Upload
duongquynh
View
248
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 Páxina 1
DEPARTAMENTO DE
PROGRAMACIÓN
Lingua Galega e Literatura (E.S.O. E BACHARELATO)
Literatura Galega do S. XX
Oratoria
Lit. Universal (Adultos)
Análise e comentario de textos.
Ano académico 2016-2017
Profesorado do Departamento
Dª Pilar Reino Lampón D. Manuel Portas Fernández
Dª Mª Isabel Prada Bustillo D. Bieito Iglesias Araúxo
Dª María Fraga López Dª Diana Baltar López
D. Francisco A. Lestón Villar Dª Susana Mª Vázquez Recarey
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 Páxina 2
ÍNDICE Páx. 1.-Introdución 6
2.- ESO
2.1.- Obxectivos xerais 6
2.2.- Contribución ao desenvolvemento das competencias clave 7
2.3.- 1º ESO 10
2.3.1.- Estándares avaliables 10
2.3.2.- Secuenciación e temporalización dos contidos 15
2.3.3.- Obxectivos 20
2.3.4.- Grao mínimo de consecución para superar a materia. 21
2.3.5.- Procedementos e instrumentos de avaliación 26
2.3.6- Concrecións metodolóxicas 27
2.3.7.- Materiais e recursos didácticos. 27
2.3.8.- Criterios de avaliación 27
2.3.9.- Criterios de cualificación 29
2.3.10.- Avaliación inicial 29
2.3.11.- Atención á diversidade. 29
2.3.12.- Transversalidade. 30
2.4.- 2º de ESO 31
2.3.1.- Estándares avaliables 31
2.4.2.- Secuenciación e temporalización dos contidos 40
2.4.3.- Obxectivos 45
2.4.4.- Grao mínimo de consecución para superar a materia. 47
2.4.5.- Procedementos e instrumentos de avaliación 51
2.4.6- Concrecións metodolóxicas 52
2.4.7.- Materiais e recursos didácticos. 52
2.4.8.- Criterios de avaliación 53
2.4.9.- Criterios de cualificación 54
2.4.10.- Actividades de seguimento e avaliación da materia pendente 54
2.4.11.- Avaliación inicial 55
2.4.12.- Atención á diversidade. 55
2.4.13.- Transversalidade. 55
2.5.- 3º de ESO 56
2.5.1.- Estándares avaliables 56
2.5.2.- Secuenciación e temporalización dos contidos 60
2.5.3.- Obxectivos 62
2.5.4.- Grao mínimo de consecución para superar a materia. 63
2.5.5.- Procedementos e instrumentos de avaliación 69
2.5.6- Concrecións metodolóxicas 70
2.5.7.- Materiais e recursos didácticos. 70
2.5.8.- Criterios de avaliación 70
2.5.9.- Criterios de cualificación 72
2.5.10.- Actividades de seguimento e avaliación da materia pendente 72
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 Páxina 3
2.5.11.- Avaliación inicial 73
2.5.12.- Atención á diversidade. 73
2.5.13.- Transversalidade. 74
2.6.- 4º ESO 75
2.5.1.- Estándares avaliables 75
2.5.2.- Secuenciación e temporalización dos contidos 82
2.5.3.- Obxectivos 88
2.5.4.- Grao mínimo de consecución para superar a materia. 89
2.5.5.- Procedementos e instrumentos de avaliación 94
2.5.6- Concrecións metodolóxicas 95
2.5.7.- Materiais e recursos didácticos. 95
2.5.8.- Criterios de avaliación 96
2.5.9.- Criterios de cualificación 97
2.5.10.- Actividades de seguimento e avaliación da materia pendente 97
2.5.11.- Avaliación inicial 98
2.5.12.- Atención á diversidade. 98
2.5.13.- Transversalidade 99
3.- BACHARELATO 100
3.1.- Introdución 100
3.2.- Obxectivos xerais 101
3.3.- Contribución ao desenvolvemento das competencias clave 102
3.4.- 1º BACHARELATO 103
3.4.1.- Obxectivos para 1º de Bacharelato 103
3.4.2.-Contidos, estándares, competencias clave e temporalización 106
3.4.3.- Grao mínimo de consecución para superar a materia. 112
3.4.4.- Procedementos e instrumentos de avaliación 117
3.4.5- Concrecións metodolóxicas 118
3.4.6.- Materiais e recursos didácticos. 118
3.4.7.- Criterios de avaliación 119
3.4.8.- Criterios de cualificación 119
3.4.9.- Atención á diversidade. 120
3.4.10.- Transversalidade. 120
3.5.- 2º BACHARELATO 122
3.5.1.- Obxectivos para 2º de Bacharelato 122
3.5.2.- Contidos, estándares e competencias clave. 122
3.5.3.- Distribución dos contidos por trimestres 126
3.5.4.- Grao mínimo de consecución para superar a materia. 129
3.5.5.- Procedementos e instrumentos de avaliación 132
3.5.6- Concrecións metodolóxicas 133
3.5.7.- Materiais e recursos didácticos. 134
3.5.8.- Criterios de avaliación 134
3.5.9.- Criterios de cualificación 134
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 Páxina 4
3.5.10- Actividades de seguimento e avaliación da materia pendente 135
3.5.11.- Atención á diversidade. 135
3.5.12.- Transversalidade. 136
3.6.- 2º BACHARELATO (LOE) 137
3.6.1.- Obxectivos 137
3.6.2.- Contidos comúns 137
3.6.3.- Contidos por unidades 139
3.6.4.- Temporalización 142
3.6.5.- Criterios de avaliación 143
3.6.6.- Contidos mínimos. 143
3.6.7.- Instrumentos de avaliación 144
3.6.8.- Criterios de cualificación. 144
3.6.9.- Actividades de recuperación e reforzo 145
3.6.10.- Activ. de seguimento e avaliación da materia pendente 145
3.6.11.- Material e recursos didácticos. 145
3.7.- LITERATURA DO S. XX E DA ACTUALIDADE 147
3.7.1.- Obxectivos 148
3.7.2.- Contidos, temporalización, estándares e competencias 148
3.7.3.- Grao mínimo de consecución para superar a materia 150
3.7.4. Procedementos e instrumentos de avaliación 152
3.7.5.- Concrecións metodolóxicas. 153
3.7.6. Materiais e recursos 153
3.7.7.- Criterios de avaliación 154
3.7.8.- Criterios de cualificación 156
3.7.9.- Atención á diversidade 156
3.7.10.- Transversalidade. 157
4.- ORATORIA 158
4.1.- Obxectivos 158
4.2.- Contidos, temporalización, criterios de avaliación, estándares e
competencias 158
4.3.- Grao mínimo de consecución para superar a materia 161
4.4. Procedementos e instrumentos de avaliación 163
4.5.- Concrecións metodolóxicas. 163
4.6. Materiais e recursos 164
4.7..- Criterios de cualificación 164
4.8..- Atención á diversidade 164
4.9..- Transversalidade. 165
5.- LITERATURA UNIVERSAL
5.1.- Introdución 166
5.2- Obxectivos, contidos, criterios de avaliación, estándares de
aprendizaxe e competencias clave 166
5.3.- Grao mínimo de consecución dos estándares para superar a materia 171
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 Páxina 5
5.4. Distribución e secuenciación dos contidos 173
5.5.- Procedementos e instrumentos de avaliación 173
5.6.- Concrecións metodolóxicas 174
5.7- Criterios de cualificación 174
5.8.- Atención á diversidade 174
5.9.- Transversalidade 175
6.- ANÁLISE E COMENTARIO DE TEXTOS 176
6.1.- Introdución 176
6.2.- Contribución da materia ao desenvolvemento das competencias
clave 176
6.3.- Obxectivos 177
6.4.- Concreción de obxectivos e criterios de avaliación 178
6.5.- Distribución e secuenciación dos contidos 183
6.6.- Procedementos e instrumentos de avaliación 183
6.7.- Concrecións metodolóxicas. 185
6.8.- Materiais e recursos. 185
6.9.- Criterios de cualificación 186
6.10.- Indicadores de logro para avaliar o proceso de ensino e a práctica
docente 186
6.11.- Avaliación inicial 187
6.12.- Atención á diversidade 188
6.13.- Transversalidade 188
7.- Medidas de atención á diversidade (NEAE) 189
8.- Actividades extraescolares 190
9.- Indicadores de logro para avaliar o proceso de ensino e a práctica docente 191
10.- Mecanismos de revisión, avaliación e modificación da programación. 195
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 Páxina 6
1.-INTRODUCIÓN
A aplicación da LOMCE., cuns obxectivos, metodoloxía e competencias novas, no
presente ano académico leva consigo a elaboración dunha nova programación en 2º e 4º de
ESO e 2º de Bacharelato completándose así a implantación de dita lei.
No entanto, e dado que no ensino de adultos, o alumnado ten a posibilidade de
escoller entre 2º de Bacharelato LOE ou LOMCE, incluímos tamén a dobre programación.
Alén disto, este ano temos no Departamento catro materias novas:
- Literatura do S. XX e da actualidade (2º de Bacharelato)
- Oratoria (2º de ESO)
- Literatura Universal (Ensino de Adultos)
- Análise e comentario de textos (1º de Bach)
Incluímos, por tanto, neste documento as programacións de ditas materias.
A programación de Portugués, como se imparte en todos os niveis, presentámola
noutro documento.
2.-ESO
2.1.- Obxectivos xerais a) Asumir responsablemente os seus deberes, coñecer e exercer os seus dereitos no respecto ás
demais persoas, practicar a tolerancia, a cooperación e a solidariedade entre as persoas e os
grupos, exercitarse no diálogo, afianzando os dereitos humanos e a igualdade de trato e de
oportunidades entre mulleres e homes, como valores comúns dunha sociedade plural, e
prepararse para o exercicio da cidadanía democrática.
b) Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudo e traballo individual e en equipo, como
condición necesaria para unha realización eficaz das tarefas da aprendizaxe e como medio de
desenvolvemento persoal.
c) Valorar e respectar a diferenza de sexos e a igualdade de dereitos e oportunidades entre eles.
Rexeitar a discriminación das persoas por razón de sexo ou por calquera outra condición ou
circunstancia persoal ou social. Rexeitar os estereotipos que supoñan discriminación entre
homes e mulleres, así como calquera manifestación de violencia contra a muller.
d) Fortalecer as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos da personalidade e nas súas
relacións coas demais persoas, así como rexeitar a violencia, os prexuízos de calquera tipo e
os comportamentos sexistas, e resolver pacificamente os conflitos.
e) Desenvolver destrezas básicas na utilización das fontes de información, para adquirir novos
coñecementos con sentido crítico. Adquirir unha preparación básica no campo das
tecnoloxías, especialmente as da información e a comunicación.
f) Concibir o coñecemento científico como un saber integrado, que se estrutura en materias, así
como coñecer e aplicar os métodos para identificar os problemas en diversos campos do
coñecemento e da experiencia.
g) Desenvolver o espírito emprendedor e a confianza en si mesmo, a participación, o sentido
crítico, a iniciativa persoal e a capacidade para aprender a aprender, planificar, tomar
decisións e asumir responsabilidades.
h) Comprender e expresar con corrección, oralmente e por escrito, na lingua galega e na lingua
castelá, textos e mensaxes complexas, e iniciarse no coñecemento, na lectura e no estudo da
literatura.
i) Comprender e expresarse nunha ou máis linguas estranxeiras de maneira apropiada.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 Páxina 7
j) Coñecer, valorar e respectar os aspectos básicos da cultura e da historia propias e das outras
persoas, así como o patrimonio artístico e cultural. Coñecer mulleres e homes que realizaran
achegas importantes á cultura e á sociedade galega, ou a outras culturas do mundo.
k) Coñecer e aceptar o funcionamento do propio corpo e o das outras persoas, respectar as
diferenzas, afianzar os hábitos de coidado e saúde corporais, e incorporar a educación física e
a práctica do deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social. Coñecer e valorar a
dimensión humana da sexualidade en toda a súa diversidade. Valorar criticamente os hábitos
sociais relacionados coa saúde, o consumo, o coidado dos seres vivos e o medio ambiente,
contribuíndo á súa conservación e á súa mellora.
l) Apreciar a creación artística e comprender a linguaxe das manifestacións artísticas, utilizando
diversos medios de expresión e representación.
m) Coñecer e valorar os aspectos básicos do patrimonio lingüístico, cultural, histórico e artístico
de Galicia, participar na súa conservación e na súa mellora, e respectar a diversidade
lingüística e cultural como dereito dos pobos e das persoas, desenvolvendo actitudes de
interese e respecto cara ao exercicio deste dereito.
n) Coñecer e valorar a importancia do uso da lingua galega como elemento fundamental para o
mantemento da identidade de Galicia, e como medio de relación interpersoal e expresión de
riqueza cultural nun contexto plurilingüe, que permite a comunicación con outras linguas, en
especial coas pertencentes á comunidade lusófona.
2.2.- Contribución ao desenvolvemento das competencias clave
A materia de Lingua Galega e Literatura favorece a posta en práctica das competencias
básicas e, por tanto, contribúe poderosamente ao seu desenvolvemento no alumnado non só no que á
competencia en comunicación lingüística se refire senón tamén canto ás seis restantes.
A seguir, presentamos unha breve xustificación de como pode a nosa materia contribuír ao proceso de
desenvolvemento competencial retomando aqueles descritores das competencias anteriormente
expostos que poden ser especificamente abordados desde a Lingua Galega e Literatura.
▪ Comunicación lingüística Como xa sinalamos, resulta evidente que esta é a competencia á que máis e mellor pode
contribuír a nosa materia. Por tanto, non cómpre incidirmos nos aspectos que poden ser postos en
práctica a través de Lingua Galega e Literatura, mais si debemos sinalar que a plena competencia en
comunicación lingüística precisa tamén de destrezas que permitan que certos saberes das áreas de
lingua actúen como vasos comunicantes que faciliten o proceso de aprendizaxe do alumnado e que
proporcionen, á fin, un mellor aproveitamento de determinados conceptos e estruturas.
Alén disto, hai que recalcar a relevancia do desenvolvemento da comprensión lectora. A
lectura aparece integrada como habilidade básica desta competencia, mais tamén se lle recoñece o
valor instrumental imprescindíbel para a consecución das restantes competencias e, en xeral, de
calquera das actividades que garden relación non só coa educación, senón co desenvolvemento vital
persoal.
- Coñecementos sobre o compoñente lingüístico (léxico, gramática, semántica, fonoloxía, ortografía e
ortoépica), sobre o compoñente pragmático-discursivo e sobre o compoñente sociocultural.
- Desenvolvemento das estratexias de mellora da lectura e de comprensión lectura.
- Promoción de elementos que faciliten a alfabetización múltiple.
- Adquisición de valores como o respecto á normas de convivencia, o exercicio activo da cidadanía, o
desenvolvemento dun espírito crítico, o respecto aos dereitos humanos e ao pluralismo e a concepción
do diálogo como ferramenta primordial para a convivencia, a resolución de conflitos e o
desenvolvemento das capacidades afectivas en todos os ámbitos.
- Curiosidade, interese e creatividade cara á aprendizaxe e o recoñecemento das destrezas inherentes
como a lectura, a conversa, a escritura etc. como fontes de pracer relacionadas co goce persoal.
Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía
Tradicionalmente esta foi unha das competencias cuxo desenvolvemento resultou desbotado
desde as materias da área lingüística dado que se lles presupuña a estas unha menor capacidade de
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 Páxina 8
actuación; porén, o desenvolvemento do razoamento e do pensamento lóxico e a súa aplicación a
tarefas claramente integradas nos nosos plans curriculares –como, por exemplo, a análise sintáctica–
requiren claramente do desenvolvemento destas destrezas.
- Coñecementos sobre os números, a mellora das comprensión dos termos nos conceptos matemáticos,
as representacións matemáticas como as gráficas
- Habilidades como a emisión de xuízos fundados, o seguimento de cadeas argumentais, a análise de
gráficos e doutras representacións matemáticas, o uso de datos e de procedementos científicos para a
consecución dun obxectivo que inclúa a chegada a conclusións e a toma de decisións seguindo un
razoamento dedutivo
- O rigor, o respecto aos datos, a veracidade, a valoración do coñecemento científico etc.
Competencia dixital A competencia dixital é un dos eixos do desenvolvemento competencial necesario para
desenvolverse como cidadán e cidadá activo e integrado na sociedade actual. Desde a materia de
Lingua Galega e Literatura, da mesma maneira que desde as outras áreaslingüísticas, un dos puntos
fortes do desenvolvemento desta competencia pasa por ofrecer ao alumnado destrezas de busca, de
síntese e de análise de información, para alén do manexo competente de diferentes ferramentas e
recursos informáticos.
- Adquisición de coñecementos sobre linguaxes e códigos específicos así como seus procesos de
decodificación e de transferencia; acceso a fontes de información e estabelecemento de parámetros
adecuados de busca, selección e procesamento da información.
- Interese por participar en traballos colaborativos, motivación e curiosidade pola aprendizaxe e tamén
mellora do uso das tecnoloxías.
Aprender a aprender Aprender a aprender é unha das competencias con máis alto grao de transversalidade cuxa
progresión nas destrezas que require garante a consecución dun obxectivo de alto nivel: o
recoñecemento do alumno ou da alumna como aprendiz e a análise dos seus puntos fortes e das
fraquezas que presenta no seu modo de abordar a nosa materia e as materias restantes.
- Coñecementos sobre estratexias de resumo, análise e síntese que permiten o deseño de estratexias de
aprendizaxe que permiten unha abordaxe eficaz de diferentes campos e saberes.
- Desenvolvemento de estratexias de planificación, supervisión e avaliación das tarefas levadas a
cabo.
- Potenciación da motivación e da confianza.
Competencias sociais e cívicas Trátase dunha das competencias máis intrinsecamente relacionadas co currículo de Lingua
Galega e Literatura, xa que a integración neste dos bloques de Lingua e sociedade e de Coñecemento
literario fan que a explicación dun e doutro ámbito beban directamente das fontes da interpretación e
de análise da sociedade en que se insiren.
Alén dos coñecementos directamente vinculados coa historia de Galiza, o tratamento desta
competencia desde a nosa materia tamén debe ter con conta o desenvolvemento de actitudes cívicas
claramente apreciábeis no decorrer diario das aulas e no desenvolvemento de actividades como, por
exemplo, os debates.
- Adquisición de coñecementos relativos á vida segundo os parámetros dunha determinada sociedade;
percepción das identidades culturais e nacionais como un proceso sociocultural dinámico e cambiante;
coñecemento dos acontecementos contemporáneos e dos principais acontecementos históricos a nivel
tanto local como mundial; comprensión dos fenómenos migratorios.
- Desenvolvemento das destrezas necesarias para comunicarse de forma eficaz en calquera ámbito
social ou persoal; a capacidade de negociación; a realización de intervencións en público adecuadas; a
reflexión crítica e creativa.
- Potenciación de actitudes como a autoconfianza, a integridade, o interese pola comunicación
intercultural, a tolerancia, a disposición a superar preconceptos, o sentido da responsabilidade e a
reflexión acerca das mensaxes transmitidas polos medios de comunicación.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 Páxina 9
Conciencia e expresións culturais Finalmente, a competencia en conciencia e expresións culturais, ao igual que acontece coa
competencias sociais e cívicas, mantén unha relación máis estreita da nosa materia co currículum. O
achegamento ao feito literario, o estudo de épocas e períodos artísticos tanto propios como vinculante
coa historia europea constitúen unha parte importante da nosa materia.
Alén do coñecemento sobre os xéneros literarios, os seus códigos estéticos e o seu
desenvolvemento histórico, esta competencia tamén se practica mediante a creación de textos de
intención literaria.
- Adquisición de coñecementos de historia da cultura desde diferentes disciplinas artísticas incluída a
literatura, o coñecemento de autores/as, obras e estilos representativos incluíndo o coñecemento de
autores/as actuais, a identificación das relacións entre as manifestacións artísticas e as sociedades en
que se insiren, os coñecementos sobre a evolución das ideas estéticas e dos gustos e convencións.
- Potenciación da imaxinación e desenvolvemento do pensamento creativo, traballo en equipo,
iniciativa.
- Actitudes como a valoración da liberdade de expresión, o dereito á diversidade cultural, o respecto
polas diferentes manifestacións culturais e artísticas e o interese por participar da vida cultural da
comunidade.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 1º ESO Páxina 10
2.3.- 1º ESO
2.3.1.- Estándares de aprendizaxe avaliables
NOTA: As indicacións abreviadas en forma de letras a números incluídos nas táboas seguintes correspóndense cos que aparecen no DECRETO 86/2015, do
25 de xuño, polo que se establece o currículo da educación secundaria obrigatoria e do bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia.
O currículo divide os contidos, os criterios de avaliación e os estándares de aprendizaxe en cinco bloques. O tratamento que lles demos nesta programación pretende proporcionar as ferramentas que permitan desenvolver unha praxe pedagóxica baseada na mestura dos bloques curriculares que poden ser abordados desde calquera das subdisciplinas que compoñen a materia.
Unid 1. Comunicación oral. Escoitar e falar
2. Comunicación escrita. Ler e escribir
3. Funcionamento da lingua 4. Lingua e sociedade
5. Educación literaria
1 Expresión oral. Quen es? B1.2. / B1.3. / B1.6. / B1.7. / B1.9. / B1.10. Gramática. Comunicación. A lingua e a súa organización. B1.3. Ortografía. Alfabeto: letras e dígrafos. B1.6.
Lectura: Bandeiras negras. B2.1. / B2.6. / B2.7. Expresión escrita. Biografía. B2.1. / B2.3. / B2.8. / B2.12. / B2.13. Gramática. Comunicación. A lingua e a súa organización. B2.1. Ortografía. Alfabeto: letras e dígrafos. B2.7. / B2.8. Literatura. Literatura e linguaxe literaria. B2.8. / B2.12. Técnicas de traballo. Definición e busca no dicionario. B2.4 Reforzo de competencias. B2.1. / B2.2. Autoavaliación de contidos. /Autoavaliación de destrezas. B2.14.
Léxico. Corpo humano. B3.1. / B3.3. Gramática. Comunicación. A lingua e a súa organización. B3.6. / B3.10. /B3.13. Ortografía. Alfabeto: letras e dígrafos. B3.2. / B3.4. Literatura. Literatura e linguaxe literaria. B3.13. Técnicas de traballo. Definición e busca no dicionario. B3.3. Autoavaliación de contidos. / Autoavaliación de destrezas. B3.11
Lectura: Bandeiras negras. B5.1. /B5.4. Expresión escrita. Biografía. B5.2. / B5.4. / Literatura. Literatura e linguaxe literaria. B5.2. / B5.6.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 1º ESO Páxina 11
2 Expresión oral. Onde estás? B1.2. / B1. 3. / B1.6. / B1.7. / B1.8. / B1.9. / B1.10.
Lectura: “Practicas a ecoloxía doméstica?”. B2.1. / B2.2. / B2.3. / B2.6. / B2.7. / B2.11. / B2.12. Expresión escrita. Diario. B2.8. / B2.11. / B2.12. Gramática. Palabra e categorías gramaticais. Concordancia. Funcións sintácticas na cláusula. B2.8. Literatura. Recursos estilísticos (I). B2.12. Reforzo de competencias. B2.1. / B2.2. Autoavaliación de contidos. /Autoavaliación de destrezas. B2.14.
Léxico. Parentesco. B3.1. / B3.3. Gramática. Palabra e categorías gramaticais. Concordancia. Funcións sintácticas na cláusula. B3.4. / B3.6. / B3.9. Expresión oral. Onde estás? B3.1. Ortografía. Sílaba. Ditongo, tritongo e hiato. B3.2. / B3.4. Literatura. Recursos estilísticos (I). B3.5. Autoavaliación de contidos. / Autoavaliación de destrezas. B3.11.
Lingua e sociedade. Linguas do mundo. B4.1. / B4. 2. / B4.5.
Lectura: “Practicas a ecoloxía doméstica?”. B5.6 Expresión escrita. Diario. B5.1. / B5.6. Literatura. Recursos estilísticos (I). B5.1. / B5.3. / B5.6.
3 Expresión oral. Que fas? B1.2. /B1.3. / B1.6. / B1.7. / B1.9. / B1.10.
Lectura: “Un vampiro moi atrevido” e “Historia dunha noite de medo”. B2.1. / B2.7. /B2.12. Expresión escrita. Carta. B2.1 / B2.2. / B2.8. / B2.9. / B2. 13. Literatura. Recursos estilísticos (II). B2.1. /B2.12. Técnicas de traballo. Subliñado. B2.1. / B2.8. Reforzo de competencias. B2.1. /B2.4. Autoavaliación de contidos. /Autoavaliación de destrezas. B2.14.
Expresión escrita. Carta. B3.1. / B3.9. Léxico. Casa. B3.1. / B3.3. Gramática. Substantivo. B3.4. / B3.6. / B3.13. Ortografía. Acentuación (I): regras xerais. B3.2. / B3.4. / B3.13. Literatura. Recursos estilísticos (II). B3.9. Autoavaliación de contidos. / Autoavaliación de destrezas. B3.11.
Lectura: “Un vampiro moi atrevido” e “Historia dunha noite de medo”. B5.1. / B5.3. /B5.6. Literatura. Recursos estilísticos (II). B5.1. / B5.3. / B5.4. / B5.6
4 Expresión oral. Imos á escola? Lectura: “Os problemas de dona Léxico. Escola Lingua e sociedade. Lectura: “Os
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 1º ESO Páxina 12
B1.2. / B1. 3. / B1.6. / B1.7. / B1.8. / B1.9. / B1.10.
Gramática”. B2.1. / B2.7. / B2.12. Expresión escrita. Palíndromo. B2.1. / B2.5. / B2.7. / B2.12. / B2.13. Literatura. Xéneros literarios. B2.1. / B2.8. / B2.12. Reforzo de competencias. B2.1. / B2.3. Autoavaliación de contidos. /Autoavaliación de destrezas. B2.14.
B3.1. / B3.3. Gramática. Adxectivo. B3.4. / B3.6. / B3.13. Ortografía. Acentuación (II): ditongos, tritongos e hiatos; diérese. B3.2. / B3.4. / B3.13. Autoavaliación de contidos. / Autoavaliación de destrezas. B3.11.
Mapa lingüístico europeo. B4.1. / B4.2. Reforzo de competencias. B4.1. /B4.6.
problemas de dona Gramática”. B5.1. / B5.5. /B5.6. Expresión escrita. Palíndromo. B5.1. / B5.3. / B5.6. Literatura. Xéneros literarios. B5.1. / B5.2. / B5.3. / B5.4. /B5.5. / B5.6
5 Expresión oral. Cando foi? B1.2. / B1. 3. / B1.6. / B1.7. / B1.8. / B1.9. / B1.10
Lectura: “O caderno de Ánxela”. B2.1. / B2.7. / B2.12. Expresión escrita. Guía de viaxe. B2.1. / B2.2. / B2.8. / B2.9. / B2.13. Técnicas de traballo. Resumo. B2.1. / B2.2. /B2.8. / B2.11. Reforzo de competencias. B2.1. / B2.4. / B2.8. Autoavaliación de contidos. /Autoavaliación de destrezas. B2.14.
B3.1. / B3.3. Gramática. Pronome (I): pronome persoal tónico. B3.4. / B3.6. / B3.13. Ortografía. Acentuación (III): acentuación diacrítica. B3.2. / B3.4. / B3.13. Reforzo de competencias. B3.3. Autoavaliación de contidos. / Autoavaliación de destrezas. B3.11.
Lectura: “O caderno de Ánxela”. B5.1. / B5.4. /B5.6. Literatura. Xénero lírico (I): métrica. B5.1. / B5.2. / B5.3. / B5.6. / B5.7.
6 Expresión oral. Que tempo vai? B1.1. / B1.2. / B1.3. / B1.6. / B1.7. /B1.8. / B1.9. / B1.10.
Lectura: “O primeiro e-readernaceu en Ferrol”. B2.1. / B2.3. / B2.6. / B2.7. / B2.8. / B2.9. / B2.12. Expresión escrita. Microrrelato. B2.1. / B2.8. / B2.12. / B2.13. Reforzo de competencias.
Lectura: “O primeiro e-readernaceu en Ferrol”. B3.1. / B3.12. Léxico. Tempo atmosférico. B3.1. / B3.3. Gramática. Pronome (II): pronomepersoal átono; artigo.
Lingua e sociedade. Linguas da Península Ibérica. B4.1. / B4.2. / B4.3. / B4.6.
Expresión escrita. Microrrelato. B5.1. / B5.4. / B5.6. Literatura. Xénero lírico (II): rima e estrofa.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 1º ESO Páxina 13
B2.1. / B2.3. /B2.8. Autoavaliación de contidos. /Autoavaliación de destrezas. B2.14.
B3.4. / B3.6. / B3.13. Ortografía. Puntuación (I): punto, vírgula e punto e vírgula. B3.4. / B3.5. / B3.13. Autoavaliación de contidos. / Autoavaliación de destrezas. B3.11
B5.1. / B5.2. / B5.3. / B5.6.
7 Lectura: “Cincenta” e “LeavingNew York nevereasy”. B1.9. Expresión oral. Como imos? B1.2. / B1.3. / B1.5. / B1.6. / B1.7. / B1.8. / B1.9. /B1.10.
Lectura: “Cincenta” e “LeavingNew York nevereasy”. B2.1. / B2.6. / B2.7. / B2.12. Expresión escrita. Noticia. B2.1. / B2.3. / B2.8. / B2.10. / B2.13. Técnicas de traballo. Esquema. B2.1. / B2.4. /B2.8. / B2.11. Reforzo de competencias. B2.1. / B2.2. / B2.8. Autoavaliación de contidos. /Autoavaliación de destrezas. B2.14.
Léxico. Medios de transporte. B3.1. / B3.3. Gramática. Pronome (III): demostrativo, posesivo, identificador, cuantificador, numeral, relativo, interrogativo e exclamativo. B3.4. / B3.6. / B3.13. Ortografía. Puntuación (II): dous puntos, puntos suspensivos e sinais de interrogación e de exclamación. B3.4. / B3.5. / B.10. / B3.13. Autoavaliación de contidos. / Autoavaliación de destrezas. B3.11.
Lectura: “Cincenta” e “LeavingNew York nevereasy”. B5.1. / B5.3. / B5.6. Literatura. Xénero lírico (III): o poema. B5.1. / B5.2. / B5.3. / B5.6.
8 Expresión oral. Estás informado/a? B1.1. / B1.2. / B1.3. /B1.4. / B1.5. / B1.6. / B1.7. / B1.8. / B1.9. / B1.10.
Autoavaliación de contidos. /Autoavaliación de destrezas. B2.14.
Léxico. Alimentación (I). B3.1. / B3.3. Gramática. Verbo. B3.4. / B3.6. / B3.9. / B3.13. Ortografía. Puntuación (III): trazo curto, medio e longo, parénteses e aspas B3.4. / B3.5. / B3.13. Autoavaliación de contidos. / Autoavaliación de destrezas.
Lingua e sociedade. Lingua galega. B4.1. / B4.2.
Lectura: A sensación de Camelot. B5.1. / B5.5. / B5.6. Literatura. Xénero narrativo (I): voz narrativa. B5.2. / B5.8. / B5.6.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 1º ESO Páxina 14
B3.11.
9 Expresión oral. Que facemos de comer? B1.1. / B1.2. / B1.3. / B1.4. / B1.6. / B1.7. / B1.8. / B1.9. / B1.10.
Lectura: “Contos para nenos que dormen deseguida”. B2.1. / B2.6. / B2.7./ B2.11. /B2.12. Expresión escrita. Cuestionario. B2.1. / B2.2. / B2.9. / B2.13. Técnicas de traballo. Traballo académico. B2.1. / B2.4. / B2.5. / B2.8. / B2.11. / B2.13. / B2.14. Reforzo de competencias. B2.1. / B2.4. / B2.8. Autoavaliación de contidos. /Autoavaliación de destrezas. B2.14.
Léxico. Alimentación (II). B3.1. / B3.3. Gramática. Conxugación verbal. B3.4. / B3.6. / B3.9. / B3.13. Ortografía. Uso de b e v. B3.4. / B3.13. Autoavaliación de contidos. / Autoavaliación de destrezas. B3.11.
Lectura: “Contos para nenos que dormen deseguida”. B5.1. / B5.4. / B5.6. Literatura. Xénero narrativo (II): acción, personaxes, espazo e tempo. B5.2. / B5.4. / B5.6.
10 Expresión oral. Gústanche os animais? B1.2. / B1.3. / B1.6. / B1.7. / B1.8. / B1.9. / B1.10.
B2.1. / B2.2. / B2.8. Autoavaliación de contidos. /Autoavaliación de destrezas. B2.14.
Léxico. Animais. B3.1. / B3.3. Gramática. Adverbio, preposición e conxunción. B3.4. / B3.6. Ortografía. Uso de h. Uso de x e s. B3.2. / B3.4. Autoavaliación de contidos. / Autoavaliación de destrezas. B3.11.
Lingua e sociedade. Preconceptos lingüísticos. B4.1. / B4.2. / B4.5. / B4.7.
Literatura. Xénero dramático (I): texto teatral. B5.2. / B5.5. / B5.6.
11 Lectura: “Bando” e “Esta miña urbe ten moitos defectos”. B1.10. Expresión oral. Paseamos? B1.2. / B1.3. / B1.6. / B1.7. / B1.8. / B1.9. / B1.11. Técnicas de traballo. Exposición oral.
Lectura: “Bando” e “Esta miña urbe ten moitos defectos”. B2.1. / B2.7. Expresión escrita. Haiku. B2.1. / B2.13. Reforzo de competencias. B2.1. / B2.8. Autoavaliación de contidos.
Léxico. Árbores e plantas. B3.1. / B3.3. Gramática. Texto e propiedades textuais. B3.5. / B3.7. / B3.8. / B3.13. Ortografía. Grupos consonánticos. B3.2. / B3.4. / B3.13. Autoavaliación de contidos. /
Lectura: “Bando” e “Esta miña urbe ten moitos defectos”. B5.1. / B5.3. / B5.6. Expresión escrita. Haiku.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 1º ESO Páxina 15
B1.9. / B1.10. /Autoavaliación de destrezas. B2.14.
Autoavaliación de destrezas. B3.11.
B5.1. / B5.2. / B5.3. / B5.6. Literatura. Xénero dramático (II): representación teatral. B5.2. / B5.5. / B5.6. /
12 Expresión oral. Prefires campo ou cidade? B1.2. / B1.3. / B1.6. / B1.7. / B1.8. / B1.9. / B1.10.
Lectura: “De cómo ValentinoRufini e Âkil Pillabán dan conta das súas historias”. B2.1. / B2.7. / B2.12. Expresión escrita. Horóscopo. B2.2. / B2.5. / B2.6. / B2.8. / B2.9. / B2.13. Reforzo de competencias. B2.1. / B2.8. Autoavaliación de contidos. /Autoavaliación de destrezas. B2.14.
Léxico. Paisaxe rural e paisaxe urbana. B3.1. / B3.3. Gramática. Texto descritivo e texto narrativo. B3.7. / B3.8. / B3.13. Ortografía. Xuntos ou separados? B3.4. / B3.6. / B3.13. Autoavaliación de contidos. /
Lingua e sociedade. Normalización na contorna. B4.1. / B4.4. / B4.5.
Lectura: “De cómo ValentinoRufini e Âkil Pillabán dan conta das súas historias”. B5.1. / B5.2. / B5.5. / B5.6. Literatura. Banda deseñada. B5.2. / B5.6. / B5.7
2.3.2-.-Secuenciación e temporalización dos contidos dos contidos Dividimos a programación en 12 unidades. Cada unidade presenta 8 bloques de contido: 1) Lectura, 2) Expresión escrita, 3) Léxico, 4)
Gramática, 5) Expresión oral, 6) Ortografía, 7) Literatura e 8) Técnicas de traballo –unidades impares– ou Lingua e sociedade –unidades pares–.
Alén disto, o profesorado complementará/adaptará a súa actividade con materiais de elaboración propia ou colaborativa con outro
profesorado do Departamento ou doutras disciplinas.
Lectura Cada unidade comezarase cun texto seguido de actividades: actividades de comprensión textual, actividades de
comprensión lectora, actividades de análise do texto e actividades de ampliación; este último grupo abrangue actividades
de creación literaria e de ampliación da lectura a través de traballos de investigación, exposicións orais, debates etc.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 1º ESO Páxina 16
Expresión
escrita
Iníciase cun breve apartado teórico que presenta as principais características do tipo de texto que se vai traballar. Son
diferentes modelos textuais para traballar na aula, útiles tanto desde o punto de vista persoal, social ou profesional, como
da vertente lúdica da escrita. Os modelos textuais que se traballan son os seguintes: biografía, diario, carta, palíndromo,
guía de viaxe, microrrelato, noticia, folleto publicitario, cuestionario, crítica, haiku e horóscopo.
Léxico Preténdese facer da adquisición de léxico un elemento relevante atendendo a organizar os campos semánticos que se
presentan en función da súa complexidade e da necesidade de vocábulos que poidan mostrar os alumnos e as alumnas na
súa vida cotiá. Trátase de contidos dedicados á adquisición de vocabulario, mais tamén á precisión e enriquecemento do
caudal léxico persoal de cada alumno/a; de aí que as actividades se centren con frecuencia nas relacións semánticas, na
fraseoloxía e na precisión léxica.
Gramática A Gramática preséntase con partes de teoría e de actividades. Pártese de dúas unidades introdutorias centradas na
comunicación, como epicentro da praxe gramatical, e na palabra, coa súa tipoloxía de categorías gramaticais, coa súa
concordancia e coas súas funcións sintácticas, para despois centrarnos no estudo e na análise do substantivo, do adxectivo,
do pronome, do verbo, do adverbio, da preposición e da conxunción. Finalmente, as dúas últimas unidades constitúen unha
primeira aproximación á Gramática do texto a partir do concepto de texto e da análise das propiedades textuais, coa
finalidade de aplicar destes coñecementos á redacción de textos descritivos e textos narrativos.
Expresión
oral
Consideramos fundamental para a consecución dos estándares de aprendizaxe da materia de Lingua Galga e Literatura, así
como para a consecución das competencias clave, a inclusión dun apartado completo de Expresión oral.
Realizaranse un conxunto de actividades que, polo regular, manteñen certo vínculo co apartado de Léxico.
Ortografía Consideramos que, para fomentar unha aprendizaxe verdadeiramente construtiva e para mellorar o interese do alumnado
por este apartado, a organización da Ortografía debe responder a unha progresión real da dificultade e á non repetición de
contidos. A abordaxe da Ortografía para o 1.º curso de ESO comprende o alfabeto, a acentuación, o uso dos sinais de
puntuación e as regras de uso daquelas letras que poidan supor certa dificultade.
Literatura Por se tratar do primeiro curso de ESO consideramos necesaria a introdución de coñecementos sobre o concepto de
literatura e sobre os distintos xéneros literarios. A análise pormenorizada tanto dos recursos estilísticos como das
particularidades dos xéneros lírico, narrativo e dramático serven como alicerce para que o alumnado se vaia introducindo
na práctica do comentario literario.
Así mesmo, consideramos tamén necesaria, dada a idade do alumnado e aproveitando capacidades traballadas na etapa de
primaria, a inclusión dun bo número de actividades que estimulen o gusto pola lectura a través da creación literaria.
Técnicas de
traballo /
O oitavo e último bloque de cada unidade divídese en dous subapartados: Técnicas de traballo e Lingua e sociedade. As
unidades pares recollen as Técnicas de traballo mentres que as unidades impares presentan unha páxina de actividades
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 1º ESO Páxina 17
Lingua e
sociedade
dedicadas aos contidos de Lingua e sociedade.
O obxectivo das técnicas de traballo é garantir a adquisición dunha serie de destrezas básicas para facilitar a comprensión
de textos e o seu posterior estudo, ferramentas necesarias para o traballo en todas as áreas de estudo, polo que
consideramos fundamental incluír este apartado dentro das unidades e non nun apéndice.
Os aspectos que se traballarán en 1º. de ESO son:
-Definición de busca no dicionario.
-Subliñado.
-Resumo.
-Esquema.
-Traballo académico.
-Exposición oral.
Co apartado de Lingua e Sociedade preténdese introducir o alumnado dunha forma amena nos conceptos básicos desta
disciplina que van ter que manexar durante a súa vida académica e que resultan imprescindíbeis para comprender a
situación actual da nosa lingua. Este é o motivo polo que se minimiza a inclusión de teoría neste apartado, tratando estes
contidos:
-Linguas do mundo.
-Linguas de Europa.
-Linguas da Península Ibérica.
-Lingua galega.
-Preconceptos lingüísticos.
-Normalización na contorna.
1º Trimestre
Lectura Expresión
escrita
Léxico Gramática Expresión
oral
Ortografía Literatura Técnicas de
traballo /
Lingua e
sociedade
Unid. 1
(semanas
1-3)
Bandeiras
negras
Biografía
Corpo
humano
Comunicación
. A lingua, a
súa
Quen es?
Alfabeto:
letras e
dígrafos
Literatura e
linguaxe
literaria
Definición e
busca no
dicionario
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 1º ESO Páxina 18
organización
Unid. 2
(semanas
4-6)
“Practicas a
ecoloxía
doméstica?”
Diario
Parentesco
Palabra e
categorías
gramaticais.
Concordancia.
Funcións
sintácticas na
cláusula
Onde estás?
Sílaba.
Ditongo,
tritongo e
hiato
Recursos
estilísticos (I)
Linguas do
mundo
Unid. 3
(semanas
7-9)
Un vampiro
moi atrevido”
e “Historia
dunha noite de
medo”
Carta
Casa
Substantivo
Que fas?
Acentuación
(I): regras
xerais
Recursos
estilísticos (II)
Subliñado
Unid. 4
(semanas
10-12)
“
Os problemas
de dona
Gramática”
Palíndromo
Escola
Adxectivo
Imos á escola?
Acentuación
(II) ditongos,
tritongos e
hiatos; diérese
Xéneros
literarios
Linguas de
Europa
2º Trimestre
Lectura Expresión
escrita
Léxico Gramática Expresión
oral
Ortografía Literatura Técnicas de
traballo /
Lingua e
sociedade
Unid. 5
(semanas
13-15)
O caderno de
Ánxela
Guía de viaxe
Tempo
cronolóxico
Pronome (I):
pronome
persoal tónico
Cando foi?
Acentuación
(III):
acentuación
diacrítica
Xénero lírico
(I): métrica
Resumo
Unid. 6 “O primeiro e- Microrrelato Tempo Pronome (II): Que tempo Puntuación(I): Xénero lírico Linguas da
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 1º ESO Páxina 19
(semanas
16-18)
reader naceu
en Ferrol”
atmosférico
pronome
persoal átono;
artigo
vai?
punto, vírgula
e punto e
vírgula
(II): rima e
estrofa
Península
Ibérica
Unid. 7
(semanas
19-21)
“Cincenta” e
“LeavingNew
York
nevereasy”
Noticia
Medios de
transporte
Pronome (III):
demostrativo,
posesivo,
identificador,
cuantificador,
numeral,
relativo,
interrogativo e
exclamativo
Como imos?
Puntuación
(II): dous
puntos, puntos
suspensivos e
sinais de
interrogación
e de
exclamación
Xénero lírico
(III): poema
Esquema
Unid. 8
(semanas
22-24)
A sensación
de Camelot
Folleto
publicitario
Alimentación
(I)
Verbo
Estás
informado/a?
Puntuación
(III): trazo
curto, medio e
longo,
parénteses e
aspas
Xénero
narrativo (I):
voz narrativa
Lingua galega
3º trimestre
Lectura Expresión
escrita
Léxico Gramática Expresión
oral
Ortografía Literatura Técnicas de
traballo /
Lingua e
sociedade
Unid. 9
(semana
s 25-27)
“Contos para
nenos que
dormen
deseguida”
Cuestionario
Alimentación
(II)
Conxugación
verbal
Que facemos
de comer?
Uso de b e v
Xénero
narrativo (II):
acción,
personaxes,
espazo e
tempo
Traballo
académico
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 1º ESO Páxina 20
Unid.10
(semana
s 28-30)
“Lingua de
signos: as
palabras nas
mans e no
rostro”
Crítica
Animais
Adverbio,
preposición e
conxunción
Gústanche os
animais?
Uso de h
Uso de x e s
Xénero
dramático (I):
texto teatral
Preconceptos
lingüísticos
Unid. 11
(semana
s 31-33)
“Bando” e
“Esta miña
urbe ten
moitos
defectos”
Haiku
Árbores e
plantas
Texto e
propiedades
textuais
Paseamos?
Grupos
consonánticos
Xénero
dramático (II):
representación
teatral
Exposición
oral
Unid. 12
(semana
s 34-36)
“De como
ValentinoRufi
no e Âkil
Pillabán dan
conta das súas
historias”
Horóscopo
paisaxe rural e
paisaxe
urbana
Texto
descritivo e
texto narrativo
Prefires
campo ou
cidade?
Xuntos ou
separados?
Banda
deseñada
Normalización
na contorna
2.3.3.-Obxectivos
o Utilizar a lingua galega, oralmente e por escrito, como instrumento para a comunicación interpersoal e para a comprensión,
análise e organización dos feitos e saberes de calquera tipo.
o Utilizar a lingua galega para a comprensión e para a elaboración de informacións orais e escritas atendendo ás características
formais de cada unha delas.
o Valorar a lingua galega como propia de Galiza, comprendendo as circunstancias históricas que condicionaron a súa evolución. o Comprender as circunstancias que condicionaron a historia social da lingua galega, afirmándoa como propia de Galicia, así como as
que hoxe condicionan o seu uso, de xeito que se estea en disposición de superar as que supoñen obstáculo para a súa utilización en calquera
contexto e situación
o Coñecer as linguaxes específicas e analizar criticamente as funcións sociais dos medios de comunicación de masas.
o Valorar as variedades xeográficas do galego con vistas á aprendizaxe da lingua estándar libre de interferencias e prexuízos.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 1º ESO Páxina 21
o Identificar os elementos formais e os mecanismos da lingua nos planos fonético-fonolóxico, morfosintáctico, léxico-semántico e
textual.
o Recoñecer os elementos temáticos, estruturais e expresivos que caracterizan un texto literario, así como as principais obras,
autores e períodos máis significativos da literatura galega.
o Utilizar criticamente e con progresiva autonomía as bibliotecas, os medios de comunicación social e as TIC para obter, interpretar,
elaborar e valorar información de diversos tipos e opinións diferentes
o Ler con fluidez, compresión e actitude crítica, apreciando a literatura galega como patrimonio cultural e como estímulo para unha
práctica literaria propia.
2.3.4.- Grao mínimo de consecución para superar a materia.
Bloque 1: Comunicación oral. Escoitar e falar
Estándar % LGB1.1.1. Comprende e interpreta a intención comunicativa de textos orais sinxelos (noticias de actualidade). 50
LGB1.1.2. Traslada a información relevante ou a idea xeral de textos sinxelos a resumos. 50
LGB1.2.1. Recoñece, xunto ao propósito e a idea xeral, os datos máis relevantes en textos orais do ámbito social e educativo. 40
LGB1.2.2. Segue instrucións para realizar tarefas de aprendizaxe con progresiva autonomía. 40
LGB1.3.1. Coñece e aprecia as normas que rexen a cortesía na comunicación oral (intervén na orde que lle corresponde, manifesta respecto polas opinións alleas e recoñece e rexeita a linguaxe discriminatoria).
40
LGB1.3.2. Recoñece a importancia dos aspectos prosódicos (entoación, pausas, ton, timbre e volume) e o significado da linguaxe non verbal. 40
LGB1.4.1. Identifica a intención comunicativa, as ideas principais e as secundarias de programas informativos. 50
LGB1.4.2. Compara o tratamento da mesma noticia en diferentes medios de comunicación e extrae conclusións a partir das coincidencias e diferenzas atopadas. 30
LGB1.4.3. Identifica e rexeita os usos lingüísticos que levan implícitos prexuízos ou discriminacións. 70
LGB1.5.1. Consulta os medios de información dixitais para seleccionar contidos relevantes e incorporalos ás súas producións. 40
LGB1.5.2. Emprega as TIC para facer as súas presentacións máis claras e visualmente atractivas. 50
LGB1.6.1. Aprecia a emisión dunha pronuncia correcta, recoñece os erros de produción oral propia e allea e propón solucións para melloralas. 40
LGB1.6.2. Comprende, interpreta e rexeita os prexuízos que se poidan asociar á pronuncia da lingua galega. 70
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 1º ESO Páxina 22
LGB1.6.3. Usa, se a posúe, a variante dialectal propia e asúmea como a variedade habitual do seu contexto. 60
LGB1.7.1. Produce textos orais, en intervencións espontáneas, adecuadas á situación e á intención comunicativa desexada, con coherencia, cohesión e corrección. 40
LGB1.7.2. Participa con fluidez nas intervencións orais espontáneas respectando as regras morfosintácticas desta lingua, en especial a colocación do pronome átono, así como a fonética galega (pronuncia das sete vogais, n velar e fonema fricativo palatal xordo).
40
LGB1.7.3. Emprega nas intervencións orais espontáneas expresións propias do galego (fraseoloxía adecuada). 60
LGB1.7.4. Emprega nas intervencións orais espontáneas un léxico rico e variado. 50
LGB1.8.1. Intervén en debates e coloquios do ámbito educativo, respectando as regras de interacción. 40
LGB1.8.2. Cínguese ao tema, non divaga e atende ás instrucións da persoa moderadora nos debates e coloquios. 40
LGB1.9.1. Elabora guións para organizar os contidos de exposicións formais ou informais breves. 50
LG1B1.9.2. Respecta os aspectos prosódicos da linguaxe non verbal (a posta en escena, os xestos e a mirada), manifesta autocontrol das emocións ao falar en público e diríxese ao auditorio con autoconfianza e seguridade
40
LGB1.9.3. Adecúa a súa pronuncia á finalidade da situación comunicativa. 50
LGB1.9.4. Incorpora progresivamente palabras propias do nivel formal ás súas producións orais. 60
LGB1.9.5. Analiza similitudes e diferenzas entre discursos formais e espontáneos. 50
LGB1.9.6. Recoñece e avalía erros (repeticións de conectores, pobreza léxica e castelanismos) nos discursos orais propios e alleos e trata, progresivamente, de evitalos. 40
LGB1.10.1. Participa en conversas informais nos que intercambia información e expresa a súa opinión, fai invitacións e ofrecementos, e pide e dá indicacións ou instrucións sinxelas. 40
LGB1.10.2. Desenvólvese correctamente en situacións da vida cotiá que implique solicitar unha información ou un servizo.
50
Bloque 2: Comunicación escrita. ler e escribir.
Estándar % LGB2.1.1. Utiliza técnicas de análise e síntese do contido: subliñados, esquemas e resumos. 60
LGB2.1.2. Recoñece a intencionalidade do emisor a partir de elementos contextuais explícitos. 50
LGB2.1.3. Reconstrúe o sentido global e compón o esquema xerarquizado das ideas. 40
LGB2.1.4. Procura o léxico descoñecido en dicionarios, analiza a forma da palabra ou deduce o significado polo contexto. 50
LGB2.1.5. Interpreta o significado de elementos non lingüísticos (símbolos, iconas etc.). 60
LGB2.1.6. Busca información para ampliar e completar o contido das mensaxes a través de distintos recursos: xornais, revistas, libros, enciclopedias, buscadores de internet. 40
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 1º ESO Páxina 23
LGB2.1.7. Contrasta os contidos analizados cos coñecementos propios, antes e despois da lectura. 50
LGB2.2.1. Comprende, interpreta e sintetiza o contido de textos propios da vida cotiá: mensaxes electrónicas ou de móbil, de correo electrónico, normas e instrucións de uso. 50
LGB2.3.1. Comprende, interpreta e sintetiza escritos dos medios de comunicación, especialmente, os narrativos e expositivos de estrutura descritiva e secuencial. 50
LGB2.4.1. Comprende, interpreta e sintetiza textos propios da vida educativa: webs educativas, información de dicionarios, glosarios e enciclopedias en distintos soportes. 40
LGB2.4.2. Segue instrucións para realizar tarefas de aprendizaxe guiadas, con progresiva autonomía. 60
LGB2.5.1. Usa de forma guiada as bibliotecas e as TIC para obter información e consultar modelos de composición escrita. 50
LGB2.6.1. Manifesta unha actitude crítica ante as mensaxes que transmiten prexuízos e reflexiona sobre os usos lingüísticos discriminatorios. 60
LGB2.6.2. Identifica e evita o uso de expresións habituais que evidencian prexuízos de distinta natureza: relixiosos, raciais e sexistas. 80
LGB2.7.1. Le en voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados e con respecto pola puntuación do texto. 50
LGB2.7.2. Le en voz alta seguindo os patróns fonéticos do galego. 60
LGB2.7.3. Utiliza recursos das TIC para rexistrar a voz. 40
LGB2.8.1. Utiliza esquemas sinxelos e notas para ordenar as ideas e estruturar o contido do texto. 40
LG2.8.2. Adecúa o texto ao rexistro coloquial ou formal segundo o requira a situación comunicativa. 50
LGB2.8.3. Utiliza elementos lingüísticos e discursivos esenciais para a cohesión das ideas: conectores textuais básicos, e concordancias dentro do sintagma nominal e dentro do sintagma verbal.
40
LGB2.8.4. Puntúa o texto en relación coa organización oracional e a forma do texto (os parágrafos e a distribución e organización das ideas expresadas). 50
LGB2.8.5. Revisa o texto con respecto ás normas morfolóxicas, ortográficas e tipográficas. 60
LGB2.9.1. Produce textos propios das relacións sociais: notas, cartas, avisos, mensaxes electrónicas ou de móbil. 30
LGB2.10.1. Produce, a partir dun modelo, textos propios dos medios de comunicación, fundamentalmente, noticias, en formato papel ou dixital. 50
LGB2.10.2. Coñece a estrutura do xornal (seccións e xéneros) e os elementos paratextuais que acompañan as noticias. 30
LGB2.11.1. Produce, en formato papel ou dixital, textos descritivos, narrativos e expositivos propios da vida educativa, especialmente, resumos, exposicións sinxelas e conclusións sobre tarefas e aprendizaxes realizadas.
30
LGB2.12.1. Produce textos de distintos xéneros: descricións, narracións de feitos e exposicións de ideas e conceptos. 40
LGB2.13.1. Utiliza, con progresiva autonomía, as funcións básicas dun procesador de textos para organizar os contidos e mellorar a presentación. 50
LGB2.13.2. Emprega os correctores ortográficos para resolver dúbidas e revisar a ortografía. 50
LGB2.14.1. Participa, de modo guiado, nas tarefas de revisión e mellora das producións propias e alleas. 40
LGB2.14.2. Acepta o erro como parte do proceso de aprendizaxe e mostra unha actitude positiva de superación. 60
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 1º ESO Páxina 24
Bloque 3: Funcionamento da lingua.
Estándar % LGB3.1.1. Utiliza un vocabulario amplo e preciso para expresarse con claridade nun rexistro axeitado á situación. 50
LGB3.2.1. Recoñece e pronuncia correctamente os fonemas propios da lingua galega. 70
LGB3.3.1. Obtén, de xeito autónomo, información lingüística relativa á clase de palabras e a normativa en dicionarios, en diferentes soportes, e noutras obras de consulta. 50
LGB3.4.1. Aplica correctamente as normas ortográficas e morfolóxicas da lingua galega. 60
LGB3.4.2. Aplica estratexias para a corrección lingüística, gramatical e ortográfica dos textos. 40
LGB3.5.1. Analiza e usa correctamente a puntuación de acordo coa cohesión textual. 40
LGB3.6.1. Recoñece e explica o uso das categorías gramaticais nos textos, utiliza este coñecemento para corrixir erros e distingue as flexivas das non flexivas. 40
LGB3.7.1. Recoñece e explica nos textos as referencias deícticas persoais. 40
LGB3.8.1. Identifica, explica e usa distintos tipos de conectores textuais máis comúns, en particular os temporais e explicativos. 50
LGB3.9.1. Producir textos orais e escritos de diferentes xéneros, usando as regras de concordancia. 50
LGB3.9.2. Identificar as función sintácticas no seo da oración. 40
LGB3.10.1. Recoñece as modalidades asertivas, interrogativas, exclamativas, desiderativas, dubitativas e imperativas en relación coa intención comunicativa do emisor. 30
LGB3.11.1. Recoñece os erros nas producións orais e escritas propias e alleas a partir da avaliación e autoavaliación. 40
LGB3.12.1. Participa en proxectos (elaboración de materiais multimedia, folletos, carteis, recensión de libros e películas, obras de teatro etc.) nos que se utilizan varias linguas e relacionados cos elementos transversais, evita estereotipos lingüísticos ou culturais e valora as competencias que posúe como persoa plurilingüe.
30
LGB3.13.1. Utiliza os coñecementos lingüísticos de ámbito contextual, textual, oracional e da palabra, desenvolvidos no curso nunha das linguas, para mellorar a comprensión e produción dos textos traballados en calquera das outras.
30
Bloque 4: Lingua e sociedade.
Estándar % LGB4.1.1. Valora a lingua como instrumento co cal se constrúen todos os saberes e como medio de relación interpersoal e de sinal de identidade dun pobo a través da identificación de elementos lingüísticos de noso na literatura de tradición oral e no xénero humorístico.
80
LGB4.1.2. Coñece as linguas que se falan en Galicia. 100
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 1º ESO Páxina 25
LGB4.1.3. Coñece os territorios que forman parte da comunidade lusófona. 60
LGB4.1.4. Coñece recursos en rede de lecer (literatura de tradición oral, música e xogos) en lingua galega adaptados á súa idade. 40
LGB4.2.1. Describe e analiza a situación sociolingüística de Galicia a partir do estudo do seu contexto familiar e a do resto do alumnado. 50
LGB4.2.2. Coñece e valora os antropónimos galegos. 60
LGB4.3.1. Analiza a súa propia práctica lingüística e valora a importancia de contribuír individual e socialmente á normalización da lingua galega. 50
LGB4.4.1. Coñece a lexislación que regula os dereitos lingüísticos individuais. 30
LGB4.5.1. Coñece o que é un prexuízo. Detecta e analiza a presenza de novos e vellos prexuízos cara ao galego na súa práctica lingüística e na do seu contorno. 70
LGB4.6.1. Aprecia as variantes diatópicas do galego como símbolo de riqueza lingüística e cultural. 60
LGB4.6.2. Rexeita os prexuízos sobre as variedades dialectais e utiliza os trazos propios da súa zona. 70
LGB4.6.3. Coñece as principais variantes diatópicas do galego e clasifica producións lingüísticas segundo o bloque dialectal ao que pertencen. 30
Bloque 5: Educación literaria.
Estándar % LGLB5.1.1. Le, con regularidade e de maneira guiada, obras literarias para desenvolver o criterio lector; expón unha opinión persoal sobre a lectura dunha obra axeitada á idade, relaciona o seu sentido coa propia experiencia e outros coñecementos adquiridos, e asimila os trazos estéticos xerais que definen cada texto.
40
LGLB5.2.1. Compara textos literarios e non literarios e describe as súas diferenzas e similitudes. 40 LGLB5.2.2. Diferencia textos dos tres grandes xéneros a partir dos seus trazos característicos máis xerais. 50 LGLB5.3.1. Le expresiva e comprensivamente, fai audicións de poemas recitados ou cantados, sinala a temática ou temáticas abordadas e describe os valores estilísticos dos textos. 50 LGLB5.4.1. Le expresiva e comprensivamente textos narrativos breves e recoñece a funcionalidade dos elementos formais básicos. 50 LGLB5.5.1. Le dramatizada e comprensivamente, visiona pezas teatrais e aprecia os seus compoñentes e procedementos máis relevantes. 50 LGLB5.6.1. Escribe textos sinxelos de intención estética, servíndose dos coñecementos literarios adquiridos e dos recursos retóricos traballados na aula. 40 LGLB5.7.1. Describe e caracteriza os trazos definitorios básicos do cómic como linguaxe artística. 50 LGB5.7.2. Identifica e describe, nun cómic dado, os principais trazos definitorios. 50 LGLB5.7.3. Describe e caracteriza os trazos definitorios básicos da canción como linguaxe artística. 40 LGB5.7.4. Identifica e describe, nunha canción dada, os seus principais trazos definitorios. 40 LGLB5.8.1. Familiarízase, seguindo unhas pautas orientadoras, co emprego dos fondos e recursos que ofrecen as bibliotecas, incluídas as virtuais, para a procura de información básica e a resolución de dúbidas de traballo.
50
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 1º ESO Páxina 26
2.3.5.- Procedementos e instrumentos de avaliación
Ademais de ter en conta o esforzo, a capacidade de traballo e a actitude na clase, os coñecementos do alumnado valorarase a través dos
seguintes instrumentos de avaliación:
Control do traballo diario.
Control do caderno de traballo (contido, caligrafía, presentación, ortografía, etc.)
Control das obras de lectura.
Control do coñecemento dos distintos aspectos da lingua e da literatura a través de probas específicas.
O alumnado con necesidades específicas terán unha adaptación destes instrumentos conforme as súas necesidades. Basicamente esta
adaptación consistirá:
- Exames escritos con preguntas breves, cerradas, claras e con vocabulario o máis sinxelo posíbel. No entanto, estes exames teñen que ir
adaptados ao nivel de estudos que cursa o alumno/a.
- Deixar máis tempo para a os exames e probas escritas, ser flexíbeis na súa duración e mesmo dividilas en dúas sesións
- Cando se observa que os exames escritos fican incompletos, completalos de forma oral
Actividades de recuperación e reforzo
Este tipo de actividades terán en moitos casos un carácter individual dependendo dos aspectos en que cada alumno/a precise ese reforzo.
De forma xeral poderemos establecer as seguintes pautas:
Obras de lectura. Se un alumno/a ten problemas de comprensión ou capacidade para a lectura dunha das obras indicadas o profesor/a
poderá facilitarlle unha obra máis adaptada ás súas capacidades.
Traballo diario e elaboración do seu caderno. O profesor ou profesora entregará novas actividades ao alumnado que teña que
recuperar sendo necesario que o alumno as entregue realizadas ao profesor ou figuren no seu caderno.
Exames. No caso de que o alumno non atinxise un nivel suficiente nun exame e a cualificación non se vise compensada con outros
instrumentos de avaliación, será necesaria a repetición de dita proba.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 1º ESO Páxina 27
O alumnado que por diversas razóns non asista á clase e perda o dereito á avaliación continua terá que someterse a unha proba final de
toda a materia, incluídas as obras de lectura.
