Lisat qe ecin

7/29/2019 Lisat qe ecin

1/8

1Kuror a e Gje lbr

Kurorae

GjelbrGazet Periodike, Tiran (Viti i pesmbdhjet i botimit) Nr. 123, janar 2013 shprndahet FALASFKPKKFKPKKFKPKKFKPKKFKPKK

FederFederFederFederFederata Kombtare eata Kombtare eata Kombtare eata Kombtare eata Kombtare ePyjevePyjevePyjevePyjevePyjeve dhe Kullotavedhe Kullotavedhe Kullotavedhe Kullotavedhe KullotaveKomunalKomunalKomunalKomunalKomunale, Shqiprie, Shqiprie, Shqiprie, Shqiprie, Shqipri

www.shkpkk.org

APPKAPPKAPPKAPPKAPPK

Asosacioni iAsosacioni iAsosacioni iAsosacioni iAsosacioni iPPPPPronarve tronarve tronarve tronarve tronarve t PyjevePyjevePyjevePyjevePyjeve

Privat,Privat,Privat,Privat,Privat, KoKoKoKoKosovsovsovsovsov

www.akppp.org

Vijon n fq. 2

Qeveria e Shqipris vitet efundit ka ndrmarr hapa trndsishm pr decentralizimin e

qeverisjes s pasurive natyrore,transferimin e 771.798 ha (rreth44.3 %) pyje e kullota shtetroren pronsi t komunave e bashkivedhe ka n programin e saj edhekalimin e tyre n prdorim t fshatitdhe familjeve rurale.

Federata Kombtare e Prdo-ruesve t Pyjeve e KullotaveKomunale t Shqipris gjat ktyreviteve ka br prpjekje maksimalen dy drejtime kryesore: a) Krijimindhe forcimin e strukturave

joshtetrore (rrjetet lokale, rajonale,kombtare e ndrkombtare pr

9090909090vjetvjetvjetvjetvjet

SSSSShrbimhrbimhrbimhrbimhrbim PPPPPyjoryjoryjoryjoryjor SSSSShqiptarhqiptarhqiptarhqiptarhqiptar

Gjat vitit 2012 sektori i pyjeve ukarakterizua nga nj reform e dukshme,pothuaj rezultative. NjQV, prfituesitkryesor t drejtprdrejt t nj siprfaqejet konsiderueshme t fondit pyjor ekullosor, arritn t konsolidohen prsa iprket administrimit t ksaj pasurie. Por,

vlen t thekso he t se jo t gj itha NjQV u prk usht ua n p rprmbushjen e kritereve t administrimit t nj pasurie me vlerat mdha ekologjike dhe ekonomike.

E gjith kjo reform u mbshtet edhe nga faktor t tjer tinteresuar, sidomos nga MMPAU, SNV dhe Ambasada Suedezen Shqipri. Edhe FKPKK dhe Federatat Rajonale, ishin si satelitndriues t ksaj reforme.

P o p r k t v i t e n v a z h d i m , fa r d u h e n t k e n

p a r a s y s h N j QV , p r m i r q e v e r i s j e n e p a s u r i s p yj o r e

d h e k u l lo s o r e ?N radh t par ato lypset ta ndjejn veten pronar t

siprfaqeve pyjore e kullosore t transferuara me vendim tposam qeverie dhe, menjher kt pasuri ta regjistrojn pranzyrave vendore t ZRPP.

NjQV duhet t ndjejn prgjegjsi morale dhe ligjore ndaj ksajpasurie dhe ndaj komunitetit q prfaqsojn. Prandaj, me

ven dime t ks hi llave vendo r , mund t hartojn planeafatshkurtra apo afatgjata pr strategji zhvillimi n sektorin e

Sfida t Njsivet Qever isjes

VendoreInxh . Fa tm i r BRAZHDA

K o o r d i n a t o r i F e d e r a t s

R a j o n a l e , E l b a s a n

N mnyr q t forcohenprpjekjet globale pr tprmirsuar gjendjen epyjeve, Forumi mbi Pyjet iKombeve t Bashkuara (UNFF)ka miratuar katr ObjektivaGlobal, t cilt fokusohen nrikthimin e siprfaqeve pyjore t

humbura, rritjen e prfitimeve ngapyjet, rritjen e siprfaqes spyjeve t menaxhuar n mnyrt qndrueshme dhe mobilizimine burimeve financiare.

Rikthimi i siprfaqevepyjore t humbura

Objektivi global 1:Rikthimi i humbjeve tmbuless pyjore ane-mban bots prmesmenaxhimit t qndrue-shm t pyjeve, dukeprfshir mbrojtjen, pr-

mirsimet, pyllzimet eripyllzimet dhe rritjen eprpjekjeve pr para-ndalimin e degradimit t

pyjeve.

OBJEKTIVATGLOBALET KOMBEVET BASHKUARA (UN) PRPYJET

Vijon n fq. 6

Vijon n fq. 2

27 J27 J27 J27 J27 Janaranaranaranaranar

1923-20131923-20131923-20131923-20131923-2013

Pylltaria komunale sht rikthim n traditat m t mirat qeverisjes s pyjeve e kullotave nga komunitetet

rurale, pr t frenuar degradimin e burimeve natyrore,pr t rimkmbur pyjet dhe kullotat e degraduara, pr

t ruajtur biodiversitetin dhe pr t prmirsuarnivelin e jetess s familjeve t prdoruesve e

pronarve t pyjeve e kullotave, nprmjet zbatimit tparimeve t mbarshtimit t qndrueshm e

shumfunksional t burimeve natyrore ...

N Kosov ka tradita she-kullore pr prodhimin e

fidanve pyjor. Fidanish-tet e para pyjore u krijuan n vitin1913, fillimisht n Prizren e Mi-

trovic dhe m pas edhe ne Pr i-shtin, kurse n Pej fidanishtjae par pyjore daton nga viti 1919.Fidanishtet e para shtriheshin nsiprfaqe t vogla, nga 30-50 ar,dhe kishin form organizimi e

prodhimi mjaft klasike pr kohn,

por megjithat meritojn t pr-menden sepse paraqesin theme-

let pr ngritjen e fidanishtevepyjore dhe t sistemit t prodhimitte fidanve pyjor n Kosov.

Pas Lufts s Dyt Botrore,n kohn e Ekonomis sPlanifikuar, struktura efidanishteve pyjore ne Kosovishte e shprndar nprndrmarrjet pyjore t kohs, q

kishin karakter lokal, kryesisht ne

territorin e nj njsie administrative Komune dhe pothuaj do Ndr-

marrje Pyjore kishte nj fidanishtet vogl ku prodhonte fidan pyjorkryesisht pr nevojat e veta. N

vitin 1963, n kuadr t Entit tPylltaris n Pej - InstitucionHulumtues ne fushn e Pyjeve,themelohet fidanishtja pyjorefillimisht pr qllime hulumtuese

shkencore e me von edhe pr

Prodhimi i fidanve pyjor- tradit 100 vjeareIsuf ZEKA

Vijon n fq. 2

N thellim t reformsinstitucionale n sektorine pyjeve, me synimin prtju prgjigjur me efikasitet e nkohn e duhur krkesave prmbshtetje t njsive t qeveri-sjes vendore, t prdoruesve tpyjeve dhe kullotave, pr njmenaxhim t qndrueshm tepyjeve dhe kullotave, krijohetShrbimi i Ekstensionit Pyjor nnivel rrethi, me mision, funksionee detyra si m posht:

1. Organizimi i Shrbimit tEkstensionit n pyje: Shrbimi i Ekstensionit dhe

pyjeve komunal sht strukture veant e organizuar n nivel

qendror rajonal dhe lokal, nprbrje t Drejtoris sPyjeve dhe Kullotave.

Sektort e Ekstensionit dhePyjeve Komunal, n prbrjet drejtorive t shrbimit pyjor,si objekt t puns se tyre kanpyjet dhe kullotat t transfe-ruara n njsit e qeverisjesvendore, brenda territoritadministrativ t rrethit.

Prgjegjsi i Sektorit tShrbimit Kshillimor, nqendr Qarku, koordinon dheprgjigjet pr punn e shrbimitt ekstensionit dhe pyjevekomunal n nivel Qarku.

Krijohet Shrbimii Ekstensionit Pyjor

Vijon n fq. 6


2/8

2 Kuror a e Gje lbr

Vijon nga fq. 1

reformat dhe decentralizimin eMenaxhimit t Pyjeve; b) Mb-shtetjen e strukturave n nivel lokale rajonal pr forcimin e kapaci-teteve t tyre pr Mbrojtjen dheMenaxhimin e Pyjeve dhe KullotaveKomunale.

Me qindra inxhinier e teknikpyjesh, por edhe drejtues teSHPPKK dhe ekspert t fushavet ndryshme kan marr pjes nrealizimin e disa programevetrajnimi, krijimin e modeleve tpyjeve t fermerve, grupetprodhuese pr BMET e Arroret,identifikimin, regjistrimin dhecertifikimin e prdoruesve tradi-cional, realizimin e planifikimit mepjesmarrje t gjer, si prfshirjene vajzave dhe grave n drejtimin eorganizatave t ndryshme.

