδρίων

Τηλ.: 22540 51278 Κιν.: 6977 585955

Ανοιχτά από το μεσημέρι

ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ



ΚΟΝΤΙΑΣ

Το γραφικό χωριό του Κοντιά ανα-φέρεται στη σημερινή του θέσηαπό το 18ο αιώνα. Ήταν ανέκαθεν πλούσιο χωριό,ενώ κατά τα χρόνια του μεσο πο -λέμου γνώρισε μεγάλη οικονο-μική και πληθυσμιακή ανάπτυξη.Από εδώ κατάγονταν πολλοί ναυ-τικοί και πλοιοκτήτες, όπως ο Πα-παγιάννης, ο οποίος ίδρυσε ναυ-τιλιακή εταιρία στο Λονδίνο μεστόλο 60 ιστιοφόρων! Η μετανάστευση, ωστόσο, αποδυ-νάμωσε το χωριό, ώστε στην απο-γραφή του 1991 εμφανίστηκαν551 κάτοικοι (ενώ το 1920 είχε1.270 και στα μέσα του 20ού αι-ώνα περίπου 1.500 ).Σήμερα ο Κοντιάς είναι ένας όμορ-

φος παραδοσιακός οικισμός. Τη σημερινή του όψη ο Κοντιάς τηνοφείλει σε ανθρώπους με μεράκικαι ιδιώτες που αποφάσισαν ναδώσουν νέα πνοή στο χωριό, ανα-καινίζοντας παλαιά πετρόκτιστακτήρια ή αναπτύσσοντας άλλεςδράσεις. Σημαντικές είναι οι εκδηλώσεις τουΣυλλόγου Κοντιατινών της Αθή-νας, όπως η πρωτοβουλία για τηναναπαλαίωση των ανεμόμυλωνκαι τα δύο βαλκανικά συμπόσιαζωγραφικής, από τα οποία συγ-κεντρώθηκαν έργα για την ίδρυσητης Πινακοθήκης Σύγχρονης Βαλ-κανικής Τέχνης.

Για τον περιηγητή...• Αρχιτεκτονική• Παραδοσιακός οικισμός

ιδιαίτερου φυσικού κάλλους• Πινακοθήκη Σύγχρονης

Βαλκανικής Τέχνης (σελ. 108)• Οι ανακαινισμένοι ανεμόμυλοι • Άγιος Αθανάσιος

ΔΙΑΠΟΡΙ - ΦΑΚΟΣ

Για τον περιηγητή...• Υγροβιότοπος (σελ. 13), επισκέ-

ψιμος κυρίως κατά την περίοδο χειμώνα - άνοιξης

• Παρατηρητήριο για υγροβιότοπο • Περίπατος μέχρι τα Κόκκινα• Απάτητες παραλίες

ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΝΟΤΙΑΣ ΛΗΜΝΟΥ ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΝΟΤΙΑΣ ΛΗΜΝΟΥ

s

w E

ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ



ΤΣΙΜΑΝΔΡΙΑ

Το χωριό του γλεντιού! Πρώτηαναφορά του ονόματος του χω-ριού, ως Σεμάνδρα, γίνεται το

1569, ενώ στα κοινοτικά έγγραφατου 19ου αιώνα αναγράφεται ωςΤζημάνδρα. Είναι προφανές ότι η

ονομασία προήλθε από την έκ-φραση "στ’ς μάντρες", από τις πο-λυάριθμες μάντρες που υπήρχανστην περιοχή. Η κοινότητα του χωριού ήταν ορ-γανωμένη. Το 1863 καταγράφη-καν 73 οικογένειες, ενώ το 1874υπήρχαν 96 σπίτια. Υπήρξε, λοι-πόν, μια σαφής οικονομική καιπληθυσμιακή ανάπτυξη. Στο τέλοςτου 19ου αιώνα είχαν κυκλοφο-ρήσει κέρματα για τις μικροσυναλ-λαγές με τη σφραγίδα «ΠΑ+ΤΣ:Παναγία+Τσιμάνδρια». Στις 8 Οκτωβρίου 1912 ήταν τοπρώτο χωριό της Λήμνου πουυποδέχθηκε τους Έλληνες στρα-τιώτες οι οποίοι είχαν αποβιβασθείστην κοντινή ακτή Βουρλίδια. Μευπερηφάνεια οι κάτοικοι δείχνουν

τη γέφυρα κοντά στο σχολείο,όπου στήθηκε για πρώτη φορά ηελληνική σημαία.

Για τον περιηγητή...• Κρήνη στην πλατεία• Διάσπαρτες μάντρες • Γέφυρα απελευθέρωσης


Κοντιάς

ΠΟΡΤΙΑΝΟΥ

Το Πορτιανού, σε αντίθεση με ταπερισσότερα χωριά του νησιού, δεναναφέρεται σε μοναστηριακάέγγραφα της βυζαντινής εποχής (ταέγγραφα αυτά παρέχουν ιστορικέςμαρτυρίες για τα χωριά μας). Τοχωριό σημειώνεται για πρώτη φοράσε χάρτη του 1785, με το όνομαPortiano που πιθανότατα προέρχε -ται από τις λέξεις «porto juno: νέολιμάνι». Νοτιοανατολικά τουπαλαιού χωριού, στη θέσηΜέλαγγας (=μέλαινα γη), υπήρχεπράγματι ένα λιμάνι. Ο περιηγητής

μπορεί εκεί να παρατηρήσει ταερείπια του μικρού πύργου -βίγλας, ο οποίος μάλλον κτίστηκετο 1656-57 από τους Ενετούς γιανα εποπτεύει το λιμάνι. Μέχρι το1940 ο πύργος σωζόταν σε ύψος6-7 μ., αλλά καταστράφηκε στηνΚατοχή.Στο Πορτιανού ανέκαθεν υπήρχεαυξημένη κοινωνικοοικονομική,πολιτιστική, ακόμη και αθλητικήδραστηριότητα. Αναφέρεται επίσηςκαι σημαντική ναυτική κίνηση.Γνωστός ήταν ο πλοιοκτήτηςΠοδάρας στο τέλος του 19ουαιώνα. Την ίδια εποχή κυκλοφο -

ρούσε τοπικό νόμισμα με τησφραγίδα Χ Π (Χωρίον Πορτιανού),ενώ το 1912 υπήρχε ταχυδρομείομε δική του σφραγίδα. Ο πληθυσμός του χωριούμειώθηκε απότομα από τη γνωστήμάστιγα της μετανάστευσης κι έτσιτο χωριό σήμερα αριθμεί περί τους300 κατοίκους. ΠροσωπικότητεςΟι κάτοικοι του Πορτιανούανέπτυξαν έντονη πνευματική και

καλλιτεχνική παράδοση πουσυνεχίζεται μέχρι σήμερα.Αγιογράφοι & ζωγράφοι:Γρηγόριος, Μάνος και ΣτρατόνικοςΠαπαμαλής, Γιάννης Παπαϊωάννου(Παγώνης), Ανδρέας Κοντέλλης.Εκπαιδευτικοί και συγγραφείς:Δέσποινα Βογδάνου-Κωνστάντιουκαι Κώστας Κοντέλλης, ο οποίοςσυνέγραψε την εξαιρετικήμονογραφία «Το Πορτιανού τηςΛήμνου», όπου υπάρχουνάφθονες πληροφορίες καιπλούσιο φωτογραφικό υλικό γιατην ιστορία του χωριού κατά τον20ό αιώνα.

Μαρμαροτεχνίτες & λιθοξόοι:Ξενοφών Κεραμιδάς,Κωνσταντίνος, Πάρης καιΔημήτρης Βόγδανος, ΠαναγιώτηςΦεργαδιώτης κ.ά.

Για τον περιηγητή...• Λαογραφικό Μουσείο (σελ. 106) • Συμμαχικό νεκροταφείο • Ναός Εισοδίων Θεοτόκου • Δημοτικό σχολείο• Αρχοντικά κτίρια

ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ




s

w E

ΝΕΟ ΠΕΔΙΝΟ

Το Νέο Πεδινό είναι το νεότεροχωριό της Λήμνου. Κτίστηκε μετάαπό το σεισμό του 1968, αφούκαταστράφηκε το παλαιό Πεδινό.Σήμερα έχει 300 περίπου κατοί-κους, κατά πλειοψηφία αγρότεςκαι αλιείς.Τα τελευταία χρόνια παρουσιάζειμια μικρή τουριστική ανάπτυξη. Το Νέο Πεδινό είναι ένας νέος οι-κισμός με αρκετά καλή ρυμοτο-μία, όμορ φα σπιτάκια και μιαόμορφη πλατεία γύρω από τονκεντρικό ναό των Αγίων Πάντων.

ΠΑΛΑΙΟ ΠΕΔΙΝΟ

Το Πεδινό ή Παλαιό Πεδινό είναιτο αρχικό χωριό, το οποίο έχεισχεδόν εγκαταλειφθεί μετά από τοσεισμό του 1968. Τον τελευταίοκαιρό παλαιοί κάτοικοι του χω-ριού, αλλά και νέοι άνθρωποι πουέχουν λατρεύσει τον παραδοσιακόαυτό οικισμό, δείχνουν την πρό-θεσή τους να αναβιώσουν το χω-ριό κι έχουν αναπαλαιώσει ορι-σμένα σπίτια. Στην Αθήνα,μάλιστα, λειτουργεί ένας αρκετάδραστήριος σύλλογος «των εν Ατ-τική Πεδινιωτών», αποτελούμενοςαπό ανθρώπους που δεν έχουνξεχάσει τις ρίζες τους.

Για τον περιηγητή...• Πλατεία• Εκκλησία• Κρήνη • Δείγματα της λημνιάς αρχιτεκτονικής

• Κρεμμύδας – οινοποιείο

ΑΓΓΑΡΙΩΝΕΣ

Οι Αγγαριώνες είναι ένα γραφικόχωριουδάκι πάνω σε μικρόύψωμα. Η τοποθεσία προσφέρειεξαιρετική θέα προς τον κόλποτου Μούδρου. Η φυσική του θέση το καθιστούσεεξαιρετικό παρατηρητήριο - βίγλαγια τους Βυζαντινούς. Σε μικρό λόφο, στο λεγόμενοΑλεξόπυργο, σώζονται ασήμανταερείπια πύργου, όπου υπήρχανσκοπιές στη διάρκεια των Ορλο-φικών (1770), οι λεγόμενες Α-γγαριώνες Βίγλες. Επομένως, ηονομασία πιθανόν να προέρχεταιαπό το «άγγαρον πυρ», την

άσβεστη φωτιά που συντηρούσανοι βιγλάτορες για να στέλνουν τακωδικοποιημένα σήματα. Η ονομασία επίσης υποδηλώνειπεριοχή με αριές (είδος βελανι-διάς) ή καρυδιών (καρυών).

Για τον περιηγητή...• Μεταμόρφωση του Σωτήρος• Αλεξόπυργος (ερείπια)


ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

s

w E



Παλιό Πεδινό

Ν. ΚΟΥΤΑΛΗ

Περίπου 20 χλμ. από τη Μύρινασυναντάμε τη Νέα Κούταλη, χωριόπροσφύγων από την Κούταλη τηςΠροποντίδας (από εκεί καταγότανο γνωστός παλαιστής και αρσιβα-ρίστας Π. Κουταλιανός που έγινεδιάσημος τη δεκαετία 1882 -1892). Η Νέα Κούταλη κτίστηκεμετά το 1926, με τρόπο ώστε να

«κοιτάζει» τον κόλπο του Μού-δρου. Εκτείνεται από το μικρό πευ-κοδάσος της Αγίας Τριάδας μέχριτο γραφικό πετρόκτιστο λιμανάκιμε τις ψαρόβαρκες. Το χωριό προ-σφέρει θέα στον κόλπο του Μού-δρου. Χαρακτηριστικό γνώρισματου χωριού είναι οι περιποιημένοιανθόκηποι με τις τριανταφυλλιέςκαι τα γεράνια που κοσμούν τις αυ-λές των σπιτιών. Ξακουστοί ήταν οι Κουταλιανοίσφουγγαράδες, αναπόσπαστοτμήμα της παράδοσης και της οι-κονομίας του νησιού. Τα μεγάλα πανηγύρια της περιοχήςείναι στις 17 Ιουλίου (Αγ. Μαρί-νας) και 6 Αυγούστου (Μεταμόρ-φωση του Σωτήρος), στα οποίασυμμετέχει ολόκληρο το νησί.

Για τον περιηγητή...• Γραφικό λιμανάκι• Μουσείο Ναυτικής παράδοσης και Σπογγαλιείας (σελ. 106)

• Γραφικοί ανθόκηποι στα σπίτια • Τοπικά πανηγύρια

ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ




ΚΑΛΛΙΘΕΑ

Η Καλλιθέα είναι ένα όμορφο χω-ριουδάκι της κεντρικής Λήμνου,κτισμένο στην πλαγιά ενός λόφουσε μικρή απόσταση από τη θά-λασσα. Ονομάστηκε έτσι το 1955επειδή προσφέρει πανοραμική θέαπρος τον κόλπο του Μούδρου,αλλά και προς Βορρά μέχρι τηνΊμβρο και τη Σαμοθράκη. Η πα-λαιά του ονομασία ήταν Σαρπί ήΣαρπίον. Η λέξη συναντάται στοποντιακό ιδίωμα ως «σαρπίν (το):γεωργική αποθήκη». Οι περισσό-τεροι Σαρπινοί ήταν κεχαγιάδες σεκοντινά αγροκτήματα: οθωμανικά,ελληνικά ή μοναστηριακά.

Το Σαρπί μετά την απελευθέρωσηαποτέλεσε ιδιαίτερη κοινότητα. Το1928 είχε σχεδόν 400 κατοίκους,που ασχολούντο κυρίως με τη γε-ωργία, την κτηνοτροφία και τηναλιεία. Στα χρόνια του μεσοπολέ-μου αναπτύχθηκε αρκετά.Ιστορικό μνημείο αποτελεί η αλλη-λοδιδακτική σχολή του νησιού,που ιδρύθηκε το 1868 με χορηγότον Αιγυπτιώτη Δούκα Παλαι-ολόγο.Το χωριό απέχει περίπου 20 χλμ.από τη Μύρινα και μέσω της κεν-τρικής λεωφόρου μπορείτε να φτά-σετε εκεί σε λίγα λεπτά. Στην παραλία Καλλιθέας λειτουρ-γεί ένα από τα αγαπημένα μας κα-

λοκαιρινά bar, η «Σκάλα», τοοποίο κρατά το κέφι ψηλά, μεπολύ καλή μουσική μέχρι τα ξη-μερώματα.

Για τον περιηγητή...• Θέα στον κόλπο του Μούδρου

και τη Σαμοθράκη• Αλληλοδιδακτική Σχολή Δούκα

Παλαιολόγου• Πλατεία• Λιμάνι - Σκάλα Σαρπιόσκαλα

ΛΙΒΑΔΟΧΩΡΙ

Το αρχικό του όνομα ήταν Κεφαλο-χώρι γιατί ήταν από τα μεγαλύτεραχωριά της Λήμνου. Η σημερινή τουονομασία προέκυψε από τη μεγάληπεδιάδα (λιβάδι) που το περιβάλ-λει. Κοντά στο Λιβαδοχώρι βρι-σκόταν το μοναστήρι του Αγ. Παύ-λου, το οποίο αποτελούσε έδρατου μητροπολίτη Λήμνου (σύμ-φωνα με έγγραφα του 15ου αι-ώνα). Το μετόχι του Αγ. Παύλου ήαλλιώς το «κτήμα της Μητρόπο-λης», το οποίο χαρίστηκε στους Λη-μνιούς το 1800, χρηματοδοτούσεμε τα έσοδά του την εκπαίδευσητων νέων. Το Λιβαδοχώρι Βρίσκεται

στο κέντρο του νησιού, κοντά στοαεροδρόμιο.

Για τον περιηγητή...Ανάμεσα στο Λιβαδοχώρι και στονΑγ. Δημήτριο, στη θέση όπου σή-μερα βρίσκεται το εκκλησάκι τηςΑγ. Ελένης, βρισκόταν η αρχαίαΠολιτεία, που αρχικά ονομαζότανΜεσόγειος Ηφαιστεία. Στη συνέχειαονομάστηκε Σταλιμένη (σημειώνε-ται σε χάρτες μέχρι το 1800).


ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

s

w E


ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΠΕΔΙΑΔΑΣΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΠΕΔΙΑΔΑΣ

Καλλιθέα

s

w E

Καλωσορίσατε... στο Δήμο

ΑτσικήςΑτσικής

παραλία Γομάτι

Αγ. Ερμόλαος

Φαρακλό

Αγ. Δημήτριος

Κτήμα Μητρόπολης

Δημοτικό Σχολείο

Αγ. Γεώργιος

Αγ. ΔημήτριοςΑτσικήΒάροςΔάφνη

ΚαρπάσιΚατάλακκο

Σαρδές

Ο ΔΗΜΟΣ

Ο δήμος Ατσικής αποτελείταιαπό τα δημοτικά διαμερίσματα:Ατσική, Άγιος Δημήτριος,Βάρος, Δάφνη, Καρπάσι, Κατά-λακκο και Σαρδές. Καταλαμβάνει το κεντρικό καιβόρειο κυρίως τμήμα της Λή-μνου, έχει έκταση 135 τ.χλμ.,πληθυσμό 3.000 κατοίκους καιέδρα του την Ατσική.

