Line.Sys - Knjigadownload.eline.ba/eLine/LineSys_Knjiga_2.10.pdf · Unos nove kalkulacije..... 94 Radni nalozi servisiranja ... Veleprodajne/Maloprodajne korpe

SISTEMSKA RJEENJA ZA VAE POSLOVANJE

KORISNIKO UPUTSTVO Line.Sys

Korisiniko uputstvo za Line.Sys Dokumentacija verzija: 2.10 Programski paket opisan u ovom korisnikom uputstvu podlijee licenci za koritenje i moe se koristiti jedino u skladu sa Ugovorom o koritenje za krajnjeg korisnika. Copyright 1996 2008 e-Line d.o.o. Sarajevo Sva prava pridrana. Sva tehnika dokumentacija koja je napravljena od strane e-Line d.o.o. je vlasnitvo e-Line d.o.o. Sarajevo. Tehnika dokumentacija koja je dostavljena korisniku je dostavljena bez garancije. Svako koritenje tehnike dokumentacije i informacija koje se u njoj nalaze je na rizik korisnika i e-Line d.o.o. Sarajevo ne preuzima nikakvu odgovornost za koritenje dokumentacije. Dokumentacija moe sadrati tehnike greke kao i greke prilikom tampanja e-Line d.o.o. Sarajevo zadrava pravo da vri izmjene u dokumentaciji bez prethodne obavijesti korisniku. Niti jedan dio ovog korisnikog uputstva ne smije biti kopiran bez prethodnog pismenog odobrenja od strane e-Line d.o.o. Sarajevo. Line.Sys od verzije 2.10 radi na Microsoft Windows 2000, XP i Vista platformi. Ranije verzije Microsoft Windows sistema vie nisu podrane. Line.Sys, B2B.Sys, B2C.Sys, Travel.Sys, Mobil.Sys i Line.Sys logo su zatitni znaci e-Line d.o.o. Sarajevo kompanije. Microsoft Windows i Windows logo su zatitni znaci Microsoft Corporation.

i

Uvod i instalacija........................................................................................................... 1

Uvod .................................................................................................................................. 1 Moduli............................................................................................................................. 1 Koritene tehnologije ....................................................................................................... 1 Preporuene konfiguracije ................................................................................................ 1 Copyright Informacije ...................................................................................................... 1 Zakonske Osnove ............................................................................................................ 2 Ograniena Garancija....................................................................................................... 2 EULA .............................................................................................................................. 2 Podrka........................................................................................................................... 3

Preduslovi za instalaciju....................................................................................................... 4 Instalacija........................................................................................................................... 6

MSDE Instalacija.............................................................................................................. 7 Instalacija Line.sys programa ........................................................................................... 7 Live Update instalacija novih verzija Line.Sys i drugih e-Line programa .......................... 11

Administracija ............................................................................................................. 15 Inicijalna administracija ..................................................................................................... 15 Naknadna administracija.................................................................................................... 28

Nova firma .................................................................................................................... 28 Line postavke............................................................................................................... 29 Kreiranje novih poslovnih godina i otvaranje poetnog stanja ........................................... 31 Prijenos SQL Servera ..................................................................................................... 32 Arhiviranje i optimizacija ................................................................................................ 33 Izbor jezika ................................................................................................................... 35 Admin manager ............................................................................................................. 37 Evidencija rada.............................................................................................................. 37

Elementi osnovnog prozora aplikacije ................................................................................. 39 ifrarnici...................................................................................................................... 41

Osnove procedure............................................................................................................. 41 Osnovni set komandi...................................................................................................... 41

Lista ifrarnika .................................................................................................................. 43 Kontni plan.................................................................................................................... 43 Partneri......................................................................................................................... 46 Poslovne politike............................................................................................................ 48 Vrste naloga.................................................................................................................. 50 Opisi knjienja ............................................................................................................... 51 Ambalaa ...................................................................................................................... 52 Artikli i usluge................................................................................................................ 53 Kategorije i grupe artikala .............................................................................................. 56 Tarife............................................................................................................................ 57 Vrste zavisnih trokova .................................................................................................. 58 Trokovi proizvodnje...................................................................................................... 59 Napomene .................................................................................................................... 60 Obraunske jedinice....................................................................................................... 60 Drave, kantoni, opine.................................................................................................. 60 Nomenklaturne grupe .................................................................................................... 61 ifrarnik stalnih sredstava .............................................................................................. 62 ifrarnik sitnog inventara ............................................................................................... 64

SADRAJ

ii

Glavna knjiga .............................................................................................................. 65 Unos podataka.................................................................................................................. 65

Blagajna........................................................................................................................ 67 Obrasci ......................................................................................................................... 69 Knjienje naloga ............................................................................................................ 69 Servisi........................................................................................................................... 70 Prvi rad sa programom................................................................................................... 71

Kupci/Dobavljai/Ostali partneri ......................................................................................... 72 Brza kartica ................................................................................................................... 72 Brzi promet ................................................................................................................... 73 Saldokonti ..................................................................................................................... 73 Obraunske jedinice....................................................................................................... 74 Promet po vrsti naloga ................................................................................................... 74 KUF/KIF ........................................................................................................................ 75 Zatvaranje rauna kupaca/dobavljaa ............................................................................. 76 Dospjela potraivanja..................................................................................................... 77

Izvjetaji .......................................................................................................................... 80 Budetska organizacija ...................................................................................................... 81

Budet .......................................................................................................................... 81 Fond ............................................................................................................................. 82 Funkcija ........................................................................................................................ 82 Obrasci ......................................................................................................................... 82

Kreator izvjetaja .............................................................................................................. 82 Povrat naloga ................................................................................................................... 83

Veleprodaja................................................................................................................. 85 Definiranje skladita .......................................................................................................... 85 Narudbe.......................................................................................................................... 88 Ulazne kalkulacije.............................................................................................................. 93

Izgled osnovnog prozora i kretanje kroz opcije ................................................................ 93 Unos nove kalkulacije..................................................................................................... 94

Radni nalozi servisiranja ..................................................................................................104 Predrauni .......................................................................................................................109

Kreiranje predrauna ....................................................................................................111 Procedura Poslovne politike ...........................................................................................112

Fakture ...........................................................................................................................116 Servisi kreiranje faktura iz pomonih dokumenata........................................................118 Printaj popis faktura...................................................................................................120 Enterprise servisi ..........................................................................................................120 Novi kreiranje nove fakture ........................................................................................120 Lista stavki ukljuenih u fakturu.....................................................................................124 Set podataka za trenutno aktivni artikal .........................................................................124 Ukupno Novani iznos za sve stavke uraunate u fakturu .............................................125 Zadnja prodaja partneru ...............................................................................................125 Trenutno raspoloive koliine artikla ..............................................................................125

Servisi .............................................................................................................................128 Inventura .....................................................................................................................129 Revalorizacija ...............................................................................................................133 Prijenosnice..................................................................................................................135 Cjenovnik .....................................................................................................................139 Ostali dokumenti ..........................................................................................................146 Ambalaa .....................................................................................................................147 Kopiranje dokumenata ..................................................................................................150

Izvjetaji .........................................................................................................................150 Brza kartica artikla ........................................................................................................151 Lager liste ....................................................................................................................151

iii

Kartice robe (artikala i usluga).......................................................................................152 Artikli po proizvoau....................................................................................................153 Artikli po tarifi...............................................................................................................154 Nalozi knjienja ............................................................................................................154 Minimum i maksimum ...................................................................................................155 Stare zalihe ..................................................................................................................155 Ulazi po dobavljaima ...................................................................................................156 Prodaja po kupcima ......................................................................................................156 Promet faktura .............................................................................................................157 Promet kalkulacija ........................................................................................................157 Ostali dokumenti ..........................................................................................................158 Prodaja po regijama......................................................................................................159 Fakture zbirno ..............................................................................................................159 Troarina za period .......................................................................................................160 Promet svih dokumenata...............................................................................................160 Fakture po nainu plaanja............................................................................................161 Trgovaka knjiga na veliko ............................................................................................161 Trgovaka knjiga usluga................................................................................................161 Realizacija predrauna ..................................................................................................161

Promet po komercijalisti ...................................................................................................162 Realizacija po proizvoau................................................................................................163 Povrat naloga ..................................................................................................................163

Maloprodaja .............................................................................................................. 165 Definiranje prodavnica......................................................................................................165 Narudbe.........................................................................................................................167 Ulazne kalkulacije.............................................................................................................171

Izgled osnovnog prozora i kretanje kroz opcije ...............................................................171 Unos nove kalkulacije....................................................................................................173

Radni nalozi servisiranja ..................................................................................................183 Predrauni .......................................................................................................................188