N prgjithsi, atje ku vendasit

pretendojn dhe zbatojn t drejtattradicionale n prdorimin e pyjeve,pyjet jan prtrir, kan zhvillimt mir dhe dmtimi i tyre ngaprerjet pa leje apo zjarret shtkrejtsisht minimal.

M gjith progresin e arritur,aktualisht mungon nj ndrlidhjemidis niveleve t ndryshme tplanifikimit dhe zbatimit strategjik:qendror, rajonal elokal. Mungesae koordinimit, mungesa e rrjeteveose rrjete t kufizuara, praktikat edobta t partneritetit dhe komu-nikimet e izoluara vertikale ehorizontale ojn n shum mun-

dsi t humbura dhe shprdorimt burimeve n drejtim t prdori-mit t financave dhe kapaciteteve.

Sfidat pr periudhn afat-mesme jan: Kapacitetet n lidhje me pyll-

tarin komunale n organizatatqeveritare e joqeveritare jan tpamjaftueshme. Ka nevoj prkrijim, prmirsim dhe rritjet kapaciteteve mbi njohurit

pyjore, edukimin dhe ndr-gjegjsimin;

shtjet e t drejtave pronsoren pyjet e kullotat private e ko-munale nuk jan zgjidhurplotsisht, gj q nuk ndikonpozitivisht n ruajtjen, zhvillimindhe menaxhimin e qndrueshmt tyre dhe as n prmirsimin et ardhurave dhe jetess, sido-mos n zonat rurale e malore.Transferimi i pronave tekprdoruesit tradicional, qar-tsimi i t drejtave t pron-sis, regjistrimi n kadastr

dhe fragmentarizimi i toksduhet t adresohen m tej; Nevojitet njohja dhe vlersimi

i rolit dhe kontributit real tpylltaris n Zhvillimin Rural;

Pylltaria private dhe komu-nale kan nevoj pr inkor-porim t mtejshm n stra-tegjit, programet dhe pro-jektet kombtare e rajonalepr zhvillimin rural, nlegjislacionin dhe rregulloretprkatse. Reformat jan nvazhdim por jo t plota; kon-fliktualiteti dhe legjislacioni jo iplot po pengon Menaxhimin e

Qndrueshm; Mungesa e financimeve pr

mbshtetjen e shoqatave t

pylltaris komunale. Me ann e vendimeve t kshillave komunal,NjQV vendosin nivelin e tarifave apo taksave pr prdorimin epyjeve apo dhnien m qira t siprfaqeve pyjore. Ligji i taksave

vendore lejon q NjQV t ulin apo t ngren n masn 30 % niveline taksave t vendosur nga ligji pr do artikull apo mnyrprdorimi dhe shfrytzimi. Shembull: Nse n ligj sht vendosur

q tarifa pr nj m3 dru zjarri sht 500 lek, NjQV vendos tangrej n masn 30 % dhe tarifa shkon 650 lek pr m 3 ose ekundrta, nse vendos ta ul tarifn pr shkak t gjendjesekonomike t dobt t komunitetit, n masn 30 %, ather vlerashkon 350 lek pr m3.

NjQV kan autoritetin dhe jan t detyruara me ligj pradministrim korrekt t ksaj pasurie dhe kjo arrihet me ann ekrijimit t strukturave pran NJQV, pra ata duhet me patjetr t

vendosin nj apo m shum special ist pyjesh, n rapo rt mesiprfaqen q kan n pronsi. Specialisti i pyjeve n organikn eNjQV duhet q do fillim viti t hartoj planin operacional pradministrimin e resurseve natyrore, bazuar n planin emenaxhimit t pyjeve komunal. N kt plan medoemos duhetq t parashikohen t ardhurat q NjQV mund t grumbulloj gjat

vitit, t cilat vijn nga tarifat pr drut e zjarrit, nga kullotja, ngagjethi, nga grumbullimi i bimve mjeksore, nga tarifat e qirave

pr antenat televizive, radiot, etj., nga guroret, nga shfrytzimi ibrigjeve t lumenjve, nga taksa e gjuetis, nga taksa e bizneseveturistike, taksat e ambientit, etj., t cilat vendosen me vendim tkshillit komunal.

Krahas tarifave dhe taksave q parashikohen pr grumbullimgjat vitit, NjQV duhet t planifikojn edhe punime n pyjet apokullotat komunale, t cilat sipas ligjit, 70 % mass t ktij fondi tinvestohet serish n kt sektor.

Grumbullimi i tarifave nga pyjet dhe kullotat komunal prbnnj detyrim ligjor, por edhe moral, duke menduar se arrijm tmarrim disa t mira materiale nga kjo pasuri, por edhe duhet tiakthejm natyrs nprmjet prmirsimit t grumbujve aposiprfaqeve t eroduara. E rndsishme sht q komuniteti tndrgjegjsohet me nj taks simbolike, por edhe NJQV kryen njaktivitet me ann e ktij fondi. Jo vetm kaq, po ky fond prbn atq quhet fond garancie pr donator t ndryshm, kur NjQV krkont aplikoj pr ndonj mbshtetje m t madhe pr kt sektor.

Dhnia n prdorim fermerve t siprfaqeve pyjore apokullosore sht nj proces i komplikuar. Prandaj, NjQV duhet qt ken parasysh kto udhzime:a . D o k u m e n t e t l i g j o r e

Krkes nga fermeri sipas nj modeli t prcaktuar ekonfirmuar nga komisioni i pyjeve t fshatit.

Deklarat prfaqsimi, ku antart madhor t nj familjeapo fisi t nnshkruajn q jan dakord q t prfaqsohennga nj person n certifikatn e prdorimit;

Deklarat t kufitarve pr rnien dakord pr kufijt midis tyre; Vendim t komisionit t fshatit pr dhnien n prdorim t

pyjeve apo kullotave; Vendim i kshillit komunal pr dhnien ne prdorim me nj

afat q ata biem dakord; Konfirmimi i prefektit te qarkut pr ligjshmrin e vendimit

t kshillit komunal;

Kontrat pr dhnien n prdorim te nnshkruarit ngatitullari i NjQV dhe fermeri.b . D o k u m e n t e t t e k n i k e

Hart e kadastrs pyjore n shkalln 1 : 25000; Libri i kadastrs pyjore; Fishat e terrenit te planit t menaxhimit; Plan rilevimi t siprfaqes s pretenduar n shkallen 1:25

000 dhe 1:2 500; Foto ajrore te siprfaqes t pretenduar nga fermeri; Relacion teknik pr siprfaqen e pretenduar nga fermeri.

T gjitha kto dokumente paraqiten pran ZRPP me qllimmarrjen e nj certifikate prdorimi me nj afat t prcaktuar ne

Vendimin e kshillit komunal.Dhnia n prdorim nuk do t thot q fermeri t ndryshoj

destinacionin e fondit pyjor, po prkundrazi, ai duhet t zbatojt gjitha pikat e kontrats dhe po ashtu planin e menaxhimit prngastrn q sht dhn n prdorim.

Marrja n prdorim ka mjaft efekte pozitive n radh t parpylli shkon tek fermeri, q tradicionalisht sht kujdesur pr t.S dyti, fermeri ndjen m shum prgjegjsi ndaj prons s tij,ashtu si tregon kujdes ndaj toks bujqsore. S treti, NjQV e kam t leht menaxhimin e siprfaqes s dhn n prdorim naspektin e mbrojtjes po ashtu edhe t vjeljes s taksave.

Pr menaxhimin e pyjeve komunal sht nj sfide pr NJQVpor me pak kujdes arrihet nj rezultat i knaqshm. kjo varet vetmnga prgjegjshmria e tyre pr t gjykuar q kan ne dor nj pasurit madhe dhe q mund gjenerojn t ardhura t konsiderueshme.

Sfid a t Njs ive t

Qever is jes Ven d or e27 J27 J27 J27 J27 Janaranaranaranaranar, 90, 90, 90, 90, 90vjetvjetvjetvjetvjet SSSSShrbimhrbimhrbimhrbimhrbim PPPPPyjoryjoryjoryjoryjor SSSSShqiptarhqiptarhqiptarhqiptarhqiptar

prdoruesve t pyjeve e ku-llotave komunale dhe Federa-tave rajonale t tyre, pr trealizuar aktivitete pr ndr-gjegjsimin e publikut prrndsin dhe domosdoshm-rin e ruajtjes dhe menaxhimitt qndrueshm t pyjeve,

kullotave e pasurive t tjera naty-rore, pr kryerjen e punimeveprmirsuese pyjore, shtim tmbjelljeve me drur me pro-dhimtari t lart pyjor e frutor,si dhe kultivimin e BMET pr trritur t ardhurat dhe zbutjen evarfris n zonat rurale;

Mungesa e politikave adekuatepr ekosistemet malore dhetokn, mungesa e promovimitt sistemeve agro/pyjore/kullosore, pr siguruarzhvillim te qndrueshm.

Shum pasuri natyrore, prshkak t mbishfrytzimit dhepresioneve t tjera demografike tpaplanifikuara dhe t pakontro-lluara, po degradohen n vazhdi-msi, kjo dhe pr faktin se njprqindje e lart e komunitetevevendore jetojn n kushte tevshtira dhe mjedisi akoma nuksht br prioritet n Shqipri.Sidoqoft, sht e rndsishme tkrkohen e zbatohen aktiviteteqndrueshmrie alternative prparase kto burime t jen pandreq-shmrisht t shteruara.