2.3.6.- Concrecións metodolóxicas
A metodoloxía a utilizar estará condicionada pola composición de cada grupo de alumnos/as. Con carácter xeral podemos afirmar que se
tentará:
- Unha metodoloxía práctica que esperte o interese do alumnado e o seu traballo diario.
- Combinar as explicacións teóricas do profesor/a coa practica e exercicios que realicen os alumnos/as.
- Procurar unha variedade de materiais que fagan atractivo o traballo e o estudo.
- Utilizar materiais auxiliares (música, xornais…) que fagan atractivo o traballo e axuden a coñecer a realidade.
- Integrar, na medida do posíbel, o uso das TIC
2.3.7.- Materiais e recursos didácticos
Para alén do material que o profesorado poida achegar no seu traballo diario, establécese o uso do seguinte material:
Libro de texto
VV.AA. Lingua e Literatura......................................... Consorcio Editorial Galego
Obras de lectura
Elena Gallego Abad……………… Dragal I. A herdanza do dragón
Fernández Paz, Agustín …………… Lúa do Senegal
Manuel María ……………………. A farsa de Bululú
2.3.8.- Criterios de avaliación.
Mostrar unha actitude positiva nos seguintes aspectos:
o Comportamento na aula.
o Interese pola aprendizaxe.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 1º ESO Páxina 28
o Esforzo e constancia no traballo.
o Respecto polos compañeiros e compañeiras.
o Respecto pola diversidade cultural.
Extraer a intención comunicativa e a idea xeral de textos escritos sinxelos dos ámbitos social e académico. Seguir as instrución para
realizar tarefas guiadas de aprendizaxe.
Realizar exposicións e narracións orais planificadas claras e áxiles e participar de forma construtiva en diversas interaccións
comunicativas (simulacións, traballos colaborativos...)
Escribir, seguindo un modelo, narracións e descricións, así como outros textos sinxelos propios da vida cotiá, das relacións sociais e dos
medios de comunicación.. Planificar e revisar os ditos textos coa axuda do profesorado aplicándolles normas básicas de adecuación, de
coherencia, de cohesión, de corrección e de precisión léxica.
Consultar, baixo a dirección do profesorado, textos en diferentes soportes co fin de extraer a información solicitada e incorporala ás
propias producións.
Aplicar os coñecementos sobre a lingua e as normas do uso lingüístico para resolver problemas de comprensión e para compoñer e
revisar de xeito dirixido os propios textos.
Recoñecer, a través da reflexión sobre os usos discursivos, os mecanismos da lingua e coñecer e usar unha terminoloxía lingüística
básica.
Observar os condicionamentos máis evidentes valoración e usos social do galego e utilizar a lingua galega con fluidez e normalidade nos
máis diversos contextos comunicativos.
Recoñecer a diversidade lingüística do mundo actual, con especial atención ao contorno peninsular.
Ler con regularidade obras literarias e desenvolver criterio lector; expoñer unha opinión persoal sobre a lectura dunha obra axeitada á
idade, relacionando o seu sentido coa propia experiencia e recoñecendo os trazos xerais do xénero.
Utilizar os coñecementos literarios na comprensión de textos breves ou fragmentos, atendendo especialmente aos trazos xenéricos e á
funcionalidade dos recursos retóricos..
Participar de maneira activa na creación de textos de intención estética tomando como modelo os lidos e comprendendo os recursos a
empregar.
.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 1º ESO Páxina 29
2.3.9.-Criterios de cualificación
Aos instrumentos antes citados concederáselles o seguinte valor:
Actitude e traballo diario 20% : Actitude e participación adecuada na aula 10%. Realización adecuada das tarefas encomendadas 10%
Obras de lectura.............................................20% Coñecemento dos distintos aspectos da lingua e da literatura a través de probas específicas ................................................................60%
Nas probas escritas poderá descontarse un 10% da cualificación por erros lingüísticos (ortografía, morfoloxía…)
O alumnado que por diversas razóns non asista á clase e perda o dereito á avaliación continua sufrirá unha proba final, incluíndo as obras de lectura e
será cualificado por dita proba.
Cando un alumno non acade os mínimos esixíbeis na avaliación, terá posibilidade de recuperación realizando unha proba sobre os mesmos contidos.
A nota da avaliación ordinaria será o resultado da media das avaliacións anteriores. O alumnado que non aprobe na convocatoria ordinaria ten dereito a un
exame na convocatoria extraordinaria. Esta proba é única para cada nivel e inclúe todos os contidos da programación.
2.3.10.- Avaliación inicial.
A avaliación inicial realizarana os profesores/as impartan docencia en cada nivel. Nela deberán de constatarse as capacidades e
coñecemento do alumnado nos seguintes aspectos:
- Capacidade e comprensión lectora
- Expresión oral
- Expresión escrita.
- Coñecemento da realidade socio-cultural galega.
- Coñecemento do uso das TIC
- Coñecemento da realidade lingüística galega e española
A avaliación realizarase con exercicios e actividades que cada profesor/a realice cos seus alumnos/as.
Servirá esta avaliación para ao longo do ano adaptar os materiais e as técnicas de traballo á situación do grupo en xeral e de cada
alumno/a en particular.
2.3.11.-Atención á diversidade Cada vez máis contamos nas nosas aulas cun maior número de alumnado con necesidades específicas de apoio educativo (NEAE).
Segundo o Decreto 86/2015 debemos incluír dentro desta denominación aqueles alumnos e alumnas que:
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 1º ESO Páxina 30
- Presenten dificultades específicas de aprendizaxe.
- Teñan trastorno por déficit de atención e hiperactividade (TDAH).
- Teñan altas capacidades intelectuais.
- Se viran obrigados/as a incorporarse tardiamente ao noso sistema educativo.
- Posúan condicións persoais ou de historia escolar que así o recomenden.
Os principios básicos para o tratamento co alumnado con NEAE parten da inclusión na aula, da non discriminación e da igualdade
efectiva. Para favorecer o cumprimento destes principios as actividades de aprendizaxe integradas responderán a tipoloxías e agrupamentos
variados –favorecendo en moitos casos os agrupamentos flexíbeis– e gradadas en dificultade. No caso de que sexa preciso, o profesorado
elaborará materiais adaptados, así como probas específicas.
No apartado “Instrumentos de avaliación “ constan tamén unhas referencias a este tema.
2.3.12.-.- Transversalidade
Segundo o estabelecido no Decreto 86/2015, de 25 de xuño polo que se regula o currículo da educación secundaria obrigatoria e do
bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia os elementos transversais que deben traballarse a través de todas as materias son os seguintes:
- Comprensión lectora.
- Expresión oral e escrita.
- Comunicación audiovisual.
- Tecnoloxías da información e da comunicación.
- Emprendemento.
- Educación cívica e constitucional.
Alén disto, tamén son considerados elementos transversais a ter en conta no desenvolvemento das aulas os seguintes valores e conceptos:
Igualdade e respecto
Ecoloxía e respecto polo medio
Educación dos/das consumidores/as
Educación para saúde
Educación para o lecer
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º ESO Páxina 31
2.4. 2º de ESO
O currículo divide os contidos, os criterios de avaliación e os estándares de aprendizaxe en cinco bloques. O tratamento que lles demos no noso manual
persegue proporcionar ferramentas que permitan desenvolver unha praxe pedagóxica baseada na mestura dos bloques curriculares, que poden ser
abordados desde calquera das subdisciplinas que compoñen a materia.
2.4.1.-Estándares de aprendizaxe avaliables
1. Comunicación oral. Escoitar
e falar 2. Comunicación escrita. Ler
e escribir 3. Funcionamento da
lingua 4. Lingua e sociedade 5. Educación literaria
Unidade 1
Lingua e texto. Propiedades textuais (I): adecuación. B1.10. Expresión oral. Presentar unha persoa. B1.3. / B1.5. / B1.6. / B1.9. Ortografía. Alfabeto: letras e dígrafos. B1.2. / B1.5. Reforzo de competencias. B1.3. / B1.5. / B1.6. / B1.8. / B1.9. / B1.10.
Lectura. “Brais”. B2.1. / B2.6. /B2.7. / B2.8. / B2.11. / B2.12., B2.14. Expresión escrita. Convite. B2.2. / B2.8. / B2.9. / B2.12 / B2.13 / B2.14. Lingua e texto. Propiedades textuais (I): adecuación. B2.1. / B2.2. / B2.4. / B2.6./ B2.9 . Ortografía. Alfabeto: letras e dígrafos. B2.8. Técnicas de traballo. Biblioteca Virtual. B.2.5. Reforzo de competencias. B2.1. / B2.3. / B2.5. / B2.6. / B2.8. / B2.12. / B2.13. / B2.14.
Lectura. “Brais”. B3.1. / B3.4. / B3.6. Léxico. Aspecto físico / Significado denotativo e significado connotativo. B3.1. / B3.3. / B3.12. Gramática. A palabra e a súa estrutura. Categorías gramaticais. B3.5. / B3.7. Ortografía. Alfabeto: letras e dígrafos. B3.1. / B3.2. / B3.5. Reforzo de competencias. B3.1. / B3.3. / B3.5. / B3.6. Autoavaliación de contidos / Autoavaliación de competencias B3.10.
Lectura. “Brais”.
B5.1. / B5.3. / B5.7.
Expresión escrita.
Convite.
B5.7.
Ortografía. Alfabeto:
letras e dígrafos.
B5.7.
Literatura. Orixes da
literatura.
B5.1. / B5.6.
Técnicas de traballo.
Biblioteca Virtual.
B5.9.
Unidade 2
Lectura. “carta geográfica” / “Chachauí”. B1.5. / B1.6. / B1.7. / B1.8. Expresión oral. Saudar e despedirse.
Lectura. “carta geográfica” / “Chachauí”. B2.5 / B2.6. / B2.7. / B2.8. / B2.11. / B2.12. / B2.13. B2.14.
Lectura. “carta geográfica” / “Chachauí”. B3.1. / B3.3. Expresión escrita. Chío. B3.1. / B3.4. / B3.5. / B3.6.
Lectura. “carta geográfica”
/ “Chachauí”.
B4.3. / B4.8.
Lingua e sociedade.
Linguas minoritarias e
Lectura. “carta
geográfica” / “Chachauí”.
B5.1. / B5.2. / B5.6. /
B5.7. / B5.9.
Expresión escrita. Chío.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º ESO Páxina 32
B1.3. / B1.5. / B1.6. / B1.9. Ortografía. Sílaba. Ditongo, tritongo e hiato. B1.2. / B1.5. Lingua e sociedade. Linguas minoritarias e minorizadas. B1.5. / B1.6. / B1.9. / B1.10. Reforzo de competencias. B1.3. / B1.5. / B1.6. / B1.8. / B1.9. / B1.10.
Expresión escrita. Chío. B2.2. / B2.3. / B2.8. / B2.9. /B2.12. / B2.13. / B2.14. Lingua e texto. Propiedades textuais (II): coherencia. B2.1. / B2.2. / B2.8. Literatura. Xéneros literarios. B2.8. / B2.12. / B2.13. / B2.14. Reforzo de competencias. B2.1. / B2.3. / B2.5. / B2.6. / B2.8. / B2.12. / B2.13. / B2.14.
/ B3.12. Léxico. Sentimentos e estados de ánimo. B3.1. / B3.3. / B3.7. Gramática. Substantivo (I). B3.1. / B3.3. / B3.5. / B3.7. / B3.9. / B3.10. Ortografía. Sílaba. Ditongo, tritongo e hiato. B3.1. / B3.2. / B3.5. / B3.10. Reforzo de competencias. B3.1. / B3.3. / B3.5. / B3.6. Autoavaliación de contidos / Autoavaliación de competencias B3.10.
minorizadas.
B4.1. / B4.2.
B5.5. / B5.7.
Lingua e texto.
Propiedades textuais (II):
coherencia.
B5.1.
Gramática. Substantivo
(I).
B5.1.
Ortografía. Sílaba.
Ditongo, tritongo e hiato.
B5.1.
Literatura. Xéneros
literarios.
B5.1. / B5.2. / B5.3. /
B5.4. / B5.5. / B5.6. /
B5.7.
Unidade 3
Lectura. “Auga con fronteiras”. B1.5. / B1.6. / B1.8. / B1.9. / B1.10. Léxico. Roupa e calzado / Polisemia e homonimia. B1.5. / B1.6. Expresión oral. Dar os parabéns e agradecer. B1.3. / B1.5. / B1.6. / B1.9. / B1.10. Ortografía. Acentuación (I) regras xerais. B1. 2. / B1.5. Literatura. Literatura electrónica. B1.2. / B1.3. / B1.5. / B1.6. / B1.7. / B1.8. / B1.9. / B1.10.
Lectura. “Auga con fronteiras”. B2.1. / B2.2. / B2.3. / B2.5. / B2.6. / B2.8. / B2.9. / B2.11. / B2.13. / B2.14. Expresión escrita. Fanfiction. B2.8. / B2.12. / B2.13. / B2.14. Lingua e texto. Propiedades textuais (III): cohesión. B2.4. / B2.8. Ortografía. Acentuación (I) regras xerais. B2.8. Literatura. Literatura electrónica. B2.8. / B2.12. / B2.13. /
Lectura. “Auga con fronteiras”. B3.1. / B3.3. / B3.4. / B3.5. / B3.6. Lingua e texto. Propiedades textuais (III): cohesión. B3.8. / B3.9. Léxico. Roupa e calzado / Polisemia e homonimia. B3.1. / B3.3. Gramática. Substantivo (II). B3.5. / B3.7. Ortografía. Acentuación (I) regras xerais. B3.2. / B3.5. /B3.10.
Produción escrita.
Fanfiction.
B5.3. / B5.7.
Lingua e texto.
Propiedades textuais (III):
cohesión.
B5.1.
Gramática. Substantivo
(II).
B5.1.
Ortografía. Acentuación
(I) regras xerais.
B5.1.
Literatura. Literatura
electrónica.
B5.1. / B5.7.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º ESO Páxina 33
B2.14. Técnicas de traballo. Gráfica. B2.1. / B2.2. / B2.3. / B2.4. / B2.5. / B2.8. / B2.13. Reforzo de competencias. B2.2. / B2.4. / B2.5. / B2.8. / B2.12. / B2.13. / B2.14.
Reforzo de competencias. B3.5. / B3.6. / B3.7. Autoavaliación de contidos / Autoavaliación de competencias B3.10.
Unidade 4
Lectura. A rateira. B1.3. / B1.5. / B1.6. / B1.8. / B1.9. / B1.10. Léxico. Cuartos da casa (I): cociña e sala. B1.5. / B1.6. / B1.9. Expresión oral. Expresar sorpresa e incredulidade. B1.3. / B1.5. / B1.6. / B1.9. / B1.10. Ortografía. Acentuación (II): ditongos, tritongos e hiatos; diérese. B1.2. / B1.5. Literatura. Subxéneros líricos: canción e oda. B1.5. / B1.6.
Lectura. A rateira. B2.5. / B2.7. / B2.8. / B2.12. / B2.13. / B2.14. Expresión escrita. Regras de xogo. B2.8. / B2.12. / B2.13. / B2.14. Lingua e texto. Estrutura narrativa. B2.8. / B2.12. / B2.14. Literatura. Subxéneros líricos: canción e oda. B2.12. / B2.14. Reforzo de competencias. B2.1. / B2.3. / B2.5. / B2.8. /B2.11. / B2.12. / B2.13. / B2.14.
Lectura. A rateira. B3.1. /B3.3. Expresión escrita. Regras de xogo. B3.4. / B3.5. / B3.6. / B3.8. Lingua e texto. Estrutura narrativa. B3.4. / B3.5. / B3.6. / B3.8. Léxico. Cuartos da casa (I): cociña e sala. B3.1. Gramática. Adxectivo. B3.5. / B3.7. / B3.9. / B3.10. Ortografia. Acentuación (II): ditongos, tritongos e hiatos; diérese. B3.5. / B3.10. Reforzo de competencias. B3.1. / B3.3. / B3.5. / B3.6. Autoavaliación de contidos / Autoavaliación de competencias B3.10.
Lingua e sociedade.
Lusofonía.
B4.1. / B4.3. / B4.8.
Lectura. A rateira.
B5.1. / B5.4.
Lingua e texto. Estrutura
narrativa.
B5.1.
Gramática. Adxectivo.
B5.1.
Ortografia. Acentuación
(II): ditongos, tritongos e
hiatos; diérese.
B5.1.
Literatura. Subxéneros
líricos: canción e oda.
B5.1. / B5.2. / B5.5. /
B5.6. / B5.7. / B5.9.
Unidade 5 Lectura. “A tenda da señora Hirsch”. B1.3. / B1.5. / B1.6. / B1.7. /
Lectura. “A tenda da señora Hirsch”. B2.1. / B2.5. / B2.6. / B2.7. /
Lectura. “A tenda da señora Hirsch”. B3.1. / B3.2./ B3.3. / B3.4.
Lectura. “A tenda da
señora Hirsch”. B5.1. / B5.3. / B5.7.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º ESO Páxina 34
B1.8. / B.10. Léxico. Xogos / Sinonimia. B1.5. / B1.6. Gramática. Pronome (I): artigo, demostrativo e posesivo. B1.6. Expresión oral. Describir. B1.3. / B1.5. / B1.6. / B1.9. Ortografía. Acentuación (III): acentuación diacrítica. B1.2. / B1.5. Técnicas de traballo. Presentación de diapositivas. B1.3. / B1.5. / / B1.9. / B1.10.
B2.8. / B2.12. / B2.13. / B2.14. Expresión escrita. Relato policial. B2.8. / B2.12. / B2.13. / B2.14. Lingua e texto. Estrutura descritiva. B2.8. / B2.12. Literatura. Subxéneros narrativos: conto e novela. B2.12. / B2.14. Técnicas de traballo. Presentación de diapositivas. B2.8. / B.2.12. / B2.13. Reforzo de competencias. B2.1. / B2.4. / B2.5. / B2.8. / B2.13.
/ B3.5. / B3.6. Expresión escrita. Relato policial. B3.3. / B3.4. /B3.5. Lingua e texto. Estrutura descritiva. B3.4. / B3.5. / B3.6. B3.8. / B3.9. Léxico. Xogos / Sinonimia. B3.1./ B3.3. Gramática. Pronome (I): artigo, demostrativo e posesivo. B3.4. / B3.5. Expresión oral. Describir. B3.2. Ortografía. Acentuación (III): acentuación diacrítica. B3.2. / B3.5. Reforzo de competencias. B3.1. / B3.3. Autoavaliación de contidos / Autoavaliación de competencias B3.10.
Expresión escrita. Relato
policial.
B5.3. / B5.6. / B5.7.
Lingua e texto. Estrutura
descritiva. B5.1.
Literatura. Subxéneros
narrativos: conto e
novela.
B5.1. / B5.3. / B5.5. /
B5.6. / B5.7.
Unidade 6
Lectura. “Ovella descarreirada” / “E estamos os inútiles”. B1.5. / B1.7. / B1.8. / B1.9. / B1.10. Lingua e texto. Estrutura persuasivo-argumentativa. B1.3. / B1.5. / B1.6. / B1.7. / B1.8. / B1.9. / B1.10. Léxico. Cuartos da casa (II): cuarto e baño. B1.3. / B1.5. / B1.6.
Lectura. “Ovella descarreirada” / “E estamos os inútiles”. B2.1. / B2.5. / B2.6. / B2.7. / B2.8. / B2.12. / B2.14. Expresión escrita. Ortogramas. B2.12./ B2.13. / B2.14. Lingua e texto. Estrutura persuasivo-argumentativa. B2.4. / B2.6. / B2.7.
Lectura. “Ovella descarreirada” / “E estamos os inútiles”. B3.1. / B3.2. / B3.3. / B3.5. Expresión escrita. Ortogramas. B3.2. / B3.4. Lingua e texto. Estrutura persuasivo-argumentativa. B3.3. / B3.4. / B3.5. / B3.6. / B3.8.
Lingua e texto. Estrutura
persuasivo-argumentativa.
B4.4.
Lingua e sociedade.
Situación legal das linguas
do Estado español.
B4.1. / B4.2. / B4.4. / B4.6.
Lectura. “Ovella
descarreirada” / “E
estamos os inútiles”.
B5.1. / B5.2. / B5.5.
/B5.6. / B5.7.
Expresión escrita.
Ortogramas.
B5.1. / B5.2. / B5.3. /
B5.5. / B5.7.
Ortografía. Puntuación
(I): punto, vírgula e punto
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º ESO Páxina 35
Gramática. Pronome (II): identificador, cuantificador, numeral, relativo, interrogativo e exclamativo. B1.3. / B1.6. / B1.10. Expresión oral. Mudar de tema. B1.3. / B1.5. / B1.6. / B1.8. / B1.9. / B1.10. Ortografía. Puntuación (I): punto, vírgula e punto e vírgula. B1.2. / B1.5.
Ortografía. Puntuación (I): punto, vírgula e punto e vírgula. B2.8. B2.1. / B2.3. / B2.5. / B2.8. / B2.12. / B2.13.
Léxico. Cuartos da casa (II): cuarto e baño. B3.1. / B3.2. / B3.3. Gramática. Pronome (II): identificador, cuantificador, numeral, relativo, interrogativo e exclamativo. B3.4. / B3.5. / B3.10. Ortografía. Puntuación (I): punto, vírgula e punto e vírgula. B3.4. / B3.8. / B3.10. Literatura. Subxéneros narrativos: lenda. B3.11. Lingua e sociedade. Situación legal das linguas do Estado español. B3.11. Reforzo de competencias. B3.1. / B3.3. / B3.11 Autoavaliación de contidos / Autoavaliación de competencias. B3.10.
e vírgula.
B5.1.
Literatura. Subxéneros
narrativos: lenda.
B5.1. / B5.3. / B5.5. /
B5.6. / B5.7. / B5.9.
Unidade 7
Lectura. “Augusta Ada Byron, condesa de Lovelace (1815-1851)”. B1.3. / B1.4. / B1.5. / B1.6. / B1.8. / B1.9. / B1.10. Lingua e texto. Estrutura expositivo-explicativa. B1.3. / B1.7. /B1.9. / B1.10. Expresión oral. Persuadir. B1.3. / B1.5. / B1.6. / B1.8. / B1.9. /
Lectura. “Augusta Ada Byron, condesa de Lovelace (1815-1851)”. B2.1. / B2.4. / B2.5. / B2.6. / B2.7. / B2.11. Expresión escrita. Folla de reclamación. B2.2.B2.8. / B2.9. / B2.14. Lingua e texto. Estrutura expositivo-explicativa. B2.1. / B2.3. / B2.4. / B2.5. /
Lectura. “Augusta Ada Byron, condesa de Lovelace (1815-1851)”. B3.1. / B3.2. / B3.3. Expresión escrita. Folla de reclamación. B3.4. Lingua e texto. Estrutura expositivo-explicativa. B3.4. / B3.8. Léxico. Informática. /
Literatura. Subxéneros
narrativos: fábula.
B5.1. / B5.2. / B5.3. /
B5.5. / B5.6. / B5.7.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º ESO Páxina 36
B1.10. Ortografía. Puntuación (II): dous puntos, puntos suspensivos e sinais de interrogación e de exclamación. B1.2. / B1.5.
B2.12. / B2.13. Técnicas de traballo. Cadro sinóptico. B2.1. / B2.4. / B2.13. Reforzo de competencias.B2.2. / B2.5. / B2.8. / B2.9. / B2.13.
Antonimia. B3.1. / B3.2. / B3.3. / B3.12. Gramática. Pronome (III): persoal. B3.4. / B3.5. / B3.10. Ortografía. Puntuación (II): dous puntos, puntos suspensivos e sinais de interrogación e de exclamación. B3.2. / B3.5. / B3.6. / B3.10. Reforzo de competencias. B3.1. / B3.3. Autoavaliación de contidos / Autoavaliación de competencias B3.10.
Unidade 8 Lectura. “Catulo e Caleno”.B1.3. / B1.5. Expresión oral. Expresar coincidencia e indiferenza. B1.3. / B1.4. / B1.5. / B1.6. / B1.9. / B1.10. Ortografía. Puntuación (III): trazo curto, medio e longo; parénteses e aspas. B1.2. / B1.5.
Lectura. “Catulo e Caleno”. B2.1. / B2.7. / B2.12. Expresión escrita. Entrada dunha enciclopedia en liña. B2.1. / B2.4. / B2.5. / B2.8. / B2.11. / B2.12. B2.13. Lingua e texto. Estrutura obrigativo-instrucional. B2.1. / B2.2. / B2.4. / B2.8. / B2.12. / B2.14. Reforzo de competencias.B2.1. / B2.2. / B2.5. / B2.9. / B2.13.
Lectura. “Catulo e Caleno”. B3.1. / B3.2. / B3.3. Expresión escrita. Entrada dunha enciclopedia en liña. B3.5. Lingua e texto. Estrutura obrigativo-instrucional. B3.4. / B3.5. / B3.8. Léxico. Oficios e profesións. B3.1. / B3.2. / B3.3. / B3.7. / B3.10. Gramática. Verbo (I): tempo, modo, número e persoa verbais; formas infinitas do verbo. B3.5. / B3.7. / B3.9. / B3.10. Ortografía. Puntuación
Lingua e sociedade.
Normalización lingüística.
B4.1. / B4.4. / B4.5.
Lectura. “Catulo e
Caleno”. B5.1. / B5.4. /
B5.6. / B5.7.
Literatura. Subxéneros
dramáticos: comedia e
traxedia. B5.1. / B5.4. /
B5.5. / B5.6. / B5.7.
/B5.9.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º ESO Páxina 37
(III): trazo curto, medio e longo; parénteses e aspas. B3.2. / B3.4. / B3.5. / B3.6. Reforzo de competencias. B3.1. / B3.3. Autoavaliación de contidos / Autoavaliación de competencias B3.10.
Unidade 9 Lectura “A bela adormecida na devesa” B1.3. / B1.5. / B1.6. / B1.8. / B1.10. Léxico. Saúde / Hiponimia, hiperonimia e cohiponimia. B1.5. / B1.6. Expresión oral. Pór exemplos. B1.3. / B1.5. / B1.6. / B1.8. / B1.10. Ortografía. Uso de b e v. B1.2. / B1.5. Técnicas de traballo. Póster multimedia. B1.3. / B1.5. / B1.6. / B1.7. / B1.9. / B1.10.
Lectura. “A bela adormecida na devesa”. B2.1. / B2.5. / B2.6. / B2.7. / B2.8. / B2.9. / B2.12. / B2.13. / B2.14. Expresión escrita. Receita. B2.2. / B2.5. / B2.8. / B2.9 / B2.13. / B2.14. Lingua e texto. Estruturas dialogada e monologada. B2.8. / B2.9. / B2.10. Gramática. Verbo (II): verbos regulares e semirregulares. B2.12. / B2.14. Literatura. Subxéneros didácticos: ensaio. B2.1. / B2.2. / B2.3. / B2.4. / B2.7. Técnicas de traballo. Póster multimedia. B2.8. / B2.9. / B2.13. Reforzo de competencias. B2.1. / B2.3. / B2.5. / B2.8. / B2.10. / B2.12. / B2.13. / B2.14.
Lectura. “A bela adormecida na devesa”. B3.1. / B3.3. / B3.4. / B3.5. / B3.6. Expresión escrita. Receita. B3.4. / B3.5. / B3.6. Lingua e texto. Estruturas dialogada e monologada. B3. 3. / B3.5. / B3.6. Léxico. Saúde / Hiponimia, hiperonimia e cohiponimia. B3.1. / B3.3. Gramática. Verbo (II): verbos regulares e semirregulares. B3.4. / B3.5. / B3.7. / B3.10. Ortografía. Uso de b e v. B3.5. Técnicas de traballo. Póster multimedia. B3.4. / B3.5. / B3.6. Reforzo de competencias. B3.1. / B3.3. / B3.5. / B3.6. Autoavaliación de contidos / Autoavaliación
Lectura. “A bela
adormecida na devesa”.
B5.1. / B5.3.
Lingua e texto. Estruturas
dialogada e monologada.
B5.1.
Gramática. Verbo (II):
verbos regulares e
semirregulares.
B5.1. / B5.7.
Ortografía. Uso de b e v.
B5.1.
Literatura. Subxéneros
didácticos: ensaio.
B5.1. / B5.6.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º ESO Páxina 38
de competencias B3.10.
Unidade 10 Lectura. “Viaxar” / “tenerife”. B1.3. / B1.5. Expresión escrita. Monólogo. B1.5. / B1.6. / B1.9. / B1.10. Léxico. Paisaxe marítima. B1.5. / B1.6. Expresión oral. Pedir e facer aclaracións. B1.3. / B1.5. / B1.6. / B1.8. / B1.10. Ortografía. Uso de h. Uso de s/x. B1.1. / B1.2. / B1.5. Literatura. Literatura e cinema. B1.3. / B1.5. / B1.6. / B1.7. / B1.9. / B1.10. Lingua e sociedade. Variedades lingüísticas. B1.5.
Lectura. “Viaxar” / “tenerife”. B2.1. / B2.2. / B2.6. / B2.7. / B2.8. / B2.12. / B2.14. Expresión escrita. Monólogo. B2.9. / B2.12. / B2.14. Lingua e texto. Portada dun xornal. B2.1. / B2.2. / B2.3. / B2.5. / B2.8. / B2.10. / B2.13. / B2.14. Gramática. Verbo (III): verbos irregulares; perífrase verbal; voz verbal. B2.8. / B2. 10. / B2.14. Ortografía. Uso de h. Uso de s/x. B2.12. / B2.14. Literatura. Literatura e cinema. B2.5. / B2.6. / B2.8. / B2.12. / B2.13. / B2.14. Lingua e sociedade. Variedades lingüísticas. B2.8. Reforzo de competencias. B2.1. / B2.3. / B2.5. / B2.8. / B2.12. / B2.13. / B2.14.
Lectura. “Viaxar” / “tenerife”. B3.1. / B3.4. / B3.5. / B3.6. Expresión escrita. Monólogo. B3.4. / B3.5. / B3.6. Lingua e texto. Portada dun xornal. B3.4. / B3.5. / B3.6. Léxico. Paisaxe marítima. B3.1. / B3.3. Gramática. Verbo (III): verbos irregulares; perífrase verbal; voz verbal. B3.4. / B3.5. / B3.6. / B3.7. / B3.10. Ortografía. Uso de h. Uso de s/x. B3.1. / B3.3. / B3.4. / B3.5. / B3.6. Literatura. Literatura e cinema. B3.4. / B3.5. / B3.6. Reforzo de competencias. B3.1. / B3.3. / B3.5. / B3.6. Autoavaliación de contidos / Autoavaliación de competencias B3.10.
Lingua e sociedade.
Variedades lingüísticas.
B4.8.
Lectura. “Viaxar” /
“tenerife”.
B5.1. / B5.2.
Expresión escrita.
Monólogo.
B5.1. / B5.4. / B5.7.
Gramática. Verbo (III):
verbos irregulares;
perífrase verbal; voz
verbal.
B5.1.
Ortografía. Uso de h. Uso
de s/x.
B5.1.
Literatura. Literatura e
cinema.
B5.1. / B5.8.
Unidade 11 Lectura. “De xeración en xeracion”. B1.3. / B1.6. /B1.8. / B1.10.
Lectura. “De xeración en xeración”. B2.1. / B2.3. / B2.5. / B2.6. /
Lectura. “De xeración en xeración”. B3.1. / B3.3. / B3.4. / B3.5.
Reforzo de competencias.
B4.3.
Lectura. “De xeración en
xeración”.
B5.7.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º ESO Páxina 39
Léxico. Animais (I). Holonimia e meronimia. B1.5. / B1.6. Expresión oral. Pór condicións. B1.3. / B1.5. / B1.6. / B1.10. Ortografía. Grupos consonánticos. B1.1. / B1.2. / B1.5. Literatura. Literatura e videoxogos. B1.3. / B1.5. / B1.6. / B1.9. / B1.10. Reforzo de competencias. B1.5. / B1.6. / B1.9. / B1.10.
B2.7. / B2.8. / B2.12. / B2.13. / B2.14. Expresión escrita. Guión audiovisual. B2.8. / B2.9. / B2.13. / B2.14. Lingua e texto. Textos xornalísticos informativos. B2.1. / B2.3. / B2.5. / B2.6. / B2.8. / B2.10. / B2.13. / B2.14. Literatura. Literatura e videoxogos. B2.8. / B2.12. / B2.14. Técnicas de traballo. Mapa conceptual. B2.1. / B2.13. Reforzo de competencias. B2.3. / B2.4. / B2.5. / B2.8. / B2.10. / B2.12. / B2.13. / B2.14.
/ B3.6. / B3.8. Expresión escrita. Guión audiovisual. B3.4. / B3.5. / B3.6. Lingua e texto. Textos xornalísticos informativos. B3.4. / B3.5. / B3.6. Léxico. Animais (I). Holonimia e meronimia. B3.1. Gramática. Adverbio, preposición e conxunción. B3.1. / B3.5. / B3.8. / B3.10. Ortografía. Grupos consonánticos. B3.1. / B3.5. Literatura. Literatura e videoxogos. B3.4. / B3.5. / B3.6. Reforzo de competencias. B3.5. / B3.6. Autoavaliación de contidos / Autoavaliación de competencias B3.10.
Expresión escrita. Guión
audiovisual.
B5.1. / B5.7.
Gramática. Adverbio,
preposición e conxunción.
B5.1.
Ortografía. Grupos
consonánticos.
B5.1.
Literatura. Literatura e
videoxogos.
B5.1. / B5.3. / B5.7. /
B5.9.
Unidade 12 Lectura. Pedra sobre pedra. B1.3. / B1.6. Léxico. Animais (II). B1.5. / B1.6. Expresión oral. Calmar o/a interlocutor. B1.3. / B1.5. / B1.6. / B1.10. Ortografía. Xuntos ou separados?
Lectura. Pedra sobre pedra. B2.1. / B2.5. / B2.6. / B2.7. / B2.8. / B2.12. / B2.13. / B2.14. Expresión escrita. Soneto. B2.7. / B2.8. / B2.12. / B2.14. Lingua e texto. Textos xornalísticos de opinión:
Lectura. Pedra sobre pedra. B3.1. / B3.3. / B3.4. / B3.5. / B3.6. Expresión escrita. Soneto. B3.4. / B3.5. / B3.6. Lingua e texto. Textos xornalísticos de opinión: artigo de opinión e
Lingua e sociedade.
Preconceptos lingüísticos.
B4.7. / B4.8.
Lectura. Pedra sobre
pedra. B5.1. / B5.4. / B5.6. /
B5.7.
Expresión escrita. Soneto.
B5.1. / B5.2.
Ortografía. Xuntos ou
separados? B5.1.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º ESO Páxina 40
B1.2. / B1.5. Literatura. Literatura e outras artes. B1.5. / B1.3. / B1.6. / B1.8. / B1.9. / B1.10. Lingua e sociedade. Preconceptos lingüísticos. B1.5. / B1.6. / B1.8. / B1.9./ B1.10. Reforzo de competencias. B1.5. / B1.6. / B1.9. / B1.10.
artigo de opinión e editorial. B2.1. / B2.3. / B2.5. / B2.8. / B2.14. Literatura. Literatura e outras artes. B2.5. / B2.8. / B2.9. / B2.12. / B2.13. / B2.14. Reforzo de competencias. B2.1. / B2.4. / B2.5. / B2.8. / B2.12. / B2.13. / B2.14.
editorial. B3.4. / B3.5. / B3.6. Léxico. Animais (II). B3.1. Gramática. Frase: funcións sintácticas e tipos. B3.9. Ortografía. Xuntos ou separados? B3.5. Literatura. Literatura e outras artes. B3.4. / B3.5. / B3.6. Reforzo de competencias. B3.1. / B3.5. / B3.6. Autoavaliación de contidos / Autoavaliación de competencias B3.10.
Literatura. Literatura e
outras artes.
B5.1. / B5.2. / B5.7.
Reforzo de competencias.
B5.7.
2.4.2.- Secuenciación e temporalización dos contidos
Divídese a programación en 12 unidades. Cada unidade presenta 9 bloques de contido: 1) Lectura; 2) Expresión escrita; 3) Lingua e texto; 4) Léxico;
5) Gramática; 6) Expresión oral; 7) Ortografía; 8) Literatura e 9) Técnicas de traballo –unidades impares– ou Lingua e sociedade –unidades pares–.
Alén disto, o profesorado complementará/adaptará a súa actividade con materiais de elaboración propia ou colaborativa con outro
profesorado do Departamento ou doutras disciplinas.
Lectura Cada unidade ábrese cun texto acompañado por un conxunto de actividades. Todas as lecturas van acompañadas
de actividades de comprensión lectora, análise do texto e actividades de ampliación: creación literaria e
ampliación da lectura a través de tarefas integradas que esixen a realización de investigacións, o desenvolvemento
de presentacións orais, a realización de debates, a creación de materiais diversos a través de recursos dixitais etc.
Expresión escrita Iníciase cun breve apartado teórico que presenta as principais características do tipo de texto que se vai traballar e
que, polo regular, ofrece un modelo do texto explicado.
A utilidade desta sección baséase en ofrecer diferentes modelos textuais para traballar na aula, os cales foron escollidos
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º ESO Páxina 41
buscando tanto a practicidade desde o punto de vista persoal, social ou profesional, como a vertente lúdica da escrita; ao
tempo, tratamos de recoller modelos textuais relacionados co mundo dixital.
Os modelos textuais que se traballan no libro de 2.º de ESO son os seguintes: convite, chío, fanfiction, regras de
xogo, relato policial, ortogramas, folla de reclamación, entrada dunha enciclopedia en liña, receita, monólogo,
guión audiovisual, soneto.
Lingua e texto Iníciase cunha explicación teórica seguida de actividades. Trátanse as propiedades do texto e as diferentes
estruturas textuais (narrativa, descritiva, persuasivo-argumentativa, expositivo-explicativa, obrigativo-
instrucional, dialogada e monologada); finalmente, as tres últimas unidades focan o texto xornalístico, desde a
portada do xornal até os escritos informativos (noticia e reportaxe) e de opinión (artigo de opinión e editorial).
Neste apartado téntase ofrecer explicacións teóricas sinxelas e concisas, a fin de lle facilitar ao estudantado a
comprensión e a asimilación dos conceptos presentados, e unha abundante exemplificación.
Léxico Nas unidades pares, trabállanse actividades de alargamento vocabular en campos semánticos relacionados co ser
humano (aspecto físico, sentimentos e estados de ánimo, saúde, roupa e calzado...), a súa vida cotiá (xogos, oficios e
profesións etc.) e a súa contorna (casa, paisaxe marítima, animais...), e nos rexistros formal e informal (tecnicismos,
expresións feitas etc.); porén, nas unidades impares, a segunda páxina está destinada á explicación teórica das relacións
semánticas e ás actividades correspondentes.
Gramática Estudarase teoría e realizaranse actividades. Comézase pola palabra, tanto na súa estrutura e tipoloxía como na
súa agrupación en categorías gramaticais, para despois abordar o substantivo, o adxectivo, o pronome, o verbo, o
adverbio, a preposición e a conxunción. Após o tratamento destas categorías gramaticais, cerra o libro a unidade
12, en que se tratan os compoñentes sintácticos no nivel da frase.
Expresión oral Consideramos fundamental para a consecución dos estándares de aprendizaxe da materia de Lingua Galega e
Literatura, así como para a consecución das competencias clave, a inclusión dun apartado completo de Expresión
oral.
A progresión de dificultade desenvólvese ao longo dos catro cursos de ESO e trata de ir do ámbito cotián e
espontáneo ao máis afastado do universo do alumnado e máis complexo, que precisa, por tanto, dunha maior
preparación previa; abórdanse así múltiples situacións que exixen o dominio tanto de rexistros formais como de
rexistros informais.
Mediante este apartado o alumnado terá ocasión de practicar na aula diferentes microdestrezas orais:
presentar a unha persoa
saudar e despedirse
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º ESO Páxina 42
dar os parabéns e agradecer
expresar sorpresa e incredulidade
describir, mudar de tema, persuadir
expresar coincidencia e indiferenza
pór exemplos
pedir e facer aclaracións
pór condicións
calmar o/a interlocutor/a.
Ortografía Vaise realizando ao longo do curso unha breve síntese de regras ortográficas seguida de abundantes actividades
para reforzar mediante a práctica os coñecementos adquiridos no curso pasado.
Literatura Neste bloque afóndase no coñecemento e na práctica de diferentes subxéneros literarios, alén de profundar na
orixe na literatura e nas relacións coas artes clásicas e contemporáneas.
Partindo dos recursos estilísticos analizados durante o curso anterior constrúese unha panorámica que aborda os
subxéneros máis relevantes: oda, novela, lenda, comedia, traxedia, ensaio...
O percorrido polos diferentes subxéneros literarios alicerza a práctica do comentario literario e facilita a
comprensión de textos diferentes a través de diferentes modelos textuais, mentres que, por outra banda, o estudo
da orixe da literatura e da interrelación entre diferentes disciplinas artísticas pretende promover no alumnado a
visión da literatura como unha disciplina viva.
Así, consideramos tamén necesaria, dada a idade do alumnado e aproveitando capacidades traballadas en etapas e
cursos anteriores, a inclusión dun bo número de actividades que estimulen o gusto pola lectura a través da
creación literaria.
Técnicas de traballo / Lingua e
sociedade
O noveno e último bloque de cada unidade divídese en dous apartados: Técnicas de traballo e Lingua e sociedade.
As unidades pares recollen Técnicas de traballo, en canto as unidades impares presentan unha páxina de
actividades dedicadas aos contidos de Lingua e sociedade.
As Técnicas de Traballo preséntanse cunha breve introdución teórica, sempre acompañada da pertinente
exemplificación, seguida de actividades que permitan pór en práctica a habilidade adquirida. Os aspectos que se
presentan no manual de 2º. de ESO son:
biblioteca virtual
gráfica
presentación de diapositivas
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º ESO Páxina 43
cadro sinóptico
póster multimedia
mapa conceptual
Pola súa parte, o apartado de Lingua e sociedade debe propiciar unha reflexión natural, e mesmo lúdica, sobre os
seguintes contidos, de modo que o alumnado poida percibir que se trata de nocións básicas dentro da nosa
sociedade e non de meros coñecementos memorísticos. Eis estes contidos:
linguas minoritarias e minorizadas
lusofonía
situación legal das linguas do Estado Español
normalización lingüística
variedades lingüísticas
preconceptos lingüísticos
Lectura Expresión
escrita
Lingua e
texto Léxico Gramática
Expresión
oral Ortografía Literatura
Técnicas de
traballo /
Lingua e
sociedade
Pro
xec
to d
o 1
.º t
rim
estr
e: A
her
dan
za t
op
on
ímic
a
1.º
tri
mes
tre
Unidade
1
“Brais” Convite Propiedades
textuais (I):
adecuación
Aspecto físico
/ Significado
denotativo e
significado
connotativo
A palabra e a
súa estrutura.
categorías
gramaticais
Presentar unha
persoa
Alfabeto:
letras e
dígrafos
Orixes da
literatura
Biblioteca
virtual
Unidade
2
“carta
geográfica”
e
“Chachauí”
Chío Propiedades
textuais (II):
coherencia
Sentimentos e
estados de
ánimo
Substantivo
(I)
Saudar e
despedirse
Sílaba.
Ditongo,
tritongo e
hiato
Xéneros
literarios
Linguas
minoritarias e
minorizadas
Unidade
3
Auga con
fronteiras
Fanfiction Propiedades
textuais (III):
cohesión
Roupa e
calzado /
Polisemia e
homonimia
Substantivo
(II)
Dar os
parabéns e
agradecer
Acentuación
(I): regras
xerais
Literatura
electrónica
Gráfica
Unidade
4
A rateira Regras de
xogo
Estrutura
narrativa
Cuartos da
casa (I): cociña
e sala
Adxectivo Expresar
sorpresa e
incredulidade
Acentuación
(II): ditongos,
tritongos e
hiatos; diérese
Subxéneros
líricos:
canción e
oda
Lusofonía
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º ESO Páxina 44
Lectura Expresión
escrita
Lingua e texto Léxico Gramática
Expresión
oral Ortografía Literatura
Técnicas de
traballo /
Lingua e
sociedade
Pro
xec
to d
o 2
.º t
rim
estr
e: N
ovel
a a
var
ias
man
s
2.º
tri
mes
tre
Unidade
5
“A tenda da
señora Hirsch”
Relato
policial
Estrutura
descritiva
Xogos /
Sinonimia
Pronome (I):
artigo,
demostrativo e
posesivo
Describir Acentuación
(III):
acentuación
diacrítica
Subxéneros
narrativos:
conto e
novela
Presentación de
diapositivas
Unidade
6
“Ovella
descarreirada”
e “E estamos
os inútiles”
Ortogramas Estrutura
persuasivo-
argumentativa
Cuartos da
casa (II):
cuarto e
baño
Pronome (II):
identificador,
cuantificador,
numeral,
relativo,
interrogativo e
exclamativo
Mudar de
tema
Puntuación
(I): punto,
vírgula e
punto e
vírgula
Subxéneros
narrativos:
lenda
Situación legal
das linguas do
Estado español
Unidade
7
“Augusta Ada
Byron,
condesa de
Lovelace
(1815-1851)”
Folla de
reclamación
Estrutura
expositivo-
explicativa
Informática
/ Antonimia
Pronome (III):
persoal
Persuadir Puntuación
(II); dous
puntos,
puntos
suspensivos e
sinais de
interrogación
e de
exclamación
Subxéneros
narrativos:
fábula
Cadro sinóptico
Unidade
8
“Catulo e
Caleno”
Entrada
dunha
enciclopedia
en liña
Estrutura
obrigativo-
instrucional
Oficios e
profesións
Verbo (I):
tempo, modo,
número e
persoa
verbais;
formas
infinitas
Expresar
coincidencia
e indiferenza
Puntuación
(III): trazo
curto, medio e
longo;
parénteses e
aspas
Subxéneros
dramáticos:
comedia e
traxedia
Normalización
lingüística
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º ESO Páxina 45
Lectura Expresión
escrita
Lingua e
texto Léxico Gramática Expresión
oral Ortografía Literatura
Técnicas de
traballo /
Lingua e
sociedade
Pro
xec
to d
o 3
.º t
rim
estr
e: D
e fe
sta
en f
esta
3.º
tri
mes
tre
Unidade
9
“A bela
adormecida
na devesa”
Receita Estruturas
dialogada e
monologada
Saúde /
Hiponimia,
hiperonimia e
cohiponimia
Verbo (II):
verbos
regulares e
semirregulares
Pór exemplos Uso de b e v Subxéneros
didácticos:
ensaio
Póster
multimedia
Unidade
10
“Viaxar” e
“tenerife”
Monólogo Portada dun
xornal
Paisaxe
marítima
Verbo (III):
verbos
irregulares;
perífrase verbal;
voz verbal
Pedir e facer
aclaracións
Uso de h. Uso
de s/x
Literatura e
cinema
Variedades
lingüísticas
Unidade
11
“De
xeración en
xeración”
Guión
audiovisual
Textos
xornalísticos
informativos
Animais (I) /
Holonimia e
meronimia
Adverbio,
preposición e
conxunción
Pór condicións Grupos
consonáticos
Literatura e
videoxogos
Mapa
conceptual
Unidade
12
Pedra sobre
pedra
Soneto Textos
xornalísticos
de opinión:
artigo de
opinión e
editorial
Animais (II) Frase: funcións
sintácticas e
tipos
Calmar o/a
interlocutor/a
Xuntos ou
separados
Literatura e
outras artes
Preconceptos
lingüísticos
2.4.3.- Obxectivos
Asumir responsablemente os seus deberes, coñecer e exercer os seus dereitos no respecto ás demais persoas, practicar a tolerancia, a
cooperación e a solidariedade entre as persoas e os grupos, exercitarse no diálogo, afianzando os dereitos humanos e a igualdade de trato e de
oportunidades entre mulleres e homes, como valores comúns dunha sociedade plural, e prepararse para o exercicio da cidadanía democrática.
Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudo e traballo individual e en equipo, como condición necesaria para unha realización eficaz
das tarefas da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º ESO Páxina 46
Valorar e respectar a diferenza de sexos e a igualdade de dereitos e oportunidades entre eles. Rexeitar a discriminación das persoas por razón
de sexo ou por calquera outra condición ou circunstancia persoal ou social. Rexeitar os estereotipos que supoñan discriminación entre homes e
mulleres, así como calquera manifestación de violencia contra a muller.
Fortalecer as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos da personalidade e nas súas relacións coas demais persoas, así como rexeitar a
violencia, os prexuízos de calquera tipo e os comportamentos sexistas, e resolver pacificamente os conflitos.
Desenvolver destrezas básicas na utilización das fontes de información, para adquirir novos coñecementos con sentido crítico. Adquirir unha
preparación básica no campo das tecnoloxías, especialmente as da información e a comunicación.
Concibir o coñecemento científico como un saber integrado, que se estrutura en materias, así como coñecer e aplicar os métodos para
identificar os problemas en diversos campos do coñecemento e da experiencia.
Desenvolver o espírito emprendedor e a confianza en si mesmo, a participación, o sentido crítico, a iniciativa persoal e a capacidade para
aprender a aprender, planificar, tomar decisións e asumir responsabilidades.
Comprender e expresar con corrección, oralmente e por escrito, na lingua galega e na lingua castelá, textos e mensaxes complexas, e iniciarse
no coñecemento, na lectura e no estudo da literatura.
Comprender e expresarse nunha ou máis linguas estranxeiras de maneira apropiada.
Coñecer, valorar e respectar os aspectos básicos da cultura e da historia propias e das outras persoas, así como o patrimonio artístico e cultural.
Coñecer mulleres e homes que realizaran achegas importantes á cultura e á sociedade galega, ou a outras culturas do mundo.
Coñecer e aceptar o funcionamento do propio corpo e o das outras persoas, respectar as diferenzas, afianzar os hábitos de coidado e saúde
corporais, e incorporar a educación física e a práctica do deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social. Coñecer e valorar a
dimensión humana da sexualidade en toda a súa diversidade. Valorar criticamente os hábitos sociais relacionados coa saúde, o consumo, o
coidado dos seres vivos e o medio ambiente, contribuíndo á súa conservación e á súa mellora.
Apreciar a creación artística e comprender a linguaxe das manifestacións artísticas, utilizando diversos medios de expresión e representación.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º ESO Páxina 47
Coñecer e valorar os aspectos básicos do patrimonio lingüístico, cultural, histórico e artístico de Galicia, participar na súa conservación e na
súa mellora, e respectar a diversidade lingüística e cultural como dereito dos pobos e das persoas, desenvolvendo actitudes de interese e
respecto cara ao exercicio deste dereito.
Coñecer e valorar a importancia do uso da lingua galega como elemento fundamental para o mantemento da identidade de Galicia, e como
medio de relación interpersoal e expresión de riqueza cultural nun contexto plurilingüe, que permite a comunicación con outras linguas, en
especial coas pertencentes á comunidade lusófona.
2.4.4.- Grao mínimo de consecución para superar a materia en cada estándar.
Bloque
1 LGB1.1.1. Comprende o sentido global e identifica a intención comunicativa de textos orais de carácter informativo propios dos medios de comunicación audiovisual (reportaxes, crónicas e documentais).
50%
LGB1.1.2. Traslada a información relevante de discursos orais dos medios de comunicación audiovisual a esquemas ou resumos. 50%
LGB1.2.1. Recoñece, xunto ao propósito e a idea xeral, os feitos e datos relevantes en textos orais do ámbito social e educativo. 40%
LGB1.2.2. Comprende e segue as instrucións para realizar tarefas de aprendizaxe con progresiva autonomía. 30%
LGB1.3.1. Coñece, aprecia e usa as normas que rexen a cortesía na comunicación oral (intervén na quenda que lle corresponde, respecta as opinións e recoñece e rexeita a linguaxe discriminatoria).
40%
LGB1.3.2. Recoñece a importancia dos aspectos prosódicos (entoación, pausas, ton, timbre e volume) e o significado dos trazos máis característicos da linguaxe non verbal.
40%
LGB1.4.1. Diferencia as ideas principais e as secundarias e identifica a intención comunicativa de programas de carácter informativo: noticias, reportaxes e crónicas.
60%
LGB1.4.2. Compara o tratamento da mesma noticia en diferentes medios de comunicación e extrae conclusións a partir das coincidencias e diferenzas atopadas. 30%
LGB1.4.3. Reflexiona sobre as mensaxes e rexeita usos lingüísticos que levan implícitos prexuízos e discriminacións. 70%
LGB1.5.1. Aprecia a emisión dunha pronuncia e prosodia correcta, recoñece os erros nas producións orais propias e alleas e propón solucións para melloralas. 50%
LGB1.5.2. Comprende, interpreta e rexeita os prexuízos que se poidan asociar á pronuncia galega.
70%
LGB1.6.1. Produce textos orais, en intervencións espontáneas, adecuadas á situación e á intención comunicativa desexada, con coherencia, cohesión e corrección.
50%
LGB1.6.2. Participa con fluidez nas intervencións orais espontáneas respectando as regras morfosintácticas desta lingua, en especial a colocación do pronome átono, así como a fonética galega (pronuncia das sete vogais, n velar e fonema fricativo palatal xordo).
40%
LGB1.6.3. Emprega nas intervencións orais espontáneas expresións propias do galego (fraseoloxía adecuada). 40%
LGB1.6.4. Emprega nas intervencións orais espontáneas un léxico rico e variado. 30%
LGB1.7.1. Consulta os medios de información dixitais para seleccionar contidos relevantes e incorporalos ás súas producións. 30%
LGB1.7.2. Emprega as TIC para facer as súas presentacións máis claras e atractivas visualmente. 50%
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º ESO Páxina 48
LGB1.8.1. Intervén en debates e coloquios do ámbito educativo con respecto ás regras de interacción e ás opinións alleas. 50%
LGB1.8.2. Cínguese ao tema, non divaga e atende ás instrucións da persoa moderadora nos debates e coloquios. 50%
LGB1.8.3. Expresa e compara con compañeiras/os a súa opinión sobre unha obra de lectura. 40%
LGB1.9.1. Elabora guións para organizar os contidos de exposicións formais ou informais breves. 60%
LGB1.9.2. Fai uso dos aspectos prosódicos da linguaxe non verbal (a presentación, a posta en escena, os xestos e a mirada), manifesta autocontrol das emocións ao falar en público e diríxese ao auditorio con autoconfianza e seguridade.
30%
LGB1.9.3. Incorpora progresivamente palabras propias do nivel formal nas prácticas orais da lingua. 50%
LGB1.9.4. Adecúa a súa pronuncia á finalidade da práctica oral. 50% LGB1.9.5. Recoñece a avalía erros (repeticións de conectores, pobreza léxica e castelanismos) nos discursos orais propios e alleos e trata, progresivamente, de evitalos.
40%
LGB1.10.1. Participa en conversas informais nos que intercambia información e expresa a súa opinión, fai invitacións e ofrecementos e pide e dá indicacións ou instrucións sinxelas.
50%
LGB1.10.2. Desenvólvese correctamente en situacións da vida cotiá que implique solicitar unha información ou un servizo. 70% LGB1.10.3. Utiliza as fórmulas de tratamento e as regras de cortesía axeitadas ao destinatario e á situación comunicativa.
50%
Bloque
2 LGB2.1.1. Analiza e sintetiza o contido dun texto en resumos e esquemas que estruturan visualmente as ideas. 50%
LGB2.1.2. Busca o significado do léxico descoñecido a partir do contexto, analiza a forma das palabras ou usa dicionarios para contextualizar as acepcións. 50%
LGB2.1.3. Identifica a idea principal e as secundarias e comprende a relación existente entre elas. 60%
LGB2.1.4. Relaciona a información explícita e implícita dun escrito en función do contexto. 30%
LGB2.1.5. Compila información para comprender e ampliar o coñecemento das mensaxes: busca bibliografía; consulta libros, revistas, xornais; utiliza recursos audiovisuais e buscadores de internet.
30%
LGB2.1.6. Contrasta os contidos dos textos analizados cos coñecementos propios, antes e despois da lectura. 50% LGB2.2.1. Comprende e interpreta a información máis relevante de textos propios da vida cotiá e das relacións sociais: diarios, cartas persoais, avisos e solicitudes.
50%
LGB2.2.2. Comprende instrucións escritas de certa complexidade que lle permiten desenvolverse en situacións da vida cotiá. 60%
LGB2.2.3. Comprende e interpreta normas de convivencia, regras de xogos, correspondencia escolar. 60%
LGB2.3.1. Comprende e interpreta textos propios dos medios de comunicación (noticias). 70%
LGB2.3.2. Localiza a información destacada de textos propios dos medios de comunicación: portadas e titulares. 50% LGB2.4.1. Comprende e interpreta textos propios da vida educativa, especialmente, os instrutivos e expositivos: webs educativas, dicionarios, glosarios e enciclopedias.
50%
LGB2.4.2. Identifica as características específicas de todo tipo de textos nos que se expoñan feitos e se expliquen ideas e conceptos das distintas materias curriculares.
40%
LGB2.5.1. Utiliza, de forma progresivamente autónoma, diversas fontes de información e integra os coñecementos adquiridos nos seus discursos orais e escritos.
50%
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º ESO Páxina 49
LGB2.5.2. Coñece e utiliza habitualmente dicionarios impresos ou en versión dixital. 50%
LGB2.5.3. Coñece o funcionamento das bibliotecas, así como as bibliotecas dixitais e é quen de solicitar libros e vídeos de xeito autónomo. 50%
LGB2.6.1. Detecta mensaxes que transmiten prexuízos e evita usos lingüísticos discriminatorios. 70%
LGB2.6.2. Identifica e expresa posturas de acordo e desacordo sobre aspectos parciais ou globais dun texto. 50%
LGB2.6.3. Elabora a súa propia interpretación sobre o significado dun texto. 30%
LGB2.6.4. Respecta as opinións dos demais. 80%
LGB2.7.1. Le en voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados (interpreta os signos de puntuación) á situación comunicativa e á función da mensaxe. 70%
LGB2.7.2. Usa recursos audiovisuais para rexistrar a voz. 40%
LGB2.8.1. Elabora esquemas sinxelos para ordenar as ideas e estruturar o texto. 50%
LGB2.8.2. Adecúa as súas producións ao rexistro formal e educativo. 50%
LGB2.8.3. Utiliza elementos lingüísticos e discursivos de cohesión interna do texto (a deíxe, as referencias internas de tipo léxico e os conectores). 50% LGB2.8.4. Usa os signos de puntuación do texto en relación coa organización oracional e coa forma do texto (os parágrafos e a distribución e ordenación das ideas expresadas)
60%
LGB2.8.5. Revisa e reescribe o texto con respecto polas regras ortográficas e morfolóxicas. 50%
LGB2.8.6. Usa técnicas de tratamento textual coas TIC: procesadores de texto, programas de presentación, dicionarios electrónicos e correctores. 50%
LGB2.8.7. Complementa as producións con elementos textuais e paratextuais: ilustracións e gráficos.
30%
LGB2.9.1. Produce textos propios da vida cotiá e das relacións persoais: diarios, cartas persoais, avisos, solicitudes e participación en foros. 50%
LGB2.10.1. Produce, en soporte impreso ou dixital, textos propios dos medios de comunicación a partir dun modelo (noticias). 50%
LGB2.11.1. Produce, en formato papel ou dixital, textos de carácter educativo: cuestionarios, resumos, informes de tarefas, descricións e explicacións sobre contidos das materias curriculares.
30%
LGB2.12.1. Produce, en formato papel ou dixital, escritos de distinta tipoloxía a partir dun modelo, fundamentalmente, narrativos e descritivos. 30%
LGB2.12.2. Sintetiza e resume narracións e descricións sen parafrasear o texto resumido. 40% LGB2.13.1. Usa técnicas de tratamento textual coas TIC: procesadores de texto, programas de presentación, dicionarios electrónicos, e correctores para textualizar e revisar e mellorar os escritos.
50%
Bloque
3 LGB3.1.1. Utiliza un vocabulario amplo e preciso para expresarse con claridade nun rexistro axeitado á situación comunicativa. 50%
LGB3.2.1. Recoñece e pronuncia correctamente os fonemas propios da lingua galega. 80%
LGB3.3.1. Obtén, de xeito autónomo, información lingüística de todo tipo en dicionarios, en diferentes soportes, e noutras obras de consulta. 50%
LGB3.4.1. Completa, transforma e valora textos orais ou escritos de maneira adecuada e correcta atendendo ás normas. 50%
LGB3.5.1. Aplica correctamente as normas ortográficas e morfolóxicas da lingua galega. 50%
LGB3.5.2. Aplica estratexias para a corrección lingüística, gramatical e ortográfica dos textos. 50%
LGB3.6.1. Analiza e usa correctamente a puntuación para a cohesión textual. 60%
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º ESO Páxina 50
LGB3.7.1. Coñece e utiliza adecuadamente substantivos e formas verbais na comprensión e produción de textos orais e escritos. 50%
LGB3.7.2. Exprésase, con estilo propio, utilizando os recursos da lingua con flexibilidade e creatividade. 40% LGB3.8.1. Identifica e usa distintos tipos de conectores de espazo, oposición, contraste, así como os mecanismos gramaticais e léxicos de referencia interna que lle proporcionan cohesión a un texto.
50%
LG3.8.2. Utiliza os elementos lingüísticos para a cohesión interna. 50% LG3.9.1. Completa, transforma e elabora enunciados de maneira axeitada e correcta atendendo aos compoñentes sintácticos.
50%
LG3.10.1. Recoñece os erros nas producións orais e escritas propias e alleas a partir da avaliación e autoavaliación, propondo solucións para a súa mellora. 50%
LGB3.11.1. Participa en proxectos (elaboración de materiais multimedia, folletos, carteis, recensión de libros e películas, obras de teatro, etc.) nos que se utilizan varias linguas e relacionados cos elementos transversais, evita estereotipos lingüísticos ou culturais e valora as competencias que posúe como persoa plurilingüe.
50%
Bloque
4 LGB4.1.1. Valora a lingua como instrumento co cal se constrúen todos os saberes e como medio de relación interpersoal e de sinal de identidade dun pobo a través da identificación de elementos lingüísticos de noso en diferentes contextos
90%
LGB4.1.2. Distingue entre linguas maioritarias, minoritarias e minorizadas e aplica estes conceptos ao caso galego. 70%
LGB4.1.3. Coñece as linguas que se falan en España e valora a súa existencia como un elemento de riqueza cultural. 90%
LGB4.1.4. Coñece as linguas que se falan na actualidade en Galicia por mor da emigración. 30%
LGB4.1.5. Valora a importancia da relación de Galicia coa comunidade lusófona e coñece os territorios que a integran. 80%
LGB4.1.6. Coñece recursos en rede de lecer (literatura de tradición oral, música e xogos) e educativos en lingua galega adaptados á súa idade e compáraos con outros similares da lusofonía.