Fakture ...........................................................................................................................195 Servisi kreiranje faktura iz pomonih dokumenata........................................................197 Printaj popis faktura...................................................................................................199 Enterprise servisi ..........................................................................................................199 Novi kreiranje nove fakture ........................................................................................199 Lista stavki ukljuenih u fakturu.....................................................................................203 Set podataka za trenutno aktivni artikal .........................................................................203 Ukupno Novani iznos za sve stavke uraunate u fakturu .............................................204 Zadnja prodaja partneru ...............................................................................................204 Trenutno raspoloive koliine artikla ..............................................................................204

Servisi .............................................................................................................................207 Inventura .....................................................................................................................208 Nivelacija .....................................................................................................................212 Prijenosnice..................................................................................................................215 Cjenovnik .....................................................................................................................219 Ostali dokumenti ..........................................................................................................225 Korisnici kasa ...............................................................................................................226 POS razmjena...............................................................................................................228 Ambalaa .....................................................................................................................229 Kopiranje dokumenata ..................................................................................................232

Izvjetaji .........................................................................................................................232 Brza kartica artikla ........................................................................................................233 Lager liste ....................................................................................................................233

iv

Kartice robe (artikala i usluga).......................................................................................234 Kretanje nabavne cijene................................................................................................235 Artikli po proizvoau....................................................................................................235 Artikli po tarifi...............................................................................................................236 Nalozi knjienja ............................................................................................................237 Minimum i maksimum ...................................................................................................237 Stare zalihe ..................................................................................................................238 Ulazi po dobavljaima ...................................................................................................238 Prodaja po kupcima ......................................................................................................239 Promet faktura .............................................................................................................239 Promet kalkulacija ........................................................................................................240 Ostali dokumenti maloprodaje .......................................................................................240 Promet smjene .............................................................................................................240 Prodaja po regijama......................................................................................................240 Fakture zbirno ..............................................................................................................240 Troarina za period .......................................................................................................241 Promet svih dokumenata...............................................................................................241 Fakture po nainu plaanja............................................................................................241 Trgovaka knjiga na malo .............................................................................................241 Trgovaka knjiga usluga................................................................................................242 Realizacija predrauna ..................................................................................................242


Proizvodnja ............................................................................................................... 247 Definiranje skladita .........................................................................................................247 Narudbe.........................................................................................................................249 Proizvodne ulazne kalkulacije............................................................................................253

Izgled osnovnog prozora i kretanje kroz opcije ...............................................................253 Unos nove kalkulacije....................................................................................................254

Radni nalozi u proizvodnji .................................................................................................264 Radni nalozi servisiranja ..................................................................................................269 Predrauni u proizvodnji ...................................................................................................274


Fakture ...........................................................................................................................281 Servisi kreiranje faktura iz pomonih dokumenata........................................................283

Servisi .............................................................................................................................295 Inventura .....................................................................................................................295 Revalorizacija ...............................................................................................................299 Prijenosnice..................................................................................................................301 Cjenovnik .....................................................................................................................305 Ostali dokumenti ..........................................................................................................310 Normativi .....................................................................................................................311 Kopiranje dokumenata ..................................................................................................314

Izvjetaji .........................................................................................................................314 Brza kartica artikla ........................................................................................................315 Lager liste ....................................................................................................................315 Kartice materijala (i usluga)...........................................................................................316 Artikli po proizvoau....................................................................................................317 Nalozi knjienja ............................................................................................................318 Minimum i maksimum ...................................................................................................318 Stare zalihe ..................................................................................................................319 Ulazi po dobavljaima ...................................................................................................319 Promet faktura .............................................................................................................320

v

Promet kalkulacija ........................................................................................................320 Proizvedeni Artikli .........................................................................................................320 Utroeni Materijali.........................................................................................................321 Ostali dokumenti proizvodnje ........................................................................................321 Fakture zbirno ..............................................................................................................321 Troarina za period .......................................................................................................322 Promet svih dokumenata...............................................................................................322 Fakture po nainu plaanja............................................................................................322 Trgovaka knjiga na veliko ............................................................................................322 Trgovaka knjiga usluga................................................................................................322 Realizacija predrauna ..................................................................................................322


Stalna sredstva i sitni inventar (Stalna i sitni).......................................................... 327 Stalna sredstva ................................................................................................................327

Unos podataka .............................................................................................................327 Unos naloga .................................................................................................................328 Reversi stalnih sredstava...............................................................................................333 Izvjetaji ......................................................................................................................335 Povrat naloga ...............................................................................................................339

Sitni inventar ...................................................................................................................340 Unos podataka .............................................................................................................340 Izvjetaji ......................................................................................................................343 Revers sitnog inventara.................................................................................................348 Povrat naloga ...............................................................................................................349

Plae.......................................................................................................................... 351 Obraun ..........................................................................................................................351

Kreiranje novog obrauna .............................................................................................351 Ugovori o djelu ................................................................................................................357 Zaposleni.........................................................................................................................360 Krediti .............................................................................................................................360 Izvjetaji .........................................................................................................................362

Godinji mjeseci.........................................................................................................362 Godinji zaposleni ......................................................................................................363 Godinji kartice..........................................................................................................363 Godinji rekapitulacija ................................................................................................363 Obrazac DP ..................................................................................................................364 Obustave radnika..........................................................................................................365 Zaposleni - Pojedinano ................................................................................................366 Excel............................................................................................................................367

Alati........................................................................................................................... 369 Virmani ...........................................................................................................................369 Nalozi za doznake u inozemstvu (obrazac 1450) ................................................................372 Nalozi za otvaranje akreditiva (obrazac 1451) ....................................................................372 Putni nalozi......................................................................................................................372 Putni nalozi za vozila ........................................................................................................373 Putni nalozi za inostranstvo ..............................................................................................373 Cirkularna pisma ..............................................................................................................374 Razmjena sa mobilnim ureajima......................................................................................376 Evidencija serijskih brojeva...............................................................................................376 Tenderi/Ugovori ...............................................................................................................377 Pregled automatskog fakturiranja......................................................................................379 Labele Partneri..............................................................................................................379 Nove jezike varijante ......................................................................................................379

vi

Web........................................................................................................................... 381 Internet postavke.............................................................................................................381 ifrarnik kategorija i atributa.............................................................................................382 Atributi artikala ................................................................................................................383 Razmjena podataka..........................................................................................................385 Veleprodajne/Maloprodajne korpe.....................................................................................388

Pomo ....................................................................................................................... 393 Podsjetnik .......................................................................................................................393 Pomo.............................................................................................................................393 Registracija......................................................................................................................393 Server Manager ...............................................................................................................396 O programu.....................................................................................................................398

Statistika................................................................................................................... 399 Brza kartica artikla ...........................................................................................................399 Kategorije........................................................................................................................400 Grupe..............................................................................................................................401 Brzi promet......................................................................................................................402 Najprometniji ................................................................................................................403 Nabavka po dobavljaima .................................................................................................404 Kupac/Dobavlja ..............................................................................................................405 Prodaja sa ambalaom .....................................................................................................406 Artikli po Proizvoau .......................................................................................................407 Promet po Komercijalisti ...................................................................................................408 Realizacija po Proizvoau................................................................................................409

Uvod i instalacija

1

Uvod i instalacija Uvod

Line.Sys je poslovni sistem nastao na osnovu dugogodinjeg iskustva kreatora software-a na knjigovodstvenim i raunovodstvenim programima. U toku izrade ovog software-a, uz iskusno tehniko osoblje, koriteni su savjeti i iskustva raunovoa, menadera kao i iskustva korisnika sa terena. e-Line d.o.o. je pristupio kreiranju ovog poslovnog sistema od samog poetka koristei najnovije Microsoft tehnologije. Proizvod ovog truda i rada je poslovni sistem Line.Sys. Moduli Line.Sys se sastoji od sljedeih modula: 1. Sistemski modul administracija korisnika, firmi, poslovnih godina, back up i sl. 2. Glavna Knjiga sa Saldokontima Kupaca i Dobavljaa, 3. Veleprodaja, 4. Maloprodaja, 5. Proizvodnja, 6. Stalna sredstva i sitni inventar, 7. ifrarnici, 8. Plae, 9. Alati, 10. Web, 11. Pomo, 12. Statistika, i 13. POS Kasa (ELPOS) Koritene tehnologije

1. Front-end (program) Microsoft Visual Studio .Net 2003+ 2. Back-end (baza podataka) Microsoft SQL Server 2000+

Preporuene konfiguracije

Konfiguracije Minimalna Preporuena 1. Pentium III 800 MHz 1. Pentium IV 2. 128 MB RAM 2. 1 GB RAM 3. CD-ROM 3. CD-ROM

Radna stanica

4. 32 MB HDD prostor 4. 32 MB HDD prostor 1. Pentium IV 1. Pentium Core2Duo 2. 512 MB RAM 2. 2 GB RAM 3. CD-ROM 3. CD-ROM

Server

4. 40 GB HDD 4. 160 GB HDD Copyright Informacije e-Line d.o.o. Sarajevo Dejzina Bikia 4b 71000 Sarajevo Bosna i Hercegovina http://www.eline.ba [email protected]