FKPKK uron gjith pylltartta kujtojn prher kt dat

me arritje t reja.

tregti. N at koh lindi nj

iniciative pr ngritjen e nj repartipr grumbullimin dhe prpunimine farave te drurve pyjor, por kjoiniciative nuk u realizua.

Me valn e liberalizimeve tekohs pas viteve 70 t shekullitt kaluar dhe futjen e fryms sekomercializimit edhe ne sektorine pyjeve, shuhen pjesa me emadhe e fidanishteve, t cilat nuksiguronin dot treg pr produktet e

veta, me prjashtim t fidanishteven Pej t cilat funksiononin nkuadr te Ekonomis s PyjevePej dhe t Entit pr Pylltari pon Pej, n Dean - nj fidanishte

n rajonin e Zharrs, n zonnpyjore t Ahut dhe t Hormoqit dhene Prizren.

Gjat gjith ksaj periudhekarakteristik e prodhimit tfidanve ishte prodhimtariaklasike n siprfaqe te hapura. N

Fidanishten Pyjore t Entit prPylltari fillojn t aplikohen edhe

metodat e prodhimit t fidanveme sistem te mbrojtur rrnjor,kurse m von edhe npr serra

nga plastmasa, qoft me sistemt mbrojtur rrnjor, apo n tashtuquajturat lehe Dunemann.

Me ngritjen e nivelit shkencornga Enti pr Pylltari n Institutinpr Pyje n Pej edhe niveli i pro-

dhimit t fidanve pyjor fiton njngritje si n sasi edhe ne cilsi,kjo u b e mundur fal stafit tash-me me prgatitje te duhur profe-sionale, por edhe fal shkathtsive

te fituara nga puna disavjeare epuntorve t fidanishtes dhekmbimit te prvojave me fidani-shtet e tjera si motra.

Pas Lufts s vitit 1998/1999

sistemi i fidanishteve pyjore dukejse ishte shkatrruar plotsisht.Mjetet e puns ishin plakitur,objektet ishin dmtuar, serratpothuaj nuk kishin ekzistuar kurr

t djegura, t thyera, vetmgjurmt e tyre mund t haseshin,por me prpjekje mbinjerzore tpersonelit inxhinier e teknik dhepuntorve te mbetur nga Instituti

i Pyjeve n Pej, nisi riprodhimi ifidanve pyjor, fillimisht vetm pr

llojet vendore te halorve dhe mekt filloi edhe ringjallja e ktijaktiviteti. Duke par prpjekjet dheentuziazmin e ktyre puntorve,

disa nga donatort e pranishm nKosov e ndihmojn fidanishtenme pajisje teknike te vogla, jo fortadekuate, por te domosdoshme,pa te cilat vshtir se do t arrihej

Prodhimi i fidanve pyjor- tradit 100 vjeare

aste pune n fidanishten pyjore t Institutit t Pyjeve n Pej

Mbltimi i farave n kontejner

Vijon nga fq. 1

Vijon n fq. 3


3/8

3Kuror a e Gje lbr

Esht njerzore t gzohesh,e mandej t ndjesh knaqsishpirtrore kur prballeshme rezultate t shklqyera t njpune shum vjeare t fermerve.Madje, kushdoqofshin, t njohur et panjohur. Mjafton t prballeshme nj pyll t mbajtur me kujdesapo me nj ujmbledhs, nga i cilimarrin jet t mbjellat me bimbujqsore e mjeksore, urimi t delnga shpirti: U lumshin duart dhe

mendja pr kt q kan br!Kshtu m ndodhi edhe mua,shkruesit t ktyre radhve, kur unjoha me mrekullit, monume ntete shklqyera t prpjekjeveshumvjeare t fermerit tashm tmirnjohur, gramshiotit ShefqetHysa.

Nse lexuesi i gazets sonnuk ka ndonj informacion tzgjeruar rreth rezultateve tprovincialit Shefqet Hysa dhe iquan paksa t teprta vlersimetpr ka po them e teksa shkruajpr kt fermer me pasion tveant, do t isha dyfish i lumtur

q ai t marr rrugn pr nGramsh, aty ku jan gjallesat engjizura nga ai me aq merak, prti par me sy e prekur me dorudit e fermerit pasionant. Prti ardhur n ndihm lexuesit, poshfrytzojm aparatin fotografik,por, sipas mendimit ton, ato janasgj dhe e minimizojn shumrealitetin e atjeshm, vrtetbefasues kur je prball tij.

Shefqet Hysn nga Gramshishum e kan par, shok, fermere koleg specialist t fushs sbujqsis, por pak e njohin. N kto22 vjet demokraci ai sht ndoshtai vetmi n at nahije dhe ndr tpaktt n shkall vendi, q i shtprkushtuar si askush tjetr punsme bimt, q nga ato q rriten npyll e bashk me pyjet, e deri tek ttjerat, q rriten si n simbioz nkuptimin e bashkjetess.

Lexuesi ka t drejt t bjpyetjen: More, paska br e nabka ky Shefqeti i Gramshit?Prgjigjen ksaj pyetjeje e dham msipr, pra q t bindesh se kush naqnka udibrsi Shefqet, i duhetvajtur atje ku ai punon, atje ku ai, pazhurm e buj, zbaton me prpikmriteknologji t prparuara, t kohs,duke harruar ndjenjn (n mjaftraste dmprurse, por edhe kjosht njerzore) t fitoj sa mshum para. Ai, sigurisht, nuk sht

armiku i paras, por at e ka fituardhe e fiton me ndershmri, me punvrtet ropatse, nse kemi parasyshvshtirsit q ka bujqsia.

Si kryetar i Shoqats s Pyjevee Kullotave pr komunn Pishaj nrrethin e Gramshit, i ka qndruarbesnik puns s ndershme, duke e

konsideruar veten misionar pr tkryer pun t pastra, plotsisht tndershme, bio, si i thon fjals.Disa nga projektet q jan zbatuar

Si kryetar i Shoqats s Pyjeve e Kullotave pr komu-nn Pishaj n rrethin e Gramshit, i ka qndruar besnik

puns s ndershme, duke e konsideruar veten nj misio-nar pr t kryer pun t pastra, plotsisht t ndershme,bio, si i thon fjals. Disa nga projektet q jan zba-tuar kan dhn maksimalen e mundshme n prmir-

simin e mikroklims, e cila, si dihet, ka ndikim tdrejtprdrejt n shndetsimin e bimve t kultivuara.

Arritje befasuese t njfermeri nga Gramshi Bashkim KOI

kan dhn maksimalen emundshme n prmirsimin emikroklims, e cila, si dihet, kandikim t drejtprdrejt nshndetsimin e bimve tkultivuara. Ja, shikoni foton kutregohet nj ujmbledhs modest(n komunn e Pishajt, jan ngriturtre t till), i cili qarkohet nga njplantacion i mbjell me bimn elavanduls, bim mjeksore meleverdi t madhe pr eksport. Jandisa hektar t zna me lavanduln e

bekuar, magjistare pr t siguruart ardhura t mira, me krkesa ngam modestet pr investime eshrbime. Ky sht nj nga sukseset,q sht mate rializuar falbashkpunimit dhe kombinimit mjaftt leverdishm t interesave tindividit me komunitetin, n nj

komun me terren malor, si shtPishaj. N periudhn q bima krkonshrbime, apo gjat procesit tkorrjes, tharjes e prgatitjes pr

eksport, aty punsohen mse 30puntor sezonal.

Ky fermer me vizion pr t

ardhmen e bujqsis, ka shum viteq po bn emr t mir n fushn eprodhimeve bio. Rrushi, mollt,nnproduktet e tyre, jan prodhimebio. Edhe lavanduln, e cila sibijz e natyrs rritet e zhvillohetm mir me plehra organik,Shefqet Hysa e trajton absolutishtme disiplin shkencore, sipaskrkesave t certifikuara ngaKomuniteti Evropian.

Esht disi mbreslnse ajo qmsuam nga udhtimi yn n fermne ktij specialisti, i cili me kok-fortsin e tij po luan edhe me tardhmen e biznesit, q pretendon ti

jap emr t mir. Prpara disakohsh ambasadori austriak, zotiFlorian Raunig, i cili sht shum i

pr t rifilluar prodhimi i fidanve

pyjor ne Kosov.Me riorganizimin e sektorit t

Pyjeve n Kosov, fillimisht mekrijimin e Autoritetit Pyjor tKosovs, m pas t organizuar si

Agjenci Pyjore e Kosovs, Institutii Pyjeve, bashk me fidanishtenpyjore, bhet pjes prbrse eksaj Agjencie dhe prodhimi ifidanve pyjor shnon nga viti ne

vit rritje t dukshme n cilsi e sasi.Fidanishtja Pyjore n Pej nuk

ka karakterin e fidanishtes tregtare.Ajo gjith prodhimin e vet e plasontek Agjencia Pyjore e Kosovs, e

cila bn pyllzimet e planifikuara,pr ka mbshtetet financiarisht

nga Buxheti i Republiks s Koso-vs. Sot, krahas fidanve pyjor tllojeve halor, ktu prodhohen edhefidan fletor, kryesisht nga dush-

qet, ahu, panja, etj. dhe me sistemeklasike prodhimi, gjysmindustrialee industriale, me siprfaqe tekonsideruar serra plastmase.