50%
LGB4.2.1. Describe a situación sociolingüística de Galicia a partir do estudo do seu contorno (concello e comarca), compáraa coa situación doutros contextos e analiza as diferenzas.
50%
LGB4.2.2. Coñece e valora os topónimos galegos. 90%
LGB4.3.1. Coñece as principais iniciativas normalizadoras no ámbito educativo. 50%
LGB4.3.2. Analiza a súa propia práctica lingüística e valora a importancia de contribuír individual e socialmente á normalización da lingua galega. 50%
LGB4.4.1. Coñece a lexislación que regula a utilización do galego e a súa promoción no ámbito educativo e local. 30%
LGB4.5.1. Coñece o que é un prexuízo. Detecta e analiza a presenza de prexuízos de carácter estético e socioeconómico cara ao galego na súa práctica lingüística e na do seu contorno.
50%
LGB4.6.1. Identifica e clasifica as variantes diafásicas do galego. 30%
LGB4.6.2. Analiza a súa práctica lingüística e identifica nela os trazos propios da xerga estudantil. 30%
LGB4.6.3. Recoñece os trazos da variedade estándar da lingua galega e valóraa como variante unificadora. 70%
LGB4.6.4. Rexeita os prexuízos sobre as variedades dialectais e utiliza os trazos propios da súa zona. 80% Bloque
5 LGLB5.1.1. Le con regularidade obras literarias e desenvolve criterio lector; expón unha opinión persoal sobre a lectura dunha obra axeitada á idade e relaciona o seu sentido coa propia experiencia e outros coñecementos adquiridos.
50%
LGLB5.1.2. Describe o uso dos elementos propios de cada xénero literario, o punto de vista empregado e o uso estético da linguaxe nos Textos literarios. 50%
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º ESO Páxina 51
LGLB5.2.1. Le expresiva e comprensivamente e fai audicións de poemas recitados ou cantados, determina o tema principal, a est rutura xeral e pon de relevo os principais recursos estilísticos.
50%
LGLB5.3.1. Le expresiva e comprensivamente textos narrativos breves, localiza e describe os elementos estruturais e formais máis salientables: punto de vista, tempo, espazo e personaxes principais.
50%
LGLB5.4.1. Le dramatizada e comprensivamente, visiona pezas teatrais e recoñece os compoñentes e procedementos que caracterizan os subxéneros. 50%
LGLB5.5.1. Compara textos pertencentes aos diferentes xéneros, sinalando as coincidencias e diferenzas, tanto estruturais coma formais. 50% LGLB5.5.2. Compara textos pertencentes ao mesmo xénero pero a diferentes subxéneros, sinalando as coincidencias e diferenzas, tanto estruturais coma formais.
50%
LGB.5.6.1. Analiza textos literarios, de maneira guiada, identifica os trazos dos subxéneros e a funcionalidade dos recursos retóricos. 50%
LGLB5.7.1. Escribe textos de intención estética servíndose dos coñecementos literarios adquiridos e dos recursos retóricos traballados na aula. 50%
LGLB5.8.1. Describe e caracteriza os trazos definitorios básicos da linguaxe cinematográfica. 40%
LGB5.8.2. Identifica e describe os principais trazos da linguaxe cinematográfica nunha ou varias secuencias fílmicas. 40%
LGLB5.9.1. Sérvese, seguindo unhas pautas orientadoras, dos fondos e recursos que ofrecen as bibliotecas, incluídas as virtuais, para a realización de traballos e cita axeitada destes.
50%
2.4.5.- Procedementos e instrumentos de avaliación
Ademais de ter en conta o esforzo, a capacidade de traballo e a actitude na clase, os coñecementos do alumnado valorarase a través dos
seguintes instrumentos de avaliación:
Control do traballo diario.
Control do caderno de traballo (contido, caligrafía, presentación, ortografía, etc.)
Control das obras de lectura.
Control do coñecemento dos distintos aspectos da lingua e da literatura a través de probas específicas.
O alumnado con necesidades específicas terán unha adaptación destes instrumentos conforme as súas necesidades. Basicamente esta
adaptación consistirá:
- Exames escritos con preguntas breves, cerradas, claras e con vocabulario o máis sinxelo posíbel. No entanto, estes exames teñen que ir
adaptados ao nivel de estudos que cursa o alumno/a.
- Deixar máis tempo para os exames e probas escritas, ser flexíbeis na súa duración e mesmo dividilas en dúas sesións
- Cando se observa que os exames escritos fican incompletos, completalos de forma oral
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º ESO Páxina 52
Actividades de recuperación e reforzo
Este tipo de actividades terán en moitos casos un carácter individual dependendo dos aspectos nos que cada alumno/a precise ese reforzo.
De forma xeral poderemos establecer as seguintes pautas:
Obras de lectura. Se un alumno/a ten problemas de comprensión ou capacidade para a lectura dunha das obras indicadas o profesor/a
poderá facilitarlle unha obra máis adaptada ás súas capacidades.
Traballo diario e elaboración do seu caderno. O profesor ou profesora entregará novas actividades ao alumnado que teña que
recuperar sendo necesario que o alumno as entregue realizadas ao profesor ou figuren no seu caderno.
Exames. No caso de que o alumno non atinxise un nivel suficiente nun exame e a cualificación non se vise compensada con outros
instrumentos de avaliación, será necesaria a repetición de dita proba.
O alumnado que por diversas razóns non asista á clase e perda o dereito á avaliación continua terá que someterse a unha proba final de
toda a materia, incluídas as obras de lectura.
2.4.6.- Concrecións metodolóxicas
A metodoloxía a utilizar estará condicionada pola composición de cada grupo de alumnos/as. Con carácter xeral podemos afirmar que se
tentará:
- Unha metodoloxía práctica que esperte o interese do alumnado e o seu traballo diario.
- Combinar as explicacións teóricas do profesor/a coa practica e exercicios que realicen os alumnos/as.
- Procurar unha variedade de materiais que fagan a atractivo o traballo e o estudo.
- Utilizar materiais auxiliares (música, xornais…) que fagan atractivo o traballo e axuden a coñecer a realidade.
- Integrar, na medida do posíbel, o uso das TIC
2.4.7.- Materiais e recursos didácticos
Para alén do material que o profesorado poida achegar no seu traballo diario, establécese o uso do seguinte material:
Libro de texto
VV.AA. Lingua e Literatura......................................... Consorcio Editorial Galego
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º ESO Páxina 53
Obras de lectura
Xosé Miranda…………………Pel de lobo
César Mallorquí ………………As lágrimas de Shiva
Manuel Lourenzo…………….. Irmán do vento
2.4.8.- CRITERIOS DE AVALIACIÓN
1) Mostrar unha actitude positiva nos seguintes aspectos:
a. Comportamento na aula.
b. Interese pola aprendizaxe.
c. Esforzo e constancia no traballo.
d. Respecto polos compañeiros e compañeiras.
e. Respecto pola diversidade cultural.
2) Extraer a intención comunicativa, o tema, as ideas principais e os datos relevantes de diferentes textos orais dos medios de comunicación e do ámbito
escolar, así como seguir instrucións para realizar tarefas de aprendizaxe con progresiva autonomía.
3) Extraer a intención comunicativa, o tema, as ideas principais e os datos relevantes de diferentes textos escritos dos ámbitos social e académico, así
como seguir instrucións para realizar tarefas de aprendizaxe con progresiva autonomía.
4) Realizar exposicións e narracións orais planificadas claras e áxiles e participar de forma construtiva en diversas interaccións comunicativas
(simulacións, traballos colaborativos...)
5) Escribir –a partir de modelos aos que incorporar as propias achegas- textos propios dos medios de comunicación e dos ámbitos social e académico.
Planificar e revisar os ditos textos con progresiva autonomía aplicándolles normas de coherencia, cohesión, corrección e precisión léxica.
6) Consultar de maneira progresivamente autónoma textos en diferentes soportes co fin de seleccionar a información relevante e incorporala ás propias
produción, especialmente a traballos do ámbito académico adecuados ao nivel.
7) Aplicar os coñecementos sobre a lingua e as normas do uso lingüístico para resolver problemas de comprensión e para compoñer e revisar de xeito
progresivamente autónomo os propios textos.
8) Recoñecer, a través da reflexión sobre os usos discursivos, os mecanismos da lingua e coñecer e usar unha terminoloxía lingüística básica.
9) Observar os condicionamentos actuais da valoración e usos social da lingua galega e utilizala con fluidez e normalidade nos máis diversos contextos
comunicativos.
10) Recoñecer e comprender a diversidade lingüística do mundo actual.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º ESO Páxina 54
11) Ler con regularidade obras literarias e desenvolver criterio lector; expoñer unha opinión persoal sobre a lectura dunha obra axeitada á idade,
relacionando o seu sentido coa propia experiencia e valorando o usos dos elementos do xénero, o punto de vista e o emprego da linguaxe.
12) Utilizar os coñecementos literarios na comprensión de textos breves ou fragmentos, atendendo especialmente aos trazos xenéricos e á funcionalidade
dos recursos retóricos..
13) Participar de maneira activa na creación de textos de intención estética tomando como modelo os lidos e comprendendo os recursos a empregar.
2.4.9.-Criterios de cualificación
Aos instrumentos antes citados concederáselles o seguinte valor:
Actitude e traballo diario 20% : Actitude e participación adecuada na aula 10%. Realización adecuada das tarefas encomendadas 10%
Obras de lectura.............................................20% Coñecemento dos distintos aspectos da lingua e da literatura a través de probas específicas .................................................................60%
Nas probas escritas poderá descontarse un 10% da cualificación por erros lingüísticos (ortografía, morfoloxía…)
O alumnado que por diversas razóns non asista á clase e perda o dereito á avaliación continua sufrirá unha proba final, incluíndo as obras
de lectura e será cualificado por dita proba.
Cando un alumno non acade os mínimos esixíbeis na avaliación, terá posibilidade de recuperación realizando unha proba sobre os mesmos contidos.
A nota da avaliación ordinaria será o resultado da media das avaliacións anteriores. O alumnado que non aprobe na convocatoria ordinaria ten dereito a un
exame na convocatoria extraordinaria. Esta proba é única para cada nivel e inclúe todos os contidos da programación.
2.4.10.- Avaliación inicial.
A avaliación inicial realizarana os profesores/as que impartan docencia en cada nivel. Nela deberán de constatarse as capacidades e
coñecemento do alumnado nos seguintes aspectos:
- Capacidade e comprensión lectora
- Expresión oral
- Expresión escrita.
- Coñecemento da realidade socio-cultural galega.
- Coñecemento do uso das TIC
- Coñecemento da realidade lingüística galega e española
A avaliación realizarase con exercicios e actividades que cada profesor/a realice cos seus alumnos/as.
Servirá esta avaliación para ao longo do ano adaptar os materiais e as técnicas de traballo á situación do grupo en xeral e de cada
alumno/a en particular.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º ESO Páxina 55
2.4.11.-Atención á diversidade Cada vez máis contamos nas nosas aulas cun maior número de alumnado con necesidades específicas de apoio educativo (NEAE).
Segundo o Decreto 86/2015 debemos incluír dentro desta denominación aqueles alumnos e alumnas que:
- Presenten dificultades específicas de aprendizaxe.
- Teñan trastorno por déficit de atención e hiperactividade (TDAH).
- Teñan altas capacidades intelectuais.
- Se viran obrigados/as a incorporarse tardiamente ao noso sistema educativo.
- Posúan condicións persoais ou de historia escolar que así o recomenden.
Os principios básicos para o tratamento co alumnado con NEAE parten da inclusión na aula, da non discriminación e da igualdade
efectiva. Para favorecer o cumprimento destes principios as actividades de aprendizaxe integradas responderán a tipoloxías e agrupamentos
variados –favorecendo en moitos casos os agrupamentos flexíbeis– e gradadas en dificultade. No caso de que sexa preciso, o profesorado
elaborará materiais adaptados, así como probas específicas.
No apartado “Instrumentos de avaliación “ constan tamén unhas referencias a este tema.
2.4.12.-.- Transversalidade
Segundo o estabelecido no Decreto 86/2015, de 25 de xuño polo que se regula o currículo da educación secundaria obrigatoria e do
bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia os elementos transversais que deben traballarse a través de todas as materias son os seguintes:
- Comprensión lectora.
- Expresión oral e escrita.
- Comunicación audiovisual.
- Tecnoloxías da información e da comunicación.
- Emprendemento.
- Educación cívica e constitucional.
Alén disto, tamén son considerados elementos transversais a ter en conta no desenvolvemento das aulas os seguintes valores e conceptos:
Igualdade e respecto
Ecoloxía e respecto polo medio
Educación dos/das consumidores/as
Educación para saúde
Educación para o lecer
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 3º ESO Páxina 56
2.5.- 3º ESO
2.5.1.-Estándares de aprendizaxe avaliables
O currículo divide os contidos, os criterios de avaliación e os estándares de aprendizaxe en cinco bloques. O tratamento que lles demos nesta programación pretende proporcionar as ferramentas que permitan desenvolver unha praxe pedagóxica baseada na mestura dos bloques curriculares que poden ser abordados desde calquera das subdisciplinas que compoñen a materia.
NOTA: As indicacións abreviadas en forma de letras a números incluídos nas táboas seguintes correspóndense cos que aparecen no DECRETO 86/2015, do
25 de xuño, polo que se establece o currículo da educación secundaria obrigatoria e do bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia.
Unid 1. Comunicación oral. Escoitar e falar
2. Comunicación escrita. Ler e escribir
3. Funcionamento da lingua 4. Lingua e sociedade
5. Educación literaria
1 Expresión oral. Pedir información persoal. B1.5. / B1.6. / B1.7. / B1.8. / B1.9.
Ortografía. Acentuación (I): regras xerais. B1.6
Lectura: “Ruthie, a de Edna”. B2.1. / B2.7. / B2.8.
Lingua e texto. Funcións da linguaxe. B2.12.
Reforzo de competencias B2.1. / B2.3. / B2.6. / B2.7. / B2.11. / B2.12. / B2.13.
Lectura: “Ruthie, a de Edna”. B3.1. / B3.9. / B3.10.
Lingua e texto. Funcións da linguaxe. B3.10. / B3.11. / B3.13.
Léxico. Hixiene e coidado persoal. B3.1. / B3.5.
Léxico. Campo semántico. B3.1. / B3.5.
Gramática. A lingua e a súa organización. B3.2. / B3.4. / B3.8. / B3.9. / B3.13.
Ortografía. Acentuación (I): regras xerais. B3.4. / B3.5. / B3.6.
Lingua e sociedade. Historia da lingua (I): orixe da lingua galega. B4.2. / B4.6.
Lectura: “Ruthie, a de Edna”. B5.6.
Literatura galega. Xéneros literarios. B5.1. / B5.5.
2 Expresión oral. Mostrar alegría e tristeza B1.5. / B1.6. / B1.7. / B1.8. / B1.9
Lectura: Sempre quixen bailar un tango. B2.1. / B2.7. / B2.8.
Lingua e texto. Tipoloxía textual (I): tipos de texto segundo a canle comunicativa. B2.12. / B2.14.
Reforzo de competencias B2.1. / B2.4. / B2.6. / B2.7. / B2.11. / B2.12. / B2.13.
Lectura: “Sempre quixen bailar un tango” B3.1. / B3.10.
Léxico. Sentimentos e estados de ánimo. B3.1. / B3.5.
Lingua e texto. Tipoloxía textual (I): tipos de texto segundo a canle comunicativa. B3.10.
Léxico. Campo asociativo. B3.1. / B3.5.
Gramática. Nome substantivo e nome adxectivo. B3.2. / B3.13.
Lingua e sociedade. Historia da lingua (II): a lingua galega na Idade Media. B4.1. / B4.3. / B
Lectura: Sempre quixen bailar un tango. B5.6.
Literatura. Literatura medieval. Lírica profana (I). B5.1. / B5.2. / B5.3. / B5.4. / B5.5. / B5.6.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 3º ESO Páxina 57
Ortografía. Acentuación (II): ditongos, tritongos e hiatos; diérese. B3.4. / B3.6.
3 Expresión oral. Expresar contrariedade e desculparse. B1.3. / B1.5. / B1.6. / B1.7. / B1.8. / B1.9.
Lectura: “Un estudo encontra hórreos galegos en Australia e en Nova Zelandia”. B2.1. / B2.3. / B2.8.
Lingua e texto. Tipoloxía textual (II): tipos de texto segundo a temática e a intención comunicativa. B2.1. / B2.2. / B2.3. / B2.4. / B2.5. / B2.12.
Reforzo de competencias B2.1. / B2.4. / B2.6. / B2.7. / B2.11. / B2.12. / B2.13.
Lingua e texto. Tipoloxía textual (II): tipos de texto segundo a temática e a intención comunicativa. B3.9. / B3.10. / B3.13.
Léxico. Hospedaxe. B3.1. / B3.5.
Léxico. Familia léxica. B3.1. / B3.5.
Gramática. Pronome (I): artigo, demostrativo e posesivo. B3.2. / B3.13.
Ortografía. Acentuación (III): acentuación diacrítica. B3.4. / B3.5. / B3.6.
Lingua e sociedade. Linguas en contacto (I): interferencias e alternancia de código. B4.4. / B4.9.
Lectura: “Un estudo encontra hórreos galegos en Australia e en Nova Zelandia” B5.6.
Literatura. Lírica profana (II). B5.1. / B5.2. / B5.3. /
B5.4. / B5.5. / B5. .
4 Expresión oral. Narrar unha historia. B1.5. / B1.6. / B1.7. / B1.8. / B1.9.
Lectura: “ShoppingGirls” e “Son un manequín…”. B2.1. / B2.7. / B2.8.
Lingua e texto. Texto literario: biografía e autobiografía. B2.1. / B2.12.
Reforzo de competencias B2.1. / B2.3. / B2.6. / B2.7. / B / B2.12. / B2.13.
Lingua e texto. Texto literario: biografía e autobiografía. B3.9. / B3.10. / B3.13.
Léxico. Comercio. B3.1. / B3.5.
Léxico. Palabras patrimoniais, cultas e semicultas. B3.1. / B3.5.
Gramática. Pronome (II): identificador, cuantificador, numeral, relativo, interrogativo e exclamativo. B3.2. / B3.13.
Ortografía. Maiúsculas e minúsculas. B3.6. / B3.7.
Lingua e sociedade. Linguas en contacto (II): conflito lingüístico; bilingüismo e diglosia; normalización e substitución lingüísticas. B4.1. / B4.5.
Literatura. Cantigas de temática amorosa: cantigas de amigo e cantigas de amor. B5.1. / B5.2. / B5.3. / B5.4. / B5.5. / B5.6.
5 Expresión oral. Describir unha persoa. B1.5. / B1.6. / B1.7. / B1.8. / B1.9.
Lectura: “As exhibicións cinematográficas en Galiza (1896-1954)”. B2.1. / B2.4. / B2.8.
Lingua e texto. Texto literario (II): retrato e autorretrato.
Lingua e texto. Texto literario (II): retrato e autorretrato. B3.9. / B3.10. / B3.13.
Léxico. Arquitectura. B3.1. / B3.5.
Léxico. Abreviación, abreviatura e símbolo. Gramática. Pronome (III): persoal. B3.2. / B3.13.
Ortografía. Puntuación (I): punto, vírgula e punto e
Lingua e sociedade. O galego e a lusofonía. B4.3.
Lectura: “As exhibicións cinematográficas en Galiza (1896-1954)”. B5.6.
Literatura.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 3º ESO Páxina 58
B2.5. / B2.12.
Reforzo de competencias B2.1. / B2.3. / B2.6. / B2.7. / B2.10. / B2.11. / B2.12. / B2.13.
vírgula. B3.6. / B3.7.
Cantigas de escarnhomaldizer. Outros xéneros. Lírica relixiosa. Prosa medieval. B5.1. / B5.2. / B5.3. / B5.4. / B5.5. / B5.6.
6 Expresión oral. Contraargumentar. B1.3. / B1.5. / B1.6. / B1.7. / B1.8. / B1.9.
Lingua e texto. Texto xornalístico (I): debate. B1.3. / B1.4. / B1.5. / B1.7. / B1.8. / B1.9. / B1.10.
Lectura: Tres capitáns de tempos idos. B2.1. / B2.8.
Lingua e texto. Texto xornalístico (I): debate. B2.1. / B2.3. / B2.12.
Lingua e texto. Texto xornalístico (I): debate. B3.9. / B3.10. / B3.13.
Léxico. Artes plásticas. B3.1. / B3.5.
Léxico. Enriquecemento do léxico (I): derivación. B3.1. / B3.3. / B3.5.
Gramática. Verbo (I): formas persoais. B3.2. / B3.13.
Ortografía. Puntuación (II): sinais de interrogación, exclamación, dous puntos e aspas. B3.6. / B3.7.
Lingua e sociedade. Historia da lingua (III): a lingua galega nos Séculos Escuros e na Ilustración. B4.1. / B4.4. / B4.6
Lectura: Tres capitáns de tempos idos. B5.6.
Literatura. Literatura da Idade Moderna. B5.1. / B5.2. / B5.3. / B5.4. / B5.5. / B5.6.
7 Expresión oral. Mostrar acordo e desacordo. B1.3. / B1.5. / B1.6. / B1.7. / B1.8. / B1.9
Lingua e texto. Texto xornalístico (II): entrevista. B1.1. / B1.2. / B1.6. / B1.8. / B1.10.
Lingua e texto. Texto xornalístico (II): entrevista. B2.1. / B2.3. / B2.10.
Reforzo de competencias B2.1. / B2.3. / B2.6. / B2.7. / B2.11. / B2.12. / B2.13.
Lingua e texto. Texto xornalístico (II): entrevista. B3.9. / B3.10. / B3.13.
Léxico. Cinema. B3.1. / B3.5.
Léxico. Enriquecemento do léxico (II): composición. B3.1. / B3.3. / B3.5.
Gramática. Verbo (II): formas infinitas, perífrase verbal e voz verbal. B3.2. / B3.13.
Ortografía. Puntuación (III): trazo medio, curto e longo, barra oblicua e apóstrofo. B3.6. / B3.7.
Lingua e sociedade. Historia da lingua (IV): a lingua galega do século XIX até 1916. B4.1. / B4.4. / B4.6
Lectura: “Topsecret” e “Hoax”. B5.6.
Literatura. Prerrexurdimento e Rexurdimento. B5.1. / B5.2. / B5.3. / B5.4. / B5.5. / B5.6.
8 Lingua e texto. Texto xornalístico (II): entrevista. B1.1. / B1.2. / B1.6. / B1.8. / B1.10. B1.1. / B1.2. / B1.6. / B1.8. / B1.10
Reforzo de competencias B2.1. / B2.4. / B2.6. / B2.7. / B2.11. / B2.12. / B2.13.
Lingua e texto. Texto xornalístico (III): crónica e reportaxe. B3.9. / B3.10. / B3.13.
Léxico. Música e baile. B3.1. / B3.5.
Léxico. Enriquecemento do léxico (III): sigla, acrónimo e amálgama. B3.1. / B3.3. / B3.5.
Gramática. Adverbio, preposición e conxunción.
Lingua e sociedade. Lingua estándar e desvíos. B4.9.
Lectura: “Sangue do noso sangue”. B5.6.
Literatura. Rosalía de Castro. B5.1. / B5.2. / B5.3. / B5.4. / B5.5. / B5.6.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 3º ESO Páxina 59
B3.2. / B3.13.
Ortografía. Uso de b/v, de h e dalgunhas vogais. B3.4. / B3.5. / B3.6.
9 Expresión oral. Pedir información. B1.5. / B1.6. / B1.7. / B1.8. / B1.9.
Lingua e texto. Texto científico: relatorio, conferencia, teleconferencia e mesa redonda. B1.3. / B1.4. / B1.5. / B1.6
Lectura: Caderno de Xapón. B2.1. / B2.3. / B2.8.
Lingua e texto. Texto científico: relatorio, conferencia, teleconferencia e mesa redonda. B2.1. / B2.5. / B2.11. / B2.12.
Reforzo de competencias B2.1. / B2.4. / B2.6. / B2.7. / B2.11. / B2.12. / B2.13.
Lingua e texto. Texto científico: relatorio, conferencia, teleconferencia e mesa redonda. B3.9. / B3.10. / B3.13.
Léxico. Radio e televisión. B3.1. / B3.5.
Léxico. Enriquecemento do léxico (IV): préstamo e estranxeirismo. B3.1. / B3.3. / B3.5.
Gramática. Unidade e función sintácticas; frase. B3.2. / B3.8. / B3.13.
Ortografía. Uso doutras consoantes. B3.4. / B3.5. / B3.6.
Lingua e sociedade. Variedades lingüísticas: variedades diatópicas e variedades diastráticas. B4.9
Lectura: Caderno de Xapón. B5.6.
Literatura. Eduardo Pondal. B5.1. / B5.2. / B5.3. / B5.4. / B5.5. / B5.6.
10 Expresión oral. Pedir favores e servizos. B1.5. / B1.6. / B1.7. / B1.8. / B1.9.
Lectura: “Aparece nos meus soños…” e “(Debilidadedebilidade pola luz do anxo caído)”. B2.1. / B2.8.
Lingua e texto. Texto administrativo: acta e solicitude. B2.1. / B2.2. / B2.9. / B2.12.
Reforzo de competencias B2.1. / B2.2. / B2.6. / B2.7. / B2.11. / B2.12. / B2.13.
Lingua e texto. Texto administrativo: acta e solicitude. B3.9. / B3.10. / B3.13.
Léxico. Ecoloxía. B3.1. / B3.5.
Léxico. Enriquecemento do léxico (V): onomatopea. B3.1. / B3.3. / B3.5.
Gramática. Funcións sintácticas na cláusula (I): suxeito, predicado, CD e CI. B3.2. / B3.8. / B3.13.
Ortografía. Grupos consonánticos. B3.4. / B3.5. / B3.6.
Lingua e sociedade. O galego e as leis. B4.7.
Lectura: “Aparece nos meus soños…” e “(Debilidadedebilidade pola luz do anxo caído)”. B5.6.
Literatura. Manuel Curros Enríquez. B5.1. / B5.2. / B5.3. / B5.4. / B5.5. / B5.6.
11 Expresión oral. Chamar a atención do/da interlocutor/a. B1.5. / B1.6. / B1.7. / B1.8. / B1.9.
Lectura: “Corredores”. B2.1. / B2.8.
Lingua e texto. Texto publicitario: anuncio. B2.1. / B2.12.
Reforzo de competencias B2.1. / B2.2 / B2.4. / B2.6. / B2.7. / B2.11. / B2.12. / B2.13.
Lingua e texto. Texto publicitario: anuncio. B3.9. / B3.10. / B3.13.
Léxico. Seres míticos e ritos máxicos. B3.1. / B3.5.
Léxico. Enriquecemento do léxico (VI): palabra tabú e eufemismo. B3.1. / B3.3. / B3.5.
Gramática. Funcións sintácticas na cláusula (II): atributo, predicativo, suplemento, complemento axente e
Lingua e sociedade. Lingua inicial e usos lingüísticos. B4.9
Lectura: “Corredores”. B5.6.
Literatura. Ensaio, narrativa e teatro do Rexurdimento. Literatura finisecular. B5.1. / B5.2. / B5.3. /
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 3º ESO Páxina 60
complemento circunstancial. B3.2. / B3.8. / B3.13.
Ortografía. Palabras homónimas e parónimas. B3.4. / B3.5. / B3.6.
B5.4. / B5.5. / B5.6.
12 Expresión oral. Conversar ao teléfono. B1.5. / B1.6. / B1.7. / B1.8. / B1.9.
Lectura: Antígona. B2.1. / B2.7. / B2.8.
Lingua e texto. Texto electrónico: correo electrónico e conversa gráfica. B2.1. / B2.12. / B2.9. / B2.14.
Reforzo de competencias B2.1. / B2.3. / B2.6. / B2.7. / B2.11. / B2.12. / B2.13.
Lingua e texto. Texto electrónico: correo electrónico e conversa gráfica. B3.9. / B3.10. / B3.13.
Léxico. Deporte. B3.1. / B3.5.
Léxico. Enriquecemento do léxico (VII): cultismo e latinismo. B3.1. /B3.3. / B3.5.
Gramática. Cláusula e oración. B3.2. / B3.8. / B3.13.
Ortografía. Xuntos ou separados? B3.2. / B3.5. / B3.6.
Lingua e sociedade. Preconceptos lingüísticos. B4.8.
Lectura: Antígona. B5.6.
Literatura. Literatura popular. B5.1. / B5.2. / B5.3. / B5.4. / B5.5. / B5.6.
2.5.2.- Secuenciación e temporalización de contidos Dividimos a programación en 12 unidades. Cada unidade para 3.º de ESO consta nomeadamente dun libro de texto dividido en 12 unidades
con varios anexos. Cada unidade presenta 8 bloques de contido: 1) Lectura, 2) Expresión oral, 3) Lingua e texto, 4) Léxico, 5) Gramática, 6)
Ortografía, 7) Lingua e sociedade e 8) Literatura. Alén disto, o profesorado complementará/adaptará a súa actividade con materiais de elaboración propia ou colaborativa con outro
profesorado do Departamento ou doutras disciplinas.
Lectura Cada unidade comezarase cun texto seguido de actividades: actividades de comprensión textual, actividades de
comprensión lectora, actividades de análise do texto e actividades de ampliación; este último grupo abrangue actividades
de creación literaria e de ampliación da lectura a través de traballos de investigación, exposicións orais, debates etc.
Expresión
oral
É fundamental para a consecución dos estándares de aprendizaxe da materia de Lingua Galga e Literatura, así como para a
consecución das competencias clave, a inclusión dun apartado completo de Expresión oral.
Realizaranse un conxunto de actividades que, polo regular, manteñen certo vínculo co apartado de Léxico.
Lingua e
texto
Procúrase un achegamento a diferentes modelos textuais desde unha perspectiva práctica: tres unidades destinadas a
introducir algúns conceptos teóricos básicos como as funcións da linguaxe e as principais distincións entre tipoloxías
textuais (texto oral, texto escrito e texto electrónico etc.) para despois centrármonos nos bloques de texto literario, texto
xornalístico, texto científico, texto administrativo, texto publicitario e texto electrónico.
En todos os casos propíciase a reflexión desde o punto de vista teórico sobre a estrutura idónea para os diferentes modelos
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 3º ESO Páxina 61
textuais, mais tamén se introduce un bo número de prácticas que permiten pór en marcha eses coñecementos.
Léxico Divídese este bloque en dous apartados: un de léxico, semellante ao de cursos anteriores, e outro de semántica, que
incorpora contidos e actividades referidos á organización do léxico, ao seu enriquecemento etc.
Pretendemos facer da adquisición de léxico un elemento relevante atendendo a organizar os campos semánticos que se
presentan en función da súa complexidade e da necesidade de vocábulos que poidan mostrar os alumnos e as alumnas na
súa vida cotiá. Gramática Partimos dunha unidade introdutoria centrada na lingua e na súa organización para despois centrármonos no estudo e na análise
do substantivo, do adxectivo, do pronome, do verbo, do oadverbio, da preposición e da conxunción. O recoñecemento das
categorías gramaticais resulta imprescindíbel para o bloque seguinte que se abre a partir da unidade 9 até a fin co estudo da
Sintaxe: diferentes tipos de frase, elementos básicos para ir avanzando no desenvolvemento desta disciplina, estudo das
funcións sintácticas no interior da cláusula e distinción entre cláusulas e oracións.
. Este modelo gramatical e terminolóxico que usamos ten como obra de referencia a Gramática práctica da lingua galega.
Comunicación e expresión (Baía Edicións, 2011).
Ortografía Para fomentar unha aprendizaxe verdadeiramente construtiva e para mellorar o interese do alumnado por este apartado, a
organización da Ortografía debe responder a unha progresión real da dificultade e á non repetición de contidos. A abordaxe da
Ortografía para o 3.º curso de ESO comprende a acentuación, o uso dos sinais de puntuación e as regras de uso de letras e
palabras que poidan entrañar unha especial dificultade.
Lingua e
sociedade
Este bloque presenta dous tipos de contidos ben diferenciados. Por unha banda, aparecen catro unidades dedicadas á historia da
lingua galega desde a súa orixe até 1916, que se colocan en paralelo coas unidades que tratan o mesmo período histórico
literario; consideramos que este era o mellor modo de facilitar o estudo do alumnado e de estabelecer relacións entre o que se
conta nun e noutro apartado.
As restantes oito unidades afondan en conceptos como o de bilingüismo, diglosia, conflito lingüístico e normalización
lingüística, mais tamén no concepto de lingua estándar, na lusofonía, nas variedades lingüísticas dos galego, na lexislación
lingüística etc.
Literatura En 3.º curso de ESO introdúcese por vez primeira o estudo da historia da literatura. Primeiro estudamos o concepto de
Literatura Galega e a periodización desta con relación a outras literaturas europeas. Repásanse os xéneros literarios que
consideramos fundamental para se iniciar no estudo da historia literaria.
O fundamental será o estudo da historia da Literatura Galega desde a Idade Media até a Literatura de fins do XIX
Na unidade 12 dedícase á literatura popular
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 3º ESO Páxina 62
2.5.3.- Obxectivos
Comprender a intención comunicativa implícita e explícita, o tema, a idea principal e as secundarias de textos propios dos medios de
comunicación audiovisual.Seguir e recoller resumidamente o desenvolvemento oral dunha exposición académica.
Identificar e contrastar o propósito comunicativo en textos escritos do ámbito público e dos medios de comunicación, así como da vida
académica, analizando criticamente os seus contidos, interpretando as connotacións e mensaxes implícitas que deles se deduzan e inferindo o
tema principal e os secundarios.Comprender e seguir as instrucións que regulan a vida social e os procesos de aprendizaxe complexos.
Realizar exposicións orais planificadas claras e áxiles de traballos e de informacións de actualidade contrastando os diferentes puntos de vista e
opinións expresadas en distintos medios audiovisuais.Participar de forma construtiva en diversas interaccións comunicativas (simulacións,
traballos colaborativos...) respectando as regras que as rexen e adoptar o rexistro adecuado a cada tipo de texto e situación.
Escribir textos propios dos medios de comunicación e dos ámbitos social e académico, usando con progresiva liberdade os modelos propostos
na aula.Planificar e revisar os mencionados textos de maneira case autónoma para asegurar a súa coherencia, cohesión, corrección e precisión
léxica.
Consultar de maneira case autónoma textos en diferentes soportes co fin de seleccionar e analizar criticamente a información relevante para
integrala nas propias producións, especialmente en traballos do ámbito académico adecuados ao nivel.
Aplicar os coñecementos sobre a lingua e as normas do uso lingüístico para resolver problemas de comprensión e para compoñer e revisar de
xeito progresivamente autónomo os propios textos.
Recoñecer, a través da reflexión sobre os usos discursivos, os mecanismos da lingua, e coñecer e usar a terminoloxía lingüística adecuada.
Identificar as causas e consecuencias dos feitos máis relevantes da historia social da lingua galega anterior ao século XX; extraer os trazos
principais que definen a actual situación sociolingüística de Galicia, analizando criticamente os condicionamentos da valoración e uso social do
galego; utilizar a lingua galega con fluidez e normalidade nos máis diversos contextos comunicativos.
Recoñecer as causas da diversidade lingüística e dos procesos sociolingüísticos e mais coñecer e facer uso dos dereitos nesta materia.
Ler con regularidade obras literarias e desenvolver criterio lector; expoñer unha opinión persoal sobre a lectura dunha obra axeitada á idade,
relacionando o seu sentido coa propia experiencia e valorando a estrutura, o punto de vista e o emprego da linguaxe.
Utilizar os coñecementos literarios na comprensión de textos breves ou fragmentos, atendendo especialmente á relación co contexto, á
evolución dos xéneros, formas e estilos e funcionalidade dos recursos retóricos.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 3º ESO Páxina 63
Participar de maneira activa na creación de textos de intención estética tomando como modelo os lidos e comprendendo os recursos a
empregar; explicar as relacións das obras co contexto histórico e literario en que aparecen os autores máis relevantes, realizando un traballo de
información e de síntese ou de resolución de problemas.
2.5.4. Grao mínimo de consecución para superar a materia.
Bloque 1. Comunicación oral. Escoitar e falar
Estándar %
LGB1.1.1. Comprende o sentido global e identifica a intención comunicativa e a estrutura de textos orais propios dos medios de comunicación audiovisual
(entrevistas, noticias, crónicas e reportaxes).
60
LGB1.1.2. Interpreta textos orais e traslada a información relevante a esquemas ou resumos. 60 LGB1.2.1. Diferencia as ideas principais e as secundarias e identifica a intención comunicativa de programas de carácter informativo: noticias, reportaxes e
crónicas.
60
LGB1.2.2. Compara o tratamento da mesma noticia en diferentes medios de comunicación e extrae conclusións a partir das coincidencias e diferenzas
atopadas.
40
LGB1.2.3. Reflexiona sobre as mensaxes e rexeita usos lingüísticos que levan implícitos prexuízos e discriminacións. 70 LGB1.3.1. Identifica as ideas principais e secundarias dun texto oral expositivo ou argumentativo, formal ou informal, producido na variante estándar ou en
calquera das variedades dialectais.
50
LGB1.3.2. Recoñece a intención comunicativa dos textos. 50 LGB1.3.3. Diferencia as explicacións dos argumentos. 60 LGB1.4.1. Identifica a intención comunicativa, a tese e os argumentos dos debates, relatorios e mesas redondas dentro do ámbito educativo e elabora un
esquema ou resumo.
50
LGB1.4.2. Recoñece os procedementos lingüísticos para manifestarse a favor ou en contra. 60 LGB1.5.1. Coñece, aprecia e usa as normas que rexen a cortesía na comunicación oral (intervén na quenda que lle corresponde, respecta as opinións e recoñece
e rexeita a linguaxe discriminatoria).
60
LGB1.5.2. Recoñece a importancia dos aspectos prosódicos (entoación, pausas, ton, timbre e volume) e o significado dos trazos máis característicos da linguaxe
non verbal.
50
LGB1.6.1. Aprecia a emisión dunha pronuncia galega correcta, recoñece os erros de produción oral propia e allea a partir da práctica habitual de autovaliación e
propón solucións para melloralas.
70
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 3º ESO Páxina 64
LGB1.6.2. Comprende, interpreta e rexeita os prexuízos que se poidan asociar á maneira de pronunciar a lingua galega. 70 LGB1.6.3. Usa a variante dialectal propia e asúmea como a variedade habitual do seu contexto. 60 LGB1.7.1. Participa activamente en debates ou coloquios, respecta as regras de interacción, intervención e cortesía, manifesta as súas opinións e respecta as
dos demais.
40
LGB1.7.2. Cínguese ao tema, non divaga e atende ás instrucións do moderador nos debates e coloquios. 40 LGB1.7.3. Avalía as intervencións propias e alleas. 50 LGB1.7.4. Respecta as quendas de palabra, o espazo, xesticula de xeito adecuado, escoita activamente os demais e usa fórmulas de saúdo e despedida. 50 LGB1.8.1. Elabora guións para organizar os contidos de exposicións formais ou informais breves. 40 LGB1.8.2. Participa con fluidez nas intervencións orais espontáneas ou formais respectando as regras morfosintácticas desta lingua, en especial a colocación do
pronome átono, así como a fonética galega (pronuncia das sete vogais, n velar e fonema fricativo palatal xordo).
40
LGB1.8.3. Emprega nas intervencións orais expresións propias do galego: infinitivo conxugado e fraseoloxía adecuada. 50 LGB1.8.4. Fai uso dos aspectos prosódicos da linguaxe non verbal (a presentación, a posta en escena, os xestos e a mirada), manifesta autocontrol das
emocións ao falar en público e diríxese ao auditorio con autoconfianza e seguridade.
40
LGB1.8.5. Emprega nas intervencións orais espontáneas un léxico rico e variado. 50 LGB1.8.6. Adecúa a súa pronuncia á finalidade da práctica oral. 30 LGB1.8.7. Recoñece a avalía erros (repeticións de conectores, pobreza léxica e castelanismos) nos discursos orais propios e alleos e trata, progresivamente, de
evitalos.
40
LGB1.9.1. Participa en conversas informais nos que intercambia información e expresa a súa opinión. 50 LGB1.9.2. Desenvólvese correctamente en situacións da vida cotiá que implique solicitar unha información ou un servizo. 60 LGB1.9.3. Utiliza as fórmulas de tratamento e as regras de cortesía axeitadas ao destinatario e á situación comunicativa. 50 LGB1.9.4. Realiza e explica resumos ou exposicións educativas sinxelas. 60 LGB1.10.1. Consulta os medios de información dixitais para seleccionar contidos relevantes e incorporalos ás súas producións. 60
LGB1.10.2. Emprega as TIC para facer as súas presentacións máis claras e atractivas visualmente.
60
Bloque 2. Comunicación escrita. Ler e escribir.
Estándar %
LGB2.1.1. Usa técnicas de síntese do contido dos textos: subliñados, esquemas e resumos. 60
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 3º ESO Páxina 65
LGB2.1.2. Usa técnicas de ampliación e organización da información: táboas, cadros, gráficos e mapas conceptuais. 50 LGB2.1.3. Busca e asimila o significado de palabras do rexistro formal e incorpóraas progresivamente ao seu vocabulario. 50 LGB2.1.4. Relaciona a información explícita e implícita dun escrito en función do contexto. 40 LGB2.2.1. Comprende e interpreta textos propios da vida cotiá e das relacións sociais: convocatorias, actas de reunión e regulamentos. 60 LGB2.2.2. Identifica os trazos característicos dun escrito (tipografía, distribución de espazos e escollas léxicas) coa tipoloxía textual (convocatoria, actas de
reunión e regulamentos).
60
LGB2.3.1. Comprende e interpreta textos xornalísticos, fundamentalmente en entrevistas, crónicas e reportaxes. 40 LGB2.3.2. Distingue entre os contidos informativos e as opinións que se expresan nos textos xornalísticos. 50 LGB2.4.1. Comprende e interpreta textos propios do ámbito educativo, especialmente os expositivos e explicativos elaborados a partir da información obtida
nas bibliotecas.
50
LGB2.4.2. Consulta fontes xerais (enciclopedias) e especializadas (monográficos e webs temáticas) para ampliar a información e mellorar o coñecemento da
mensaxe.
60
LGB2.4.3. Interpreta, deduce e explica a información que aparece en diagramas, gráficas e mapas conceptuais. 40 LGB2.5.1. Interpreta o sentido global e compón o esquema xerarquizado das ideas de textos expositivos e explicativos. 40 LGB2.5.2. Identifica a estrutura comunicativa das mensaxes escritas e a intención do emisor. 40 LGB2.6.1. Aplica correctamente o sistema de procura na biblioteca e nos buscadores de internet para obter, organizar e seleccionar información. 50 LGB2.7.1. Identifica e expresa posturas de acordo e desacordo sobre aspectos parciais ou globais dun texto. 60 LGB2.7.2. Recoñece e evita usos lingüísticos que transmiten prexuízos ou mensaxes discriminatorias. 80 LGB2.8.1. Le en voz alta, de xeito fluído e respecta a fidelidade ao texto. 50 LGB2.8.2. Respecta os patróns fonéticos do galego (fonética sintáctica e entoación) e emprega a dicción e o ritmo axeitado á lectura do texto. 60 LGB2.9.1. Produce, en formato papel ou dixital, textos da vida cotiá ou das relacións sociais, segundo os modelos propostos na aula: convocatorias, actas de
reunións e intervencións en foros.
40
LGB2.10.1. Produce, en soporte impreso ou dixital, textos xornalísticos, fundamentalmente, entrevistas, crónicas, reportaxes. 50 LGB2.11.1. Produce, en soporte impreso ou dixital, textos expositivos e explicativos sobre distintas materias curriculares elaborados a partir de información
obtida en bibliotecas e outras fontes de información.
40
LGB2.11.2. Usa correctamente elementos formais nos traballos educativos: citas bibliográficas, índices, paxinación, notas ao pé de páxina, organización de
títulos, capítulos, etc.
40
LGB2.12.1. Planifica a composición dos escritos en función do tipo de texto e da situación comunicativa para redactar textos adecuados, coherentes e ben
cohesionados.
40
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 3º ESO Páxina 66
LGB2.12.2. Redacta borradores, utiliza esquemas, árbores ou mapas conceptuais para planificar e organizar os seu escritos. 40 LGB2.12.3. Consulta fontes de información en distintos soportes para seleccionar contidos relevantes que posteriormente reelaborará e incorporará ao seu
escrito.
50
LGB2.12.4. Utiliza o rexistro lingüístico adecuado en función da situación comunicativa e do ámbito de uso. 50 LGB2.12.5. Usa elementos lingüísticos e discursivos para alcanzar a coherencia e cohesión interna (conectores e tratamento de formas verbais). 40 LGB2.12.6. Revisa os textos de xeito gradual para resolver dificultades de contido (temática e estrutura) e de forma (cuestións tipográficas, ortográficas e
gramaticais).
60
LGB2.13.1. Usa as TIC (procesadores de textos e correctores ortográficos) para organizar os contidos, mellorar a presentación e facilitar a corrección dos textos
escritos.
50
LGB2.14.1. Coñece e utiliza as ferramentas TIC para intercambiar opinións sobre escritos alleos e escribir e dar a coñecer os propios en blogs, redes sociais de
lectores e escritores.
50
Bloque 3. Funcionamento da lingua.
Estándar %
LGB3.1.1. Selecciona o léxico e as expresións axeitadas en contextos comunicativos de uso formal da lingua. 50
LGB3.2.1. Produce textos orais e escritos de diferentes xéneros cun correcto uso das distintas categorías gramaticais. 40
LGB3.2.2. Identifica e explica os usos e valores das categorías gramaticais relacionándoas coa intención comunicativa e a tipoloxía textual. 40
LGB3.3.1. Recoñece e explica os procedementos de creación de palabras. 60
LGB3.3.2. Crea palabras novas utilizando os procedementos de creación. 50
LGB3.4.1. Recoñece e usa adecuadamente a fonética da lingua galega. 70 LGB3.5.1. Utiliza os dicionarios e outras fontes de consulta en diferentes soportes, resolven as súas dúbidas sobre o uso correcto da lingua e progresa na aprendizaxe.
50
LGB3.6.1. Emprega textos orais e escritos e respecta as normas gramaticais. 50
LGB3.7.1. Revisa os textos para puntuar correctamente. 50
LGB3.8.1. Recoñece e explica nos textos as funcións sintácticas oracionais e diferenza os elementos que as desempeñan. 40
LGB3.9.1. Identifica, explica e usa distintos conectores, así como outros mecanismos que lle achegan cohesión a un texto. 40 LGB3.10.1. Determina o tema, delimita a estrutura e identifica a progresión temática en producións propias e alleas. Elabora textos nos que ten en conta os parámetros anteriores.
50
LGB3.11.1. Interpreta o sentido de textos orais e escritos, identifica a intención comunicativa e a recoñece a postura de cada emisor. 40
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 3º ESO Páxina 67
LGB3.12.1. Participa en proxectos (elaboración de materiais multimedia, folletos, carteis, recensión de libros e películas, obras de teatro, etc.) nos que se utilizan varias linguas e relacionados cos elementos transversais, evita estereotipos lingüísticos ou culturais e valora as competencias que posúe como persoa plurilingüe.
50
LGB3.13.1. Utiliza os coñecementos lingüísticos de ámbito contextual, textual, oracional e da palabra, desenvolvidos no curso nunha das linguas, para mellorar a comprensión e produción dos textos traballados en calquera das outras.
60
Bloque 4. Lingua e sociedade.
Estándar %
LGB4.1.1. Valora a lingua como medio de relación interpersoal e de sinal de identidade dun pobo e amósase capaz de explicar a súa postura. 80 LGB4.1.2. Distingue entre bilingüismo e diglosia e aplica estes termos de forma axeitada á realidade galega. 60 LGB4.1.3. Valora o plurilingüismo inclusivo, desde a lingua propia, como expresión da riqueza cultural da humanidade e amósase capaz de explicar a súa
postura.
70
LGB4.1.4. Coñece as linguas que forman parte da nosa familia lingüística. 50 LGB4.1.5. Coñece os territorios que forman parte da comunidade lusófona e a importancia desta na vida social e económica galega. 60 LGB4.1.6. Incorpora á súa práctica cotiá os principais recursos da rede en lingua portuguesa (buscadores e enciclopedias). 40 LGB4.2.1. Describe e analiza a situación sociolingüística de Galicia. 60 LGB4.2.2. Analiza gráficas sobre o uso do galego segundo a idade das persoas. 50 LGB4.2.3. Identifica os castelanismos nas producións lingüísticas e depura estes elementos no seu propio discurso. 70 LGB4.3.1. Coñece as principais iniciativas normalizadoras da lingua galega. 50 LGB4.3.2. Comprende o concepto normalización e explica o proceso normalizador do galego. 70 LGB4.3.3. Analiza a súa propia práctica lingüística e valora a importancia de contribuír individual e socialmente á normalización da lingua galega. 70 LGB4.4.1. Recoñece os principais elementos na orixe e formación da lingua galega desde os seus inicios ata 1916. 60 LGB4.4.2. Recoñece os acontecementos relevantes da historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916. 60 LGB4.4.3. Identifica as causas dos feitos máis relevantes da historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916. 60 LGB4.4.4. Identifica as consecuencias dos feitos máis relevantes da historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916. 60 LGB4.4.5. Interpreta gráficos, táboas, textos e información dos medios e das TIC, relacionados coa historia social da lingua galega desde os seus inicios ata
1916.
50
LGB4.5.1. Coñece a lexislación estatal e autonómica que regula a utilización do galego e a súa promoción. 40 LGB4.6.1. Coñece o que é un prexuízo, detecta e analiza a presenza de prexuízos de carácter sociocultural e sociopolítico cara ao galego na súa práctica
lingüística e na do seu contorno.
60
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 3º ESO Páxina 68
LGB4.7.1. Identifica e clasifica as variantes diastráticas do galego. 50 LGB4.7.2. Recoñece os trazos da variedade estándar da lingua galega e valóraa como variante unificadora. 50 LGB4.7.3. Rexeita os prexuízos sobre as variedades dialectais e utiliza os trazos propios da súa zona. 50
Bloque 5. Educación literaria.
Estándar %
LGLB5.1.1. Identifica as distintas épocas e períodos da literatura galega desde as súas orixes na Idade Media ata 1916. 60 LGLB5.1.2. Comprende e explica razoadamente as distintas épocas e períodos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916 e sinala os seus principais
trazos característicos.
60
LGLB5.2.1. Selecciona, seguindo criterios razoados, textos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916 para a súa lectura. 50 LGLB5.2.2. Le autonomamente obras ou textos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916, resume o seu contido, sinala os seus trazos
característicos definitorios e relaciónaos co contexto histórico, cultural e sociolingüístico do período da literatura galega correspondente.
40
LGB5.2.3. Comenta, de forma guiada, textos de obras da Literatura galega desde a Idade Media ata 1916, sinala os seus trazos característicos definitorios e
relaciónaos co contexto histórico, cultural e sociolingüístico do período da literatura galega correspondente.
60
LGLB5.2.4. Compara textos literarios dunha mesma época ou período ou de diferentes épocas e períodos atendendo aos seus principais contidos, sinala os
seus trazos característicos definitorios e pon todo en relación co contexto histórico, cultural e sociolingüístico da(s) época(s) ou do(s) período(s).
50
LGLB5.3.1. Le expresiva, comprensiva e/ou dramatizadamente textos narrativos, poéticos, teatrais e ensaísticos representativos da literatura galega desde a
Idade Media ata 1916.
50
LGLB5.3.2. Participa con proveito de audicións de textos narrativos, poéticos, teatrais e ensaísticos representativos da literatura galega desde a Idade Media
ata 1916 e escribe/debate, argumentadamente, sobre aspectos literarios básicos destes.
50
LGLB5.4.1. Elabora traballos individual e/ou colectivamente, nos que se describen e analizan textos representativos da literatura galega desde a Idade Media
ata 1916.
50
LGLB5.5.1. Consulta fontes de información básicas para a realización de traballos sinxelos e cita axeitada destas. 50 LGLB5.5.2. Emprego de diferentes recursos básicos das TIC para a realización de traballos sinxelos e cita axeitada destes. 50 LGLB5.6.1. Crea ou recrea textos sinxelos de intención literaria partindo das características dos traballados na aula. 40 LGLB5.6.2. Desenvolve o gusto pola escrita como instrumento de comunicación capaz de analizar e regular os sentimentos e xuízos. 40
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 3º ESO Páxina 69
2.5.5.- Procedementos e instrumentos de avaliación
Ademais de ter en conta o esforzo, a capacidade de traballo e a actitude na clase, os coñecementos do alumnado valorarase a través dos
seguintes instrumentos de avaliación:
Control do traballo diario.
Control das obras de lectura.
Control do coñecemento dos distintos aspectos da lingua e da literatura a través de probas específicas.
O alumnado con necesidades específicas terán unha adaptación destes instrumentos conforme as súas necesidades. Basicamente esta
adaptación consistirá:
- Exames escritos con preguntas breves, cerradas, claras e con vocabulario o máis sinxelo posíbel. No entanto, estes exames teñen que ir
adaptados ao nivel de estudos que cursa o alumno/a.
- Deixar máis tempo para a os exames e probas escritas, ser flexíbeis na súa duración e mesmo dividilas en dúas sesións
- Cando se observa que os exames escritos fican incompletos, completalos de forma oral
Actividades de recuperación e reforzo
Este tipo de actividades terán en moitos casos un carácter individual dependendo dos aspectos nos que cada alumno/a precise ese reforzo.
De forma xeral poderemos establecer as seguintes pautas:
Obras de lectura. Se un alumno/a ten problemas de comprensión ou capacidade para a lectura dunha das obras indicadas o profesor/a
poderá facilitarlle unha obra máis adaptada ás súas capacidades.
Traballo diario e elaboración do seu caderno. O profesor ou profesora entregará novas actividades ao alumnado que teña que
recuperar sendo necesario que o alumno as entregue realizadas ao profesor ou figuren no seu caderno.
Exames. No caso de que o alumno non atinxise un nivel suficiente nun exame e a cualificación non se vise compensada con outros
instrumentos de avaliación, será necesaria a repetición de dita proba.
O alumnado que por diversas razóns non asista á clase e perda o dereito á avaliación continua terá que someterse a unha proba final de
toda a materia, incluídas as obras de lectura.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 3º ESO Páxina 70
2.5.6.- Concrecións metodolóxicas
A metodoloxía a utilizar estará condicionada pola composición de cada grupo de alumnos/as. Con carácter xeral podemos afirmar que se
tentará:
- Unha metodoloxía práctica que esperte o interese do alumnado e o seu traballo diario.
- Combinar as explicacións teóricas do profesor/a coa practica e exercicios que realicen os alumnos/as.
- Procurar unha variedade de materiais que fagan a atractivo o traballo e o estudo.
- Utilizar materiais auxiliares (música, xornais…) que fagan atractivo o traballo e axuden a coñecer a realidade.
- Integrar, na medida do posíbel, o uso das TIC
2.5.7.- Materiais e recursos didácticos
Para alén do material que o profesorado poida achegar no seu traballo diario, establécese o uso do seguinte material:
Libro de texto
VV.AA. Lingua e Literatura......................................... Consorcio Editorial Galego
Obras de lectura
Jaureguízar …………….. Corazón de chocolate
Castelao………………… .. Os dous de sempre
Gonzalo Navaza …………. Erros e Tánatos
2.5.8.- Criterios de avaliación
Mostrar unha actitude positiva nos seguintes aspectos:
Comportamento na aula.
Interese pola aprendizaxe.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 3º ESO Páxina 71
Esforzo e constancia no traballo.
Respecto polos compañeiros e compañeiras.
Respecto pola diversidade cultural.
Comprender a intención comunicativa implícita e explícita, o tema, a idea principal e as secundarias dos textos propios dos medios de
comunicación audiovisual, así como seguir e recoller resumidamente o desenvolvemento oral dunha exposición académica.
Identificar e contrastar o propósito comunicativo en textos escritos de ámbito público e dos medios de comunicación, así como da vida
académica, analizando criticamente os seus contidos, interpretando as connotacións e mensaxes implícitas que deles se deduzan e
inferindo o tema principal e os secundarios. Comprender e seguir as instrucións que regulan a vida social e os procesos de aprendizaxe
complexos.
Realizar exposicións orais planificadas claras e áxiles de traballos e de informacións de actualidade contrastando os diferentes puntos de
vista e opinións expresadas en distintos medios audiovisuais, así como participar de forma construtiva en diversas interaccións
comunicativas (simulacións, traballos colaborativos...) respectando as regras que as rexen. Adoptar o rexistro adecuado a cada tipo de
texto e situación.
Escribir textos propios dos medios de comunicación e dos ámbitos social e académico, usando con progresiva liberdade os modelos
propostos na aula. Planificar e revisar os ditos textos de maneira case autónoma para asegurar a súa coherencia, cohesión, corrección e
precisión léxica.
Consultar, de maneira case autónoma, textos en diferentes soportes co fin de seleccionar e analizar criticamente a información relevante
para integrala nas propias producións, especialmente en traballos do ámbito académico adecuados ao nivel.
Aplicar os coñecementos sobre a lingua galega e as normas do uso lingüístico para resolver problemas de comprensión e para compoñer
e revisar de xeito progresivamente autónomo os propios textos.
Recoñecer, a través da reflexión sobre os usos discursivos, os mecanismos da lingua e coñecer e usar a terminoloxía lingüística adecuada.
Identificar as causas e consecuencias dos feitos máis relevantes da historia social da lingua galega anterior ao século XX; extraer os
trazos principais que definen a actual situación sociolingüística de Galiza, analizando criticamente os condicionamentos da valoración e
usos social do galego; utilizar a lingua galega con fluidez e normalidade nos máis diversos contextos comunicativos.
Recoñecer as causas da diversidade lingüística e dos procesos socio lingüísticos.
Ler con regularidade obras literarias e desenvolver criterio lector; expoñer unha opinión persoal sobre a lectura dunha obra axeitada á
idade, relacionando o seu sentido coa propia experiencia e valorando a estrutura, o punto de vista e o emprego da linguaxe.
Utilizar os coñecementos literarios na comprensión de textos breves ou fragmentos, atendendo especialmente á relación co contexto, á
evolución dos xéneros, formas e estilos e á funcionalidade dos recursos retóricos.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 3º ESO Páxina 72
Participar de maneira activa na creación de textos de intención estética tomando como modelo os lidos e comprendendo os recursos a
empregar; explicar as relacións das obras co contexto histórico e literario en que aparecen e os autores máis relevantes, realizando un
traballo de información e de síntese ou de resolución de problemas.
2.5.9.- Criterios de cualificación
Aos instrumentos antes citados concederáselles o seguinte valor:
Actitude e traballo diario 10% : Actitude e participación adecuada na aula 0’5%. Realización adecuada das tarefas encomendadas 0’5% Obras de lectura.............................................20%
Coñecemento dos distintos aspectos da lingua e da literatura a través de probas específicas ...................................................................70%
Nas probas escritas poderá descontarse até un 15 % por erros lingüísticos.
O alumnado que por diversas razóns non asista á clase e perda o dereito á avaliación continua realizará unha proba final, incluíndo as obras de lectura
e será cualificado por dita proba.
Cando un alumno non acade os mínimos esixíbeis na avaliación, terá posibilidade de recuperación realizando unha proba sobre os mesmos contidos.
A nota da avaliación ordinaria será o resultado da media das avaliacións anteriores. O alumnado que non aprobe na convocatoria ordinaria ten dereito a un
exame na convocatoria extraordinaria. Esta proba é única para cada nivel e inclúe todos os contidos da programación.
2.5.10.- Actividades de seguimento e avaliación da materia pendente
O xefe de Departamento ou, no seu caso, o profesor ou profesora encargado dos pendentes, fará un seguimento deste alumnado seguindo estas
pautas:
Encomenda e corrección de exercicios e traballos do nivel pendente tendentes a atinxir un aceptábel dominio da materia.
Encomenda da lectura de obras.
Exames parciais nos que dividan os contidos segundo a secuenciación por trimestres desta programación
Para o alumnado que non realizase satisfactoriamente estas actividades, celebrarase no mes de maio, conforme o horario
establecido pola Xefatura de Estudos un exame de todos os contidos do curso
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 3º ESO Páxina 73
2.5.11.- Avaliación inicial.
A avaliación inicial realizarana l os profesores/as impartan docencia en cada nivel. Nela deberán de constatarse as capacidades e
coñecemento do alumnado nos seguintes aspectos:
- Capacidade e comprensión lectora
- Expresión oral
- Expresión escrita.
- Coñecemento da realidade socio-cultural galega.
- Coñecemento do uso das TIC
- Coñecemento da realidade lingüística galega e española
A avaliación realizarase con exercicios e actividades que cada profesor/a realice cos seus alumnos/as.
Servirá esta avaliación para ao longo do ano adaptar os materiais e as técnicas de traballo á situación do grupo en xeral e de cada
alumno/a en particular.
2.5.12.-Atención á diversidade
Cada vez máis contamos nas nosas aulas cun maior número de alumnado con necesidades específicas de apoio educativo (NEAE).
Segundo o Decreto 86/2015 debemos incluír dentro desta denominación aqueles alumnos e alumnas que:
- Presenten dificultades específicas de aprendizaxe.
- Teñan trastorno por déficit de atención e hiperactividade (TDAH).
- Teñan altas capacidades intelectuais.
- Se viran obrigados/as a incorporarse tardiamente ao noso sistema educativo.
- Posúan condicións persoais ou de historia escolar que así o recomenden.
Os principios básicos para o tratamento co alumnado con NEAE parten da inclusión na aula, da non discriminación e da igualdade
efectiva. Para favorecer o cumprimento destes principios as actividades de aprendizaxe integradas responderán a tipoloxías e agrupamentos
variados –favorecendo en moitos casos os agrupamentos flexíbeis– e gradadas en dificultade. No caso de que sexa preciso o profesorado
elaborará materiais adaptados, así como probas específicas.
No apartado “Instrumentos de avaliación “ constan tamén unhas referencias a este tema.
Esta atención á diversidade vese facilitada e reforzada neste instituto coa existencia dun agrupamento específico.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 3º ESO Páxina 74
2.5.13.- Transversalidade:
Segundo o estabelecido no Decreto 86/2015, de 25 de xuño polo que se regula o currículo da educación secundaria obrigatoria e do
bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia os elementos transversais que deben traballarse a través de todas as materias son os seguintes:
- Comprensión lectora.