Korisniko uputstvo za Line.Sys

2

Zakonske Osnove

Program je raen u skladu sa postojeim raunovodstvenim zakonima BiH. e-Line d.o.o. Sarajevo se obavezuje da u to kreem roku postavi novu verziju programa na web stranici uslijed promjena zakona (ova odredba se ne odnosi na Plae i Alate jer su besplatni moduli e-Line d.o.o. e, ako im okolnosti dopuste, raditi i update za ove module). e-Line d.o.o. se takoer obavezuje da svaka nova verzija programa izlazi sa novom jezinim datotekom (bosanski jezik), dok ostale jezike e kupci sami doraivati. Ograniena Garancija

U osnovnoj cijeni proizvoda (Kutija, instalacioni CD, Korisniko uputstvo) je ukljuen samo proizvod i ograniena garancija. Ograniena garancija znai da e e-Line d.o.o. otkloniti greke samog proizvoda (Kutija, instalacioni CD, Korisniko uputstvo), te greke u samom software-u (neispravnosti software-a, pogreno raunanje i sl.) te podrku kupaca na web stranici e-Line d.o.o. (http://www.eline.ba). Ograniena garancija ne ukljuuje instalaciju software-a, odravanje, pregledanje sistema, obuku, uvoenje u rad i sl. Ove stavke mogu biti predmetom posebnog ugovora po aktivnom cjenovniku e-Line d.o.o. (ili vaeg distributera). Takoer, nemogunosti instalacije Line.Sys ili bilo kojeg njegovog dijela, uslijed neispravnosti infrastrukture (hardware, sistemski software) kao i neispravno funkcioniranje software-a na nelicenciranim i/ili oteenim radnim stanicama korisnika nisu predmet ove ograniene garancije.

Ako kupac utvrdi neispravnost u stavkama koje jesu predmetom ograniene garancije, e-Line d.o.o. (ili va distributer) e o svom troku ukloniti kvar. EULA UGOVOR O KORITENJU ZA KRAJNJEG KORISNIKA MOLIMO DA PALJIVO PROITATE OVAJ UGOVOR PRIJE NEGO TO PONETE KORISTITI SOFTVER. DISTRIBUCIJOM ILI UPOTREBOM OVOG SOFTVERA VI IZRAAVATE SVOJU SAGLASNOST SA USLOVIMA OVOG UGOVORA. UKOLIKO SA USLOVIMA UGOVORA NISTE SAGLASNI, VRATITE SOFTVER LICU OD KOGA STE GA DOBILI, I VA NOVAC E BITI VRAEN. MOLIMO DA IMATE NA UMU DA UPOTREBA SOFTVERA NA MICROSOFT OPERATIVNOM SISTEMU MOE DA NAMETNE POTREBU ZA NABAVKOM DODATNIH LICENCI OD MICROSOFTA, I E-LINE NEE PRIHVATITI BILO KAKVU ODGOVORNOST U SLUAJU DA VI TAKVE LICENCE NE USPIJETE NABAVITI. 1. Licenca. Softver dostavljen sa ovim Ugovorom (u daljem tekstu Softver), bez obzira na vrstu medija na kojoj se distribuira na vae ime je licencirao e-Line d.o.o. Sarajevo ("e-Line"). Vi posjedujete medij na kojem je softver isporuen, ali e-Line zadrava pravo vlasnitva nad softverom i njegovom propratnom dokumentacijom. Vi moete: Uitati softver na personalne raunare na kojima je instaliran Microsoft operativni sistem

(Ovo moe zahtijevati i dodatne licence); Napraviti jednu kopiju softvera u formatu koji raunar moe prepoznati iskljuivo u svrhu

pravljenja sigurnosne kopije. Takvoj kopiji mora biti priloena i kopija e-Line upozorenja o autorskim pravima kao i ostali dokumenti o pravu vlasnitva koji su bili dostavljeni sa originalnim softverom;

Prenijeti sva svoja prava koja proizlaze iz licence za koritenje softvera uz uslov da na novog korisnika prenesete i kopiju licence, sigurnosnu kopiju softvera i svu priloenu dokumentaciju, a pod uslovom da druga strana proita i saglasi se sa uslovima licence. Nakon takvog prenosa vaa licenca e postati nevaea.

Uvod i instalacija

3

2. Ogranienja. Softver sadri zatien i patentiran materijal, poslovne tajne i drugi materijal na koji e-Line ima pravo vlasnitva. Da biste takav materijal zatitili, izuzev u sluajevima kada to vaei zakoni dozvoljavaju, Vi ne smijete: Dekompajlirati, reverse engineer, dekodirati ili na drugi nain preraditi softver u formu

itljivu ovjeku; Modificirati, umreiti, iznajmiti, pozajmiti, distribuirati ili kreirati izvedenice ili inaice na

temelju cijelog paketa softvera ili jednog njegovog dijela; ili Transmitovati softver elektronskim putem sa jednog raunara na drugi ili putem mree ili na

neki drugi nain prenijeti Softver, osim kada je to dozvoljeno licencom. 3. Prestanak vaenja. Ova licenca vai do trenutka ponitavanja. Licencu moete ponititi u bilo kojem trenutku unitavanjem softvera, propratne dokumentacije i svih kopija. e-Line e bez prethodne obavijesti ponititi licencu ukoliko Vi ne ispotujete neku od njenih odredbi. Po ponitavanju licence morate unititi softver, propratnu dokumentaciju i sve kopije. P/N: 105-12102003 Rev. C e-Line Odjel za podrku korisnicima Podrka

Podrka kupcima (sastavni dio Ograniene Garancije) e biti pruena putem web stranice e-Line d.o.o. Na web stranici e-Line d.o.o. biti e pruena sljedea podrka:

1. Besplatni Update programa Line.Sys 2. Besplatni Update programa Pos.Sys 3. Najea pitanja i odgovori kupaca 4. Forum 5. Novosti 6. Izvrene izmjene

Podrka u vidu odravanja, pregleda, obuke, servisiranja (koji nisu predmet Ograniene

Garancije) mogu biti predmetom drugog ugovora po aktuelnom cjenovniku e-Line d.o.o. ili vaeg distributera.


4

Preduslovi za instalaciju Preduslov za pravilnu instalaciju MSDE i Line.Sys programa je pravilno postavljanje opcija unutar Regional and Language Options. Provjera ovih opcija se radi na slijedei nain: 1. Otvorite Regional and Language Options na slijedei nain:

a. Start Settings Control Panel b. Kad se otvori prozor Control Panel, otvoriti opciju Regional and Language

Options (A) c. U tab-u Regional options, unutar okvira Standards and formats podesiti na

Croatian

Slika A. Regional and language options Regional Options 2. U tab-u Languages unutar okvira Text services and input languages otvoriti Details

(slika B)

Uvod i instalacija

5

Slika B. Regional and language options Languages

a. U novom prozoru unutar okvira Deafult input languages postaviti Croatian, a unutar okvira Installed services dodati (Add) Croatian (Slika C) i pritisnuti OK

Slika C. Regional and language options Text Services and Input Languages 3. U tab-u Advanced unutar okvira Language for non-Unicode programs odabrati Croatian, i

unutar okvira Deafult user account settings checkirati box (Slika D), zatim na prozoru koji se pojavi kliknuti na OK, i na kraju na glavnom prozoru Regional and Language Options, kliknuti na OK.

a. Ukoliko bude traeno da se izvri restart raunara, prihvatiti.


6

NAPOMENA: Ukoliko su opcije ve postavljene na ovaj nain, ne treba nita mijenjati.

Slika D. Regional and language options - Advanced

Instalacija

Instalacija programa se inicira umetanjem originalnog CD-a programa u raunar. CD osim programa sadri i MSDE potreban za uspostavljanje baze podataka na centralnom raunaru (serveru). Ukoliko se Line.sys koristi u mrei (kao mrena aplikacija) MSDE dovoljno je instalirati samo na server. Ukoliko se pak, program instalira i planira koristiti samo na jednom raunaru, na njega je potrebno instalirati i MSDE i Line.sys program.

Nakon ulaganja u raunar, CD automatski prikazuje prozor dat na slici I.

Slika I. Osnovni prozor za iniciranje Line.sys programa

Uvod i instalacija

7

Prozor sa slike I omoguava: Pokretanje instalacije programa Line.sys prva opcija Instalacija neophodne komponente SQL Servera za formiranje baze podataka (MSDE) Instalaciju POS kase (POS.Sys) Pregled sadraja CD-a programom Windows Explorer (posljednja opcija)

Dovoenjem fokusa na neku od opcija u desnom dijelu prozora se prikazuje tekst koji detaljnije opisuje funkciju opcije. MSDE Instalacija

MSDE predstavlja komponentu SQL Server programa potrebnu za formiranje baze podataka. Istu je potrebno i dovoljno instalirati na samo jedan raunar ali prije instalacije programa Line.sys. Ova instalacija inicira se odabirom druge opcije (MSDE) na prozoru sa slike I. Sama instalacija ne zahtijeva uee korisnika dovoljno ju je pokrenuti. Nakon zavretka, raunar e o tome informirati korisnika. Instalacija Line.sys programa

Nakon instalacije MSDE, pristupa se instalaciji Line.sys programa. Instalacija se pokree odabirom prve opcije na prozoru sa slike I. Izvodi se u interakciji sa korisnikom od kojeg se odabir i potvrda opcija instalacije oekuje kroz niz prozora. Prvi prozor instalacije prikazan je na slici II.