Η ευρύτερη περιοχή της Ατσικής εί-ναι κυρίως πεδινή και γι’ αυτό είναιιδιαίτερα παραγωγική. Μερικά απότα καλύτερα γεωργικά και κτηνο-τροφικά προϊόντα του νησιού δη-μιουργούνται εδώ, στην Ατσική,από ανθρώπους με μεράκι, όπωςτα βραβευμένα κρασιά "ΧΑΤΖΗ-ΓΕΩΡΓΙΟΥ", τα γαλακτοτυροκο-μικά "ΧΡΥΣΑΦΗ", τα ζυμαρικά"ΓΚΑΡΑΛΗ", τα αναψυκτικά"ΚΡΗΝΗ" και πάρα πολλά άλλαπροϊόντα που τιμούν το νησί μαςμε την παρουσία τους στην τοπικήκαι εγχώρια αγορά.

Η ΑΤΣΙΚΗ

Η Ατσική είναι η πρωτεύουσα τουδήμου. Είναι ένα από τα λίγα χω-ριά της Λήμνου που διαθέτει μιααρκετά μεγάλη πλατεία, όπου θαμπορέσετε να δροσιστείτε, να δο-κιμάσετε μεζέδες ή να πιείτε το κα-φεδάκι σας στους φιλόξενους κα-φενέδες.Προτείνουμε στον επισκέπτη νααφιερώσει λίγη ώρα και να επι-σκεφθεί τον εντυπωσιακό ναό του

Αγίου Γεωργίου με το μεγάλο πέ-τρινο καμπαναριό, έργο του αρχι-τέκτονα και γλύπτη Ι. Φωτιάδη.

Ο Ιωάννης Φωτιάδης:Ένας σπουδαίος γλύπτης της πέτραςκαι του μαρμάρου με μικρασιατικήκαταγωγή. Ήλθε στη Λήμνο το1918, όταν του ανατέθηκε από τουςΆγγλους να επιμεληθεί την κατα-σκευή των συμμαχικών νεκροτα-φείων. Τότε γνώρισε την ΕλισάβετΚούβαρου από την Ατσική, νυμ-φεύθηκε κι εγκαταστάθηκε μόνιμαστη Λήμνο.

Από τα έργα του είναι κυρίως γνω-στά όσα φιλοτέχνησε στη Λήμνο.Αγαπούσε τόσο πολύ τη δουλειάτου, ώστε συχνά δούλευε χωρίς ναπληρώνεται. Εργαζόταν ασταμάτηταμέχρι τα βαθιά γεράματα (πέθανε το1965 σε ηλικία 85 ετών).Ο Ι. Φωτιάδης ανήκει στους φωτι-σμένους εκείνους ανθρώπους τωνοποίων το όραμα και η τεχνική κλη-ροδότησε το σύγχρονο ΄Ελληνα μετην αμύθητης αξίας πολιτιστική κιαρχιτεκτονική κληρονομιά του.


ΑΤΣΙΚΗ

s

w E



Άγιος Ερμόλαος

Οι άνθρωποι που ζουν και δρα-στηριοποιούνται στα χωριά τηςπεδιάδας απολαμβάνουν τηνευλογία της φύσης και τονπλούτο της λημνιάς υπαίθρου.

ΚΑΡΠΑΣΙ

Είναι κτισμένο στο χαμηλό λόφο«Καρπάς» στα ανατολικά του με-γάλου κάμπου της Λήμνου. Το χωριό πρωτοαναφέρεται στο τέλοςτου 18ου αιώνα. Η ονομασία τουμάλλον σχετίζεται με το φυτό

«κάρπασον» (είδος λιναροβάμβα-κου) που αφθονούσε στην πε-ριοχή. Μπορείτε να επισκεφθείτετο οινοποιίο «Χατζηγεωργίου»(λίγο έξω από το Καρπάσι) και ναγνωρίσετε έναν από τους σημαντι-κότερους παραγωγικούς κλάδουςτου νησιού μας.


ΑΤΣΙΚΗ


s

w E

1

2

1


ΑΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

Το χωριό δημιουργήθηκε απότους πρόσφυγες του Ρεΐς Ντερέ τηςΜικράς Ασίας. Η ευρύτερη περιοχή είναι κατά-σπαρτη από αμπέλια και εκτάσειςμε κάθε λογής καλλιέργειες.

Οι κάτοικοι του χωριού ασχο-λούνται με τη φροντίδα των αμ-πελώνων τους, καθώς και μεκαθημερινές αγροτικές εργασίες. Όταν έλθει το φθινόπωρο ξεκι-νούν τα καζάνια ή λακαριά, ταοποία είναι παραδοσιακά απο-στακτήρια. Μετά τον τρύγο τασταφύλια τοποθετούνται σε ειδικάδοχεία ή παραδοσιακά πιθάριαγια περίπου 40 ημέρες, έως ότουτελειώσει η ζύμωση. Στη συνέχειαο παραγωγός παίρνει όσο κρασίχρειάζεται και τα υπόλοιπα στέμ-φυλα/ τσίπουρα πάνε στο λακα-ριό, όπου κάθε παραγωγόςχρησιμοποιεί γλυκάνισο μαζί μετη δική του σπιτική συνταγή γιανα παραγάγει γνήσιο λημνιό ρακίκαι τσίπουρο.

ΑΤΣΙΚΗ



2


ΒΑΡΟΣ

Το χωριό με τα αναρίθμητα πετρό-κτιστα σπίτια, από τα οποία μπορείκανείς να μαντέψει το μεράκι καιτην τεχνική των παλαιών μαστό-ρων της Λήμνου. Η παραδοσιακή αρχιτεκτονική τουχωριού αναδεικνύεται με μοναδικότρόπο από το «Varos Village», τοοποίο αποτελεί στην κυριολεξίαέναν οικισμό με νεόκτιστα πέτρινασπίτια, ουζερί, beach bar και οτι-δήποτε θελήσει να βρει ο επισκέ-πτης της Λήμνου.

ΚΟΤΣΙΝΑΣ

Στον κόλπο του Πουρνιά βρίσκε-ται ο ιστορικός οικισμός του Κό-τσινα ή Κότσινου, με το κάστρο.Σύμφωνα με τον Αναστάσιο Καψι-δέλη, ιστορικό της Λήμνου, τοόνομα Κότσινος προέρχεται απότη λέξη «Κόκκινος» ή τη λέξη«Κότινος» (αγρι ελιά). Πάνω από τον οικισμό (σε τεχνητόλόφο) δεσπόζει ο Ιερός Ναός τηςΖωοοδόχου Πηγής, ο οποίος χρο-νολογείται στο 15ο αιώνα. Κάτωαπό την εκκλησία υπάρχει πηγήμε αγίασμα, που παλαιότερα ίσωςχρησίμευε για την ύδρευση τωνκατοίκων του κάστρου. Σήμερα οιπιστοί κατεβαίνουν τα «αμέτρητα»,κατά την παράδοση, σκαλοπάτιαγια να πάρουν αγίασμα από τηνπηγή στο βάθος του βράχου.

Η ΘΡΥΛΙΚΗ ΜΑΡΟΥΛΑ

Ο Κότσινας είναι ο τόπος όπουέζησε και έδρασε η «Κόρη τηςΛήμνου», η θρυλική Μαρούλα.Την 21η Μαΐου 1478, στο πανη-γύρι του Μεγάλου Κωνσταντίνου

και της Αγίας Ελένης, ο Σουλε�μάνέφθασε στη Λήμνο και σκόρπισετο θάνατο σε ολόκληρο το νησί. Ο πατέρας της Μαρούλας, προ-στάτης - άρχοντας της περιοχής,έπεσε στη μάχη πολεμώντας τονεχθρό. Όταν η Μαρούλα είδε τονπατέρα της νεκρό, πήρε το σπαθίτου και πολέμησε γενναία, κατα-φέρνοντας μια μεγαλειώδη νίκη. Στη μνήμη της Λημνιάς ηρωίδαςέχει στηθεί άγαλμα μέσα στοπροαύλιο του Ιερού Ναού τηςΖωοδόχου Πηγής, που δεσπόζειπάνω από τον Κότσινα.


ΑΤΣΙΚΗ


s

w E

Το λιμανάκι του Κότσινα

ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΛΗΜΝΟΥΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΛΗΜΝΟΥ

Για τους «ανήσυχους» επισκέ-πτες που θέλουν να γνωρίσουντην ενδοχώρα και είναι πρόθυ-μοι να αφήσουν για λίγο τις κα-ταπληκτικές ακρογιαλιές και ταεκλεκτά μεζεδάκια της Λήμνου,προτείνουμε την παρακάτωεναλ λακτική διαδρομή, που θασας ξαφνιάσει ευχάριστα..

ΣΑΡΔΕΣ

Ξεκινώντας την περιήγηση προςτην «ορεινή Λήμνο» (στην πραγ-ματικότητα δεν υπάρχει ορεινή Λή-μνος, αφού δεν υπάρχει μεγάλουψόμετρο στο νησί), βρίσκουμε τις

Σαρδές σε απόσταση 12 χλμ. απότη Μύρινα. Οι Σαρδές είναι έναγραφικό αγροτικό χωριουδάκι μεκλασικό βουνίσιο κλίμα (με συχνέςχιονοπτώσεις τους χειμώνες).Το όνομά του πιθανόν προέρχεταιαπό το μεσαιωνικό χωριό Αρδείαιή Αρδές. Οι Σαρδές είναι ένα από

τα παλαιότερα χωριά της Λήμνουμε αρκετά πετρόκτιστα σπίτια, δείγ-ματα της λαϊκής αρχιτεκτονικής τουνησιού. Οι σημερινοί κάτοικοι τουχωριού ασχολούνται κυρίως με τηγεωργία - κτηνοτροφία και με ταμελίσσια.

ΔΑΦΝΗ

Φεύγουμε από τις Σαρδές και φθά-νουμε στη Δάφνη, αφού οδηγή-σουμε για περίπου 4 χλμ. Τα «βα-φτίσια» του χωριού έγιναν μόλιςπριν από 55 χρόνια για να αντικα-

Ταβέρνα ΜΑΝ-ΤΕΛΛΑΧωριάτικα Σπιτικά Φαγητά

MAN-TELLA TavernCountry homemade meals

Σαρδές / Sardesτηλ. 22540 61349κιν. 6978754326

Καλλιόπη / kalliopi τηλ. 22540 41604


ΑΤΣΙΚΗ

s

w E


ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΒΟΡΕΙΟΔΥΤΙΚΗΣ ΛΗΜΝΟΥ ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΒΟΡΕΙΟΔΥΤΙΚΗΣ ΛΗΜΝΟΥ

ΑΤΣΙΚΗ



τασταθεί το όνομα Σβέρδια, πουυποτίθεται ότι ήταν ξενόφερτο.Ωστόσο, σύμφωνα με τον Α. Μι-χελή, το παλαιό όνομα του χωριούπροήλθε από τη λέξη Συββεργίδια,που σημαίνει τόπος με πολλές λυ-

γαριές. Πράγματι οι λυγαριές αφθο-νούν στο χωριό, όπως θα παρατη-ρήσετε περνώντας από την περιοχή.

ΚΑΤΑΛΑΚΚΟΣ

Συνεχίζουμε το οδοιπορικό μαςπρος τα βόρεια του νησιού και 3χλμ. μετά τη Δάφνη συναντάμε τονΚατάλακκο. Το όνομά του μαρτυ-ρεί τη θέση στην οποία είναι κτι-σμένο το χωριό, στο βάθος μιαςρεματιάς (λάκκος). Εμφανίζεται σεαγιορίτικα έγγραφα από το 13ο αι-ώνα με το όνομα Καταπόταμος.Στο χωριό έχουν απομείνει ελάχι-στοι μόνιμοι κάτοικοι. Εδώ προτείνουμε να σταματήσετεγια ένα καφεδάκι και... αρκετέςφωτογραφίες!


Κατάλακκο

Ο δρόμος καταλήγει στο πιοεντυπωσιακό τοπίο της Λή-μνου. Φθάνοντας εκεί ο επι-σκέπτης θα νομίσει ότι ταξίδεψεμέσα από μια πύλη του «χω-ροχρόνου».

ΑΜΜΟΘΙΝΕΣ

Το φαινόμενο των αμμοθινών στηΛήμνο είναι συχνό. Σε αρκετές πε-ριπτώσεις μάλιστα έχουν δημιουρ-γηθεί εντυπωσιακοί σχηματισμοί,με αποκορύφωμα τις αμμοθίνεςστο Γομάτι. Η αίσθηση που κατα-κλύζει τον επισκέπτη, είναι ότι πέ-ρασε μέσα από μια πύλη του «χω-ροχρόνου» και βρέθηκε ξαφνικάσε έναν άλλο τόπο, για παρά-δειγμα σε μια έρημο της Αιγύπτου.Αν είστε λάτρης της φωτογραφίαςκαι της περιήγησης, οι αμμοθίνεςθα σας καταπλήξουν.

ΓΟΜΑΤΙ

Μετά από την περιπέτεια στις αμ-μοθίνες προτείνουμε μια δροσι-στική βουτιά στα καταγάλανα νεράτης «εξωτικής» παραλίας στο Γο-μάτι, δίπλα στις αμμοθίνες. Κι όταν σας ανοίξει η όρεξη από ταπαιχνίδια στην άμμο και τη θά-λασσα, ανεβείτε για φαγητό στηνκατα πλη κτική πετρόκτιστη ταβέρνα“ΤΟ ΚΑΣΤΡΟ”κι ολοκληρώστε μετον πιο ιδανικό τρόπο την περιή-γηση στη βορειοδυτική Λήμνο.


ΑΤΣΙΚΗ

s

w E


ΕΞΩΤΙΚΟ ΤΟΠΙΟΕΞΩΤΙΚΟ ΤΟΠΙΟ

ΠΡΟΠΟΥΛΙ

Το Προπούλι είναι ένα μικρό χωριουδάκι με φιλόξε-νους κατοίκους, το οποίο απέχει 3 χλμ. από τηνΑτσική. Μια σύντομη βόλτα από την Ατσική στο Προ-πούλι κι ύστερα στο Φαρακλό δίνει στον περιηγητήμια περίληψη της αγροτικής ιστορίας του τόπου μας!

ΦΑΡΑΚΛΟ

Εδώ υπάρχει το σπουδαίο γεω-λογικό μνημείο του Φαρακλού.Πρόκειται για μια περιοχή ιδιαί-τερου φυσικού κάλλους, γεμάτημε ηφαιστειογενή μορφώματα. Το Φαρακλό επι σκέφθηκαν πρό-σφατα πανεπιστημιακοί και μέλητου συλλόγου «Φίλοι βουνού &θάλασσας», οι οποίοι μας είπανότι έμειναν άφωνοι όταν αντίκρι-σαν το σπάνιο για τη χώρα μαςφαινόμενο.


ΑΤΣΙΚΗ

s

w E


ΓΕΩΛΟΓΙΚΌ ΜΝΗΜΕΙΟΓΕΩΛΟΓΙΚΌ ΜΝΗΜΕΙΟ

Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, Μούδρος

Ο Εμπορικός Σύλλογος

σας καλωσορίζει στηνανατολική Λήμνο.

ΜούδρουΜούδρου

Πανσέληνος στην Πολιόχνη

Χαβούλη

Ξεκινώντας από το Μούδρο, τομεγαλύτερο χωριό και το δεύ-τερο εμπορικό κέντρο του νη-σιού μετά τη Μύρινα, για ναγνωρίσουμε την ανατολικήΛήμνο, ανοίγεται μπροστά μαςένα ιδιαίτερο και αρκετά μεγάλοκεφάλαιο της ελληνικής και λη-μνιακής ιστορίας, που δύσκολαθα φανταζόταν κανείς αν δενεπισκεπτόταν τη Λήμνο.

ΜΟΥΔΡΟΣ

Η περιοχή του Mούδρου περι-λαμβάνει το μεγαλύτερο καιασφαλέστερο φυσικό λιμάνι τηςMεσογείου. Αυτή η ιδιαιτερότηταέχει δώσει στο Μούδρο πρωτα-γωνιστικό ρόλο σε πολλά ιστο-ρικά γεγονότα που σχετίζονται μεεκστρατείες και ναυμαχίες, όπως ηεκστρατεία της Kαλλίπολης. Σήμερα ο κόλπος του Μούδρου φι-λοξενεί ψαροκάικα, κότερα και μι-κρά ιστιοφόρα, ενώ στο λιμάνι τουΜούδρου μπορείτε να απολαύσετεμια χαλαρή βόλτα πριν καταλήξετεστην ταβέρνα «Το Κύμα» για έναποιοτικό γεύμα με θαλασσινά καιάλλες λημνιές λιχουδιές.

Κοντινές Παραλίες:• Μικρό και Μεγάλο Φαναράκι • Χαβούλη

Για τον περιηγητή...• Το λιμάνι του Μούδρου • Έκθεση με απολιθώματα από το

Απολιθωμένο Δάσος (στεγάζεταιστο Δημαρχείο)

• Το προϊστορικό Κουκονήσι • Ο εντυπωσιακός ναός του

Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. • Ο ιστορικός ναός των

Παμμέγιστων Ταξιαρχών

ΡΟΥΣΣΟΠΟΥΛΙ

Το Ρουσσοπούλι βρίσκεται ανατο-λικά του Μούδρου, σε μικρή από-σταση. Πήρε το όνομά του από τοΒυζαντινό γεωκτήμονα Ρωσσό-πουλο, που κατείχε εκτάσεις στηνπεριοχή. Το Ρουσσοπούλι είναιαπό τα πιο γραφικά χωριά της Λή-μνου με πολλά δείγματα της πα-ραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Τουςθερινούς μήνες το χωριό ζωντα-νεύει, όπως και τα περισσότεραχωριά της Λήμνου, αφού επιστρέ-

φουν οι Λημνιοί και οι ομογενείς.Σίγουρα αξίζει κανείς να το επισκε-φθεί, ιδίως τους καλοκαιρινούς μή-νες που ο πληθυσμός του αυξάνε-ται και αποκτά ζωντάνια.