Edhe pse me munges paji-sjesh moderne pr prodhimin e

fidanve, personeli inxhinier-teknikdhe puntort e ksaj fidanishtejenga pas lufta kan arritur t pro-dhojn mesatarisht nga 1.1 milio-

Vlersimet e eksperteve ndr-kombtare te angazhuar ne Proje-ktin e Binjakzimit KS09IBEN02Mbshtetja e Mtutjeshme prmenaxhim dhe mirmbajte pyjoren Komponentin 3 q kishte pr

objekt Zhvillimin e fidanishtevePyjore dhe implementimin eDirektivs se Kshillit te Evrops105/1999/EC, ishin tejet pozitivepr kt fidanishte pyjore, sepse

me kosto shum t ult po me pro-

fesionalizm, shkathtsi dhe pr-pjekje prodhohen fidan me cilsipr tregun e BE. Pr ket qllim,krahas hartimit te Draftit te Ligjit prmaterialin Riprodhues Pyjor ne

Kosov, i cili sht plotsisht nprputhje me rregulloren e Kshillitte Evrops 105/1999/EC prMaterialin Riprodhues Pyjor, e kanhartuar edhe draft Udhzuesin pr

Materialin Riprodhues Pyjor dhedraft Planin e Fidanishtes Pyjoret Kosovs, ku nder te tjera kanbere thirrje pr nj riorganizim dhemodernizim te ksaj fidanishteje,duke propozuar edhe nj rimodelim

te saj, ku me nj zhvillim te duhurmarketingu dhe me realizim teInvestimeve te Planifikuara, kjofidanishte pyjore jo vetm do temund t plotsonte nevojat e

Kosovs pr fidan pyjor, por edhe

do te mund te hynte edhe n tregunevropian me prodhimet e veta.

Zhvillimi dhe zgjerimi i ksaj fi-danishteje, jo vetm do t ndikonten kompensimin e siprfaqeve te

humbura pyjore, por do t mund-sonte punsim m t madh t po-pullats lokale dhe te ardhura tqndrueshme nga eksporti i pro-dukteve t veta.

interesuar q mbi kaskadn e lumitDevoll, aty ku do t ndrtohet

hidrocentrali i Banjs, t mund tijepet ndikim pozitiv n fushn eprmirsimit t flors e fauns, e prm shum t investohet pr rritjen eprodhimeve bujqsore e blegtorale,iu dha mundsia t njihet me punne specialistit Shefqet Hysa. Tdhnat, puna serioze e tij, e

impresionuanzotin amba-sador, madje e

k o n s i d e r o iprivilegj tbhej miku itij. Nga ajokoh njohjejeai ka drguarpr shkmbim prvoje dy grupe fermersh nga Austria. Udhtimi derin Gramsh sht br posarishtpr t msuar e pr tu m suar rrethprakti kave t shr bimit t bim ve,pr t marr nga ato prodhime bio.Spe cialisti pro vincial sht njohsi mir i t dhnave m t fundit tshkencs. Atij nuk i ka shkuar kurrndr mend t duket, t zr faqe

gazetash apo ekrane televiziv. Asnuk u ka trokitur e as i lutet kujt prt treguar virgjrin e prodhimeve

q nxjerr n treg. uditrisht, ashtu.pa u ndjer, produkteve e nnpro-

dukteve t nxjerra nga dora dheteknologjia q zbaton Shefqet Hysau doli nami shum shpejt premrin e mir dhe tashm nuk e kr-kon tregun fermeri Shefqet, portregu sht i pangopur me mallin qai prodhon. Dhe e gjith kjo, falbesueshmris q ka krijuar prej vitesh.

n fidan pyjor n vit, kurse prvitin 2013, q shnon edhe 100vjetorin e themelimit t fidanishtevet para pyjore n Kosov, para-shihet t prodhohen 2.8 milion

fidan t llojeve halor e fletor.