Slika II. Prvi prozor instalacije Line.sys programa

Kao to se vidi sa slike II, sva komunikacija koju raunar inicira tokom instalacije odvija se na naem jeziku tako da je korisniku omoguen stvarni uvid u procese koji se na raunaru odvijaju. U prvoj fazi odvija se konfiguriranje instalacionog programa. Korisniku je omogueno da proces u sluaju potrebe obustavi odabirom opcije Odustani prikazane na prozoru II. Nakon inicijacije instalacionog procesa prikazuje se drugi prozor, prikazan na slici III.


8

Slika III. Drugi prozor instalacije programa Line.sys

Kao to se vidi na slici III, u ovom trenutku program je spreman za pokretanje instalacije. Od korisnika se oekuje potvrda komande za instalaciju odabirom opcije Dalje.

U ovom i svim narednim prozorima dostupne su opcije za navigaciju: Nazad opcija korisnika vraa na prethodni prozor Dalje prelazak na naredni prozor, i Poniti prekid procesa instalacije

Slika IV. Prozor sa ugovorom o koritenju Line.sys aplikacije

Uvod i instalacija

9

Prozor sa slike IV sadri tekst ugovora o koritenju Line.sys aplikacije. Tekst ugovora se takoer nalazi i u prvom dijelu ovog poglavlja. Ugovor je obavezno proitati i samo u sluaju slaganja sa njegovim odredbama nastaviti instalaciju, odabirom opcije Dalje.

Slika V. Prozor za identifikaciju korisnika aplikacije

U polja na prozoru V unose se imena korisnika, naziv firme (preduzea) te omoguavanje koritenja programa korisnicima registrovanim na raunaru. Nakon unosa traenih podataka prelazi se na sljedei prozor, prikazan na slici VI.

Slika VI. Prozor za definiranje lokacije na kojoj e program biti instaliran


10

Na prozoru sa slike VI, program obavjetava korisnika da e program biti instaliran na lokaciju C:\Program Files\e-Line\LineSys\. Iako se to ne preporuuje, korisnik je u mogunosti specificirajui drugu lokaciju upotrebom opcije Pregled. Nakon podeavanja, prelazi se na sljedei prozor.

Slika VII. Poetak instalacije

Nakon to su u prethodnim prozorima podeeni svi parametri instalacije, na prozoru sa slike VII inicira se poetak instalacije kopiranja datoteka i podeavanja sistema, odabirom opcije Instaliranje. Korisnik se o toku instalacije obavjetava prozorom koji sadri traku za simboliki prikaz toka kopiranja datoteka.

U posljednjem koraku, potrebno je potvrditi kraj instalacije odabirom opcije Kraj na posljednjem prozoru instalacije, prikazanom na slici VIII.

Slika VIII. Kraj procesa instalacije

Uvod i instalacija

11

Live Update instalacija novih verzija Line.Sys i drugih e-Line programa

Kao dodatak verziji programa isporuenoj na CD-u, e-Line razvija dopune i dodatke programu. Ovi dodaci su dostupni na web stranici http://www.eline.ba. Automatsko pretraivanje, preuzimanje (download) i instalisanje novih verzija programa obavlja se programom Live Update. Live update nije sastavni dio Line.Sys aplikacije. Radi se o zasebnom programu kojim se obavlja preuzimanje i instalacija novih verzija svih eLine programa. Live update se pokree odabirom istoimene opcije smjetene na Start Programs eLine Software Live Update, kao to je prikazano na slici IX. Proceduru provjere postojanja novih verzija programa je prvi put poeljno provesti odmah po instalaciji programa a zatim i naknadno u proizvoljno odreenim vremenskim intervalima.

Slika IX. Nain pokretanja procedure za instalaciju dodataka programu Bitno je napomenuti da je prije koritenja Live Update programa potrebno ostvariti Internet konekciju. Ukoliko konekcija nije prisutna, program e o tome obavijestiti korisnika odgovarajuom porukom (slika X.)


12

Slika X. Obavijest o nedostatku Internet konekcije potrebne za funkcionisanje Live Update Live update provjerava raspoloivost novih verzija programa tako to prvo provjerava dostupnost novih verzija Live update (samog sebe), nakon ega prelazi na ostale programe. Ukoliko je dostupna i nova verzija LiveUpdate-a, bit e automatski preuzeta i instalirana o emu e korisnik biti obavijeten prigodnom porukom. Prvi prozor Live Update programa je prikazan na slici XI.

Slika XI. Prvi prozor Live Update programa Kao to je ve navedeno, Live update se koristi za preuzimanje i instalisanje svih eLine programa. Lista ovih programa je vidljiva na prozoru sa slike XI. Nastavak procedure se pokree odabirom opcije Dalje> pozicionirane u donjem desnom uglu prozora sa slike XI. Kao rezultat se prikazuje prozor sa informacijama o tome koji su sve eLine programi identificirani na raunaru za te programe e se utvrditi eventualno postojanje novih verzija. Izgled ovog prozora je dat na slici XII.

Uvod i instalacija

13

Slika XII. Lista eLine programa identificiranih na raunaru Nastavak procedure se pokree odabirom opcije Dalje>. Ukoliko se za identificirane programe pronau novije verzije od onih instaliranih na raunaru inicira se procedura njihovog preuzimanja i instalacije. O toku obavljanja ovih operacija korisnik je obavijeten odgovarajuim porukama. Takoer, ukoliko se u procesu izvoenja operacija pojave greke koje onemoguavaju zavretak procesa, korisnik e o prirodi ovih greaka takoer biti obavijeten odgovarajuom porukom. Primjer poruke o greki koja onemoguava instalaciju nove verzije jer trenutni korisnik nema prava pristupa sistemskim folderima na lokalnom raunaru je prikazana na slici XIII.

Slika XIII. Primjer poruke o greki Nakon zavretka procesa provjere aurnosti trenutnih verzija (i njihove eventualne zamjene novim verzijama) korisnik se o zavretku procesa obavjetava porukom prikazanom na slici XIV.


14

Slika XIV. Informacija o zavretku procesa instalacije novih verzija programa. Izuzetno je znaajno napomenuti da je ukoliko se dodaci programu identificiraju, iste

potrebno instalirati na sve raunare na kojima je instalirana Line.Sys aplikacija. Proces instalacije dodataka je mogue provesti i runo. Sa web stranice

http://www.eline.ba potrebno je downloadovati fajlove navedene kao dodatke programu a zatim iste pokrenuti na svim raunarima na kojima je instalirana Line.Sys aplikacija. Provoenjem prethodno opisanog procesa okonana je procedura instalacije programa.

Administracija

15

Administracija

Nakon instaliranja aplikacije, potrebno je provesti postupak njenog administriranja. Ovim postupkom definiraju se podaci karakteristini za firmu i podaci o korisnicima aplikacije. Neki od ovih podataka mogu se specificirati i u kasnijim fazama koritenja dok odreeni broj podeavanja mora biti inicijaliziran prije poetka unoenja transakcija u tzv. inicijalnoj administraciji. Inicijalna administracija

Prilikom prvog paljenja aplikacije potrebno je odrediti konekciju prema raunaru na kojem je instaliran MSDE tj. SQL Server. Svi raunari u mrenom okruenju treba da imaju definiranu konekciju prema raunaru serveru baze podataka. Ovaj raunar moe biti jedna od maina u mrei koja se inae koristi u svakodnevnom radu firme, ali preporuena varijanta rada je da to bude Server raunar na kojem korisnici inae ne rade. Na slici 1.1. je prikazan prozor za definiranje konekcije prema serveru podataka. U polju SQL Server je potrebno unijeti naziv raunara na kojem se nalazi instaliran MSDE ili SQL Server (Instalacija MSDE-a se nalazi na Line.Sys CD-u i detaljno je objanjenja u prethodnom poglavlju). Ukoliko ste instalaciju MSDE-a uradili sa CD-a koji ste dobili uz Line.Sys aplikaciju onda su podaci za Korisniko Ime i Lozinku ve pravilno popunjeni i moete kliknuti na dugme Prihvati kako bi nastavili inicijalizaciju konekcije i kreiranje podataka potrebnih za rad aplikacije.

Ukoliko je na vaoj mrei ve postojala instalacija SQL Servera od ranije onda je potrebno da se konsultirate sa vaim Administratorom mree u vezi podataka koje je potrebno unijeti u polja Korisniko Ime i Lozinka.