Για τον περιηγητή...• Ο Ναός του Αγίου Δημητρίου • Το σχολείο του χωριού, όμορφο

δείγμα της αρχιτεκτονικής τωνκτηρίων της περιοχής


ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΗΜΝΟΣ

s

w E




ΚΑΜΙΝΙΑ

Τα Καμίνια βρίσκονται στη νοτιοα-νατολική Λήμνο κι απέχουν μόλις15 λεπτά από το Μούδρο. Στα Κα-μίνια ζουν 350 άνθρωποι κυρίωςαγρότες και κτηνοτρόφοι. Από ταομορφότερα χωριά του νησιού μεχαρακτηριστικό τοπίο. Εδώ θα(ξανα)ανακαλύψετε τις λέξεις ησυ-χία και ηρεμία. Στη μικρή λιθό-στρωτη πλατεία του χωριού θα χα-λαρώσετε πίνοντας ένα τσιπουράκικάτω από τη σκιά των δένδρων μεκαλομαγειρεμένους μεζέδες. Η γύρω περιοχή είναι γεμάτη απόαρχαιολογικούς θησαυρούς. Στο χωριό θα βρείτε αναρίθμητακτήρια λημνιακής αρχιτεκτονικής,καθώς και την παλαιά βρύση που

φέρει εντοιχισμένη τουρκική επι-γραφή κοντά στο πρώην κοινοτικόγραφείο. Μπορείτε να επισκε-φθείτε τον Ιερό Ναό Κοίμησης τηςΘεοτόκου (του 1852) και το Σώ-καστρο, όπου θα δείτε πελασγι-κούς τάφους λαξευμένους σεβράχο.

Παραλίες:• Κοκκινόβραχος• Ξεσπάσματα • Μόλος

Για τον περιηγητή...• Πολιόχνη: Σε μικρή απόσταση

από τα Καμίνια βρίσκεται οσπουδαιότερος αρχαιολογικόςχώρος της Λήμνου (σελ. 96)


ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΣΚΑΛΑΣ(Αγ. Σοφία, Φυσίνη, Σκαν-δάλη). Ονομάστηκαν έτσι γιατίστην ευρύτερη περιοχή υπήρχεΣκάλα (Escelle=εξαγωγικό λι-μάνι) από το οποίο γίνονταν ση-μαντικές εισαγωγές - εξαγωγέςκατά τους βυζαντινούς χρόνους.

ΑΓ. ΣΟΦΙΑ

Το πρώτο χωριό που συναντάμεείναι η Αγ. Σοφία (από τον ομώ-νυμο ναό), η οποία πρωτοαναφέ-ρεται το 1303 ως πατριαρχικόκτήμα. Στο χωριό πλέον διαβιούν

πολύ λίγοι κάτοικοι, οι οποίοιασχολούνται κυρίως με τη γεωρ-γία, την κτηνοτροφία και τη μελισ-σοκομία. Κοντά στο χωριό θα βρείτε την κα-λύτερη παραλία του νησιού... τονΠαρθενόμυτο.




s

w E


ΦΥΣΙΝΗ

H Φυσίνη έλαβε το όνομά της απότη λέξη «σιφουνίζει» (στη λη-μνιακή προφορά ακούγεται σανσφνιζ΄), επειδή στην περιοχή πα-

ρατηρούνται μικροί ανεμοστρόβι-λοι (σιφούνια). Λίγο νοτιότερα βρί-σκεται η εκκλησία του Αγ.Σώ ζο ντα, όπου κάθε χρόνο στις 7Σεπτεμβρίου τελείται ένα από ταμεγαλύτερα πανηγύρια της Λή-μνου. Χαρακτηριστικό στοιχείοείναι οι Πύργοι της Φυσίνης.

ΣΚΑΝΔΑΛΗ

Στο χωριό υπάρχουν λίγοι μερα-κλήδες που ασχολούνται με τομέλι. Η περιοχή είναι κατάσπαρτηαπό θυμάρι, γι’ αυτό το μέλι πουβγαίνει από την περιοχή είναιπλούσιο σε άρωμα. Εκτός από μέλι, το χωριό προσφέ-ρει πανοραμική θέα, έχει υγιεινόκλίμα και άφθονα νερά. Σώζονται

οι τεράστιες στέρνες που έφτιαξανοι παλαιότεροι για την αποθή-κευση νερού. Το 1918 το χωριό αποτέλεσε κοι-νότητα με την ονομασία Σκανδάλη(η), αλλά το 1940 μετονομάστηκεΣκανδάλιον (το). Το 1928 είχε 351κατοίκους, ενώ το 2001 απογρά-φηκαν μόλις 124. Σήμερα τοχωριό παρουσιάζει μια αρκετά πε-ριποιημένη εικόνα, χάρη στουςΛημνιούς που επέστρεψαν στοχωριό τους.

Για τον περιηγητή...• Ο ναός του Αγίου Νικολάου• Το ακρωτήρι της Αγίας Ειρήνης,

στο νοτιότερο άκρο του νησιού• Ο Αγ. Σώζοντας


ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΗΜΝΟΣwww.limnosisland.grwww.limnosisland.gr

Όταν φτάσεις στο κέντρο τουνησιού, το αισθάνεσαι. Στέκεσαι επάνω σε μια στενήλωρίδα γης που χωρίζει τονκόλπο του Μούδρου (νότια)από τον κόλπο του Πουρνιά(βόρεια), καθώς και την ανατο-λική Λήμνο από τη δυτική.Εκεί είναι κτισμένο ένα μικρόχωριουδάκι ...

ΛΥΧΝΑ

Τα Λύχνα βρίσκονται στην πεδινήέκταση μεταξύ των δύο μεγάλωνκόλπων του νησιού, σε απόστασημικρότερη του ενός χιλιομέτρουαπό τον κόλπο του Μούδρου. Οιπαλαιοί ναυτικοί έδωσαν την ονο-μασία «Λύχνα» επειδή μπαίνονταςστον κόλπο του Μούδρου έβλε-παν τα λυχναράκια από τα σπιτάκιατου. Στην κοινότητα Λύχνων ανήκεικαι ο νέος οικισμός Ανεμόεσσα. Ο

πληθυσμός και των δύο οικισμώνανέρχεται σε 333 άτομα. Περιήγηση στα Λύχνα...Ο Ναός του Αγίου Δημητρίου πουκτίστηκε το 1865. Το κτήριο του δημοτικού σχολείου. Ο ανακαινισμένος ανεμόμυλος στολόφο κοντά στο χωριό, που τονίζειτο παρελθόν του νησιού μας. ΑΝΕΜΟΕΣΣΑ: Η ελώδης περιοχήμπροστά στο χωριό είναι στηνπραγματικότητα ένας από τους

υγροβιότοπους του νησιού, στονοποίο διαχειμάζουν αποδημητικάπουλιά. Εδώ θα συναντήσετε φλα-μίγκο και ερωδιούς, που ψάχνουντην τροφή τους δίπλα ακριβώς στοδρόμο.

ΡΩΜΑΝΟΥ

Το Ρωμανού με τους σχεδόν 500κατοίκους είναι ένα από τα πιοόμορφα χωριά της Λήμνου. Λέγεται ότι το χωριό έλαβε το

όνομά του από έναν ναό αφιερω-μένο στο Ρωμανό το Μελωδό. Στο Ρωμανού προκαλούν μεγάληεντύπωση τα αρχοντικά με τη χα-ρακτηριστική παραδοσιακή αρχι-τεκτονική. Πολλά από αυτά έχουναναπαλαιωθεί και κατοικούνται. Τα αρχοντικά κτίστηκαν το 19ο αι-ώνα από Λημνιούς μετανάστες, κυ-ρίως από την Αίγυπτο και γι’ αυτόέχει επικρατήσει να λέγονται «αι-γυπτιώτικα».


ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΟΥ ΝΗΣΙΟΥ

s

w E


ΡωμανούΛύχνα

Για τον περιηγητή ... Εντυπωσιακά σχολικά κτήρια πουκτίστηκαν από δωρεές κατοίκων. Οι ανεμόμυλοι που υπάρχουνστην περιοχή. • Ο ιερός Ναός Γεννήσεως του Χρι-

στού (1830) με τις πρωτότυπεςαγιογραφίες

• Ο Ιερός Ναός Αγίων Κωνσταντί-νου και Ελένης με το λιθόγλυπτοτέμπλο

• Η πηγή με το αγίασμα στην ανα-τολική είσοδο του χωριού, όπουδροσερό νερό αναβλύζει μέσααπό το βράχο

• Το αναπαλαιωμένο πλυσταριόστην έξοδο προς Κοντοπούλι

• Οι γούβες - τα υπόσκαφα πιθά-ρια κρασιού που είναι σπαρμένασε όλο το χωριό.

• Το πέτρινο σχολείο, έργο τουΓιάννη Φωτιάδη

• Το σκαλιστό πέτρινο ηρώο • Ο ναός της Αγίας Φωτίδας και

ερείπια αρχαίας πόλης στηνΚώμη

• Τα παλαιά αρχοντικά

ΡΕΠΑΝΙΔΙ

Είναι από τους πιο παλαιούς οικι-σμούς του νησιού. Η ονομασία τουχωριού προήλθε μάλλον από τοαγριόχορτο ραπανίδα ή ρεπανίδα.Το χωριό έχει σήμερα 375 κατοί-κους. Ο πολιούχος του Ρεπανιδίουείναι ο Άγιος Γεώργιος. Ο παλαιόςναός στο κέντρο του χωριού απο-τελεί αξιόλογο δείγμα της εκκλη-

σιαστικής αρχιτεκτονικής των μετα-βυζαντινών χρόνων στη Λήμνο.Χαρακτηριστικές είναι οι γούβες ήγούρνες, που λάξευαν οι παλαιοίμέσα στο βράχο και χρησι μο -ποιούσαν ως πιθάρια.

ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΟΥ ΝΗΣΙΟΥ



Συνεχίζουμε την περιήγησηστη βορειοανατολική Λήμνο,ακολουθώντας το αρκετά καλόοδικό δίκτυο. Δεξιά μας βλέ-πουμε το σύμπλεγμα των λι-μνών (Αλυκή, Χορταρόλιμνη,Ασπρόλιμνη), που αποτελούνέναν από τους πιο σημαντικούςυγροβιότοπους της χώρας. Προορισμός μας είναι η άκρητου νησιού...

ΚΑΛΛΙΟΠΗ

Το χωριό ιδρύθηκε περί το 1200μ.Χ. Υπάρχουν ενδείξεις ότι ηίδρυση του χωριού συνέπεσε μετην παρακμή της Ηφαιστείας. Τοχωριό κατοικήθηκε πρώτα απότην Καλλιόπη ή Καλλή, η οποίαήταν μία πλούσια κάτοικος τηςΗφαιστείας.Στην Καλλιόπη έχει δημιουργηθείΚέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευ-σης, όπου ο επισκέπτης μπορεί ναενημερωθεί για τους υγροβιότο-πους του νησιού και γενικά για πε-ριβαλλοντικά θέματα.

Κοντινή παραλία: • Κέρος (σελ. 18)

Για τον περιηγητή ... • Η Χορταρόλιμνη (σελ. 12)• Οι παράκτιες αμμοθίνες (σελ. 68)

ΚΟΝΤΟΠΟΥΛΙ

Το Κοντοπούλι είναι ένα από ταπιο ζωντανά χωριά του νησιού καιτο τρίτο σε μέγεθος μετά τη Μύ-ρινα και το Μούδρο. Παρά την αποδυνάμωση του χω-ριού, όπως και ολόκληρης τηςΛήμνου, από τη μετανάστευση,σήμερα παρατηρείται επιστροφήνέων ανθρώπων που τιμούν τις

ρίζες τους και γυρνούν στα μέρητους για να δραστηριοποιηθούνεπαγγελματικά. Οι παλαιοί κάτοικοι ασχολούνταιπαραδοσιακά με τη γεωργία καιτην κτηνοτροφία. Στην πλατεία του χωριού υπάρ-χουν αρκετά μαγαζιά για να επι-λέξετε ό,τι τραβάει η όρεξή σας.

Κοντινές Παραλίες: • Σαράβαρη • Νευτίνα (σελ. 20)

Για τον περιηγητή ... • Ο εντυπωσιακός ναός του Αγίου

Δημητρίου του 1872• Ο ναός της Αγίας Αναστασίας

στην κεντρική πλατεία του χω-ριού, με το υπόγειο αγίασμα

• Η ανακαινισμένη ΔημητριάδειοςΣχολή του 1925 (σήμερα είναισυνεδριακό κέντρο)

• Η κρήνη του 1927, δείγμα λη-μνιάς λιθογλυπτικής

• Ο αρχαιολογικός χώρος τηςΗφαιστείας (σελ. 96)

• Η λίμνη Αλυκή (σελ. 12)


ΒΟΡΕΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΑ

s

w E


ΚΠΕ Καλλιόπης



ΣΤΗΝ ΑΚΡΗ...

Η βορειονατολική Λήμνος έχειόλα εκείνα τα στοιχεία που θααφυπνίσουν τις αισθήσεις τουεπισκέπτη - περιηγητή και θατον κάνουν να αισθανθεί τη δια-φορετικότητα και το μεγαλείοτου νησιού.

ΠΑΝΑΓΙΑ

Το χωριό Παναγιά ιδρύθηκε στοτέλος του 19ου αιώνα από κτημα-τίες του Κοντοπουλίου και τουΑγίου Υπατίου.Μέχρι τότε στην περιοχή υπήρχανμερικές απομονωμένες καλύβεςτσιφλικιών, που ανήκαν σε Τούρ-κους αγάδες. Οι κάτοικοι της Πα-ναγιάς είναι αρκετά δραστήριοι καιπροσπαθούν να διαηρήσουν ζων-τανή την παράδοση, διοργανώ-νοντας κάθε χρόνο εκδηλώσεις καιαναβιώνοντας έθιμα της περιοχής.


s

w E





Η εκκλησία της Παναγίας στο κέντρο του χωριού.

Κοντινές παραλίες:• Ζεματάς (σελ. 20) • Μποστανιές

Για τον περιηγητή ... • Η Εκκλησία της Παναγίας

στο κέντρο του χωριού • Το εξωκλήσι της Παναγίτσας

και το μεγάλο πανηγύρι τον Δεκαπενταύγουστο.

• Ιερό των Καβείρων (σελ. 98)

ΠΛΑΚΑ

Στην άκρη της Λήμνου, απέναντιαπό την Ίμβρο, συναντάμε τηνΠλάκα. Οι λιγοστοί της κάτοικοι(περίπου 370) ασχολούνται κυ-ρίως με την αλιεία και την κτηνο-τροφία. Το καλοκαίρι το χωριόζωντανεύει από τους Λημνιούςπου συγκεντρώνονται στο χωριότων πατέρων τους, παρόλο πουτο χειμώνα ζουν διασκορπισμένοιστις άκρες του κόσμου. Όπως σχεδόν όλα τα χωριά τηςανατολικής Λήμνου, η Πλάκα είναιπαράδεισος για τους παραθεριστέςπου θέλουν να απολαύσουν ήσυ-χες διακοπές.

Παραλίες: • Άγιος Στέφανος• Παλιόκαστρο• Μαντρί• Σωτήρα• Μόλος

Για τον περιηγητή ... • Ο Άγιος Χαράλαμπος • Το αγίασμα στα Ρουσσούνια • Το ακρωτήριο Σωτήρα • Ο Φάρος της Πλάκας • Ο αναπαλαιωμένος ανεμόμυλος • Ο Ιερός Ναός του Αγίου Δημη-

τρίου στην κεντρική πλατεία τουχωριού

Εκδηλώσεις: • Πανηγύρι στο εξωκλήσι της Με-

ταμόρφωσης του Σωτήρος στις5 Αυγούστου

• Πανηγύρι Αγίου Χαραλάμπουςστις 22 Αυγούστου

AΓ. ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ

O Άγ. Χαράλαμπος είναι ο προ-στάτης άγιος του χωριού. Το εκ-κλησάκι του είναι γεμάτο τάματαπου προσφέρουν οι πιστοί, οιοποίοι θεωρούν ότι ο άγιος κάνειθαύματα ακόμα και σήμερα. Περίτα 500 μ. από την εκκλησία βρί-σκονται τα Ρουσσούνια. Το νερόπου αναβλύζει από το βράχο δί-πλα στη θάλασσα (αγίασμα) έχειιαματικές ιδιότητες. Αν πιστεύετε στις παραδόσεις, ανε-βείτε τα σκαλιά από τη βοτσαλωτήπαραλία ως το εικονοστάσι με έναπλατύ βότσαλο στο κεφάλι καικάθε ευχή σας θα εκπληρωθεί.



s

w E



Απέναντι, η Ίμβρος

Εβγάτης

ΦωτογράφοςΠαντελής Πραβλής

Kιν. 6946492221


ΜυθολογίαΙστορία

ΠολιτισμόςΑρχαιολογικοί χώροι

Κάστρα της ΛήμνουΜουσεία-Εκθέσεις

Πινακοθήκη

Ξενα

γός

Η ιστορία και η μυθολογίασυχνά ρίχνουν τα σύνορά τουςσε μια δημιουργική διαπλοκήπου τροφοδοτεί τη λαϊκή δο-ξασία και την παράδοση και με-γαλώνει την πολιτιστική μαςκληρονομιά. Η Λήμνος είναι πλούσια σε μυ-θολογικές μνήμες και ιστορικάστοιχεία που αναδεικνύουν ένασημαντικότατο εμπορικό κόμβοκαι ένα διαχρονικό σημείο συ-νάντησης λαών και πολιτισμώναπό την αρχαιότητα.

ΝΕΟΤΕΡΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ

Το καλοκαίρι του 2009 η αρχαι-ολογική σκαπάνη έφερε στο φωςευρήματα που αποδεικνύουν αν-θρώπινη παρουσία στη Λήμνο απότο 12.000 π.Χ. Η περιοχή Λουρί(κοντά στη Σκανδάλη), στην οποίαβρέθηκαν υπολείμματα δραστηριό-τητας τροφοσυλλεκτών, ερευνάταικι εκτιμάται ότι θα δώσει σπουδαίασυμπεράσματα στο μέλλον.

ΟΙ ΠΡΩΤΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ

Πριν από την προηγούμενη πρό-σφατη ανακάλυψη γνωρίζαμε ότιοι πρώτοι κάτοικοι της Λήμνου εμ-φανίστηκαν πριν από 6.000 χρόνιακοντά στα Καμίνια. Οι πρώτοι εκεί-νοι οικιστές της περιοχής σταδιακάπροόδευσαν κι ανέπτυξαν εμπορι-κές σχέσεις με άλλους λαούς πουδραστηριοποιούντο στο Αιγαίο,όπως οι Κρήτες, οι Κάρες, οι Κυ-κλαδίτες και οι Φοίνικες. Ο αρχικόςοικισμός σύντομα μεταμορφώθηκεσε σπουδαία πόλη με μεγάλατείχη και πολλά σπίτια. Η πόληαυτή είναι η ξακουστή Πολιόχνη(σελ. 96).Πριν από 3.500 χρόνια η πόλητης Πολιόχνης καταστράφηκε από

σεισμούς.Την εποχή εκείνη ήταν ενεργό τοηφαίστειο Μόσυχλος στα βόρειατου νησιού. Το ηφαίστειο κατα-ποντίστηκε αργότερα από τους σει-σμούς αφήνοντας πίσω του έναντεράστιο κρατήρα.

ΟΙ ΣΙΝΤΥΕΣ

Μετά την καταστροφή της Πολιό-χνης εγκαταστάθηκαν στη Λήμνοοι Σίντυες, οι οποίοι μάλλον ήλ-θαν από τη Θράκη (αρκετοί μελε-τητές υποστηρίζουν ότι επρόκειτογια Πελασγούς που ήλθαν από τηΣτερεά Ελλάδα). Ο νέος αυτόςλαός ανέπτυξε κατά κύριο λόγοτην κτηνοτροφία και την αμπε-λουργία. Αναφορά στους Σίντυεςέχουμε από το γεωγράφο Στρά-βωνα, τον ιστορικό Θουκυδίδηκαι τον Όμηρο, ο οποίος τουςαναφέρει ως «αγριόφωνους»,λόγω του τρόπου με τον οποίομιλούσαν. Οι Σίντυες δημιούργη-σαν σπουδαίο πολιτισμό στη συ-νέχεια, μέρος του οποίου κατα-μαρτυρείται από την πόλη τους,την Ηφαιστεία.



IΣΤΟΡΙΑ & ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ


Ο ΗΦΑΙΣΤΟΣ

Εντυπωσιακή είναι η πλοκή στομύθο του Ηφαίστου. Σύμφωνα μετο μύθο, τρομερός καυγάς είχε ξε-σπάσει μεταξύ του Δία και τηςΉρας, η οποία προκάλεσε κακο-καιρία για να εμποδίσει τον Ηρα-κλή να μεταβεί στην Τροία. ΟΉφαιστος υποστήριξε τη μητέρατου και ο εξοργισμένος Δίας τονέπιασε από το πόδι και τον πέταξεαπό τον Όλυμπο. Ο Ήφαιστοςπροσγειώθηκε τελικά στη Λήμνο κιαπό την πτώση έμεινε χωλός. Οι Λημνιοί δέχθηκαν με αγάπη τονΉφαιστο και περιποιήθηκαν τοκτυπημένο πόδι του με λημνία γη,τον ξακουστό ιαματικό πηλό τηςΛήμνου.

Ο Ήφαιστος από ευγνωμοσύνημετέφερε το εργαστήριό του κοντάστο όρος Μόσυχλος και δίδαξεστους κατοίκους της Λήμνου τημεταλλουργία κι όλα τα μυστικάτης τέχνης του. Τους έμαθε επί-σης να οικοδομούν σπίτια, καθώςκαι διάφορες τεχνικές για να προ-οδεύσουν. Οι εντόπιοι εξελίχθηκαν σε άρι-στους τεχνίτες και χάρη στις νέεςτους γνώσεις ανέπτυξαν σπου-δαίο πολιτισμό. Επιπλέον, ονό-μασαν την πόλη τους Ηφαιστείαπρος τιμήν του ευεργέτη θεού.



ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΟΥ ΗΦΑΙΣΤΟΥ

Η πτώση του Ηφαίστου συμβολίζειτον κεραυνό από τον οποίο άναψεη πρώτη φωτιά στη Λήμνο κι εκ-φράζει τη γενικότερη αντίληψη τουανθρώπου ότι η φωτιά προήλθεαπό τον ουρανό. Η μυθολογική τοποθέτηση του ερ-γαστηρίου του Ηφαίστου στο όροςΜόσυχλος της Λήμνου καταδει-κνύει την ύπαρξη ηφαιστείου στηβόρεια πλευρά του νησιού. Τοηφαίστειο εξαφανίστηκε από τουςσεισμούς πριν 2.000 χρόνια, αφή-νοντας στη θέση του έναν τεράστιοκρατήρα. Η ανάπτυξη της μεταλ-λουργίας (τέχνη την οποία δώρισε

ο θεός της φωτιάς στους Λημνι-ούς) και η ξαφνική πρόοδος τωνκατοίκων του νησιού υποστηρίζε-ται από την αρχαιολογική έρευναστην αρχαία πόλη Ηφαιστεία. Το παρακάτω απόσπασμα από τοβιβλίο του Ράλλη Κοψίδη φανε-ρώνει την ιδιαίτερη σχέση της Λή-μνου με το επάγγελμα της μεταλ-λουργίας:«Κατέβαιναν οι κεχαγιάδες στο Κά-στρο και ψώνιζαν. Με τα γαϊδούριαερχόταν, ή με τα κάρα, ή με τα πό-δια. Έπαιρναν σαμάρια, κασμάδες,τσάπες, αλέτρια, καρφιά, μάνταλαγια τις πόρτες, απ΄ τους γύφτους τρο-χούς για τα κάρα, αλυσίδες χαλκά-δες. Στην πατρίδα του Ηφαίστου, οιγύφτοι δούλευαν ολημερίς μέσα σεφωτιές και καπνούς. Το σφυρί στ΄αμόνι δε σταματούσε ν΄ αντηχεί, τοκατακόκκινο σίδερο χτυπώντας…».Δικαιολογημένα, λοιπόν, η Λή-μνος έχει χαρακτηριστεί ως «τονησί του Ηφαίστου».

ΟΙ ΜΙΝΥΕΣ

Εμπορικός και ναυτικός λαός απότη Θεσσαλία. Εγκαταστάθηκαν στηΛήμνο μετά από τους Σίντυες καιδημιούργησαν αποικία στη δυτικήπλευρά του νησιού, τη σημερινή

Μύρινα. Στόχος τους ήταν να φθά-σουν μέχρι τον Εύξεινο Πόντο καιτην Προποντίδα και να αναπτύξουνεμπορικές σχέσεις με τους εκεί λα-ούς, οι οποίοι είχαν πλούσια με-ταλλεύματα.

ΟΙ ΜΙΝΩΙΤΕΣ

Σχεδόν ταυτόχρονα (στην κλίμακατου χρόνου που αναφερόμαστε)με τους Μινύες εμφανίστηκαν στονησί οι Μινωίτες, οι οποίοι εκκίνη-σαν από την Κρήτη για να διαδώ-σουν τον πολιτισμό τους στους λα-ούς του Αιγαίου.




ΛΗΜΝΟΣ Η ΔΙΠΟΛΙΣ

Η Λήμνος γνώρισε μεγάλη ακμήαπό την αλληλεπίδραση των πα-λαιών και νέων κατοίκων. Η Λή-μνος από την εποχή εκείνη είχε ιδι-αίτερα ανεπτυγμένες σχέσεις με τηνΚρήτη, καθώς και με την αμπε-λουργία και το κρασί.Οι Μινύες και οι Μινωίτες, δηλαδήΘεσσαλοί και Κρήτες, έθεσαν τιςβάσεις για τον μετέπειτα λημνιακόπολιτισμό. Από τις δυο μεγάλεςαρχαίες πόλεις, την Ηφαιστεία καιτη Μύρινα, η Λήμνος κληρονό-μησε το επίθετο Δίπολις. (Ο μύθος του Θόαντα δείχνει τιςσχέσεις των Λημνιών με την Κρήτη,καθώς και με την παραγωγή κρα-σιού και την καλλιέργεια αμπελιού.)

Ο ΘΟΑΝΤΑΣ

Ο βασιλιάς της Φαιστού Ροδάμαν-θυς, αδερφός του Μίνωα, εκκίνησεμε το στόλο του να μεταδώσει τονπολιτισμό της Κρήτης σε όλο το

Αιγαίο. Κατέλαβε τη Λήμνο και τηνχάρισε στο Θόαντα.Ο Θόαντας νυμφεύθηκε την κόρητου βασιλιά Κρηθέα της Ιωλκού,την πανέμορφη Μύρινα. Προς τι-μήν της η κεντρική πόλη στα δυ-τικά του νησιού έλαβε το όνομάτης. Από το γάμο αυτό γεννήθηκεη Υψιπύλη.

ΑΝΔΡΟΦΩΝΙ

Ο μύθος παραδίδει ότι κατά τηβασιλεία του Θόαντα οι γυναίκεςτου νησιού παραμέλησαν επιδει-κτικά τη λατρεία της Αφροδίτης.

Ο λόγος για την απαξίωση τηςθεάς ήταν η σχέση της με τονΆρη, παρόλο που ήταν ήδη πα-ντρεμένη με τον Ήφαιστο. Οι Λη-μνιές δεν ανέχθηκαν τηνπρο σ βο λή του αγαπημένου τουςθεού και προστάτη της Λήμνου.Η Αφροδίτη, για να εκδικηθεί τιςΛημνιές, έκανε τα σώματά τους





Πιθανή θέση του αρχαίου ηφαιστείου Μόσυχλος


να εκπέμπουν φοβερή δυσοσμία. Οι άντρες του νησιού δεν μπορού-σαν να πλησιάσουν τις συζύγουςτους κι αναζήτησαν τη γυναικείασυντροφιά στη Θράκη, όπου ταξί-δευαν συχνά. Κάποια στιγμή, μά-λιστα, έφεραν τις Θρακιώτισσεςερωμένες τους στη Λήμνο. Οι Λημνιές θύμωσαν πάρα πολύ κιαποφάσισαν να εκδικηθούν τουςάντρες. Διοργάνωσαν, λοιπόν, έναμεγάλο γλέντι με άφθονο κρασί,κατά το οποίο οι άντρες μέθυσανκαι κοιμήθηκαν. Τότε οι γυναίκεςσκότωσαν τους άντρες τους κι όλατα αρσενικά του νησιού και τουςπέταξαν στη θάλασσα. Διασώθηκεμόνο ο βασιλιάς Θόαντας. Το περιστατικό αυτό αναφέρεται ωςένα από τα «λήμνια κακά». Οι πα-λαιοί λένε ότι το «ανδροφώνι» συ-

νέβη στην περιοχή η οποία σή-μερα ονομάζεται Ανδρώνι. Κοντάστο Ανδρώνι βρίσκεται ο βράχοςαπό τον οποίο έριξαν οι γυναίκεςτους άντρες στη θάλασσα. Για τολόγο αυτό ο βράχος ονομάστηκεΠέτασος.

Η ΥΨΙΠΥΛΗ

Η Υψιπύλη προστάτευσε τον πα-τέρα της, το βασιλιά Θόαντα, απότη μανία των γυναικών. Τονέκρυψε σε ένα πιθάρι και τον έριξεστη θάλασσα του Αιγαίου. Μετάαπό μερικές ημέρες ο βασιλιάςέφθασε στην παραλία της Χίου. Τις περιπέτειες της Υψιπύλης περι-γράφει ο Αισχύλος στην ομώνυμητραγωδία του.



Ο μύθος των Αργοναυτών αν-τιστοιχεί στην εγκατάσταση τωνΘεσσαλών - Μινύων στο νησί. Επίσης, συμβολίζει την εναλ-λαγή των στοιχείων της φύσης(ο χειμώνας, η νύχτα, το κρύοαντιστοιχούν στη δολοφονίατων ανδρών, ενώ το καλοκαίρι,η μέρα, η ζέστη στο ζευγά-ρωμα των γυναικών με τουςΑργοναύτες). Υποστηρίζεται επίσης ότι ομύθος δείχνει πως οι γυναίκεςκάποτε ήταν σωματικά ισοδύ-ναμες με τους άνδρες κι ότι, πα-λεύοντας μαζί τους, νίκησαν.Μπορεί επίσης να δείχνει τιςεναλλαγές μεταξύ των μητριαρ-χικών και πατριαρχικών επο-χών.Άλλη εξήγηση του μύθου είναιη πτώση των Μινωιτών (Αν-δροφώνι) και η επικράτηση τωνΜινύων (άφιξη των Αργοναυ-τών).

ΑΡΓΟΝΑΥΤΕΣ

Ένα πλοίο φαίνεται στον ορίζονταένα χρόνο μετά την εξόντωση τωναντρών. Η «Αργώ» από τη Θεσ-σαλία καταφθάνει στη γυναικο-κρατούμενη Λήμνο. Οι γυναίκεςετοιμάστηκαν για πόλεμο νομίζον-τας ότι επιτίθενται πειρατές. Οι Αργοναύτες αποβιβάστηκαν στονησί και διαπραγματεύθηκαν με τις

Λημνιές. Με την παρέμβαση, μά-λιστα, της θεάς Αφροδίτης, οι Αρ-γοναύτες και οι Λημνιές ανέπτυξανερωτική σχέση.Ο Ιάσονας, αρχηγός των Αργοναυ-τών, νυμφεύθηκε την Υψιπύλη καιμαζί της απέκτησε δυο παιδιά, τονΕύηνο και το Θόαντα. Οι υπόλοι-ποι Αργοναύτες νυμφεύθηκαν επί-σης Λημνιές κι έζησαν μαζί τουςανέμελες κι ευτυχισμένες στιγμές. Ο Ηρακλής, ωστόσο, παρέμεινεστην «Αργώ» και παρακινούσε κα-θημερινά τους συντρόφους του ναφύγουν από τη Λήμνο. Μετά απότρία χρόνια ευζωίας και ανεμελιάς,οι Αργοναύτες θυμήθηκαν τηναποστολή τους κι αναχώρησαν.

ΟΙ ΠΕΛΑΣΓΟΙ

Όταν κυριάρχησαν στην Ελλάδαοι Αχαιοί, έδιωξαν τους Πελασ-γούς που διέμεναν τότε στην Ατ-τική. Οι Πελασγοί εγκαταστάθηκανστα παράλια της Προποντίδας καιστα νησιά του Β. Αιγαίου. Οι νέοικάτοικοι της Λήμνου, που ασχο-λούντο κυρίως με τη ναυπηγικήκαι τα ταξίδια, εξανάγκασαν τους

Μινύες να αποσυρθούν στα γύρωνησιά, στην Πελοπόννησο, στιςΚυκλάδες και στην Κρήτη. Ο πολιτισμός των Πελασγών έχειαφήσει αρκετά ίχνη στη Λήμνο:τμήματα από τα πελασγικά τείχηστο κάστρο της Μύρινας, τάφουςκοντά στο χωριό Καμίνια και τηνπεριβόητη Στήλη των Καμινίων.Πρόκειται για επιτύμβια στήλη μεμορφή πολεμιστή και το αρχαι-ότερο μέχρι σήμερα γραπτό κεί-μενο της πελασγικής περιόδου,που δεν έχει όμως αποκρυπτο-γραφηθεί πλήρως. Βρέθηκε εντοι-χισμένη στο ναό του Αγ. Αλεξάν-δρου, στα Καμίνια, το 1886 καιχρονολογείται στον 6ο αι. π.Χ. Ηστήλη εκτίθεται στο ΑρχαιολογικόΜουσείο της Αθήνας.




ΜΥΘΟΣ ΚΑΙ ΑΛΗΘΕΙΑ

Ο μύθος της γενοκτονίας τωνγυναικών μάλλον ήταν επι-νόηση των Αθηναίων, οιοποίοι ήθελαν με τον τρόποαυτό να αποδείξουν τα κυριαρ-χικά τους δικαιώματα στηΛήμνο. Ο Αθηναίος στρατηγόςΜιλτιάδης το 510 π.Χ. χρησι-μοποίησε το μύθο για να ζητή-σει την παράδοση της Λήμνου,αφού κατόρθωσε να φθάσειστο νησί σε μια μέρα με βόρειοάνεμο! Οι αρχαιολογικές ανα-σκαφές στην περιοχή του Αυ-λώνα, κοντά στη Μύρινα,έφεραν στο φως το Ιερόν ΤηςΑρτέμιδος κι αποδεικνύουν ότιπράγματι οι Πελασγοί εισήγα-γαν τη λατρεία της θεάς Αφρο-δίτης στη Λήμνο.