Prodhimi i fidanve pyjor- tradit 100 vjeare

Prgatitja e fidanve prtransportim

Vijon nga fq. 2


4/8

4 Kuror a e Gje lbrPronsia pr tokn pyjore

sipas evidencs s Ministris s Mjedisit, 2011

Titulli i Prdorimi i territorit Gjithsej Pr-

pronsis Pyll Kullot/ Sip. me Sip. jo Sip. qindjaLivadh bimsi Djerr prodh. ujore

pyjore

Shtetrore 523143 274014 15299 24470 63373 2369 902672 51.86

Komunale 488052 193745 12845 23950 52288 915 771798 44.34

Private 27001 35911 1147 723 967 410 66161 3.8

TOTALI 103819 503672 29292 49144 116629 3695 1740631 100

DIBER24 Arras 3307 226 3533 119 03.02.2008

25 Zall Rec 2490 736 3226 122 03.02.2008

26 Kastriot 1109 158 1267 121 03.02.200827 Kala Dodes 720 77 797 698 21.05.2008

28 Luzni 1269 1269 608 14.05.2008

29 Melan 3857 640 4497 743 28.05.2008

30 Selishte 3002 511 3513 746 28.05.2008

31 Muhur 1491 52 1543 742 28.05.2008

32 Lure 6312,5 894,8 7207,3 798 04.06.2008

33 Sllove 3153 434 3587 745 28.05.2008

34 Zall Dardhe 762,3 267,5 1029,8 744 28.05.2007

35 Maqellare 2653 36 2689 607 14.05,2008

36 Zerqan 3585 909 4494 120 03.02.2008

37 Rukaj 1086,9 1086,9 886 11.06.2008

38 Macukull 1366,4 96 1462,4 883 11.06.2008

39 Suc 1954,5 23,4 1977,9 885 11.06.2008

40 Ulez 5050,1 8 5058,1 888 11.06.2008

41 Xiber 1805,3 106,9 1912,2 881 11.06.2008

42 Gurre 1452,9 114 1566,9 887 11.06.2008

43 Derjan 362,7 18,4 381,1 799 04.06.2008

44 Baz 1547 119,9 1666,9 882 11.06.2008

45 Shupenze 3514 125,7 3639,7 884 11.06.2008

46 Klos 1640,1 274,5 1914,6 880 11.06.2008

47 Gjorice 2102 94,2 2196,2 797 04.06.2008

48 Tomin 496 50 546 796 04.06.2008

49 F. Bulqize 817 521 1338 795 04.06.2008

50 Trebisht 150 543 693 292 12.03.2008

51 Martanesh 2306 200,2 2506 523 30.06.2010

52 Lis 3521 29 3550 376 27.03.2008

53 B. Bulqize 2096,5 324,5 2421 375 27.03.2008

Nr. NjQV Siprfaqe e transferuar: V.K.M

R Pyje,etj. Kullota Gjithsej Nr. Dat

BERAT1 B. Berat 94 94 222 13.02.2008

2 Kutalli 8 8 182 13.02.2008

3 Cukalat 59 32 91 169 13.03.2008

4 Sinje 2436 20 2456 183 13.02.2008

5 Roshnik 1986 404 2390 416 08.04.2008

6 Cepan 4128 295 4423 415 08.04.2008

7 Vertop 2427 287 2714 417 08.04.2008

8 Gjerbes 3788 3805 7593 654 21.05.2008

9 Terpan 3988 1921 5909 587 14.05.2008

10 Bogove 602 415 1017 585 14.05.2008

11 Lumas 922 142 1064 655 21.05.2008

12 Vendreshe 1363 1363 652 21.05.2008

13 Leshnje 1606 4 1610 586 14.05.2008

14 Potom 1126 5 1131 651 21.05.2008

15 Kozare 185 185 326 19.03.2008

16 Zhepe 2776 1491 4267 653 21.05.2008

17 Poshnje 119 119 811 04.06.2008

18 Velabisht 512 85 597 897 11.06.2008

19 B. Polican 16 16 896 11.06.2008

20 Perondi 472 472 387 27.03.2008

21 Qender (Sk.) 580 2020 2600 250 27.02.2008

22 B. Ura Vajg. 372 142 372 720 30.10.2007

23 Otllak 400 24 424 295 12.03.2008

DURRES54 Gjepalaj 52,5 52,5 173 13.03.2008

55 Maminas 439 439 109 03.02.2008

56 B. Manez 1050 1050 106 03.02.2008

57 B. Kruje 1003 1003 107 03.02.200858 Nikel 886 73 959 221 13.02.2008

59 Cudhi 1921 61 1982 172 13.03.2008

60 B. F. Kruje 401 152 553 108 03.02.2008

61 Bubq 933,2 251,8 1185 557 07.05.2008

62 Katund i Ri 7 7 697 21.05.2008

63 Sukth 265,2 265,2 814 04.06.2008

64 Thumane 198 198 202 21.02.2008

65 Ishem 2366,2 34,2 2400,4 284 12.03.2008

66 Rrashbull 28,5 437,7 466,2 314 12.03.2008

FIER107 Allkaj 70 70 171 13.03.2008

108 Grabian 98,6 98,6 170 13.03.2008

109 Greshice 73 73 251 27.02.2008110 Gradishte 221,4 221,4 201 21.02.2008

111 Hysgjokaj 86,3 86,3 200 21.02.2008

112 Zharres 11 11 410 08.04.2008

113 Aranitas 1568,6 1568,6 411 08.04.2008

114 Frakull 472,75 472,75 596 14.05.2008

115 Kuman 1,8 1,8 597 14.05.2008

116 Fratar 1415 1415 252 27.02.2008

117 Ballagat 166 166 595 14.05.2008

118 Fier Shegan 11 11 592 14.05.2008

119 Karbunare 395 395 594 14.05.2008

120 Ngracan 399,68 399,68 249 27.02.2008

121 Cakran 664,1 664,1 679 21.05.2008

122 Ruzhdie 257 257 677 21.07.2008

123 Mbrostar 68,8 68,8 678 21.05.2008

124 Topoje 145,8 145,8 982 02.07.2008

125 Terbuf 235 235 308 12.03.2008

126 Hekal 537 537 472 16.04.2008

127 Q. Ballsh 1623,5 1623,5 593 14.05.2008

128 Golem 144 144 293 12.03.2008

129 Kute 1415 1415 294 12.03.2008

130 Kurjan 50,2 50,2 674 21.05.2008

131 Portez 11,7 11,7 675 21.05.2008

132 Q. Fier 121,8 121,8 676 21.05.2008

133 Libofshe 35 35 558 07.05.2008

134 Selite 1203 1203 381 27.03.2008

135 Divjake 107 107 756 28.05.2008

GJIROKASTR136 Lunxheri 1009 719 1728 118 03.02.2008

137 Zagori 3042 2641 5683 117 03.02.2008

138 Drop. Posht. 417 1811 2228 184 13.02.2008

139 Odrie 570 570 116 03.02.2008

140 B. kelcyre 324 324 114 03.02.2008

141 Dishnice 990 1554 2544 1028 09.07.2008

142 Piskove 2087 1295 3382 794 04.06.2008

143 Carshove 1915 1915 662 21.05.2008

144 Krahes 535 55 590 657 21.05.2008

145 Antigone 228 1036 1264 660 21.05.2008

146 Pogon 7046 2489 9535 659 21.05.2008

147 Q. Tepelene 1157 6698 7855 663 21.05.2008

148 Qesarat 736 400 1136 664 21.05.2008

149 Libohove 1083 1083 658 28.05.2008

ELBASAN67 Sheze 269 269 131 03.02.2008

68 Funar 1430 44 1474 687 21.05.2008

69 Gjinar 2692 24,5 2716,5 680 21.05.2008

70 Lab. Fushe 994 82 1076 688 21.05.2008

71 Labinot Mal 2407,1 2407,1 808 04.06.2008

72 Gjergjan 80 55,5 135,5 987 02.07.2008

73 Shirgjan 17 17 684 21.05.2008

74 Tregan 2057 934 2991 686 21.05.2008

75 Zavaline 1163 505 1668 179 13.02.2008

76 Mollas 1157 1157 180 13.02.2008

77 Klos 298 298 178 13.02.2008

78 Paper 2108 130 2238 181 13.02.200879 Bradashesh 702 88 790 403 08.04.2008

80 Shales 1198 1198 556 07.05.2008

81 Kajan 46 46 405 08.04.2008

82 Qukes 3282 539 3821 402 08.04.2008

83 Kushove 2169 42 2211 197 21.02.2008

84 Kodovjat 3356 288 3644 683 28.05.2008

85 Kukur 3325 95 3420 740 28.05.2008

86 Porocan 1858 480 2338 198 21.02.2008

87 Sult 2934 13 2947 685 21.05.2008

88 Gracen 1527 191 1718 690 21.05.2008

89 Gostime 108 108 681 21.05.2008

90 Prrenjas 2240 2240 691 21.05.2008

91 B. Cerrik 12 12 692 21.05.2008

92 Hotolisht 3564 3564 807 04.06.2008

93 Lunik 2361 542 2903 682 21.05.2008

94 Pajove 884,3 188,2 1072,5 988 02.07.200895 Rajce 3295,1 3295,1 986 02.07.2008

96 Gjocaj 228 23.03.2011

97 Tunje 2202 43,8 2245,8 985 02.07.2008

98 Skenderbegas 3865,5 3865,5 890 11.06.2008

99 Orenje 3239 668 3907 741 28.05.2008

100 Q. Librazhd 6628,6 6628,6 804 04.06.2008

101 Pishaj 4781 657 5438 805 04.06.2008

102 Polis 1323,2 1323,2 806 04.06.2008

103 Grekan 884 15 899 382 27.03.2008

104 Shushice 2634 576 3210 404 08.04.2008

105 Perparim 761,9 740 1502 891 11.06.2008

106 Lenie 1061 133 1194 286 12.03.2008

N prmbushje t detyrss dhn nga Kryeministri dhen vijim t urdhrit t Ministrit tMjedisit, Pyjeve dhe Admini-strimit t Ujrave, me nr.495dat 9.06.2010 Pr evidenti-

min e problematiks s tran-sferimit t pyjeve e kullotavedhe krijimin e parqeve natyrorerajonale; me qllim prmby-lljen e procesit t transferimitt pyjeve dhe kullotavekomunale n pronsi t NjQV,bazuar n krkesat e argume-ntuara t kshillave t komu-nave/bashkive, krkohet ngaana juaj angazhim maksimalpr prfundimin e ktij procesibrenda nj afati sa m tshkurtr.

Pr kt krkohet:

Hartimi i nj plan-veprimindrmjet Drejtorit t DSHPt rrethit me kryetarin esecils NjQV, q krkon tmarr n pronsi pyje ekullota shtes, duke deta-

juar detyrat, afatet dhepersonat prgjegjs prverifikimet n terren, si dheprgatitjen e dokumenta-cionit t nevojshm ligjorpr seciln NjQV.

Identifikimi i siprfaqeve (qshtohen apo paksohen) tpyjeve e kullotave n listat

e inventarit t pasurive tpaluajtshme n territorinadministrativ t secilsNjQV (formulari nr. 2 prprona t tipit pyje e kullota).Propozimet pr shtesatdhe paksimet n listat einventarit t pasurive bhenbazuar n VKM prkatset secils NjQV. N ktrast bhet kujdes i veantpr eliminimin e mbiven-dosjeve gjat procesit tmparshm.

Identifikimi i siprfaqeve

shtes t pyjeve e kullotaveq krkohen t transfero-hen n pronsi, duhet tbazohet n marrveshjetdypalshe mes DSHP meNjQV. Ky identifikim do trealizohet mbshtetur nnumrat rendor t lists s