Ukoliko je podacima (bazi podataka) potrebno pristupiti putem interneta, odabire se opcija Optimizirati pristup za Internet konekciju. Kao rezultat odabira ove opcije prozor prikazan na slici 1.1. se mijenja u toliko to je polje SQL Server zamijenjeno poljem IP Adresa. Konsekventno, u ovo polje je potrebno unijeti IP adresu raunara koji sadri bazu podataka sa kojom je program potrebno povezati. Ukoliko je IP adresa raunara sa bazom podataka statika (nepromjenljiva) ovim se procedura zavrava. Meutim, Internet vezu klijentskih raunara sa bazom podataka je mogue ostvariti ak i ukoliko server baze podataka ne posjeduje permanentnu (statiku) IP adresu. Za te potrebe, izraen je poseban servis koji omoguuje prepoznavanje trenutne IP adrese servera i usklaivanje klijentskih raunara za rad u takvom okruenju. Navedeni servis je potrebno preuzeti sa E-line web stranice (http://www.eline.ba), a smjeten je na lokaciji Line.sys Nove verzije programa Alati Service manager. Ponuene su dvije verzije servisa: full i lite. Lite verzija se primjenjuje na raunarima sa Win XP operativnim sistemom dok koritenje full verzije moe biti potrebno na raunarima koji imaju starije verzije Windowsa. Nakon preuzimanja servisa (naziv datoteke je ELsrvMngLite.exe) isti je potrebno instalirati. Procedura instalacije se inicira pokretanjem preuzetog fajla i iznimno je jednostavna: na prvom prikazanom prozoru je potrebno odabrati opciju Next a na narednom opciju Install. Po zavretku instalacije prikazuje se prozor na kojem je potrebno odabrati opciju Finish. Kao rezultat, na raunaru je instaliran Service Manger, koji je u cilju podeavanja i pokretanja potrebno pokrenuti koritenjem opcije Start Programs e-Line Software Service Manger. Kao rezultat pokretanja servisa prikazuje se prozor prikazan na slici 1.2. uz razliku to su sva polja prozora zakljuana i prikazana sivom bojom. Za otkljuavanje je potrebno pritisnuti funkcijski taster F4 na tastaturi i pozitivno odgovoriti na pitanje Da li elite pokrenuti servis. Za koritenje usluga servisa potrebno je kontaktirati E-line koji korisniku obezbjeuje podatke potrebne za podeavanje servisa, prikazane na poljima prozora prikazanog na slici 1.2. Nakon kontaktiranja e-Linea i dobivanja potrebnih podataka, iste je potrebno unijeti u polja prozora prikazanog na slici 1.2. nakon ega je za snimanje procedure potrebno odabrati opciju Snimi i restartuj servis. Nakon to se oznaka Trenutni status servisa ponovo vrati na status Running odabire se opcija Zatvori.

Opisanu proceduru instalacije i podeavanja servisa je potrebno provesti na svim raunarima na kojim e se Line.Sys koristiti, ukljuujui i server baze podataka. Kod ovog raunara je na prvom polju prozora prikazanog na slici 1.2. potrebno odabrati opciju Ovo je SERVER raunar dok se na svim ostalim raunarima odabire opcija Ovo je KLIJENT raunar.


16

Ostali podaci (firma, korisniko ime i lozinka) se unose na identian nain i na klijentskim i na serverskom raunaru. Nakon provoenja opisane procedure, prozor prikazan na slici 1.1. e pored polja IP adresa (koje, kako je ve reeno, zamjenjuje polje SQL Server nakon odabira opcije Optimizirati pristup za Internet konekciju) biti prikazano dodatno polje oznaeno sa tri take. Klikom na ovo polje automatski se popunjava polje IP adrese adresom servera baze podataka.

Slika 1.1. Prozor za odreivanje konekcije prema serveru baze podataka

Slika 1.2. Prozor za podeavanje servisa za uspostavljanje internetske veze izmeu raunara sa

dinamikim IP adresama

Administracija

17

Nakon klika na dugme Prihvati prikazanog na prozoru sa slike 1.1. aplikacija inicijalizira

jednu firmu i jednog sistemskog korisnika. Firma ima poetni naziv "Nova Firma". Ostali podaci za firmu nisu podeeni. Korisniko ime inicijalnog korisnika je "Admin" sa lozinkom "Admin" (bez znaka navoda). Ovaj korisniki raun omoguava pristup aplikaciji sa maksimumom ovlatenja. Prilikom pokretanja, aplikacija prije odobravanja pristupa resursima, od korisnika oekuje autorizaciju preko prozora sa slike 1.4.

Potrebno je imati u vidu da je za rad programa potrebno uskladiti verzije aplikacije (koja se nalazi na klijentskom raunaru) i baze podataka (koja se nalazi na serveru). Prilikom inicijalne instalacije obje verzije su identine. Meutim, u daljem radu je mogue da doe do odstupanja u verzijama. U tom sluaju, program nee dozvoliti pristup programu dok se ne izvri usklaivanje. Korisnik e o tome biti obavijeten odgovarajuim porukama. Primjer ovakve poruke je dat na slici. 1.3. Na primjer, firma kupuje Line.sys sa verzijom 1.70 i koristi je izvjesno vrijeme, nakon ega e-Line kreira novu verziju programa (1.71.) i distribuira je putem Live Updatea. Korisnik instalira novu verziju i na server i na lokalnu mainu sa koje pokree program. Koritenje programa i dalje nije upitno. Meutim, nakon nekog vremena, korisnik nabavlja novi raunar na koji je potrebno instalirati Line.sys. Za to korisnik koristi originalni CD na kojem se nalazi verzija 1.70. Kada tu verziju programa pokua povezati sa serverskom verzijom (1.71) prikazuje se poruka o greki prikazana na slici 1.3. Da bi se program na novom raunaru mogao povezati sa serverom, potrebno je provesti proceduru Live Updatea kako bi se i na tom raunaru instalirala verzija programa identina verziji na serveru (1.71). Ukoliko se Line.sys nije instalirana u mrenom okruenju, ve samo na jednom raunaru (na kojem se nalazi i aplikacija i baza podataka) promjena verzija se automatski izvodi za sve segmente programa te se gore opisana procedura ne mora uzimati u obzir. Procedura koritenja Live Update modula je detaljno analizirana na kraju ovog poglavlja.

Slika 1.3. Poruka o greki vezano za usklaivanje verzija aplikacije i baze podataka

Slika 1.4. Prozor za autorizaciju korisnika


18

Prilikom inicijalnog pokretanja aplikacije, kao korisniko ime je potrebno navesti Admin te kao lozinku takoer Admin. Potrebno je napomenuti da prilikom unosa korisnikog imena ne postoji razlika izmeu velikih i malih slova. Meutim, prilikom unosa lozinke, aplikacija pravi razliku izmeu malih i velikih slova te je lozinku potrebno unijeti tano onako kako je specificirana.

Nakon pravilne autorizacije, pokree se osnovni prozor aplikacije sa prozorom za odabir firme koji sadri dva podprozora. Ovi podprozori su prikazani na slikama 1.5.a i b.

Slika 1.5.a Pokretanje aplikacije Odabir firme

Administracija

19

Slika 1.5.b Pokretanje aplikacije administracija

Kao to se vidi sa slike 1.5.a. korisniku se nudi odabir samo jedne inicijalne firme za koju je ve kreirana poslovna godina. U konkretnom sluaju je kreirana 2006 poslovna godina ali e se ova opcija mijenjati sa vremenom tako da e uvijek biti kreirana tekua poslovna godina (2006, 2007, itd.). Takoer, u sluaju da se aplikacija koristi za voenje veeg broja firmi, polje u gornjem lijevom uglu prozora se koristi za laki odabir eljene firme. Nakon to se u ovo polje pone unositi naziv eljene firme, aplikacija e reducirati listu prikazanih firmi samo na one koji poinju slovima koje korisnik unosi u ovo polje. Ukoliko se u polje unese kombinacija slova koja ne korespondira niti sa jednom firmom koja se vodi unutar aplikacije, umjesto liste firmi ispisat e se poruka NEMA UNESENIH FIRMI.

Preporuena procedura prvog pokretanja je odabir opcije Ulaz sa slike 1.5.a. nakon

ega se omoguava rad u aplikaciji (za firmu "Nova firma" u svojstvu Administratora). Korisnik sada pred sobom ima osnovni prozor aplikacije, prikazan na slici 1.6.


20

Slika 1.6. Osnovni prozor aplikacije Osnovni prozor aplikacije se sastoji od sljedeih elemenata: Naslovna traka nalazi se na vrhu prozora i sadri naziv aplikacije, naziv firme i oznaku

tekue poslovne godine, Glavni meni aplikacije, Traka sa alatima, Podsjetnik. Navedeni elementi e biti predmet analize u nastavku ovog poglavlja.

Prilikom prvog pokretanja osnovnog prozora aplikacije potrebno je definirati osnovne parametre za rad. Ovi parametri (karakteristike firme i podaci o korisnicima) grupirani su unutar prve opcije na glavnom meniju Osnovni menu.