ΤΑ ΛΗΜΝΙΑ ΚΑΚΑ

Ο μύθος παραδίδει ότι οι Πελασ-γοί εκδιώχθηκαν από την Αττικήμε αφορή ότι ενοχλούσαν τις γυ-ναίκες και τα παιδιά των Αθηναίωνόταν πήγαιναν στην Εννεάκρουνο

να πάρουν νερό, στην πραγματι-κότητα όμως επειδή ανησυχούσανγια πιθανή επανάσταση. Αφού οι Πελασγοί εγκαταστάθη-καν στη Λήμνο, αποφάσισαν ναεκδικηθούν για το διωγμό τους.Ναυπήγησαν καράβια και ταξίδευ-σαν στην Αθήνα την εποχή κατάτην οποία τελούντο εορτές προςτιμήν της θεάς Αρτέμιδος, όπου,εκμεταλλευόμενοι την απουσίατων αντρών στις τελετές, οι Πε-λασγοί απήγαγαν Αθηναίες. Οι γυ-ναίκες αυτές απέκτησαν παιδιά μετους Πελασγούς της Λήμνου,αλλά τα ανέτρεφαν ως Αθηναίουςπολίτες. Οι Πελασγοί φοβήθηκανότι τα παιδιά μεγαλώνοντας θαστρέφονταν εναντίον τους κι έτσιαποφάσισαν να τα σκοτώσουν μαζίμε τις μητέρες τους. Η συμφοράαυτή μαζί με την αντίστοιχη δολο-φονία των αντρών και τον κατα-κρημνισμό τους από τον Πέτασο,που αναφέρθηκαν σε άλλο μύθο,αναφέρονται ως «τα λήμνια..κακά»!

Η πράξη τους αυτή προκάλεσε με-γάλες συμφορές στο νησί. Η γηέχασε τη γονιμότητά της, τα ζώασταμάτησαν να πολλαπλασιάζον-ται και οι γυναίκες τους δεν γεν-νούσαν παιδιά. Επισκέφθηκαν,λοιπόν, οι Λημνιοί το μαντείο των

Δελφών για να συμβουλευθούντην Πυθία, η οποία τους προ-έτρεψε να κάνουν πρόθυμα ό,τιτους ζητούσουν οι Αθηναίοι. Οι τε-λευταίοι ζήτησαν την παράδοσητης Λήμνου. Οι Πελασγοί απάντη-σαν έξυπνα ότι θα παρέδιδαν τονησί αν οι Αθηναίοι κατάφερναννα φθάσουν στη Λήμνο σε μιαημέρα με βόρειο άνεμο.

Η ΛΗΜΝΟΣ ΚΑΙ Ο ΤΡΩΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

Κατά την εκστρατεία εναντίον τηςΤροίας η Λήμνος ήταν ο ενδιάμε-σος σταθμός των Αχαιών. Σύμ-φωνα με τον Όμηρο, ο βασιλιάςτης Λήμνου Έυηνος, υιός του Ιά-σονα και της Υψιπύλης, δώρισεστους Αχαιούς λημνιό κρασί με τοοποίο ευφραίνονταν κατά τη διάρ-κεια της πολιορκίας της Τροίας. Οι αρχαιολόγοι τοποθετούν τηνίδρυση της πόλης της Πολιόχνης


ΜΥΘΟΣ ΚΑΙ ΑΛΗΘΕΙΑ www.limnosisland.grwww.limnosisland.gr


Η σπηλιά του Φιλοκτήτη

1.000 χρόνια νωρίτερα από τηναντίστοιχη της Τροίας. Μεταξύ τωνδύο πόλεων φαίνεται ότι υπήρχεσημαντική αλληλεπίδραση.

Ο ΦΙΛΟΚΤΗΤΗΣ

Ο «Φιλοκτήτης», του αρχαίου μαςτραγικού Σοφοκλή, είναι ένα απότα σπουδαιότερα θεατρικά έργαόλων των εποχών. Η υπόθεση του έργου διαδραματί-ζεται στη Λήμνο την εποχή τουΤρωϊκού πολέμου. Ο Φιλοκτήτης του Σοφοκλή εμφα-νίζεται στα καλλιτεχνικά δρώμεναόλης της Ευρώπης, χαρίζοντας στηΛήμνο και στη χώρα μας μια σπά-νια ευκαιρία αναγνώρισης της πο-λιτιστικής μας κληρονομιάς.

Η ΧΡΟΝΙΑ ΤΟΥ ΦΙΛΟΚΤΗΤΗ

Το καλοκαίρι του 2009 είχαμε τηνευκαιρία να ζήσουμε απο κοντάμια ιδιαίτερα συγκινητική σκηνή,όταν ο Cristian Schiaretti (διευ-θυντής του γαλλικού εθνικού θεά-τρου) βγήκε από τη σπηλιά τουΦιλοκτήτη δακρυσμένος, κρατών-τας σφικτά στην αγκαλιά του κλει-σμένο σε ένα μπουκάλι λίγο χώμααπό τη σπηλιά του Φιλοκτήτη. Ο σπουδαίος καλλιτέχνης επισκέ-φθηκε τη Λήμνο στην προσπάθειάτου να προετοιμάσει καλύτερα το«καλλιτεχνικό γεγονός της χρο-νιάς» και να προσεγγίσει καλύτερατο ρόλο του Φιλοκτήτη, έργο πουεπρόκειτο σύντομα να παρουσιά-

σει στη Γαλλία. Έτσι, τo 2010 χα-ρακτηρίστηκε ως «χρονιά του Φι-λοκτήτη» από τους καλλιτεχνικούςκαι θεατρικούς κύκλους.


ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ


«Φιλοκτήτης», έργο του Ζαν-Ζερμέν Ντρουέ,Μουσείο Καλών Τεχνών, Σάρτρ (1786-1788)

Η Λήμνος θα μπορούσε ναείναι ολόκλρη ένας τεράστιοςαρχαιολογικός χώρος. Σε κάθε σημείο όπου γίνονταιεκσκαφές ανακαλύπτονται ανα-ρίθμητα ευρήματα ενός σημαν-τικότατου αρχαίου πολιτισμού. Οι χώροι οι οποίοι έχουν ήδηανασκαφεί είναι από τουςσπουδαιότερους σε ελληνικό,αλλά και ευρωπαϊκό επίπεδο.

ΗΦΑΙΣΤΕΙΑ

Η Ηφαιστεία υπήρξε η μεγαλύτερηπόλη της Λήμνου επί 22 αιώνες!(από το 1000 π.Χ. μέχρι το 1200μ.Χ.). Κτίστηκε από τους Πελασ-γούς επάνω σε μία χερσόνησο πουσχηματίζει δύο φυσικά λιμάνια.Ήκμασε κατά την αθηναϊκή, ρω-μαϊκή και βυζαντινή περίοδο. Απότις ανασκαφές της δεκαετίας 1926-36 ήλθαν στην επιφάνεια κατοι-κίες, νεκροπόλεις, λουτρά, πηγά-δια, θέατρο της ελληνιστικήςπεριόδου και ένα τεράστιο κτήριο(πιθανόν να είναι το ανάκτορο και

ο λαβύρινθος της Λήμνου, ταοποία αναφέρει ο Πλίνιος). Έχουνανακαλυφθεί όπλα, χρυσά αντι-κείμενα, πήλινα ειδώλια, αγγείατοπικής τεχνοτροπίας με πελασγικήγραφή και νομίσματα που μαρτυ-ρούν τα «Hφαίστεια» (εορτή προςτιμήν του θεού Ηφαίστου). Το πιοσημαντικό ίσως αρχαιολογικό εύ-ρημα μέσα στην πόλη είναι το ιερότης Μεγάλης Θεάς, το οποίο χρη-σιμοποιήθηκε από τον 8ο μέχρικαι τον 6ο αιώνα π.Χ. Μετά την παρακμή της Ηφαιστείας,

το 12ο αιώνα, λόγω φυσικής κα-ταστροφής του λιμανιού της πό-λης, το επίκεντρο της εμπορικήςκίνησης μεταφέρθηκε στον Κό-τσινο, ο οποίος γνώρισε με τησειρά του μεγάλη ακμή.

Πληροφορίες:• Ο χώρος είναι επισκέψιμος και

ανοικτός καθημερινά εκτόςΔευτέρας.

• Ώρες: 8.00 - 15.00• Πρόσβαση από Κοντοπούλι• Βατός χωματόδρομος• Τηλ.: 22543 50700

ΠΟΛΙΟΧΝΗ

H Πολιόχνη, ο πιο αξιόλογος προ-ϊστορικός οικισμός του νησιού, βρί-σκεται στην ανατολική ακτή τηςΛήμνου, κοντά στο χωριό Καμίνια.Ανακαλύφθηκε το 1930 από τηνΙταλική Αρχαιολογική Σχολή Αθη-νών. Iδρύθηκε την 4η χιλιετία π.X.,ακριβώς απέναντι από την Tροία, ηοποία οικοδομήθηκε 1.000 χρόνιααργότερα, όταν η Πολιόχνη είχεήδη εξελιχθεί σε οργανωμένο



AΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ

s

w E


αστικό κέντρο, με ορθογώνιες πέ-τρινες κατοικίες, προστατευτικό τεί-χος, πλατείες, πηγάδια, δρόμους,δημόσια κτήρια και βουλευτήριο.Θεωρείται το αρχαιότερο αστικόκέντρο και εμπορικό λιμάνι της Ευ-ρώπης και δέσποζε στο ΒΑ Αιγαίοεπί δύο χιλιετίες.

Το βουλευτήριο της Πολιόχνηςπροηγείται κατά περίπου 2.000χρόνια από αυτά της κλασικής πε-ριόδου και αντιπροσωπεύει τηναρχαιότερη μαρτυρία, στην Ευ-ρώπη και τον κόσμο, ύπαρξης δη-μοκρατικού πολιτεύματος. H Πο-λιόχνη ονομάστηκε επίσης καιEπτάπολις, καθώς ανασκάφτηκανεδώ επτά διαφορετικές πόλεις σεεπτά επάλληλα στρώματα. Καταστράφηκε από διαδοχικούςσεισμούς πέντε αιώνες πριν απότην Τροία του Πριάμου. Μεταξύτων ευρημάτων διακρίνεται ο θη-σαυρός χρυσών κοσμημάτων, πουεκτίθενται στο Εθνικό Αρχαιολο-γικό Μουσείο της Αθήνας και θυ-μίζουν το λεγόμενο «Θησαυρότου Πριάμου», που ανακαλύ-φθηκε από το Σλήμαν στην Τροία.

Πληροφορίες:• Τρ. - Κυρ.: 8.00 - 15.00• Πρόσβαση από Κοντοπούλι• Τηλ.: 22540 91249



s

w E



ΚΑΒΕΙΡΙΟ

Το Καβείριο της Λήμνου, σκαρφα-λωμένο σε μια απότομη πλαγιάστη βόρεια ακτή του νησιού, στοακρωτήριο της Χλόης, γνωστό απόπολυάριθμες αρχαίες πηγές, έχειθέα προς τη Σαμοθράκη και βρί-σκεται στην είσοδο του λιμανιούτης Ηφαιστείας, της πόλης που τοδιοικούσε. Ανακαλύφθηκε από τονL. Bernarbo Brea και ανασκάφθηκεαπό την Ιταλική ΑρχαιολογικήΣχολή της Αθήνας στα χρόνια1937-39. Το ιερό προστατευόταν από τηνξηρά από ένα μακρύ τείχος στηνκορυφή του λόφου και περιελάμ-βανε μεγάλες αίθουσες μύησης,τα τελεστήρια, όπου φανερώνον-

ταν στους μύστες τα «ιερά». Το αρχαϊκό τελεστήριο των Καβει-ρίων είναι το αρχαιότερο γνωστότελεστήριο στον ελληνικό χώρο.Ήταν αφιερωμένο στη λατρεία τωνΚαβείρων, παιδιών του Ηφαίστουκαι της Καβειρώς, δαιμόνων τηςφωτιάς και της μεταλλουργίας, τηςγονιμότητας, του κρασιού και τηςθάλασσας. Εδώ τελούντο τα Kαβείρια μυστή -ρια, που σχετίζονταν με την ανα-γέννηση της φύσης και τη γονιμό-

τητα της γης. Σύμφωνα με τους μύ-θους, οι γυναίκες που δεν μπο-ρούσαν να τεκνοποιήσουν, οδη-γούντο στα άδυτα του ιερού καιμετά από μυστικές τελετές κέρδιζαντη γονιμότητα.Kάτω από το ιερό των Kαβείρωνβρίσκεται η σπηλιά όπου έζησε για12 χρόνια ο Φιλοκτήτης, όταν τονεγκατέλειψαν οι Aχαιοί στην εκ-στρατεία προς την Τροία, επειδήτον δάγκωσε φίδι.

Πληροφορίες:• Τρ. - Κυρ.: 8.00 - 15.00• Πρόσβαση από Κοντοπούλι• Τηλ.: 22543 50700

ΚΟΥΚΟΝΗΣΙ

Το Κουκονήσι είναι μια μικρή νη-σίδα που βρίσκεται στο βορειοα-νατολικό τμήμα του κόλπου τουΜούδρου με έκταση 140 στρέμ-ματα περίπου και ύψος 10 μ. Έχειαπόσταση από την πλησιέστερηακτογραμμή 400 μ. και ενώνεται μ΄αυτή με μια στενή λωρίδα γης. Από τις ως τώρα ανασκαφές, πουάρχισαν μόλις το 1992, προκύπτειότι στο Κουκονήσι αναπτύχθηκεένας ακμαίος προϊστορικός οικι-

s

w E


σμός με μακραίωνη κατοίκησηαπό την Πρώιμη ως την ΎστερηΕποχή του Χαλκού, που βρέθηκεστην ακμή του από το 2050 π.Χ.έως το 1900 π.Χ.Οι ενδείξεις ύπαρξης λιθόστρωτωνδρόμων, αποχετευτικού συστήμα-τος και οχυρωματικού τείχους οδη-γούν στο συμπέρασμα ότι και στοΚουκονήσι έχουμε μια οργανω-μένη κοινωνία, παρόμοια με αυτήτης Πολιόχνης.Εκτός από την αγροτική και κτη-νοτροφική δραστηριότητα των κα-τοίκων του, τα ευρήματα μαρτυ-ρούν ότι στο Κουκονήσι είχεαναπτυχθεί οικοτεχνική-βιοτεχνικήδραστηριότητα (όπως κατεργασίαμαλλιού, υφαντουργία, βαφήυφα σμά των, λιθοτεχνία, αγγει-οπλαστική, χαλκοτεχνία), καθώς

και εμπορική επαφή με τις Κυ-κλάδες, τη μινωική Κρήτη, τηΘεσσαλία.

ΙΕΡΟ ΤΗΣ ΑΡΤΕΜΙΔOΣ

Mέσα στον περιβάλλοντα χώροτου ξενοδοχείου «Porto Myrina»βρίσκεται το ιερό της Aρτέμιδος,που ανακαλύφθηκε κατά τις εργα-σίες εκσκαφής κι ανέγερσης τουξενοδοχείου. Tο ιερό, αφιερωμένοστη θεά Αρτέμιδα-Σελήνη, πολι-ούχο της Μύρινας, που ταυτίστηκεαργότερα με την Υψιπύλη, μυθικήβασίλισσα της Λήμνου, χρησιμο-ποιήθηκε από την αρχαϊκή μέχριτην ελληνιστική περίοδο. Η ανα-σκαφή αποτελείται από κεντρικόσυγκρότημα με αψιδωτά κτήρια.

Γύρω από τον πυρήνα του ιερού, οοποίος είναι υπαίθριος, αφού ηΆρτεμις ήταν θεά του ουρανού,ανοίγονται βοηθητικοί χώροι γιατη λατρεία και τη διαμονή των επι-σκεπτών. Στον κυρίως χώρο τουιερού βρέθηκαν ειδώλια ταύρωνκαι θυσιασμένος νεαρός ταύρος,που αποδεικνύει την άμεση σχέσητου ιερού της Μύρινας μ’ εκείνοτης Ταυροπόλου Αρτέμιδος. Τοιερό βρίσκεται μέσα στο ξενοδο-χείο και είναι επισκέψιμος.