MBIPRSHPEJTIMIN

EPROCEDURAVETTRANSFERI-MITTPYJEVE

DHEKULLOTAVENNJQV

N zbatim t Urdhrit tMinistrit t Mjedisit,Pyjeve dhe Admini-strimit t Ujrave

Vijon n fq. 5


5/8

5Kuror a e Gje lbr

KORE167 Hudenisht 3834 497 4331 130 03.02.2008

168 Clirimi 825 1122 1947 196 21.02.2008

169 Moglice 1277,8 1277,8 386 27.03.2008

170 Drenove 1356,7 1356,7 383 27.03.2008

171 Mollaj 2108,8 2108,8 385 27.03.2008

172 Pojan 425,7 425,7 384 27.03.2008

173 Lekas 514,3 514,3 412 08.04.2008

174 Trebinje 2821,5 404,7 3226,2 520 23.04.2008

175 Dardhas 2623,3 403,5 3026,8 603 14.05.2008

176 Velcan 2568,5 511,5 3080 477 16.04.2008

177 Voskop 901,5 901,5 475 16.04.2008178 Proptisht 3526,45 235,55 3762 519 23.04.2008

179 Vithkuq 1227 1227 476 16.04.2008

180 Barmash 2612,3 1751,3 4363,6 670 21.05.2008

181 Vreshtas 271,5 271,5 667 21.05.2008

182 Liqenas 4308,3 4308,3 669 21.05.2008

183 Gore 4136 4136 413 08.04.2008

184 Mollas 1174,2 3060,4 4234,6 604 14.05.2008

185 Novosele 1071,8 1092 2163,8 606 14.05.2008

186 Hocisht 2848,6 2848,6 621 14.05.2008

187 Q. Bilisht 1481,7 1481,7 560 07.05.2008

188 Proger 1673 1673 559 07.05.2008

189 Miras 3681,2 3681,2 622 14.05.2008

190 Bucimas 2305 2305 605 14.05.2008

191 Voskopoje 1494 98 1592 782 04.06.2008

192 Cerave 2089 2089 816 04.06.2008

193 Leskovik 1169,4 3222,3 4391,7 739 28.05.2008

194 Q. Erseke 865,5 2320 3185,5 668 21.05.2008

195 Libonik 841,9 841,9 414 08.04.2008

196 Bulgarec 848 848 253 27.02.2008

197 Maliq 1508 1508 248 27.02.2008

KUKES198 Zapod 2664,4 2664,4 112 03.02.2008

199 B. Krume 3165 3165 110 03.02.2008

200 Golaj 12638 2670 113 03.02.2008

201 Gjinaj 3712,4 3712,4 111 03.02.2008

202 Bushtrice 2157 2157 477 16.04.2008

203 Llugaj 1849 1849 610 14.05.2008

204 Shtiqen 1067,5 1067,5 609 14.05.2008

205 Byytc 3946 3946 521 23.04.2008

206 Lekbibaj 4733 4733 555 07.05.2008

207 Tropoje 3747 3747 473 16.04.2008

208 Fierza 4017,8 4017,8 199 21. 2. 2008

209 Arren 3475,14 3475,14 809 04.06.2008

210 Kolsh 2025,4 2025,4 650 21.05.2008

211 Kalis 1929,6 1929,6 758 28.05.2008

212 Malzi 7911,5 373,9 8285,4 989 02.07.2008

213 Caje 3014 1663 4677 759 28.05.2008

214 Ujmisht 3437,75 3437,75 1060 16.07,2008

215 Topojan 1868,5 1514,5 3383 879 11.06.2008

216 Bujan 1137,9 1137,9 649 21.05.2008

217 Shishtavec 2744,12 2744,12 810 04.06.2008

218 Surroj 1381 382 1763 380 27.03.2008

219 Terthore 3496 337 3833 379 27.03.2008

220 B. Kukes 77,5 74 151,5 815 04.06.2008

221 Margegaj 1559 1559 327 19.03.2008

222 Fajza 7115,8 7115,8 418 08.04.2008

150 B.Libohove 595 595 666 21.05.2008

151 Lazarat 120 120 656 21.05.2008

152 Buz 369 1824 2193 658 21.05.2008

153 Memaliaj fshat 1023 1023 793 04.06.2008

154 Kurvelesh 2868 5962 8830 751 28.05.2008

155 Lopes 753 4490 5243 649 28.05.2008

156 Petran 2256 1020 3276 282 12.03.2008

157 Picar 3129 2679 5808 661 21.05.2008

158 Cepo 4064 2347 6411 648 28.05.2008

159 Drop. Siperm 3107 3664 6771 747 28.05.2008

160 Frasher 3557 3557 115 03.02.2008

161 B.Memaliaj 11 11 280 12.03.2008

162 Petran 2256 1020 3276 282 12.03.2008163 B. Gjirokaster 102 102 665 21.05.2008

164 Luftinje 1131 2290 3421 247 27.02.2008

165 Ballaban 2847 2847 283 12.03.2008

166 Suke 754 220 974 331 19.03.2008

LEZHE223 Fan 6458 64 6522 126 03.02.2008

224 B. Rreshen 5868 5868 125 03.02.2008225 Selite 6564 6564 127 03.02.2008226 Balldre 3794 3794 388 27 .3. 2008227 Blinisht 1614 1614 177 13.02.2008228 Kolsh 2443 2443 125 03.02.2008229 Mamurras 891 891 472 16.04.2008

230 Zejmen 1859,4 1859,4 518 23.04.2008231 Ungrej 9264 9264 516 23.04.2008232 Kallmet 2166 2166 561 07.05.2008233 Milot 3187,1 3187,1 770 21.05.2008234 Kacinar 5856 5856 517 23.04.2008

SHKODER242 Guri i Zi 1658 1390 3048 329 19.03.2008

243 Vau i Dejes 4418 4418 409 08.04.2008

244 Bushat 620 600 1220 1061 16 .07.2008

245 Gjegjan 8205 8205 245 27.02.2008

246 B.Puke 1540 21 1561 511 23.04.2008

247 Kastrat 5157 396 5553 291 12.03.2008

248 Postribe 3698 363 4061 356 27.03.2008

249 Shkrel 17123 2918 406 08.04.2008

250 Qaf Mali 5407 5407 407 08.04.2008

251 Rrape 3931 3931 408 08.04.2008

252 Q (M. Madhe) 121 121 328 19.03.2008

253 Velipoje 1948 1948 513 23.04.2008

254 Fierze 4945 4945 288 12.03.2008

255 B. F.-Arrez 1975 1975 377 27.03.2008

256 Berdice 69 69 470 16.04.2008

257 Qelez 4494 4494 469 16.04.2008

258 Kelmend 10627 1750 467 16.04.2008

259 Gruemire 2504 335 2839 1029 09.07.2008

260 Hajmel 771 771 800 04.06. 2008

261 Ana Malit 203 476 679 468 16.04. 2008

262 Reth Shkoder 366 82 448 378 27.03.2008

263 Shosh 2856 301 3157 601 14.05.2008264 Temal 1541 112 1653 514 23.04.2008

265 Shale 4324 4324 512 23.04.2008

266 Blerim 4805 4805 801 04.06. 2008

267 Qerret 5938 670 6608 599 14.05.2008

268 Pult 5638 586 6224 602 14.05,2008

269 Iballe 5890 85 5975 600 14.05.2008

270 B. Shkoder 104 583 687 598 14.05.2008

271 Vig Mnele 1050 1050 289 12.03.2008

272 Shllak 5142 66 5208 757 20.05.2008

TIRANE274 Zall - Herr 1893 1893 195 01.02.2008

275 Lekaj 410 410 194 21.02.2008

276 Gose 44 44 246 27.02.2008

277 Helmes 2365 2365 193 21.02.2008

278 Sinaballaj 1035 1035 192 21.02.2008

279 Petrele 1529 244,5 1773,5 554 07.05.2008280 Baldushk 3397,2 72,65 3469,85 401 08.04.2008

281 Peze 3347,55 47,05 3394,6 647 21.05.2008

282 Vaqarr 632,4 15 647,4 695 21.05.2008

283 Krrabe 578,8 11,3 590,1 693 21.05.2008

284 Vore 813,8 813,8 696 21.05.2008

285 Preze 343 343 649 21.05.2008

286 Dajt 2261,75 36,25 2298 583 14.05.2008

287 Berxull 19,2 19,2 738 28.05.2008

288 Ndroq 695 695 791 04.06.2008

289 Zall Bastar 1256 1256 792 04.06.2008

290 Kashar 534,5 534,5 694 21.05.2008

291 Shengjergj 974,25 93,5 1067,75 737 28.05.2008

292 Synej 356 356 287 12.03.2008

293 Berzhite 1692,7 27,3 1720 330 19.03.2008

VLORE

294 Dhiver 1713,5 1713,5 129 03.02.2008295 B. Delvine 539,9 1742 2281,9 128 03.02.2008

296 Vergo 8108,85 8108,85 752 28.05.2008

297 Mesopotam 3318,5 3318,5 755 28.05.2008

298 Finiq 55,25 55,25 753 28.05.2008

299 B. Himare 916,1 916,1 672 21.05.2008

300 B. Selenice 153,8 153,8 673 21.05.2008

301 Qender Vlore 228 463 691 754 28.05.2008

302 B. Vlore 119,3 119,3 812 04.06.2008

303 Markat 1497,5 3208 4705,5 802 11.06.2008

304 Livadhja 1397 1952,5 3349,5 895 11.06.2008

305 Konispol 20 688 708 894 11.06.2008

306 Brataj 1636 4412 6048 590 14.05.2008

307 Kote 1190 4218 5408 588 14.05.2008

308 Vllahine 131 886 1017 562 07.05.2008

309 Orikum 1082 2643 3725 671 21.05.2008

310 Armen 597 193 790 589 14.05.2008311 Shushice 193 192 385 591 14.05.2008

312 Novosele 311,6 311,6 174 14.05.2008

313 Lukove 3724,3 2396 6120,3 893 11 .6. 2008

314 Aliko 254 1050 1304 984 02.07.2008

315 B. Sarande 431 400 831 1030 09.07.2008

316 Hore-Vranisht 2546,7 2546,7 175 13.02.2008

317 Sevaster 2490 2490 176 13.02.2008

TOTALI 617583 ,44 139079 708793, 8

235 Kthelle 6483,2 6483,2 515 23.04.2008236 Shenkoll 308,3 308,3 803 04.06.2008237 Shengjin 1307,3 1307,3 802 04.06.2008238 Fushe Kuqe 42,9 78,1 121 889 11 .06.2008239 B. Rubik 5604 5604 1200 27.08.2008240 Bashkia La 208 208 123 03.02.2008241 Orosh 5652 5652 285 12.03.2008

inventarit t pasurive tpaluajtshme (formulari nr. 2prona te tipit pyje e kullota)t miratuar rast pr rast meVKM. Gjat ktij procesiduhet punuar me kujdespr saktsimin e parcelaveapo grupparcelave, q jananashkaluar apo harruargjat fazs s par.

T gjitha ndryshimet nlistat e inventarit dhe nlistat prfundimtare ttransferimit (paksime eshtesa), hidhen n nj hartdixhitale pyjore dhe kullo-sore, q duhet t jet pjese dokumentacionit.I gjith procesi duhet t

shoqrohet me identifikimin nterren t do pasurie pyjoreapo kullosore objekt i ktijverifikimi. Kur nga evidentimi ikryer del q procesi konside-rohet i mbyllur, drejtori i shr-

bimit pyjor dhe kryetart enjsive t qeverisjes vendorehartojn nj akt t prbashkt,ku shprehin dakortsine prinventarin e pyjeve dhekullotave, si dhe listn esiprfaqeve t transferuara.Nj kopje e aktit origjinaldorzohet n Ministri. Kurstrukturat e shrbimit pyjorkonstatojn, dokumentojn eargumentojn veprime joligjoreapo munges interesi tvazhdueshem nga NjQV har-tojn relacione t hollsishme

pr fillimin e proceduraveligjore pr heqjen e t drejtss pronsis/prdorimit t pyllitdhe kullots komunale.