U prvom koraku, podeavaju se karakteristike firme odabirom opcije Osnovni Menu Moja firma. Korisnik pred sobom ima obrazac za podeavanje parametara firme. Ovaj obrazac prikazan je na slici 1.7.

Traka sa alatima

Podsjetnik

Glavni meni aplikacije

Administracija

21

Slika 1.7. Obrazac za unos podataka o firmi

Obrazac sa slike 1.7. posjeduje est podprozora (kartica) od kojih svaki sadrava set podataka o osnovnim podacima, finansijskim podacima, logou firme, parametrima rada, kreiranju faktura te enterprise servisima.

U ovoj fazi rada poeljno je popuniti sva polja ali je neophodno specificirati osnovne podatke o firmi te u podprozoru Parametri rada definirati Profil tj. oznaiti da li se radi o Preduzeu, Neprofitnoj organizaciji, Banci/Osiguravajuem drutvu ili Budetskoj organizaciji. Odabir jedne od ovih opcija povlai pridruivanje odgovarajueg kontnog plana uz profil firme. Inicijalno, profil je podeen na polje Preduzee.


22

Slika 1.9. Primjer popunjavanja prozora Parametri rada

Na slici 1.9. dat je primjer popunjavanja podprozora Parametri rada. Ovaj podprozor sadrava podatke: Logo firme - Prilikom pripreme logoa bitno je njegovu veliinu podesiti na 1800 x 280 taaka

(points). Procedura unosa logoa firme se pokree odabirom opcije Foto prikazane na slici 1.9. Aplikacija, zatim, prikazuje prozor u kojem je potrebno specificirati slikovnu datoteku koja sadri logo firme, Profil firme Omoguava odabir tanog profila firme zbog kontnog plana, Poslovne politike prema kupcima Odabir poslovne politike popusta za artikle prema grupama

artikala ili prema proizvoaima, Auriranje prodajnih cijena Omoguava odabir opcije kojom se cijene na fakturama

automatski prenose (ili ne prenose) i u cjenovnik, Voenje NC skladita Odabiranje voenja NC prema zadnjim ili prosjenim cijenama, Radni sati dnevno Unoenje broja radnih sati dnevno za obraun (predefinisano: 8),

Administracija

23

Slika 1.9.a Primjer popunjavanja prozora Parametri rada 2

Na slici 1.9.a dat je primjer popunjavanja podprozora Parametri rada 2. Ovaj podprozor sadrava podatke: Zatvaranje stavki korisniku je omogueno da izvri odabir izmeu ponuenih opcija

automatskog ili runog zatvaranja stavki, PDV Obrazac, KUF i KIF po datumu definiranje datuma mjerodavnog za specificiranje KUF-

KIF-a: ponuene su opcije datuma dokumenta i datuma naloga, Unos podataka u Glavnu knjigu Odabiranje jednostavnog ili proirenog automatskog unosa u

Glavnu knjigu, Obraun plaa Odabrati obraun plaa preko fonda sati ili bez fonda sati, Zaokruivanje cijena i koliina (npr. kod ulaznih kalkulacija) je broj decimala na koje e

program zaokruivati cijene i koliine. Mogui broj decimala je 2, 3 i 4. Obino je dovoljno 2 decimale ali je ostavljena mogunost da korisnik poveavanjem broja decimala prilagodi program svojim potrebama, Zatezne kamate slue za definiranje postotka zatezne kamate kod obrauna kamata za kupce

koji kasne sa uplatom. Ovo je dnevna zatezna kamata. Ako je kupcu definirana zatezna kamata unutar poslovne politike, ta zatezna kamata e se primjenjivati. Ako zatezne kamate nije potrebno obraunavati u ovo polje se unosi vrijednost nula, Nalozi se moraju printati ukoliko je odabrana (ukljuena) ova opcija ne dozvoljava knjienje

naloga prije tampe, Datum na dokumentima odabirom ove opcije datum dokumenta se unosi na sve izvjetaje i

formulare koje program tampa, Cijena usluge sa uraunatim porezom ukoliko je odabrana, ova opcija oznaava da cijena

usluge u sebi ima sadran i porez na usluge (ukoliko opcija nije odabrana podrazumijeva se da je cijena izraena neto bez poreza). Ne dozvoljavaj knjienje bez koliine odabirom opcije se spreava knjienje dokumenata kod kojih je u polje Koliine upisana vea vrijednost od vrijednosti koliine tog artikla na skladitu, Na kalkulaciji zadnja nabavka bez obzira na dobavljaa Odabirom ove opcije, pri unosu

podataka u novu ulaznu kalkulaciju, na desnoj strani prozora se prikazuju podaci zadnje nabavke tog artikla bez obzira na dobavljaa Realizacija se umanjuje storno knjienjem popusta i poreza Kod knjienja faktura, porezi i

eventualni rabati (popusti) se knjie storno potrano


24

Predraun sa DPO 0 (nula) dana, rezervie robu Odabirom ove opcije, kada se napravi predraun sa 0 dana DPO, podrazumjeva se da je roba rezervisana za taj predraun

Slika 1.9.b Primjer popunjavanja prozora Kreiranje faktura Na slici 1.9.b je dat primjer popunjavanja podprozora Kreiranje faktura. Opcije koje se podeavaju su:

Tekst na fakturama o Faktura ili Raun (mogu je i unos dodatnog teksta koji se nalazi u nastavku) o Profaktura ili Predraun (mogu je i unos dodatnog teksta koji se nalazi u

nastavku) Visina zaglavlja i Visina podnoja u sluaju da fakture/profakture printate na

memorandumu firme, ove opcije se trebaju postaviti tako da tijelo fakture ne prelazi preko podataka memoranduma

Inicijalni DPO DPO koji ovdje upiete e biti upisan na svakoj fakturi koju zaponete, sa mogunou izmjene u datoj fakturi

Pozocija slike Na vrhu ili Na dnu ukoliko u podprozoru Parametri rada odaberete sliku koja e se printati na fakturama, ovdje treba odabrati gdje e ta slika biti postavljena (ovo je sluaj kada ne printate na memorandum firme)

Kod knjienja provjeravaj NC na dokumentu - Moete ugasiti uprosjeenje NC kod knjienja faktura da bi ubrzali proces knjienja, ali ovime moete napraviti greku kod knjienja nabavne vrijednosti ako dokumente ne knjiite hronoloki (faktura prije ulazne kalkulacije).

Administracija

25

Nakon podeavanja eljenih parametara odabire se opcija Snimi, nakon ega se prelazi na sljedei korak kreiranje i dodjela ovlatenja korisnicima.

Korisnici aplikacije kreiraju se odabirom opcije Osnovni Menu Promjena firme. Kao

rezultat pokretanja ove opcije prikazuje se inicijalni prozor za odabir i administraciju prikazan na slikama 1.5.a i b. Potrebno je odabrati podprozor za administraciju (slika 1.5.b) i odabrati opciju Korisnici. Prikazuje se prozor sa listom trenutnih korisnika (samo jedan Administrator) te opcijama za dodavanje novih i izmjenu postojeih korisnika, slika 1.10.

Slika 1.10. Lista korisnika programa

Procedura dodavanja novih korisnika izvodi se pomou arobnjaka koji se sastoji od sljedeih prozora (koraka): 1. Na prozoru sa slike 1.10. odabire se opcija Novi nakon ega se prikazuje prozor prikazan na slici 1.11. prvi prozor arobnjaka za kreiranje korisnika.

Slika 1.11. Procedura dodavanja novih korisnika prvi korak


26

Prozor sa slike 1.11. sadri osnovni set podataka o korisniku: Ime, Prezime, Korisniko ime i Lozinka. Lozinku je potrebno unijeti dva puta (u polja Lozinka i Potvrda lozinke) kako bi se eliminirala mogunost pojave greke pri unosu. Maksimalna dozvoljena duina lozinke je deset znakova.

Pored osnovnog seta podataka, prozor sa slike 1.11. nudi odabir jo dvije opcije: Definiranje korisnika kao administratora ovim se korisniku dodjeljuju maksimalna

(administratorska) ovlatenja. Ukoliko se korisnik oznai kao administrator, opcija Dalje mijenja se u Prihvati. Klikom na Prihvati, zavrava se procedura kreiranja korisnika administratora (obzirom da je korisnik deklariran kao administrator, on po definiciji ima sva ovlatenja unutar aplikacije te nema potrebe za daljim prozorima koji nude opcije za pridruivanje pojedinanih ovlatenja).

Ograniavanje korisnikih prava samo na ostvarivanje uvida u podatke (read-only). Ovakav korisnik nema mogunost unosa ili izmjene podataka u aplikaciji ogranien je na pokretanje i itanje ve unesenih podataka. Ova redukcija ovlatenja se moe proiriti ograniavanjem vrste obrazaca kojima korisnik moe pristupiti.