Πληροφορίες:• Καθημερινά και όλες τις ώρες• Πρόσβαση από το ξενοδοχείο

«Porto Myrina»




ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΜΥΡΙΝΑ

Τα αρχαιότερα δείγματα ανθρώπι-νης παρουσίας στη Μύρινα χρο-νολογούνται περί την 4η χιλιετίαπ.Χ., κατά την τελική Νεολιθική πε-ρίοδο. Ο προϊστορικός οικισμόςεξελίχθηκε σε πρωτοαστικό κέν-τρο κατά την Πρώιμη και ΜέσηΕποχή του Χαλκού, 3η και 2η χι-λιετία π.Χ. Οι πρώτοι κάτοικοι εγ-καταστάθηκαν στη μικρή βραχώδηχερσόνησο της Λέσχης Αξιωματι-κών, όπου σήμερα βρίσκεται και

το μοναδικό επισκέψιμο τμήμα τηςπροϊστορικής Μύρινας. Στη συνέ-χεια, από τις αρχές της 3ης χιλιετίαςπ.Χ. και κατά τους αρχαϊκούς χρό-νους, η Μύρινα επεκτάθηκε από τοκτήμα της Μητρόπολης έως τις νό-τιες πλαγιές του λόφου Ανδρω-νίου και την παραλία Ρηχά Νερά.Ο οικισμός κατά την περίοδο τηςμεγάλης ακμής του, 2600-2000π.Χ., καταλάμβανε 80.000 στρέμ-ματα και είχε πληθυσμό 3.000-4.000 κατοίκους. Περπατώντας στον αρχαιολογικόχώρο θα ανακαλύψετε ότι κατοικίεςτης Μύρινας αποτελούσαν ευρύ-χωρα, ορθογώνια κτίσματα χωρι-

σμένα με εσωτερικούς τοίχους σε2-3 δωμάτια που επικοινωνούσανμεταξύ τους. Τα κτίσματα ήτανπάντα λιθόκτιστα, από τα θεμέλιαέως την οροφή, η οποία ήταν επι-κλινής, κατασκευασμένη απόξύλα, φύκια και λάσπη. Τα δάπεδαήταν από χώμα που γινόταν σκλη-ρότερο από τα όστρακα ή τα ψιλάχαλίκια. Ορισμένες κατοικίες έχουνεικόνα αρχοντικού με λιθόστρωτηαυλή, πηγάδι, αποθήκες, πέτρι-νους πάγκους και μαγειρείο. Μο-

λονότι η ανασκαφή είναι περιορι-σμένη, ο επισκέπτης θα αντιληφθείτον πρώιμο πολεοδομικό σχεδια-σμό, θα διακρίνει το αποχετευτικόσύστημα με τους λιθόκτιστουςαγωγούς, καθώς και τα μικρά λι-θόστρωτα δρομάκια μεταξύ τωνσπιτιών. Τα ευρήματα, τα οποίααξίζει να σημειωθεί ότι ανακαλύ-φθηκαν πολύ κοντά στην επιφά-νεια του εδάφους (20-30 εκ.), απο-κάλυψαν μια κοινωνία αγροτών,κτηνοτρόφων, αλιέων, κυνηγών,αλλά και εμπόρων που αντάλ-λασσαν προϊόντα με τις περιοχέςτης Μικράς Ασίας και του Εύξει-νου Πόντου. Υπήρχαν επίσης τε-

χνίτες πηλού, ξύλου, πέτρας, αλλάκαι χαλκού, που δικαιολογούν τονχαρακτηρισμό της Λήμνου, ως νη-σιού του Ηφαίστου.

Πληροφορίες:• Τρ. - Κυρ.: 8.00 - 15.00• Ρηχά Νερά Μύρινας• Τηλ.: 22540 22257




s

w E

“Τα ιστορικά αυτά μνημεία ξαρ-μάτωτα κι απροστάτευτα απόΒυζαντινά στρατεύματα, σιδε-ρόφρακτους Ενετούς και φιλο-πόλεμους γενίτσαρους, τομοναδικό εχθρό που έχουν νααντιμετωπίσουν είναι ο χρόνοςκαι η ανθρώπινη άγνοια κι εγ-κατάλειψη”

- Κ. Κοντέλλης -

ΚΑΣΤΡΟ ΜΥΡΙΝΑΣ

Το Κάστρο της Μύρινας οικοδο-μήθηκε στις αρχές του 12ου αι-ώνα και ήταν ένα από τα ισχυρό-τερα του Αιγαίου πελάγους. Καλύπτει έκταση 144 στρεμμάτωνκαι τα τείχη του έχουν μέγιστο ύψος120 μ. Το Κάστρο κτίσθηκε επάνωστα ερείπια των πελασγικών τει-χών και στην κατασκευή χρησιμο-ποιήθηκαν υλικά από την κλασικήακρόπολη της πόλης, που εξαφα-νίστηκε. Τη σημερινή μορφή απέ-κτησε κατά την ενετοκρατία από

τους Φιλόκαλο (1207-14) και Λε-ονάρδο (1214-60) Ναβιγκαγιόζι.Επισκευάστηκε από πολλούς:Ιωάννη Ε΄ Παλαιολόγο (1361),Φραγκίσκο Πασχαλίγκο (1477),Οθωμανούς (16ος αιώνας), ΧασάνΤζεζάερλι (1780).Διαχρονικά υπήρξε το ισχυρότεροφρούριο της Λήμνου με τριπλό τεί-χος, 14 πύργους, βαθιά τάφρο σταανατολικά και 150 κανόνια. Η ίδιαη πόλη της Μύρινας ονομαζότανΚάστρο μέχρι το 1955. Στην ανα-

τολική κεντρική πύλη οδηγούσελιθόστρωτο μονοπάτι. Μια μικρό-τερη βορινή πύλη υπάρχει κοντάστην ακτή. Στο εσωτερικό του σώ-ζονται χαλάσματα κτισμάτων απόόλες τις περιόδους της Ιστορίας.Το 1770 οι Τούρκοι του νησιούκλείστηκαν στο Κάστρο, καθώςπολιορκούντο από τους αδελφούςΟρλώφ και κατασκεύασαν έναοχυρωματικό έργο γνωστό ως«Ντάμπια», που σώζεται μέχρι σή-μερα. Σώζονται επίσης ένα τουρκικό τέ-μενος, ένας υπόγειος θολωτός χώ-

ρος, μια δεξαμενή και βραχογρα-φίες με παραστάσεις πλοίων.Το κάστρο είναι ανοικτό και επι-σκέψιμο όλες τις ώρες. Ανάμεσα στα χαλάσματα ζουν αρ-κετά αγριοκάτσικα και μια πολυ-πληθής ομάδα από ελάφια! Πρό-κειται για τα γνωστά πλατώνια, πουμεταφέρθηκαν πριν μερικές δε-καετίες από τη Ρόδο, πολλαπλα-σιάστηκαν και έγιναν οι νέοι κάτοι-κοι του κάστρου.



ΚΑΣΤΡΑ ΤΗΣ ΛΗΜΝΟΥ

s

w E

1

2

1


ΚΑΣΤΡΑ ΤΗΣ ΛΗΜΝΟΥ


ΚΑΣΤΡΟ ΚΟΤΣΙΝΟΥ

O Kότσινος, το πιο σημαντικό με-σαιωνικό φρούριο και εμπορικόλιμάνι της Λήμνου μετά το Παλαι-όκαστρο (όπως λεγόταν το κάστροΜύρινας) αποτέλεσε νευραλγικόσημείο του νησιού για τον έλεγχοτου θαλάσσιου δρόμου προς τηνΚωνσταντινούπολη, γεγονός πουεπιβεβαιώνεται από τις συνεχείς

διαμάχες Βυζαντινών, Ενετών καιΟθωμανών για την κατοχή του. Πρωτοαναφέρεται το 1136 ως λι-μάνι με ενετική παροικία. Το 1276περιήλθε στην κατοχή των Παλαι-ολόγων, οι οποίοι παραχώρησανσε μονές ακίνητα για να το απο-κτήσουν. Το 1464 το κατέλαβανπάλι οι Ενετοί. Το 1478 σημαδεύ-τηκε από τον ηρωισμό της Μα-ρούλας, η οποία με το σπαθί τουπατέρα της εμψύχωσε τους αμυ-νόμενους στη μάχη εναντίον τουΣουλεϊνάν πασά. Το 1479 περιήλθε στους Οθωμα-νούς και το 1656-57 καταστρά-φηκε από τους Ενετούς.Στο εσωτερικό του φρουρίου βρί-σκεται ο ναός της Ζωοδόχου Πη-γής. Κατεβαίνοντας 64 σκαλοπάτιαοδηγείται κανείς σε υπόγειο κτίσμα

με το γνωστό ως «αγίασμα» - πηγήαπό την οποία τροφοδοτείτο μενερό το κάστρο.Σήμερα ο Κότσινος είναι ένα μικρόγραφικό ψαροχώρι και τα ερείπιατου μεσαιωνικού τείχους αποτε-λούν τη μόνη μαρτυρία της δεύτε-ρης πιο σημαντικής μεσαιωνικήςπόλης του χωριού.

“Σε ολόκληρο τον ελλαδικό χώρο,βρίσκονται διάσπαρτα βυζαντινά καιενετικά κάστρα, στα οποία συμπερι-λαμβάνονται και αυτά της Λήμνου.Ξεχωριστή θέση κατέχει το κάστροτης Μύρινας - το μόνο που διασώ-ζεται σε καλή κατάσταση - και το κά-στρο του Κότσινα. Σημαντικά είναιεπίσης τα κάστρα: του Μούδρου,της Φυσίνης, της Πλάκας, του Κα-τάλακκου, του Κοντιά.”

2

Το Αρχαιολογικό Μουσείο τηςΜύρινας είναι εγκατεστημένο σ’ένα πανέμορφο νεοκλασικό κτί-ριο που βρίσκεται στο Ρωμέικογιαλό.

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ

Το Μουσείο περιλαμβάνει ευρή-ματα από ολόκληρη τη Λήμνο(κυρίως Ηφαιστεία, Καβείρια, Πο-λιόχνη και Μύρινα), καθώς και αρ-χαιότητες της Ίμβρου, τις οποίεςείχε αποστείλει στην Αθήνα ο Επί-σκοπος εν όψει της Μικρασιατικήςκαταστροφής.

Ο επισκέπτης της έκθεσης μπορείνα ακολουθήσει τη χρονολογικήεξέλιξη της ιστορίας του νησιού,από τη Χαλκολιθική έως τη Ρω-μαϊκή περίοδο, μέσω των εκθε-μάτων που συνοδεύονται απόφωτογραφίες ανασκαφών, χάρ-τες, επεξηγηματικές πινακίδες καιδιαφάνειες.

Στο χώρο του ισογείου παρουσιά-ζεται η προϊστορική Λήμνος, μεευρήματα από την Πολιόχνη, ποι-κίλα τεχνήματα της Μύρινας, κα-θώς και δείγματα μυκηναϊκής κε-ραμικής από το Κουκονήσι. Στονίδιο χώρο βρίσκονται και τα μαρ-μάρινα εκθέματα του Μουσείου,γλυπτά, επιγραφές και επιτύμβιεςστήλες από τη Λήμνο και την Ίμ-βρο. Το θαυμασμό προκαλούν τοαντίγραφο του Έρωτα, έργο τουγλύπτη Λύσσιπου κι ο Γανυμήδηςαπό τραπεζοφόρο.

Στο δεύτερο όροφο ο επισκέπτηςξεναγείται στη Λήμνο του 8ου,7ου και 6ου π.Χ. αιώνα. Αρχίζειαπό το Ιερό των Καβείρων, με τονεξαιρετικό οστέινο αυλό και τα αγ-γεία του αποθέτη. Συνεχίζει στηνΗφαιστεία, με τα κτερίσματα τωντάφων και τα αφιερώματα του ιε-ρού της Μεγάλης Θεάς. Ξεχωρι-στές ανάμεσα τους είναι οι σφίγγεςκαι οι σειρήνες, θεότητες τουΚάτω Κόσμου… Κατόπιν ο επι-σκέπτης οδηγείται στη Μύρινα,στα ευρήματα του ιερού της Αρ-τέμιδος και στο θυσιασμένο νε-αρό ταύρο. Από τα υπόλοιπα ευ-ρήματα της Μύρινας, εντύπωσηπροκαλούν οι γυναικείες μουσι-κές μορφές που παίζουν κιθάρα.

Στη συνέχεια μεταφερόμαστε στηνκλασική και ελληνιστική Λήμνο,με αττικά μελαμβαφή αγγεία, ει-δώλια και σκεύη από τους τάφουςτων Αθηναίων κληρούχων. Η έκ-θεση ολοκληρώνεται με τη Λή-μνο των ελληνιστικών χρόνων, μεεκθέματα από το Καβείριο και ταεργαστήρια κεραμικής της Μύρι-νας και της Ηφαιστείας (μήτρες αγ-γείων και ειδωλίων, σφραγίδες,κεραμικούς τροχούς), καθώς καιεπιγραφικές μαρτυρίες από τη ρω-μαϊκή Λήμνο.




ΜΟΥΣΕΙΑ

s

w E



ΜΟΥΣΕΙΑ

ΝΑΥΤΙΚΗΣΠΑΡΑΔΟΣΗΣ ΚΑΙΣΠΟΓΓΑΛΙΕΙΑΣ

Την 1η Ιουλίου του 2006 εγκαι-νιάστηκε το Μουσείο ΝαυτικήςΠαράδοσης και Σπογγαλιείας,όπου παρουσιάζεται η ναυτική

ζωή των Kουταλιανών τόσο πριναπό τον ξεριζωμό τους από τηνΠροποντίδα, όσο και μετά τηνάφιξή τους στη Λήμνο. Ο επισκέ-πτης έχει την ευκαιρία να δει τόσοκειμήλια και αρχειακές φωτογρα-

φίες, όσο και τον εξοπλισμό τωνδυτών, τα εξαρτήματα των σπογ-γαλιευτικών καϊκιών, τα είδη τωνσφουγγαριών, τα εργαλεία επε-ξεργασίας και τα μηχανήματα συ-σκευασίας των σφουγγαριών.Επίσης, στο μουσείο εκτίθεται η αρ-χαιολογική συλλογή της Νέας Κού-ταλης, η οποία αποτελείται από αν-

τικείμενα που περισυνέλεξαν οισφουγγαράδες από τα βάθη τηςθάλασσας: αμφορείς και άλλα κε-ραμικά σκεύη, εξαρτήματα από αρ-χαίες άγκυρες και διάφορα μικράαντικείμενα από αρχαία ναυάγια.

Τρίτη: κλειστά Δευτέρα, Τετάρτη-Κυριακή: 10.00-14.00Τηλ.: 22540 92383

ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ

Στο χωριό Πορτιανού λειτουργείτο μοναδικό στο νησί ΛαογραφικόΜουσείο, που ιδρύθηκε στις 18Αυγούστου 1995 από το ΣύλλογοΠορτιανατών Λήμνου Αθηνών,Πειραιώς και Περιχώρων.Ενδιαφέρον παρουσιάζει το ίδιο τοκτήριο που στεγάζει το Μουσείο,το οποίο αποτελεί χαρακτηριστικόπαραδοσιακό κτίσμα και δείγμαλαϊκής αρχιτεκτονικής του συγκε-κριμένου οικισμού.



ΜΟΥΣΕΙΑ


Εδώ εκτίθενται λαϊκές παραδοσια-κές φορεσιές, εργαλεία, όπως οαργαλειός, η ανέμη, το ροδάνι, ταστημόνια, τα υφαντά και διάφοραεργαλεία πλεξίματος. Βλέπουμεκουζινικά σκεύη, όπως σκάφες, πι-νακωτές, καντάρια και διάφορεςστάμνες. Συναντάμε επίσης έναπαραδοσιακό καθιστικό, το κρε-βάτι με τα χειροποίητα νυφικά κα-λυμμένο από επίσης χειροποίητεςδαντέλες, καθώς και μια κουζίναμε το παραδοσιακό της τζάκι, τασκεύη της και ό,τι ήταν απαραί-τητο στη νοικοκυρά εκείνης τηςεποχής. Στον εξωτερικό χώρο εκτί-θενται τα γεωργικά εργαλεία πουχρησιμοποιούντο για σκάλισμα,αλώνισμα, λίχνισμα και συγκο-μιδή των καρπών.Η είσοδος είναι ελεύθερη για το

κοινό από 15 Ιουλίου έως 15 Σε-πτεμβρίου καθημερινά και τονυπόλοιπο χρόνο κατόπιν τηλεφω-νικής συνεννόησης.

Ώρες: 10.00 π.μ. έως 01.00 μ.μ.και 06.00 μ.μ. έως 09.00 μ.μ.Τηλ.: 22540 51785

Πινακοθήκη Σύγχρονης Βαλκανικής Τέχνης Κοντιά

Η Πινακοθήκη του Κοντιά είναι ένακομψοτέχνημα που στολίζει τονΚοντιά και τη Λήμνο, ενώ ταυτό-χρονα στέλνει μυνήματα συναδέλ-φωσης μέσα από την Τέχνη καιαλληλεγγύης μεταξύ των βαλκα-νικών λαών.Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Κοντιατι-νών Λήμνου πήρε την πρωτοβου-λία να διοργανώσει δυο Βαλκα-

νικά Συμπόσια Ζωγραφικής το1999 και το 2001. Οι δημιουργοίπου συμμετείχαν, σπουδαία ονό-ματα της Τέχνης των Βαλκανίων,χάρισαν έργα τους, τα οποία στησυνέχεια στεγάστηκαν στο κατα-πλητικό πετρόκτιστο κτήριο πουαγοράστηκε και αναπαλαιώθηκεαπό τους Κοντιατινούς με την υπο-στήριξη του δήμου Κούταλης. Τα έργα που εκτίθενται αποδίδουνκυρίως τον τρόπο με τον οποίο εί-δαν τη Λήμνο οι καλλιτέχνες απότην Ελλάδα, την Αλβανία, τηΒουλγαρία, το Μαυροβούνιο, τηνΠΓΔΜ, τη Ρουμανία, τη Σερβία καιτην Τουρκία.

Η Πινακοθήκη του Κοντιά πρωτο-λειτούργησε τον Αύγουστο του2007. Το καλοκαίρι του 2009 εί-χαμε την ευκαιρία να απολαύ-σουμε την έκθεση «Υδατογρα-φώντας το Ελληνικό τοπίο», τηνοποία επιμελήθηκε η Ίρις Κρητι-κού. Στην έκθεση συμμετείχαν μεέργα τους διακεκριμένoi αλλά καιανερχόμενοι Ελλήνες καλλιτέχνες. Το καλοκαίρι του 2010 θα είναιγεμάτο εκπλήξεις για τους φιλότε-χνους επισκέπτες.

