Linguistics for Classroom Application I

ภาษาศาสตร์�เพื่��อการ์ปร์ะยุ�กต�ใช้� 1

คำ�าอธิ�บายุร์ายุวิ�ช้า รู�และเขาใจแนวคิ�ดทฤษฏี�ภาษา

ศาสตรูกล�มตาง ๆ โดยเน"นการูพู�ดภาษาอั%งกฤษตามหล%กภาษาศาสตรู

ว�เคิรูาะหและสรูางปรูะโยคิตามโคิรูงสรูางตาง ๆ ม�คิวามม%(นใจในการูใชภาษาอั%งกฤษอัยางถู�กตอัง ม�ท%กษะการูคิ�ด ม�น�ส%ยรู%กการูอั+าน การูคิ"นคิว"า ม�เหต�ผล และท-างานรู+วมก%บผ�"อั/(น

ภาษาคำ�ออะไร์ รูะบบส%ญล%กษณ์2ท�(มน�ษย2คิ�ดคิ"นเพู/(อัใช"ในการู

ส/(อัสารู

เคิรู/(อังม/อัท�(ใช"ในการูส/(อัคิวามคิ�ดขอังมน�ษย2ซึ่4(งต"อังอัาศ%ยอังคิ2ปรูะกอับ 4 อัย+าง ได"แก+ สารู ผ�"ส+งสารู ช+อังทางในการูส+งสารู และผ�"รู %บสารู

การูส/(อัสารูด"วยภาษาจะบรูรูล�ผลได"ก6ต+อัเม/(อัเก�ดคิวามเข"าใจด"วยก%นท%7ง 2 ฝ่9าย

ภาษาศาสตร์�คำ�ออะไร์จงเล/อักคิ-าตอับท�(คิรูอับคิล�มท�(ส�ดจากต%วเล/อักต+อัไปน�7 พูรู"อัม

แสดงเหต�ผลพูรู"อัมต%วอัย+างปรูะกอับท%ศนะขอังท+านa. การูเรู�ยนรู� "ภาษาเพู/(อัม�+งฝ่:กฝ่นและพู%ฒนาท%กษะทางภาษาท%7ง 4

ด"านb. การูศ4กษาโคิรูงสรู"างและรูะบบขอังภาษา โดยเฉพูาะอัย+างย�(ง

ล%กษณ์ะคิวามเป=นสากลขอังภาษาตามแนวทางว�ทยาศาสตรู2c. การูศ4กษาในเรู/(อังเส�ยง คิ-า ปรูะโยคิ ข"อัคิวาม และคิวามหมายd. การูศ4กษาแนวทางการูสอันภาษาอัย+างม�ปรูะส�ทธิ�ภาพู

หลั กพื่�!นฐานของภาษาศาสตร์� ในป? 1915 หน%งส/อั Cours De Linguistique

Generale ได"เสนอัแนวคิ�ดขอังการูศ4กษาภาษาศาสตรู2แนวใหม+หรู/อัภาษาศาสตรู2ท%(วไปขอัง Ferdinand de Saussure ด%งน�7

เน�!อหาแลัะขอบข'ายุของภาษาศาสตร์� ศ4กษาภาษาพู�ดท�(เก�ดข47นในท�กล%กษณ์ะ ท�กรู�ปแบบ และท�ก

กาลเวลา การูศ4กษาภาษาตามแนวทางภาษาศาสตรู2เป=นการูศ4กษาภาษาเพู/(อัต%วภาษาเอัง โดยสามารูถูจ-าแนกอัอักได" 3แขนง ได"แก+

ภาษาศาสตรู2เช�งวรูรูณ์นา (Descriptive Linguistics)

ภาษาศาสตรู2เช�งเปรู�ยบเท�ยบ (Comparative Linguistics)

ภาษาศาสตรู2เช�งปรูะว%ต� (Historical Linguistics)

กร์อบการ์ศ(กษาภาษาศาสตร์� เน"นภาษาพู�ดมากกว+าภาษาเข�ยนเน"นรูะบบในภาษา (langue) มากกว+าล%กษณ์ะการูเปล+งเส�ยงพู�ด (parole)