Dokumentacioni i krkuarpas plotsimit dhe konfirmimitnga kshillat e NjQV, dor-zohet n Ministrin e Mjedisitdhe n Ministrin e Brend-shme (Agjencia e Inventari-zimit dhe Transferimit tPronave Publike t Shtetit).

Dokumentacioni duhet tprfshij: formulart pr shte-sa apo paksime n listat e

inventarit apo n listat prfu-ndimtare t transferimit tpyjeve e kullotave (formulari nr.2), formularin sipas lidhjes nr.1, shkresn prcjellse tNjQV, si dhe vendimin q dot marr kshilli i NjQV, e ciladuhet konfirmuar nga prefekti,marrveshjen e transferimitmes DSHP e NjQV, si dhe har-tn prkatse. Formulart, hartadhe marrveshja firmosen evulosen rregullisht nga palt.

Duke filluar nga gushti 2011duhet t dorzohet dokumenta-

cioni i plotsuar i jo me pak sedy NjQV. do neglizhenc nprmbushjen e ksaj detyre jungarkon me prgjegjsi.

Duke shpresuar n mir-kuptimin Tuaj.

FATMIR MEDIUMINISTR

Vijon nga fq. 4


6/8

6 Kuror a e Gje lbr

Shtrirja e burimeve pyjore. Kjotem shpreh nj dshir tprgjithshme pr t patur mbulespyjore dhe depozitimi, dukeprfshir drurt jasht pyjeve prt mbshtetur dimensionet sociale,ekonomike e mjedisore t pyjeve.

Psh, ekzistenca dhe shtrirja etipeve t caktuara pyjore jan trndsishme si baz pr tvazhduar prpjekjet. Temaprfshin ambiciet pr t reduktuarshpyllzimet dhe pr t rikthyer erehabilituar peizazhet e pyjeve tdegraduar. Kjo tem prfshingjithashtu funksionin e rndsi-shm t pyjeve e drurve jashtpyjeve pr t fiksuar karbonin,duke kontribuar kshtu nmoderimin e klims globale.Shndeti i pyjeve dhe vitaliteti.Pyjet kan nevoj t menaxhohen,kshtu q rreziqet dhe impaktet e

fenomeneve t padshiruaraminimizohen, duk prfshirzjarret, ndotjen e ajrit, rrzimet ngastuhit, speciet invazive, dmtuesit,smundjet dhe insektet. Fenomenet tilla mund t ndikojn dimen-sionet sociale, ekonomike si edhemjedisore t pyjeve.

Rritja e prfitimeve ngapyjet

Objektivi global 2: Rritja eprfitimeve ekonomike, socialedhe mjedisore nga pyjet, dukeprfshir prmirsimin e kushtevet jetess s njerzve t varur ngapyjet.Funksionet mbrojtse tburimeve pyjore. Kjo temadreson rolin e pyjeve dhe drurvejasht pyjeve n mbrojtjen e toksdhe sistemeve hidrologjike e ujore.Ktu prfshihen mbajtja pastr eujrave, psh popullatat e shndet-shme t peshqve, si edhe reduk-timi i rreziqeve apo impakteve tprmbytjeve, ortekve, erozionit ethatsirave. Funksionet mbrojtset burimeve pyjore gjithashtu kon-tribuojn n prpjekjet pr ruajtjene ekosistemeve. Funksionet

mbrojtse t burimeve pyjore kanaspekte t forta ndrsektoriale,pasi prfitimet e bujqsis dhejetess rurale jan t mdha.Diversiteti biologjik (Bio-diversiteti). Kjo tem ka t bjme konservimin dhe menaxhimine diversitetit biologjik n nivelekosistemi (peizazhi), specie dhegjenetik. Nj konservim i till, dukeprfshir mbrojtjen e zonave meekosisteme t brishta, siguron qdiversiteti i jets sht ruajtur dhesiguron mundsi pr t zhvilluarprodukte t reja n t ardhmen,psh, medikamente. Prmirsimi

gjenetik gjithashtu sht mjet prt prmirsuar produktivitetin epyjeve, psh, pr t siguruarprodhim t lart drusor n pyjet emenaxhuar n mnyr intensive.Funksionet social-ekonomike.Kjo tem adreson kontributet eburimeve pyjore pr ekonomin nprgjithsi, psh. nprmjet pun-simit, vlerave t gjeneruara pr-

OBJEKTIVATGLOBALET KOMBEVET BASHKUARA (UN) PRPYJET

mes prpunimit dhe marketingutt produkteve pyjore dheenergjis, tregtis dhe investimeven sektorin e pyjeve. Kjo temgjithashtu adreson funksionet erndsishme t pyllit n mbartjendhe mbrojtjen e siteve dhe peiza-

zheve q kan vlera t mdha kul-turore, shpirtrore apo rekreative,kshtu q prfshijn aspekte tpronsis s toks, t sistemevet menaxhimit vendas dhe tkomunitetit dhe njohurit tradi-cionale.

Rritja e qndrueshmris spyjeve t menaxhuar

Objektivi global 3: Rritja ndje-shm e zonave t pyjeve t mena-xhuar n mnyr t qndrueshme,duke prfshir pyjet e mbrojtur, dherritja e raportit t produkteve pyjoret prodhuara nga pyjet e mena-

xhuar n mnyr t qndrueshme.Menaxhimi i qndrueshm ipyjeve synon t siguroj q mallratdhe shrbimet e marra nga pyjetprmbushin nevojat e tanishmedhe njkohsisht sigurojn vazhdi-msin e disponueshmris dhekontributin e tyre n zhvilliminafatgjat. N kuptimin m t gjer,menaxhimi i pyjeve prfshinaspektet administrative, ligjore,teknike, ekonomike, sociale emjedisore t ruajtjes dhe prdo-rimit t pyjeve. Kjo nnkuptonshkall t ndryshme ndrhyrjeje tparamenduara t njeriut q

variojn nga veprimet mbrojtsedhe mirmbajtese t ekosistemitpyjor dhe funksioneve t tij, deritek favorizimi i specieve t veantame vlera sociale apo ekonomikeose grupe speciesh pr prmir-simin e prodhimit t mallrave dheshrbimeve.

Mobilizimi i burimevefinanciare

Objektivi global 4: Ndalja e r-nies s asistencs zyrtare tzhvillimit pr menaxhimin e qn-drueshm t pyjeve dhe rritja ndje-shm e mobilizimit t burimeve treja financiare nga t gjitha burimetpr implementimin e menaxhimit tqndrueshm t pyjeve.Kuadri ligjor, politik dheinstitucional. Kjo tem prfshinrregullimet ligjore, politike dheinstitucionale t domosdoshme prt mbshtetur menaxhimin eqndrueshm t pyjeve, dukeprfshir vendimmarrjen mepjesmarrje, qeverisjen dhezbatimin e ligjit dhe monitorimin dhevlersimin e progresit. Kjo temgjithashtu adreson aspekte m tgjera sociale, duke prfshirprdorimin e drejt dhe tbarabart t burimeve pyjore,krkimin shkencor dhe edukimin,prmirsimet infrastrukturore prt mbshtetur sektorin pyjor,transferimin e teknologjive dhendrtimin e kapaciteteve, informi-min publik dhe komunikimin.

Prktheu: Inxh. Arjol LILA

Vijon nga fq. 1

- Pa njerz t prparuar nuk ka vend t prparuar.

- Bujqsia jo prioritet, por domosdoshmri.- Zgjuarja e kapaciteteve prodhuese dhe mobilizimii tyre.

far duhet mbajtur parasysh:- Shqipria ka karakter vertikal. Zbritja vetm nfush e redukton n vetm 30 %.- Shqiptari n zonn rurale i zn me bujqsi poplaket. Sot mosha mesatare sht mbi 42 vje.- Shqiptari n zonn rurale po i kthen shpinnshkolls, kshtu ulet vit pr vit niveli arsimor.

Pasurit kryesore q ka vendi:- Gjuha: E lasht dhe me mundsi t shumta shprehse.- Toka: E larmishme, ofron shkall t lart prdorimi(duhet br e gjall, e kulluar, e sistemuar, eushqyer dhe e ujitur, me shkall t lart mekanizimi).

- Traditat: T trashguara, t provuara dhe tprshtatshme pr kushtet tona.