- Expresión oral e escrita.
- Comunicación audiovisual.
- Tecnoloxías da información e da comunicación.
- Emprendemento.
- Educación cívica e constitucional.
Alén disto, tamén son considerados elementos transversais a ter en conta no desenvolvemento das aulas os seguintes valores e conceptos:
Igualdade e respecto
Educación viaria
Ecoloxía e respecto polo medio
Educación dos/das consumidores/as
Educación para saúde
Educación para o lecer
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 4º ESO Páxina 75
2.6.- 4º ESO
2.6.1.- Estándares avaliables
O currículum divide os contidos, os criterios de avaliación e os estándares de aprendizaxe en cinco bloques. O tratamento que lles demos no noso
manual persegue proporcionar ferramentas que permitan desenvolver unha praxe pedagóxica baseada na mestura dos bloques curriculares, que poden
ser abordados desde calquera das subdisciplinas que compoñen a materia.
1. Comunicación oral. Escoitar e
falar 2. Comunicación escrita. Ler
e escribir 3. Funcionamento da
lingua 4. Lingua e sociedade 5. Educación literaria
Unidade 1
Lectura. “En palacio”. B1.5. / B1.6. / B1.7. / B1.12. Expresión oral. Expresar seguranza. B1.5 / B1.6. / B1.7. / B1.9. / B1.10. / B1.11. / B1.12. / B1.13. Léxico. Política e lexislación / Polisemia e homonimia. B1.6. / B1.7. / B1.12. Reforzo de competencias. B1.6. / B1.7. / B1.12. / B2.13.
Lectura. “En palacio”. B2. 1. / B2.3. / B2.8. / B2.9. Lingua e texto. Adecuación. B2.1 / B2.2. / B2.9. / B2.14. Lingua e sociedade. Plurilingüismo. B2.3. / B2.4. / B2.7. / B2.8. / B2.9. Reforzo de competencias. B2.1. / B2.5. / B2.8. / B2.9. / B2.10.
Lectura. “En palacio”. B3.6. / B3.7. Lingua e texto. Adecuación. B3.6. / B3.7. / B3.12. Léxico. Política e lexislación / Polisemia e homonimia. B3.1. / B3.5. Gramática. Comunicación, lingua e disciplinas lingüísticas. B3.2. / B3.3. / B3.4. / B3.6. / B3.8. Ortografía. Acentuación (I): regras xerais. B3.6. / B3.14. Reforzo de competencias. B3.1. / B3.5. / B3.6. / B3.7.
Lingua e sociedade. Plurilingüismo. B4.1. / B4.2. / B4.8.
Lectura. “En palacio”. B5.2. / B5.3. Reforzo de competencias. B5.6.
Unidade 2 Lectura. “Peinador: unha moeda galega antes do euro”. B1.3. / B1.5. / B1.6. / B1.7. /
Lectura. “Peinador: unha moeda galega antes do euro”.
Lectura. “Peinador: unha moeda galega antes do euro”.
Lingua e sociedade. Diversidade lingüística na Península Ibérica.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 4º ESO Páxina 76
B1.9. / B1.10. / B1.12. / B1.13. Expresión oral. Facer suxestións. B1.5 / B1.6. / B1.7. / B1.9. / B1.10. / B1.11. / B1.12. / B1.13. Léxico. Economía e finanzas. B1.6. / B1.7. / B1.12. Lingua e sociedade. Diversidade lingüística na Península Ibérica. B1.3. / B1.5. / B1.6. / B1.7. / B1.8. / B1.11. / B1.12. / B1.13. Reforzo de competencias. B1.2. / B1.6. / B1.7. / B1.8. / B1.12. / B1.13.¡
B2.1. / B2.3. / B2.4. / B2.8. / B2.10. Lingua e texto. Coherencia. B2.1 / B2.2. / B2.9. Lingua e sociedade. Diversidade lingüística na Península Ibérica. B2.8. / B2.10. Reforzo de competencias. B2.1. / B2.6. / B2.7. / B2.9.
B3.1. / B3.6. Lingua e texto. Coherencia. B3.10. / B3.11. Léxico. Economía e finanzas. B3.1. / B3.5. Gramática. Substantivo. B3.3. / B3.5. / B3.6. / B3.7. / B3.8. Ortografía. Acentuación (II): ditongos, tritongos e hiatos; acentuación diacrítica; diérese. B3.6. Reforzo de competencias. B3.1. / B3.6.
B4.1. / B4.2./ B4.3 / B4.7.
Unidade 3
Lectura. “Autopoética in progress” / “Some answers to the last poem on late capitalism”. B1.3. / B1.5. / B1.6. / B1.7. / B1.9. / B1.10. / B1.13. Expresión oral. Destacar unha idea. B1.5 / B1.6. / B1.7. / B1.9. / B1.10. / B1.12. / B1.13. Léxico. Deportes de aventura / Antonimia. B1.6. / B1.7. / B1.12. Lingua e sociedade. O galego e a lusofonía. B1.5. / B1.6. / B1.7. / B1.8. / B1.9. / B1.11. / B1.12. / B1.13. Reforzo de competencias. B1.3. / B1.5. / B1.6. / B1.7. /
Lectura. “Autopoética in progress” / “Some answers to the last poem on late capitalism”. B2.1. / B2.8. / B2.9. / B2.10. / B2.14. Expresión oral. Destacar unha idea. B2.2. Lingua e texto. Cohesión (I). B2.1. / B2.3. / B2.9. / B2.14. Lingua e sociedade. O galego e a lusofonía. B2.1. / B2.5. / B2.8/ B2.9. / B2.10. / B2.14. Reforzo de competencias. B2.1. / B2.2. / B2.8. / B2.9. / B2.10. / B2.14.
Lectura. “Autopoética in progress” / “Some answers to the last poem on late capitalism”. B3.1. / B3.6. / B3.7. / B3.12. Lingua e texto. Cohesión (I). B3.1. / B3.9. Léxico. Deportes de aventura / Antonimia. B3.1. / B3.5. Gramática. Pronome persoal. B3.6. / B3.8. Ortografía. Puntuación (I): sinais que delimitan enunciados. B3.6. / B3.7.
Lingua e sociedade. O galego e a lusofonía. B4.1. / B4.3.
Lectura. “Autopoética in progress” / “Some answers to the last poem on late capitalism”. B5.2. / B5.3. / B5.4. / B5.5. / B5.6.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 4º ESO Páxina 77
B1.8. / B1.9. / B1.10. / B1.12. / B1.13.
Lingua e sociedade. O galego e a lusofonía. B3.6. / B3.7. Reforzo de competencias. B3.6. / B3.7. / B3.9. / B3.10. / B3.12.
Unidade 4
Expresión oral. Reformular. B1.5. / B1.6. / B1.7. / B1.9. / B1.10. / B1.12. / B1.13. Léxico. Administración / Hiperonimia, hiponimia e cohiponimia. B1.6. / B1.7. / B1.12. / B1.13. Reforzo de competencias. B1.5. / B1.6. / B1.7. / B1.8. / B1.9. / B1.10. / B1.11. / B1.12. / B1.13.
Lectura. “Reis Magos”. B2. B2.1. / B2.2. / B2.9. / B2.10. / B2.12. B2.14. Lingua e texto. Cohesión (II). B2.2. / B2.9. / B2.14. Reforzo de competencias. B2.1. / B2.5. / B2.6. / B2.8. / B2.9. / B2.10. / B2.14.
Lectura. “Reis Magos”. B3.1. / B3.5. / B3.6. / B3.7. / B3.9. / B3.10. / B3.11. / B3.12. Lingua e texto. Cohesión (II). B3.6. / B3.7. / B3.9. Gramática. Interrogativo e exclamativo. B3.6. / B3.8. Ortografía. Puntuación (II): sinais de inserción. B3.6. / B3.7. Reforzo de competencias. B3.1. / B3.5. / B3.6. / B3.7. / B3.9. / B3.10. / B3.12. /
Lingua e sociedade. A lingua galega nas leis. B4.1. / B4.2. / B4.4. / B4.5.
Lectura. “Reis Magos”. B5.2. / B5.3. / B5.6.
Unidade 5
Lectura. “Vive tempo e próspero”. B1.5. / B1.12. Expresión oral. Facer conxecturas. B1.4. / B1.5. / B1.6. / B1.7. / B1.12. / B1.13. Lingua e texto. Estruturas dialogada e monologada. B1.1. / B1.5. / B1.6. / B1.9. / B1.12. Léxico. Xustiza / Holonimia e meronimia. B1.4. / B1.5. / B1.6. / B1.9. / B1.12. Reforzo de competencias B1.5. / B1.6. / B1.7. / B1.9. / B1.12. /
Lectura. “Vive tempo e próspero”. B2.1. / B2.5. / B2.7. / B2.9. / B2.14. Lingua e texto. Estruturas dialogada e monologada. B2.9. Reforzo de competencias. B2.1. / B2.5. / B2.7. / B2.8.
Lectura. “Vive tempo e próspero”. B3.1. / B3.4. / B3.5. B3.6. / B3.10. / B3.11. Lingua e texto. Estruturas dialogada e monologada. B3.6. / B3.7. / B3.9. / B3.10. / B3.11. / B3.12. / B3.13. Léxico. Xustiza / Holonimia e meronimia. B3.1. / B3.5. Gramática. Verbo B3.2. / B3.6. / B3.8. Ortografía. Uso dalgunhas
Lectura. “Vive tempo e próspero”. B1.5. / B1.12. Expresión oral. Facer conxecturas. B1.4. / B1.5. / B1.6. / B1.7. / B1.12. / B1.13. Lingua e texto. Estruturas dialogada e monologada. B1.1. / B1.5. / B1.6. / B1.9. / B1.12. Léxico. Xustiza / Holonimia e meronimia. B1.4. / B1.5. / B1.6. / B1.9. / B1.12. Reforzo de competencias
Lectura. “Vive tempo e próspero”. B2.1. / B2.5. / B2.7. / B2.9. / B2.14. Lingua e texto. Estruturas dialogada e monologada. B2.9. Reforzo de competencias. B2.1. / B2.5. / B2.7. / B2.8.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 4º ESO Páxina 78
B1.13. vogais e de b e v. B3.4. / B3.6. Reforzo de competencias. B3.1. / B3.5. / B3.13.
B1.5. / B1.6. / B1.7. / B1.9. / B1.12. / B1.13.
Unidade 6
Lectura. “Epitalamio das cebolas” e “É difícil comprender que sucede connosco mentres todo cambia”. B1.5. / B1.6. / B1.7. / B1.9. / B1.12. / B1.13. Expresión oral. Xeneralizar e facer excepcións. B1.4. / B1.5. / B1.6. / B1.7. / B1.8. / B1.11. / B1.12.
Lectura. “Epitalamio das cebolas” e “É difícil comprender que sucede connosco mentres todo cambia”. B2.1. / B2.8. / B2.9. / B2.10. / B2.14. Lingua e texto. Estrutura narrativa. B2.1. / B2.9. / B2.14. Reforzo de competencias. B2.1. / B2.3. / B2.8.
Lectura. “Epitalamio das cebolas” e “É difícil comprender que sucede connosco mentres todo cambia”. B3.1. / B3.5. / B3.10. / B3.13. Lingua e texto. Estrutura narrativa. B3.6. / B3.9. / B3.10. / B3.11. / B3.12. Léxico. Ciencia / Abreviación, abreviatura e símbolo. B3.1. / B3.3. / B3.5. Gramática. Adverbio. Preposición. Conxunción. B3.6. / B3.9. Ortografía. Uso de h e de s/x. B3.6.
Lectura. “Epitalamio das cebolas” e “É difícil comprender que sucede connosco mentres todo cambia”. B1.5. / B1.6. / B1.7. / B1.9. / B1.12. / B1.13. Expresión oral. Xeneralizar e facer excepcións. B1.4. / B1.5. / B1.6. / B1.7. / B1.8. / B1.11. / B1.12.
Lectura. “Epitalamio das cebolas” e “É difícil comprender que sucede connosco mentres todo cambia”. B2.1. / B2.8. / B2.9. / B2.10. / B2.14. Lingua e texto. Estrutura narrativa. B2.1. / B2.9. / B2.14. Reforzo de competencias. B2.1. / B2.3. / B2.8.
Unidade 7
Lectura. Un hotel de primeira sobre o río. B1.5. / B1.6. / B1.7. / B1.12. Expresión oral. Expresar dúbida e indecisión. B1.5. / B1.6. / B1.7. / B1.9. / B1.12. / B1.13.
Lectura. Un hotel de primeira sobre o río. B2.1. / B2.8. / B2.9. / B2.10. / B2.11. Lingua e texto. Estrutura descritiva. B2.1. / B2.3. / B2.9. / B2.14. Reforzo de competencias. B2.1. / B2.5. / B2.8. / B2.10.
Lectura. Un hotel de primeira sobre o río. B3.1. / B3.5. / B3.10. Lingua e texto. Estrutura descritiva. B3.6. / B3.9. / B3.10. / B3.11. / B3.12. Léxico. Educación viaria / Composición. B3.1. / B3.3. / B3.5. Gramática. Sintaxe (I): unidades e funcións sintácticas; frase. B3.8. Ortografía. Uso doutras
Lectura. Un hotel de primeira sobre o río. B1.5. / B1.6. / B1.7. / B1.12. Expresión oral. Expresar dúbida e indecisión. B1.5. / B1.6. / B1.7. / B1.9. / B1.12. / B1.13.
Lectura. Un hotel de primeira sobre o río. B2.1. / B2.8. / B2.9. / B2.10. / B2.11. Lingua e texto. Estrutura descritiva. B2.1. / B2.3. / B2.9. / B2.14. Reforzo de competencias. B2.1. / B2.5. / B2.8. / B2.10.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 4º ESO Páxina 79
consoantes. B3.6. Reforzo de competencias. B3.1. / B3.5. / B3.10.
Unidade 8
Lectura. “Unha viaxe até a terra do xeo”. B1.5. / B1.6. Expresión oral. Consensuar. B1.5. / B1.6. /B1.7. / B1.9. / B1.11. / B1.12. / B1.13. Lingua e texto. Estrutura persuasivo-argumentativa (I). B1. 4. / B1. 5. / B1.9. / B1.11. Léxico. Teatro / Derivación. B1.5. / B1.6. Lingua e sociedade. variedades lingüísticas (I): variedades diatópicas. B1.6.
Lectura. “Unha viaxe até a terra do xeo”. B2.1. / B2.8. Lingua e texto. Estrutura persuasivo-argumentativa (I). B2.1. / B2.4. 7 B2.6. / B2.9. / B2.13. / B2.14. Reforzo de competencias. B2.1. / B2.3. / B2.8. / B2.11.
Lectura. “Unha viaxe até a terra do xeo”. B3.1. / B3.5. / B3.6. / B3.10. Lingua e texto. Estrutura persuasivo-argumentativa (I). B3.9. / B3.10. / B3.11. / B3.12. Léxico. Teatro / Derivación. B3.1. / B3.3. / B3.5. Gramática. Sintaxe (II): cláusula e funcións de SUXEITO, PREDICADO, CD e CI. B3.2. / B3.8. Ortografía. Grupos consonánticos (I). B3.6.
Lectura. “Unha viaxe até a terra do xeo”. B1.5. / B1.6. Expresión oral. Consensuar. B1.5. / B1.6. /B1.7. / B1.9. / B1.11. / B1.12. / B1.13. Lingua e texto. Estrutura persuasivo-argumentativa (I). B1. 4. / B1. 5. / B1.9. / B1.11. Léxico. Teatro / Derivación. B1.5. / B1.6. Lingua e sociedade. variedades lingüísticas (I): variedades diatópicas. B1.6.
Lectura. “Unha viaxe até a terra do xeo”. B2.1. / B2.8. Lingua e texto. Estrutura persuasivo-argumentativa (I). B2.1. / B2.4. 7 B2.6. / B2.9. / B2.13. / B2.14. Reforzo de competencias. B2.1. / B2.3. / B2.8. / B2.11.
Unidade 9
Expresión oral. Resumir. B1.5. / B1.6. / B1.7. / B1.9. / B1.10. / B1.12. / B1.13. Lingua e texto. Estrutura persuasivo-argumentativa (II): tipos de argumento. B1.5. / B1.6. / B1.7. / B1.9. / B1.12. / B1.13.
Lectura. “Nintendo” / “(Pinoccio)”. B2.1. / B2.2. / B2.8. / B2.9. / B2.13. / B2.14. Lingua e texto. Estrutura persuasivo-argumentativa (II): tipos de argumento. B2.1. / B2.4. / B2.9. / B2.13. / B2.14. Lingua e sociedade. Variedades lingüísticas (II): variedades diastráticas, diafásicas e diacrónicas. B2.9. Reforzo de competencias. B2.1. / B2.5. / B2.8. / B2.9. / B2.10. / B2.13. / B2.14.
Lectura. “Nintendo” / “(Pinoccio)”. B3.1. / B3.6. / B3.7. / B3.9. Lingua e texto. Estrutura persuasivo-argumentativa (II): tipos de argumento. B3.6. / B3.7. / B3.11. / B3.12. Léxico. Culinaria / Neocomposición. B3.1. / B3.3. / B3.5. Gramática. Sintaxe (III): funcións sintácticas na cláusula. B3 .6. / B3.8. Ortografía. Grupos consonánticos (II).
Lingua e sociedade. Variedades lingüísticas (II): variedades diastráticas, diafásicas e diacrónicas. B4.9.
Lectura. “Nintendo” / “(Pinoccio)”. B5.2. / B5.3. / B5.6.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 4º ESO Páxina 80
B3.6. Lingua e sociedade. Variedades lingüísticas (II): variedades diastráticas, diafásicas e diacrónicas. B3.12. Reforzo de competencias. B3.1. / B3.5. / B3.6. / B3.7. / B3.9. / B3.10. / B3.11. / B3.12.
Unidade 10
Lectura. Unha primavera para Aldara. B1. B1.6. / B1.7. / B1.12. / B1.13. Expresión oral. Improvisar un discurso. B1.5. / B1.6. / B1.7. / B1.9. / B1.10. / B1.12. / B1.13. Lingua e texto. Estrutura persuasivo-argumentativa (III): persuasión e argumentación. B1.5. / B1.6. / B1.7. / B1.9. / B1.10. / B1.12. / B1.13. Léxico. Emprego e relacións laborais. B1.6. / B1.7. / B1.12. / B1.13. Reforzo de competencias. B1.5. / B1.6. / B1.7. / B1.9. / B1.12. / B1.13.
Lectura. Unha primavera para Aldara. B2.1. / B2.8. / B2.9. / B2.10. / B2.11. / B2.14. Lingua e texto. Estrutura persuasivo-argumentativa (III): persuasión e argumentación. B2.1. / B2.5. / B2.6. / B2.7. / B2.9. / B2.10. Léxico. Emprego e relacións laborais. B2.8. Lingua e sociedade. Historia da lingua (I): a lingua galega de 1916 a 1936. B2.3. / B2.5. / B2.8. / B2.10. / B2.13. Reforzo de competencias. B2.1. / B2.3. / B2.4. / B2.8. / B2.9. / B2.10. / B2.13. / B2.14.
Lectura. Unha primavera para Aldara. B3.1. / B3.5. / B3.6. Lingua e texto. Estrutura persuasivo-argumentativa (III): persuasión e argumentación. B3.6. / B3.7. / B3.11. / B3.12. Léxico. Emprego e relacións laborais. B3.1. / B3.3. / B3.4. / B3.5. Gramática. Sintaxe (IV): tipos de cláusula; cláusula subordinada substantiva. B3.2. / B3.8. / B3.9. Ortografía. Palabras que comezan por... B3.1. / B3.3. / B3.6. Reforzo de competencias. B3.1. / B3.5. / B3.6. / B3.7. / B3.12.
Lingua e sociedade. Historia da lingua (I): a lingua galega de 1916 a 1936. B4.5. / B4.6.
Lectura. Unha primavera para Aldara. B5.2. / B5.3. / B5.5.
Unidade 11 Lectura. “A xeración Biotopo”. B1.3. / B1.5. / B1.6. / B1.7. / B1.9. / B1.10. / B1.11. / B1.12.
Lectura. “A xeración Biotopo”. B2.1. / B2.5. / B2.8. / B2.9. /
Lectura. “A xeración Biotopo”. B3.1. / B3.6. / B3.7. / B3.12.
Lingua e sociedade. Historia da lingua (II): a lingua galega de 1936 a 1975.
Lectura. “A xeración Biotopo”. B5.6.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 4º ESO Páxina 81
B1.13. Expresión oral. Presentar o currículo propio. B1.6. / B1.7. / B1.9. / B1.10. / B1.13. Léxico. Enerxía / Estranxeirismo, cultismo e latinismo. B1.6. / B1.7. / B1.12. / B1.13. Lingua e sociedade. Historia da lingua (II): a lingua galega de 1936 a 1975. B1.3. / B1.5. / B1.6. / B1.7. / B1.8. / B1.9. / B1.10. / B1.11. / B1.12. / B1.13. Reforzo de competencias. B1.5. / B1.6. / B1.7. / B1.9. / B1.10 / B1.12. / B1.13.
B2.10. / B2.14. [Expresión oral. Presentar o currículo propio.
B2.2. / B2.11 ]1
Lingua e texto. Estrutura expositivo-explicativa. B2.1. / B2.5. / B2.12. / B2.13. / B2.14. Léxico. Enerxía / Estranxeirismo, cultismo e latinismo. B2.8. Reforzo de competencias. B2.1. / B2.5. / B2.8. / B2.9. / B2.10. / B2.14.
Lingua e texto. Estrutura expositivo-explicativa. B3.6. / B3.7. / B3.9. / B3.10. / B3.11. / B3.12. Léxico. Enerxía / Estranxeirismo, cultismo e latinismo. B3.1. / B3.3. / B3.5. Gramática. Sintaxe (V): cláusula subordinada adxectiva e cláusula subordinada adverbial. B3.2. / B3.6. / B3.8. / B3.9. Ortografía. Palabras que terminan en... B3.1. / B.3.3 / B3.6. Reforzo de competencias. B3.1/ B3.5. / B3.6. / B3.7. / B3.10. / B3.12.
B4.4. / B4.6. / B4.8.
Reforzo de competencias. B5.6.
Unidade 12
Expresión oral. Participar nunha entrevista de traballo. B1.3. / B1.4. / B1.5. / B1.6. / B1.7. / B1.9. / B1.10. / B1.12. / B1.13. Léxico. Deportes e actividades acuáticas / Onomatopea, palabra tabú e eufemismo. B1.6. / B1.7. / B1.12. / B1.13. Lingua e sociedade. Historia da lingua (III): a lingua galega de 1975 á actualidade. B1.3. / B1.5. / B1.6. / B1.7. /
Lectura. “Peixes voadores non identificados”. B2.1. / B2.8. / B2.9. / B2.14. [Expresión oral. Participar nunha entrevista de traballo.
B2.2., B2.11.] 2
Lingua e texto. Estrutura obrigativo-instrucional. B2.1. / B2.2. / B2.5. / B2.6. / B2.9 / B2.10. / B2.14. Léxico. Deportes e actividades acuáticas / Onomatopea, palabra tabú e
Lectura. “Peixes voadores non identificados”. B3.1. / B3.5. / B3.6. / B3.7. / B3.11. / B3.12. Lingua e texto. Estrutura obrigativo-instrucional. B3.6. / B3.7. / B3.9. / B3.11. / B3.12. Léxico. Deportes e actividades acuáticas / Onomatopea, palabra tabú e eufemismo. B3.1. / B3.3.
Lingua e sociedade. Historia da lingua (III): a lingua galega de 1975 á actualidade. B4.4. / B4.5. / B4.6. / B4.8.
Lectura. “Peixes voadores non identificados”. B5.2. / B5.3. / B5.6.
1 Aínda que este bloque está orientado á expresión oral, a actividade pode transformarse nun exercicio de produción escrita.
2 Aínda que este bloque está orientado á expresión oral, a actividade pode transformarse nun exercicio de produción escrita.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 4º ESO Páxina 82
B1.8. / B1.9. / B1.10. / B1.11. / B1.12. / B1.13. Reforzo de competencias. B1.6. / B1.7. / B1.12. / B1.13.
eufemismo. B2.8. Lingua e sociedade. Historia da lingua (III): a lingua galega de 1975 á actualidade. B2.1. / B2.5. / B2.7. / B.8. / B2.10. / B2.14. Reforzo de competencias. B2.2. / B2.11. / B2.14.
Gramática. Sintaxe (VI): oración; oración composta e oración bipolar. B3.8. / B3.9. Ortografía. Xuntos ou separados? B3.3. / B3.6. Lingua e sociedade. Historia da lingua (III): a lingua galega de 1975 á actualidade. B3.6. / B3.7. Reforzo de competencias. B3.6. / B3.7. / B3.9. / B3.12.
Unidade 13
A literatura galega desde comezos do século XX até 1936. B5.1. / B5.2. / B5.3. / B5.4. / B5.5. / B5.6.
Unidade 14
A literatura galega desde 1936 até a Xeración dos 50. B5.1. / B5.2. / B5.3. / B5.4. / B5.5. / B5.6.
Unidade 15
A literatura galega desde os anos 50 até a actualidade. B5.1. / B5.2. / B5.3. / B5.4. / B5.5. / B5.6.
2.6.2-.-Secuenciación e temporalización dos contidos dos contidos A programación de 4º de ESO divídese en 15 unidades. As unidades 1-12 presentan 7 bloques de contido: 1) Lectura; 2) Expresión oral; 3)
Lingua e texto; 4) Léxico; 5) Gramática; 6) Ortografía e 7) Lingua e sociedade mentres que as unidades 13-15 recollen os contidos correspondentes a
Historia da Literatura.
Alén disto, o profesorado complementará/adaptará a súa actividade con materiais de elaboración propia ou colaborativa con outro
profesorado do Departamento ou doutras disciplinas.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 4º ESO Páxina 83
Lectura As unidades 1 a 12 ábrense cun texto acompañado por un conxunto de actividades. Na selección de textos primamos os
seguintes parámetros: calidade e adecuación aos intereses e gustos do alumnado e paridade entre o número de
escritores e de escritoras e a heteroxeneidade xenérica (tres unidades van encabezadas por textos narrativos, tres por
textos líricos, tres por textos dramáticos e tres por textos extraídos de xornais, revistas, folletos etc. tanto en papel
como dixitais).
Todas as lecturas van acompañadas de actividades que se organizan en progresión de complexidade e que están
agrupadas do seguinte modo: actividades de comprensión textual, actividades de comprensión lectora, actividades de
análise do texto e actividades de ampliación; este último grupo abrangue actividades de creación literaria e de
ampliación da lectura a través de tarefas integradas que esixen a realización de investigacións, o desenvolvemento de
presentacións orais, a realización de debates, a creación de materiais diversos a través de recursos dixitais etc.
Expresión oral
Consideramos fundamental para a consecución dos estándares de aprendizaxe da materia de Lingua Galega e
Literatura, así como para a consecución das competencias clave, a inclusión da expresión oral, recorrendo
principalmente ao xogo de roles para a súa consecución.
As unidades de 4.º de ESO céntranse na organización e na síntese da información, no manexo da cortesía e nas
habilidades vinculadas co mundo laboral.
En xeral, este apartado busca recrear situacións verosímiles que faciliten a transferencia do aprendido, de aí que se
traballen as destrezas necesarias para crear e manter un diálogo produtivo, para argumentar e chegar a un acordo, para
analizar e sintetizar a información e para realizar presentacións dentro do ámbito laboral.
Lingua e texto Este apartado está estruturado da seguinte maneira: unha primeira parte, conformada polas catro primeiras unidades,
que está dedicada as propiedades textuais –e en que se confire unha atención especial aos marcadores discursivos como
un dos principais recursos de cohesión textual–; e unha segunda parte, desenvolvida ao longo das oito unidades
seguintes, que recolle as diversas estruturas textuais; nesta última parte faise especial fincapé na estrutura persuasivo-
argumentativa (organización, características lingüísticas, tipos de argumento etc.).
Léxico O apartado de Léxico realizaranse actividades de ampliación vocabular en campos semánticos ligados á esfera
cívica (política e lexislación, economía e finanzas, administración, xustiza, emprego e relacións laborais...) e ao
lecer (deportes acuáticos e de aventura, teatro, culinaria etc.) e nos rexistros formal e informal (tecnicismos,
expresións feitas...). Realizarase tamén unha revisión e a ampliación teórico-práctica das relacións semánticas e
dos procesos de formación de palabras –que xa foran abordados de maneira máis sintética nos manuais de 2.º e de
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 4º ESO Páxina 84
3.º de ESO, respectivamente–.
Gramática No que respecta á gramática desenvolveranse os contidos teóricos e as actividades correspondentes.
Este bloque divídese en dúas partes; a primeira, que está constituída polas seis primeiras unidades, céntrase nunha
revisión en esquema de todas as categorías gramaticais, ás cales precede unha primeira unidade destinada á
comunicación, á lingua e ás disciplinas lingüísticas. Pola súa parte, as seis unidades seguintes comprenden o estudo das
unidades e das funcións sintácticas no interior destas, para alén do recoñecemento das estruturas sintácticas e do tipo de
cláusulas e oracións segundo a natureza do PREDICADO.
Esta estrutura foi concibida como unha revisión e unha ampliación dos contidos gramaticais dos cursos anteriores,
dado que se trata do último nivel da Educación Secundaria Obrigatoria e dun curso previo a unha Reválida.
Por outra parte, séguese unha terminoloxía moderna e coherente e na aula virtual ofrécese variantes terminolóxicas co
fin de facilitar o tratamento integrado de linguas. O modelo gramatical e terminolóxico que se emprega en todo o
proxecto da ESO ten como obra de referencia a Gramática práctica da lingua galega. Comunicación e expresión (Baía
Edicións, 2011).
Ortografía Na ortografía preséntanse contidos teóricos acompañados de abundantes e variados exemplos .
A organización da Ortografía debe responder a un reforzo efectivo e a unha progresión real da dificultade, por vez
dunha repetición de contidos. Por este motivo, o 4.º curso de ESO foi concibido como un repaso e unha ampliación dos
contidos do curso anterior, dado que se trata do último nivel da Educación Secundaria Obrigatoria e dun curso previo a
unha Reválida; pola súa parte, o 2.º curso supón unha revisión moi práctica dos contidos de 1.º de ESO, mentres que en
3.º se introduce unha ampliación teórico-práctica de 1.º curso.
En relación aos contidos da Ortografía para o 2.º curso de ESO, trátanse a acentuación, a puntuación, os usos
dalgunhas vogais de dalgunhas consoantes, os grupos consonánticos, as palabras que presentan dúbidas canto á escrita
do seu inicio ou fin e, finalmente, os vocábulos cuxos constituíntes poden grafarse xuntos ou separados.
Lingua e sociedade O bloque de Lingua e sociedade prosegue coa estrutura e contidos de 3.º de ESO : teoría acompañada por actividades
significativas que permiten asentar os coñecementos deste bloque ao tempo que se traballan competencias xerais.
Aparecen catro unidades dedicadas á historia da lingua galega desde 1916 até a actualidade, para facilitar o salto aos
contidos literarios que se recollen a seguir; consideramos que este era o mellor modo de facilitar o estudo do alumnado
e de estabelecer relacións entre o que se inclúe nun e noutro apartado.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 4º ESO Páxina 85
As restantes nove unidades afondan en conceptos como o plurilingüismo, as linguas da Península Ibérica, a
normalización lingüística, a diglosia, as variedades lingüísticas, a lexislación lingüística, os preconceptos lingüísticos, a
lusofonía etc.
Literatura Neste bloque amplíase o coñecemento adquirido en anos anteriores sobre a Historia da Literatura Galega deste
principios do século XX até a actualidade. O contido literario ofrécese agora todo unido nun conxunto para facilitar a
comprensión de períodos literarios e a análise de autores/as significativos/as.
Os contidos periodizáronse á volta de tres grandes marcas cronolóxicas: a literatura desde comezos do século XX até
1936 a literatura da guerra civil, do exilio e dos anos 50, cos primeiros pasos para a recuperación do noso sistema
literario; e por último, unha panorámica da produción literaria desde a década dos 50 até a actualidade.
Dentro das unidades séguese a seguinte estrutura; en primeiro lugar, aparece unha caracterización do período histórico
acompañada por unha selección das características literarias máis destacadas; e a seguir, recóllense os/as autores/as
máis destacados/as de cada época. Tanto as características dos períodos como as dos/das autores/as veñen seguidas por
unha selección de textos representativos coas súas correspondentes actividades, mais tamén se recollen, alén dos textos
literarios, actividades que permiten traballar outros contidos do bloque.
Preséntase aquí unha posíbel distribución por trimestres aínda que serían posíbeis outras:
- Comezar pola literatura para logo continuar nos sucesivos trimestres cos restantes temas
- Catro unidades de lingua por trimestre e unha de literatura.
1º Trimestre
Lectura Expresión oral Lingua e texto Léxico Gramática Ortografía Lingua e sociedade
Unidade 1
“En palacio” Expresar seguranza Adecuación Política e
lexislación /
Polosemia e
homonimia
Comunicación,
lingua e disciplinas
lingüísticas
Acentuación (I) Plurilingüismo
Unidade 2
“Peinador: unha
moeda galega antes
do euro”
Facer suxestións Coherencia Economía e
finanzas /
Sinonimia
Substantivo /
Adxectivo
Acentuación (II) Diversidade
lingüística na
Península Ibérica
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 4º ESO Páxina 86
Lectura Expresión oral Lingua e texto Léxico Gramática Ortografía Lingua e sociedade
Unidade 3
“Autopoética in
progress” e “Some
answers to the last
poem on late
capitalism”
Destacar unha idea Cohesión (I) Deportes de
aventura /
Antonimia
Pronome persoal /
Artigo /
Demostrativo /
Posesivo
Puntuación (I) O galego e a
lusofonía
Unidade 4
“Reis Magos” Reformular Cohesión (II) Administración /
Hiperonimia,
hiponimia e
cohiponimia
Identifcador /
Cuantificador /
Numeral / Relativo
/ Interrogativo e
exclamativo
Puntuación (II) A lingua galega
nas leis
Unidade 5
“Vive tempo e
próspero”
Facer conxecturas Estruturas
dialogada e
monologada
Xustiza /
Holonimia e
meronimia
Verbo Uso dalgunhas
vogais e de b/v
Situación
sociolingüística do
idioma galego
2º Trimestre
Lectura Expresión oral Lingua e texto Léxico Gramática Ortografía Lingua e sociedade
Unidade 6
“Epitalamio das
cebolas” e “É
difícil
comprender que
sucede connosco
mentres todo
cambia...”
Xeneralizar a
facer excepcións
Estrutura narrativa Ciencia /
Abreviación,
abreviatura e
símbolo
Adverbio /
Preposición /
Conxunción
Uso de h e de s/x Conflito lingüístico e
diglosia. Planificación
lingüística
Unidade 7
Un hotel de
primeira sobre o
río
Expresar dúbida e
indecisión
Estrutura
descritiva
Educación viaria /
Composición
Sintaxe (I) Uso doutras
consoantes
Preconceptos lingüísticos
Unidade 8
“Unha viaxe até a
terra do xeo”
Consensuar Estrutura
persuasivo-
argumentativa (I)
Teatro /
Derivación
Sintaxe (II) Grupos
consonáticos (I)
Variedades lingüísticas (I)
Unidade 9
“Nintendo” e
“(Pinoccio)
Resumir Estrutura
persuasivo-
Culinaria /
Neocomposición
Sintaxe (III) Grupos
consonánticos (II)
Variedades lingüísticas (II)
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 4º ESO Páxina 87
Cando chega o
día...”
argumentativa (II)
Unidade 10
Unha primavera
para Aldara
Improvisar un
discurso
Estrutura
persuasivo-
argumentativa (III)
Emprego e
relacións laborais /
Sigla, acrónimo e
amálgama
Sintaxe (IV) Palabras que
comezan por...
Historia da lingua galega
(I): a lingua galega de 1916
a 1936
3º Trimestre
Lectura Expresión oral Lingua e texto Léxico Gramática Ortografía Lingua e
sociedade
Unidade 11
“A xeración
Biotopo”
Presentar o
currículo propio
Estrutura
expositivo-
explicativa
Enerxía /
Estranxeirismo,
cultismo e
latinismo
Sintaxe (V) Palabras que
terminan en...
Historia da lingua
galega (II): a
lingua galega de
1936 a 1975
Unidade 12
“Peixes voadores
non identificados”
Participar nunha
entrevista de
traballo
Estrutura
obrigativo-
instrucional
Deportes e
actividades
acuáticas /
Onomatopea,
palabra tabú e
eufemismo
Sintaxe (vi) Xuntos ou
separados?
Historia da lingua
galega (III): a
lingua galega de
1975 á
actualidade
Literatura
Unidade 13
A literatura galega
desde comezos do
século XX até
1936
Unidade 14
A literatura galega
desde 1936 até a
Xeración dos 50
Unidade 15
A literatura galega
desde os anos 50
até a actualidade
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 4º ESO Páxina 88
2.6.3. Obxectivos
Asumir responsablemente os seus deberes, coñecer e exercer os seus dereitos no respecto ás demais persoas, practicar a tolerancia, a
cooperación e a solidariedade entre as persoas e os grupos, exercitarse no diálogo, afianzando os dereitos humanos e a igualdade de trato e de
oportunidades entre mulleres e homes, como valores comúns dunha sociedade plural, e prepararse para o exercicio da cidadanía democrática.
Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudo e traballo individual e en equipo, como condición necesaria para unha realización eficaz
das tarefas da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal.
Valorar e respectar a diferenza de sexos e a igualdade de dereitos e oportunidades entre eles. Rexeitar a discriminación das persoas por razón
de sexo ou por calquera outra condición ou circunstancia persoal ou social. Rexeitar os estereotipos que supoñan discriminación entre homes e
mulleres, así como calquera manifestación de violencia contra a muller.
Fortalecer as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos da personalidade e nas súas relacións coas demais persoas, así como rexeitar a
violencia, os prexuízos de calquera tipo e os comportamentos sexistas, e resolver pacificamente os conflitos.
Desenvolver destrezas básicas na utilización das fontes de información, para adquirir novos coñecementos con sentido crítico. Adquirir unha
preparación básica no campo das tecnoloxías, especialmente as da información e a comunicación.
Concibir o coñecemento científico como un saber integrado, que se estrutura en materias, así como coñecer e aplicar os métodos para
identificar os problemas en diversos campos do coñecemento e da experiencia.
Desenvolver o espírito emprendedor e a confianza en si mesmo, a participación, o sentido crítico, a iniciativa persoal e a capacidade para
aprender a aprender, planificar, tomar decisións e asumir responsabilidades.
Comprender e expresar con corrección, oralmente e por escrito, na lingua galega e na lingua castelá, textos e mensaxes complexas, e iniciarse
no coñecemento, na lectura e no estudo da literatura.
Comprender e expresarse nunha ou máis linguas estranxeiras de maneira apropiada.
Coñecer, valorar e respectar os aspectos básicos da cultura e da historia propias e das outras persoas, así como o patrimonio artístico e cultural.
Coñecer mulleres e homes que realizaran achegas importantes á cultura e á sociedade galega, ou a outras culturas do mundo.
Coñecer e aceptar o funcionamento do propio corpo e o das outras persoas, respectar as diferenzas, afianzar os hábitos de coidado e saúde
corporais, e incorporar a educación física e a práctica do deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social. Coñecer e valorar a
dimensión humana da sexualidade en toda a súa diversidade. Valorar criticamente os hábitos sociais relacionados coa saúde, o consumo, o
coidado dos seres vivos e o medio ambiente, contribuíndo á súa conservación e á súa mellora.
Apreciar a creación artística e comprender a linguaxe das manifestacións artísticas, utilizando diversos medios de expresión e representación.
Coñecer e valorar os aspectos básicos do patrimonio lingüístico, cultural, histórico e artístico de Galicia, participar na súa conservación e na
súa mellora, e respectar a diversidade lingüística e cultural como dereito dos pobos e das persoas, desenvolvendo actitudes de interese e
respecto cara ao exercicio deste dereito.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 4º ESO Páxina 89
Coñecer e valorar a importancia do uso da lingua galega como elemento fundamental para o mantemento da identidade de Galicia, e como
medio de relación interpersoal e expresión de riqueza cultural nun contexto plurilingüe, que permite a comunicación con outras linguas, en
especial coas pertencentes á comunidade lusófona.
2.6.4.- Grao mínimo de consecución dos estándares para aprobar a materia
Bloque 1: Comunicación oral. Escoitar e falar
Estándares % LGB1.1.1. Comprende o sentido global de textos orais dos medios de comunicación audiovisuais, identifica o propósito, a tese e os argumentos de noticias debates ou declaracións, determina o tema e recoñece a intención comunicativa do/da falante.
40
LGB1.1.2. Distingue as partes nas que se estruturan as mensaxes orais, o tema, así como a idea principal e as secundarias. 40 LGB1.1.3. Analiza criticamente tanto a forma como o contido de noticias, debates e procedentes dos medios de comunicación e recoñece a validez dos argumentos. 50 LGB1.2.1. Distingue entre opinión e persuasión en mensaxes publicitarias orais e identifica as estratexias de enfatización. 40 LGB1.2.2. Analiza os elementos verbais dos textos orais: no plano fónico (xogos fónicos), no plano morfosintáctico (condensación, concisión e economía) e no plano léxico-semántico (léxico connotativo, simbólico e atractivo para o receptor).
50
LGB1.2.3. Analiza os elementos non verbais, en especial a imaxe (mensaxe icónica) e o son (diálogo, ruídos e música), en anuncios publicitarios ou outro tipo de comunicacións orais.
50
LGB1.3.1. Identifica a intención comunicativa, a tese e os argumentos dos debates, relatorios e mesas redondas do ámbito educativo e elabora un esquema ou resumo. 60 LGB1.3.2. Recoñece os procedementos lingüísticos para manifestarse a favor ou en contra dunha opinión ou postura. 60 LGB1.4.1. Identifica a intención comunicativa, a idea principal e as secundarias, de calquera texto oral, formal ou informal, producido na variante estándar ou en calquera das variedades dialectais.
60
LGB1.5.1. Identifica os recursos que proporcionan adecuación, coherencia e cohesión ao discurso. 40 LGB1.5.2. Coñece e aplica as normas que rexen a cortesía na comunicación oral e respecta as opinións alleas. 50 LGB1.5.3. Recoñece a importancia dos aspectos prosódicos (entoación, pausas, ton, timbre e volume), a linguaxe corporal adecuada (mirada e posición do corpo), así como o autocontrol das emocións ao falar en público.
50
LGB1.6.1. Recoñece a emisión dunha pronuncia galega correcta, identifica os erros na produción oral allea e produce discursos orais que respectan as regras prosódicas e fonéticas da lingua galega.
70
LGB1.6.2. Recoñece e rexeita argumentadamente os prexuízos que se poidan asociar á pronuncia propia da lingua galega. 80 LGB1.6.3. Usa, se a posúe, a variante dialectal propia e asúmea como a variedade habitual do seu contexto. 60 LGB1.7.1. Produce textos orais, en intervencións espontáneas, adecuadas á situación e á intención comunicativa desexada, con coherencia, cohesión e corrección. 50 LGB1.7.2. Participa con fluidez nas intervencións orais espontáneas respectando as regras morfosintácticas desta lingua, en especial a colocación do pronome átono, así como a fonética galega (pronuncia das sete vogais, n velar e fonema fricativo palatal xordo).
70
LGB1.7.3. Emprega nas intervencións orais espontáneas expresións propias do galego: infinitivo conxugado e fraseoloxía adecuada. 70
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 4º ESO Páxina 90
LGB1.7.4. Emprega nas intervencións orais espontáneas un léxico rico e variado. 70 LGB1.8.1. Reflexiona e ten unha postura crítica ante as mensaxes discriminatorias que proveñen dos medios de comunicación. 60 LGB1.8.2. Rexeita argumentadamente os usos lingüísticos que levan implícitos prexuízos ou discriminacións. 70 LGB1.9.1. Planifica a produción oral, estrutura o contido, revisa os borradores e esquemas. 40 LGB1.9.2. Presenta os contidos de forma clara e ordenada e con corrección gramatical. 60 LGB1.9.3. Utiliza o rexistro adecuado á situación comunicativa. 40 LGB1.9.4. Emprega axeitadamente os elementos prosódicos e (entoación e pronuncia axeitada, pausas, ton, timbre e volume), a l inguaxe corporal (mirada e posición do corpo) así como o autocontrol das emocións ao falar en público.
40
LGB1.9.5. Emprega as TIC para documentarse bibliograficamente, revisar gramaticalmente o texto e elaborar unha presentación atractiva e innovadora. 50 LGB1.10.1. Recoñece erros (incoherencias, repeticións, ambigüidades, pobreza léxica, erros fonética e entoación inadecuada) nos discursos propios e alleos para evitalos nas súas producións.
40
LGB1.11.1. Desenvolve argumentos de forma comprensible e convincente e comenta as contribucións das persoas interlocutoras. 40 LGB1.11.2 Aplica as normas que rexen a cortesía na comunicación oral, respecta as quendas e as opinións alleas e emprega unha linguaxe non discriminatoria. 50 LGB1.12.1. Desenvólvese con eficacia en situacións que xorden na vida diaria así como noutras de estudo ou traballo e participa en conversas informais. 40 LGB1.13.1. Identifica e describe os valores da lingua oral como un instrumento útil na aprendizaxe, así como para relacionarse cos demais e enriquecerse como persoa. 60 LGB2.1.1. Emprega pautas e estratexias que facilitan a análise do contido (resumos, cadros, esquemas e mapas conceptuais). 40 LGB2.1.2. Aplica os coñecementos lingüísticos propios (gramaticais e léxicos) e recursos alleos (dicionarios e outras fontes de documentación) para solucionar problemas de comprensión.
50
Bloque 2: Comunicación escrita. ler e escribir.
Estándares % LGB2.1.3. Elabora o esquema xerarquizado de ideas dun texto. 40 LGB2.1.4. Deduce información global do texto a partir de contidos explícitos e implícitos. 50 LGB2.1.5. Entende o significado de palabras propias do rexistro culto e incorpóraas ao seu discurso. 60 LGB2.2.1. Identifica a intención comunicativa, o tema e os subtemas de escritos propios da vida cotiá relacionados co ámbito laboral, administrativo e comercial. 50 LGB2.2.2. Comprende, interpreta e valora textos propios da vida cotiá pertencentes a distintos ámbitos: laboral (currículo, carta de presentación, ficha de contratación en empresas e redes sociais de procura de emprego, contrato, nómina e vida laboral), administrativo (carta administrativa e solicitude ou instancia) e comercial (carta comercial, carta de reclamación e impreso administrativo de reclamación).
40
LGB2.3.1. Comprende textos relacionados co ámbito educativo, tanto materiais de consulta (dicionarios, glosarios, enciclopedias, etc.), como libros de texto e recursos de temas especializados en internet.
50
LGB2.3.2. Interpreta a información de mapas, gráficas, diagramas. 60
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 4º ESO Páxina 91
LGB2.4.1. Identifica o tema e a intención comunicativa de textos argumentativos. 50 LGB2.4.2. Elabora a súa propia interpretación a partir dos argumentos expresados nun texto. 50 LGB2.5.1. Diferencia os trazos característicos dos textos xornalísticos de opinión: carta ao director, editorial, columna e artigo de opinión. 30 LGB2.5.2. Valora a intención comunicativa dun texto xornalístico e distingue entre información, opinión e persuasión. 50 LGB2.6.1. Comprende e interpreta as mensaxes explícitas e implícitas que transmiten os textos publicitarios dos medios de comunicación (anuncios). 50 LGB2.6.2. Reflexiona e ten unha postura crítica ante as mensaxes persuasivas que proveñen dos medios de comunicación. 60 LGB2.7.1. Reflexiona sobre os usos lingüísticos que levan implícitos prexuízos ou mensaxes discriminatorias. 70 LGB2.7.2. Detecta prexuízos e mensaxes discriminatorias implícitas nos textos de medios de comunicación con especial atención á publicidade. 60 LGB2.8.1. Selecciona contidos, analiza información e extrae conclusións a partir da consulta de materiais en distintos soportes. 50 LGB2.8.2. Sérvese dos recursos que ofrecen as bibliotecas ou as TIC para integrar os coñecementos adquiridos nos seus escritos. 50 LGB2.9.1. Utiliza distintas técnicas de planificación para organizar o seu discurso (diferentes tipos de esquemas e mapas conceptuais). 50 LGB2.9.2. Utiliza o rexistro adecuado en función da tipoloxía textual e do acto comunicativo. 40 LGB2.9.3. Ordena as ideas e estrutura os contidos en unidades sintácticas consecutivas e encadeadas con conectores e outros elementos de cohesión. 50 LGB2.9.4. Coñece as regras ortográficas e as normas morfosintácticas e sérvese das ferramentas lingüísticas ao seus alcance (correctores, dicionarios e gramáticas) para aplicalas correctamente.
60
LGB2.9.5. Revisa o texto para comprobar que a organización dos contidos do texto é correcta e que non se cometen erros ortográficos, gramaticais, de formato ou de presentación.
60
LGB2.10.1. Usa as TIC para a corrección dos textos: corrector ortográfico do procesador de textos, dicionarios en liña e outras páxinas especializadas no estudo da lingua galega.
60
LGB2.10.2. Usa procesadores de textos para mellorar a presentación dos seus escritos, especialmente na presentación dos seus traballos educativos, atendendo a cada unha das funcionalidades de cada elemento: encabezamento e pé de páxina, numeración de páxinas, índice, esquemas etc.
50
LGB2.10.3. Usa as TIC como medio de divulgación de textos propios, de coñecemento doutros alleos e de intercambio de opinións. 40 LGB2.11.1. Produce, respectando as súas características formais e de contido, e en soporte tanto impreso como dixital, textos propios da vida cotiá pertencentes a distintos ámbitos: laboral (currículo, carta de presentación, ficha de contratación en empresas e redes sociais de procura de emprego), administrativo (carta administrativa e solicitude ou instancia) e comercial (carta comercial, carta de reclamación e impreso administrativo de reclamación).
40
LGB2.12.1. Crea, en soporte impreso ou dixital, cartas á dirección e columnas de opinión. 40 LGB2.13.1. Elabora, en soporte impreso ou dixital, textos argumentativos, redactados a partir da información obtida de distintas fontes. 40 LGB2.13.2. Crea, en soporte impreso ou dixital, un texto argumentativo propio a partir dun tema dado sen documentación previa. 40 LGB2.13.3. Sintetiza a información e resume textos argumentativos sen repetir nin parafrasear o texto de partida. 50 LGB2.14.1. Identifica e describe os valores da escritura non só como unha ferramenta para organizar os pensamentos senón tamén como un instrumento para relacionarse cos demais e enriquecerse como persoa.
50
Bloque 3. Funcionamento da lingua.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 4º ESO Páxina 92
Estándares % LGB3.1.1. Recoñece, explica e usa un léxico amplo e preciso de diferentes categorías gramaticais. 60 LGB3.1.2. Recoñece, explica e usa fraseoloxía diversa da lingua galega nas súas producións orais e escritas. 60 LGB3.2.1. Recoñece e usa correctamente as formas verbais e as perífrases verbais da lingua galega e distingue os diversos tipos. 70 LGB3.3.1. Recoñece e explica os procedementos de creación de palabras. 70 LGB3.3.2. Crea palabras novas utilizando os procedementos de creación léxica. 60 LGB3.3.3. Recoñece os valores de prefixos e sufixos e as súas posibilidades combinatorias para crear novas palabras. 60 LGB3.3.4. Identifica a procedencia grega ou latina de prefixos e sufixos habituais no uso da lingua galega. 50 LGB3.4.1. Recoñece e usa adecuadamente a fonética da lingua galega, con especial atención á entoación, ás vogais de grao medio e ao n velar. 70 LGB3.5.1. Usa eficazmente os dicionarios e outras fontes de consulta, tanto en papel como en soporte electrónico, especialmente sobre cuestións de uso (semántico e sintáctico) e de normativa, para resolver dúbidas, e para progresar na aprendizaxe autónoma e para ampliar o seu vocabulario.
50
LGB3.6.1. Aplica correctamente as normas ortográficas e morfolóxicas da lingua galega nos discursos orais e escritos. 60 LGB3.6.2. Recoñece o valor funcional e social das normas ortográficas e morfolóxicas da lingua galega. 60 LGB3.7.1. Analiza e usa correctamente a puntuación, de acordo coa cohesión sintáctica. 60 LGB3.8.1. Recoñece enunciados e identifica a palabra nuclear que o organiza sintáctica e semanticamente. 60 LGB3.8.2. Recoñece a estrutura interna das oracións, identificando o verbo e os seus complementos. 70 LGB3.8.3. Respecta a orde correcta dos elementos da estrutura sintáctica galega. 50 LGB3.8.4. Clasifica oracións segundo a natureza do predicado. 50 LGB3.8.5. Usa a terminoloxía sintáctica correcta. 50 LGB3.9.1. Recoñece, explica e usa os nexos textuais de causa, consecuencia, condición, hipótese e os conclusivos, así como os mecanismos gramaticais e léxicos de cohesión interna.
50
LGB3.10.1. Identifica a estrutura do texto, en construcións propias e alleas. 60 LGB3.10.2. Xustifica argumentadamente a división en parágrafos de textos propios e alleos. 50 LGB3.10.3. Identifica a progresión temática en textos propios e alleos. 40 LGB3.10.4. Elabora textos cunha estrutura apropiada, divididos en parágrafos e empregando os mecanismos de progresión temática. 50 LG3.11.1. Identifica e describe a estrutura e os trazos lingüísticos dos diferentes xéneros textuais, especialmente nos argumentativos, e aplícaos nas producións propias. 50 LGB3.11.2. Recoñece nun texto, e emprega nas producións propias, os distintos procedementos lingüísticos para a expresión da subxectividade. 50 LGB3.12.1. Xustifica a adecuación das producións en función do contexto, do tema e do xénero textual. 50 LGB3.12.2. Elabora producións lingüísticas cunha adecuación apropiada ao contexto, ao tema e ao xénero textual. 50 LGB3.13.1. Participa en proxectos (elaboración de materiais multimedia, folletos, carteis, recensión de libros e películas, obras de teatro, etc.) nos que se utilizan varias linguas e relacionados cos elementos transversais, evita estereotipos lingüísticos ou culturais e valora as competencias que posúe como persoa plurilingüe.
40
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 4º ESO Páxina 93
LGB3.14.1. Utiliza os coñecementos lingüísticos de ámbito contextual, textual, oracional e da palabra, desenvolvidos no curso nunha das linguas, para mellorar a comprensión e produción dos textos traballados en calquera das outras.
50
Bloque 4. Lingua e sociedade.
Estándares % LGB4.1.1. Valora a lingua como medio de relación interpersoal e de sinal de identidade dun pobo e argumenta fundamentadamente e cun discurso propio a súa postura. 70 LGB4.1.2. Valora o plurilingüismo inclusivo, desde a lingua propia, como expresión da riqueza cultural da humanidade e argumenta cun discurso propio a súa postura. 70 LGB4.1.3. Coñece os territorios que forman parte da comunidade lusófona e sabe describir a súa importancia dentro das linguas do mundo no século XXI. 70 LGB4.1.4. Incorpora á súa práctica cotiá os principais recursos da rede en portugués (buscadores, enciclopedias e portais de noticias). 50 LGB4.2.1. Coñece e describe a lexislación estatal e autonómica básica en materia lingüística. 50 LGB4.2.2. Describe acertadamente con criterios sociolingüísticos a situación galega actual. 70 LGB4.2.3. Analiza gráficas de distribución de linguas tirando conclusións nas que incorpora os seus coñecementos sociolingüísticos. 60 LGB4.2.4. Describe a situación sociolingüística de Galicia e emprega a terminoloxía apropiada. 70 LGB4.2.5. Analiza as tendencias de evolución da lingua galega a partir da situación sociolingüística actual. 60 LGB4.3.1. Identifica os procedementos de normalización e argumenta axeitadamente a necesidade de continuar con este proceso na lingua galega. 70 LGB4.3.2. Distingue normativización e normalización e explica axeitadamente cada fenómeno. 70 LGB4.3.3. Analiza a súa propia práctica lingüística e valora a importancia de contribuír individual e socialmente á normalización da lingua galega. 60 LGB.4.3.4. Coñece os principais axentes normalizadores en Galicia e valora a súa importancia. 60 LGB4.4.1. Recoñece os principais elementos da evolución da lingua galega desde 1916 ata a actualidade. 60 LGB4.4.2. Recoñece os acontecementos relevantes da historia social da lingua galega desde 1916 e elabora textos expositivos sobre as diferentes etapas. 60 LGB4.4.3. Identifica as causas dos feitos máis relevantes da historia social da lingua galega desde 1916. 70 LGB4.4.4. Identifica as consecuencias dos feitos máis relevantes da historia social da lingua galega desde 1916. 70 LGB4.4.5. Interpreta gráficos, táboas, textos e información dos medios e das TIC, relacionados coa historia social da lingua galega desde 1916. 50 LGB4.5.1. Describe a situación sociolingüística e legal das linguas de España e analiza criticamente textos (literarios e xornalísticos), gráficos ou documentos audiovisuais que traten sobre a situación sociolingüística do Estado español.
60
LGB4.6.1. Sinala os prexuízos lingüísticos atribuíbles a calquera lingua e especialmente á galega e rebáteos cunha argumentación axeitada. 70 LGB4.6.2. Analiza a opinión propia sobre as linguas, detecta os prexuízos, en caso de os ter, e rebáteos argumentadamente. 70 LGB4.7.1. Recoñece os principais fenómenos que caracterizan as variedades xeográficas da lingua galega. 50 LGB4.7.2. Recoñece os trazos da variedade estándar da lingua galega. 60 LGB4.7.3. Valora a lingua estándar como variedade unificadora. 60
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 4º ESO Páxina 94
LGB4.7.4. Valora as variedades xeográficas da lingua galega como símbolo de riqueza lingüística e cultural e rexeita fundamentadamente calquera prexuízo sobre a variación diatópica.
80
LGB4.7.5. Recoñece as variedades diastráticas e diafásicas da lingua galega e describe o influxo da situación sociolingüística nelas. 60
Bloque 5. Educación literaria.
Estándares % LGLB5.1.1. Identifica os distintos períodos e xeracións da literatura galega de 1916 ata a actualidade. 70 LGLB5.1.2. Comprende e explica razoadamente os distintos períodos da literatura galega de 1916 ata a actualidade sinalando os seus principais trazos característicos. 70 LGLB5.2.1. Selecciona, seguindo criterios razoados, obras representativas da literatura galega de 1916 ata a actualidade para a súa lectura. 50 LGLB5.2.2. Le autonomamente obras ou textos representativas da literatura galega de 1916 ata a actualidade, resume o seu contido, sinala os seus trazos característicos definitorios e relaciónaos co contexto histórico, cultural e sociolingüístico do período da literatura galega correspondente.
60
LGB5.2.3. Comenta, de forma guiada ou libre, textos de obras da Literatura galega desde 1916 ata a actualidade, sinala os seus trazos característicos definitorios e relaciónaos co contexto histórico, cultural e sociolingüístico do período da literatura galega correspondente
60
LGLB5.2.4. Compara textos literarios dun mesmo período ou de diferentes períodos atendendo aos seus principais contidos, sinala os seus trazos característicos definitorios e pon todo en relación co contexto histórico, cultural e sociolingüístico do período ou períodos.
60
LGLB5.3.1. Le expresiva, compresiva e/ou dramatizadamente textos narrativos, poéticos, teatrais e ensaísticos representativos da literatura galega de 1916 ata a actualidade.
70
LGLB5.3.2. Participa con proveito de audicións de textos narrativos, poéticos, teatrais e ensaísticos representativos da literatura galega de 1916 ata a actualidade e escribe/ debate, argumentadamente, sobre os seus valores literarios.
50
LGLB5.4.1. Elabora traballos individual e/ou colectivamente nos que se describen e analizan textos representativos da literatura galega de 1916 ata a actualidade. 50 LGLB5.5.1. Consulta fontes de información variadas para a realización de traballos e cita axeitada destas. 50 LGLB5.5.2. Emprego de diferentes recursos das TIC para a realización de traballos e cita axeitada destes. 60 LGLB5.6.1. Crea ou recrea textos de intención literaria partindo das características dos traballados na aula. 50 LGLB5.6.2. Desenvolve o gusto pola escrita como instrumento de comunicación capaz de analizar e regular os sentimentos e xuízos. 50
2.6.5.- Procedementos e instrumentos de avaliación.
Ademais de ter en conta o esforzo, a capacidade de traballo e a actitude na clase, os coñecementos do alumnado valorarase a través dos
seguintes instrumentos de avaliación:
Control do traballo diario.
Control das obras de lectura.
Control do coñecemento dos distintos aspectos da lingua e da literatura a través de probas específicas.
O alumnado con necesidades específicas terán unha adaptación destes instrumentos conforme as súas necesidades. Basicamente esta
adaptación consistirá:
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 4º ESO Páxina 95
- Exames escritos con preguntas breves, cerradas, claras e con vocabulario o máis sinxelo posíbel. No entanto, estes exames teñen que ir
adaptados ao nivel de estudos que cursa o alumno/a.
- Deixar máis tempo para a os exames e probas escritas, ser flexíbeis na súa duración e mesmo dividilas en dúas sesións
- Cando se observa que os exames escritos fican incompletos, completalos de forma oral
Actividades de recuperación e reforzo
Este tipo de actividades terán en moitos casos un carácter individual dependendo dos aspectos en que cada alumno/a precise ese reforzo.
De forma xeral poderemos establecer as seguintes pautas:
Obras de lectura. Se un alumno/a ten problemas de comprensión ou capacidade para a lectura dunha das obras indicadas o profesor/a
poderá facilitarlle unha obra máis adaptada ás súas capacidades.
Traballo diario e elaboración do seu caderno. O profesor ou profesora entregará novas actividades ao alumnado que teña que
recuperar sendo necesario que o alumno as entregue realizadas ao profesor ou figuren no seu caderno.
Exames. No caso de que o alumno non atinxise un nivel suficiente nun exame e a cualificación non se vise compensada con outros
instrumentos de avaliación, será necesaria a repetición de dita proba.
O alumnado que por diversas razóns non asista á clase e perda o dereito á avaliación continua terá que someterse a unha proba final de
toda a materia, incluídas as obras de lectura.