เน"นการูบรูรูยายสภาวะขอังภาษา (language state) มากว+าว�ว%ฒนาการูขอังภาษา (evolutionary phase) หรู/อัเน"นการูบรูรูยายภาษาแบบเฉพูาะสม%ย (synchrony) มากกว+าการูบรูรูยายภาษาแบบข"ามสม%ย (diachrony)

เน"นการูพู�จารูณ์าคิวามส%มพู%นธิ2 ได"แก+ คิวามส%มพู%นธิ2เช�งโคิรูงสรู"าง (syntagmatic) และคิวามส%มพู%นธิ2เช�งรูะบบ (paradigmatic)

น ยุนามธิร์ร์มแลัะน ยุอ�ดมคำต� การูว�เคิรูาะห2และบรูรูยายทางภาษาศาสตรู2โดยอัาศ%ยทฤษฎี�

ต+าง ๆ เป=นการูศ4กษาในล%กษณ์ะนามธิรูรูมซึ่4(งต"อังใช"คิวามคิ�ดและการูหาเหต�ผล

น ยุนามธิร์ร์ม (Abstraction) คิ/อั การูหาล%กษณ์ะหรู/อัโคิรูงสรู"างทางภาษาท�(แฝ่งอัย�+ในต%วภาษาในแต+ละรูะด%บด"วยการูก-าหนดรู�ปแทนเช�งนามธิรูรูม (Abstract representation) รูวมถู4งการูใช"ส�ตรู (Formula) หรู/อักฎี (Rule)

น ยุอ�ดมคำต� (Idealization) คิ/อั การูหาแนวปกต� (Norm) ขอังภาษาใดภาษาหน4(งท�(พู�ดโดยบ�คิคิลในส%งคิมเด�ยวก%น

แขนงวิ�ช้าภาษาศาสตร์�ส%ทศาสตรู2และส%ทว�ทยา (Phonetics and Phonology)

รูะบบคิ-าและวากยส%มพู%นธิ2 (Morphology & Syntax)

ส%มพู%นธิสารู (Discourse)อัรูรูถูศาสตรู2 (Semantics)ว%จนปฏี�บ%ต�ศาสตรู2 (Pragmatics)

ส ทศาสตร์� (Phonetics) การูศ4กษากรูะบวนการูเช�งกายภาพูขอังเส�ยงท�(มน�ษย2

สามารูถูผล�ตได"ตลอัดจนข%7นตอันขอังการูได"ย�นและรู%บรู� " คิวามเข"าใจในเส�ยงท�(ได"ย�น โดยไม+จ-าก%ดว+าต"อังเป=นภาษาใดภาษาหน4(ง

แขนงย+อัยขอังส%ทศาสตรู2 1. สรู�รูส%ทศาสตรู2 (Articulatory Phonetics) 2. กลส%ทศาสตรู2 (Acoustic Phonetics) 3. โสตส%ทศาสตรู2 (Auditory Phonetics)

กร์ะบวินการ์ผลั�ตเส-ยุง (Sound Production Process) เส�ยงพู�ด (Speech sounds) จะต"อัง

ผ+านกรูะบวนการูท-างาน 3 ข%7นตอัน ด%งน�7 กรูะบวนการูท-างานขอังปอัด (Respiratory

process) กรูะบวนการูท-างานขอังเส"นเส�ยง

(Phonatory process) กรูะบวนการูท-างานขอังอัว%ยวะท�(ใช"ในการูอัอัก

เส�ยงภายในปาก (Articulatory process)

กลไกกรูะแสลมจากปอัด (Pulmonic air stream mechanism)

กลไกกรูะแสลมจากกล+อังเส�ยง (Glottalic air stream mechanism)

กลไกกรูะแสลมจากเพูดานอั+อัน (Velaric air stream mechanism)

กลัไกกร์ะแสลัมท-�ใช้�ในการ์ออกเส-ยุง (Air Stream Mechanism)

สภาพื่ช้'องเส�นเส-ยุง (State of the Glottis)