Ο Κώστας Αμπανάβας και ο ΦάνηςΚαραβίας, δύο Λημνιοί στην κατα-γωγή ζωγράφοι, που σπούδασανκαι δραστηριοποιήθηκαν στηνΑμερική και στη Λήμνο, φιλοξε-νούνται στην έκθεση με τίτλο «Πέ-ραν της Εσπερίας» με την ευγενικήκαι πρόθυμη παραχώρηση των έρ-γων τους από φιλοτέχνους συλλέ-κτες ( 2 - 22 Ιουλίου 2010).Ο Ανδρέας Κοντέλλης, ένας ση-μαντικός Έλληνας ζωγράφος μελημνιές ρίζες, παρουσιάζει το έργοτου με τίτλο «Νόστος» (25 Ιου-λίου - 15 Αυγούστου 2010).Στην τρίτη έκθεση με τίτλο «Έκδυ-σις», παρουσιάζονται έργα διαφό-

ρων Ελλήνων ζωγράφων από τησυλλογή του Πέτρου Ιωαννίδη μεθέμα το γυμνό (16 Αυγούστου -16 Σεπτεμβρίου 2010).Στο ισόγειο θα φιλοξενείται μια έκ-θεση φωτογραφίας του ΓιάννηΒάρδα με τίτλο «Η Λήμνος άλ-λοτε», που αποτελεί μέρος των εκ-δηλώσεων του συλλόγου «Ανε-μόεσσα» (2 - 22 Ιουλίου και 16Αυγούστου - 16 Σεπτεμβρίου2010).


ΤΗΛ.: ΤΗΛ.: 22540 5142522540 51425


ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ

s

w E

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΛΗΜΝΟΥ

Οι εκκλησίες και τα κειμήλια πουπροβάλλονται στο ΕκκλησιαστικόΜουσείο της Ιεράς Μητροπόλεως,όπως περιγράφει ο ίδιος ο Μητρο-πολίτης Ιερόθεος, ανήκουν απο-κλειστικά στον περιορισμένο γεω-γραφικό χώρο της ΜητρόποληςΛήμνου, που περισώθηκαν στοΜουσείο της. Εδώ εκτίθενταισπουδαία δείγματα Βυζαντινής και

Μεταβυζαντινής Τέχνης. Το ίδιο το κτήριο, εξάλλου, είναιένα πραγματικό κομψοτέχνημα καιχαρακτηριστικό δείγμα της αρχιτε-κτονικής του 19ου αι.Τηλ.: 22540 22474

ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΣΠΟΓΓΑΛΙΕΙΑΣ

Συμπληρώνοντας τη συλλογή τουΜουσείου Ναυτικής Παράδοσηςκαι Σπογγαλιείας, η ιδιωτική έκ-θεση Παναγιώτας Ψάρρα εισάγει

τον επισκέπτη στον τρόπο ζωής καισκέψης των σφουγγαράδων τηςΚούταλης, σημαντικό τμήμα τηςκοινωνίας και της οικονομίας τηςΛήμνου τουλάχιστον μέχρι τη δε-καετία του 1970. Μεταξύ των εκ-θεμάτων περιλαμβάνονται αντικεί-μενα και εργαλεία τουεπαγ γέλματος, θησαυροί του βυ-θού, αλλά και πλούσιο φωτογρα-φικό υλικό της καθημερινής ζωήςτων ψαράδων. Τηλ.: 22540 92473




ΕΚΘΕΣΕΙΣ

Οδη

γός

Δια

βίω

σης

Η Λήμνος μπορεί να σας παρα-σύρει στους ρυθμούς της, αλλάμπορείτε κι εσείς να την παρα-σύρετε στους δικούς σας.Όσοι έχουν έλθει στο νησί ωςεπισκέπτες ή έχουν μείνει γιαμεγάλο χρονικό διάστημα λόγωεργασίας, για σπουδές ή για άλ-λους λόγους, έχουν αποκτήσειμόνιμη σχέση με το νησί!

ΥΠΟΔΟΜΕΣ

Το μεγάλο πλεονέκτημα του νη-σιού είναι το αεροδρόμιό του και ησχετικά ικανοποιητική αεροπορικήσύνδεση με τα δύο μεγάλα κέντρα,Αθήνα - Θεσσαλονίκη. Το νησί δια-θέτει ένα λιμάνι στη Μύρινα καισυνδέεται με την Αθήνα, τη Θεσ-σαλονίκη και την Καβάλα, άλλαόχι με ικανοποιητική συχνότητα. Τοδεύτερο μεγάλο πλεονέκτημα, καιαρκετά εντυπωσιακό για ένα νησίπου έχει γενικά ήπια ανάπτυξη,είναι το οδικό δίκτυο που κυριολε-κτικά επιτρέπει τη μετάβαση από τημια άκρη του νησιού στην άλλη σελίγα λεπτά. Για την ακρίβεια μπορείνα μεταβεί κανείς από τη Μύρινα(που βρίσκεται στη νοτιοδυτικήπλευρά του νησιού) στην Πλάκα

(που βρίσκεται στη βορειοανατο-λική άκρη του νησιού) σε λιγότεροαπό μια ώρα και μάλιστα χωρίς νατρέχει! Αυτό είναι ένα πλεονέκτημαγια όσους επιθυμούν να αποκεν-τρωθούν και να μείνουν σε κάποιοχωριό έξω από τη Μύρινα.


Η ΖΩΗ ΣΤΗ ΛΗΜΝΟ




ΔΙΑΜΟΝΗ - ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗ

Ολόκληρο το νησί διαθέτει διαμε-ρίσματα και σπίτια προς ενοικίαση.Οι τιμές είναι καλύτερες από εκεί-νες των αστικών κέντρων, αλλά θαλέγαμε ότι για τα μέτρα του νησιούείναι «τσιμπημένες». Φυσικά στηΜύρινα θα βρει κανείς πιο εύκολααυτό που ψάχνει. Ειδικά αν δενδιαθέτει αυτοκίνητο, είναι προτι-μότερο να επιλέξει τη Μύρινα γιατη διαμονή του, που είναι το οικο-νομικό και διοικητικό κέντρο τουνησιού, διότι οι διαδημοτικές συγ-κοινωνίες χρήζουν ιδιαίτερης βελ-τίωσης. Βέβαια, στο νησί υπάρχειικανοποιητικός αριθμός ΤΑΧΙ, πουίσως όμως είναι ασύμφορα για κα-θημερινή χρήση.

Αν, ωστόσο, διαθέτεις μέσο μετα-φοράς, μπορείς πραγματικά να...αποκεντρωθείς και να επιλέξειςείτε περιοχές γύρω από τη Μύ-ρινα, όπως οι Αμυγδαλιές και τοΠλατύ, είτε άλλα χωριά. Μονάχαέτσι θα απολαύσεις πραγματικά τιςομορφιές της φύσης και την ηρε-μία του νησιού. Εξάλλου, οι απο-στάσεις είναι μηδαμινές. Αρκετοί κάτοικοι του νησιού, οιπιο μερακλήδες, έχουν τους δι-κούς τους μπαξέδες για να παρά-γουν τα δικά τους φρέσκαπροϊόντα. Αυτό είναι ένα πλεονέ-κτημα που θα απολαύσετε όσοιαποφασίσετε να ζήσετε εκτός Μύ-ρινας. Επίσης, η επαφή με τη φύσηκαι το λημνιακό τοπίο θα σας προ-σφέρει όσα δεν πρόκειται να σαςδώσει καμιά πόλη.

Η ΖΩΗ ΣΤΗ ΛΗΜΝΟ


ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Ένα από τα πολύ καλά στοιχείατης Λήμνου είναι το φαγητό της,αλλά και τα ποιοτικά τοπικάαγαθά, που μπορείτε να βρείτε σεπληθώρα για την καθημερινή σαςδιατροφή. Τα τοπικά κτηνοτροφικάπροϊόντα είναι άριστης ποιότητας,εξάγονται σε όλη την Ελλάδα καιθεωρούνται από τα πιο εκλεκτάτης εγχώριας αγοράς. Τα εδάφητης Λήμνου είναι σχεδόν... μαγικά!Ό,τι και να σπείρεις φυτρώνει. Πει-ραματιστείτε λοιπόν και γίνετε...αγρότες, τουλάχιστον όσο χρει-

άζεται για να έχετε στο τραπέζι σαςτα δικά σας φρέσκα φρούτα, κη-πευτικά και σαλάτες. Η Λήμνος εί-ναι επίσης φημισμένη για το ψάριτης, τα όστρακα και τους αστακούςτης. Τα λημνιά αλιεύματα έχουνιδιαίτερα πλούσια γεύση, κάτι πουμάλλον σχετίζεται με τη θέση τουνησιού μέσα στη θάλασσα του Αι-γαίου και στις εκβολές των Στενών.Η διαμονή σας στη Λήμνο είναιμια πολύ καλή ευκαιρία, για ναεμπλουτίσετε τη διατροφή σας μεφρέσκα ψάρια και θαλασσινά, πουμπορείτε να αγοράσετε από τα ψα-ράδικα ή κατευθείαν από τουςπλανόδιους ψαράδες. Κατεβείτεστο λιμάνι το βραδάκι, όταν επι-στρέψουν τα ψαροκάικα και δια-λέξτε από τα τελάρα φρέσκο ψα-

ράκι. Αν δεν είστε της κουζίνας,υπάρχουν διάφορα ταβερνάκια γιακαλό ψάρι και ούζο στην κεντρικήαγορά, στον Τούρκικο γιαλό, αλλάκαι στην άλλη πλευρά, στο Ρωμέι-ικο γιαλό. Επίσης υπάρχουν πολ-λές και καλές ταβέρνες και εκτόςΜύρινας, στο Μούδρο, στις Σαρ-δές, στον Κότσινα, στα Καμίνια,στην Κούταλη, όπου μπορείς ναγευτείς την τοπική κουζίνα και τογνωστό λημνιό κρασί. Η οινοποιία είναι ιδιαίτερα ανε-πτυγμένη στο νησί από αρχαιοτά-των χρόνων και η ποιότητά τηςβελτιώνεται χρόνο με το χρόνο. Ταλημνιά κρασιά πρωτεύουν καιβραβεύονται κάθε χρόνο, ενώ οαριθμός των οινοποιών διαρκώςαυξάνεται.



www.limnosisland.grwww.limnosisland.grΗ ΖΩΗ ΣΤΗ ΛΗΜΝΟ

Κάθε νέος και δημιουργικόςάνθρωπος μπορεί να βρεί τηθέση του στο νησί του Ηφαί-στου.

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Στο νησί τα παιδιά σας δεν θαέχουν πρόβλημα με τη βασικήτους εκπαίδευση. Στη Μύρινα καιστο Μούδρο λειτουργούν συνο-λικά έξι σχολεία της Δευτεροβάθ-μιας Εκπαίδευσης, δηλαδή δύο Γε-νικά Λύκεια, δύο ΕπαγγελματικάΛύκεια και δύο Γυμνάσια. Γυμνά-σιο επίσης λειτουργεί και στο Λι-βαδοχώρι. Στο Ρεπανίδι και στηνΚαλλιθέα λειτουργούν τα ΕιδικάΣχολεία του νησιού, ένα της Δευ-τεροβάθμιας και ένα της Πρωτο-βάθμιας Εκπαίδευσης αντίστοιχα.Νηπιαγωγεία και δημοτικά σχολείαλειτουργούν σε αρκετά χωριά τουνησιού, αν και όχι πλέον σε όλα. Το Κέντρο Εξυπηρέτησης Πολιτών(ΚΕΠ) παρέχει πληροφορίες για τασεμινάρια που διοργανώνει το Κέν-τρο Εκπαίδευσης Ενηλίκων και τοΙ.Ε.Κ. του νησιού. Λειτουργούν, επίσης, αρκετάφροντιστήρια ξένων γλωσσών καιπαραδίδονται ιδιαίτερα μαθήματαγια την εκμάθηση αγγλικών, γαλ-λικών, γερμανικών, ιταλικών καιάλλων ξένων γλωσσών.Ενδιαφέρον παρουσιάζουν συχνάκαι τα σεμινάρια που παραδίδον-ται από το Κέντρο ΕκπαίδευσηςΕνηλίκων.

ΣΠΟΥΔΕΣ

Το Σεπτέμβρη του 2009 η Λήμνοςμε ιδιαίτερη υπερηφάνεια και χαράυποδέχθηκε το Πανεπιστήμιο Αι-γαίου, με μια εντυπωσιακή, μάλι-στα, εκδήλωση, που αποτέλεσετην αφετηρία του ετήσιου φεστι-βάλ γεύσεων. Η πρώτη σχολή διατροφολόγωντης Ελλάδας, «Σχολή Διατροφήςκαι Επιστήμης Τροφίμων», εγκαι-νιάστηκε μετά από πολλά χρόνιααναμονής και προσωπικής προ-σπάθειας του πρύτανη του Πανε-πιστημίου Αιγαίου, κ. Α. Τρούμπη,αλλά και ορισμένων εκπροσώπωντης τοπικής κοινωνίας.Σημαντικές είναι οι συχνές διαλέ-ξεις που διοργανώνονται στο νησίαπό το Πανεπιστήμιο Αιγαίου καθ’όλη τη διάρκεια της χρονιάς, οιοποίες είναι ανοικτές στο κοινό καιπραγματεύονται θέματα συναφήμε τα μαθήματα της σχολής και τιςπροοπτικές του νησιού.Αξίζει να αναφερθούν και τα, τρι-μηνιαία συνήθως, σεμινάρια πουδιοργανώνουν οι δήμοι του νη-σιού σε ετήσια βάση και αφο-ρούν τέχνες όπως η φωτογραφία,η αγγειοπλαστική, η ζαχαροπλα-στική κ.ά.


xartis

ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΗ ΛΗΜΝΟ


ΕΡΓΑΣΙΑ - ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ

Στον τομέα της εργασίας, αν κι ίσωςακουστεί παράξενο, το νησί προ-σφέρει πληθώρα ευκαιριών. Αυτόσυμβαίνει αφενός λόγω της αραιήςκατοίκησης του νησιού, που προ-έκυψε μετά από δεκαετίες εσωτερι-κής και εξωτερικής με τα νά στευ σης,αφετέρου λόγω της ιδιαίτερα ήπιαςανάπτυξης του νησιού, που έχειαφήσει ακάλυπτο μεγάλο φάσμαεργασιών. Αρκεί, βέβαια, ερχόμε-νος κανείς στο νησί να εξετάσει τοζήτημα της απασχόλησης με ανοι-κτούς ορίζοντες κι όχι μονάχα στοστενό πλαίσιο του επαγγέλματοςπου ασκούσε μέχρι εκείνη τηστιγμή στην «πόλη». Στη Λήμνοένας παραγωγός πολυμέσων μπο-ρεί να γίνει παραγωγός ...σαλιγκα-

ριών ή ένας τοπογράφος μπορείνα γίνει έμπορος ξυλείας. Ως πα-ράδειγμα αναφέρουμε ότι μέχριπρότινος το νησί δεν είχε ούτε έναγραφίστα ή διαφημιστικό γραφείο,ενώ ακόμα δεν διαθέτει ούτε ένακατάστημα βιολογικών ειδών (ανκαι προσφέρονται πολλά βιολο-γικά προϊόντα)! Ο πιθανός μελλοντικός κάτοικοςτου νησιού, αλλά κι εμείς οι ήδηκάτοικοί του, ας θυμόμαστε ότι ηΛήμνος, ως ιδιαίτερα πεδινή καιεύφορη, υπήρξε ο σιτοβολώναςτης Αθήνας επί σειρά αιώνων. Σή-μερα, δυστυχώς, οι καλλιέργειεςέχουν ατονήσει, ωστόσο η γη πα-ραμένει εξίσου πλούσια, οπότεβιοκαλλιεργητές και γεωπόνοι εί-ναι ειδικότητες που λείπουν.Στη Λήμνο θα λέγαμε ότι δεν

υπάρχει υψηλό ποσοστό ανεργίας -κι αν υπάρχει, είναι δύσκολο να τοδιακρίνετε. Το νησί έχει προοπτικέςανάπτυξης, άρα και ευκαιρίες απα-σχόλησης, σχεδόν σε κάθε τομέα,παραγωγή, μεταποίηση, τουρισμόκλπ., αρκεί να υπάρχει όρεξη γιααλλαγή κι εργασία.


ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ


ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ

Η Λήμνος θα σας διασκεδάσει,αλλά όπως εκείνη ξέρει. Μπορεί ηβόλτα στην Ερμού για άπειρεςαγορές να αντικατασταθεί με περί-πατο στο λιθόστρωτο της αγοράςτης Μύρινας για περιορισμέναψώνια, ωστόσο, αντί για αρκετάσκουντήματα, θα μαζέψετε αρκετές«καλημέρες». Στη Λήμνο θαβρείτε τα βασικά, δηλαδή αυτάπου χρειάζεστε. Επομένως όποιοςδεν έχει ακόμα χορτάσει τους ρυθ-μούς της Αθήνας ή της Μυκόνου,καλό είναι να καθυστερήσει λίγοτην επίσκεψή του στο νησί. Όχι ότιδεν θα βρει κι εδώ ένα club ή έναρεμπετάδικο για να χορέψει, θαβρει… αλλά μονάχα το σαββατο-κύριακο. Η διασκέδαση στηΛήμνο σχετίζεται περισσότερο μ’έναν καφέ στο Ρωμέικο, μ’ ένανπερίπατο το σούρουπο, με μια εκ-δρομή σ’ ένα χωριουδάκι για νατσιμπήσουμε, με μια καλή παρέα.