2.6.6.- Concrecións metodolóxicas
A metodoloxía a utilizar estará condicionada pola composición de cada grupo de alumnos/as. Con carácter xeral podemos afirmar que se
tentará:
- Unha metodoloxía práctica que esperte o interese do alumnado e o seu traballo diario.
- Combinar as explicacións teóricas do profesor/a coa practica e exercicios que realicen os alumnos/as.
- Procurar unha variedade de materiais que fagan a atractivo o traballo e o estudo.
- Utilizar materiais auxiliares (música, xornais…) que fagan atractivo o traballo e axuden a coñecer a realidade.
- Integrar, na medida do posíbel, o uso das TIC
2.6.7.- Materiais e recursos didácticos
Para alén do material que o profesorado poida achegar no seu traballo diario, establécese o uso do seguinte material:
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 4º ESO Páxina 96
Libro de texto
VV.AA. Lingua e Literatura......................................... Consorcio Editorial Galego
Obras de lectura FERNÁNDEZ PAZ… Corredores de sombras
CASTELAO............. Cousas
ROSA ANEIROS…. Ámote, Leo
2.6.8.- Criterios de avaliación
Mostrar unha actitude positiva nos seguintes aspectos:
Comportamento na aula.
Interese pola aprendizaxe.
Esforzo e constancia no traballo.
Respecto polos compañeiros e compañeiras.
Respecto pola diversidade cultural.
Comprender a intención comunicativa implícita e explícita, o tema, a idea principal e as secundarias dos textos propios dos medios de comunicación
audiovisual, así como seguir e recoller resumidamente o desenvolvemento oral dunha exposición académica.
Identificar e contrastar o propósito comunicativo en textos escritos de ámbito público e dos medios de comunicación, así como da vida académica,
analizando criticamente os seus contidos, interpretando as connotacións e mensaxes implícitas que deles se deduzan e inferindo o tema principal e os
secundarios. Comprender e seguir as instrucións que regulan a vida social e os procesos de aprendizaxe complexos.
Realizar exposicións orais planificadas claras e áxiles de traballos e de informacións de actualidade contrastando os diferentes puntos de vista e
opinións expresadas en distintos medios audiovisuais, así como participar de forma construtiva en diversas interaccións comunicativas (simulacións,
traballos colaborativos...) respectando as regras que as rexen. Adoptar o rexistro adecuado a cada tipo de texto e situación.
Escribir textos propios dos medios de comunicación e dos ámbitos social e académico, usando con progresiva liberdade os modelos propostos na
aula. Planificar e revisar os ditos textos de maneira case autónoma para asegurar a súa coherencia, cohesión, corrección e precisión léxica.
Consultar, de maneira case autónoma, textos en diferentes soportes co fin de seleccionar e analizar criticamente a información relevante para
integrala nas propias producións, especialmente en traballos do ámbito académico adecuados ao nivel.
Aplicar os coñecementos sobre a lingua galega e as normas do uso lingüístico para resolver problemas de comprensión e para compoñer e revisar de
xeito progresivamente autónomo os propios textos.
Recoñecer, a través da reflexión sobre os usos discursivos, os mecanismos da lingua e coñecer e usar a terminoloxía lingüística adecuada.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 4º ESO Páxina 97
Identificar as causas e consecuencias dos feitos máis relevantes da historia social da lingua galega anterior ao século XX; extraer os trazos principais
que definen a actual situación sociolingüística de Galiza, analizando criticamente os condicionamentos da valoración e usos social do galego; utilizar
a lingua galega con fluidez e normalidade nos máis diversos contextos comunicativos.
Recoñecer as causas da diversidade lingüística e dos procesos socio lingüísticos.
Ler con regularidade obras literarias e desenvolver criterio lector; expoñer unha opinión persoal sobre a lectura dunha obra axeitada á idade,
relacionando o seu sentido coa propia experiencia e valorando a estrutura, o punto de vista e o emprego da linguaxe.
Utilizar os coñecementos literarios na comprensión de textos breves ou fragmentos, atendendo especialmente á relación co contexto, á evolución dos
xéneros, formas e estilos e á funcionalidade dos recursos retóricos.
Participar de maneira activa na creación de textos de intención estética tomando como modelo os lidos e comprendendo os recursos a empregar;
explicar as relacións das obras co contexto histórico e literario en que aparecen e os autores máis relevantes, realizando un traballo de información e
de síntese ou de resolución de problemas.
2.6.9.- Criterios de cualificación Aos instrumentos antes citados concederáselles o seguinte valor:
Actitude e traballo diario 10% : Actitude e participación adecuada na aula 0’5%. Realización adecuada das tarefas encomendadas 0’5% Obras de lectura.............................................20%
Coñecemento dos distintos aspectos da lingua e da literatura a través de probas específicas .....................................................................70%
Nas probas escritas poderá descontarse até un 15 % por erros lingüísticos.
O alumnado que por diversas razóns non asista á clase e perda o dereito á avaliación continua terá que someterse a unha proba final de toda
a materia, incluídas as obras de lectura.
Cando un alumno non acade os mínimos esixíbeis na avaliación, terá posibilidade de recuperación realizando unha proba sobre os mesmos contidos. A
nota da avaliación ordinaria será o resultado da media das avaliacións anteriores. O alumnado que non aprobe na convocatoria ordinaria ten dereito a un
exame na convocatoria extraordinaria. Esta proba é única para cada nivel e inclúe todos os contidos da programación.
2.6.10.- Actividades de seguimento e avaliación da materia pendente
A xefa de Departamento ou, no seu caso, o profesor ou profesora encargado dos pendentes, fará un seguimento deste alumnado seguindo estas
pautas:
Encomenda e corrección de exercicios e traballos do nivel pendente tendentes a atinxir un aceptábel dominio da materia.
Encomenda da lectura de obras de lectura.
Exames parciais nos que dividan os contidos segundo a secuenciación por trimestres desta programación
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 4º ESO Páxina 98
Para o alumnado que non realizase satisfactoriamente estas actividades, celebrarase no mes de maio, conforme o horario
establecido pola Xefatura de Estudos un exame de todos os contidos do curso
2.6.11.- Avaliación inicial.
A avaliación inicial realizarana os profesores/as impartan docencia en cada nivel. Nela deberán de constatarse as capacidades e
coñecemento do alumnado nos seguintes aspectos:
- Capacidade e comprensión lectora
- Expresión oral
- Expresión escrita.
- Coñecemento da realidade socio-cultural galega.
- Coñecemento do uso das TIC
- Coñecemento da realidade lingüística galega e española
A avaliación realizarase con exercicios e actividades que cada profesor/a realice cos seus alumnos/as.
Servirá esta avaliación para ao longo do ano adaptar os materiais e as técnicas de traballo á situación do grupo en xeral e de cada
alumno/a en particular.
2.6.12.-Atención á diversidade
Cada vez máis contamos nas nosas aulas cun maior número de alumnado con necesidades específicas de apoio educativo (NEAE).
Segundo o Decreto 86/2015 debemos incluír dentro desta denominación aqueles alumnos e alumnas que:
- Presenten dificultades específicas de aprendizaxe.
- Teñan trastorno por déficit de atención e hiperactividade (TDAH).
- Teñan altas capacidades intelectuais.
- Se viran obrigados/as a incorporarse tardiamente ao noso sistema educativo.
- Posúan condicións persoais ou de historia escolar que así o recomenden.
Os principios básicos para o tratamento co alumnado con NEAE parten da inclusión na aula, da non discriminación e da igualdade
efectiva. Para favorecer o cumprimento destes principios as actividades de aprendizaxe integradas responderán a tipoloxías e agrupamentos
variados –favorecendo en moitos casos os agrupamentos flexíbeis– e gradadas en dificultade. No caso de que sexa preciso o profesorado
elaborará materiais adaptados, así como probas específicas.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 4º ESO Páxina 99
No apartado “Instrumentos de avaliación “ constan tamén unhas referencias a este tema.
Esta atención á diversidade vese facilitada e reforzada neste instituto coa existencia dun agrupamento específico.
2.6.13.- Transversalidade:
Segundo o estabelecido no Decreto 86/2015, de 25 de xuño polo que se regula o currículo da educación secundaria obrigatoria e do
bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia os elementos transversais que deben traballarse a través de todas as materias son os seguintes:
- Comprensión lectora.
- Expresión oral e escrita.
- Comunicación audiovisual.
- Tecnoloxías da información e da comunicación.
- Emprendemento.
- Educación cívica e constitucional.
Alén disto, tamén son considerados elementos transversais a ter en conta no desenvolvemento das aulas os seguintes valores e conceptos:
Igualdade e respecto
Educación viaria
Ecoloxía e respecto polo medio
Educación dos/das consumidores/as
Educación para saúde
Educación para o lecer
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 1º Bacharelato Páxina 100
3.- BACHARELATO
3.1- Introdución
As linguas son instrumentos de comunicación e de interacción social, de conservación e transmisión de coñecemento, de participación cidadá na vida
social, de investigación, creación, experimentación e descuberta. A través delas achegámonos ao xeito de vida e ás formas de pensamento doutros pobos e dos
seus patrimonios culturais.
A formación lingüística é un instrumento que ten como obxecto falar, ler e escribir sobre emocións, afectos e experiencias, sobre o mundo, é un
medio para as relacións interpersoais e o recoñecemento da alteridade, é motor do noso pensamento e das nosas reflexións e porta de acceso ao coñecemento.
Ten que ser unha ferramenta para a equidade, xa que debe facilitar os medios necesarios para comunicar no ámbito educativo e na vida profesional e social,
nomeadamente en contextos formais e educativos, ademais de sensibilizar cara aos usos creativos e lúdicos das linguas e permitir unha achega ao patrimonio
literario e cultural que estas propician.
A educación plurilingüe e intercultural adopta enfoques plurais transversais e integradores. A súa finalidade é promover o uso integral do repertorio
lingüístico, discursivo, estratéxico e intercultural que posúe o alumnado e que vai adquirindo ao longo das súas diversas experiencias lingüísticas dentro e fóra
do ámbito educativo. Pola súa banda, mediante o diálogo intercultural póñense en xogo dispositivos de relación social esenciais, como son o recoñecemento
do outro como lexítimo, o reforzamento da identidade propia no recoñecemento da identidade das demais persoas, a aceptación da diversidade persoal, social
e cultural e o respecto dos dereitos fundamentais. Aínda que cada lingua ten as súas características propias, que requiren un tratamento e un traballo
específicos, hai determinados aspectos do currículo que precisan ben seren abordados de maneira parella e utilizar a mesma terminoloxía nas dúas linguas
para non dificultar innecesariamente o proceso de aprendizaxe do alumnado, segundo contempla o artigo 8 do Decreto 79/2010, do 20 de maio, para o
plurilingüismo no ensino non universitario de Galicia.
O tratamento integrado das linguas debe considerar o punto de partida diferente de cada unha delas. Xa que logo, non se pode esquecer a situación de
minorización da lingua galega. Cómpre favorecer o uso e a aprendizaxe desta lingua de xeito que se impulse a súa normalización. O alumnado galego debe
rematar a súa escolarización co nivel de usuario competente nas dúas linguas oficiais, galego e castelán, o que implica a utilización adecuada e eficaz das dúas
nun amplo repertorio de situacións comunicativas, propias de diferentes ámbitos, cun grao crecente de formalidade e complexidade.
O tratamento de todos estes contidos abordarase desde unha óptica competencial, valorando as relacións que cada un deses contidos ten coas competencias
clave, que aparecen especificadas, a partir dos estándares de aprendizaxe avaliables, no currículo da materia.
A avaliación, por iso mesmo, será competencial e terá en conta a relación que se establece no currículo entre os estándares de aprendizaxe, detallados en cada
bloque e as competencias clave.
A materia de Lingua Galega e Literatura preséntase estruturada en cinco bloques:
- Bloque 1, "Comunicación oral. Escoitar e falar", atende ao uso oral da lingua. Incide, sobre todo, na necesidade de que o alumnado galego teña
modelos de fala adecuados e poida pór en práctica a súa lingua dentro e fóra da aula en contextos formais e informais.
- Bloque 2, "Comunicación escrita. Ler e escribir", ocúpase da comprensión e a produción escrita.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 1º Bacharelato Páxina 101
- Bloque 3, "Funcionamento da lingua", integra contidos relacionados co código e a súa organización e responde á necesidade de reflexión sobre a
propia lingua coa finalidade de capacitar para o seu uso correcto, sen concibir os coñecementos lingüísticos como un fin en si mesmo.
- Bloque 4, "Lingua e sociedade", pretende que o alumnado comprenda os procesos sociolingüísticos e identifique os prexuízos para a súa superación.
Así mesmo, persegue que recoñeza e empregue termos sociolingüísticos de xeito preciso.
- Bloque 5, "Educación literaria", asume o obxectivo de facer do alumnado lectorado competente, que integre a lectura como un mecanismo de
comprensión do propio eu e da sociedade ao longo de toda a súa vida, a través do achegamento á historia da literatura galega, así como ássúas obras e
aos seus autores e autoras máis salientables, recoñecendo a vinculación destes produtos literarios coa propia historia de Galiza.
3.2.- Obxectivos xerais do Bacharelato a) Exercer a cidadanía democrática, desde unha perspectiva global, e adquirir unha conciencia
cívica responsable, inspirada polos valores da Constitución española e do Estatuto
de autonomía de Galicia, así como polos dereitos humanos, que fomente a corresponsabilidade na construción dunha sociedade xusta e equitativa e favoreza a
sustentabilidade.
b) Consolidar unha maturidade persoal e social que lle permita actuar de forma responsablee autónoma e desenvolver o seu espírito crítico. Ser quen de prever
e resolver pacificamente os conflitos persoais, familiares e sociais.
c) Fomentar a igualdade efectiva de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres, analizar e valorar criticamente as desigualdades e discriminacións
existentes e, en particular,a violencia contra a muller, e impulsar a igualdade real e a non discriminación daspersoas por calquera condición ou circunstancia
persoal ou social, con atención especial ás persoas con discapacidade.
d) Afianzar os hábitos de lectura, estudo e disciplina, como condicións necesarias para o eficaz aproveitamento da aprendizaxe e como medio de
desenvolvemento persoal.
e) Dominar, tanto na súa expresión oral como na escrita, a lingua galega e a lingua castelá.
f) Expresarse con fluidez e corrección nunha ou máis linguas estranxeiras.
g) Utilizar con solvencia e responsabilidade as tecnoloxías da información e da comunicación.
h) Coñecer e valorar criticamente as realidades do mundo contemporáneo, os seus antecedentes históricos e os principais factores da súa evolución. Participar
de modo solidario no desenvolvemento e na mellora do seu contorno social.
i) Acceder aos coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais, e dominar as habilidades básicas propias da modalidade elixida.
l) Comprender os elementos e os procedementos fundamentais da investigación e dos métodos científicos. Coñecer e valorar de forma crítica a contribución
da ciencia e da tecnoloxía ao cambio das condicións de vida, así como afianzar a sensibilidade e o respecto cara ao medio ambiente e a ordenación sustentable
do territorio, con especial referencia ao territorio galego.
m) Afianzar o espírito emprendedor con actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa, traballo en equipo, confianza nun mesmo e sentido crítico.
n) Desenvolver a sensibilidade artística e literaria, así como o criterio estético, como fontes de formación e enriquecemento cultural.
ñ) Utilizar a educación física e o deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social, e impulsar condutas e hábitos saudables.
o) Afianzar actitudes de respecto e prevención no ámbito da seguridade viaria.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 1º Bacharelato Páxina 102
p) Valorar, respectar e afianzar o patrimonio material e inmaterial de Galicia, e contribuír á súa conservación e mellora no contexto dun mundo globalizado.
3.3. -Contribución ao desenvolvemento das competencias clave As competencias clave son as seguintes:
1. Competencia en comunicación lingüística (CCL): A creación e interpretación de emisións orais, a lectura de textos de diversa índole, así como a
composición de producións escritas planificadas sobre os temas propostos, adecuadas á situación e á intención comunicativa desexada, con coherencia,
cohesión, corrección ortográfica e cunha coidada presentación, amais da participación en interaccións orais de acordo coas normas establecidas e da
realización de producións orais planificadas, son todas elas actividades que contribúen a un desenvolvemento activo das competencias en comunicación
lingüística.
2. Competencia para aprender a aprender (CAA): a interrelación dos contidos conceptuais estudados na clase coa lectura de textos de carácter literario,
histórico ou documental reforza as estratexias cognitivas e permite unha adquisición pertinente e contextualizada dos citados contidos. A análise crítica de
diferentes discursos contribúe a desenvolver estratexias para a comprensión do sentido literal e o significado implícito de calquera tipo de texto.
3. Competencia dixital (CD): A procura de información, non só escrita, senón tamén audiovisual a través da rede, e a elaboración, tratamento e presentación
da información en formato dixital permite desenvolver esta competencia.
4. Competencia social e cidadá (CSC):Comprender a situación da propia lingua axuda a apreciar a diversidade lingüística e cultural como un dereito dos
pobos e dos individuos e como unha riqueza para a Humanidade. Tomar conciencia do protagonismo social e individual á hora de transformar a realidade,
contribuíndo ao proceso de valorización do idioma e da súa normalización social, leva consigo a adquisición dunha posición activa dentro da sociedade e do
devenir da mesma.
5. Competencia Matemática e Competencias Básicas en Ciencia e Tecnoloxía (CMCCT): Contribuirase ao coñecemento e análise das transformacións
industriais e tecnolóxicas e as súas repercusións, positivas e negativas, sobre a vida humana e do planeta en xeral. O respecto e coidado do medio, o uso
responsábel dos recursos naturais, o consumo racional e crítico son elementos para a calidade de vida. Unha visión crítica co discurso antropocéntrico e o
desenvolvemento das ferramentas cognitivas (lingüísticas e interpretativas) permitirán tomar decisións con autonomía e iniciativa nun mundo onde os
cambios científicos e tecnolóxicos teñen unha influencia decisiva na vida individual e colectiva.
6. Conciencia e Expresións Culturais (CEC). Favorécese o coñecemento, comprensión e valoración crítica das manifestacións culturais e artísticas e a súa
utilización como fonte de enriquecemento persoal e de goce, valorando a súa protección e conservación como parte do patrimonio dos pobos. O estudo da
historia da lingua e da literatura contribúe ao coñecemento básico de diferentes obras e manifestacións destacadas do patrimonio cultural, ao mesmo tempo
que capacita para identificar as relacións existentes entre esas manifestacións e a sociedade e as persoas que as crearon. Permite coñecer os diferentes estilos
artísticos e literarios que se sucederon na ao longo da Historia, nomeadamente nos períodos medieval, moderno e contemporáneo.
7. Autonomía e Iniciativa Persoal (AIP). Contribúese a que o alumnado sexa quen de deseñar, artellar, desenvolver e avaliar accións e proxectos,
individuais ou colectivos, con creatividade, confianza, responsabilidade e sentido crítico.
Na presente programación aparecen relacionados os estándares de aprendizaxe avaliables coas competencias claves nas distintas unidades que compoñen o
libro Lingua galega e literatura 1º Bacharelato da Editorial Baía en cada un dos Bloques en que está organizada a materia, segundo o Decreto 86/2015, do 25
de xuño de 1015, polo que se establece o currículo da educación secundaria obrigatoria e do bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 1º Bacharelato Páxina 103
3.4- 1º de Bacharelato
3.4.1. Obxectivos para 1º bacharelato 1. Producir textos orais e escritos respectuosos coas regras de coherencia, cohesión, adecuación, presentación e corrección ortográfica que facilitan a
comunicación lingüística.
2. Elaborar exposicións orais e composicións escritas realizadas de xeito documentado e cun vocabulario rico e rigoroso.
3. Respectar e aplicar as normas básicas que rexen o intercambio e a interacción comunicativa.
4. Ler comprensivamente.
5. Analizar e comentar textos de natureza diversa e cun nivel de dificultade adaptado aos obxectivos propios desta etapa.
6. Pescudar, seleccionar e integrar información procedente de fontes bibliográficas e audiovisuais proporcionadas polas bibliotecas, polas tecnoloxías da
información e por outras fontes.
7. Valorar a nosa lingua como elemento de identidade colectiva e o esforzo e o compromiso individual e colectivo a prol da normalización lingüística.
8. Amosar interese pola literatura como manifestación artística do ser humano, como fonte de formación permanente e de enriquecemento e satisfacción
persoais.
9. Analizar e reflexionar sobre obras e fragmentos de diversos períodos literarios.
10. Comprender e reflexionar sobre os principais conceptos de lingüística xeral que teñen que ver coa comunicación e a linguaxe: comunicación, linguaxe,
lingua, unidades lingüísticas, signo lingüístico, funcionalidade lingüística e disciplinas lingüísticas.
11. Identificar os distintos tipos de rexistro lingüístico e as súas manifestacións lingüísticas.
12. Aplicar ás producións propias os coñecementos sobre os rexistros, así como identificalos e analizalos en producións alleas.
13. Recoñecer a presentación e a corrección ortográfica como dúas propiedades textuais que deben aplicarse ás producións propias.
14. Rever casos de ortografía dubidosa.
15. Recoñecer e identificar os trazos característicos das categorías gramaticais substantivo e adxectivo, explicar os seus usos e valores nos textos.
16. Recoñecer e identificar os trazos característicos de outras palabras adnominais (artigo,demostrativo, posesivo, cuantificadores e identificadores), así como
a súa tipoloxía.
17. Recoñecer e identificar as características lingüísticas do verbo e os seus usos (a conxugación verbal regular e irregular, as perífrases verbais, o infinitivo
conxugado).
18. Caracterizar (intención comunicativa, estrutura formal e de contido e características lingüísticas), identificar e producir textos descritivos, narrativos,
argumentativos, expositivos e dialogados pertencentes a distintos ámbitos de uso.
19. Identificar as características lingüísticas e a tipoloxía dos conectores (preposicións, conxuncións e locucións prepositivas).
20. Empregar adecuadamente conectores para dotar de coherencia as propias producións.
21. Recoñecer e identificar as características lingüísticas dos adverbios e conxuncións adverbiais, a súa tipoloxía e os seus usos.
22. Aplicar ás producións propias, orais e escritas os coñecementos e destrezas sobre ortografía, morfosintaxe e gramática textual.
23. Comprender e describir o proceso de formación do idioma galego e das demais linguas romances a partir do latín.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 1º Bacharelato Páxina 104
24. Identificar os elementos constitutivos do galego procedentes do substrato e do superestrato, así como do estrato latino.
25. Recoñecer as principais evolucións fonéticas que se producen no proceso de transformación do latín ao galego.
26. Distinguir e empregar adecuadamente os cultismos, semicultismos e as palabras patrimoniais.
27. Identificar e describir as características lingüísticas fundamentais do galego en distintas etapas da súa historia (medieval,séculos XVI,XVII e XVIII e
período do Rexurdimento, no século XIX) e ser quen de localizalas e analizalas en textos.
28. Identificar e describir os principais factores relativos ao contexto histórico, social, político, filosófico, relixioso, etc.que condicionan e determinan a
evolución social e de usos do idioma galego en distintas etapas da súa historia (medieval, séculos XVI, XVII e XVIII e período do Rexurdimento, no século
XIX).
29. Coñecer e valorar a diversidade lingüística no mundo, en Europa e na Península Ibérica.
30. Comprender e empregar adecuadamente nas análises os conceptos básicos da sociolingüística.
31. Definir con rigor os conceptos de “literatura” e “texto literario”.
32. Caracterizar os diferentes xéneros literarios e analizar os seus principais recursos.
33. Describir a cronoloxía xeral da historia da literatura galega.
34. Contextualizar sociohistórica e sociolingüisticamente textos literarios das diferentes etapas.
35. Recoñecer e analizar textos da literatura medieval: a lírica profana (cantiga de amor, de amigo e de escarnio), a lírica relixiosa (as cantigas de Santa
María) e a prosa medieval.
36. Recoñecer e analizar textos da literatura dos chamados Séculos Escuros e da Ilustración, así como da literatura popular oral.
37. Recoñecer e analizar textos literarios do século XIX, correspondentes ás fases do Pre-Rexurdimento e do Rexurdimento, en particular das principais
figuras dese período: Rosalía de Castro, Curros Enríquez e Pondal.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 1º Bacharelato Páxina 105
3.4.2.- Contidos e temporalización, estándares de aprendizaxe e competencias
NOTA: As indicacións abreviadas en forma de letras a números incluídos nas táboas seguintes correspóndense cos que aparecen no DECRETO 86/2015, do
25 de xuño, polo que se establece o currículo da educación secundaria obrigatoria e do bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia.
1º trimestre
Unid. Contidos Estándares de aprendizaxe Competenci
as
1 1. Sociedade e comunicación humana.
2. Comunicación animal.
3. Elementos que interveñen no acto de comunicación.
4. Funcións da linguaxe.
5. Signo lingüístico: significante e significado.
6.A dobre articulación da linguaxe.
7. A lingua como sistema.
8. As variedades lingüísticas. Os rexistros.
9. A comunicación escrita.
O GALEGO COMO LINGUA ROMÁNICA. DO LATÍN AO GALEGO 1. A situación lingüística da Península antes da romanización: o substrato.
2. A Gallaecia romana, berce do idioma. Os romanos en Galiza.
3. O superestrato.
4. O nacemento das linguas romances.
5. Palabras populares, cultismos e semicultismos.
ORTOGRAFÍA. 1. Uso de b e v.
2. Prefixos ab/abs.
3. Prefixo ob.
4. Uso de s e x.
5. Acento diacrítico.
B1.1/ B1.2/ B1.3/ B1.2.2./ B1.2.2./
B1.2.3./ B1.2.4./B1.3.1./ B1.3.2/ B1.3.3./
B1.4.1/ B1.4.2./ B1.4.3./ B1.5.1./
B1.5.2./ B1.5.3/ B1.5.4./ B1.5.5./
B1.5.6./B1.6.1./ B1.6.2./ B1.6.3./
B1.6.4./ B1.7.1./ B1.7.2./ B1.7.3./
B1.7.4./ B1.8.1/ B1.8.2/ B1.8.3/ B1.9.1/
B1.10.1/ B1.10.2/ B1.11.1/ B1.11.2/
B1.11.3/
B2.1.1 /B2.1.2/ B2.1.3./ B2.1.4./ B2.2.1./
B2.2.2/ B2.2.3./ B2.2.4./B2.2.5./
B.2.10.1/ B2.20.2/ B2.10.3.
B3.1.1./ B.3.1.2./ B3.2.1./ B3.2.2./
B3.3.1./
B4.3.1./ B4.3.2./ B4.4.1./ B4.4.2.
CLL
CSC
CAA
CD
2 UN MUNDO DE LINGUAS 1. As linguas no mundo.
2. A orixe do multilingüismo e a ecoloxía das linguas.
3. Conflito e diglosia.
4. Linguas maioritarias, linguas minoritarias e linguas minorizadas.
5. Funcións sociais da lingua.
6. Lingua oficial, lingua nacional e internacional.
B1.1.1/ B1.1.2/ B1.2.1/ B1.2.2/ B1.2.3/
B1.2.4/ B1.3.1/ B1.3.2/ B1.3.3/ B1.4.1/
B1.4.2/ B1.4.3/ B1.5.1/ B1.5.2/ B1.5.3./
B1.5.4./ B1.6.1/ B1.6.2./ B1.6.3/ B1.6.4/
B1.7.1/ B1.7.2/ B1.7.3/ B1.7.4/ B1.8.1/
B1.8.2/ B1.9.1/ B1.10.1/ B1.11.1/
B1.11.2/ B1.11.3
CCL
CSC
CCEC
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 1º Bacharelato Páxina 106
7. A realidade lingüística en Europa.
8. A diversidade lingüística no Estado Español. O catalán. O euskera. O astur-leonés ou asturiano. O
aranés. O galego.
9. A presenza exterior da lingua.
10. A lusofonía.
11. Sociedades multilingües, individuos plurilingües.
ORTOGRAFÍA 1. Uso de h.
2. Uso de h, s/xs e b/v.
B2.1.1./ B2.1.2/ B2.1.3/ B.2.2.1/ B2.2.2/
B2.2.3/ B2.2.4/ B2.2.5/ B2.10.1/ B2.10.2/
B2.10.3
B3.2.1./ B3.2.2./ B3.3.1./ B3.10.1/
B3.11.1
B4.1.1/ B4.2.1./ B4.2.2/ B4.2.3./
CAA
CEC
3 O NOME 1. O substantivo. A categoría de xénero. A categoría de número. Clasificación semántica dos
substantivos.
2. O adxectivo. A morfoloxía do adxectivo. A gradación do adxectivo. A comparación. Clasificación
semántica dos adxectivos.
O TEXTO DESCRITIVO 1. Tipoloxías dos textos descritivos.
2. Características lingüísticas da descrición.
3. Ámbitos de uso dos textos descritivos.
ORTOGRAFÍA: Uso de x.
B1.1.1/ B1.1.2/ B1.1.3/ B1.2.1/ B1.2.2./
B1.2.3./ B1.2.4./ B1.3.1/ B1.3.2/ B1.3.3/
B1.4.1/ B1.4.2/ B1.4.3/ B1.5.1/ B1.5.2/
B1.5.3/ B1.5.4/ B1.5.5/ B1.5.6/ B1.6.1/
B1.6.2/ B1.6.3/ B1.6.4/ B1.7.1/ B1.7.2/
B1.7.3, B1.7.4, B1.8.1, B1.8.2, B1.9.1,
B1.10.1, B1.10.2, B1.11.1,
B1.11.2B1.11.3
B2.1.1, B2.1.2, B2.1.3, B2.1.4, B2.10.1,
B2.10.2, B2.10.3
B3.4.1
CCL
CCA
CSC
CD
CAA
4 OS PRONOMES. 1. Os pronomes persoais. Formas dos pronomes persoais.
2. Os pronomes relativos. Definición e morfoloxía. Usos e valores.
3. Os pronomes interrogativos e exclamativos. Pronomes interrogativos. Pronomes exclamativos.
O TEXTO DIALOGAL 1. Características lingüísticas e formais.
2. Tipoloxía dos textos dialogais.
3. Principais tipos de textos dialogais.
4. Estrutura da conversa.
5. As regras da conversa. A cooperación e a cortesía
ORTOGRAFÍA 1. Grupos CC e CT
2. Acentuación.
3. Uso de maiúsculas e minúsculas.
B1.1.1/ B1.1.2/ B1.1.3/ B1.2.1/ B1.2.2./
B1.2.3./ B1.2.4./ B1.3.1/ B1.3.2/ B1.3.3/
B1.4.1/ B1.4.2/ B1.4.3/ B1.5.1/ B1.5.2/
B1.5.3/ B1.5.4/ B1.5.5/ B1.5.6/ B1.6.1/
B1.6.2/ B1.6.3/ B1.6.4/ B1.7.1/ B1.7.2/
B1.7.3, B1.7.4, B1.8.1, B1.8.2, B1.9.1,
B1.10.1, B1.10.2, B1.11.1,
B1.11.2B1.11.3,
B2.1.1, B2.1.2, B2.1.3, B2.1.4, B2.2.1,
B2.2.2, B2.2.3, B2.2.4, B2.2.5, B2.4.1,
B2.4.2, B2.4.3, B2.10.1, B2.10.2,
B2.10.3
B3.4.1.
CCL
CAA
CSC
CD
CEC
AIP
5 AS PALABRAS ADNOMINAIS. 1. O artigo. Usos e valores do artigo.
2. O demostrativo. Colocación, usos e valores.
B1.1.1/ B1.1.2/ B1.1.3/ B1.2.1/ B1.2.2./ B1.2.3./
B1.2.4./ B1.3.1/ B1.3.2/ B1.3.3/ B1.4.1/ B1.4.2/
B1.4.3/ B1.5.1/ B1.5.2/ B1.5.3/ B1.5.4/ B1.5.5/
CCL
CAA
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 1º Bacharelato Páxina 107
3. O posesivo. Colocación, usos e valores.
4. Identificadores, ordinais e cuantificadores. Os pronomes identificadores. Os pronomes
ordinais. Os pronomes cuantificadores.
O TEXTO EXPOSITIVO. 1. Tipoloxía dos textos expositivos.
2. Características dos textos expositivos.
3. A linguaxe científica e didáctica.
ORTOGRAFÍA 1. Sufixos -ente, -inte e -iente.
2. Uso do h.
3. Abreviaturas.
4. Desviacións da norma.
5. Acentuación.
6. Uso de b e v.
B1.5.6/ B1.6.1/ B1.6.2/ B1.6.3/ B1.6.4/ B1.7.1/
B1.7.2/ B1.7.3, B1.7.4, B1.8.1, B1.8.2, B1.9.1,
B1.10.1, B1.10.2, B1.11.1, B1.11.2B1.11.3.,
B2.2.1, B2.2.2, B2.2.3, B2.2.4, B2.2.5, B2.4.1,
B2.4.2, B2.4.3, B2.10.1, B2.10.2, B2.10.3
B3.9.1, B3.5.1.
CSC
CD
CEC
AIP
6 O VERBO. 1. Definición e clasificación.
2. Estrutura xeral.
3. Verbos regulares, semirregulares e irregulares.
4. Modos e tempos verbais.
O TEXTO NARRATIVO. 1. Características formais do texto narrativo.
2. Trazos lingüísticos.
ORTOGRAFÍA 1. Uso do guión.
2. Terminacións -eu/-eo.
3. Abreviaturas.
B1.1.1/ B1.1.2/ B1.1.3/ B1.2.1/ B1.2.2./ B1.2.3./
B1.2.4./ B1.3.1/ B1.3.2/ B1.3.3/ B1.4.1/ B1.4.2/
B1.4.3/ B1.5.1/ B1.5.2/ B1.5.3/ B1.5.4/ B1.5.5/
B1.5.6/ B1.6.1/ B1.6.2/ B1.6.3/ B1.6.4/ B1.7.1/
B1.7.2/ B1.7.3, B1.7.4, B1.8.1, B1.8.2, B1.9.1,
B1.10.1, B1.10.2, B1.11.1, B1.11.2B1.11.3.,
B2.2.1, B2.2.2, B2.2.3, B2.2.4, B2.2.5, B2.4.1,
B2.4.2, B2.4.3, B2.10.1, B2.10.2, B2.10.3,
B3.6.1.
CCL
CAA
CSC
CD
CEC
AIP
2º TRIMESTRE
Unid. Contidos Estándares de aprendizaxe Competenci
as
7 O VERBO. 1. As formas non persoais do verbo. O infinitivo. O xerundio. O Participio.
2. As perífrases verbais. Definición e delimitación. Clasificación.
O TEXTO ARGUMENTATIVO. 1. Tipoloxía dos textos argumentativos.
B1.1.1/ B1.1.2/ B1.1.3/ B1.2.1/ B1.2.2./ B1.2.3./
B1.2.4./ B1.3.1/ B1.3.2/ B1.3.3/ B1.4.1/ B1.4.2/
B1.4.3/ B1.5.1/ B1.5.2/ B1.5.3/ B1.5.4/ B1.5.5/
B1.5.6/ B1.6.1/ B1.6.2/ B1.6.3/ B1.6.4/ B1.7.1/
B1.7.2/ B1.7.3, B1.7.4, B1.8.1, B1.8.2, B1.9.1,
CCL
CAA
CSC
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 1º Bacharelato Páxina 108
2. Características formais.
3. Os tipos de argumentos.
ORTOGRAFÍA 1. Uso do h.
2. Sufixos -nte.
B1.10.1, B1.10.2, B1.11.1, B1.11.2B1.11.3.,
B2.2.1, B2.2.2, B2.2.3, B2.2.4, B2.2.5, B2.4.1,
B2.4.2, B2.4.3, B2.10.1, B2.10.2, B2.10.3,
B3.6.1
CD
CEC
AIP
8 ADVERBIOS, PREPOSICIÓNS E CONXUNCIÓNS 1. Adverbios. Definición e caracterización. Locucións adverbiais. Clasificación dos
adverbios e locucións adverbiais.
2. Preposicións.
3. Conxuncións.
COMENTARIO CRÍTICO DE TEXTOS
ORTOGRAFÍA 1. Uso de h, s/x e b/v.
B1.1.1/ B1.1.2/ B1.1.3/ B1.2.1/ B1.2.2./ B1.2.3./
B1.2.4./ B1.3.1/ B1.3.2/ B1.3.3/ B1.4.1/ B1.4.2/
B1.4.3/ B1.5.1/ B1.5.2/ B1.5.3/ B1.5.4/ B1.5.5/
B1.5.6/ B1.6.1/ B1.6.2/ B1.6.3/ B1.6.4/ B1.7.1/
B1.7.2/ B1.7.3, B1.7.4, B1.8.1, B1.8.2, B1.9.1,
B1.10.1, B1.10.2, B1.11.1, B1.11.2B1.11.3.,
B2.2.1, B2.2.2, B2.2.3, B2.2.4, B2.2.5, B2.4.1,
B2.4.2, B2.4.3, B2.10.1, B2.10.2, B2.10.3,
B3.7.1, B3.8.1
CCL
CAA
CSC
CD
CEC
AIP
9 INTRODUCIÓN XERAL Á LITERATURA GALEGA 1. Que é literatura? 2. A que chamamos literatura galega? 3. Claves na conformación do sistema literario galego. 4. Periodización da literatura galega. 5. Axentes do panorama literario. O COMENTARIO DE TEXTOS LITERARIOS. 1. Comentario de textos poéticos. 2. Comentario de textos narrativos. 3. Comentario de textos teatrais.
B1.1.1/ B1.1.2/ B1.1.3/ B1.2.1/ B1.2.2./ B1.2.3./
B1.2.4./ B1.3.1/ B1.3.2/ B1.3.3/ B1.4.1/ B1.4.2/
B1.4.3/ B1.5.1/ B1.5.2/ B1.5.3/ B1.5.4/ B1.5.5/
B1.5.6/ B1.6.1/ B1.6.2/ B1.6.3/ B1.6.4/ B1.7.1/
B1.7.2/ B1.7.3, B1.7.4, B1.8.1, B1.8.2, B1.9.1,
B1.10.1, B1.10.2, B1.11.1, B1.11.2B1.11.3.,
B2.2.1, B2.2.2, B2.2.3, B2.2.4, B2.2.5, B2.4.1,
B2.4.2, B2.4.3, B2.10.1, B2.10.2, B2.10.3,
B5.1.1, B5.1.2, B5.1.3
CCL
CAA
CSC
CD
CEC
AIP
10 O GALEGO NA IDADE MEDIA 1. Contexto histórico, social e cultural.
2. A lingua galega na Idade Media.
3. O proceso de minorización do galego.
4. A consolidación de dúas variedades lingüísticas.
5. O portugués como lingua de cultura.
A LITERATURA GALEGO-PORTUGUESA MEDIEVAL 1. As orixes da poesía romance.
B1.1.1/ B1.1.2/ B1.1.3/ B1.2.1/ B1.2.2./ B1.2.3./
B1.2.4./ B1.3.1/ B1.3.2/ B1.3.3/ B1.4.1/ B1.4.2/
B1.4.3/ B1.5.1/ B1.5.2/ B1.5.3/ B1.5.4/ B1.5.5/
B1.5.6/ B1.6.1/ B1.6.2/ B1.6.3/ B1.6.4/ B1.7.1/
B1.7.2/ B1.7.3, B1.7.4, B1.8.1, B1.8.2, B1.9.1,
B1.10.1, B1.10.2, B1.11.1, B1.11.2B1.11.3.,
B2.2.1, B2.2.2, B2.2.3, B2.2.4, B2.2.5, B2.4.1,
B2.4.2, B2.4.3, B2.10.1, B2.10.2, B2.10.3,
CCL
CAA
CSC
CD
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 1º Bacharelato Páxina 109
2. A cultura trobadoresca en Europa.
3. Ámbito xeográfico da poesía medieval galego-portuguesa.
4. Etapas na evolución da poesía medieval galego-portuguesa.
5. O espectáculo trobadoresco. Autores e intérpretes.
6. A tradición manuscrita.
B4.5.1, B4.5.2, B4.5.3
B5.3.1
CEC
AIP
11 LÍRICA PROFANA MEDIEVAL. CANTIGAS AMOROSAS. 1. A cantiga de amigo. Orixes. Características xenéricas. A forma da cantiga de amigo. A
temática das cantigas de amigo. Modos poéticos. Personaxes da cantiga de amigo. A
natureza no discurso amoroso.
2. A cantiga de amor. O código do amor cortés. Temas. A forma da cantiga de amor.
B1.1.1/ B1.1.2/ B1.1.3/ B1.2.1/ B1.2.2./ B1.2.3./
B1.2.4./ B1.3.1/ B1.3.2/ B1.3.3/ B1.4.1/ B1.4.2/
B1.4.3/ B1.5.1/ B1.5.2/ B1.5.3/ B1.5.4/ B1.5.5/
B1.5.6/ B1.6.1/ B1.6.2/ B1.6.3/ B1.6.4/ B1.7.1/
B1.7.2/ B1.7.3, B1.7.4, B1.8.1, B1.8.2, B1.9.1,
B1.10.1, B1.10.2, B1.11.1, B1.11.2B1.11.3.,
B2.2.1, B2.2.2, B2.2.3, B2.2.4, B2.2.5, B2.4.1,
B2.4.2, B2.4.3, B2.10.1, B2.10.2, B2.10.3,
B4.4.1, B4.4.2, B4.5.1, B4.5.2, B4.5.3
B5.3.1, B5.3.2
CCL
CAA
CSC
CD
CEC
AIP
12 CANTIGAS DE BURLAS, XÉNEROS MENORES, CANTIGAS DE SANTA
MARÍA E PROSA MEDIEVAL 1. Cantigas de burlas. As cantigas de escarnho e as cantigas de maldizer. Tipoloxía e
principais ciclos temáticos. A lingua e forma da cantiga de burlas.
2. Os xéneros menores.
3. As Cantigas de Santa María. Caracterización da obra. Estrutura.Métrica. Problemática
da autoría. Fontes. Motivacións. A tradición manuscrita.
4. A prosa medieval.
B1.1.1/ B1.1.2/ B1.1.3/ B1.2.1/ B1.2.2./ B1.2.3./
B1.2.4./ B1.3.1/ B1.3.2/ B1.3.3/ B1.4.1/ B1.4.2/
B1.4.3/ B1.5.1/ B1.5.2/ B1.5.3/ B1.5.4/ B1.5.5/
B1.5.6/ B1.6.1/ B1.6.2/ B1.6.3/ B1.6.4/ B1.7.1/
B1.7.2/ B1.7.3, B1.7.4, B1.8.1, B1.8.2, B1.9.1,
B1.10.1, B1.10.2, B1.11.1, B1.11.2B1.11.3.,
B2.2.1, B2.2.2, B2.2.3, B2.2.4, B2.2.5, B2.4.1,
B2.4.2, B2.4.3, B2.10.1, B2.10.2, B2.10.3,
B4.5.1, B4.5.2, B4.5.3
B5.3.1, B5.3.2
CCL
CAA
CSC
CD
CEC
AIP
3º TRIMESTRE
Unid. Contidos Estándares de aprendizaxe Competenci
as
13 OS SÉCULOS ESCUROS E O PRE-REXURDIMENTO. 1. Os Séculos Escuros. A situación política. A demografía. Imaxe de Galiza e dos
galegos durante os Séculos Escuros. Situación socio-lingüística. As orixes do conflito
B1.1.1/ B1.1.2/ B1.1.3/ B1.2.1/ B1.2.2./ B1.2.3./
B1.2.4./ B1.3.1/ B1.3.2/ B1.3.3/ B1.4.1/ B1.4.2/
B1.4.3/ B1.5.1/ B1.5.2/ B1.5.3/ B1.5.4/ B1.5.5/
CCL
CAA
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 1º Bacharelato Páxina 110
lingüístico.
2. A reivindicación lingüística na Ilustración e no Pre-rexurdimento. Galiza baixo o
absolutismo dos Borbóns. Os Ilustrados: renacer da conciencia galega. Situación
sociolingüística no século XVIII. A formación dos prexuízos lingüísticos. Os ilustrados e
o espertar da conciencia lingüística.
A LITERATURA GALEGA NOS SÉCULOS ESCUROS. 1. A literatura oral e popular. O Cancioneiro popular. A narrativa oral.
2. As manifestacións literarias cultas nos Séculos Escuros. Poesía. Teatro. Prosa.
3. A literatura ilustrada e pre-renacentista. Os ilustrados, literatos en galego. A literatura
política anti-francesa e antiabsolutista.
B1.5.6/ B1.6.1/ B1.6.2/ B1.6.3/ B1.6.4/ B1.7.1/
B1.7.2/ B1.7.3, B1.7.4, B1.8.1, B1.8.2, B1.9.1,
B1.10.1, B1.10.2, B1.11.1, B1.11.2B1.11.3.,
B2.2.1, B2.2.2, B2.2.3, B2.2.4, B2.2.5, B2.4.1,
B2.4.2, B2.4.3, B2.10.1, B2.10.2, B2.10.3,
B4.6.1, B4.6.2, B4.6.3, B4.6.4
B5.2.1, B5.2.2, B5.5.1., B5.6.1.
CSC
CD
CEC
AIP
14 A LINGUA GALEGA NO TEMPO DO REXURDIMENTO. 1. Galiza no século XIX. A situación socioeconómica. Contexto político. A evolución do
pensamento galeguista.
2. A lingua galega no século XIX. Axentes da castelanización. As institucións do Estado
centralista como motores da castelanización. Valoracións sociais, ámbitos e niveis de uso
do galego.
CLAVES DO REXURDIMENTO. OS PRECURSORES 1. Claves do Rexurdimento. Períodos do Rexurdimento. Obxectivos do Rexurdimento.
Ámbitos de actuación e principais iniciativas.
2. Os Precursores do Rexurdimento.
B1.1.1/ B1.1.2/ B1.1.3/ B1.2.1/ B1.2.2./ B1.2.3./
B1.2.4./ B1.3.1/ B1.3.2/ B1.3.3/ B1.4.1/ B1.4.2/
B1.4.3/ B1.5.1/ B1.5.2/ B1.5.3/ B1.5.4/ B1.5.5/
B1.5.6/ B1.6.1/ B1.6.2/ B1.6.3/ B1.6.4/ B1.7.1/
B1.7.2/ B1.7.3, B1.7.4, B1.8.1, B1.8.2, B1.9.1,
B1.10.1, B1.10.2, B1.11.1, B1.11.2B1.11.3.,
B2.2.1, B2.2.2, B2.2.3, B2.2.4, B2.2.5, B2.4.1,
B2.4.2, B2.4.3, B2.10.1, B2.10.2, B2.10.3,
B4.7.2, B4.7.2, B4.7.3, B4.7.4, B4.7.5
B5.7.1, B5.8.1.
CCL
CAA
CSC
CD
CEC
AIP
15 ROSALÍA DE CASTRO 1. Aspectos biográficos.
2. Unha figura suxeita a visións deformadas.
3. O compromiso social.
4. O feminismo.
5. Obra literaria. Obra en galego. Obra en español.
6. Principais trazos lingüísticos e estilísticos.
B1.1.1/ B1.1.2/ B1.1.3/ B1.2.1/ B1.2.2./ B1.2.3./
B1.2.4./ B1.3.1/ B1.3.2/ B1.3.3/ B1.4.1/ B1.4.2/
B1.4.3/ B1.5.1/ B1.5.2/ B1.5.3/ B1.5.4/ B1.5.5/
B1.5.6/ B1.6.1/ B1.6.2/ B1.6.3/ B1.6.4/ B1.7.1/
B1.7.2/ B1.7.3, B1.7.4, B1.8.1, B1.8.2, B1.9.1,
B1.10.1, B1.10.2, B1.11.1, B1.11.2B1.11.3.,
B2.2.1, B2.2.2, B2.2.3, B2.2.4, B2.2.5, B2.4.1,
B2.4.2, B2.4.3, B2.10.1, B2.10.2, B2.10.3,
B4.7.2, B4.7.2, B4.7.3, B4.7.4, B4.7.5
B5.7.1, B5.8.1.
CCL
CAA
CSC
CD
CEC
AIP
16 EDUARDO PONDAL 1. Aspectos biográficos.
2. Obra poética de Pondal.
3. Estética e ideoloxía de Pondal.
4. Principais liñas temáticas.
B1.1.1/ B1.1.2/ B1.1.3/ B1.2.1/ B1.2.2./ B1.2.3./
B1.2.4./ B1.3.1/ B1.3.2/ B1.3.3/ B1.4.1/ B1.4.2/
B1.4.3/ B1.5.1/ B1.5.2/ B1.5.3/ B1.5.4/ B1.5.5/
B1.5.6/ B1.6.1/ B1.6.2/ B1.6.3/ B1.6.4/ B1.7.1/
B1.7.2/ B1.7.3, B1.7.4, B1.8.1, B1.8.2, B1.9.1,
CCL
CAA
CSC
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 1º Bacharelato Páxina 111
5. Lingua e estilo de Pondal.
6. A escola pondaliana.
MANUEL CURROS ENRÍQUEZ 1. Aspectos biográficos.
2. Obra poética.
3. Principais liñas estéticas, temáticas e ideolóxicas da poesía de Curros.
4. Lingua e estilo.
5. A escola poética de Curros. A poesía social finisecular.
A PROSA E O TEATRO DO REXURDIMENTO. 1. A prosa. Narrativa histórica. Narrativa sentimental. Narrativa costumista. Narrativa de
trasfondo político.
2. O teatro. Teatro histórico. Teatro costumista e sentimental. Teatro social e
anticaciquil.
B1.10.1, B1.10.2, B1.11.1, B1.11.2B1.11.3.,
B2.2.1, B2.2.2, B2.2.3, B2.2.4, B2.2.5, B2.4.1,
B2.4.2, B2.4.3, B2.10.1, B2.10.2, B2.10.3,
B4.7.2, B4.7.2, B4.7.3, B4.7.4, B4.7.5
B5.7.1, B5.8.1.
CD
CEC
AIP
3.4.3.- Grao mínimo de consecución para superar a materia
Bloque 1. Comunicación oral. Falar e escoitar.
Estándar %
LGB1.1.1. Identifica a intención comunicativa, a idea principal e as secundarias, de calquera texto oral, formal ou informal, producido na variante estándar ou en calquera das variedades dialectais.
60
LGB1.1.2. Recolle as ideas fundamentais e secundarias en resumos, esquemas ou mapas conceptuais. 50
LGB1.1.3. Interpreta, reflexiona e emite xuízos críticos sobre discursos orais de distinta natureza. 50
LGB1.2.1. Sintetiza o contido dun texto ou responde preguntas concretas relativas á comprensión de textos orais. 60
LGB1.2.2. Comprende as ideas principais e contidos relevantes dunha presentación, charla ou conferencia. 60
LGB1.2.3. Recoñece as distintas estratexias de organización do contido nunha exposición oral sobre un tema especializado propio do ámbito educativo ou de divulgación científica e cultural. 60
LGB1.2.4. Escoita de maneira activa, toma notas e formula preguntas coa intención de aclarar ou ampliar ideas que se desprenden da exposición oral. 60
LGB1.3.1. Recoñece a intención comunicativa, as ideas principais e relevantes de programas de radio e televisión (entrevistas, documentais, series e películas). 50
LGB1.3.2. Identifica as características propias dos principais xéneros informativos e de opinión procedentes dos medios de comunicación social. 50
LGB1.3.3. Analiza e explica os recursos verbais e non verbais. 50
LGB1.4.1. Identifica os recursos que proporcionan adecuación, coherencia e cohesión ao discurso. 50
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 1º Bacharelato Páxina 112
LGB1.4.2. Coñece, valora e aplica as normas que rexen a cortesía na comunicación oral; respecta as quendas e as opinións alleas. 60
LGB1.4.3. Recoñece a importancia dos aspectos prosódicos (entoación, pausas, ton, timbre e volume), a linguaxe corporal adecuada (mirada e posición do corpo), así como o autocontrol das emocións ao falar en público.
70
LGB1.5.1. Planifica os seus textos orais e produce discursos adecuados, coherentes e ben cohesionados. 60
LGB1.5.2. Consulta fontes de información diversas e revisa os borradores e esquemas. 60
LGB1.5.3. Presenta os contidos de forma clara e ordenada e con corrección gramatical. 70
LGB1.5.4. Utiliza o rexistro adecuado á situación comunicativa. 60
LGB1.5.5. Emprega axeitadamente os elementos prosódicos e (entoación e pronuncia axeitada, pausas, ton, timbre e volume), a linguaxe corporal (mirada e posición do corpo) así como o autocontrol das emocións ao falar en público.
70
LGB1.5.6. Emprega as TIC para documentarse bibliograficamente, revisar gramaticalmente o texto e elaborar unha presentación atractiva e innovadora. 50
LGB1.6.1. Desenvolve un tema do currículo con rigor, claridade e corrección gramatical. 50
LGB1.6.2. Emprega léxico preciso e especializado e evita o uso de coloquialismos e palabras comodín. 60
LGB1.6.3. Emprega recursos verbais e non verbais en textos expositivos. 40
LGB1.6.4. Adecúa o texto segundo a intención comunicativa, o tema e o xénero textual. 60
LGB1.7.1. Produce textos orais, en intervencións espontáneas, adecuadas á situación e á intención comunicativa desexada, con coherencia, cohesión e corrección. 50
LGB1.7.2. Participa con fluidez nas intervencións orais espontáneas respectando as regras morfosintácticas desta lingua, en especial a colocación do pronome átono, así como a fonética galega (pronuncia das sete vogais, n velar e fonema fricativo palatal xordo).
50
LGB1.7.3. Emprega nas intervencións orais espontáneas expresións propias do galego: infinitivo conxugado e fraseoloxía adecuada. 70
LGB1.7.4. Emprega nas intervencións orais espontáneas un léxico rico e variado. 70
LGB1.8.1. Desenvolve argumentos de forma comprensible e convincente e comenta as contribucións das persoas interlocutoras. 60
LGB1.8.2. Aplica as normas que rexen a cortesía na comunicación oral, respecta as quendas e as opinións alleas e emprega unha linguaxe non discriminatoria. 70
LGB1.9.1. Desenvólvese con eficacia en situacións que xorden na vida diaria así como noutras de estudo ou traballo e participa en conversas informais. 50
LGB1.10.1. Recoñece en exposicións propias e alleas as dificultades expresivas (incoherencias, repeticións, ambigüidades, mal uso dos rexistros pobreza léxica, fonética e entoación inadecuada) e identifica interferencias lingüísticas e desviacións da norma.
50
LGB1.10.2. Deseña estratexias para mellorar e progresar de xeito autónomo. 40
LGB1.11.1. Recoñece a emisión dunha pronuncia galega correcta, identifica os erros na produción oral allea e produce discursos orais que respectan as regras prosódicas e fonéticas da lingua galega.
70
LGB.1.11.2. Recoñece e rexeita argumentadamente os prexuízos que se poidan asociar á pronuncia propia da lingua galega. 80
LGB1.11.3. Usa, se a posúe, a variante dialectal propia e asúmea como a variedade habitual do seu contexto. 70
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 1º Bacharelato Páxina 113
Bloque 2. Comunicación escrita. Ler e escribir.
Estándar %
LGB2.1.1. Recolle as ideas fundamentais do texto en resumos, esquemas e mapas conceptuais. 60
LGB2.1.2. Interpreta o sentido global do texto, identifica o propósito comunicativo do/da autora e emite opinións e xuízos sobre a mensaxe. 60
LGB2.1.3. Distingue o tema principal e os subtemas e compón o esquema xerarquizado das ideas do texto. 50
LGB2.1.4. Utiliza recursos bibliográficos, audiovisuais e dixitais para facilitar a comprensión e complementar a información do texto. 60
LGB2.2.1. Selecciona e presenta os contidos dos seus textos de forma clara e ordenada. 70
LGB2.2.2. Identifica e describe as características lingüísticas dos distintos tipos de rexistro. 60
LGB2.2.3. Utiliza o rexistro lingüístico axeitado á situación comunicativa das súas producións. 60
LGB2.2.4. Utiliza mecanismos variados de cohesión lingüística. 50
LGB2.2.5. Axústase ás normas ortográficas e morfolóxicas da lingua galega. 60
LGB2.3.1. Comprende, interpreta e sintetiza tanto o contido de materiais de consulta (dicionarios, glosarios e enciclopedias) e textos argumentativos e expositivos (ensaios). 50
LGB2.3.2. Identifica o tema e a estrutura de textos de carácter expositivo e argumentativo, de tema especializado, propios do ámbito educativo ou de divulgación científica e cultural. 50
LGB2.3.3. Sintetiza e distingue as ideas principais e as secundarias de textos de carácter expositivo e argumentativo propios do ámbito educativo. 60
LGB2.3.4. Analiza os recursos verbais e non verbais dos textos expositivos e argumentativos de tema especializado e valóraos en función da intención comunicativa do/da autor/a, do tema e do xénero textual.
60
LGB2.3.5. Desenvolve un tema do currículo con rigor, claridade e corrección ortográfica e gramatical. 50
LGB2.3.6. Emprega léxico preciso e especializado e evita o uso de coloquialismos e palabras comodín. 60
LGB2.4.1. Comprende, produce e valora de forma crítica textos publicitarios e periodísticos de carácter informativo ou de opinión. 50
LGB2.4.2. Interpreta as mensaxes publicitarias e recoñece os elementos de persuasión dos anuncios. 40
LGB2.4.3. Identifica e rexeita as ideas e os usos lingüísticos discriminatorios dos textos publicitarios. 70
LGB2.5.1. Identifica e analiza a intención comunicativa, a estrutura formal, de contido e as características lingüísticas dos textos descritivos e produce outros textos similares. 50
LGB2.6.1. Produce, identifica e analiza a intención comunicativa, a estrutura formal, de contido e as características lingüísticas dos textos expositivos. 50
LGB2.7.1. Produce, identifica e analiza a intención comunicativa, a estrutura formal e de contido e as características lingüísticas dos textos narrativos. 50
LGB2.8.1. Produce, identifica e analiza a intención comunicativa, a estrutura formal e de contido e as características lingüísticas dos textos argumentativos. 50
LGB2.9.1. Produce, identifica e analiza a intención comunicativa, a estrutura formal e de contido e as características lingüísticas dos textos dialogados. 50
LGB2.10.1. Consulta fontes dixitais, contrasta e selecciona a información relevante mediante fichas-resumo. 60
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 1º Bacharelato Páxina 114
LGB2.10.2. Planifica os escritos en función dunha orde predefinida e revisa o proceso de escritura con axuda de ferramentas dixitais. 60
LGB2.10.3. Respecta as normas de presentación dos traballos escritos, a organización en epígrafes, procedementos de cita, notas a pé de páxina, bibliografía. 60
Bloque 3. Funcionamento da lingua.
Estándar %
LGB3.1.1. Emprega os principais coñecementos de Lingüística Xeral para comprender e analizar textos alleos de distintos ámbitos e para producir, compor e revisar textos propios e de temáticas diversas vinculados á comunicación e á linguaxe.
50
LGB3.1.2. Describe os principais conceptos de Lingüística Xeral: comunicación, linguaxe, lingua, unidades lingüísticas, signo lingüístico e diversas disciplinas lingüísticas. 60
LGB3.2.1. Recoñece os rexistros lingüísticos en textos orais e escritos en función da intención comunicativa. 70
LGB3.2.2. Valora a importancia de utilizar o rexistro axeitado a cada situación comunicativa e aplícao nas súas producións orais e escritas. 70
LGB3.3.1. Produce textos escritos ou orais de diferentes xéneros mostrando un correcto nivel de corrección gramatical, presentación, adecuación, coherencia, cohesión e corrección. 50
LGB3.4.1. Identifica e explica os usos e valores do substantivo e do adxectivo nun texto, relacionándoos coa intención comunicativa, coa tipoloxía textual, así como con outros compoñentes da situación comunicativa.
70
LGB3.5.1. Identifica e explica os usos e valores dos determinantes, relaciona a súa presenza coa intención comunicativa e a tipoloxía textual, así como con outros compoñentes. 70
LGB3.6.1. Identifica e explica os usos e valores dos verbos e das perífrases e relaciona a súa presenza coa intención comunicativa e a tipoloxía textual, así como con outros compoñentes. 70
LGB3.7.1. Identifica, explica e usa distintos tipos de conectores que lle proporcionan cohesión a un texto. 60
LGB3.8.1. Identifica e explica os usos e valores dos adverbios e das locucións adverbiais e relaciona a súa presenza coa intención comunicativa e a tipoloxía textual, así como con outros compoñentes.
70
LGB3.9.1. Identifica e explica os usos e valores dos pronomes e relaciona a súa presenza coa intención comunicativa e a tipoloxía textual, así como con outros compoñentes. 70
LGB3.10.1. Participa en proxectos (elaboración de materiais multimedia, folletos, carteis, recensión de libros e películas, obras de teatro, etc.) nos que se utilizan varias linguas e relacionados cos elementos transversais, evita estereotipos lingüísticos ou culturais e valora as competencias que posúe como persoa plurilingüe.
60
LGB3.11.1. Utiliza os coñecementos lingüísticos de ámbito contextual, textual, oracional e da palabra, desenvolvidos no curso nunha das linguas, para mellorar a comprensión e produción dos textos traballados en calquera das outras.
60
Bloque 4. Lingua e sociedade.
Estándar %
LGB4.1.1. Distingue as funcións sociais da lingua e determina a situación do galego respecto a elas. 70
LGB4.2.1. Describe a diversidade lingüística no mundo, en Europa e na Península Ibérica. 60
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 1º Bacharelato Páxina 115
LGB4.2.2. Determina o papel da lusofonía nas linguas do mundo no século XXI e a súa importancia cultural e económica desde a perspectiva galega. 70
LGB4.2.3. Diferencia e explica os conceptos de multilingüismo, plurilingüismo, lingua minoritaria e lingua minorizada, conflito lingüístico e diglosia e describe os fundamentos do ecolingüismo. 70
LGB4.3.1. Describe a romanización e o nacemento das linguas romances. 50
LGB4.3.2. Identifica e describe os diferentes elementos constitutivos do galego ao longo da historia (substrato, estrato e superestrato). 50
LGB4.4.1. Recoñece os cultismos, semicultismos e palabras patrimoniais e cita algún exemplo. 60
LGB4.4.2. Distingue as familias léxicas irregulares e utilízaas correctamente. 60
LGB4.5.1. Identifica e describe as características lingüísticas fundamentais do galego antigo. 40
LGB4.5.2. Describir o contexto histórico e cultural do galego antigo así como a súa situación sociolingüística. 50
LGB4.5.3. Identifica o galego antigo en documentos non literarios e literarios. 50
LGB4.6.1. Distingue as características lingüísticas fundamentais do galego medio (séculos XVI, XVII e XVIII), describe o seu contexto e identifícao en textos. 50
LGB4.6.2. Describe o contexto histórico e cultural do galego medio así como a súa situación sociolingüística. 60
LGB4.6.3. Analiza a repercusión desta etapa de dialectalización da lingua no desenvolvemento posterior do galego. 60
LGB4.6.4. Identifica o galego medio en documentos non literarios e literarios. 50
LGB4.7.1. Distingue as características lingüísticas fundamentais do galego moderno (desde o século XIX ata 1916). 60
LGB4.7.2. Describe o contexto histórico e cultural do galego moderno (desde o século XIX ata 1916) así como a súa situación sociolingüística. 70
LGB4.7.3. Analiza a repercusión da etapa de nacemento do galego moderno (desde o século XIX ata 1916) no desenvolvemento posterior da lingua. 60
LGB4.7.4. Identifica o galego moderno (desde o século XIX ata 1916) en documentos non literarios e literarios. 50
LGB4.7.5. Elabora traballos de xeito individual e/ou en grupo nos que se describen e analizan textos anteriores a 1916. 60
Bloque 5. A literatura.