สภาพื่ช้'องเส�นเส-ยุงมองจากด�านบนลังมา

สภาพื่ช้'องเส�นเส-ยุงด�านข�าง อ�างอ�งจาก น นทนา ร์ณเก-ยุร์ต� 2548( )

อ�างอ�งจากพื่�ณท�พื่ยุ� ทวิยุเจร์�ญ (2547)

การ์ใช้�ส ทอ กษร์ (Phonetic Alphabets) เรูาไม+สามารูถูถู+ายทอัดเส�ยงพู�ดโดยใช"ต%วอั%กษรูใน

ภาษาใดภาษาหน4(งได"อัย+างถู�กต"อัง ช%ดเจน และแม+นย-าท�(ส�ด

รู�ปต%วเข�ยน 1 รู�ป สามารูถูแทนเส�ยงได"มากกว+า 1เส�ยงข47นไป

การูบ%นท4กเส�ยงแบบรูะบบใช"ส%ญล%กษณ์2 1 รู�ป แทนเส�ยงท�(เป=นหน+วยขอังพูยางคิ2 1 ส+วน (Alphabetic Notation)

ตาร์างส ทอ กษร์สากลั (International Phonetic Alphabet)ท�(มา: Handbook of the International Phonetic Association: A guide to the use of the International Phonetic Alphabet, 1999

เส-ยุงในร์ะด บพื่ยุางคำ� ส'วินของพื่ยุางคำ� / หน'วิยุแยุกส'วิยุ (Segments) เช+น ในคิ-าว+า กาง ให"พู�จารูณ์าว+าม� “หน+วยพู/7นฐาน ”

อัะไรูบ"างท�(มาปรูะกอับก%นเข"าเป=นพูยางคิ2ขอังคิ-าด%งกล+าว

หน'วิยุเส-ยุงเหน�อหน'วิยุแยุกส'วิน (Suprasegmentals)

เช+น ในคิ-าว+า กาง นอักจากหน+วยแยกส+วนข"างต"นแล"ว ย%งม�อังคิ2ปรูะกอับอั/(นใดอั�กหรู/อัไม+ท�(ม�ส+วนส-าคิ%ญในการูส/(อัคิวามหมายขอังคิ-าด%งกล+าว

เส-ยุงพื่ยุ ญช้นะ (Consonants)ส%ทล%กษณ์ะส-าคิ%ญ (Phonetic features) 3 ปรูะการู

ได"แก+ สภาพื่การ์ท�างานของเส�นเส-ยุง (State of the glottis) เส�ยงโฆษะ (Voiced) หรู/อั เส�ยงอัโฆษะ (Voiceless) ต�าแหน'งท-�เก�ดของเส-ยุง (Place of articulation) การูพู�จารูณ์าฐาน-กรูณ์2 (Active-Passive

articulators) ลั กษณะของเส-ยุงท-�ปร์ากฏ (Manner of articulation) เส�ยงพูย%ญชนะในภาษาหน4(ง ๆ ท�(เรูาได"ย�นม�ล%กษณ์ะแตกต+าง

ก%น

ต�าแหน'งท-�เก�ดของเส-ยุง (Place of articulation) การูพู�จารูณ์าต-าแหน+งท�(เก�ดขอังเส�ยงจะเรู�(มจาก

บรู�เวณ์นอักส�ดขอังช+อังปากแล"วไล+เข"าถู4งส+วนท�(ล4กท�(ส�ด

การูผล�ตเส�ยงพูย%ญชนะแต+ละเส�ยงจะข47นอัย�+ก%บการูท-างานขอังอัว%ยวะในการูผล�ตเส�ยง (Speech organs) แต+ละคิ�+

จงพู�จารูณ์าไล+ล-าด%บคิ�+อัว%ยวะฐาน-กรูณ์2พูรู"อัมต%วอัย+างเส�ยงท�(เก�ดในต-าแหน+งน%7น ๆ

ภาพื่ต ดขวิางเพื่��อแสดงอวิ ยุวิะในช้'องปากท-�ใช้�ในการ์ออกเส-ยุง อ�างอ�งจาก น นทนา ร์ณเก-ยุร์ต� (2548)