ΑΣΧΟΛΙΕΣ

Το νησί θα έλεγε κανείς ότι είναιδύο ταχυτήτων, ανάλογα με τηνεποχή. Από τη μια πλευρά έχουμετην ανοιξιάτικη-καλοκαιρινή σαι-ζόν, με τις βουτιές σε ατελείωτες

παραλίες, το surfing, τα μπαράκια,το «ξεφάντωμα» κι έπειτα ξαφ-νικά, μετά το τελευταίο σαββατο-κύριακο του Αυγούστου, έρχεταιτο Φθινόπωρο, τα περισσότεραμαγαζιά κλείνουν κι ο κόσμος συγ-κεντρώνεται στα σπίτια και διάγει«βίον οικογενειακόν-φιλικόν». Ηαπότομη αλλαγή ίσως σας τρομά-ξει την πρώτη φορά, ωστόσομόλις έλθει η Άνοιξη θα τα ξεχά-σετε όλα κι όταν έλθει ο Αύγου-

στος μπορεί και να παρακαλάτε νατελειώσει το καλοκαίρι για να«ησυχάσετε».

ΣΥΛΛΟΓΟΙ

Ωστόσο, το πιο σημαντικό είναι ότιστη Λήμνο θα έχετε χρόνο. Χρόνογια σας. Στην αρχή μπορεί να μηνξέρετε πώς να τον γεμίσετε, μπο-ρεί να νιώσετε ανία, αλλά, πι-στέψτε μας, θα σας περάσει.Εξάλλου, υπάρχουν γυμναστήρια,γήπεδα, σχολή πολεμικών τεχνών,σχολές χορών (φλαμένγκο, λάτιν),Λύκειο Ελληνίδων, θεατρικές ομά-δες, ραδιοφωνικοί σταθμοί πρό-θυμοι να σας δώσουν ώρες ναεκφραστείτε, ωδείο, χορωδία κ.ά.Υπάρχει και το ΚινηματοθέατροΜαρούλα με την αίθουσα Γκα-λιούρη, όπου παρουσιάζονται ται-νίες και καλλιτεχνικές εκθέσεις (δυ-στυχώς όχι αρκετά συχνά), ενώενίοτε ερασιτεχνικά μουσικά σχή-ματα παρουσιάζουν τη δουλειάτους live. Η αλήθεια είναι ότι οιμουσικές εκδηλώσεις και οι θεα-τρικές παραστάσεις πιθανόν θασας λείψουν, ωστόσο, αν αναλο-γιστείτε πόσο συχνά επισκεπτόσα-σταν αυτούς τους χώρους, θαδείτε ότι δεν χάσατε και πολλά.Εξάλλου και σ’ αυτό το επίπεδο ηέλλειψη δίνει χώρο κι έναυσμα γιαπροσωπική δημιουργία.



www.limnosisland.grwww.limnosisland.grΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΧΡΟΝΟΣ

ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟΑΘΗΝΩΝ:

Π.ΡΑΛΛΗ 36 & AΓ. ANNHΣ, ΑΙΓΑΛΕΩΤΗΛ.: 210 3423403,

ΤΗΛ./FAX: 210 3478024

ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ:

ΚΟΡΥΤΣΑΣ 10, ΠΕΡΙΟΧΗ Α’ ΚΤΕΟΤΗΛ.: 2310 752981

ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟΛΗΜΝΟΥ:

ΤΗΛ.: 22540 23156,22540 26066

ΠΡΟΣΩΠΙΚΑΤΗΛΕΦΩΝΑ:AΠΟΣΤΟΛΗΣ: 6976 760878

ΓΙΩΡΓΟΣ: 6976 760877

ΑΛΛΑΞΕ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ

Το νησί ενδείκνυται ιδιαίτερα γιαπεζοπορία και για ποδηλασία,επομένως μην ξεχάσεις το ποδή-λατό σου! Θα σου λύσει τα... πό-δια σε πολλές περιπτώσεις, όπωςη μετακίνηση στο κέντρο της πό-λης.

ΚΤΕΟΦρόντισε, αν έχεις αυτοκίνητο, ναέχεις περάσει ΚΤΕΟ διότι το νησίδεν διαθέτει αυτή την υπηρεσία.

Οδική συμπεριφοράΗ Λήμνος σε σχέση με τον πληθυ-σμό της παρουσιάζει υπερβολικάμεγάλο ποσοστό τροχαίων, πολλάαπό τα οποία έχουν μοιραία κατά-ληξη. Γι’ αυτό υπεύθυνο δεν είναι

πάντα το δίκτυο, αλλά κι εμείς οιίδιοι. Συνιστούμε στους νέους κα-τοίκους του νησιού να προσέχουνπάρα πολύ και να μην αναπτύσ-σουν μεγάλες ταχύτητες, ακόμη κιαν ο δρόμος φαίνεται ασφαλής ήάδειος. Να φοράτε πάντα τη ζώνη ήτο κράνος σας.

ΥγείαΣημαντικό ζήτημα για κάθε νέο κά-τοικο του νησιού είναι η υγεία καιη περίθαλψη. Το νοσοκομείο τηςΛήμνου είναι πραγματικά τεράστιο,σε σχέση με το μέγεθος του νησιούκαι προσφέρει ικανοποιητική κά-λυψη σε απλά περιστατικά. -Για τηναντιμετώπιση ειδικών περιπτώ-σεων φροντίστε να ενημερωθείτεγια την κάλυψη που μπορεί να σαςπροσφέρει.

ΣχέσειςΤο μεγαλύτερο πλεονέκτημα τηςΛήμνου είναι η καλοσύνη των αν-θρώπων της. Γνωριστείτε με τουςφιλόξενους ντόπιους. Ασχοληθείτεμε τα κοινά.Θα διαπιστώσετε ότι ητοπική κοινωνία σάς χρειάζεται όσοκι εσείς. Οι ανθρώπινες σχέσεις εί-ναι το πιο σημαντικό προσόν τηςδιαβίωσης στη Λήμνο.

Αποκέντρωση τώρα!Σήμερα η αποκέντρωση φαίνεταιότι αποτελεί προσωπική και κοι-νωνική ανάγκη, αλλά και μια βιώ-σιμη λύση στα σύγχρονα αδιέ-ξοδα. Η Λήμνος ίσως είναι τοιδανικό νησί για να δοκιμάσει κα-νείς αυτό που λέγεται: «Αποκέντρωση». Τολμήστε το...



www.limnosisland.grwww.limnosisland.grΣΥΜΒΟΥΛΕΣ

Πλη

ροφ

ορίε

ς

ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ: 22540 82000

ΕΠΕΙΓΟΝΤΑ - ΕΚΑΒ:22540 22166

ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΙΑΤΡΕΙΟ ΜΟΥΔΡΟΥ:22540 71257

ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ ΜΥΡΙΝΑΣ: 22540 22200

ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ ΜΟΥΔΡΟΥ: 22540 71201

ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΗ:22540 22199

ΛΙΜΕΝΑΡΧΕΙΟ: 22540 22225

ΚΤΕΛ ΛΗΜΝΟΥ: 22540 22464

ΤΑΞΙ ΜΥΡΙΝΑΣ: 22540 23820

ΕΛΤΑ ΜΥΡΙΝΑΣ: 22540 22462

ΛΗΜΝΟΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ: 22540 29892 (γραφ. πληροφοριών)

ΒΛΑΒΕΣΔΕΗ: 22540 22448ΟΤΕ: 121

ΔΗΜΟΙ - ΥΠΗΡΕΣΙΕΣΕπαρχείο Λήμνου: 22543 51200Δήμος Μύρινας: 22543 50000Δήμος Μούδρου: 22543 50700Δήμος Ατσικής: 22543 50600Δήμος Ν.Κούταλης: 22543 50500

ΟΔΙΚΗ ΒΟΗΘΕΙΑΕΛΠΑ: 22540 24985EXPRESS SERVICE: 22540 92155 INTERAMERICAN: 22540 71710INTERSALONICA: 11555

ΕΚΔΟΤΗΡΙΑ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝΠΡΑΒΛΗΣ: 22540 24617ΚΑΝΤΑΡΑΣ: 22540 29570ΑΤΖΑΜΗΣ: 22540 25936SALAMOUSSA: 22540 71042EL TRAVEL: 22540 24988

ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΕΚΔΟΤΗΡΙΟ (ΛΙΜΑΝΙ ΜΥΡΙΝΑΣ)ΠΡΑΒΛΗΣ: 22540 29577

ΑΙΟΛΙΣ (καραβάκι για Άη Στράτη)ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗΣ: 22540 22460

Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας(ΥΠΑ): 22540 29400

ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΙΕΣOLYMPIC AIRΛήµνος: 22540 92700 – 701Αθήνα: 210 3550500AEGEAN Αθήνα: 210 6261000

ΚΠΕ ΚΑΛΛΙΟΠΗΣΚέντρο ΠεριβαλλοντικήςΕκπαίδευσης: 22540 41901

ΑΡΧΑΙΟΛ. ΧΩΡΟΙ & ΜΟΥΣΕΙΑ Μουσείο Μύρινας: 22540 22990Προϊστορική Μύρινα: 22540 22257Πολιόχνη: 22540 91249Εκκλησιαστικό Μουσείο: 22540 22474Ναυτικής Παράδοσης & Σπογγαλιείας: 22540 92383Πινακοθήκη Κοντιά: 22540 51425

ΡΑΔΙΟΦΩΝΑΡάδιο Λήμνος (97.9MHz): 22540 23606Ράδιο Μούδρος (90.1MHz):22540 71980Ράδιο Alpha (96MHz) 22540 22105Ράδιο Melody (96.8MHz): 22540 22630Holiday Radio (94MHz): 22540 24357Λήμνος FM 100 (99.7MHz)22540 24433

ΕΝΤΥΠΑ / ΠΕΡΙΟΔΙΚΑΤΑ ΛΗΜΝΙΑ[email protected]. & fax.: 22540 22324tel.: 22540 25258

ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ ΛΗΜΝΟΥwww.limnosisland.gr

ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ ΔΗΜΩΝwww.dimos-atsikis.grwww.dimosneaskoutalis.grwww.dimos-moudrou.grwww.dimos-myrinas.gr

ΤΡΑΠΕΖΕΣΑΓΡΟΤΙΚΗ: 22540 22694ΕΜΠΟΡΙΚΗ: 22540 23311ΕΘΝΙΚΗ: 22540 22414ΠΕΙΡΑΙΩΣ: 22540 25861ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΛΕΣΒΟΥ-ΛΗΜΝΟΥ: 22540 23333ALPHA: 22540 24850EUROBANK: 22540 29140GENIKI: 22540 25853

ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ: 22540 22006

ΚΕΠΜύρινα: 22540 29110Ατσική: 22540 31780Κοντιάς: 22543 50516 - 7 Κοντοπούλι: 22540 41278


ΧΡΗΣΙΜΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ




ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ



ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΑ ΓΡΑΦΕΙΑ

Petrides Travel, Μύρινα, σελ. 123Pravlis Travel, Μύρινα, σελ. 5Salamoussa Travel, Μούδρος,σελ. 74Sun Flight, Μύρινα, σελ. 41

ΔΙΑΜΟΝΗ

Αιθάλεια, Μούδρος, σελ. 98Αμυγδαλιές, Μύρινα, σελ.37Αφροδίτη, Μύρινα, σελ. 37Poseidon, Μύρινα, σελ. 99Studios EΔΕΜ, Αη Γιάννης, σελ. 45Varos Village, Βάρος, σελ. 65Vicky Studios,Μύρινα & Πλατύ, σελ. 49

ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑΤΑΒΕΡΝΕΣ

Γλαροπούλα, N. Κούταλη, σελ. 55Ζέφυρος, Πλατύ, σελ. 105Κάβειροι, Κοντοπούλι, σελ. 79Κιβωτός των γεύσεων, Λιβαδοχώρι, σελ. 34Κοράλλι, Κοντιάς, σελ. 57Κόσμος, Μύρινα, οπισθόφυλλοΜαν-τέλλα, Σαρδές & Καλλιόπη, σελ. 66

«Μάρθα», Ν. Κούταλη, σελ. 35Πι & Φι, Aτσική, σελ. 70Πρασσά Λιμάνι,Άη Γιάννης, σελ. 117Πύργος, Γομάτι, σελ. 69Σινιάλο, Μύρινα, σελ. 29Το Λιμάνι, Μύρινα, σελ. 81«Χρήστος», Τσιμάνδρια, σελ. 50Cavo del Mare, Μύρινα, σελ. 19Μaster, Μύρινα, σελ. 39Pizza Italiana, Ρωμανού, σελ. 77Remezzo, Πλάκα, σελ. 83Romeo, Μύρινα, σελ. 109Tropicana, Ατσική, σελ. 67

ΚΑΦΕ - ΜΠΟΥΓΑΤΣΑ

Άχνη & Κανέλλα, Μύρινα, σελ. 53Κύκλος, Μύρινα, σελ. 110Coffeebreak, Mύρινα, σελ. 36

ΚΑΦΕ - BAR

Αλέξανδρος, Μύρινα, σελ. 11Ιππόκαμπος, Ν. Κούταλη,σελ. 120Καρνάγιο, Μούδρος, σελ. 17Λεμονιά, Ατσική, σελ. 62Cave, Aη Γιάννης, σελ. 97Veggera, Μούδρος, σελ. 80

BEACH BAR

Απόδραση, Γομάτι, σελ. 21Χαβούλη, Μούδρος, σελ. 16Manos beach, Μύρινα, σελ. 15

ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΣΠΟΡ

Manos sports, Μύρινα, σελ. 15

Surf Club Keros, Καλλιόπη, σελ. 23

ΟΙΝΟΠΟΙΟΙ

Γκαράλης, Αγ. Δημήτριος, σελ. 63Ένωση Αγροτικών Συν/μών Λήμνου, σελ. 33Κρεμμύδας Ιωάννης,Πεδινό, σελ. 116Κτήμα Χατζηγεωργίου,Καρπάσι, σελ. 61Μαγιάς Δημοσθένης, Κοντιάς, σελ. 51

ΠΑΡΑΓΩΓΟΙ

Αχιλλαδέλης, Θέρμα, σελ. 30Γκαράλη Φλωμάρια, Αγ. Δημήτριος, σελ. 24Μαρκάκης,Aγ. Δημήτριος, σελ. 93Χρυσάφη,Καρπάσι, σελ. 27


ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ


ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

Αγγελική από Χρυσάφι,Μύρινα, σελ. 7Αλεξάνδρου Χρήστος,Μούδρος, σελ. 75Αρχιπέλαγος κοσμήματα,Μύρινα, σελ. 38Αχιλαδέλλη Μαρκέλλαμεσίτρια, σελ. 124Γερμανός, Μύρινα, σελ. 101Δίπολις κοσμήματα,Μύρινα, σελ. 88Eλίν βενζινάδικο, σελ. 90Ζαχάρωφ, τρόφιμαΝ. Κούταλη, σελ. 103Incurance center,Μύρινα, σελ. 125Καραμέλα παιδικά ρούχα, Μύρινα, σελ. 31

Κατακουζηνός Οπτικά,Μύρινα, σελ. 43Κρυσταλλάς Ζωοτροφές,Μύρινα, σελ. 115Κρυσταλλάς μεταφορική, Μύρινα, σελ. 119Κύβος παιχνιδοβιβλιοπωλείο,Μύρινα, σελ. 86Μπανανής Κατασκευαστική, Μύρινα, σελ. 129Νέα Σελίδα βιβλιοπωλείο, Μύρινα, σελ. 106Ξυλεμπορική Τσανταρλιώτη,Καλλιθέα, σελ. 95Octapus κατεψυγμένα θαλασσινά& ψάρια, Μούδρος, σελ. 73Σόφη κοσμήματα,Μύρινα, σελ. 42Φυλλαδίτης Μεταφορική,Mύρινα, σελ. 25

Χαμλίδης Ι. Κοσμήματα,Μύρινα, σελ. 12Χρ. Μωυσής Εσώρουχα,Μύρινα, σελ. 113Alladin, Μύρινα, σελ. 112Captain Hook, σελ. 114Elegance λευκά είδη,Μύρινα, σελ. 9Ευα accessories, Μύρινα, σελ. 107Georgia accessories,Μύρινα, σελ. 13Media Strom, Ν. Κούταλη, σελ. 91Therma Spa, Θέρμα, σελ. 47

ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΙ

Κοντογεωργάκη Ζηνοβίααγιογραφίες, Κοντοπούλι, σελ. 87Παντελής Πραβλής, Φωτογράφος, σελ. 84

5 km

s

w E

1:Αρχαιολογικός Χ

ώρος

2:Μουσείο

3: Κάστρο Μ

ύρινας4:Κ

εντρική Αγορά

5:Λεω

φ. Δ

ημοκρατίας

ΛΗ

ΜΝ

ΟΣ

ΤΟ Ν

ΗΣΙ

ΜΑ

Σ| 2

01

0

•

ΤΟ

ΥΡΙ

ΣΤΙΚ

ΟΣ

ΟΔ

ΗΓΟ

Σ -

ΞΕΝ

ΑΓΟ

Σ -

ΟΔ

ΗΓΟ

Σ Δ

ΙΑΒ

ΙΩΣΗ

Σ -

ΠΛ

ΗΡΟ

ΦΟ

ΡΙΕΣ

Documents

LIMNOS 2010