Nakon podeavanja eljenih opcija na prvom prozoru arobnjaka, procedura se nastavlja odabirom opcije Dalje (kao to je ve reeno, ukoliko je korisnik deklariran kao administrator, opcija Dalje zamjenjuje se opcijom Prihvati ime se procedura kreiranja korisnika zavrava). 2. Cilj drugog prozora (slika 1.12.) je povezivanje korisnika i firmi. Naime, obzirom da se aplikacija moe koristiti za praenje poslovanja vie firmi, odabirom opcija u ovom prozoru deklarira se koji korisnici mogu pristupiti podacima za koje firme.

Slika 1.12. Procedura dodavanja novih korisnika drugi korak

Odabirom opcije "Prava se pridruuju svim firmama" korisnik e imati ista ovlatenja za pristupanje podacima za sve firme ije se poslovanje prati aplikacijom. Ova postavka vrijedi ne samo za firme koje postoje u trenutku kreiranja korisnika, ve i za sve firme koje e tek biti kreirane. 3. Trei, posljednji prozor arobnjaka (slika 1.13.) omoguuje dodjelu i uskraivanje pojedinanih ovlatenja korisniku.

Administracija

27

Slika 1.13. Dodjela pojedinanih ovlatenja korisniku

Podeavanjem pojedinanih opcija na prozoru sa slike 1.13. mogue je definirati korisnika prava tako da svaki korisnik ima sva prava potrebna za svakodnevni rad pri emu mu je uskraen pristup podacima za koje nije nadlean. Princip dodjele prava bazira se na principu da je korisniku nedostupno sve ono to mu nije eksplicitno dozvoljeno. Prava su podijeljena u dvije grupe: a. Prva grupa sadri podjelu prava prema menijima odnosno prema grupama aktivnosti firme. Paljenjem/gaenjem opcija u dijelu prozora "Grupna prava po menijima" u osnovni prozor aplikacije se za svakog pojedinog korisnika dodaju/skrivaju odgovarajui podmeniji glavnog menija (Proizvodnja, Veleprodaja, Maloprodaja, Glavna knjiga, itd.). b. Detaljni pregled prava omoguava dodavanje/redukciju prava prema funkcionalnosti. Znaenje pojedinih opcija je:

Sistemske opcije ukljuivanje ove opcije omoguava pristup opciji Moja firma, otvaranje poetnog stanja, arhiviranje podataka, definiranje skladita i prodavnica u servisima za veleprodaju, maloprodaju i proizvodnju, rad sa poslovnim politikama u ifrarnicima i definiranje besplatnih isporuka u Web meniju. Takoer, gaenje ove opcije u kombinaciji sa gaenjem opcija Ulazi i Cjenovnici korisniku zaduenom za rad sa fakturama (fakturant ili sluba prodaje) na obrascu za kreiranje faktura ne dozvoljava pristup poljima Nabavna cijena i Mara za artikal. Povrat naloga opcija dodjeljuje pravo da korisnik moe vratiti bilo koji proknjieni nalog (svaki meni ima opciju Povrat naloga). Ulazi ova grupa prava se odnosi na veleprodaju, maloprodaju i proizvodnju gdje se korisniku dodjeljuju prava za rad sa ulaznim kalkulacijama i ostalim dokumentima koji se nalaze u podmeniju Servisi. Takoer, opcija slui za omoguavanje ostvarivanje pristupa maloprodajnim i veleprodajnim korpama u meniju Web. Izlazi daju prava nad predraunima, otpremnicama, fakturama i radnim nalozima (nad svim dokumentima koji predstavljaju izlaz iz firme). Servisi daju prava nad Inventurama, Nivelacijama i Prijenosnicama. Izvjetaji daju prava za kreiranje izvjetaja. Dozvoljeno brisanje i izmjene prava za brisanje i izmjene postojeih dokumenata u dozvoljenim aktivnostima firme. Narudbe daju prava nad narudbama u menijima veleprodaja, maloprodaja i proizvodnja tj. omoguuju naruivanje robe od strane firme prema dobavljaima.


28

Ulaz (stalna i sitni) daje prava za ulaz stalnih sredstava i sitnog inventara preko opcija na Stalna i sitni meniju. Takoer, ova opcija daje prava za izdavanje reversa stalnih sredstava i sitnog inventara. ifrarnici daje prava za rad sa ifrarnicima Cjenovnici daje prava za rad sa cjenovnicima odreivanje i mijenjanje cijena. Radni nalozi servisiranja daje prava za rad sa radnim nalozima servisiranja. Ovo je komercijalist daje mogunost da se u dokumentima (fakture, kalkulacije...), ovaj korisnik prikae kao komercijalist i da ovaj korisnik unutar Glavne knjige nema mogunost pregleda KIF-a i KUF-a a ima mogunost samo pregleda izvjetaja o kupcima i dobavljaima

Nakon podeavanja potrebnih parametara odabirom opcije Prihvati okonava se

procedura kreiranja novog korisnika. Cjelokupnu proceduru je potrebno ponoviti onoliko puta koliko se eli kreirati korisnika pri emu se svakom korisniku dodjeljuju karakteristina prava.

Mada je mogue kreirati neogranien broj korisnika-administratora, preporuuje se kreiranje samo jednog administratora odnosno podeavanje ve postojeeg. Pri tome je potrebno promijeniti lozinku ovog korisnikog rauna obzirom da inicijalna lozinka moe biti lako kompromitovana.

Potrebno je napomenuti da jedino administrator moe pristupiti opcijama za kreiranje nove firme, kreiranje i administriranje korisnika, otvaranje novih poslovnih godina i prenos SQL servera. Naime, korisnici koji nisu administratori nemaju na raspolaganju prozor prikazan na slici 1.5.b.

Ukoliko e se aplikacija koristiti u mrenom okruenju u kojem postoji vie servera na kojim se nalazi Line.sys baza podataka, program je mogue podesiti da se prilikom svakog paljenja prikazuje prozor u kojem se korisnik odluuje kojem serveru (odnosno kojim podacima) da pristupi. Za iniciranje ove procedure potrebno je (klikom) upaliti opciju Server manager, koja se nalazi na podmeniju Pomo glavnog menija. Detaljni opis ove funkcionalnosti je dat u poglavlju Pomo ovog prirunika. Naknadna administracija

Sve procedure koje su sastavni dio inicijalne administracije mogu se koristiti i naknadno u svakodnevnom radu. Npr. prilikom inicijalne administracije definiraju se svi eljeni korisnici. Meutim, nakon izvjesnog vremena pojavljuju se dodatni korisnici (novozaposleni radnici). Ovim korisnicima je mogue u bilo koje vrijeme dodijeliti korisnika imena i ovlatenja unutar programa procedurom opisanom u inicijalnoj administraciji. Isto vrijedi i za kreiranje firmi (u bilo kom trenutku je, pored ve definiranih, mogue kreirati nove firme). Takoer, u bilo kom trenutku mogue je mijenjati osnovne podatke o firmi.

Naknadna administracija podrazumijeva i podeavanje odreenog broja parametara koji se, po svom karakteru, ne ubrajaju u inicijalnu administraciju. To su: Nova firma

Procedura otvaranja nove firme u okviru programa se inicira odabirom opcije Nova firma na prozoru prikazanom na slici 1.5.b. Kao rezultat, prikazuje se prozor prikazan na slici 1.14. Na desnoj strani prozora prikazana je lista do sada kreiranih firmi dok se na lijevoj strani prozora nalaze alati (opcije) za kreiranje novih firmi, tampanje liste firmi te zatvaranje prozora. Opcija Izmijeni u ovom prozoru deaktivira ili ponovno aktivira oznaenu firmu (Neaktivne firme se vie ne auriraju kod osvjeavanja verzija programa (korisno za ubrzanje procesa auriranja). Ukoliko je potrebno mijenjati podatke o firmi, to se provodi koritenjem opcije Osnovni Menu Moja Firma. Nakon pokretanja opcije Nova firma prikazuje se prozor u kojem je potrebno navesti ime firme te odabrati njen karakter: da li se radi o preduzeu, neprofitnoj organizaciji, banci/osiguravajuem drutvu ili budetskoj organizaciji. Nakon popunjavanja navedenih polja kreiranje nove firme se potvruje odabirom opcije Kreiraj smjetene u donjem desnom uglu prozora, prikazanog na slici 1.15. Nakon kreiranja, naziv firme se pojavljuje na listi firmi prilikom otvaranja aplikacije, prozor prikazan na slici 1.5.a.