ภาพื่ต ดขวิางเพื่��อแสดงอวิ ยุวิะในช้'องปากท-�ใช้�ในการ์ออกเส-ยุงอ�างอ�งจาก พื่�ณท�พื่ยุ� ทวิยุเจร์�ญ (2547)

ลั กษณะของเส-ยุงท-�ปร์ากฏ (Manner of articulation) เส�ยงรูะเบ�ดหรู/อัเส�ยงก%ก (Plosive หรู/อั Stop) ก%กธิน�ต (Aspirated) เช+น /ph/ก%กส�ถู�ล (Unaspirated) เช+น /p/ เส�ยงก%ก-เส�ยดแทรูก (Affricate stop) /dʒ/ และ /tʃ/ เส�ยงนาส�ก (Nasal) เช+น /m/ เส�ยงต�รู%ว (Roll หรู/อั Trill) เช+น /r/ เส�ยงกรูะดกล�7นหรู/อัเส�ยงล�7นแตะกรูะทบ (Tap) เช+น /ɾ / หรู/อั /ɽ/ เส�ยงสะบ%ดล�7น (Flap) เช+น เส�ยง /r/ ปลายล�7นกวาดถูอัยไปด"านหล%งป�9ม

เหง/อัก แล"วสะบ%ดปลายล�7นอัอัก เส�ยงเส�ยดแทรูก (Fricative) เช+น /f/ เส�ยงเปDด (Approximant) เช+น /w/ เส�ยงลมอัอักข"างล�7น (Lateral) เช+น /l/

วิ�ธิ-การ์อ'านช้��อทางส ทศาสตร์�ของเส-ยุงพื่ยุ ญช้นะ เรู�ยกช/(อัตามส%ทล%กษณ์ะ 3 ปรูะการูตามล-าด%บ

ด%งน%7น /f/ จ4งม�ช/(อัเรู�ยกว+า Voiceless labio-dental fricative

จงฝ่:กอั+านช/(อัเส�ยงต+อัไปน�7 1. /b/ 2. /ph/ 3. /ŋ/ 4. /ʒ/ 5. /h/ 6. /ɡ/

7. /l/ 8. /z/ 9. /th/ 10. /j/ 11. /r/ 12. /ð/

เส-ยุงสร์ะ (Vowel) ท-าหน"าท�(เป=นแกนกลางขอังพูยางคิ2 (Nucleus) Pike

(1943) และ Ladefoged (1962) เรู�ยกเส�ยงสรูะตามหน"าท�(เช+นน�7ว+า Syllabic vocoid

จ-าแนกอัอักเส�ยงสรูะเด�(ยว (Monophthongs) หรู/อัสรูะแท" (Pure vowels) และสรูะปรูะสมหรู/อัสรูะเล/(อัน (Glides)

ส%ทล%กษณ์ะขอังเส�ยงสรูะจะพู�จารูณ์าจากอังคิ2ปรูะกอับ 3 ส+วน ด%งน�7

1. รูะด%บคิวามส�งขอังล�7น (Tongue height) 2. ต-าแหน+งขอังล�7นท�(ใช"ในการูอักเส�ยง (Tongue

position) 3. ล%กษณ์ะขอังรู�มฝ่?ปาก (Lip position)

ช้�ดสร์ะหลั ก (Cardinal Vowels)

แดเน�ยล โจนส2 (Daniel Jones, 1967) ได"พู%ฒนาช�ดสรูะหล%กข47น

เพู/(อัอัธิ�บายเส�ยงสรูะในภาษาต+าง ๆ โดยเปรู�ยบเท�ยบก%บสรูะช�ดน�7

เก�ดจากการูเคิล/(อันล�7นไปย%งต-าแหน+งนอักส�ดขอังอัาณ์าเขตเส�ยงสรูะ (Vowel area) ให"มากท�(ส�ดเท+าท�(จะท-าได"