Estándar %
LGB5.1.1. Define "literatura" e "texto literario", caracteriza os diferentes xéneros e analiza os seus principais recursos formais e describe a cronoloxía xeral da historia da literatura galega. 60
LGB5.1.2. Compara textos de diferentes xéneros, caracterizándoos a partir dos seus trazos formais e estruturais definitorios. 60
LGB5.1.3. Adscribe á súa época autores/as e textos destacados da historia da literatura galega. 70
LGB5.2.1. Define "literatura galega de tradición oral" e as súas principais concrecións xenéricas, concreta a historia da súa vitalidade e mais as principais manifestacións e compilacións nos diferentes períodos históricos ata a actualidade.
70
LGB5.2.2. Le e comenta textos dos diferentes xéneros da literatura galega de tradición oral e identifica os seus principais trazos formais, estruturais e temáticos. 70
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 1º Bacharelato Páxina 116
LGB5.3.1. Identifica, analiza e describe a literatura medieval: contextualiza sociohistórica e sociolingüisticamente as súas orixes, define as características principais e analiza a lírica profana (cantiga de amor, de amigo e de escarnio), a lírica relixiosa (cantigas de Santa María) e a prosa medieval.
60
LGB5.4.1. Le e comenta textos representativos da literatura medieval, caracterízaos formal, estrutural e tematicamente e ponos en relación co contexto sociohistórico e sociolingüístico. 50
LGB5.5.1. Identifica, analiza e describe a literatura do galego medio (séculos XVI, XVII e XVIII): contextualiza sociohistórica e sociolingüisticamente a produción desta etapa, e describe e analiza as obras e os/as autores/as principais.
60
LGB5.6.1. Le e comenta textos representativos da literatura do galego medio, caracterízaos formal, estrutural e tematicamente e ponos en relación co contexto sociohistórico e sociolingüístico.
50
LGB5.7.1. Identifica, analiza e describe a literatura do Rexurdimento: contextualiza sociohistórica e sociolingüisticamente a produción do Prerrexurdimento e o Rexurdimento pleno ata 1916 e describe e analiza as obras e os/as autores/as principais deste período.
80
LGB5.8.1. Le e comenta textos representativos da literatura do Rexurdimento (tanto do Prerrexurdimento como do Rexurdimento pleno e a literatura de comezos do século XX ata 1916), caracterízaos formal, estrutural e tematicamente e ponos en relación co contexto sociohistórico e sociolingüístico.
80
3.4.4.- Procedementos e instrumentos de avaliación
Ademais de ter en conta o esforzo, a capacidade de traballo e a actitude na clase, os coñecementos do alumnado valorarase a través dos
seguintes instrumentos de avaliación:
Control das obras de lectura.
Control do coñecemento dos distintos aspectos da lingua e da literatura a través de probas específicas.
O alumnado con necesidades específicas terán unha adaptación destes instrumentos conforme as súas necesidades. Basicamente esta
adaptación consistirá:
Exames escritos con preguntas breves, cerradas, claras e con vocabulario o máis sinxelo posíbel. No entanto, estes exames teñen que ir
adaptados ao nivel de estudos que cursa o alumno/a.
Deixar máis tempo para os exames e probas escritas, ser flexíbeis na súa duración e mesmo dividilas en dúas sesións
Cando se observa que os exames escritos fican incompletos, completalos de forma oral
Traballo diario. O profesor ou profesora entregará novas actividades ao alumnado que teña que recuperar sendo necesario que o alumno
as entregue realizadas ao profesor e figuren no seu caderno.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 1º Bacharelato Páxina 117
Actividades de recuperación e reforzo
Este tipo de actividades terán en moitos casos un carácter individual dependendo dos aspectos en que cada alumno/a precise ese reforzo.
De forma xeral poderemos establecer as seguintes pautas:
Obras de lectura. Se a falta da lectura se debe a un problema de incapacidade para superar esa obra, facilitarase unha obra máis
adaptada ás capacidades do/a alumno/a.
Exames. No caso de que o alumno non atinxise un nivel suficiente nun exame e a cualificación non se vise compensada con outros
instrumentos de avaliación, será necesaria a repetición de dita proba.
O alumnado que por diversas razóns non asista á clase e perda o dereito á avaliación continua terá que someterse a unha proba final de
toda a materia, incluídas as obras de lectura.
3.4.5.- Concrecións metodolóxicas
A metodoloxía a utilizar estará condicionada pola composición de cada grupo de alumnos/as. A secuenciación por trimestres pode variar
a criterio da profesora/ or para traballar en cada trimestre cada un dos bloques. Con carácter xeral podemos afirmar que se tentará:
- Unha metodoloxía práctica que esperte o interese do alumnado e o seu traballo diario.
- Combinar as explicacións teóricas do profesor/a coa practica e exercicios que realicen os alumnos/as.
- Procurar unha variedade de materiais que fagan a atractivo o traballo e o estudo.
- Utilizar materiais auxiliares (música, xornais…) que fagan atractivo o traballo e axuden a coñecer a realidade.
- Integrar, na medida do posíbel, o uso das TIC
3.4.6.- Materiais e recursos didácticos
1. Libro de texto
VV.AA. Lingua e Literatura.................................. Consorcio Editorial Galego
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 1º Bacharelato Páxina 118
2. Obras de lectura
ARTO PASSILINA………….. O bosque dos raposos aforcados
CASTELAO ……………..… Os vellos non deben de namorarse
ANEIROS, Rosa...................... Resistencia
VILLAR, Domingos ……….… A praia dos afogados.
3.4.7.- Criterios de avaliación
Utilizar a lingua galega para comunicarse, oralmente e por escrito, con corrección fonética, morfo-sintáctica, léxica e ortográfica.
Coñecer e ter a capacidade de elaborar distintos tipos de textos: descritivos, narrativos, argumentativos, expositivos, informativos…
Identificar as interferencias lingüísticas entre galego e castelán, valorando a corrección no uso do galego.
Coñecer a evolución histórica da lingua galega desde o seu nacemento até o S. XX e comprender criticamente as circunstancias que condicionaron o seu uso.
Comprender o multilingüismo e a ecoloxía das linguas. O conflito lingüístico e a diglosia. Lingua minoritaria e lingua minorizada
Valorar a diversidade lingüística como unha riqueza e os dereitos lingüísticos como base das sociedades democráticas. Comprender a diversidade lingüística
do Estado español.
O galego na lusofonía.
Elaborar a información, oralmente e por escrito, a partir dos medios tradicionais de comunicación e dos medios informáticos (internet, bases de datos,
procesadores de textos...).
Coñecer os conceptos teóricos e os procedementos lingüísticos (flexión, clasificación, análise, etc.) de todas as clases de palabras e saber levalos á práctica.
Coñecer os autores e comentar as obras máis representativas da literatura galega da Idade Media e dos séculos XV, XVI, XVII, XVIII e XIX, e establecer
relacións entre os textos e a etapa na que foron creados.
Interpretar textos e obras literarias e emitir xuízos fundados sobre aspectos formais e temáticos.
3.4.8.- Criterios de cualificación
Aos instrumentos antes citados concederáselles o seguinte valor:
Actitude e traballo diario 10% : Actitude e participación adecuada na aula 0’5%. Realización adecuada das tarefas encomendadas 0’5% Obras de lectura.................................................20%
Coñecemento dos distintos aspectos da lingua e da literatura a través de probas específicas .....................................................................70%
O alumnado que por diversas razóns non asista á clase e perda o dereito á avaliación continua terá que someterse a unha proba final de
toda a materia, incluídas as obras de lectura. Nas probas escritas poderase descontar até un 20% por erros ortográficos. Cando un alumno non acade os
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 1º Bacharelato Páxina 119
mínimos esixíbeis na avaliación, terá posibilidade de recuperación realizando unha proba sobre os mesmos contidos. A nota da avaliación ordinaria será o
resultado da media das avaliacións anteriores. O alumnado que non aprobe na convocatoria ordinaria ten dereito a un exame na convocatoria extraordinaria.
Esta proba é única para cada nivel e inclúe todos os contidos da programación.
3.4.9.-Atención á diversidade
Cada vez máis contamos nas nosas aulas cun maior número de alumnado con necesidades específicas de apoio educativo (NEAE).
Segundo o Decreto 86/2015 debemos incluír dentro desta denominación aqueles alumnos e alumnas que:
- Presenten dificultades específicas de aprendizaxe.
- Teñan trastorno por déficit de atención e hiperactividade (TDAH).
- Teñan altas capacidades intelectuais.
- Se viran obrigados/as a incorporarse tardiamente ao noso sistema educativo.
- Posúan condicións persoais ou de historia escolar que así o recomenden.
Os principios básicos para o tratamento co alumnado con NEAE parten da inclusión na aula, da non discriminación e da igualdade
efectiva. Para favorecer o cumprimento destes principios as actividades de aprendizaxe integradas responderán a tipoloxías e agrupamentos
variados –favorecendo en moitos casos os agrupamentos flexíbeis– e gradadas en dificultade. No caso de que sexa preciso o profesorado
elaborará materiais adaptados, así como probas específicas.
No apartado “Instrumentos de avaliación “ constan tamén unhas referencias a este tema.
3.4.10.- Transversalidade:
Segundo o estabelecido no Decreto 86/2015, de 25 de xuño polo que se regula o currículo da educación secundaria obrigatoria e do
bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia os elementos transversais que deben traballarse a través de todas as materias son os seguintes:
- Comprensión lectora.
- Expresión oral e escrita.
- Comunicación audiovisual.
- Tecnoloxías da información e da comunicación.
- Emprendemento.
- Educación cívica e constitucional.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 1º Bacharelato Páxina 120
Alén disto, tamén son considerados elementos transversais a ter en conta no desenvolvemento das aulas os seguintes valores e conceptos:
Igualdade e respecto
Educación viaria
Ecoloxía e respecto polo medio
Educación dos/das consumidores/as
Educación para saúde
Educación para o lecer
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º Bacharelato Páxina 121
3.5.- 2º BACHARELATO
3.5.1.-. OBXECTIVOS
Os obxectivos xerais para 2º de Bacharelato son os seguintes:
Exercer a cidadanía democrática, desde unha perspectiva global, e adquirir unha conciencia cívica responsable, inspirada polos valores da
Constitución española e do Estatuto de Autonomía de Galicia, así como polos dereitos humanos, que fomente a corresponsabilidade na
construción dunha sociedade xusta e equitativa e favoreza a sustentabilidade.
Consolidar unha maturidade persoal e social que lle permita a cada alumno/a actuar de forma responsable e autónoma, desenvolver o seu
espírito crítico e ser quen de prever e resolver pacificamente os conflitos persoais, familiares e sociais.
Fomentar a igualdade efectiva de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres, analizar e valorar criticamente as desigualdades e
discriminacións existentes e, en particular, a violencia contra a muller, e impulsar a igualdade real e a non discriminación das persoas por
calquera condición ou circunstancia persoal ou social, con atención especial ás persoas con discapacidade. Afianzar os hábitos de lectura,
estudo e disciplina, como condicións necesarias para o eficaz aproveitamento da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal.
Dominar, tanto na súa expresión oral como na escrita, a lingua galega e a lingua castelá.
Expresarse con fluidez e corrección nunha ou máis linguas estranxeiras.
Utilizar con solvencia e responsabilidade as tecnoloxías da información e da comunicación.
Coñecer e valorar criticamente as realidades do mundo contemporáneo, os seus antecedentes históricos e os principais factores da súa
evolución. Participar de xeito solidario no desenvolvemento e na mellora do seu contorno social. Afianzar o espírito emprendedor con
actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa, traballo en equipo, autoconfianza e sentido crítico.
Desenvolver a sensibilidade artística e literaria, así como o criterio estético, como fontes de formación e enriquecemento cultural.
Valorar, respectar e afianzar o patrimonio material e inmaterial de Galicia, e contribuír á súa conservación e mellora no contexto dun
mundo globalizado.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º Bacharelato Páxina 122
3.5.2. Contidos, estándares de aprendizaxe e competencias clave
Unid Contidos Estándares Competen
cias
1 SINTAXE. INTRODUCIÓN XERAL 1. Unidades, funcións e relacións. 2. A frase. ESTRUTURA DA PALABRA 1. A estrutura da palabra: o morfema. 2. Tipos de palabras. 3. A formación das palabras. ORTOGRAFÍA. 1. Ditongos e hiatos. 2. O acento diacrítico
B1.1.1/ B1.1.2/ B1.1.3/ B1.2.1/ B1.2.2./ B1.2.3./ B1.3.1/ B1.3.2/ B1.3.3/
B1.3.4/ B1.4.1/ B1.4.2/ B1.4.3/ B1.5.1/ B1.5.2/ B1.5.3/ B1.5.4/ B1.5.5/
B1.5.6/ B1.5.7/ B1.5.8/ B1.6.1/ B1.6.2/ B1.6.3/ B1.6.4/ B1.7.1/ B1.7.2/
B1.8.1, B1.8.2, B1.9.1, B1.10.1, B1.10.2, B1.11.1, B1.11.2/ B1.11.3.,
B2.1.1 / B2.1.2 / B2.1.3/ B2.1.4/ B2.2.1, B2.2.2, B2.3.1. / B2.3.2 / B2.3.3/
B2.3.4/ B2.4.1, B2.4.2, B2.5.1 / B 2.5.2/ B2.5.3/ B2.6.1 / B 2.6.2.
B3.4.1 / B3.5.1/ B3.6.1 / B3.7.1.
CCL CSC CAA AIP
2 AS FUNCIÓNS CLAUSAIS 1. Predicado. 2. Suxeito. 3. Complemento directo. 4. Suplemento. 5. Complemento indirecto. 6. Complementos circunstanciais. 7. Complemento axente. 8. Complemento predicativo. 9. Atributo. FONÉTICA E FONOLOXÍA. OS FONEMAS 1. Fonética e Fonoloxía. 2. O fonema. 3. Os trazos distintivos. 4. Vogais e consoantes. 5. O sistema vocálico. 6. O sistema consonántico. 7. A sílaba. 8. Os trazos suprasegmentais.
B1.1.1/ B1.1.2/ B1.1.3/ B1.2.1/ B1.2.2./ B1.2.3./ B1.3.1/ B1.3.2/ B1.3.3/
B1.3.4/ B1.4.1/ B1.4.2/ B1.4.3/ B1.5.1/ B1.5.2/ B1.5.3/ B1.5.4/ B1.5.5/
B1.5.6/ B1.5.7/ B1.5.8/ B1.6.1/ B1.6.2/ B1.6.3/ B1.6.4/ B1.7.1/ B1.7.2/
B1.8.1, B1.8.2, B1.9.1, B1.10.1, B1.10.2, B1.11.1, B1.11.2/ B1.11.3.,
B2.1.1 / B2.1.2 / B2.1.3/ B2.1.4/ B2.2.1, B2.2.2, B2.3.1. / B2.3.2 / B2.3.3/
B2.3.4/ B2.4.1, B2.4.2, B2.5.1 / B 2.5.2/ B2.5.3/ B2.6.1 / B 2.6.2.
B3.1.1 / B3.1.2 / B3.2.1 / B3.3.1. / B3.3.2 / B3.3.3 / B3.4.1 / B3.5.1/ B3.6.1 /
B3.7.1.
CCL CSC CAA AIP CMCCT
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º Bacharelato Páxina 123
3 TIPOLOXÍA DAS CLÁUSULAS 1. Segundo a natureza do predicado. 2. Segundo a estrutura sintáctica. UNIDADE E DIVERSIDADE DAS LINGUAS 1. As variedades lingüísticas. 2. As variedades do galego: diacrónicas, diafásicas, diastráticas e diatópicas.
B1.1.1/ B1.1.2/ B1.1.3/ B1.2.1/ B1.2.2./ B1.2.3./ B1.3.1/ B1.3.2/ B1.3.3/
B1.3.4/ B1.4.1/ B1.4.2/ B1.4.3/ B1.5.1/ B1.5.2/ B1.5.3/ B1.5.4/ B1.5.5/
B1.5.6/ B1.5.7/ B1.5.8/ B1.6.1/ B1.6.2/ B1.6.3/ B1.6.4/ B1.7.1/ B1.7.2/
B1.8.1, B1.8.2, B1.9.1, B1.10.1, B1.10.2, B1.11.1, B1.11.2/ B1.11.3.,
B2.1.1 / B2.1.2 / B2.1.3/ B2.1.4/ B2.2.1, B2.2.2, B2.3.1. / B2.3.2 / B2.3.3/
B2.3.4/ B2.4.1, B2.4.2, B2.5.1 / B 2.5.2/ B2.5.3/ B2.6.1 / B 2.6.2.
B3.1.1 / B3.1.2 / B3.2.1 / B3.3.1. / B3.3.2 / B3.3.3 / B3.4.1 / B3.5.1/ B3.6.1 /
B3.7.1.
CCL CSC CAA CD CEC AIP
4 INTRODUCIÓN Á GRAMÁTICA DO TEXTO 1. O texto. 2. As propiedades do texto. A LINGUA COMÚN OU VARIEDADE ESTÁNDAR 1. O proceso de estandarización do galego. 2. As desviacións da norma culta: vulgarismos, arcaísmos e hiperenxebrismos. 3. Préstamos e interferencias.
B1.1.1/ B1.1.2/ B1.1.3/ B1.2.1/ B1.2.2./ B1.2.3./ B1.3.1/ B1.3.2/ B1.3.3/
B1.3.4/ B1.4.1/ B1.4.2/ B1.4.3/ B1.5.1/ B1.5.2/ B1.5.3/ B1.5.4/ B1.5.5/
B1.5.6/ B1.5.7/ B1.5.8/ B1.6.1/ B1.6.2/ B1.6.3/ B1.6.4/ B1.7.1/ B1.7.2/
B1.8.1, B1.8.2, B1.9.1, B1.10.1, B1.10.2, B1.11.1, B1.11.2/ B1.11.3.,
B2.1.1 / B2.1.2 / B2.1.3/ B2.1.4/ B2.2.1, B2.2.2, B2.3.1. / B2.3.2 / B2.3.3/
B2.3.4/ B2.4.1, B2.4.2, B2.5.1 / B 2.5.2/ B2.5.3/ B2.6.1 / B 2.6.2.
B3.1.1 / B3.1.2 / B3.2.1 / B3.3.1. / B3.3.2 / B3.3.3 / B3.4.1 / B3.5.1/ B3.6.1 /
B3.7.1.
CCL CSC CAA CEC AIP
5 A SEMÁNTICA 1. Introdución á semántica. 2. Significado, denotación e connotación. 3. O lexema. 4. Campo lexical ou campo semántico. CONFLITO LINGÜÍSTICO E PREXUÍZOS 1. Conflito lingüístico e diglosia. 2. Os prexuízos lingüísticos.
B1.1.1/ B1.1.2/ B1.1.3/ B1.2.1/ B1.2.2./ B1.2.3./ B1.3.1/ B1.3.2/ B1.3.3/
B1.3.4/ B1.4.1/ B1.4.2/ B1.4.3/ B1.5.1/ B1.5.2/ B1.5.3/ B1.5.4/ B1.5.5/
B1.5.6/ B1.5.7/ B1.5.8/ B1.6.1/ B1.6.2/ B1.6.3/ B1.6.4/ B1.7.1/ B1.7.2/
B1.8.1, B1.8.2, B1.9.1, B1.10.1, B1.10.2, B1.11.1, B1.11.2/ B1.11.3.,
B2.1.1 / B2.1.2 / B2.1.3/ B2.1.4/ B2.2.1, B2.2.2, B2.3.1. / B2.3.2 / B2.3.3/
B2.3.4/ B2.4.1, B2.4.2, B2.5.1 / B 2.5.2/ B2.5.3/ B2.6.1 / B 2.6.2.
B3.1.1 / B3.1.2 / B3.2.1 / B3.3.1. / B3.3.2 / B3.3.3 / B3.4.1 / B3.5.1/ B3.6.1 /
B3.7.1.
B4.1.1 /B4.1.2 / B4.2.1 / B4.2.2 / B4.3.1 /B4.3.2/ B4.3.3/B4.3.4 / B4.3.5/
B4.4.1 / B4.4.2/ B4.4.3/ B4.4.4/ B4.4.5 /B4.5.1 / B4.6.1
CCL CAA AIP CSC CEC
6 RELACIÓNS SEMÁNTICAS 1. Relacións de significado. 2. Relacións de significante. SITUACIÓN SOCIOLINGÜÍSTICA ACTUAL 1. A situación sociolingüística de Galiza. 2. Factores sociolingüísticos que configuran a situación actual.
B1.1.1/ B1.1.2/ B1.1.3/ B1.2.1/ B1.2.2./ B1.2.3./ B1.3.1/ B1.3.2/ B1.3.3/
B1.3.4/ B1.4.1/ B1.4.2/ B1.4.3/ B1.5.1/ B1.5.2/ B1.5.3/ B1.5.4/ B1.5.5/
B1.5.6/ B1.5.7/ B1.5.8/ B1.6.1/ B1.6.2/ B1.6.3/ B1.6.4/ B1.7.1/ B1.7.2/
B1.8.1, B1.8.2, B1.9.1, B1.10.1, B1.10.2, B1.11.1, B1.11.2/ B1.11.3.,
B2.1.1 / B2.1.2 / B2.1.3/ B2.1.4/ B2.2.1, B2.2.2, B2.3.1. / B2.3.2 / B2.3.3/
B2.3.4/ B2.4.1, B2.4.2, B2.5.1 / B 2.5.2/ B2.5.3/ B2.6.1 / B 2.6.2.
B3.1.1 / B3.1.2 / B3.2.1 / B3.3.1. / B3.3.2 / B3.3.3 / B3.4.1 / B3.5.1/ B3.6.1 /
CCL CAA AIP CSC CEC CD
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º Bacharelato Páxina 124
3. O galego: lingua minorizada, non minoritaria. 4. O galego: lingua en proceso de normalización.
B3.7.1.
B4.1.1 /B4.1.2 / B4.2.1 / B4.2.2 / B4.3.1 /B4.3.2/ B4.3.3/B4.3.4 / B4.3.5/
B4.4.1 / B4.4.2/ B4.4.3/ B4.4.4/ B4.4.5 /B4.5.1 / B4.6.1
7 O CAMBIO SEMÁNTICO
1. Causas do cambio semántico. 2. Tipos de cambio semántico. FUNCIÓNS E ÁMBITOS DE USO DA LINGUA 1. Competencias, lingua inicial e usos. 2. As competencias lingüísticas e os ámbitos de uso.
B1.1.1/ B1.1.2/ B1.1.3/ B1.2.1/ B1.2.2./ B1.2.3./ B1.3.1/ B1.3.2/ B1.3.3/
B1.3.4/ B1.4.1/ B1.4.2/ B1.4.3/ B1.5.1/ B1.5.2/ B1.5.3/ B1.5.4/ B1.5.5/
B1.5.6/ B1.5.7/ B1.5.8/ B1.6.1/ B1.6.2/ B1.6.3/ B1.6.4/ B1.7.1/ B1.7.2/
B1.8.1, B1.8.2, B1.9.1, B1.10.1, B1.10.2, B1.11.1, B1.11.2/ B1.11.3.,
B2.1.1 / B2.1.2 / B2.1.3/ B2.1.4/ B2.2.1, B2.2.2, B2.3.1. / B2.3.2 / B2.3.3/
B2.3.4/ B2.4.1, B2.4.2, B2.5.1 / B 2.5.2/ B2.5.3/ B2.6.1 / B 2.6.2.
B3.1.1 / B3.1.2 / B3.2.1 / B3.3.1. / B3.3.2 / B3.3.3 / B3.4.1 / B3.5.1/ B3.6.1 /
B3.7.1.
B4.1.1 /B4.1.2 / B4.2.1 / B4.2.2 / B4.3.1 /B4.3.2/ B4.3.3/B4.3.4 / B4.3.5/
B4.4.1 / B4.4.2/ B4.4.3/ B4.4.4/ B4.4.5 /B4.5.1 / B4.6.1
CCL CAA CSC AIP CEC CD
8 A LINGUA GALEGA ENTRE 1990 E 1936 1. Contexto demográfico e económico. 2. Contexto político. 3. Situación da lingua. 4. Iniciativas normalizadoras. AS IRMANDADES DA FALA 1. A poesía no tempo das Irmandades da Fala. 2. As Irmandades e a consolidación da narrativa galega. 3. O teatro no tempo das Irmandades da Fala
B1.1.1/ B1.1.2/ B1.1.3/ B1.2.1/ B1.2.2./ B1.2.3./ B1.3.1/ B1.3.2/ B1.3.3/
B1.3.4/ B1.4.1/ B1.4.2/ B1.4.3/ B1.5.1/ B1.5.2/ B1.5.3/ B1.5.4/ B1.5.5/
B1.5.6/ B1.5.7/ B1.5.8/ B1.6.1/ B1.6.2/ B1.6.3/ B1.6.4/ B1.7.1/ B1.7.2/
B1.8.1, B1.8.2, B1.9.1, B1.10.1, B1.10.2, B1.11.1, B1.11.2/ B1.11.3.,
B2.1.1 / B2.1.2 / B2.1.3/ B2.1.4/ B2.2.1, B2.2.2, B2.3.1. / B2.3.2 / B2.3.3/
B2.3.4/ B2.4.1, B2.4.2, B2.5.1 / B 2.5.2/ B2.5.3/ B2.6.1 / B 2.6.2.
B5.1.1/ B5.1.2 / B5.1.3 / B5.2.1 /B5.2.2 /B5.2.3
CCL CAA CSC AIP CEC CD
9 A XERACIÓN NÓS 1. Caracterización do grupo. 2. Vicente Risco. 3. Ramón Otero Pedrayo. 4. Castelao
B1.1.1/ B1.1.2/ B1.1.3/ B1.2.1/ B1.2.2./ B1.2.3./ B1.3.1/ B1.3.2/ B1.3.3/
B1.3.4/ B1.4.1/ B1.4.2/ B1.4.3/ B1.5.1/ B1.5.2/ B1.5.3/ B1.5.4/ B1.5.5/
B1.5.6/ B1.5.7/ B1.5.8/ B1.6.1/ B1.6.2/ B1.6.3/ B1.6.4/ B1.7.1/ B1.7.2/
B1.8.1, B1.8.2, B1.9.1, B1.10.1, B1.10.2, B1.11.1, B1.11.2/ B1.11.3.,
B2.1.1 / B2.1.2 / B2.1.3/ B2.1.4/ B2.2.1, B2.2.2, B2.3.1. / B2.3.2 / B2.3.3/
B2.3.4/ B2.4.1, B2.4.2, B2.5.1 / B 2.5.2/ B2.5.3/ B2.6.1 / B 2.6.2.
B5.1.1/ B5.1.2 / B5.1.3 / B5.2.1 /B5.2.2 /B5.2.3
CCL CAA CSC AIP CEC CD
10 AS VANGARDAS NA LITERATURA GALEGA 1. As vangardas artístico - literarias do primeiro terzo do século XX. 2. As vangardas en Galiza. 3. A xeración dos novecentistas. PANORAMA DA RENOVACIÓN LITERARIA
1. Poesía.
B1.1.1/ B1.1.2/ B1.1.3/ B1.2.1/ B1.2.2./ B1.2.3./ B1.3.1/ B1.3.2/ B1.3.3/
B1.3.4/ B1.4.1/ B1.4.2/ B1.4.3/ B1.5.1/ B1.5.2/ B1.5.3/ B1.5.4/ B1.5.5/
B1.5.6/ B1.5.7/ B1.5.8/ B1.6.1/ B1.6.2/ B1.6.3/ B1.6.4/ B1.7.1/ B1.7.2/
B1.8.1, B1.8.2, B1.9.1, B1.10.1, B1.10.2, B1.11.1, B1.11.2/ B1.11.3.,
B2.1.1 / B2.1.2 / B2.1.3/ B2.1.4/ B2.2.1, B2.2.2, B2.3.1. / B2.3.2 / B2.3.3/
B2.3.4/ B2.4.1, B2.4.2, B2.5.1 / B 2.5.2/ B2.5.3/ B2.6.1 / B 2.6.2.
B5.1.1/ B5.1.2 / B5.1.3 / B5.2.1 /B5.2.2 /B5.2.3
CCL CAA CSC AIP CEC CMCCT CD
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º Bacharelato Páxina 125
2. Prosa. 3. Teatro. 4. Ensaio. 5. Xornalismo
11 A LINGUA GALEGA DURANTE O FRANQUISMO (1936-1975) 1. Contexto histórico, social e cultural: a guerra civil e as súas consecuencias; a ditadura franquista. 2. A resistencia lingüística e cultural. A LITERATURA GALEGA NA DIÁSPORA 1. O labor cultural do exilio galego. 2. A poesía na diáspora. 3. O teatro na diáspora. 4. A narrativa e o ensaio na diáspora.
B1.1.1/ B1.1.2/ B1.1.3/ B1.2.1/ B1.2.2./ B1.2.3./ B1.3.1/ B1.3.2/ B1.3.3/
B1.3.4/ B1.4.1/ B1.4.2/ B1.4.3/ B1.5.1/ B1.5.2/ B1.5.3/ B1.5.4/ B1.5.5/
B1.5.6/ B1.5.7/ B1.5.8/ B1.6.1/ B1.6.2/ B1.6.3/ B1.6.4/ B1.7.1/ B1.7.2/
B1.8.1, B1.8.2, B1.9.1, B1.10.1, B1.10.2, B1.11.1, B1.11.2/ B1.11.3.,
B2.1.1 / B2.1.2 / B2.1.3/ B2.1.4/ B2.2.1, B2.2.2, B2.3.1. / B2.3.2 / B2.3.3/
B2.3.4/ B2.4.1, B2.4.2, B2.5.1 / B 2.5.2/ B2.5.3/ B2.6.1 / B 2.6.2.
B5.3.1 /B5.3.2 / B5.3.3 / B5.4.1 / B5.4.2 / B5.4.3
CCL CAA CSC AIP CEC CD
12 A LITERATURA GALEGA DE POSGUERRA: A POESÍA 1. Contexto. Do silencio á lenta recuperación. 2. Principais tendencias da poesía galega de posguerra. 3. Poetas da Xeración do 25 que publican na posguerra. 4. Poetas da Xeración do 36. 5. Celso Emilio Ferreiro.
6. Os epígonos da Xeración do 36: a Promoción de Enlace
B1.1.1/ B1.1.2/ B1.1.3/ B1.2.1/ B1.2.2./ B1.2.3./ B1.3.1/ B1.3.2/ B1.3.3/
B1.3.4/ B1.4.1/ B1.4.2/ B1.4.3/ B1.5.1/ B1.5.2/ B1.5.3/ B1.5.4/ B1.5.5/
B1.5.6/ B1.5.7/ B1.5.8/ B1.6.1/ B1.6.2/ B1.6.3/ B1.6.4/ B1.7.1/ B1.7.2/
B1.8.1, B1.8.2, B1.9.1, B1.10.1, B1.10.2, B1.11.1, B1.11.2/ B1.11.3.,
B2.1.1 / B2.1.2 / B2.1.3/ B2.1.4/ B2.2.1, B2.2.2, B2.3.1. / B2.3.2 / B2.3.3/
B2.3.4/ B2.4.1, B2.4.2, B2.5.1 / B 2.5.2/ B2.5.3/ B2.6.1 / B 2.6.2.
B5.3.1 /B5.3.2 / B5.3.3 / B5.4.1 / B5.4.2 / B5.4.3
CCL CAA CSC AIP CEC CD
13 A LITERATURA GALEGA DE POSGUERRA: NARRATIVA, ENSAIO E TEATRO. 1. A narrativa de posguerra. 2. O ensaio de posguerra. 3. O teatro de posguerra.
B1.1.1/ B1.1.2/ B1.1.3/ B1.2.1/ B1.2.2./ B1.2.3./ B1.3.1/ B1.3.2/ B1.3.3/
B1.3.4/ B1.4.1/ B1.4.2/ B1.4.3/ B1.5.1/ B1.5.2/ B1.5.3/ B1.5.4/ B1.5.5/
B1.5.6/ B1.5.7/ B1.5.8/ B1.6.1/ B1.6.2/ B1.6.3/ B1.6.4/ B1.7.1/ B1.7.2/
B1.8.1, B1.8.2, B1.9.1, B1.10.1, B1.10.2, B1.11.1, B1.11.2/ B1.11.3.,
B2.1.1 / B2.1.2 / B2.1.3/ B2.1.4/ B2.2.1, B2.2.2, B2.3.1. / B2.3.2 / B2.3.3/
B2.3.4/ B2.4.1, B2.4.2, B2.5.1 / B 2.5.2/ B2.5.3/ B2.6.1 / B 2.6.2.
B5.3.1 /B5.3.2 / B5.3.3 / B5.4.1 / B5.4.2 / B5.4.3
CCL CAA CSC AIP CEC CD
14 A XERACIÓN DOS 50 1. A renovación da poesía galega. 2. A Nova Narrativa Galega. 3. O teatro da Xeración dos 50. 4. O teatro independente e a Mostra de Ribadavia
B1.1.1/ B1.1.2/ B1.1.3/ B1.2.1/ B1.2.2./ B1.2.3./ B1.3.1/ B1.3.2/ B1.3.3/
B1.3.4/ B1.4.1/ B1.4.2/ B1.4.3/ B1.5.1/ B1.5.2/ B1.5.3/ B1.5.4/ B1.5.5/
B1.5.6/ B1.5.7/ B1.5.8/ B1.6.1/ B1.6.2/ B1.6.3/ B1.6.4/ B1.7.1/ B1.7.2/
B1.8.1, B1.8.2, B1.9.1, B1.10.1, B1.10.2, B1.11.1, B1.11.2/ B1.11.3.,
B2.1.1 / B2.1.2 / B2.1.3/ B2.1.4/ B2.2.1, B2.2.2, B2.3.1. / B2.3.2 / B2.3.3/
B2.3.4/ B2.4.1, B2.4.2, B2.5.1 / B 2.5.2/ B2.5.3/ B2.6.1 / B 2.6.2.
B5.3.1 /B5.3.2 / B5.3.3 / B5.4.1 / B5.4.2 / B5.4.3
CCL CAA CSC AIP CEC CD
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º Bacharelato Páxina 126
15 A LINGUA GALEGA NA ACTUALIDADE
1. Contexto sociopolítico. 2. Características do galego na actualidade. TENDENCIAS DA LITERATURA GALEGA ACTUAL: NARRATIVA E ENSAIO 1. A narrativa galega nas últimas décadas. 2. O ensaio nas últimas décadas.
B1.1.1/ B1.1.2/ B1.1.3/ B1.2.1/ B1.2.2./ B1.2.3./ B1.3.1/ B1.3.2/ B1.3.3/
B1.3.4/ B1.4.1/ B1.4.2/ B1.4.3/ B1.5.1/ B1.5.2/ B1.5.3/ B1.5.4/ B1.5.5/
B1.5.6/ B1.5.7/ B1.5.8/ B1.6.1/ B1.6.2/ B1.6.3/ B1.6.4/ B1.7.1/ B1.7.2/
B1.8.1, B1.8.2, B1.9.1, B1.10.1, B1.10.2, B1.11.1, B1.11.2/ B1.11.3.,
B2.1.1 / B2.1.2 / B2.1.3/ B2.1.4/ B2.2.1, B2.2.2, B2.3.1. / B2.3.2 / B2.3.3/
B2.3.4/ B2.4.1, B2.4.2, B2.5.1 / B 2.5.2/ B2.5.3/ B2.6.1 / B 2.6.2.
B4.1.1 /B4.1.2 / B4.2.1 / B4.2.2 / B4.3.1 /B4.3.2/ B4.3.3/B4.3.4 / B4.3.5/
B4.4.1 / B4.4.2/ B4.4.3/ B4.4.4/ B4.4.5 /B4.5.1 / B4.6.1
B5.5.1 / B5.5.2 /B5.5.3 / B5.6.1 /B5.6.2 / B5.6.3/ B5.7.1
CCL CAA CSC AIP CEC CD CMCCT
16 TENDENCIAS DA LITERATURA GALEGA ACTUAL: POESÍA E TEATRO 1. A poesía das últimas décadas. 2. O panorama do teatro galego actual. .
B1.1.1/ B1.1.2/ B1.1.3/ B1.2.1/ B1.2.2./ B1.2.3./ B1.3.1/ B1.3.2/ B1.3.3/
B1.3.4/ B1.4.1/ B1.4.2/ B1.4.3/ B1.5.1/ B1.5.2/ B1.5.3/ B1.5.4/ B1.5.5/
B1.5.6/ B1.5.7/ B1.5.8/ B1.6.1/ B1.6.2/ B1.6.3/ B1.6.4/ B1.7.1/ B1.7.2/
B1.8.1, B1.8.2, B1.9.1, B1.10.1, B1.10.2, B1.11.1, B1.11.2/ B1.11.3.,
B2.1.1 / B2.1.2 / B2.1.3/ B2.1.4/ B2.2.1, B2.2.2, B2.3.1. / B2.3.2 / B2.3.3/
B2.3.4/ B2.4.1, B2.4.2, B2.5.1 / B 2.5.2/ B2.5.3/ B2.6.1 / B 2.6.2.
B4.1.1 /B4.1.2 / B4.2.1 / B4.2.2 / B4.3.1 /B4.3.2/ B4.3.3/B4.3.4 / B4.3.5/
B4.4.1 / B4.4.2/ B4.4.3/ B4.4.4/ B4.4.5 /B4.5.1 / B4.6.1
B5.5.1 / B5.5.2 /B5.5.3 / B5.6.1 /B5.6.2 / B5.6.3/ B5.7.1
CCL CSC CAA AIP CEC CD
3.5.3. CONTIDOS: DISTRIBUCIÓN POR TRIMESTRES
1º TRIMESTRE
Comunicación oral: falar e entender
1. Comprensión e valoración de textos.
2. Producións, exposicións orais (planificadas ou espontáneas, individuais ou en grupo), debates.
Comunicación escrita: ler e escribir
Comprensión e produción textual: análise e comentario de textos (I)
1. As propiedades textuais.
2. Resumo, tema e título.
3. Estrutura: ideas principais e secundarias. O esquema.
Funcionamento da lingua
1. A Fonética e a Fonoloxía. Descrición de fonemas. 2. As variedades dialectais. Bloques e áreas dialectais. Principais trazos fonéticos, morfolóxicos e sintácticos. O texto dialectal.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º Bacharelato Páxina 127
Lingua e sociedade
1. Estereotipos e prexuízos lingüísticos. A súa repercusión nos usos.
2. Historia da lingua (I): O galego moderno no primeiro terzo do século XX (de 1916 a 1936). Contexto histórico e situación sociolingüística.
Características lingüísticas fundamentais.
3. Construción da variedade estándar da lingua galega. Interferencias e desviacións da norma.
Obs.: Elaboración dun traballo (individual ou colectivo) para describir e analizar cuestións sociolingüísticas (Lectura de referencia: Made in
Galha, Séchu Sende)
Educación literaria
Literatura galega de 1916 a 1936
1. A poesía das Irmandades da Fala. Características, autores e obras representativas.
2. A poesía de vangarda. Características, autores e obras representativas.
3. A prosa do primeiro terzo do XX: as Irmandades e o Grupo Nós (narrativa, ensaio e xornalismo).
4. O teatro do primeiro terzo do XX: Irmandades, vangardas e Grupo Nós.
2° TRIMESTRE
Comunicación oral: falar e entender
1. Comprensión e valoración de textos.
2. Producións, exposicións orais (planificadas ou espontáneas, individuais ou en grupo), debates.
Comunicación escrita: ler e escribir
Comprensión e produción textual: análise e comentario de textos (H)
1. Intencionalidade. Opinión do autor/a.
2. Significado de palabras.
3. Redacción dun texto argumentativo (comentario crítico).
Funcionamento da lingua
1. Estrutura e formación de palabras. Tipo de morfemas e análise morfolóxica.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º Bacharelato Páxina 128
2. A semántica: campos semánticos. As relacións e os cambios semánticos. Definición de palabras.
Lingua e sociedade
1. Construción da variedade estándar da lígoa galega. Interferencias e desviacións da norma.
2. Historia da lingua (II): O galego moderno desde 1936 até 1978. Contexto histórico e situación
sociolingüística. Características lingüísticas fundamentais.
Educación literaria. Literatura galega entre 1936 e 1975
1. A poesía entre 1936 e 1975: a Xeración do 36, a Promoción de Enlace, a Xeración das Festas Minervais.
2. A prosa entre i 936 e 1976: os renovadores da prosa (Fole, Blanco Amor, Cunqueiro e Neira Vilas).
3. A Nova Narrativa Galega. Características, autores e obras representativas.
4. O teatro galego entre 1936 e 1976: a Xeración dos 50 e o Grupo de Ribadavia.
3º TRIMESTRE
Comunicación oral: falar e entender
1. Comprensión e valoración de textos.
2. Producións, exposicións orais (planificadas ou espontáneas, individuais ou en grupo), debates.
Comunicación escrita: ler e escribir
1. Comprensión e produción textual: análise e comentario de textos (III)
2. Redacción dun texto argumentativo (comentario crítico).
Funcionamento da lingua
1. A sintaxe: unidades e funcións sintácticas. Análise morfosintáctica.
Lingua e sociedade
1. Historia da lingua (111): O galego moderno desde 1978 até a actualidade. Contexto histórico e situación sociolingüística. Características lingüísticas
fundamentais.
2. A evolución da conciencia lingüística: análise e interpretación.
Educación literaria. Literatura galega de 1975 até a actualidade
1. A literatura do exilio entre 1936 e 1976: poesía, prosa e teatro.
2. A poesía de fins do XX e comezos do XXI. Temas e autores dos 80 e dos 90. Poetas
e tendencias actuais mais relevantes.
3. A prosa de fins do XX e comezos do XXI. Ternas e autores dos 80 e dos 90. Prosistas
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º Bacharelato Páxina 129
e tendencias actuais mais relevantes.
4. O teatro de fins do XX e comezos do XXI. Temas e autores dos 80 e dos 90. Dramaturgos, tendencias e compañías actuais máis relevantes.
Os apartados do bloque "Comunicación escrita", aínda que van distribuídos por trimestres, poderanse traballar todos en calquera deles. De ser necesario,
repasaranse aspectos significativos das clases de palabras, vistos en 1° de Bacharelato.
3.5.4.- Grao mínimo de consecución para superar a materia
Bloque 1. Comunicación oral. Falar e escoitar.
Estándar %
LGB1.1.1. Identifica a intención comunicativa, a idea principal e as secundarias, de calquera texto oral, formal ou informal, producido na variante estándar ou en calquera das variedades dialectais.
60
LGB1.1.2. Recolle as ideas fundamentais e secundarias en resumos, esquemas ou mapas conceptuais. 60
LGB1.1.3. Interpreta, reflexiona e emite xuízos críticos sobre discursos orais de distinta natureza. 60
LGB1.2.1. Identifica as ideas principais e contidos relevantes dunha presentación (charla ou conferencia sobre temas especializados do ámbito educativo). 60
LGB1.2.2. Recoñece as distintas estratexias de organización do contido nunha exposición oral sobre un tema especializado propio do ámbito educativo ou de divulgación científica e cultural. 60
LGB1.2.3. Escoita de maneira activa, toma notas e formula preguntas coa intención de aclarar ou ampliar ideas que se desprenden da exposición oral. 50
LGB1.3.1. Interpreta e identifica a intención comunicativa, o tema e a estrutura en anuncios sonoros e/ou audiovisuais. 50
LGB1.3.2. Identifica as características propias dos principais xéneros informativos e de opinión dos medios de comunicación social. 60
LGB1.3.3. Analiza os recursos verbais e non verbais que se empregan na publicidade para convencer os destinatarios ou destinatarias. 60
LGB1.3.4. Analiza de forma crítica a forma e contido das mensaxes publicitarias e evita usos lingüísticos discriminatorios. 60
LGB1.4.1. Identifica os recursos que proporcionan adecuación, coherencia e cohesión ao discurso. 60
LGB1.4.2. Coñece e aplica as normas que rexen a cortesía na comunicación oral e respecta as opinións alleas. 70
LGB1.4.3. Recoñece a importancia dos aspectos prosódicos (entoación, pausas, ton, timbre e volume), a linguaxe corporal adecuada (mirada e posición do corpo), así como o autocontrol das emocións ao falar en público.
70
LGB1.5.1. Planifica os seus textos orais e produce discursos adecuados, coherentes e ben cohesionados. 60
LGB1.5.2. Consulta fontes de información diversas e revisa os borradores e esquemas. 50
LGB1.5.3. Presenta os contidos de forma clara e ordenada e con corrección gramatical, cínguese ao tema e non divaga. 60
LGB1.5.4. Emprega axeitadamente os elementos prosódicos (entoación e pronuncia axeitada, pausas, ton, timbre e volume), a linguaxe corporal (mirada e posición do corpo) así como o autocontrol das emocións ao falar en público.
70
LGB1.5.5. Exprésase con facilidade e recorre a paráfrases ou circunloquios cando non encontra a expresión precisa. 60
LGB1.5.6. Utiliza o rexistro adecuado á situación comunicativa. 70
LGB1.5.7. Tenta buscar a complicidade do público e demostra seguridade ao responder as preguntas do auditorio. 40
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º Bacharelato Páxina 130
LGB1.5.8. Emprega as TIC para documentarse bibliograficamente, revisar gramaticalmente o texto e elaborar unha presentación adecuada á situación e á intención comunicativa desexada, con coherencia, cohesión e corrección.
50
LGB1.6.1. Produce textos orais, en intervencións espontáneas, adecuadas á situación e á intención comunicativa desexada, con coherencia, cohesión e corrección. 60
LGB1.6.2. Participa con fluidez nas intervencións orais espontáneas respectando as regras morfosintácticas desta lingua, en especial a colocación do pronome átono, así como a fonética galega (pronuncia das sete vogais, n velar e fonema fricativo palatal xordo).
80
LGB1.6.3. Emprega nas intervencións orais espontáneas expresións propias do galego: infinitivo conxugado e fraseoloxía adecuada. 70
LGB1.6.4. Emprega nas intervencións orais espontáneas un léxico rico e variado. 70
LGB1.7.1. Desenvolve un tema do currículo con rigor, claridade e corrección gramatical e fonética. 60
LGB1.7.2. Emprega léxico preciso e especializado e evita o uso de coloquialismos e palabras comodín. 50
LGB1.8.1. Desenvolve argumentos de forma comprensible e convincente e comenta as contribucións das persoas interlocutoras. 50
LGB1.8.2. Aplica as normas que rexen a cortesía na comunicación oral, respecta as quendas e as opinións alleas e emprega unha linguaxe non discriminatoria. 70
LGB1.9.1. Desenvólvese con eficacia en situacións que xorden na vida diaria así como noutras de estudo ou traballo e participa en conversas informais. 50
LGB1.10.1. Recoñece en exposicións propias e alleas as dificultades expresivas (incoherencias, repeticións, ambigüidades, mal uso dos rexistros pobreza léxica, fonética e entoación inadecuada), e identifica interferencias lingüísticas e desviacións da norma.
50
LGB1.10.2. Deseña estratexias para mellorar e progresar de xeito autónomo. 50
LGB1.11.1. Recoñece a emisión dunha pronuncia galega correcta, identifica os erros na produción oral allea e produce discursos orais que respectan as regras prosódicas e fonéticas da lingua galega.
70
LGB1.11.2. Recoñece e rexeita argumentadamente os prexuízos que se poidan asociar á pronuncia propia da lingua galega. 80
LGB1.11.3. Usa, se a posúe, a variante dialectal propia e asúmea como a variedade habitual do seu contexto. 60
Bloque 2. Comunicación escrita. Ler e escribir.
Estándar %
LGB2.1.1. Sintetiza as ideas fundamentais do texto en resumos, esquemas e mapas conceptuais. 60
LGB2.1.2. Interpreta o sentido global e identifica a intención comunicativa do emisor en textos expositivos e argumentativos de distintos ámbitos. 50
LGB2.1.3. Diferencia as ideas principais e as secundarias e sintetiza o contido de textos expositivos e argumentativos de distintos ámbitos. 50
LGB2.1.4. Utiliza recursos bibliográficos, audiovisuais e dixitais para facilitar a comprensión dun texto e complementar as súas producións. 60
LGB2.2.1. Planifica os seus traballos seguindo unha orde predefinida e revisa o proceso de escritura para mellorar a produción final. 50
LGB2.2.2. Produce textos propios de distintos ámbitos usando o rexistro adecuado, organizando os enunciados en secuencias lineais e ben cohesionadas. 60
LGB2.3.1. Desenvolve un tema do currículo con rigor, claridade e corrección gramatical. 60
LGB2.3.2. Adecúa a súa expresión ás condicións da situación comunicativa (tema, destinatario, ámbito discursivo e xénero textual) e emprega os recursos expresivos propios do rexistro formal.
60
LGB2.3.3. Emprega léxico preciso e evita o uso de coloquialismos ou palabras comodín. 60
LGB2.3.4. Organiza os contidos dos seus traballos en función duns obxectivos fixados previamente, contrasta posturas enfrontadas e defende a súa opinión con argumentos. 60
LGB2.4.1. Describe os trazos morfosintácticos, léxico-semánticos e pragmático-textuais de textos expositivos e argumentativos. 50
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º Bacharelato Páxina 131
LGB2.4.2. Recoñece e explica a función no texto dos distintos procedementos de cita: estilo directo, estilo indirecto, estilo indirecto libre e cita encuberta. 70
LGB2.5.1. Consulta información en fontes bibliográficas e dixitais e compila os datos máis relevantes en fichas-resumo. 60
LGB2.5.2. Respecta as normas de presentación dos traballos escritos, a organización en epígrafes, procedementos de cita, notas a pé de páxina, bibliografía. 60
LGB2.5.3. Utiliza procesadores de texto e correctores ortográficos para mellorar a presentación e evitar erros ortográficos e tipográficos. 60
LGB2.6.1. Recoñece, describe e utiliza recursos de cohesión gramaticais e léxico-semánticos. 60
LGB2.6.2. Describe os tipos de rexistro e analiza as súas manifestacións lingüísticas. 50
Bloque 3. Funcionamento da lingua.
Estándar %
LGB3.1.1. Define e identifica os fonemas vocálicos e consonánticos da lingua galega. 60
LGB3.1.2. Valora as normas fonéticas como medio para facilitar a comunicación eficaz. 70
LGB3.2.1. Explica as principais variedades dialectais e valora a diversidade lingüística como parte de noso patrimonio cultural. 60
LGB3.3.1. Explica os procedementos de formación das palabras. 60
LGB3.3.2. Recoñece e explica os tipos de morfemas así como a análise morfolóxica. 70
LGB3.3.3. Recoñece, analiza e explica a estrutura morfolóxica. 70
LGB3.4.1. Recoñece as diferentes estruturas sintácticas, explica as relacións que se establecen e emprega a terminoloxía axeitada. 70
LGB3.5.1. Identifica e explica as relacións e unidades semánticas. 70
LGB3.6.1. Participa en proxectos (elaboración de materiais multimedia, folletos, carteis, recensión de libros e películas, obras de teatro, etc.) nos que se utilizan varias linguas e relacionados cos elementos transversais, evita estereotipos lingüísticos ou culturais e valora as competencias que posúe como persoa plurilingüe.
50
LGB3.7.1. Utiliza os coñecementos lingüísticos de ámbito contextual, textual, oracional e da palabra, desenvolvidos no curso nunha das linguas, para mellorar a comprensión e produción dos textos traballados en calquera das outras.
50
Bloque 4. Lingua e sociedade.
Estándar %
LGB4.1.1. Recoñece os estereotipos e prexuízos lingüísticos e determina a súa repercusión nos usos. 80
LGB4.1.2. Elabora traballos de xeito individual e/ou en grupo nos que se describen e analizan cuestións sociolingüísticas. 60
LGB4.2.1. Describe e interpreta o proceso de construción da variante estándar da lingua galega. 70
LGB4.2.2. Recoñece as interferencias lingüísticas no galego, con especial atención aos castelanismos e desenvolve un discurso propio libre destes elementos. 70
LGB4.3.1. Distingue as características lingüísticas fundamentais do galego moderno (desde 1916 ata 1978). 50
LGB4.3.2. Describe o contexto histórico e cultural do galego moderno (desde 1916 ata 1978), así como a súa situación sociolingüística. 70
LGB4.3.3. Diferencia e describe as etapas que podemos establecer entre 1916 e 1978 desde o punto de vista sociolingüístico. 50
LGB4.3.4. Analiza a importancia da etapa 1916-1978 no desenvolvemento posterior da lingua. 70
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º Bacharelato Páxina 132
LGB4.3.5. Identifica o galego moderno (desde 1916 ata 1978) en documentos non literarios e literarios. 60
LGB4.4.1. Distingue as características lingüísticas fundamentais do galego moderno (desde 1978 ata a actualidade). 60
LGB4.4.2. Describe o contexto histórico e cultural do galego moderno desde 1978 ata a actualidade, así como a súa situación sociolingüística. 70
LGB4.4.3. Analiza a importancia da etapa desde 1978 ata a actualidade no desenvolvemento do galego. 70
LGB4.4.4. Recoñece o galego como unha lingua en vías de normalización e sinala as súas fortalezas e debilidades. 70
LGB4.4.5. Sinala as principais características lingüísticas en documentos non literarios e literarios desde 1978 ata a actualidade. 50
LGB4.5.1. Elabora unha descrición esquemática na que se detallen as diferentes etapas da historia da lingua galega e as súas principais características. 60
LGB4.6.1. Analiza e interpreta a evolución da conciencia lingüística na historia da lingua galega. 70
Bloque 5. A literatura.
Estándar %
LGB5.1.1. Identifica, analiza e describe a poesía galega de 1916 a 1936: autores/as de Vangarda e outros/as autores/as. 70
LGB5.1.2. Identifica, analiza e describe a prosa galega de 1916 a 1936: autores/as das Irmandades, o Grupo Nós (narrativa e ensaio) e outros/as autores/as. 70
LGB5.1.3. Identifica, analiza e describe o teatro galego de 1916 a 1936: autores/as das Irmandades, Vangardas e Grupo Nós. 70
LGB5.2.1. Le e comenta textos representativos da poesía galega de 1916 a 1936, caracterízaos formal, estrutural e tematicamente e ponos en relación co contexto sociohistórico e sociolingüístico.
70
LGB5.2.2. Le e comenta textos representativos da prosa galega de 1916 a 1936, caracterízaos formal, estrutural e tematicamente e ponos en relación co contexto sociohistórico e sociolingüístico.
60
LGB5.2.3. Le e comenta textos representativos do teatro galego de 1916 a 1936, caracterízaos formal, estrutural e tematicamente e ponos en relación co contexto sociohistórico e sociolingüístico.
60
LGB5.3.1. Identifica, analiza e describe a poesía galega entre 1936 e 1975: produción bélica e autores/as do exilio, a Xeración de 1936, a Promoción de Enlace e a Xeración das Festas Minervais.
70
LGB5.3.2. Identifica, analiza e describe a prosa galega entre 1936 e 1975: produción bélica e os autores do exilio, os renovadores da prosa (Ánxel Fole, Eduardo Blanco-Amor, Álvaro Cunqueiro e Xosé Neira Vilas) así como A Nova Narrativa Galega e autores/as dos primeiros 70.
70
LGB5.3.3. Identifica, analiza e describe o teatro galego entre 1936 e 1975: teatro do exilio, a Xeración dos 50 e o Grupo de Ribadavia. 70
LGB5.4.1. Le e comenta textos representativos da poesía galega de 1936 a 1975, caracterízaos formal, estrutural e tematicamente e ponos en relación co contexto sociohistórico e sociolingüístico.
60
LGB5.4.2. Le e comenta textos representativos da prosa galega de 1936 a 1975, caracterízaos formal, estrutural e tematicamente e ponos en relación co contexto sociohistórico e sociolingüístico.
60
LGB5.4.3. Le e comenta textos representativos do teatro galego de 1936 a 1975, caracterízaos formal, estrutural e tematicamente e ponos en relación co contexto sociohistórico e sociolingüístico.
60
LGB5.5.1. Identifica, analiza e describe a poesía galega de 1975 ata a actualidade: temas, xéneros e subxéneros, e estéticas dos/das principais autores/as dos 80, os 90 e o novo século. 70
LGB5.5.2. Identifica, analiza e describe a prosa galega de 1975 ata a actualidade: temas, xéneros e subxéneros, e estéticas dos/das principais autores/as dos 80, os 90 e o novo século. 70
LGB5.5.3. Identifica, analiza e describe o teatro galego de 1975 ata a actualidade: temas, xéneros e subxéneros, e estéticas dos/das principais autores/as dos 80, os 90 e o novo século. 70
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º Bacharelato Páxina 133
LGB5.6.1. Le e comenta textos representativos da poesía galega de 1975 á actualidade, caracterízaos formal, estrutural e tematicamente e ponos en relación co contexto sociohistórico e sociolingüístico.
60
LGB5.6.2. Le e comenta textos representativos da prosa galega de 1975 á actualidade, caracterízaos formal, estrutural e tematicamente e ponos en relación co contexto sociohistórico e sociolingüístico.
60
LGB5.6.3. Le e comenta textos representativos do teatro galego de 1975 ata a actualidade, caracterízaos formal, estrutural e tematicamente e ponos en relación co contexto sociohistórico e sociolingüístico.
60
LGB5.7.1. Analiza e comenta, a través de probas escritas ou traballos, cando menos unha obra completa de cada un dos períodos literarios referidos. 60
3.5.4. Procedementos e instrumentos de avaliación.
Ademais de ter en conta o esforzo, a capacidade de traballo e a actitude na clase, os coñecementos do alumnado valoraranse a través dos
seguintes instrumentos de avaliación:
Control das obras de lectura.
Control do coñecemento dos distintos aspectos da lingua e da literatura a través de probas específicas.
O alumnado con necesidades específicas terán unha adaptación destes instrumentos conforme as súas necesidades. Basicamente esta
adaptación consistirá:
Exames escritos con preguntas cerradas, claras e con vocabulario o máis sinxelo posíbel. No entanto, estes exames teñen que ir
adaptados ao nivel de estudos que cursa o/a alumno/a.
Deixar máis tempo para os exames e probas escritas, ser flexíbeis na súa duración e mesmo dividilas en dúas sesións
Actividades de recuperación e reforzo
Este tipo de actividades terán en moitos casos un carácter individual dependendo dos aspectos en que cada alumno/a precise ese reforzo.
De forma xeral poderemos establecer as seguintes pautas:
Obras de lectura. Se a falta da lectura se debe a un problema de incapacidade para superar esa obra, facilitarase unha obra máis
adaptada ás capacidades da/o alumna/o.
Exames. No caso de que o alumno non atinxise un nivel suficiente nun exame e a cualificación non se vise compensada con outros
instrumentos de avaliación, será necesaria a repetición de dita proba.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º Bacharelato Páxina 134
O alumnado que por diversas razóns non asista á clase e perda o dereito á avaliación continua terá que someterse a unha proba final de
toda a materia, incluídas as obras de lectura.
3.5.5.- Concrecións metodolóxicas
A metodoloxía a utilizar estará condicionada pola composición de cada grupo de alumnos/as. Con carácter xeral podemos afirmar que se
tentará:
- Unha metodoloxía práctica que esperte o interese do alumnado e o seu traballo diario.
- Combinar as explicacións teóricas do profesor/a coa practica e exercicios que realicen os alumnos/as.
- Procurar unha variedade de materiais que fagan a atractivo o traballo e o estudo.
- Utilizar materiais auxiliares (música, xornais…) que fagan atractivo o traballo e axuden a coñecer a realidade.
- Integrar, na medida do posíbel, o uso das TIC
3.5.6.- Materiais e recursos didácticos
Libro de texto
Determinará o profesor ou profesora o libro que vai utilizar, se considera oportuno utilizar un en concreto. Durante todo o ano lectivo
utilizarase a obra Made in Galiza de Séchu Sende para tratar os temas de sociolingüística.
Obras de lectura obrigatoria. 1º Trimestre:
- Álvaro Cunqueiro Cantiga nova que se chama ribeira
2º Trimestre:
- E. Blanco Amor A esmorga
3º Trimestre. Escoller unha das seguintes obras:
- Miguel Anxo Prado Ardalén
- Inma López Silva Aqueles días en que eramos malas
- Luís Rei Núñez O encargo do Sr. Castelao
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º Bacharelato Páxina 135
3.5.7.- Criterios de avaliación
Utilizar a lingua galega para comunicarse, oralmente e por escrito, con corrección fonética, morfo-sintáctica, léxica e ortográfica.
Coñecer e ter a capacidade de elaborar distintos tipos de textos: descritivos, narrativos, argumentativos, expositivos, informativos…
Identificar as interferencias lingüísticas entre galego e castelán, valorando a corrección no uso do galego.
Coñecer a evolución histórica da lingua galega no S. XX e comprender criticamente as circunstancias que condicionaron o seu uso.
Analizar os usos sociais da lingua, valorando prexuízos e estereotipos.
Valorar a diversidade lingüística como unha riqueza e os dereitos lingüísticos como base das sociedades democráticas. Comprender a diversidade
lingüística do Estado español.
Coñecer o proceso de normalización do galego na actualidade. O galego na lusofonía.
Coñecer a progresiva estandarización da lingua e as principais desviacións da norma culta.
Coñecer as variedades diacrónicas, diafásicas, diastráticas e diatópicas do galego.
Coñecer as relacións semánticas das palabras.
Coñecer a Fonética e Fonoloxía: fonemas, trazos suprasegmentais, acento, entoación.
Comprender a estrutura da palabra e os procedementos para a creación de novas palabras.