Administracija

29

Slika 1.14. Osnovni prozor za rad sa firmama

Slika 1.15. Otvaranje nove firme Line postavke

Prozor u kome se podeavaju line postavke programa je smjeten u osnovnom meniju. Nakon pokretanja opcije prikazuje se prozor u kome je mogue vriti fina podeavanja programa i to za svakog korisnika ponaosob. Ovaj prozor (prikazan na slici 1.16.) sadri opcije za podeavanje: U podprozoru Line postavke: Naina printanja odabir opcije "Uvijek pokai opcije printanja" e svaki put pri izdavanju

naredbe za printanje inicirati prikazivanje prozora u kojem je potrebno specificirati odredite (prikazivanje na ekranu, direktno tampanje na printer ili kreiranje pdf datoteke). Ukoliko ova opcija nije odabrana, printanje e se vriti automatski na specificiranu lokaciju (printer, ekran ili pdf datoteka)

Automatsko knjienje protustavke na nalozima odabir ove opcije e prilikom unosa naloga koji sadrava i protukonto automatski kreirati i protustavku

Zvuka u programu (da ili ne) Promjene lozinke odabirom ove opcije prikazuje se novi prozor u kome je potrebno

specificirati novu lozinku. Istu je potrebno unijeti dva puta kako bi se otklonila mogunost greke

Broj rekorda odreuje broj rekorda pri pretraivanju artikala ili usluga iz kalkulacija ili faktura


30

Kalkulacije odabirom opcija Proireni unos ili Jednostavni unos daje se postavka kod kreiranja Ulaznih kalkulacija, da li e unos podataka u zaglavlje kalkulacije biti sa (Proireni) ili bez (Jednostavni) finansijskih podataka (vrijednost fakture dobavljaa, trokovi...).

Slika 1.16. Prozor za podeavanje linih postavki programa U podprozoru Kreiranje faktura (na slici 1.16.a): Vrsta dokumenta (ovom opcijom se odreuje tekst naslova na fakturama mogue je

odabrati jednu od 10 ponuenih opcija) Oznaka na fakturi (original, kopija ili bez oznake) Printanje (ifre ili katalokog broja kao oznake stavki) Prikaza dodatnih informacija (odabir prikaza ili ne prikazivanja podataka o popustima, masi,

zapremini, netto faktura, primaocu, roku trajanja, serijskom broju i doddatnom tekstu dodatni tekst se specificira unutar pozora Moja firma, kartica Kreiranje faktura)

Prikazivanje memoranduma (sa memorandumom, predefinirano ili bez memoranduma) Podprozor Kreiranje faktura sadri opcije identine opcijama koje korisnik popunjava

svaki put kada je potrebno tampati fakturu sa bilo kog mjesta u programu. Podeavanjem vrijednosti na ovom mjestu, korisniku je omogueno da specificira najee koritene opcije koje e automatski biti ponuene prilikom tampanja fakture. Ovim nainom specifikacije podataka za fakture, korisniku je omogueno da u svakom konkretnom sluaju moe odabrati potrebnu opciju ali i da mu za to treba manje vremena (jer su najee opcije automatski ponuene tako da je u veini sluajeva potrebno samo prihvatiti odabir ponuenih opcija).

Parametre iz oba podprozora svaki korisnik moe podesiti prema vlastitim eljama bez da time mijenja nain rada ostalih korisnika.

Administracija

31

Slika 1.16.a. Prozor za podeavanje linih postavki programa

Kreiranje novih poslovnih godina i otvaranje poetnog stanja Prelaskom u novu poslovnu godinu potrebno je izvriti i odreena podeavanja

programa. U ova podeavanja spadaju: 1) Kreiranje nove poslovne godine izvodi se pokretanjem opcije Osnovni menu Promjena firme Administracija Poslovne godine. Program od korisnika zahtijeva specifikaciju firmi za koje je potrebno kreirati novu poslovnu godinu (slika 1.17.)

Slika 1.17. Prozor za odabir firmi za koje je potrebno kreirati novu poslovnu godinu

Kao to se vidi sa slike, za odabir firme za koju se kreira poslovna godina potrebno je markirati kuicu koja se nalazi ispred ifre firme. Ukoliko se eli kreirati nova poslovna godina za


32

sve definirane firme u programu obiljeava se kuica ispred odgovarajue opcije na dnu prozora. Program korisnika obavjetava o rezultatu prikazivanjem prozora sa slike 1.18.

Slika 1.18. Zavretak postupka kreiranja nove poslovne godine 2) Otvaranje poetnog stanja opcija se pokree sa lokacije Osnovni menu Otvaranje poetnog stanja. Moe se koristiti neogranien broj puta u bilo kojem periodu godine bez bojazni da e na bilo koji nain pokvariti dotadanja knjienja iz prethodnog perioda. Svaki put kada se pokrene, ova opcija kreira nova poetna stanja prenosom podataka iz prethodne godine. Pri tome e kartice dobavljaa, kupaca i ostale analitike biti otvorene po ifri partnera. U glavnoj knjizi poetno stanje e se proknjiiti pod temeljnicom AP-00001. Prilikom pokretanja ove opcije potrebno je jedino definirati nain zatvaranja kupaca i dobavljaa za ta su ponuene dvije opcije: na stavke i na saldo. Prijenos SQL Servera

Line.Sys omoguava izuzetno jednostavan postupak prijenosa baze podataka sa jednog na drugi server. Prije iniciranja prijenosa, na novi server je potrebno instalirati SQL Server ili MSDE (MSDE je ukljuen u instalacijski CD Line.Sys). Nakon to je procedura instalacije zavrena, pokree se prijenos baze podataka odabirom opcije Osnovni Menu Promjena Firme Administracija Prijenos. Kao rezultat, prikazuje se prozor prikazan na slici 1.19.

Administracija

33

Slika 1.19. Prozor za specificiranje podataka potrebnih za prijenos baze podataka

Prije iniciranja prijenosa, potrebno je osigurati da drugi korisnici u mrei u tom trenutku ne koriste aplikaciju jer u suprotnom moe doi do gubljenja podataka. Kao to je vidljivo sa slike 1.19. potrebno je specificirati podatke za stari i novi server nakon ega se procedura pokree odabirom opcije Prijenos locirane u donjem desnom uglu prozora. Po zavretku prijenosa, korisnik je o rezultatima obavijeten odgovarajuom porukom. Arhiviranje i optimizacija

Aplikacija automatski vri optimizaciju sistema te arhiviranje svih unesenih podataka. U sluaju pada sistema i gubitka podataka na raunaru na osnovu arhivske kopije podataka mogue je rekonstruirati stanje sistema u trenutku izvoenja posljednjeg arhiviranja. Opcije koje korisnik aplikacije moe prilagoavati sebi su dani i vrijeme izvoenja procesa arhiviranja. Na narednoj slici (1.20) prikazan je prozor za specificiranje vremena izvoenja procesa arhiviranja (backupa).


34

Slika 1.20. Prozor za specifikaciju vremena izvoenja procesa arhiviranja

Unutar rasporeda izvravanja mora se specificirati najmanje jedan dan (program nee prihvatiti izvravanje plana u kojem niti jedan dan nije oznaen kao dan izrade arhive) dok je od opcija koje predstavljaju dio dana u kojem se vri arhiviranje mogue odabrati samo jednu (Prijepodne, Poslijepodne ili Uveer). Korisniku je (na drugom podprozoru sa slike 1.20.a) ponuena i mogunost da kreira arhivu podataka u bilo kom trenutku. Ovako kreirana arhiva se nalazi na istom mjestu na koje se snimaju i redovne arhive one koje program radi automatski na osnovu korisnikovog odabira dana u sedmici i doba dana.

Obaveza korisnika je da u periodu nakon izrade arhive (neposredno po zavretku perioda specificiranog u prozoru sa slike 1.20) kopira podatke na rezervni medij (CD, ZIP, DAT, i sl.). Arhiva se nalazi na adresi c:\Program Files\Microsoft SQL Server\MSSQL\Data\. Iz navedenog foldera je na rezervni medij potrebno kopirati sve datoteke (fajlove) sa ekstenzijom BAK (npr. ELSYS012003_db.BAK).

Administracija

35

Slika 1.21. Prozor za kopiranje i kreiranje arhive Izbor jezika

Aplikacija automatski prua mogunost rada na bosanskom, hrvatskom, srpskom (u dvije varijante: ijekavskom i ekavskom) i engleskom jeziku. Odabir jezika se vri selekcijom eljene vrijednosti na lokaciji Osnovni Menu Izbor jezika. Klikom na jednu od ponuenih opcija aplikacija automatski prilagoava okruenje odabranom jeziku.

Meutim, aplikacija takoer prua mogunost definiranja neogranienog broja drugih jezika te prilagodbe pojedinih izraza u postojeim jezicima. U tom sluaju se od korisnika oekuje manualni unos svih izraza koritenih u aplikaciji na eljenom jeziku. Obje procedure (kreiranje novog i izmjena postojeeg jezika) se pokreu odabirom opcije Alati - Nove jezike varijante. Kao rezultat prikazuje se prozor sa slike 1.21.


36

Slika 1.21. Pokretanje procedure kreiranja novih jezinih varijanti programa

Ukoliko se ele unijeti izmjene na nekom od postojeih jezika u lijevom polju s

Documents

Line.Sys - Knjigadownload.eline.ba/eLine/LineSys_Knjiga_2.10.pdf · Unos nove kalkulacije..... 94 Radni nalozi servisiranja ... Veleprodajne/Maloprodajne korpe