เรู�(มจากการูคิ�ดคิ"นสรูะหล%กช�ดท�( 1 (Primary vowels) จ-านวน 8 เส�ยง

สร์ะหลั กช้�ดท-� 1 (Primary cardinal vowel)

ท-�มา David Abercrombie, 1967

การ์เปร์-ยุบเท-ยุบร์ะหวิ'างสร์ะหลั กแลัะสร์ะเด-�ยุวิในภาษาไทยุ

ท-�มา Kalaya Tingsabadh and Arthur S. Abramson, 1999

ลั กษณะของร์�มฝี3ปากของเส-ยุงสร์ะหลั กช้�ดท-� 1

ท-�มา J.C. Catford, 1988

เส-ยุงสร์ะเด-�ยุวิในภาษาไทยุ

ท-�มา Kalaya Tingsabadh and Arthur S. Abramson, 1999

สร์ะเด-�ยุวิในภาษาอ งกฤษ ส�าเน-ยุงมาตร์ฐาน RP

ด ดแปลังจาก Daniel Jones, 1997

ต วิอยุ'างสร์ะปร์ะสม 2 ส'วิน (Diphthongs)

ท-�มา น นทนา ร์ณเก-ยุร์ต� 2548( )

ต วิอยุ'างสร์ะปร์ะสม 3 ส'วิน (Triphthongs)

ท-�มา น นทนา ร์ณเก-ยุร์ต� 2548( )

วิ�ธิ-การ์อ'านช้��อทางส ทศาสตร์�ของเส-ยุงสร์ะ เรู�ยกช/(อัตามส%ทล%กษณ์ะ 3 ปรูะการูตาม

ล-าด%บ

ด%งน%7น /i/ จ4งม�ช/(อัเรู�ยกว+า Close-front-unrounded

จงฝ่:กอั+านช/(อัเส�ยงต+อัไปน�7 1. /e/ 2. /ɛ/ 3. /a/ 4. /ɑ/ 5. /ɔ/ 6. /o/

7. /u/ 8. /ə/

หน'วิยุเส-ยุงพื่�เศษหร์�อส ทส มพื่ นธิ� (Prosodies) ในการูพู�ดขอังมน�ษย2 จะปรูากฏีการูใช"ส%ทส%มพู%นธิ2

รู+วมอัย�+ด"วยเสมอัเพู/(อัการูส/(อัคิวามทางด"านคิวามหมายรูะด%บคิ-า (lexical meaning) และคิวามหมายเช�งอัารูมณ์2 (Affective meaning) หรู/อัคิวามหมายเช�งท%ศนคิต� (Attitudinal meaning)

หน+วยเส�ยงท�(อัย�+เหน/อัหน+วยขอังพูยางคิ2 อัาจไม+ม�ส%ญล%กษณ์2แสดงการูอั+านท�(ช%ดเจนในภาษาท%(วๆ ไป

ต%วอัย+างเช+น รูะด%บเส�ยงซึ่4(งจ-าแนกอัอักเป=น วรูรูณ์ย�กต2และท-านอังเส�ยง การูเน"นน-7าหน%กบนพูยางคิ2 จ%งหวะเส�ยง เป=นต"น

เส-ยุงวิร์ร์ณยุ�กต�ในภาษาไทยุ (Thai tones)

ท-�มา Jackson Gandour (1976 ).

ท�านองเส-ยุง (Intonation) แสดงหน"าท�(ทางไวยากรูณ์2ในรูะด%บปรูะโยคิ (Grammatical

function) Jane was here yesterday. หรู/อั แสดงการูส�7นส�ดคิวามขอังถู"อัยคิวาม (Finality) I like many fruits e.g. apples↗, watermelons

↗, and bananas↘. แสดงอัารูมณ์2หรู/อัท%ศนคิต�ขอังผ�"พู�ด (Affective meaning) 1 บอักเล+าปกต� 2

ตอับไม+ม%(นใจ

3 ตอับรู%บการูเรู�ยก 4 ม%(นใจ ม%(นใจ

การ์เน�นน�!าหน กบนพื่ยุางคำ� (Stress) การูบ%งคิ%บปรู�มาณ์กรูะแสจากปอัดเพู/(อัท-าให"เก�ดรูะด%บ