Elaborar a información, oralmente e por escrito, a partir dos medios tradicionais de comunicación e dos medios informáticos (internet, bases de datos,
procesadores de textos...).
Coñecer os autores e comentar as obras máis representativas da literatura galega do século XX e comezos do XXI e establecer relacións entre os textos e
a etapa en que foron creados.
Interpretar textos e obras literarias e emitir xuízos fundados sobre aspectos formais e temáticos.
3.5.8.- Criterios de cualificación
Aos instrumentos antes citados concederáselles o seguinte valor:
Obras de lectura……………………………… 20 %
Coñecemento dos distintos aspectos da lingua e da literatura a través de probas específicas.............................80%.
En calquera caso, para atinxir o aprobado será necesario que o alumno demostre un coñecemento mínimo (3 sobre 10) tanto da parte dedicada ao
estudo da lingua, como ao estudo da literatura.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º Bacharelato Páxina 136
O alumnado que por diversas razóns non asista á clase e perda o dereito á avaliación continua terá que someterse a unha proba final de
toda a materia, incluídas as obras de lectura.
Nas probas escritas poderase descontar até un 20% por erros ortográficos.
Cando un alumno non acade os mínimos esixíbeis na avaliación, terá posibilidade de recuperación realizando unha proba sobre os mesmos contidos.
A nota da avaliación ordinaria será o resultado da media das avaliacións anteriores. O alumnado que non aprobe na convocatoria ordinaria ten dereito a un
exame na convocatoria extraordinaria. Esta proba é única para cada nivel e inclúe todos os contidos da programación.
3.5.9.- Actividades de seguimento e avaliación da materia pendente
A xefa de Departamento ou, no seu caso, o profesor ou profesora encargado dos pendentes, fará un seguimento deste alumnado seguindo
estas pautas:
Encomenda e corrección de exercicios e traballos do nivel pendente tendentes a atinxir un aceptábel dominio da materia.
Encomenda da lectura de obras.
Exames parciais que dividan os contidos segundo a secuenciación por trimestres desta programación.
Para o alumnado que non realizase satisfactoriamente estas actividades, celebrarase no mes de maio, conforme o horario
establecido pola Xefatura de Estudos, un exame de todos os contidos do curso.
3.5.10.-Atención á diversidade
Cada vez máis contamos nas nosas aulas cun maior número de alumnado con necesidades específicas de apoio educativo (NEAE).
Segundo o Decreto 86/2015 debemos incluír dentro desta denominación aqueles alumnos e alumnas que:
- Presenten dificultades específicas de aprendizaxe.
- Teñan trastorno por déficit de atención e hiperactividade (TDAH).
- Teñan altas capacidades intelectuais.
- Se viran obrigados/as a incorporarse tardiamente ao noso sistema educativo.
- Posúan condicións persoais ou de historia escolar que así o recomenden.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º Bacharelato Páxina 137
Os principios básicos para o tratamento co alumnado con NEAE parten da inclusión na aula, da non discriminación e da igualdade
efectiva. Para favorecer o cumprimento destes principios as actividades de aprendizaxe integradas responderán a tipoloxías e agrupamentos
variados –favorecendo en moitos casos os agrupamentos flexíbeis– e gradadas en dificultade. No caso de que sexa preciso o profesorado
elaborará materiais adaptados, así como probas específicas.
No apartado “Instrumentos de avaliación “ constan tamén unhas referencias a este tema.
2.5.11.- Transversalidade:
Segundo o estabelecido no Decreto 86/2015, de 25 de xuño polo que se regula o currículo da educación secundaria obrigatoria e do
bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia os elementos transversais que deben traballarse a través de todas as materias son os seguintes:
- Comprensión lectora.
- Expresión oral e escrita.
- Comunicación audiovisual.
- Tecnoloxías da información e da comunicación.
- Emprendemento.
- Educación cívica e constitucional.
Alén disto, tamén son considerados elementos transversais a ter en conta no desenvolvemento das aulas os seguintes valores e conceptos:
Igualdade e respecto
Educación viaria
Ecoloxía e respecto polo medio
Educación dos/das consumidores/as
Educación para saúde
Educación para o lecer
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º Bacharelato (LOE) Páxina 138
3.6.- 2º BACHARELATO, (LOE)
3.6.1.-. OBXECTIVOS
Os obxectivos específicos para o 2º curso serán os seguintes:
1.- Valorar positivamente a lingua galega e empregala oralmente e por escrito en todas as situacións.
2.- Identificar as variantes dialectais e sociais do galego, valorándoas como elementos enriquecedores da lingua.
3.- Analizar as relacións entre diferentes linguas e identificar os fenómenos de conflito lingüístico e de interferencia lingüística.
4.- Coñecer as características sociolingüísticas da lingua galega ao longo de todo o século XX ata a actualidade e en todos os seus ámbitos e funcións
de uso.
5.- Empregar correctamente a variedade estándar do galego e identificar as súas características.
6.- Analizar textos de todos tipos aplicando as regras de análise textual.
7.- Recoñecer e aplicar regras lingüísticas na análise morfosintáctica e na fonoloxía.
8.- Identificar as principais épocas, características, autores, obras e tendencias estéticas na literatura galega do século XX e comezos do XXI.
9.- Ler comprensivamente, analizar e comentar textos literarios do século XX e comezos do XXI.
10.- Ampliar o vocabulario persoal a través da análise de textos, identificación de relacións e campos semánticos.
3.6.2.- CONTIDOS COMÚNS - Lectura comprensiva, análise e comentario de textos de natureza diversa e cun nivel de dificultade adaptado aos obxectivos propios da etapa postobrigatoria.
- Produción de textos orais e escritos respectuosos coas regras de coherencia, cohesión, adecuación, presentación e corrección ortográfica que facilitan a
comunicación lingüística.
- Elaboración de exposicións orais e composicións escritas realizadas de xeito documentado e cun vocabulario rigoroso que lle proporcionen ao alumnado os
rudimentos do discurso científico.
- Aplicación e respecto polas normas básicas que rexen o intercambio e a interacción comunicativa.
- Busca, obtención, selección e integración de información procedente de fontes bibliográficas e audiovisuais proporcionadas polas bibliotecas e polas
tecnoloxías da información.
- Valoración da nosa lingua como elemento de identidade colectiva e consideración positiva do esforzo e o compromiso individual a prol da normalización
lingüística.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º Bacharelato (LOE) Páxina 139
- Interese pola literatura como manifestación artística do ser humano, como fonte de formación permanente e de satisfacción persoal. Reflexión e análise de
obras e fragmentos de diversos períodos literarios.
Lingua e texto.
- Propiedades do texto: a coherencia e a cohesión. Análise de procedementos lingüísticos básicos e aplicación ás propias producións. A progresión temática.
- A fonética e a fonoloxía. Descrición de fonemas.
- As variedades dialectais. Bloques e áreas dialectais. Principais trazos fonéticos, morfolóxicos e sintácticos. O texto dialectal.
- Estrutura e formación de palabras. Tipos de morfemas e análise morfolóxica.
- Sintaxe: unidades e funcións sintácticas. Análise sintáctica.
- Semántica: campos semánticos. As relacións e os cambios semánticos. Definición de palabras.
A sociolingüística.
- As funcións sociais da lingua. Conflito e diglosia. Estereotipos e prexuízos lingüísticos: a súa repercusión nos usos.
- Historia da normativización: a construción da variedade estándar. Interferencias e desviacións da norma.
- Linguas minorizadas e linguas minoritarias. O galego: lingua en vías de normalización.
- O galego no 1º terzo do século XX: características lingüísticas fundamentais. Contexto histórico e situación sociolingüística.
- O galego de 1936 a 1975: características lingüísticas fundamentais. Contexto histórico e situación sociolingüística.
- O galego de finais do século XX e comezos do XXI: características lingüísticas fundamentais. Contexto histórico e situación sociolingüística.
A literatura.
A literatura do primeiro terzo do século XX:
A poesía das Irmandades e a poesía de vangarda.
A prosa: as Irmandades e o Grupo Nós (narrativa, ensaio e xornalismo).
O teatro: Irmandades, Vangardas e o Grupo Nós.
A literatura entre 1936 e 1976:
A poesía: a Xeración de 1936, a Promoción de Enlace e a Xeración das Festas Minervais. A poesía do exilio.
A prosa: os renovadores da prosa: Fole, Blanco Amor, Cunqueiro e Neira Vilas. A Nova Narrativa Galega. A prosa do exilio.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º Bacharelato (LOE) Páxina 140
O teatro galego entre 1936 e 1976: a Xeración dos 50 e o Grupo de Ribadavia. O teatro do exilio.
A literatura de fins do século XX e comezos do XXI:
Poesía: temas e autoras e autores dos 80 e dos 90. Poetas e tendencias actuais máis relevantes.
Prosa: temas e autoras e autores dos 80 e dos 90. Prosistas e tendencias actuais máis relevantes.
Teatro: o teatro dos 80 e dos 90. Dramaturgos, tendencias e compañías actuais máis relevantes.
3.6.3. CONTIDOS POR UNIDADES
Unidade 1
As unidades sintácticas. Unidades, funcións e relacións sintácticas. Os enunciados. A frase.
A estrutura da palabra. Lexemas e afixos. Palabras simples, compostas, derivadas e parasintéticas.
Flexión de xénero nas evolucións de –ANUM, -ANAM, ONEM e –ONAM
Formación do plural en palabras compostas e estranxeirismos.
Unidade 2
A cláusula. As funcións clausais. Tipoloxía das cláusulas.
A formación de palabras. A derivación. A composición. AS palabras complexas. Os neoloxismos.
Posición do pronome átono
Unidade 3
Introdución á gramática do texto. Os elementos do contexto e a adecuación da comunicación.
A estrutura do texto. Propiedades do texto. Coherencia e cohesión.
O fonema. Os trazos distintivos. Vogais e consoantes. O sistema vocálico. O sistema consonántico. A sílaba. Os trazos suprasegmentais.
As construcións comparativas.
Uso das conxuncións comparativas.
Unidade 4
A Semántica. Significado, designación e sentido. Significado, denotación e connotación. Tipos de significado.
Unidade e diversidade da lingua. As variedades lingüísticas. A lingua común ou variedade estándar. O proceso de estandarización do galego.
Variedades do galego. Variedades diatópicas ou xeográficas: bloques e áreas do galego.
Usos especiais dos dativos.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º Bacharelato (LOE) Páxina 141
A reflexividade.
O infinitivo conxugado.
Unidade 5
O lexema. As estruturas léxicas. Estruturas paradigmáticas primarias e secundarias. Estruturas sintagmáticas ou solidariedades léxicas.
A lingua galega no primeiro terzo do século XX (1900-1936).
A lingua galega durante o franquismo (1936-1975).
Verbos semirregulares e irregulares.
Clasificación morfolóxica: “que” e “se”.
Unidade 6
Relacións de incompatibilidade. A antonimia. Relacións de inclusión. Relación entre significante e significado.
O conflito lingüístico. Linguas minoritarias e linguas minorizadas. Bilingüismo e diglosia. Lexislación lingüística. Sociedades multilingües,
individuos plurilingües. Factores psicosociais: estereotipos e prexuízos.
Unidade 7
O cambio semántico: definición. Causas do cambio semántico. Tipos de cambio semánticos. Consecuencias do cambio semántico.
Situación actual do idioma. Características lingüísticas do galego actual. Contexto sociopolítico. Situación sociolingüística. Factores
sociolingüísticos. Funcións sociais da lingua. O proceso de normalización.
Ditongos e hiatos. Acentuación: o acento diacrítico.
Unidade 8
As Irmandades da Fala e a dinamización da literatura galega.
A poesía no tempo das Irmandades
A modernización da narrativa.
Teoría e praxe teatral das Irmandades da Fala.
Unidade 9
O grupo Nós.
Vicente Risco
Ramón Otero Pedrayo
Castelao
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º Bacharelato (LOE) Páxina 142
Unidade 10
As vangardas artísticas e literarias do primeiro terzo do século XX.
Problemática das vangardas en Galiza.
Revistas e manifestos relacionados coa vangarda en Galiza.
Os “Novecentistas”
Panorama da renovación literaria galega dos anos 20 e comezos dos 30.
Unidade 11
Caracterización xeral do labor cultural do exilio galego.
A poesía na diáspora.
O teatro na diáspora.
A narrativa e o ensaio na diáspora.
Unidade 12
A poesía galega de posguerra. Contexto. Do silencio á lenta recuperación.
Principais tendencias da poesía galega de posguerra.
Un poeta singular: Luís Pimentel.
Celso Emilio Ferreiro e o triunfo do socialrealismo.
Outros autores da Xeración do 36.
Os epígonos da Xeración do 36: a Promoción de Enlace.
Unidade 13
A narrativa galega de posguerra. Principais liñas temáticas.
O realismo popular de Ánxel Fole.
O realismo fantástico de Cunqueiro.
O realismo social de Blanco Amor.
O ensaio galego de posguerra. A editorial Galaxia e a resistencia cultural no interior. Saudosismo e reflexión sobre a identidade.
Unidade 14
A Xeración dos 50. Caracterización xeral.
A renovación da linguaxe poética galega. Principais poetas da Xeración dos 50.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º Bacharelato (LOE) Páxina 143
A Nova Narrativa Galega. Características formais e temáticas. Principais obras e autores.
A narrativa de Xosé Neira Vilas.
O teatro galego de posguerra. O teatro após a guerra do 36. O teatro da Xeración dos 50. O Teatro Independente e a Mostra de Ribadavia. Principais
autores do Grupo Abrente.
Unidade 15
Tendencias da literatura galega actual (I)
1975-1985: A consolidación da narrativa en galego.
Tendencias da narrativa recente (1985-....)
A narrativa galega nos primeiros compases do século XXI.
O ensaio nas últimas décadas.
Unidade 16
Tendencias da literatura galega actual (II)
Evolución xeral da poesía galega a partir de 1975.
A hexemonía socialrealista e os “Novísimos”.
O cambio de rumbo na poesía galega e a Xeración dos 80.
Epígonos da Xeración dos 80.
A Xeración dos 90.
Novísimas voces: a poesía galega no comezo do terceiro milenio.
Panorama do teatro galego actual.
3.6.4.-TEMPORALIZACIÓN
Os contidos distribuiranse nas tres avaliacións que se realizan ao longo do curso da seguinte forma:
Seis unidades en cada unha das dúas primeiras avaliacións.
Tres unidades na terceira avaliación, introducindo no transcurso das explicacións modelos de exame de selectividade.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º Bacharelato (LOE) Páxina 144
3.6.5.- CRITERIOS DE AVALIACIÓN
• Utilizar a lingua galega para comunicarse con corrección, oralmente e por escrito, con propiedade léxica, morfolóxica e sintáctica.
• Coñecer a evolución da lingua galega ao longo do S. XX e comprender criticamente as circunstancias que condicionaron o seu uso, así como a súa
situación actual a todos os niveis.
• Analizar as valoracións sobre o idioma e as actitudes psicolingüísticas e sociolingüísticas, a partir de situacións de comunicación concretas.
• Elaborar a información a partir dos medios de comunicación de masas, diferenciando as características das seccións e dos programas e prestando
atención ás súas linguaxes específicas.
• Coñecer os conceptos teóricos e os procedementos lingüísticos (flexión, clasificación, etc.) propios da gramática galega.
• Recoñecer as diferentes unidades da lingua, as súas combinacións e a relación entre elas e os seus significados.
• Desenvolver un tema, oralmente e por escrito, de forma coherente e ordenada, utilizando un guión previo.
• Elaborar xuízos críticos e valorativos sobre textos específicos (narracións, descricións, exposicións, argumentacións, instrucións, etc.), con diferente
nivel de formalización e variedade de contidos (científicos, humanísticos, literarios, etc.).
• Utilizar con propiedade o léxico galego (común e específico), a partir de contextos significativos.
• Coñecer os autores e comentar as obras máis representativas da literatura galega dos séculos XX e XXI, e establecer relacións entre os textos e a etapa
en que foron creados.
• Interpretar e valorar as obras da literatura galega como contribucións culturais dunha comunidade diferenciada e como modelos de lingua.
3.6.6.CONTIDOS MÍNIMOS
1. Coñecemento dos conceptos fundamentais da sociolingüística: conflito lingüístico, diglosia, bilingüismo, glotofaxia, planificación lingüística,
normalización..., aplicados á realidade galega.
2. Coñecemento da situación lingüística ao longo da historia con especial incidencia na actualidade: marco legal, medios de comunicación, ensino,
mundo xudicial, administración...
3. Coñecemento e capacidade de análise morfolóxica das distintas clases de palabras.
4. Coñecemento das funcións sintácticas e dos distintos tipos de cláusulas e oracións, así como corrección na realización das análises sintácticas.
5. Coñecemento das relacións semánticas entre as palabras e capacidade de elaboración de familias léxicas regulares e irregulares.
6. Coñecemento da evolución da literatura galega no S. XX, dos seus principais fitos históricos e dos autores máis significativos:
a. Cabanillas e as Irmandades da Fala
b. O Grupo Nós.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º Bacharelato (LOE) Páxina 145
c. Manuel Antonio e o vangardismo
d. O exilio da literatura.
e. Os grandes narradores da posguerra: Cunqueiro, Fole e Blanco Amor.
f. Os poetas da xeración do 36.
g. A literatura de fins do S. XX e comezos do XXI.
7. Coñecemento e capacidade de elaboración de distintos tipos de textos: descritivos, narrativos, argumentativos, expositivos, informativos…
3.6.7. INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN
Ademais de ter en conta o esforzo, a capacidade de traballo e a actitude na clase, os coñecementos do alumnado valoraranse neste curso a través dos
exames que se realizarán ao longo do curso e que, na medida do posíbel, servirán para preparar os alumnos para as PPAU.
O alumnado con necesidades específicas terán unha adaptación destes instrumentos conforme as súas necesidades. Basicamente esta
adaptación consistirá:
- Exames escritos con preguntas cerradas, claras e con vocabulario o máis sinxelo posíbel. No entanto, estes exames teñen que ir
adaptados ao nivel de estudos que cursa o alumno/a.
- Deixar máis tempo para a os exames e probas escritas, ser flexíbeis na súa duración e mesmo dividilas en dúas sesións
- Cando se observa que os exames escritos fican incompletos, completalos de forma oral
3.6.8. CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN
Aos instrumentos antes citados concederáselles o seguinte valor:
Obras de lectura……………………………… 20 %
Coñecemento dos distintos aspectos da lingua e da literatura a través de probas específicas....................80%.
Nas probas escritas poderase descontar até un 20% por erros ortográficos.
En calquera caso, para atinxir o aprobado será necesario que o alumno demostre un coñecemento mínimo (3 sobre 10) tanto da parte dedicada ao
estudo da lingua, como ao estudo da literatura.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º Bacharelato (LOE) Páxina 146
O alumnado que por diversas razóns non asista á clase e perda o dereito á avaliación continua terá que someterse a unha proba final de
toda a materia, incluídas as obras de lectura.
3.6.9.-ACTIVIDADES DE RECUPERACIÓN E REFORZO
De forma xeral poderemos establecer o seguinte: No caso de que o alumno non acadase un nivel suficiente nun exame e a cualificación non se vise
compensada con outros instrumentos de avaliación, será necesaria a repetición de dita proba.
3.6.10.- ACTIVIDADES DE SEGUIMENTO E AVALIACIÓN DA MATERIA PENDENTE
O xefe de Departamento ou, no seu caso, o profesor ou profesora encargado dos pendentes, fará un seguimento deste alumnado seguindo estas
pautas:
Encomenda e corrección de exercicios e traballos do nivel pendente tendentes a atinxir un aceptábel dominio da materia.
Encomenda da lectura de obras.
Exames parciais nos que dividan os contidos segundo a secuenciación por trimestres desta programación
Para o alumnado que non realizase satisfactoriamente estas actividades, celebrarase no mes de maio, conforme o horario
establecido pola Xefatura de Estudos un exame de todos os contidos do curso
3.6.11. MATERIAL DIDÁCTICO.
1. Libro de texto
Non se utilizará un libro de texto único
2.- Obras de lectura obrigatoria. Cada alumno/a lerá unha obra por trimestre a escoller entre as seguintes:
1º Trimestre:
-Xosé-Henrique Costas (coord): ………..55 mentiras sobre a lingua galega, Ed. Laiovento
-SéchuSende:………………………….. Made in Galiza, Ed. Galaxia
2º Trimestre:
-Álvaro Cunqueiro: ……………………..Os outros feirantes, Ed. Galaxia
-E. Blanco Amor: ………………………Xente ao lonxe, Ed. Galaxia
3º Trimestre:
-Eva Moreda: ……………………………A Veiga é como un tempo distinto, Ed. Xerais
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / 2º Bacharelato (LOE) Páxina 147
-María López Sández: …………………O faro escuro, Ed. Galaxia
-Miguelanxo Prado: ……………………Ardalén, El Patito Editorial
-Manuel Rivas: …………………………Poemas de 21 gramos na báscula de Ohio, Ed. Xerais
IES Xelmírez I, Lit. Galega do S. XX e actualidade, curso 2016-17 / Páxina 148
3.7.-Literatura Galega do Século XX e da Actualidade
Introdución
Como complemento á de Lingua galega e literatura, esta materia pretende que o alumnado galego poida ampliar o seu coñecemento da
cultura da comunidade da que forman parte, aumentar o seu coñecemento do mundo, analizar de forma crítica a realidade e, así, mellorar as
súas posibilidades comunicativas e estéticas.
Nesta materia de literatura galega preséntanse contidos referentes á literatura do século XX e da actualidade por estaren próximos á
sensibilidade da xuventude, proximidade que facilitará a relación coa obra literaria a nivel contextual, textual e estético.
Todo o alumnado cursa Lingua galega e literatura, co cal adquire unha visión xeral da creación literaria. Por tanto, para o
desenvolvemento desta materia débese partir da materia común, de forma que non se produza unha redundancia de contidos e se favoreza o
afondamento na formación literaria do alumnado.
Esta materia permitiralle ao alumnado, ademais da ampliación de coñecementos literarios, a mellora na utilización de procedementos,
técnicas, habilidades e estratexias que axudarán na análise, na investigación, no desenvolvemento do xuízo crítico e na reutilización da
información, aplicables non só no campo literario como tamén noutros campos do saber e en situacións da súa vida cotiá.
A lectura será actividade fundamental nesta materia, entendida como acción complexa que implica comprender, explicar, analizar,
interpretar e valorar a obra literaria, de forma que se perciba como algo vivo, creativo e lúdico, que conforme lectores/as sensibles,
curiosos/as, reflexivos/as e respectuosos/as cara a todas as manifestacións literarias, artísticas e de pensamento ou opinión.
É fundamental propiciar o traballo da aula que estimule as inquedanzas literarias do alumnado e no que se fomente o espírito crítico, a
escoita e o respecto polas distintas ideas e opinións sobre unha obra, a autoría ou un tema. O desenvolvemento destas actitudes conseguirá
non só que os alumnos e as alumnas afonden nos seus coñecementos literarios, como tamén que completen a súa personalidade como persoas
responsables, críticas e tolerantes, que sexan quen de expor as súas opinións de xeito argumentado e de captar e aceptar as opinións das outras
persoas.
Os contidos desta materia preséntanse agrupados en seis bloques: o primeiro "Aspectos comúns", que estarán presentes no tratamento
dos contidos dos restantes bloques; o segundo "Narrativa"; o terceiro "Poesía"; o cuarto "Teatro"; o quinto "Ensaio", e o sexto "A literatura e
outras artes".
3.7.1.- Obxectivos
IES Xelmírez I, Lit. Galega do S. XX e actualidade, curso 2016-17 / Páxina 149
Para alén dos obxectivos xerais de 2º de Bacharelato que xa constan nesta programación, son obxectivos específicos desta materia:
Coñecemento dos distintos xéneros literarios.
Coñecemento dos recursos utilizados pola linguaxe literaria.
Coñecemento da creación literaria ao longo do S.XX
Lectura de obras literarias e valoración da súa categoría estética e como expresión da cultura nacional.
Comprensión da relación entre a obra literaria e o contexto socio-cultural.
Coñecemento da relación entre a literatura galega e tendencias da literatura universal.
Elaboración de pequenos traballos de investigación sobre autores e obras.
3.7.2.- Temporalización, contidos, estándares de aprendizaxe e competencias.
1º trimestre
Unidade Contidos Estándares de aprendizaxe Compe
tencias
1 A poesía no 1º terzo do séc. XX
1. A depresión finisecular
2. Temas da poesía de Cabanillas.
3. Ética e estética en Cabanillas.
4. As vangardas artísticas na literatura galega.
5. Os manifestos literarios.
6. Principais movementos de renovación poética. Manuel Antonio.
LGSXX 1.1.1. / LGSXX 1.2.1. / LGSXX 1.3.1. / LGSXX
1.4.1. / LGSXX 1.5.1. / LGSXX 1.6.1. / LGSXX 1.7.1. /
LGSXX 1.8.1. /
LGSXX3.1.1 / LGSXX3.1.2 / LGSXX3.2.1 / LGSXX3.2.2 /
CCL
CAA
CSC
CD
CEC
AIP
2 A narrativa no primeiro terzo do séc. XX
1. O impulso da narrativa galega: as Irmandades da Fala.
2. A renovación narrativa no 1º terzo do séc. XX. O grupo Nós.
3. Vicente Risco: tradición e vangarda.
4. Castelao, unha narrativa orixinal.
5. Otero Pedrayo, o escritor integral.
LGSXX 1.1.1. / LGSXX 1.2.1. / LGSXX 1.3.1. / LGSXX
1.4.1. / LGSXX 1.5.1. / LGSXX 1.6.1. / LGSXX 1.7.1. /
LGSXX 1.8.1. /
LGSXX2.1.1/ LGSXX2.1.2/ LGSXX2.2.1 / LGSXX2.3.1/
LGSXX5.1.1 / LGSXX5.2.1 / LGSXX5.3.1 /
CCL
CAA
CSC
CD
CEC
AIP
3 O teatro do 1º terzo do séc. XX.
1. Contexto histórico.
2. O teatro das Irmandades.
LGSXX 1.1.1. / LGSXX 1.2.1. / LGSXX 1.3.1. / LGSXX
1.4.1. / LGSXX 1.5.1. / LGSXX 1.6.1. / LGSXX 1.7.1. /
LGSXX 1.8.1. /
CCL
CAA
CSC
IES Xelmírez I, Lit. Galega do S. XX e actualidade, curso 2016-17 / Páxina 150
3. O teatro do Grupo Nós e o teatro vangardista. LGSXX4.1.1 / LGSXX4.1.2 / LGSXX4.2.1 / LGSXX4.3.1 / CD
CEC
AIP
2º trimestre
4 A guerra civil e a posguerra. A poesía de posguerra.
1. A actividade cultural no exilio.
2. Do silencio á lenta recuperación.
3. Principais liñas poéticas da poesía de posguerra.
4. A xeración do 36. Características xerais.
5. O socialrealismo: Celso Emilio Ferreiro..
LGSXX 1.1.1. / LGSXX 1.2.1. / LGSXX 1.3.1. / LGSXX
1.4.1. / LGSXX 1.5.1. / LGSXX 1.6.1. / LGSXX 1.7.1. /
LGSXX 1.8.1. /
LGSXX3.1.1 / LGSXX3.1.2 / LGSXX3.2.1 / LGSXX3.2.2 /
CCL
CAA
CSC
CD
CEC
AIP
5 A xeración das Festas Minervais
1. A Promoción de enlace.
2. Características xerais da xeración dos 50.
3. Principais poetas: Antón Avilés de Taramancos, Manuel María,
Uxío Novoneira, ...
LGSXX 1.1.1. / LGSXX 1.2.1. / LGSXX 1.3.1. / LGSXX
1.4.1. / LGSXX 1.5.1. / LGSXX 1.6.1. / LGSXX 1.7.1. /
LGSXX 1.8.1. /
LGSXX3.1.1 / LGSXX3.1.2 / LGSXX3.2.1 / LGSXX3.2.2 /
CCL
CAA
CSC
CD
CEC
AIP
6 A narrativa de posguerra..
1. A narrativa entre 1936 e 1976. Principais liñas temáticas.
2. O realismo social e realismo máxico (Blanco Amor e Cunqueiro)
3. Crónica do mundo rural: Anxel Fole e Neira Vilas.
4. A nova narrativa galega.
LGSXX 1.1.1. / LGSXX 1.2.1. / LGSXX 1.3.1. / LGSXX
1.4.1. / LGSXX 1.5.1. / LGSXX 1.6.1. / LGSXX 1.7.1. /
LGSXX 1.8.1. /
LGSXX2.1.1/ LGSXX2.1.2/ LGSXX2.2.1 / LGSXX2.3.1
CCL
CAA
CSC
CD
CEC
AIP
3º trimestre
7 O teatro de posguerra
1. O teatro galego no franquismo.
2. O teatro no exilio. Blanco Amor, Castelao.
3. O teatro da Xeración do 36 no difícil contexto do franquismo.
4. A modernización: Álvaro Cunqueiro e Carvalho Calero.
5. O teatro da Xeración dos 50. A Mostra de Ribadavia. A Xeración
Abrente.
LGSXX 1.1.1. / LGSXX 1.2.1. / LGSXX 1.3.1. / LGSXX
1.4.1. / LGSXX 1.5.1. / LGSXX 1.6.1. / LGSXX 1.7.1. /
LGSXX 1.8.1. /
LGSXX4.1.1 / LGSXX4.1.2 / LGSXX4.2.1 / LGSXX4.3.1 /
CCL
CAA
CSC
CD
CEC
AIP
8 O ensaio e o xornalismo na literatura galega.
1. O ensaio e o xornalismo en galego no 1º terzo do século XX. A
Nosa Terra, a revista Nós, ...
LGSXX 1.1.1. / LGSXX 1.2.1. / LGSXX 1.3.1. / LGSXX
1.4.1. / LGSXX 1.5.1. / LGSXX 1.6.1. / LGSXX 1.7.1. /
LGSXX 1.8.1. /
CCL
CAA
CSC
IES Xelmírez I, Lit. Galega do S. XX e actualidade, curso 2016-17 / Páxina 151
2. O ensaio galego no exilio.
3. O decisivo papel da Editorial Galaxia.
4. O ensaio galego a fins do século XX e comezos do XXI.
LGSXX5.1.1 / LGSXX5.2.1 / LGSXX5.3.1 / CD
CEC
AIP
9 A literatura galega actual
1. Narrativa actual.
2. Poesía actual.
3. Teatro actual.
4. A literatura galega e as outras artes: música, cómic, cinema, teatro,
...
LGSXX 1.1.1. / LGSXX 1.2.1. / LGSXX 1.3.1. / LGSXX
1.4.1. / LGSXX 1.5.1. / LGSXX 1.6.1. / LGSXX 1.7.1. /
LGSXX 1.8.1. /
LGSXX2.1.1/ LGSXX2.1.2/ LGSXX2.2.1 / LGSXX2.3.1
LGSXX3.1.1 / LGSXX3.1.2 / LGSXX3.2.1 / LGSXX3.2.2 /
LGSXX4.1.1 / LGSXX4.1.2 / LGSXX4.2.1 / LGSXX4.3.1 /
LGSXX6.1.1 / LGSXX6.2.1 / LGSXX6.3.1 / LGSXX6.4.1 /
LGSXX6.5.1 / LGSXX6.6.1 /
CCL
CAA
CSC
CD
CEC
AIP
3.7.3. Grao mínimo de consecución dos estándares de aprendizaxe.
Bloque 1. Aspectos comúns
Estándar %
LGSXX1.1.1. Le e interpreta textos significativos do século XX e da actualidade, identifica neles os aspectos formais e temáticos que os individualizan e valóraos como
expresión da sensibilidade autorial e da identidade cultural de Galicia.
50
LGSXX1.2.1. Analiza e describe os elementos intratextuais e extratextuais que impregnan as obras literarias, así como a estrutura e técnica que os sustentan. 60
LGSXX1.3.1. Estuda e describe a relación entre a obra literaria e o contexto sociocultural en que foi creada, e recoñece as influencias literarias e non literarias presentes nela. 70
LGSXX1.4.1. Valora e describe a pluralidade de estéticas e temáticas literarias do século XX e da actualidade a través da análise do seu tratamento por diferentes autoras e
autores.
60
LGSXX1.5.1. Analiza e describe a relación entre textos da literatura galega do século XX e da actualidade con textos doutras literaturas, e explica as conexións formais e
temáticas existentes entre eles.
50
LGSXX1.6.1. Estuda e describe a relación entre a obra literaria e outras artes (cine, pintura, música, etc.) e describe influencias e hibridacións. 50
LGSXX1.7.1. Elabora traballos de investigación escritos e/ou orais sobre algunha obra ou aspecto salientable dela, empregando as fontes de documentación necesarias, e
emite unha opinión persoal argumentada.
60
LGSXX1.8.1. Crea textos de intención literaria nos que ten presentes as técnicas e os coñecementos adquiridos no estudo e na análise das obras da literatura galega do século
XX e da actualidade.
60
IES Xelmírez I, Lit. Galega do S. XX e actualidade, curso 2016-17 / Páxina 152
Bloque 2: Narrativa
Estándar %
LGSXX2.1.1. Analiza a narrativa galega do século XX e da actualidade, e determina os seus paradigmas, os contextos e as influencias. 60
LGSXX2.1.2. Comenta e compara textos narrativos da literatura galega do século XX e da actualidade, e describe a coincidencia ou diverxencia temática, formal ou estilística. 70
LGSXX2.2.1. Analiza o relato e sinala as súas principais características: estrutura, técnicas e extensión. 60
LGSXX2.3.1. Analiza a novela e describe os seus trazos definitorios: tipo de narrador, deseño de personaxes e tratamento das categorías de espazo e tempo. 60
Bloque 3. Poesía
Estándar %
LGSXX3.1.1. Analiza a poesía galega do século XX e da actualidade determinando os seus paradigmas, os seus contextos e as súas influencias. 60
LGSXX3.1.2. Comenta e compara textos poéticos da literatura galega do século XX e da actualidade e describe a coincidencia ou diverxencia temática, formal ou estilística. 60
LGSXX3.2.1. Describe o fondo ou contido dos principais textos poéticos do período e describe temas e motivos. 60
LGSXX3.3.1. Analiza a forma ou expresión dos principais textos poéticos do período e describe o nivel actancial (actores e personaxes), a enunciación (voz, perspectiva e
suxeito lírico), a estrutura e a figuración (tropos, figuras de dicción e figuras de pensamento).
60
Bloque 4. Teatro
Estándar %
LGSXX4.1.1. Analiza o teatro galego do século XX e da actualidade e determina os seus paradigmas, os seus contextos e as súas influencias. 60
LGSXX4.1.2. Comenta e compara textos teatrais da literatura galega do século XX e da actualidade, e describe a coincidencia ou diverxencia temática, formal ou estilística. 60
LGSXX4.2.1. Analiza o teatro desde a súa compoñente literaria e caracteriza a traxedia, a comedia e o drama do período. 60
LGSXX4.3.1. Analiza o teatro como espectáculo e describe o funcionamento dos elementos e axentes escénicos. 60
Bloque 5. Ensaio
Estándar %
LGSXX5.1.1. Analiza o ensaio galego do século XX e da actualidade e determina os seus paradigmas, os seus contextos e as súas influencias. 40
LGSXX5.2.1. Analiza diferentes tipos de ensaios literarios: (auto)biografías, libros de viaxe, memorias, diarios e críticas literarias. 40
LGSXX5.3.1. Analiza diferentes tipos de ensaios xornalísticos: artigos de opinión, crónicas e entrevistas. 40
IES Xelmírez I, Lit. Galega do S. XX e actualidade, curso 2016-17 / Páxina 153
Bloque 6. Literatura e outras artes
Estándar %
LGSXX6.1.1. Analiza e describe as relacións, influencias e producións hibridadas da literatura e o cine. 40
LGSXX6.2.1. Analiza e describe as relacións, influencias e producións hibridadas da literatura e a música. 40
LGSXX6.3.1. Analiza e describe as relacións, influencias e producións hibridadas da literatura e as artes plásticas. 40
LGSXX6.4.1. Analiza e describe as relacións, influencias e producións hibridadas da literatura e a fotografía. 40
LGSXX6.5.1. Analiza e describe as relacións, influencias e producións hibridadas da literatura e a banda deseñada. 40
LGSXX6.6.1. Analiza e describe as relacións, influencias e producións hibridadas da literatura e as novas tecnoloxías. 40
3.7.4.- Procedementos e instrumentos de avaliación
Ademais de ter en conta o esforzo, a capacidade de traballo e a actitude na clase, os coñecementos do alumnado valorarase a través dos seguintes
instrumentos de avaliación:
Control das obras de lectura.
Control do coñecemento dos distintos aspectos da literatura a través de probas específicas.
O alumnado con necesidades específicas terá unha adaptación destes instrumentos conforme as súas necesidades. Basicamente esta
adaptación consistirá:
Exames escritos con preguntas cerradas, claras e con vocabulario o máis sinxelo posíbel. No entanto, estes exames teñen que ir
adaptados ao nivel de estudos que cursa o alumno/a.
Deixar máis tempo para os exames e probas escritas, ser flexíbeis na súa duración e mesmo dividilas en dúas sesións
Cando se observa que os exames escritos fican incompletos, completalos de forma oral
Actividades de recuperación e reforzo
Este tipo de actividades terán en moitos casos un carácter individual dependendo dos aspectos en que cada alumno/a precise ese reforzo.
IES Xelmírez I, Lit. Galega do S. XX e actualidade, curso 2016-17 / Páxina 154
De forma xeral poderemos establecer as seguintes pautas:
Traballo diario. O profesor ou profesora entregará novas actividades ao alumnado que teña que recuperar sendo necesario que o
alumno as entregue realizadas ao profesor ou figuren no seu caderno.
Exames. No caso de que o alumno non atinxise un nivel suficiente nun exame e a cualificación non se vise compensada con outros
instrumentos de avaliación, será necesaria a repetición de dita proba.
O alumnado que por diversas razóns non asista á clase e perda o dereito á avaliación continua terá que someterse a unha proba final de
toda a materia, incluídas as obras de lectura.
3.7.5.- Concrecións metodolóxicas
A metodoloxía a utilizar estará condicionada pola composición de cada grupo de alumnos/as. Con carácter xeral podemos afirmar que se
tentará:
- Unha metodoloxía práctica que esperte o interese do alumnado e o seu traballo diario.
- Combinar as explicacións teóricas do profesor/a coa practica e exercicios que realicen os alumnos/as.
- Procurar unha variedade de materiais que fagan a atractivo o traballo e o estudo.
- Utilizar materiais auxiliares (música, xornais…) que fagan atractivo o traballo e axuden a coñecer a realidade.
- Integrar, na medida do posíbel, o uso das TIC
3.7.6.- Materiais e recursos didácticos
Non se utilizará libro de texto
O fundamental nesta materia será a análise de texto e lectura de obras que o profesor/a irá planificando, ben para o conxunto do
alumnado, ben de forma individualizada entre as seguintes:
CABANILLAS.....................Na noite estrelecida
CABANILLAS................... A man de Santiña
CASTELAO........................Un ollo de vidro
CASTELAO....................... Os vellos non deben de namorarse
CASTELAO...................... Cousas
RISCO..............................O lobo da xente
IES Xelmírez I, Lit. Galega do S. XX e actualidade, curso 2016-17 / Páxina 155
RISCO............................. Do caso que lle aconteceu ao doutor Albeiros
RISCO............................ A trabe de ouro e a trabe de alquitrán
OTERO PEDRAYO..... Narrativa breve ( A criada; Pantelas, home libre; Dona Xoana e don Guindo)
MANUEL ANTONIO......De catro a catro
CUNQUEIRO..................Escolma de relatos de Xente de aquí e acolá, Os outros feirantes, Escola de menciñeiros.
FOLE................................ Escolma da súa narativa.
BLANCO AMOR............. Os biosbardos.
BLANCO AMOR............. Teatro para a xente
POETAS DA XERACIÓN DO 36 (Carvalho Calero, Aquilino I. Alvariño, Díaz Catro, Cunqueiro, ...) Escolma da súa poesía.
CELSO EMILIO F........... Longa noite de pedra.
FERRÍN........................... Arnoia, Arnoia
FERRÍN........................... Con pólvora e magnolias
CASARES....................... Vento ferido
POETAS DA XERACIÓN DAS FESTAS MINERVAIS (Manuel María, Bernardino Graña, Avilés de Taramancos, Salvador García Bodaño, Uxío Novoneira....) Escolma da súa poesía.
RIVAS, Manuel……………… Que me queres, amor?
RIVEIRO COELLO……………. Os elefantes de Sokúrov
MURADO, Miguel Anxo… Libro de horas
Unha escolma de poesía actual
3.7.7.- Criterios de avaliación
1. Ler e interpretar textos significativos do século XX e da actualidade, identificar neles os aspectos formais e temáticos que os individualizan e valoralos
como expresión da sensibilidade autorial e da identidade cultural de Galicia.
2. Analizar os elementos intratextuais e extratextuais que impregnan as obras literarias, así como a estrutura e técnica que os sustentan.
3. Estudar a relación entre a obra literaria e o contexto sociocultural en que foi creada, e recoñecer as influencias literarias e non literarias presentes nela.
4. Valorar a pluralidade de estéticas e temáticas literarias do século XX e da actualidade a través da análise do seu tratamento por diferentes autoras e autores.
5. Analizar a relación entre textos da literatura galega do século XX e da actualidade con textos doutras literaturas, e explicar as conexións formais e
temáticas existentes entre eles.
6. Estudar a relación entre a obra literaria e outras artes (cine, pintura, música, etc.) e describir influencias e hibridacións.
IES Xelmírez I, Lit. Galega do S. XX e actualidade, curso 2016-17 / Páxina 156
7. . Elaborar traballos de investigación escritos e/ou orais sobre algunha obra ou aspecto salientable dela, empregando as fontes de documentación necesarias,
e emitir unha opinión persoal argumentada.
8. Crear textos de intención literaria nos que se teñan presentes as técnicas e os coñecementos adquiridos no estudo e na análise das obras da literatura galega
do século XX e da actualidade
9. Analizar a narrativa galega do século XX e da actualidade determinando os seus paradigmas, os contextos e as influencias.
10. Estudar o relato e sinalar as súas principais características: estrutura, técnicas e extensión.
11. Estudar a novela e describir os seus trazos definitorios: tipo de narrador, deseño de personaxes e tratamento das categorías de espazo e tempo
12. Analizar a poesía galega do século XX e da actualidade determinando os seus paradigmas, os seus contextos e as súas influencias.
13. Estudar o fondo ou contido dos principais textos poéticos do período, determinando temas e motivos.
14. Estudar a forma ou expresión dos principais textos poéticos do período, determinando o nivel actancial (actores e personaxes), a enunciación (voz,
perspectiva e suxeito lírico), a estrutura e a figuración (tropos, figuras de dicción e figuras de pensamento).
15. Analizar o teatro galego do século XX e da actualidade determinando os seus paradigmas, os seus contextos e as súas influencias.
16. Analizar o teatro desde a súa compoñente literaria e caracterizar a traxedia, a comedia e o drama do período.
17. Analizar o teatro como espectáculo e describir o funcionamento dos elementos e axentes escénicos
18. Analizar o ensaio galego do século XX e da actualidade determinando os seus paradigmas, os seus contextos e as súas influencias.
19. Analizar diferentes tipos de ensaios literarios: (auto)biografías, libros de viaxe, memorias, diarios e críticas literarias.
20. Analizar diferentes tipos de ensaios xornalísticos: artigos de opinión, crónicas e entrevistas
21. Analizar as relacións, influencias e producións hibridadas da literatura e o cine.
22. Analizar as relacións, influencias e producións hibridadas da literatura e a música.
23. Analizar as relacións, influencias e producións hibridadas da literatura e as artes plásticas.
24. Analizar as relacións, influencias e producións hibridadas da literatura e a fotografía.
25. Analizar as relacións, influencias e producións hibridadas da literatura e a banda deseñada.
26. Analizar as relacións, influencias e producións hibridadas da literatura e as novas tecnoloxías
3.7.8.- Criterios de cualificación
Aos instrumentos antes citados concederáselles o seguinte valor:
Obras de lectura……………………………… 20 %
IES Xelmírez I, Lit. Galega do S. XX e actualidade, curso 2016-17 / Páxina 157
Análise de textos ……………………………..20%
Coñecemento dos distintos aspectos da lingua e da literatura a través de probas específicas.........................................................60%.
O alumnado que por diversas razóns non asista á clase e perda o dereito á avaliación continua terá que someterse a unha proba final de
toda a materia, incluídas as obras de lectura.
Nas probas escritas poderase descontar até un 20% por erros ortográficos.
3.7.9.-Atención á diversidade
Cada vez máis contamos nas nosas aulas cun maior número de alumnado con necesidades específicas de apoio educativo (NEAE).
Segundo o Decreto 86/2015 debemos incluír dentro desta denominación aqueles alumnos e alumnas que:
- Presenten dificultades específicas de aprendizaxe.
- Teñan trastorno por déficit de atención e hiperactividade (TDAH).
- Teñan altas capacidades intelectuais.
- Se viran obrigados/as a incorporarse tardiamente ao noso sistema educativo.
- Posúan condicións persoais ou de historia escolar que así o recomenden.
Os principios básicos para o tratamento co alumnado con NEAE parten da inclusión na aula, da non discriminación e da igualdade
efectiva. Para favorecer o cumprimento destes principios as actividades de aprendizaxe integradas responderán a tipoloxías e agrupamentos
variados –favorecendo en moitos casos os agrupamentos flexíbeis– e gradadas en dificultade. No caso de que sexa preciso o profesorado
elaborará materiais adaptados, así como probas específicas.
No apartado “Instrumentos de avaliación “ constan tamén unhas referencias a este tema.
3.7.10.- Transversalidade:
Segundo o estabelecido no Decreto 86/2015, de 25 de xuño polo que se regula o currículo da educación secundaria obrigatoria e do
bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia os elementos transversais que deben traballarse a través de todas as materias son os seguintes:
- Comprensión lectora.
- Expresión oral e escrita.
IES Xelmírez I, Lit. Galega do S. XX e actualidade, curso 2016-17 / Páxina 158
- Comunicación audiovisual.
- Tecnoloxías da información e da comunicación.
- Emprendemento.
- Educación cívica e constitucional.
Alén disto, tamén son considerados elementos transversais a ter en conta no desenvolvemento das aulas os seguintes valores e conceptos:
Igualdade e respecto
Educación viaria
Ecoloxía e respecto polo medio
Educación dos/das consumidores/as
Educación para saúde
Educación para o lecer
IES Xelmírez I, Oratoria, curso 2016-17 / Páxina 159
4.- Oratoria
4.1.- Obxectivos:
Para alén dos obxectivos xerais de 2º de ESO, serán obxectivos específicos desta materia.
Aprendizaxe para escoitar e ouvir os argumentos dos demais.
Coñecemento de técnicas para a expresión oral.
Aumento da seguridade e autoestima do alumno/a.
Capacidade para transmitir ideas.
Capacidade para convencer aos demais.
Autocrítica sobre o propio discurso e capacidade para comprender e avaliar as ideas dos demais
4.2.- Temporalización, contidos, estándares e competencias:
1º Trimestre
Bloque 1. O discurso persuasivo
Contidos Criterios de avaliación Estándares de
aprendizaxe
Competenci
as clave
B1.1. Discursos persuasivos escritos (presentacións e debates). Tipos de
discurso persuasivo. Intención comunicativa. Estrutura do texto. Procedementos retóricos. Características estilísticas.
B1.2. Discursos persuasivos orais en situacións formais (presentacións e
debates) e informais. Tipos de discurso persuasivo. Intención comunicativa.
Estrutura do texto. Procedementos retóricos. Características estilísticas.
B1.3. Pronuncia, voz, mirada, linguaxe corporal e presenza escénica.
B.1.1. Ler e comprender discursos persuasivos sinxelos de
diferentes tipos.
B.1.2. Escoitar e ver discursos persuasivos sinxelos de diferentes tipos.
ORB1.1.1. /ORB1.1.2.
/ ORB1.1.3. / ORB1.1.4. / ORB1.1.5. /
ORB1.1.6. / ORB1.2.1.
/ ORB1.2.2. / ORB1.2.3. /
ORB1.2.4. /
ORB1.2.5.
CCÑ
CMCCT
CAA
CSIEE
CCEC
IES Xelmírez I, Oratoria, curso 2016-17 / Páxina 160
2º Trimestre
Bloque 2: Elaboración do discurso persuasivo
Contidos Criterios de avaliación Estándares de
aprendizaxe
Competenci
as clave
B2.1. Concreción dunha mensaxe persuasiva. Trazos da mensaxe persuasiva: claridade e brevidade.
B2.2. Adaptación do discurso ao contexto.
B2.3. Estratexias para captar a atención e a benevolencia da audiencia.
B2.4. Adaptación do discurso ao modelo textual ou xénero elixido.
B2.5. Adaptación ao tempo e á canle de comunicación.
B2.6. Documentación e investigación. Alfabetización mediática.
B2.7. Tipos de fontes documentais. Criterios de selección.
B2.8. Estratexias de procura.
B2.9. Xestión da información.
B2.10. Selección das ideas. Tipos de contidos: contidos lóxicos (datos, teorías, citas, etc.) e os emocionais (anécdotas, imaxes, vídeos, etc.).
B2.11 Recursos argumentativos: premisas, teses e siloxismos.
B2.12. Estrutura do discurso: introdución, desenvolvemento e conclusión. Disposición das ideas.
B2.13. Textualización do discurso.
B2.14. Coherencia e cohesión.
B2.15. Corrección lingüística.
B2.16. Figuras retóricas: metáfora, paralelismo, antítese, interrogación retórica, etc.
B2.17. Proceso de revisión. Correctores.
B2.1. Elaborar unha mensaxe breve e clara que funcione como núcleo do discurso.
B2.2. Adaptar a creación e o deseño do discurso ás características do contexto comunicativo.
B2.3. Identificar e manexar fontes documentais.
B2.4. Obter e organizar a información para afondar no coñecemento do tema do discurso, mediante a documentación e a investigación.
B2.5. Seleccionar as ideas máis adecuadas e organizalas nunha estrutura ordenada e eficaz.
B2.6. Empregar recursos propios da argumentación.
B2.7. Organizar as ideas nunha estrutura ordenada e eficaz.
B2.8. Redactar o discurso con corrección lingüística, creatividade e eficacia persuasiva.
B2.9. Realizar o proceso de revisión do texto.
ORB2.1.1. / ORB2.2.1. / ORB2.2.2. / ORB2.2.3. / ORB2.3.1. / ORB2.3.2. / ORB2.4.1. / ORB2.4.2. / ORB2.5.1. / ORB2.6.1. / ORB2.7.1. / ORB2.8.1. / ORB2.8.2. / ORB2.9.1. / ORB2.9.2.
CCÑ
CMCCT
CAA
CSIEE
CCEC
IES Xelmírez I, Oratoria, curso 2016-17 / Páxina 161
3º Trimestre
Bloque 3: A presentación do discurso persuasivo
Contidos Criterios de avaliación Estándares de
aprendizaxe
Competenci
as clave
B3.1. Memorización do discurso. Regras mnemotécnicas.
B3.2. Interiorización do discurso.
B3.3. Xestión emocional para falar en público (entusiasmo, confianza e
seguridade).
B3.4. Xestión das emocións negativas.
B3.5. Dicción: pronuncia, volume, ritmo, ton, modulación, intensidade, pausas e silencios.
B3.6. Kinésica: comunicación corporal. Tics.
B3.7. Proxémica: espazo escénico.
B3.8. Naturalidade fronte a artificiosidade.
B3.9. Soportes informáticos e audiovisuais para apoiar o discurso.
B3.1. Desenvolver estratexias mnemotécnicas do discurso
a partir de secuencias pequenas ata dar co texto completo.
B3.2. Memorizar o discurso deixando espazo para a
improvisación e a espontaneidade.
B3.3. Potenciar as emocións positivas na exposición perante o público.
B3.4. Controlar a conduta asociada ás emocións negativas ante situacións comunicativas con público.
B3.5. Pronunciar con corrección, claridade e expresividade.
B3.6. Empregar a linguaxe corporal e a presenza escénica
como códigos comunicativos para enxalzar a expresividade e
eficacia do discurso.
B3.7. Utilizar programas informáticos e audiovisuais para
o deseño de presentacións co fin de potenciar o significado e a expresividade do discurso.
ORB3.1.1. /
ORB3.2.1./ ORB3.3.1. / ORB3.4.1. / ORB3.4.2. /
ORB3.5.1. / ORB3.5.2.
/ORB3.5.3. /ORB3.6.1. /ORB3.6.2. /
ORB3.7.1.
CCÑ
CMC
CT
CAA
CSIEE
CCEC
Bloque 4: Oratoria, valores e educación emocional
Contidos Criterios de avaliación Estándares de
aprendizaxe
Competenci
as clave
B4.1. Oratoria para a construción da veracidade do discurso.
B4.2. Oratoria para a participación activa na democracia.
B4.3. Representación das habilidades persoais e sociais no discurso.
Autoconfianza, empatía e asertividade.
B4.1. Usar a oratoria como un instrumento ético para a
construción ou aproximación colectiva á verdade.
B4.2. Elaborar textos para intervir en ámbitos de
participación social, reais ou simulados, con respecto polas
normas de convivencia e procurando a resolución pacífica dos conflitos.
B4.3. Desenvolver as relacións interpersoais e a propia personalidade grazas ao uso cívico da palabra.
ORB4.1.1. / ORB4.1.2.
/ ORB4.2.1. / ORB4.2.2.
/ORB4.3.1. ORB4.3.2. /
ORB4.3.3.
CCÑ
CMCCT
CAA
CSIEE
CCEC
IES Xelmírez I, Oratoria, curso 2016-17 / Páxina 162
4.3._ Grao mínimo de consecución para superar a materia
Bloque 1. O discurso persuasivo
Estándar % ORB1.1.1. Identifica nos textos escritos os argumentos principais e a tese. 50
ORB1.1.2. Explica a intención do discurso. 50
ORB1.1.3. Identifica a estrutura do texto e a relación entre ideas. 50
ORB1.1.4. Identifica as estratexias para captar a atención e a benevolencia da audiencia equilibrando o uso de recursos emocionais e racionais. 50
ORB1.1.5. Contrasta o contido do texto co coñecemento obtido noutras fontes e co que sabe. 60
ORB1.1.6. Valora a influencia dos trazos lingüísticos e dos procedementos retóricos na eficacia da mensaxe. 50
ORB1.2.1. Identifica nos textos orais os argumentos principais e a tese. 60
ORB1.2.2. Explica a intención persuasiva do discurso e exprésaa. 50
ORB1.2.3. Identifica a estrutura do texto e a relación entre as ideas que expón. 50
ORB1.2.4. Contrasta o contido do texto co coñecemento obtido noutras fontes e co que sabe. 50
ORB1.2.5. Identifica os recursos da linguaxe non verbal, e describe o seu valor expresivo. 50
Bloque 2: Elaboración do discurso persuasivo
Estándar %
ORB2.1.1. Condensa nunha frase breve e clara unha mensaxe persuasiva. 50
ORB2.2.1. Emprega nun texto estratexias comunicativas para captar a atención e a benevolencia da audiencia. 50
ORB2.2.2. Planifica o discurso tendo en conta as características do modelo ou xénero elixido. 50
ORB2.2.3. Deseña o discurso tendo en conta o tempo e a canle de comunicación de que dispón. 50
ORB2.3.1. Identifica as fontes das que pode obter información. 60
ORB2.3.2. Selecciona as fontes documentais máis acaídas e as súas propias vivencias para extraer contidos e ideas variadas relacionadas co tema do discurso. 60
ORB2.4.1. Analiza de xeito crítico a información atopada e avalía a súa idoneidade para o obxectivo do seu discurso. 60
ORB2.4.2. Organiza os datos para o seu tratamento facendo uso das técnicas de traballo intelectual. 50
ORB2.5.1. Selecciona as ideas combinando equilibradamente os contidos lóxicos cos emocionais, para construír unha proposta persoal e orixinal. 50
ORB2.6.1. Emprega con propiedade os recursos propios da argumentación. 50
ORB2.7.1. Organiza os contidos nunha estrutura clara e eficaz, na que se observa unha introdución, unha conclusión e un desenvolvemento coherente do corpo do discurso. 50
IES Xelmírez I, Oratoria, curso 2016-17 / Páxina 163
ORB2.8.1. Redacta o discurso con coherencia, cohesión e corrección lingüística. 60
ORB2.8.2. Emprega recursos retóricos básicos de maneira orixinal e ao servizo da eficacia persuasiva. 50
ORB2.9.1. Realiza sucesivas revisións, correccións e melloras do texto, axudándose da autoavaliación e da coavaliación. 50
ORB2.9.2. Utiliza as TIC nos procesos de revisión da corrección ortográfica. 60
Bloque 3: A presentación do discurso persuasivo
Estándar % ORB3.1.1. Desenvolve estratexias propias para memorizar un texto. 60
ORB3.2.1. Presenta un texto aprendido sen perder a improvisación e a espontaneidade. 50
ORB3.3.1. Realiza unha exposición na que procura manifestar confianza, seguridade e serenidade para gozar da oportunidade de presentar o seu discurso perante un auditorio. 60
ORB3.4.1. Recoñece as emocións negativas (medo escénico, inseguridade, nerviosismo, etc.) como unha manifestación natural da exposición perante o público. 50
ORB3.4.2. Desenvolve estratexias propias e saudables para controlar a conduta asociada ás emocións negativas. 50
ORB3.5.1. Pronuncia con corrección e claridade un texto de creación propia. 60
ORB3.5.2. Emprega con especial coidado o ritmo de elocución natural de xeito que permita seguir a exposición con facilidade. 60
ORB3.5.3. Emprega as pausas, os silencios e os cambios de ton e de ritmo de maneira significativa, para potenciar o poder expresivo do seu discurso. 50
ORB3.6.1. Emprega nunha exposición a mirada, a posición do corpo e a xestualidade de maneira natural, eliminando progresivamente pequenos vicios e tics inadecuados. 50
ORB3.6.2. Ocupa o espazo con naturalidade e personalidade, evitando o artificio. 50
ORB3.7.1. Deseña presentacións con diapositivas sinxelas, claras e creativas, e emprega con moderación os recursos audiovisuais. 60
Bloque 4: Oratoria, valores e educación emocional
Estándar %
ORB4.1.1. Emprega nun discurso as estratexias da retórica e da oratoria de maneira ética e honesta, recoñecendo as debilidades do razoamento propio e valorando as achegas do
razoamento alleo.
50
ORB4.1.2. Identifica as estrataxemas que terxiversan a información. 50
ORB4.2.1. Presenta proxectos, achegas, opinións ou refutacións en ámbitos orais diversos reais ou ficticios. 60
ORB4.2.2. Elabora discursos para a defensa lexítima de dereitos establecidos. 60
ORB4.3.1. Recoñece a manifestación das súas habilidades intrapersoais a través do discurso. 50
ORB4.3.2. Presenta as súas ideas desde unha perspectiva empática e sen agredir as outras persoas. 50
ORB4.3.3. Desenvolve habilidades asertivas para expor as propias ideas con honestidade, afirmando os propios dereitos. 50
IES Xelmírez I, Oratoria, curso 2016-17 / Páxina 164
4.4.- Procedementos e instrumentos de avaliación
Ademais de ter en conta o esforzo, a capacidade de traballo e a actitude na clase, os coñecementos do alumnado valorarase a través dos
seguintes instrumentos de avaliación:
Control do traballo diario.
Control da comprensión dos textos orais ( contido, intencionalidade…)
Control da capacidade expresiva e expositiva.
O alumnado con necesidades específicas terán unha adaptación destes instrumentos conforme as súas necesidades. Basicamente esta
adaptación consistirá:
- Darlle máis tempo para realizar a exposición.
- Procurar que a faga nun ambiente relaxado.
- Darlle temas de exposición facilmente asequíbeis.
Actividades de recuperación e reforzo
Este tipo de actividades terá sempre un carácter individual dependendo dos aspectos en que cada alumno/a precise ese reforzo.
4.5.- Concrecións metodolóxicas
A metodoloxía a utilizar estará condicionada pola composición de cada grupo de alumnos/as. Con carácter xeral podemos afirmar que se
tentará:
- Unha metodoloxía práctica que esperte o interese do alumnado e o seu traballo diario.
- Combinar as explicacións teóricas do profesor/a coa practica e exercicios que realicen os alumnos/as.
- Procurar unha variedade de materiais que fagan a atractivo o traballo e o estudo.
- Utilizar materiais auxiliares (música, xornais…) que fagan atractivo o traballo e axuden a coñecer a realidade.
- Integrar, na medida do posíbel, o uso das TIC
IES Xelmírez I, Oratoria, curso 2016-17 / Páxina 165
4.6.- Materiais e recursos didácticos
Dada a natureza desta materia, o material a utilizar será facilitado polo profesorado:
- Textos orais (audios, vídeos…) que sirvan de modelo e de fonte informativa
- Textos escritos que fornezan información adecuada aos temas tratados.
4.7.- Criterios de cualificación:
Establécense os seguintes criterios:
- Actitude e traballo diario………………………………………: 20%
- Respecto polas ideas e opinións dos compañeiros/as…………..: 10%
- Actitude crítica…………………………………………………: 10%
- Corrección lingüística…………………………………………..: 10%
- Propiedade no uso de vocabulario ……………………………..: 10 %
- Coherencia na exposición dos contidos……………………… .: 40%
4.8.-Atención á diversidade Cada vez máis contamos nas nosas aulas cun maior número de alumnado con necesidades específicas de apoio educativo (NEAE).
Segundo o Decreto 86/2015 debemos incluír dentro desta denominación aqueles alumnos e alumnas que:
- Presenten dificultades específicas de aprendizaxe.
- Teñan trastorno por déficit de atención e hiperactividade (TDAH).
- Teñan altas capacidades intelectuais.
- Se viran obrigados/as a incorporarse tardiamente ao noso sistema educativo.
- Posúan condicións persoais ou de historia escolar que así o recomenden.
Os principios básicos para o tratamento co alumnado con NEAE parten da inclusión na aula, da non discriminación e da igualdade
efectiva. Para favorecer o cumprimento destes principios as actividades de aprendizaxe integradas responderán a tipoloxías e agrupamentos
variados –favorecendo en moitos casos os agrupamentos flexíbeis– e gradadas en dificultade. No caso de que sexa preciso o profesorado
elaborará materiais adaptados, así como probas específicas.
No apartado “Instrumentos de avaliación “ constan tamén unhas referencias a este tema.
IES Xelmírez I, Oratoria, curso 2016-17 / Páxina 166
4.9.- Transversalidade
Segundo o estabelecido no Decreto 86/2015, de 25 de xuño polo que se regula o currículo da educación secundaria obrigatoria e do
bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia os elementos transversais que deben traballarse a través de todas as materias son os seguintes:
- Comprensión lectora.
- Expresión oral e escrita.
- Comunicación audiovisual.
- Tecnoloxías da información e da comunicación.
- Emprendemento.
- Educación cívica e constitucional.
Alén disto, tamén son considerados elementos transversais a ter en conta no desenvolvemento das aulas os seguintes valores e conceptos:
Igualdade e respecto
Ecoloxía e respecto polo medio
Educación dos/das consumidores/as
Educación para saúde
Educación para o lecer
IES Xelmírez I, Literatura Universal, Adultos, curso 2016-17 / Páxina 167
5.-Literatura Universal
5.1.- Introdución
A lectura de textos procedentes da literatura universal intervén no proceso de maduración
afectiva, intelectual e estética do alumnado, xa que o coñecemento desta parte fundamental
do patrimonio cultural da humanidade, na que se levan depositado a imaxinación, os
sentimentos e os pensamentos de distintas culturas ao longo da historia, conduce os/as
estudantes a afondar na comprensión da propia identidade, tanto individual como colectiva,
así como a valorar de xeito crítico a realidade do mundo contemporáneo. A lectura de
fragmentos ou obras completas representativas do patrimonio literario universal permítelle
ao alumnado coñecer outras realidades sociais e culturais, enriquecer a súa personalidade,
ampliando a súa visión do mundo, e afianzar os seus hábitos de lectura, desenvolvendo o
seu sentido estético.
A aproximación á materia de Literatura Universal como coñecemento e aprendizaxe
contribúe a desenvolver a competencia lingüística, as sociais e cívicas, e a de conciencia e
expresión cultural dos alumnos e das alumnas adquiridas durante a ESO e na materia común
de Lingua Castelá e Literatura.
O desenvolvemento destes coñecementos literarios en bacharelato implica a descuberta da
lectura como unha experiencia enriquecedora, que produce no/na estudante unha resposta
afectiva e intelectual, fundada tanto na construción do sentido do texto como no
recoñecemento das súas particularidades expresivas e discursivas.
Os contidos organízanse en dous bloques. O primeiro bloque, "Procesos e estratexias",
abrangue contidos comúns, centrados no comentario de textos (obras completas ou
fragmentos seleccionados), e concíbese como a construción compartida do sentido das obras
e a explicación das súas convencións literarias. A lectura, a interpretación, a análise e a
valoración dos textos literarios constitúe a actividade fundamental da materia. Este bloque
inclúe, asemade, o estudo das relacións significativas entre as obras literarias e o resto das
artes (obras musicais, cinematográficas, pictóricas, etc.). O segundo bloque, "Os grandes
períodos e movementos da literatura universal", dedícase ao estudo cronolóxico das obras
máis significativas de cada momento, a través dunha selección de obras e autores/as. Esta
presentación cronolóxica pon de relevo a recorrencia de certos temas e motivos, así como a
evolución das formas literarias ao longo da historia.
En definitiva, esta materia facilita o desenvolvemento do individuo como lector competente,
capaz de comparar textos literarios de distintas épocas e autores, e capaz de descubrir neles
recorrencias temáticas, así como semellanzas ou diverxencias expresivas. Deste xeito, o
alumnado ha aprender a transferir os seus coñecementos, relacionando o contido e as formas
de expresión dunha obra literaria co contexto histórico e cultural no que se inscribe, o que
ha favorecer a aprendizaxe autónoma.
IES Xelmírez I, Literatura Universal, Adultos, curso 2016-17 / Páxina 168
5.2.- Obxectivos, contidos, criterios de avaliación, estándares de aprendizaxe e competencias clave
Bloque 1: procesos e estratexias
Obxectivos Contidos Criterios avaliación Estándares Competencias
clave
h
i
l
n
B1.1. Lectura e
comentario de
fragmentos, antoloxías e
obras completas
significativas da
literatura universal.
B1.1. Ler, comprender, analizar e
comentar obras breves,
fragmentos ou obras completas
significativas de distintas épocas,
interpretando o seu contido de
acordo cos coñecementos
adquiridos sobre temas e formas
literarias, así como sobre períodos
e os/as autores/as
significativos/as.
LUB1.1.1. Le fragmentos significativos ou textos
completos de obras da literatura universal,
identificando algúns elementos, mitos ou
arquetipos creados pola literatura e que chegaron a
converterse en puntos de referencia da cultura
universal.
CSC
CCEC
LUB1.1.2. Interpreta obras ou fragmentos
representativos de distintas épocas, situándoas no
seu contexto histórico, social e cultural,
identificando a presenza de determinados temas e
motivos, e recoñecendo as características do xénero
e do movemento en que se inscriben, así como os
trazos máis salientables do estilo literario.
CCEC
CSC
CAA
c
h
i
l
n
B1.2. Relacións entre
obras literarias e o resto
das artes.
B1.2. Interpretar obras narrativas,
líricas e dramáticas da literatura
universal nomeadamente
significativas, relacionando a súa
forma e o seu contido coas ideas
estéticas dominantes do momento
en que se escribiron, e coas
transformacións artísticas e
LUB1.2.1. Interpreta determinadas obras
narrativas, líricas e dramáticas da literatura
universal nomeadamente significativas e
relaciónaas coas ideas estéticas dominantes do
momento en que se escribiron, analizando as
vinculacións entre elas e comparando a súa forma
de expresión.
CCL
CSC
IES Xelmírez I, Literatura Universal, Adultos, curso 2016-17 / Páxina 169
históricas producidas no resto das
artes.
LUB1.2.2. Establece relacións significativas entre a
literatura e o resto das artes, interpretando de xeito
crítico algunhas obras ou fragmentos significativos
adaptados a outras manifestacións artísticas,
analizando as relacións, as similitudes e as
diferenzas entre diferentes linguaxes expresivas.
CCL
CCEC
c
h
i
l
n
B1.3. Observación,
recoñecemento e
valoración da evolución
de temas e formas
creados pola literatura
nas diversas formas
artísticas da cultura
universal. Selección e
análise de exemplos
representativos.
Superación de
estereotipos (de xénero,
clase, crenzas, etc.).
B1.3. Observar, recoñecer e
valorar a evolución dalgúns temas
e formas creados pola literatura e
o seu valor permanente en
diversas manifestacións artísticas
da cultura universal.
LUB1.3.1. Comenta textos literarios de diferentes
épocas e describe a evolución de determinados
temas e formas creados pola literatura.
LUB1.3.2. Recoñece o valor permanente destes
temas e formas da literatura noutras manifestacións
artísticas da cultura universal.
CCL
CSC
CCEC
h
i
l
n
B1.4. Observación,
recoñecemento e
valoración da evolución
de temas e formas
creados pola literatura
nas diversas formas
artísticas da cultura
universal. Selección e
análise de exemplos
representativos.
B1.4. Analizar e comparar textos
da literatura universal e das
literaturas galega e española da
mesma época, pondo de
manifesto as influencias, as
coincidencias e as diferenzas
entre eles.
LUB1.4.1. Compara textos literarios da literatura
universal e textos das literaturas galega e española
da mesma época, e recoñece as influencias mutuas
e o mantemento de determinados temas e formas.
CSC
CCL
IES Xelmírez I, Literatura Universal, Adultos, curso 2016-17 / Páxina 170
Bloque 2. Os grandes períodos e movementos da literatura universal
Obxe
ctivos
Contidos Criterios avaliación Estándares Compete
ncias
clave
b
g
h
l
n
B2.1. Da Antigüidade á Idade Media: As mitoloxías e a
orixe da literatura.
B2.2. Renacemento e Clasicismo:
– Os cambios do mundo e a nova visión do home durante o
Renacemento.
– A lírica do amor: o petrarquismo. Orixes: a poesía
trovadoresca e o Dolce Stil Nuovo. A innovación do
Cancioneiro de Petrarca. Lectura e comentario dunha
antoloxía lírica e dalgún conto da época.
– A narración en prosa: Boccaccio.
– Teatro clásico europeo. O teatro isabelino en Inglaterra.
Comenzo do mito de Fausto dentro da literatura. Lectura
e comentario dunha obra de teatro clásico. Observación
das relacións existentes entre as obras de teatro clásicas e
as obras de diferentes xéneros musicais e
cinematográficos que xurdiorn a partir delas.
B2.3. O Século das Luces:
– O desenvolvemento do espíritu crítico: a Ilustración. A
Enciclopedia. A prosa ilustrada.
– A novela europea no século XVIIl. Os herdeiros de
Cervantes e da picaresca española na literatura inglesa.
– Lectura comentada dalguna novela europea da prosa
ilustrada e dalgún fragmento de novela inglesa dso século
XVlll.
B2.4. O movemento romántico:
B2.1. Ler, comprender e
analizar obras breves,
fragmentos ou obras
completas, significativas de
distintas épocas, interpretando
o seu contido de acordo cos
coñecementos adquiridos
sobre temas e formas
literarias, así como sobre
períodos e autores/as
significativos/as
. B2.2. Realizar traballos
críticos sobre a lectura dunha
obra significativa dunha
época, interpretándoa en
relación co seu contexto
histórico e literario, obtendo a
información bibliográfica
necesaria e efectuando unha
valoración persoal.
B2.3. Realizar exposicións
orais ou escritas acerca dunha
obra, un/unha autor/a ou unha
época con axuda de medios
LUB2.1.1. Le e analiza textos
literarios universais de distintas
épocas, interpretando o seu
contido de acordo cos
coñecementos adquiridos sobre
temas e formas literarias, así
como sobre períodos e autores/as
significativos/as.
LUB2.2.1. Realiza traballos
críticos sobre unha obra lida na
súa integridade, relacionándoa co
seu contexto histórico, social e
literario e, de ser o caso, co
significado e a relevancia do/da
autor/a na época ou na historia da
literatura, e consultando fontes de
información diversas.
LUB2.3.1. Realiza presentacións
orais ou escritas planificadas
integrando coñecementos
literarios e lectura, cunha correcta
estruturación do contido,
argumentación coherente e clara
das propias opinións, consulta e
CCL
CSC
CD
CCEC
IES Xelmírez I, Literatura Universal, Adultos, curso 2016-17 / Páxina 171
– A revolución romántica: conciencia histórica e novo
sentido da ciencia.
– O Romanticismo e a súa conciencia de movemento
literario. Precursores: Goethe.
– A poesía romántica e a novela histórica.
– Lectura e comentario dunha antoloxía de poetas
románticos europeos e dalgún fragmento de novela
histórica.
– Observación das relacións existentes entre as obras
literarias do romanticismo e as obras de diferentes
xéneros musicais (sinfonías, poemas sinfónicos, lieder,
óperas), cinematográficos e teatrais que xurdiron a partir
delas.
B2.5. A segunda metade do século XlX:
– Da narrativa romántica ao Realismo en Europa. Literatura
e sociedade. Evolución dos temas e as técnicas narrativas
do Realismo. Principais novelistas europeos do século
XIX. Lectura e comentario dunha antoloxía de
fragmentos de novelas realistas.
– O nacemento da gran literatura norteamericana (1830-
1890). Da experiencia vital á literatura. O renacemento
do conto. Lectura e comentario dalgúns contos da
segunda mitade do século XlX.
– O arranque dla modernidade poética: de Baudelaire ao
Simbolismo. Lectura dunha antoloxía de poesía
simbolista.
– A renovación do teatro europeo: un novo teatro e unhas
novas formas de pensamento. Lectura e comentario
dunha obra.
– Observación das relacións existentes entre as obras
literarias deste período e as obras de diferentes xéneros
musicais, cinematográficos e teatrais que xurdiron a partir
audiovisuais e das tecnoloxías
da información e da
comunicación, expresando as
propias opinións, seguindo un
esquema preparado
previamente, valorando as
obras literarias como punto de
encontro de ideas e
sentimentos colectivos e como
instrumentos para acrecentar o
caudal da propia experiencia
cita de fontes, selección de
información relevante e
utilización do rexistro apropiado
e da terminoloxía literaria
necesaria.
LUB2.3.2. Explica oralmente ou
por escrito os cambios
significativos na concepción da
literatura e dos xéneros literarios,
en relación co conxunto de
circunstancias históricas, sociais e
culturais, e establecendo relacións
entre a literatura e o resto das
artes
. LUB2.3.3. Valora oralmente ou
por escrito unha obra literaria,
recoñecendo a lectura como unha
fonte de enriquecemento da
propia personalidade e como un
medio para profundar na
comprensión do mundo interior e
da sociedade.
IES Xelmírez I, Literatura Universal, Adultos, curso 2016-17 / Páxina 172
delas.
B2.6. Os novos enfoques da literatura no século XX e as
transformacións dos xéneros literarios:
– A crise do pensamento novecentista e a cultura de fin de
século. A quebra da orde europea: a crise de 1914. As
innovacións filosóficas, científicas e técnicas e a súa
influencia na creación literaria.
– A consolidación dunha nova forma de escribir na novela.
Estudo das técnicas narrativas. Lectura dunha novela
corta, dalgún relato e/ou dalgún conto representativo
deste período.
– As vangardas europeas. O surrealismo. Lectura dunha
antoloxía de poesía vangardista.
– A culminación da gran literatura americana. A xeración
perdida.
– O teatro do absurdo e do compromiso. Lectura dalgunha
obra representativa destas correntes dramáticas.
Observación das relacións existentes entre as obras desta
época e as obras de diferentes xéneros musicais,
cinematográficos e teatrais que xurdiron a partir delas.
5.3.- Grao mínimo de consecución dos estándares para superar a materia.
Estándar %
LUB1.1.1. Le fragmentos significativos ou textos completos de obras da literatura universal, identificando algúns elementos, mitos ou
arquetipos creados pola literatura e que chegaron a converterse en puntos de referencia da cultura universal.
60
LUB1.1.2. Interpreta obras ou fragmentos representativos de distintas épocas, situándoas no seu contexto histórico, social e cultural,
identificando a presenza de determinados temas e motivos, e recoñecendo as características do xénero e do movemento en que se inscriben, así
IES Xelmírez I, Literatura Universal, Adultos, curso 2016-17 / Páxina 173
como os trazos máis salientables do estilo literario. 60
LUB1.2.1. Interpreta determinadas obras narrativas, líricas e dramáticas da literatura universal nomeadamente significativas e relaciónaas coas
ideas estéticas dominantes do momento en que se escribiron, analizando as vinculacións entre elas e comparando a súa forma de expresión.
50
LUB1.2.2. Establece relacións significativas entre a literatura e o resto das artes, interpretando de xeito crítico algunhas obras ou fragmentos
significativos adaptados a outras manifestacións artísticas, analizando as relacións, as similitudes e as diferenzas entre diferentes linguaxes
expresivas.
60
LUB1.3.1. Comenta textos literarios de diferentes épocas e describe a evolución de determinados temas e formas creados pola literatura. 50
LUB1.3.2. Recoñece o valor permanente destes temas e formas da literatura noutras manifestacións artísticas da cultura universal. 60
LUB1.4.1. Compara textos literarios da literatura universal e textos das literaturas galega e española da mesma época, e recoñece as influencias
mutuas e o mantemento de determinados temas e formas.
50
LUB2.1.1. Le e analiza textos literarios universais de distintas épocas, interpretando o seu contido de acordo cos coñecementos adquiridos sobre
temas e formas literarias, así como sobre períodos e autores/as significativos/as.
60
LUB2.2.1. Realiza traballos críticos sobre unha obra lida na súa integridade, relacionándoa co seu contexto histórico, social e literario e, de ser o
caso, co significado e a relevancia do/da autor/a na época ou na historia da literatura, e consultando fontes de información diversas
50
LUB2.3.1. Realiza presentacións orais ou escritas planificadas integrando coñecementos literarios e lectura, cunha correcta estruturación do
contido, argumentación coherente e clara das propias opinións, consulta e cita de fontes, selección de información relevante e utilización do
rexistro apropiado e da terminoloxía literaria necesaria.
50
LUB2.3.2. Explica oralmente ou por escrito os cambios significativos na concepción da literatura e dos xéneros literarios, en relación co
conxunto de circunstancias históricas, sociais e culturais, e establecendo relacións entre a literatura e o resto das artes 40
LUB2.3.3. Valora oralmente ou por escrito unha obra literaria, recoñecendo a lectura como unha fonte de enriquecemento da propia
personalidade e como un medio para profundar na comprensión do mundo interior e da sociedade
50
IES Xelmírez I, Literatura Universal, Adultos, curso 2016-17 / Páxina 174
5.4.- Distribución e secuenciación dos contidos:
1ª Avaliación
1.- A literatura popular (xéneros literarios):
2.- De Poe a Lovecraft (A literatura de misterio)
3.- A literatura policial (Conan Doyle, Raymond Chandler)
4.- O conto literario (Poe, London, Chejov, Cortázar, etc) do XIX e o XX
5.- A poesía do XIX e o XX (de Baudelaire a Neruda)
6.- A novela contemporánea: de Madame Bovary á Metamorfose
------------------------
2ª Avaliación:
7.- Literatura medieval e moderna
8.- A Divina Comedia (Pia dei Tolomei e o poema de Cunqueiro Ricorditi di me)
9.- Decamerón
10.- Romeo e Xulieta (representación da obra n´As crónicas do sochantre, de Cunqueiro)
11.- O Quixote (episodio de Maritornes)
12.-O terremoto de Chile, de Von Kleist
------------------------
3ª Avaliación
13.- A literatura antiga
14.- Poesía: poemas de Safo
15.- Lírica: Epigramas de Marcial
16.- Poesía épica: fragmentos da Ilíada
17 Teatro: Edipo rei
18.- Literatura relixiosa: o Libro da Xénese
5.5.- Procedementos e instrumentos de avaliación.
Ademais de ter en conta o esforzo, a capacidade de traballo e a actitude na clase, os
coñecementos do alumnado valoraranse a través dos seguintes instrumentos de avaliación:
Control das obras de lectura.
Control do coñecemento dos distintos aspectos da literatura a través de probas
específicas.
O alumnado con necesidades específicas terán unha adaptación destes instrumentos
conforme as súas necesidades. Basicamente esta adaptación consistirá:
IES Xelmírez I, Literatura Universal, Adultos, curso 2016-17 / Páxina 175
Exames escritos con preguntas cerradas, claras e con vocabulario o máis sinxelo
posíbel. No entanto, estes exames teñen que ir adaptados ao nivel de estudos que
cursa o/a alumno/a.
Deixar máis tempo para os exames e probas escritas, ser flexíbeis na súa duración e
mesmo dividilas en dúas sesións
Cando se observa que os exames escritos fican incompletos, completalos de forma
oral
Traballo diario. O profesor ou profesora entregará novas actividades ao alumnado que
teña que recuperar sendo necesario que o alumno as entregue realizadas ao profesor ou
figuren no seu caderno
5.6.- Concrecións metodolóxicas
A metodoloxía a utilizar estará condicionada pola composición de cada grupo de
alumnos/as. Con carácter xeral podemos afirmar que se tentará:
- Unha metodoloxía práctica que esperte o interese do alumnado e o seu traballo
diario.
- Combinar as explicacións teóricas do profesor/a coa practica e exercicios que
realicen os alumnos/as.
- Procurar unha variedade de materiais que fagan a atractivo o traballo e o estudo.
- Integrar, na medida do posíbel, o uso das TIC
5.7.- Criterios de cualificación
O setenta por cento da nota virá dada por un control sobre os coñecementos teóricos
explicados nas aulas e o trinta por cento restante polo traballo diario dos alumnos, a
participación nos comentarios das lecturas e as recensións sobre diversos textos
encomendadas polo profesor.
5.8.-Atención á diversidade
Cada vez máis contamos nas nosas aulas cun maior número de alumnado con
necesidades específicas de apoio educativo (NEAE). Segundo o Decreto 86/2015 debemos
incluír dentro desta denominación aqueles alumnos e alumnas que:
- Presenten dificultades específicas de aprendizaxe.
- Teñan trastorno por déficit de atención e hiperactividade (TDAH).
- Teñan altas capacidades intelectuais.
- Se viran obrigados/as a incorporarse tardiamente ao noso sistema educativo.
- Posúan condicións persoais ou de historia escolar que así o recomenden.
Os principios básicos para o tratamento co alumnado con NEAE parten da inclusión
na aula, da non discriminación e da igualdade efectiva. Para favorecer o cumprimento destes
principios as actividades de aprendizaxe integradas responderán a tipoloxías e agrupamentos
variados –favorecendo en moitos casos os agrupamentos flexíbeis– e gradadas en dificultade.
IES Xelmírez I, Literatura Universal, Adultos, curso 2016-17 / Páxina 176
No caso de que sexa preciso o profesorado elaborará materiais adaptados, así como probas
específicas.
No apartado “Instrumentos de avaliación “ constan tamén unhas referencias a este
tema.
5.9.- Transversalidade:
Segundo o estabelecido no Decreto 86/2015, de 25 de xuño polo que se regula o
currículo da educación secundaria obrigatoria e do bacharelato na Comunidade Autónoma
de Galicia os elementos transversais que deben traballarse a través de todas as materias son os
seguintes:
- Comprensión lectora.
- Expresión oral e escrita.
- Comunicación audiovisual.
- Tecnoloxías da información e da comunicación.
- Emprendemento.
- Educación cívica e constitucional.
Alén disto, tamén son considerados elementos transversais a ter en conta no
desenvolvemento das aulas os seguintes valores e conceptos:
Igualdade e respecto
Educación viaria
Ecoloxía e respecto polo medio
Educación dos/das consumidores/as
Educación para saúde
Educación para o lecer
IES Xelmírez I, Literatura Universal, Adultos, curso 2016-17 / Páxina 177
6.- ANÁLISE E COMENTARIO DE TEXTOS.
6.1. INTRODUCIÓN
A materia de Análise e comentario de texto ensínase neste centro en dous grupos de
Bacharelato. O seu principal obxectivo é desenvolver nos alumnos a competencia para
entender e interpretar textos, con especial énfase nos aspectos que teñen que ver coa
percepción do seu sentido último ou fundamental e a súa información esencial. Tamén forma
parte desta materia a dimensión produtiva: impulsar os alumnos a desenvolver as habilidades
de creación textual, concretadas no desenvolvemento de opinión persoal sobre o texto
mencionado, tanto en termos de contido como, opcionalmente, da súa forma. Así, contribúese
a que o alumno adquira non só as destrezas suficientes para superar a proba de acceso para a
Universidade, como tamén para que se converta nun cidadán competente, coa maturidade
suficiente para afrontar o ensino superior.
6.2. CONTRIBUCIÓN DA MATERIA AO DESENVOLVEMENTO DE
COMPETENCIAS CLAVE
As competencias clave son definidos como "saber facer" que se aplica a unha gran
variedade de contextos académicos, sociais e profesionais.
Admitindo que na ensinanza de análise de textos predomina o carácter instrumental, é
necesario recoñecer a estreita relación entre esta área e a adquisición da maioría das sete
competencias clave identificadas pola Unión Europea:
Comunicación lingüística.
Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía.
Competencia dixital.
Aprender a aprender.
Competencias sociais e cívicas.
Espírito de iniciativa e espírito emprendedor.
Sensibilización e expresións culturais.
O currículo da materia Análise e comentario crítico de textos contribúe decisivamente ao
desenvolvemento de todos os aspectos que compoñen a competencia en comunicación
lingüística. Alén diso, as habilidades e estratexias para o uso dunha lingua determinada e a
capacidade de converter a lingua en obxecto de observación, aínda que se adquiren nunha
lingua, son transferidos e aplicados á aprendizaxe doutras. Esta aprendizaxe contribúe, á súa
vez, a mellorar a competencia sobre o uso de linguaxe en xeral. Aprende a falar, escoitar, ler e
escribir, para comunicarse cos outros, mais tamén a adquirir novos coñecementos. A linguaxe
alén de ferramenta de comunicación, é un medio de representar o mundo e é a base do
pensamento e do coñecemento. O acceso ao saber e á construción de coñecementos a través
da linguaxe está directamente relacionada coa competencia Aprender a aprender.
Por outra parte, aprender a técnica de análise comentario de textos tamén é aprender a
IES Xelmírez I, Literatura Universal, Adultos, curso 2016-17 / Páxina 178
analizar e resolver problemas, deseñar plans e emprender procesos de toma de decisións, xa
que unha das funcións da linguaxe é regular e dirixir a nosa propia actividade. Polo tanto, a
adquisición de competencias relacionadas coa análise e comentario textos contribúe ao
progreso no sentido de iniciativa persoal e á regulación da actividade con autonomía
progresiva (competencia de Sentido de iniciativa e espírito emprendedor).
A materia contribúe ao tratamento da información e á competencia dixital ao ter como un
dos seus obxectivos proporcionar coñecementos e habilidades para a busca e selección de
información relevante de acordo con necesidades diferentes, así como para a súa reutilización
na produción de textos propios. A procura e selección de moitas destas informacións vai
esixir, por exemplo, o uso adecuado de bibliotecas ou utilización de Internet; a realización
guiada destas investigacións proporcionará, polo tanto, un medio para o desenvolvemento da
competencia dixital. Isto está apoiado polo feito de que o currículo inclúe o uso de soportes
electrónicos na composición de textos de forma que poden ser abordadas mías eficazmente
algunhas operacións implicadas no proceso de escritura (planificación, elaboración, revisión)
e que constitúen un dos contidos básicos do tema. Tamén favorece o desenvolvemento desta
competencia nesta área o uso de novos medios dixitais como un recurso didáctico en canto
implican un uso social e colaborativo de escritura e coñecemento.
Esta materia contribúe tamén de forma decisiva ao desenvolvemento de competencias
sociais e cívicas, entendida como un conxunto de competencias e habilidades de relación,
convivencia, respecto e comprensión entre as persoas. En realidade, aprender a analizar e
comentar os textos é aprender a comunicarse cos outros, para entender o que eles transmiten e
achegarse a outras realidades. Tamén contribúe a materia a esta competición na medida en que
os modos polos cales a linguaxe transmite e sanciona prexuízos e imaxes estereotipadas do
mundo, a fin de axudar a erradicar os usos discriminatorios da linguaxe.
Lectura, interpretación e valoración de textos de distintos tipos son esenciais para o
desenvolvemento da competencia Conciencia e expresións culturais; neste sentido
procurarase que os textos que se traballen na aula traten temas relacionados coas distintas
culturas do mundo.
6.3. OBXECTIVOS
O Bacharelato contribuirá a desenvolver nos estudantes e alumnos as habilidades que lles
permitan:
a) Exercer a cidadanía democrática desde unha perspectiva global, e adquirir unha conciencia
cívica responsable, inspirada nos valores da Constitución española e do Estatuto de
Autonomía de Galicia, así como polos dereitos humanos, para promover a responsabilidade
na construción unha sociedade xusta e equitativa e que favoreza a sostibilidade.
b) Consolidar unha madurez persoal e social que lle permite actuar con responsabilidade e de
forma autónoma e desenvolver o seu espírito crítico. Ser capaz de prever e solucionar
IES Xelmírez I, Literatura Universal, Adultos, curso 2016-17 / Páxina 179
pacificamente os conflitos persoais, familiares e sociais.
c) Fomentar a efectiva igualdade de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres, analizar
e valorar criticamente as desigualdades e a discriminación existente e, en particular, a
violencia contra as mulleres e impulsar a igualdade real e a non discriminación das persoas
por calquera condición ou circunstancia persoal ou social, con especial atención ás persoas
con discapacidade.
d) Afianzar hábitos de lectura, estudo e disciplina, como condicións necesarias para o eficaz
aproveitamento da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal.
e) Dominio tanto na expresión oral como na expresión escrita, da lingua galega e da española.
f) Expresarse con fluidez e correctamente en unha ou máis linguas estranxeiras.
g) Utilizar de forma fiable e responsable as tecnoloxías da información e da comunicación.
h) Coñecer e valorar criticamente as realidades do mundo contemporáneo, os seus
antecedentes históricos e os principais factores da súa evolución. Participar de maneira
solidaria no desenvolvemento e na mellora do seu contorno social.
i) Acceder aos coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais, e dominar as
habilidades básicas da modalidade elixida.
l) Comprender os elementos e procedementos fundamentais da investigación e dos métodos
científicos. Coñecer e valorar criticamente a contribución da ciencia e da tecnoloxía para o
cambio das condicións de vida e reforzar a sensibilidade e o respecto ao medio ambiente e
xestión sostible dos territorio, con especial referencia a Galicia.
m) Afianzar o espírito emprendedor con actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa,
traballo en equipo, confianza en si mesmo e sentido crítico.
n) Desenvolver a sensibilidade artística e literaria así como o criterio estético como fontes de
formación e enriquecemento cultural.
o) Utilizar a educación física e o deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social e
impulsar condutas e hábitos saudables.
o) Consolidar actitudes de respecto e prevención en materia de seguridade viaria.
p) Valorar, respecto e fortalecer o patrimonio material e inmaterial de Galicia, e contribuír á
súa conservación e mellora no contexto dun mundo globalizado.
IES Xelmírez I, Literatura Universal, Adultos, curso 2016-17 / Páxina 180
6.4. Concreción de obxectivos xerais, contidos, criterios de avaliación, competencias clave, estándares de aprendizaxe e grao mínimo de
consecución para superar a materia
Obxectivos - contidos Criterios de Avaliación e competencias clave Estándares de aprendizaxe avaliábeis Grao mínimo de
consecución dos
estándares (%)
Bloque 1 O texto como unidade de comunicación
b, d, e, g, m
Contidos:
- As propiedades do texto.
Adecuación, coherencia,
cohesión.
- A adecuación ao contexto.
- A coherencia semántica: a
organización do contido e
progresión temática.
- A coherencia pragmática: a
información implícita.
- A Cohesión gramatical. A
cohesión léxica. Os marcadores
de discurso.
- Identificar os mecanismos de cohesión dun
texto (recorrencia, substitución, conectores,
marcadores discursivos ....
- Valorar a linguaxe oral e escrita como medios
eficaces de comunicación interpersoal, a
adquirisición de novos coñecementos, a
comprensión e análise da realidade e a
organización racional das ideas.
Competencias:
1) A comunicación lingüística.
4) Aprender a aprender.
5º) competencias sociais e cívicas.
6º) Sentido de iniciativa e espírito empresarial.
7) Sensibilidade e expresión cultural.
- Identifica o mecanismo de recorrencia nun
texto.
- Recoñece os distintos procedementos de
substitución nun texto.
- Identifica o mecanismo de elipse nun texto.
- Recoñece a función dos diferentes tipos de
conectores e marcadores do discurso.
-Interpreta correctamente as implicaturas dun
enunciado.
-Valora a lingua oral e escrita como medios
eficaces de comunicación interpersoal, a
adquisición de novos coñecementos, a
comprensión e análise da realidade e a
organización racional das ideas.
60
60
60
50
50
60
Bloque 2. Tipoloxía textual
Obxectivos:
Criterios de avaliación:
Estándares de aprendizaxe:
Grao mínimo (%)
IES Xelmírez I, Literatura Universal, Adultos, curso 2016-17 / Páxina 181
b, d, e, g, m
Contidos:
-Tipos Textos segundo o seu
ámbito de uso (o artigo
xornalístico e o ensaio).
-Tipos de textos segundo a súa
modalidade discursiva (textos
expositivos e textos
argumentativos).
- Comprender o concepto de xénero discursivo.
- Clasificar os Textos – segundo o ámbito de
uso, a área de coñecemento, o modo de
expresión e a modalidade textual.
Competencias:
1) A comunicación lingüística.
4) Aprender a aprender.
5º) Competencias sociais e cívicas.
7) Sensibilidade e expresións culturais.
Entende o concepto de xénero. discursivo
Textos -Clasifica os textos segundo o seu
ámbito de uso, de coñecemento e modo de
expresión.
-Clasifica os textos segundo a modalidade
textual.
50
50
Bloque 3. Textos argumentativos e expositivo-argumentativos
Obxectivos:
b, d, e, g, m
Contidos:
-Organización e estrutura dos
textos argumentativos e
expositivo-argumentativo.
-Características lingüísticas dos
textos argumentativos e
expositivo-argumentativos.
Criterios de avaliación:
- Recoñecer os distintos tipos de exposicións e
os procedementos e trazos lingüísticos
característicos desta modalidade.
- Recoñecer os distintos tipos de argumentacións
e identificar as estrutura e trazos lingüísticos
desta modalidade.
- Recoñecer os distintos tipos de argumentos con
que se pode defender ou rebater unha idea.
Competencias:
1) A comunicación lingüística.
4) Aprender a aprender.
Estándares de aprendizaxe:
- Recoñece os distintos tipos de exposicións.
-Diferencia os procedimentos propios da
exposición.
-Identifica os trazos lingüísticos
característicos da exposición.
- Recoñece os distintos tipos de
argumentacións.
- Establece a estrutura argumentativa dun
texto.
- Identifica os trazos lingüísticos
características do argumento.
- Recoñece os distintos tipos de argumentos
con que se pode defender ou rebater unha
Grao mínimo (%)
50
50
40
50
50
IES Xelmírez I, Literatura Universal, Adultos, curso 2016-17 / Páxina 182
5º) competencias sociais e cívicas.
7) Conciencia e expresión cultural.
idea.
40
Bloque 4. Análise de textos argumentativos e expositivo-argumentativos
Obxectivos:
b, d, e, g, m
Contido:
- Lectura comprensiva do texto.
- Determinación do tema do
texto.
- O Resumo dun texto.
- O Esquema
Criterios de avaliación:
- Expresar con brevidade e coas súas propias
palabras o contido do texto.
- Distinguir a idea principal e as secundarias.
- Analizar a estrutura organizativa do texto.
- Utilizar sistematicamente os coñecementos
sobre a lingua e o seu uso no comprensión e
análise de textos, así como a composición e
revisión dos propia, empregando a terminoloxía
axeitada.
- Identificar o tema dun texto.
Competencias:
1) A comunicación lingüística.
4) Aprender a aprender.
7) Conciencia e expresións culturais.
Estándares de aprendizaxe:
- Expresa con brevidade e coas súas propias
palabras o contido do texto.
- Identifica correctamente o tema, a tese e os
argumentos utilizados no texto.
- Distingue a idea principal e secundario.
- Recoñece a relación entre as partes do texto
(organización de ideas).
- Representa esas relacións a mediante a
elaboración dun esquema.
Grao mínimo (%)
50
50
50
50
Bloque 5. O comentario crítico de textos argumentativos e expositivo-argumentativo
Grao mínimo (%)
IES Xelmírez I, Literatura Universal, Adultos, curso 2016-17 / Páxina 183
Obxectivos:
b, d, e, g, h, m, n, p
Contido:
- Interpretación persoal do texto.
- Valoración persoal do texto.
Criterios de avaliación:
-Interpretar correctamente o sentido do texto e a
súa intención.
-Completar, matizar ou rebater o dito no texto
con argumentos propios, evitando a paráfrase do
mesmo.
-Propoñer solucións ou alternativas para os
temas formuladas.
-Redactar de forma ordenada e coherente, e con
boa presentación.
-Redactar con precisión terminolóxica, riqueza
de vocabulario sintaxe fluída.
-Redactar con corrección e adecuación as ideas
expostas no texto.
Competencias:
1) A comunicación lingüística.
4) Aprender a aprender.
5º) Competencias sociais e cívicas.
6º) Sentido de iniciativa e espírito empresarial.
7) Conciencia e expresión cultural.
Estándares de aprendizaxe:
- Interpreta correctamente o sentido do texto
e a súa intención.
- Non se limita a repetir o dito no texto, isto
é, a parafrasealo.
- Completa, matiza ou rebate o dito no texto
con argumentos propios.
- Suxire ou propón solucións ou alternativas
para os temas formulados.
- Redacta de forma clara, ordenada e
coherente.
- Redacta con precisión terminolóxica,
riqueza de vocabulario e sintaxe fluída.
- Redacta con corrección e adecuación as
ideas que expón o texto.
- Interésase pola boa presentación dos textos
escritos.
50
40
40
40
50
40
50
60
IES Xelmírez I, Análise e comentario de textos, curso 2016-17 / Páxina 184
6.5. Distribución e secuenciación dos contidos
Primeiro trimestre:
- As propiedades do texto. Adecuación, coherencia, cohesión. Adecuación ao contexto (3
sesións).
- A coherencia semántica: a organización do contido e progresión temática. A coherencia
pragmática: a información implícita (2 sesións).
- Cohesión gramatical. A cohesión léxica. Os marcadores de discurso (5 sesións).
Segundo trimestre:
- Tipos de textos segundo o seu ámbito de uso (o artigo xornalístico e o ensaio) (2 sesións).
- Tipos de textos segundo a súa modalidade discursiva (textos expositivos e argumentativos)
(2 sesións).
- Organización e estrutura de textos argumentativos e expositivos-argumentativa (3 sesións).
- Características lingüísticas dos textos argumentativos e expositivos-argumentativa (3
sesións).
Terceiro trimestre:
- Lectura comprensiva do texto. Determinación do tema do texto(1 sesión).
- O resumo dun texto (2 sesións).
- O esquema (1 sesión).
- Interpretación persoal do texto equipo texto.Valoración persoal do texto (6 sesións).
6.6. Os procedementos e instrumentos de avaliación
A avaliación da aprendizaxe do alumno concéntrase en tres puntos:
1. A comprobación dos coñecementos iniciais que teñen que comezar o curso, mediante
unha proba inicial, ou ao comezo de cada unidade didáctica, a través da observación
directa do profesor. Tomando como punto de partida os coñecementos previos,
constataranse, a través da actividade diaria, o progreso do alumno no grao de
adquisición de coñecementos e o desenvolvemento das súas capacidades, e
detectaranse as dificultades atopadas neste proceso.
2. O desenvolvemento continuo e progresivo do proceso: Os datos recollidos nesta
IES Xelmírez I, Análise e comentario de textos, curso 2016-17 / Páxina 185
avaliación continua serán discutidos cos alumnos facilitándolles individualmente
información sobre o seu progreso e as dificultades detectadas en cada un dos aspectos
valorados da materia.
3. A comprobación dos coñecementos adquiridos nun momento dado: Ao final de cada
trimestre, e en determinadas épocas do ano, realizarase unha avaliación que mida os
resultados acadados por toda clase e o grao de consecución, por cada alumno, das
competencias clave.
O carácter progresivo, acumulativo e reiterativo da aprendizaxe da materia fai que a
avaliación dos alumnos deba centrarse nos progresos que vaia realizando durante todo o
curso. Así, as deficiencias apreciadas nun determinado período de avaliación han de ser
recuperadas no seguinte período, insistindo nos aspectos específicos que non acadaron o
mínimo esixíbel. A avaliación final do curso deberá medir o grao de dominio das
competencias clave. Caso de un alumno non acadar o grao mínimo de realización de
competencias clave, o profesor pode realizar unha proba de recuperación de toda a materia,
que se aterá aos criterios de cualificación establecidos.
A avaliación dos alumnos farase mediante os seguintes instrumentos:
- Valoración da asistencia, a puntualidade, dilixencia, atención, participación, urbanidade e
compostura na aula.
- Observación do traballo desenvolvido na casa mediante a revisión do caderno, ou do
traballo desenvolvido na aula, individualmente ou en equipos (contido, expresión, caligrafía,
ortografía, presentación ...). A profesora poderá exixir en calquera momento e sen previo
aviso a presentación do caderno do alumno para avaliar as actividades realizadas na aula ou
as tarefas encomendadas para a súa realización fóra da xornada escolar. Neste sentido,
valorarase que o caderno estea completo e actualizado; que os alumnos respectar os prazos de
realización e entrega de exercicios e traballos, e que o alumno dispoña do material necesario
para o aproveitamento da aula.
- Comprobación de que o estudante toma notas, comprende ou erra con frecuencia, que
corrixe os erros tanto de contido como ortográficos. Así, poderase informar o alumno do que
fai ben e do que necesita mellorar.
- Análise das producións textuais do estudante para comprobar o seu grao de madurez e
capacidades empregadas.
- Comprobar, por medio de probas específicas dos coñecementos adquiridos sobre a materia.
As probas serán elaboradas de modo que permitan aplicar os criterios de avaliación
establecidos e comprobar o grao de adquisición das competencias clave.
IES Xelmírez I, Análise e comentario de textos, curso 2016-17 / Páxina 186
Para a avaliación das probas escritas teranse en consideración non só os contidos das
respostas, como tamén (e sobre todo) a forma. Así, na cualificación dun exame escrito teranse
en conta:
• A cohesión do texto. A correcta organización e enlace das diferentes partes.
• Como resultado do anterior, a puntuación e a expresión escrita.
• A corrección e adecuación do vocabulario empregado.
• A corrección ortográfica
• A presentación aceptable que, en calquera caso, garanta a lexibilidade do texto.
• A competencia lingüística do alumno.
6.7. Concrecións metodolóxicas
A metodoloxía de Análise e comentario crítico de textos baséase na proposta de pautas
simples que permiten aos alumnos realizar unha lectura comprensiva, determinar o tema,
realizar unha síntese e elaborar un comentario persoal sobre un texto proposto. O obxectivo
final é que os alumnos escriban os seus propios comentarios, polo que é moi importante elixir
os textos que sexan entendidos polos alumnos, pois se se acerta na selección de textos,
asegurarse a participación dos alumnos, aspecto fundamental para ensinar e practicar este
tipo de actividade.
Traballarase especialmente con artigos xornalísticos de opinión, de tipo argumentativo ou
expositivo-argumentativo. E dentro dos artigos de opinión, seleccionaranse principalmente
columnas de autores/as coñecidos/as pois teñen varias vantaxes:
- As/ Os autoras/es son moitas veces escritoras/es, que coidan do uso da linguaxe.
- Tratan temas actuais de grande interese para os lectores.
- Seleccionan problemas permanentes na sociedade.
É conveniente que sexan abordados unha variedade de temas de interese para a
xuventude: tabaquismo, medio ambiente, novas tecnoloxías, deportes, drogas, emigración ....
O tratamento destas cuestións é particularmente interesante, non só porque proporciona
información sobre temas actuais, como tamén porque os alumnos aprenden a analizar con
profundidade os temas tanto do punto de vista lingüística como do tratamento dos seus
contidos.
6.8. Materiais e recursos
• Dicionarios de lingua.
• Material de reprografía: a natureza da materia e a propia concepción metodolóxica
impón o uso constante dunha variedade de textos para a súa análise e comentario, que
serán reprografiados.
• Vídeos didácticos (fondos do Departamento, da Biblioteca ou da propia profesora.
IES Xelmírez I, Análise e comentario de textos, curso 2016-17 / Páxina 187
• Canón de proxección multimedia e aplicacións informáticas.
• Uso de aulas TIC, para promover o uso de novas tecnoloxías no proceso de ensino-
aprendizaxe.
6.9. Criterios de Cualificación
Valórase en 50% a proba que ao final de cada trimestre se realizará como aplicación dos
contidos estudados en cada avaliación.
O outro 50% valórase o traballo desenvolvido polo alumno na aula durante o trimestre,
así como a súa actitude, a participación, a constancia, ...
Nas exposicións orais e escritas terase en conta a expresión. Nas actividades escritas pódese
deducir ata un máximo de 2 puntos, 0,05 por erro de ortografía, e 0,2 puntos por erros
morfolóxicos, sintácticos e léxicos graves. Tamén se penalizará a má presentación dos
exercicios escritos.
A avaliación é continua, polo que se valorará positivamente o progreso do alumno ao longo
do curso. Os temas que se suspenderon nunha avaliación poden ser recuperados ao longo do
curso. O alumno que supere as tres avaliacións aprobará o curso. A súa nota final é a media
ponderada das tres avaliacións parciais. Se un estudante suspende unha ou dúas avaliacións
mais ten un desenvolvemento positivo e recupera a materia suspensa tamén aproba o curso.
Se un estudante suspende a terceira avaliación tendo aprobado as anteriores, poderá aprobar
sempre que a nota media das tres avaliacións sexa cinco puntos. En calquera caso, para poder
aprobar, o alumno debe obter unha puntuación media de 5 puntos cunha puntuación mínima
de 3 puntos en calquera das avaliacións suspensas.
Na convocatoria de setembro proporase unha proba escrita con preguntas sobre os contidos
estudados. O exame será avaliado sobre 10 puntos. Aprobará o alumno que obteña unha
puntuación igual ou superior a 5 puntos.
6.10. Indicadores de rendemento para avaliar o proceso de ensinanza-aprendizaxe e a
práctica docente.
Resulta útil unha ficha en que se recollen os aspectos avaliables da actividade docente. En
primeiro lugar o profesor e ao final do curso, o grupo de alumnos / as da materia, farán unha
reflexión conxunta e unha investigación sobre o labor docente. A ficha é a seguinte:
1 2 3 4
1. Deseño diferentes actividades de aprendizaxe para acadar cada un
dos obxectivos.
2. Motivo os meus alumnos / as comunicando os obxectivos que quero
acadar e a finalidade das actividades, partindo dos seus coñecementos
IES Xelmírez I, Análise e comentario de textos, curso 2016-17 / Páxina 188
previos, relacionando os contidos con situacións reais, informando da
utilidade e creando expectativas.
3. Emprego metodoloxías que favorecen o desenvolvemento dunha
actitude positiva do alumno / a, e que teña en conta os seus intereses.
4. Propoño actividades que favorezan a aprendizaxe autónoma
(procura de información, traballos, investigación ...).
5. Cando iniciamos unha unidade ou un novo tema, os alumnos / as
coñecen: os obxectivos e as competencias que queren desenvolver,
diferentes actividades para desenvolver, como se avalían ...
6. As actividades están relacionadas con situacións da vida real.
7. En función das características de cada alumno / a, presento
diferentes tarefas e logros.
8. Propoño varias metodoloxías.
9. ¿Como organizar o grupo de clase? (Expresa, póñase en
porcentaxe).
traballo individual
parellas
Pequeno Grupo
Gran grupo
%
%
%
%
10. Utilización de recursos e materiais variados para a aprendizaxe da
materia: materiais manipulabades, gráfico audiovisual, material
impreso ...
6.11. DESEÑO DA AVALIACIÓN E MEDIDAS QUE SE POIDAN ADOPTAR COMO
CONSECUENCIA DOS SEUS RESULTADOS
É fundamental ter, desde o inicio do curso, un coñecemento o máis profundo posible do
nivel académico dos alumnos, tanto individualmente como en grupo. Para iso, é esencial
realizar unha proba de avaliación inicial.
Durante a primeira semana de clase pasarase aos alumnos unha proba escrita para medir
o nivel de coñecementos, competencias e habilidades que posúen no referente á análise e
comentario crítico de textos. Analizarán un texto a partir do cal mediante preguntas sobre o
significado das palabras, elementos que dan cohesión ao texto, o seu resumo, así como a súa
interpretación e comentario crítico.
Analizaranse os resultados e, se for preciso, adoptaranse medidas para fortalecer aqueles
alumnos en que se aprecie que non teñen o nivel básico desexable para abordar o
desenvolvemento curricular ..
IES Xelmírez I, Análise e comentario de textos, curso 2016-17 / Páxina 189
6.12. MEDIDAS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE
Atención á diversidade dos estudantes é un elemento central das decisións
metodolóxicas adoptadas para este curso.
Para este fin, deséñanse accións para coñecer as características de cada alumno e
axustarse a elas combinando estratexias, métodos, técnicas, recursos, organización do
espazos e tempos para facilitar que acaden os estándares de aprendizaxe avaliábeis. A
atención ás diferenzas individuais canto a motivacións, intereses, capacidades e estilos de
aprendizaxe están contemplados pola combinación de metodoloxías, actividades e tarefas
propostas; a combinación de linguaxes e soportes, a posibilidade de articular diferentes
itinerarios ... elementos todos orientados a atender ás necesidades de aprendizaxe de cada
alumno e para permitir o seu desenvolvemento individual.
Para atender os diferentes ritmos de aprendizaxe, contémplanse actividades específicas
de reforzo e ampliación destinadas a mellorar as posibilidades de acadar os obxectivos
educativos nesta etapa.
6.13. CONCRECIÓN DOS ELEMENTOS TRANSVERSAIS QUE SON
TRABALLADOS
No currículo de Análise e comentario crítico de textos inclúese unha serie de contidos
que son transversais nas distintas disciplinas, sen prexuízo do seu tratamento específico
nalgunhas delas: a comprensión de lectura, expresión oral e escrita, comunicación
audiovisual, información e tecnoloxía de comunicación, emprendedores e educación cívica e
constitucional.
De modo xeral establécense as seguintes liñas de actuación:
• A comprensión lectora e expresión oral e escrita constitúen un obxectivo fundamental da
disciplina, e eríxense na base principal da actividade do alumnado, que se centran na lectura
de textos humanistas, xornalísticos, etc. así como na produción de textos de carácter
expositivo-argumentativo.
• O uso da tecnoloxía da información e comunicación é entendida non só como un soporte
para certos compoñentes e ferramentas de aplicación na aula, como tamén pola súa función
básica para a personalización da aprendizaxe, polas súas innúmeras posibilidades didácticas,
e pola conexión cos hábitos e experiencias das novas xeracións de estudantes.
Alén diso, como a base desta materia é a lectura e interpretación de textos que tratan
cuestións de interese permanente ou relacionados coa sociedade de hoxe, constitúen unha
achega tan fundamental para reflexionar e tentar promover valores como a consideración da
dignidade de todos humanos (racismo, inmigración), o respecto polas tradicións como parte
do patrimonio de todos os pobos e toda a humanidade, o voluntariado, o consumo
responsable e respecto ao medio ambiente, tabaquismo, dependencia de drogas, deportes, ...
IES Xelmírez I, Análise e comentario de textos, curso 2016-17 / Páxina 190
7. MEDIDAS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE. (NEAE)
O alumnado con necesidade específica de apoio educativo (NEAE) require unha atención
educativa diferente á ordinaria para que poida acadar o máximo desenvolvemento das súas
capacidades.
Dentro das NEAE está o alumnado que manifesta graves dificultades de comunicación e/ou
outro tipos de discapacidades (motora, intelectual). Este alumnado está integrado na aula
ordinaria, salvo algunhas sesións que precise unha atención máis individualizada.
Metodoloxía. Recursos
Para o alumnado con dificultades de comunicación, teremos en conta o seguinte:
-Ten dúas formas de comunicarse a través dun sistema alternativo e aumentativo de
comunicación. Por unha parte, utiliza taboleiros e, por outra parte, utiliza o Tobii. Para a
utilización das táboas de comunicación, faise que leve o propio dedo á casilla que el queira.
Outra forma de comunicación é darlle opcións, indicadas nas palmas das mans a cada lado da
cabeza e que escolla cos movementos da cabeza e mirada.
En canto ao Tobii, está comezando a desenvolverse a través del, pero cústalle enormemente
pola fatiga que provoca o programa. O Tobii é un dispositivo que permite controlar o rato do
ordenador coa mirada. Pero para o control do Tobii é necesario un gran traballo e a
dosificación de tempos, posto que ten que permanecer coa mirada moi centrada durante o
tempo que o utilice. O Tobii é compatible con numerosos programas educativos baseados en
pictogramas e imaxes reais. Actualmente está utilizando o Grid.
Presenta moitas áreas do currículo ás que non pode acceder. Todos os contidos, criterios e
estándares relacionados coa comunicación oral, como motricidade e coa expresión non son
accesibles nin adaptados para el. Por este motivo, aínda que non presente un desfase
curricular significativo, vémonos na tesitura de suprimir certos contidos e estándares e
adaptar outros á súa forma de comunicación, que na actualidade predominantemente é o
Tobii.
Para a realización destas tarefas cóntase coa mestra de Audición e Linguaxe que o acompaña
de forma permanente na aula e colabora cos profesores especialistas nas adaptacións das as
unidades didácticas e as tarefas da aula ao seu Sistema Alternativo de Comunicación.
Para o alumnado que precisa modificacións significativas do currículo elaborase a adaptación
curricular (AC).
Avaliación:
A avaliación da aprendizaxe do alumnado con NEAE require de formas e instrumentos
diferentes, que teñan en conta as súas dificultades de xeneralización das aprendizaxes, a súa
baixa tolerancia á frustración, o desfase que pode darse en certas áreas ou materias, as súas
dificultades na comprensión e a expresión oral e escrita.
Os exames, probas serán:
- Serán claros, impresos a unha soa cara, porque con frecuencia se esquecen de darlle a volta
ao papel.
- Minimizar os tempos dos exames, podendo facelos en varias sesións.
- Con preguntas pechadas (verdadeiro/falso, opción múltiple), de completar ou de resposta
curta.
IES Xelmírez I, Análise e comentario de textos, curso 2016-17 / Páxina 191
- Con espazo suficiente para responder as preguntas. •
- Complementar con probas orais, en especial para os derivados do déficit na “motricidade
fina”, e para avaliar as competencias adquiridas realmente polo alumno/a.
- Poderase realizar probas utilizando tableta ou computador. Así como favorecer a entrega de
traballos en formato dixital.
- Ofertando as axudas que precise, contado coa colaboración do profesorado especialista de
apoio educativo.
-Realizar os exames en espazos fóra da aula (na aula específica de apoio) para poder facer as
adaptacións na avaliación que sexan necesarias en tempo e forma, sen interromper ao resto do
grupo.
8.- Actividades extraescolares:
1.- Colaboración co Equipo de Dinamización e normalización Lingüística en:
- Correlingua
- Festival teatral intercentros.
2.- Charlas con escritores/as.
3.- Asistencia a representacións teatrais que haxa en Compostela ao longo do ano
4.- Asistencia a algunha proxección cinematográfica que se considere de interese
5.- Club de debate
6.- Colaboración con diversas actividades que se realicen no centro, nomeadamente:
- Samaín.
- 25 de Nov.: Día Internacional para a Eliminación da Violencia contra as mulleres.
- 30 de Xan.: Día escolar da Non- Violencia e a Paz
- Entroido
- 8 de Marzo: Día Internacional da Muller traballadora.
- 21 de marzo: Día da Poesía
- 23 de abril: Día do libro
- Maio: Semana das Letras
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / Indicadores de logro Páxina 192
9.- INDICADORES DE LOGRO PARA AVALIAR O PROCESO DE ENSINO E A PRÁCTICA DOCENTE
MODELO PARA O PROFESORADO
ASPECTOS A AVALIAR A DESTACAR… A MELLORAR… PROPOSTAS DE
MELLORA PERSOAL
Temporalización das Unidades Didácticas
Desenvolvemento dos obxectivos didácticos
Manexo dos contidos da unidade
Descritores e desempeños competenciais
Realización de tarefas
Estratexias metodolóxicas seleccionadas
Recursos
Claridade nos criterios
de avaliación
Uso de diversas ferramentas de avaliación
Evidencias dos estándares de aprendizaxe
Atención á diversidade
Interdisciplinariedade
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / Indicadores de logro Páxina 193
MODELO PARA O DESENVOLVEMENTO DA PRÁCTICA DOCENTE
DESENVOLVEMENTO DA PRÁCTICA DOCENTE 1 2 3 4
Informo os alumnado dos criterios, dos procedementos e dos instrumentos de avaliación
Informo as familias dos criterios, dos procedementos e dos instrumentos de avaliación.
Formulo situacións introdutorias previas ao tema que vou tratar.
Estimulo a participación dos alumnos a partir das súas experiencias.
Comunico a finalidade das aprendizaxes, a súa importancia, utilidade e aplicación na vida real.
Presento os contidos dando unha visión xeral do tema
Facilito a adquisición de novos contidos intercalando preguntas aclaratorias, exemplificando..
Á hora de seleccionar as actividades, teño en conta que existen diferentes tipos de ritmos e
intereses.
Formulo actividades variadas.
-Introdución.
-Desenvolvemento
-Consolidación.
-Reforzo.
-Ampliación
Nas actividades que propoño hai equilibrio entre as actividades individuais e as actividades grupais
Á hora de constituír grupos reducidos , teño en conta os seguintes criterios:
Fágoos a sorteo.
Fago os grupos por niveis.
Fago grupos nos que os seus membros teñen distintos niveis
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / Indicadores de logro Páxina 194
Á hora de realizar as actividades teño en conta as “dinámicas cooperativas”
Emprego técnicas metodolóxicas variadas: expositiva, investigadora
Emprego medios técnicos audiovisuais.
Emprego recursos didácticos variados (audiovisuais, informáticos…) tanto para a presentación dos
contidos como para a práctica do alumnado.
Comprobo que comprenden a tarefa que teñen que realizar: facendo preguntas, estimulando a que
verbalicen o proceso durante a realización das tarefas.
Facilito estratexias de aprendizaxe: como buscar fontes de información, pasos para resolver
cuestións..
Reviso e corrixo frecuentemente as actividades propostas na clase e para a casa.
Proporciono información ao alumnado sobre a execución das tarefas e como melloralas.
No caso de que os logros acadados polo alumnado sexan insuficientes, propoño novas actividades
que faciliten a súa adquisición.
No caso de que os logros acadados sexan suficientemente acadados nun breve período de tempo,
propoño novas actividades que faciliten un maior grao de adquisición.
Propoño actividades que posibiliten acadar distintos graos de execución
Adopto medidas de apoio para o alumnado que presenta desfase curricular ou dificultades de
aprendizaxe.
Coordínome co profesorado de apoio para a adecuación de contidos, actividades, metodoloxía,
recursos e adaptalos os alumnos con dificultades
Teño en consideración as orientacións do departamento de orientación na adopción de medidas a
adoptar co alumnado con necesidades específicas de apoio educativo.
Código: 1 (nunca); 2(poucas veces); 3 (case sempre), 4(sempre).
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / Indicadores de logro Páxina 195
CUESTIONARIO SOBRE A AVALIACIÓN
SOBRE A AVALIACIÓN 1 2 3 4
Participo activamente nas sesións de avaliación, á hora de tomar decisións colexiadas no tocante a:
- Promoción do alumnado.
- Adopción de medidas de atención á diversidade.
- Elaboración do Consello orientador.
Teño en conta o procedemento xeral de avaliación en relación co establecido na programación
Realizo unha avaliación inicial a comezo de curso, o comezo de cada unidade didáctica.
Establezo criterios obxectivos para avaliar o aprendizaxe do alumnado
O alumnado coñece os criterios de avaliación e de cualificación que se empregan
Ao avaliar unha actividade en equipo, ademais da cualificación global, cada membro do grupo
obtén outra individual que é reflexo da súa contribución persoal.
Utilizo diferentes rexistros de recollida de datos.
- Listas de control.
- Escalas de valoración.
- Anecdotario.
- Diarios de clase.
Emprego diferentes procedementos e instrumentos de avaliación coherentes cos estándares de
aprendizaxe, adaptados á diversidade dos alumnos e diferentes segundo os contidos tratados
Utilizo diferentes medios para informar as familias, o profesorado e o alumnado dos resultados da
avaliación
Emprego a autoavaliación do alumnado
Código: 1 (nunca); 2(poucas veces); 3 (case sempre), 4(sempre).
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / Indicadores de logro Páxina 196
CUESTIONARIO PARA O ALUMNADO
INDICADORES 1 2 3 4
Fago con regularidade as tarefas propostas polo profesorado.
Entrego os traballos segundo as indicacións dadas polo profesorado e na data acordada
Participo activamente (achego ideas, axudo a resolver problemas, realizo a miña parte do traballo)
nos traballos propostos en equipo.
Pregúntolle ao profesorado as dúbidas..
Solicito a axuda e a aprobación frecuente do profesorado.
Estou satisfeito do meu traballo
As cualificacións obtidas reflicten o meu esforzo e traballo.
Asisto regularme a clase.
Teño frecuentemente faltas de puntualidade
Xustifico os meus retrasos e faltas de asistencia ao/á titor/-a
Preocúpome por poñerme ao día na materia cando falto a clase.
Adopto unha actitude respectuosa co profesorado.
Adopto unha actitude respectuosa co alumnado.
Asumo responsabilidades.
Teño unha actitude positiva cara ao estudo
O que aprendo nunha materia aplícoo e relaciónoo con outras.
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / Indicadores de logro Páxina 197
Código: 1 (nunca); 2(poucas veces); 3 (case sempre), 4(sempre).
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / Avaliación programación /Páxina 198
10.- Avaliación da programación didáctica
A avaliación da programación didáctica é un dos aspectos fundamentais do traballo docente, xa que permite determinar con exactitude os puntos
fracos e as fortalezas do traballo desenvolto ao longo de todo un curso académico.
A adecuada posta en marcha de mecanismos de avaliación da programación propiciarán unha notábel mellora do traballo nas aulas. Porén,
debemos ter en conta que materiais, metodoloxías, recursos, actividades etc. que funcionan durante un curso poden non facelo no seguinte, posto
que o factor humano do alumnado e a súa diversidade xoga un papel determinante no noso traballo diario. Para tratar de paliar no mínimo estes
inconvenientes debemos contar cun bo repertorio de materiais flexíbeis e apoiarnos en metodoloxías que permitan as adaptacións curriculares
que sexan precisas.
Á hora de avaliarmos o cumprimento da programación debemos considerar unha serie de indicadores de logro que teñan en conta como mínimo
os seguintes elementos: obxectivos, contidos, consecución dos estándares de aprendizaxe, contribución aos obxectivos xerais da etapa,
contribución ao desenvolvemento das competencias clave, procedementos e instrumentos de avaliación, factores que favoreceron o cumprimento
da programación / causas de non cumprimento, reflexión sobre as posíbeis situacións imprevistas acontecidas ao longo do curso e propostas de
mellora.
- Modelo de avaliación da programación didáctica
Docente: Curso e grupo:
Puntos fortes da programación
Puntos fracos da programación
Aspectos a manter no próximo curso
Aspectos a mellorar no próximo curso
Cumprimento dos obxectivos xerais da programación
Desenvolvemento das unidades didácticas
Desenvolvemento das actividades programadas
Funcionamento das metodoloxías aplicadas
Utilización de recursos e materiais didácticos
Consecución dos estándares de aprendizaxe
Funcionamento dos procedementos de avaliación
Pertinencia dos instrumentos de avaliación
IES Xelmírez I, Lingua Galega e Literatura, curso 2016-17 / Avaliación programación /Páxina 199
Eficacia das medidas de recuperación
Contribución ao desenvolvemento das competencias clave
Contribución ao desenvolvemento dos obxectivos xerais de etapa
Dinámica do grupo
Participación en actividades extraescolares e complementarias
Medidas de atención á diversidade
Favorecemento da multidisciplinariedade
Favorecemento do tratamento integrado de linguas
Factores que favoreceron o cumprimento da programación
Causas de non cumprimento da programación