คิวามด%งหรู/อัช%ดเจนขอังเส�ยง ใช"เคิรู/(อังหมาย ( ' ) โดยใส+ไว"ด"านซึ่"ายเหน/อัพูยางคิ2ท�(ได"

รู%บการูเน"นน-7าหน%ก ม�หน"าท�(ในการูส/(อัคิวาม ด%งน�7 1. การูเน"นคิวามหมาย (Emphatic meaning ) 2. การูส/(อัคิวามทางไวยากรูณ์2 (Grammatical

meaning) 3 . ก+อัให"เก�ดจ%งหวะเส�ยง (Rhythm)

จ งหวิะเส-ยุง (Rhythm) หากพู�จารูณ์าจากการูเน"นหน%กบนพูยางคิ2

(Stress) และคิวามยาวพูยางคิ2 (Duration) ท-าให"สามารูถูจ-าแนกจ%งหวะเส�ยงอัอักเป=น 2 รู�ปแบบ ได"แก+ จ%งหวะเส�ยงท�(ใช"การูเน"นหน%กบนพูยางคิ2 เป=นเคิรู/(อังก-าหนด (Stress-timed rhythm) และจ%งหวะเส�ยงท�(ใช"พูยางคิ2เป=นเคิรู/(อังก-าหนด (Syllable-timed rhythm)

Stress-timed rhythm ต"อังพู�จารูณ์าแยกแยะคิ-าเน/7อัหา (Content word) และคิ-าไวยากรูณ์2 (Grammatical word)

แบบฝี5กห ดจงเข�ยนคิ-าท�(ได"จากการูปรูะสมเส�ยงตามช/(อัเรู�ยกต+อัไปน�7 1. Initial cluster: Voiceless alveolar fricative

Voiceless aspirated velar plosive Vowel: Longer close-advanced-back-

rounded Final consonant: Voiced alveolar lateral 2. Initial consonant: Voiceless aspirated

velar plosive Vowel: Open-mid-retracted-front-

unrounded Final consonant: Voiceless aspirated

alveolar plosive

3. Initial cluster: Voiceless labio-dental fricative

Voiced alveolar lateral Vowels: Open-retracted-front-

unrounded ---> (Gliding) Close-advanced-back-rounded

Final consonant: Voiced alveolar fricative4. Initial consonant: Voiceless aspirated bilabial

plosive Vowel: Close-mid-retracted-

front unrounded Final consonant: Voiced alveolar nasal

5. จงคิ�ดโคิรูงสรู"างพูยางคิ2ขอังคิ-าศ%พูท2ภาษาอั%งกฤษโดยใช"ช/(อัทางส%ทศาสตรู2

อัย+างน"อัย 1 คิ-าซึ่4(งเป=นพูยางคิ2โดด

แบบฝี5กห ดจงอั+านส%ทอั%กษรูท�(ถู+ายทอัดเส�ยงขอังคิ-าต+อัไปน�7

1. /a ˈbaisiklə/ 6. / ˈ tiːtʃə/

2. /juːnɪ ˈ vɜːsəti/ 7. / ˈ lʌndn/

3. /ɪk ̍ skjuːs/ 8. / ˈ sʌðən/

4. /ɪk ̍ skjuːz/ 9. / ˈ ætəm/

5. / ˈ stjuːdnt/ 10. / ˈ fɹaɪdeɪ/

แบบฝี5กห ดจงอั+านข"อัคิวามท�(ถู+ายทอัดเส�ยงด"วยส%ทอั%กษรู

ต+อัไปน�71. ɪt wəz ə ɹɪ ˈmɑkəblɪ ˈsɪlɪ aɪ ˈdɪə2. kæn ju ˈ fiːl ðæt3. aɪ ɔftən ˈ pleɪ ˈ fʊtbɔːɫ*4. ðə ˈ ʃɪp ɪz ˈ veɹɪ tʃiːp5. weə dɪd ju ɡəʊ lɑːst naɪt