Duhet ti prodhojm vet ushqimet tona:- T dyfishojm ushqimet pr frym, nga 1700 n2700 kalori pr frym.- T prmirsojm strukturn, t paksojmbrumrat e t shtojm perimet dhe frutat.- T eliminojm sezonalitetin, t investohet prruajtjen, prpunimin dhe prodhimin.

far krkohet:- Transferimi i ideve, kapacitetit financiar dhe interesaven zonn rurale.- Organizim, projekte dhe financime.- Politika q mbshtesin prodhimet bujqsore e blegtoraledhe agroturizmin.- T rritet shkalla e bashkpunimit mes fermerve, shrbimitkshillimor dhe institucioneve krkimore.

far duhet ndryshuar:- Bujqsia siguron rreth 37 % te GDP dhe investohet rreth7 %.- Sot importojm prodhime bujqsore 6-7 fishin dheeksportojm vetm 1 fishin.- Mentaliteti: T jet sa me shkencor dhe i prshtatshmpr kushtet tona.- Mjetet: T jen sa m bashkkohore.- Teknologjit: T jen t prshtatshme dhe t pranueshmepr kushtet tona.

StrategjiaMe minimumin e vshtirsive t realizohet maksimumi iprodhimit, si cilsi, sasi dhe efektivitet, pa lodhur tokn,mjedisin dhe njeriun. Pr kt duhet mbshtetur mjeshtri,mosha dhe modeli. Vetm kshtu bhemi t dobishm, tbesueshm e t qndrueshm, pr vete dhe pr t tjert.

Shkodr 15.01.2013

Ahmet OSJA

Jo vetm pr njohuri

2. Raportet e Shrbimit K-shillimor me Njsit e Qe-verisjes Vendore.

Marrdhniet e shrbimit t

ekstensionit me njsit e qeve-risjes vendore do t konsistojnkryesisht n:mbshtetjen pr krijimin e

strukturave t menaxhimit tpyjeve n NjQV,

kshillimin dhe trajnimin estrukturave t specializuara tpyjeve komunale;

krijimin e regjistrit t pyjevedhe dokumentacionit tjetrteknik,

identifikimin e prdoruesvedhe t grupprdoruesve,

kshillimin pr nj menaxhim tqndrueshm dhe sa m

efektiv t pyjeve dhe kullotavekomunale n prdorim / pronsit NjQV,

ndjekjen e zbatueshmris skshillimeve e politikaveqeveritare dhe strategjis ko-mbtare pr pyjet dhe kullotat.Raportet me specifike t

ktyre marrdhenjeve do t pr-caktohen dhe nga vet objektivate prdoruesve, pronarve dhekushtet lokale.

sht e rndsishme t sakt-sohet q misioni i kshillimit mbeteti ndar nga ai i funksioneve t tjermenaxhues apo kontrollues dhe se

do ngatrres apo przierje edetyrave do t sillte pasoja n tardhmen.

3. Misioni i shrbimit t ek-stensionit pyjor konsiston n: njohjen e situats,mnyrn e komunikimit t

kshillave apo njohurive prteknikat, teknologjit, eduki-min dhe ndrgjegjsimin,

trajnimin e prdoruesve,

mbshtetjen pr organizimin eprdoruesve dhe zhvillimin elidhjeve ndrmjet organizmavedhe institucioneve t ndryshme,

afrimin e njohurive t pr-ditsuara mbi politikat e tregutdhe impaktet e tyre n tregune brendshm,

planifikimin e menaxhimit tpyjeve,

kreditimin dhe iniciativat, analizimin e reaksionit t

prdoruesve mbi impaktetsocio-ekonomike t situats,

lehtsimin dhe saktsimin emnyrave t marrjes s infor-macionit,

monitorimin dhe vlersimin teimpaktit t kshillimit,

rol t shumfisht.

4. Funksioni dhe detyrat eshrbimit t ekstensionit: Shrbimi i ekstensionit t pyjeve

komunale realizon trajnimet,asistencn teknike-profesio-nale dhe n trsi shrbimetkshilluese pr strukturat especializuara n njsite eqeverisjes vendore, prprdoruesit e pronart privatet pyjeve dhe kullotave.

Shrbimi i ekstensionit dhepyjeve n komuna funksiononsi struktur unike dhe meiniciativn vetvepruese thallkave q e prbejn.

Shrbimi i ekstensionit dhepyjeve komunale kryenveprimtarit e tij n zbatim tStrategjise Kombtare prpyjet, t planeve e progra-meve t Ministris pr ndih-mn e asistencn teknike, qeduhet tu jepet komunave ebashkive pr administrimin epyjeve e kullotave q kan npronsi t tyre.

Shrbimi i ekstensionit dhe pyjevekomunale formon lidhje institu-cionale dhe bashkpunon ngushtme strukturat kshillimorekombtare e ndrkombtare przbatimin e prvojs, rregullave emetodikave t afirmuara prveprimtarin e shrbimit kshi-llimor dhe shkmbimin einformacionit n kt fush.

Prsona fizike e juridike privatt specializuar, ofrojn ndihm

t kualifikuar teknike-profe-sionale pr pyjet e kullotatkomunale, duke u angazhuar nzbatimin e projekteve q hartonshrbimi kshillimor n zbatimt programeve t veta.

Sektort e ekstensionit dhe py-jeve komunale u prgjigjen nkoh krkesave e shqetsime-ve q ngren komunat dhebashkit pr zhvillimin, mbroj-tjen dhe administrimin e pyjevee t kullotave q ato kan npronsi apo n prdorim.

N prfundim t do viti shr-bimi i ekstensionit dhe pyjeve

komunale, n bashkpunim mestrukturat respektive n ministrii paraqit Ministrit raportin vjetormbi aktivitetin e kryer, ndrsanjsite e tij n drejtorit e shr-bimit pyjor.

Asistenca teknike-profesionalepr pyjet dhe kullotat komunale

jepet falas nga shrbimi i ek-stensionit dhe pyjeve komu-nale, si kontribut i shtetit praftsimin e komunave e ba-shkive n mbrojtjen dhe admi-nistrimin e pyjeve dhe kullotavekomunale. Shpenzimet prshrbimin e ekstensionitmbulohen nga buxheti vjetorMinistris s Mjedisit, Pyjevedhe Administrimit t Ujrave,si dhe nga donacione.

Me mbshtetjen financiare tdonatorve dhe me miratim tMinistrit, shrbimi i ekstensionitdhe pyjeve komunale harton dhezbaton projekte pr rritjen e nivelitt asistencs teknike e profesio-nale q jep pr pyjet dhe kullotat.

Krijohet Shrbimii Ekstensionit PyjorVijon nga fq. 1


7/8

7Kuror a e Gje lbrN ga e r d h n k a t r

s h p a r d h e t ?

Si do qenie jetgjat, edhe disa drurn vende e me kuror speciale, q bhenpjes e peizazhit, e shtpis, fshatit aposhoqris, qofshin edhe shumshe-kullor, nj dit u vjen koha tdorzojn hapsirn q kan zotruar.Prania, e veanrisht tharja, largimi apoprerja e tyre, l gjurm n gjeneratat qu ka takuar t jetojn kt ast. Kjo i takoiedhe gjenerats time, me nj qarrshumvjear, i cili u largua. Sa her qqllonte t mblidheshim, biseda vinte tekqarri e tek ajo lndin shum e voglmodeste n nj kodrin t vogl, ngriturn fundkurrizin q e ndan pyllin eshtpis nga djerrinat. Vitet kaluan e,pr udin e t gjithve, rreth 6-7 m nlindje t qarrit, erdhn e u rritn katrshpardhe, vendosur n nj vij t drejtveri - jug, rreth 5-6 m larg njri - tjetrit.Ata e kan kaluar tashm lartsin 5 m.Paraardhsi i tyre ishte qarr. Shpardhetjan t pranishm n pyll, por rreth tyresht vetm nj djerrin, q prdoret sikullot. Dikush tha se shpardhet nukkan kmb, q t vijn nga mesi i pyllitn lndin ... Ather, nga erdhnshpardhet mbeti nj enigm, q akomavazhd on t diskutohet e hamen dsohet.

M e svje sh t n J a b la n ic

t Gjakovs

Esht privilegj t lvizsh n zonatrurale t Gjakovs n nj dit t kthjellttetori, ku bashkohet kthjelltsia e qiellit,t gjitha freskit e mngjeseve, rrezetagresive t diellit t mesdits dhe bimsiaplot me fruta, e knaqur me vetveten, esigurt pr vijimin e jets n t tjeragjenerata, siguri q e ndjen n frutat met cilat sht ngarkuar, por nj bollk, qu jep knaqsi pr t sotmen e shprespr t ardhmen edhe gjith qenieve ttjera t gjalla, q bashkjetojn me tokne bimt gjakovare.

Miftari na ka premtuar t na tregojnj grumbull me dushqe t kohs sSknderbeut, diku n Jablanic. Un eprisja q kt surpriz mund ta takonimvetm nse futemi thell n ndonj lugint fshehur, e u befasova kur makina qudhhiqte grupin u ndal n mes t fshatit,diku n mes t xhamis, muzeut t luftsm t fundit dhe varrezave shum-moshore, me hapsira n mes t tyre tmbuluara nga lisa fort t vjetr, mekurora t lodhura, plot me fruta,kombinuar me gjenerata m t reja.Ndrsa prpiqesha t dalloja nga cilsite frutit pranin e nj dushku t quajturrrnja t kudondodhur n lashtsi nfushat e Shqipris Perndimore, qduket sikur po i paksohet hapsirsshqiptare, nj zog i madh sikur mbiu ndegn e lisit, teksa vreja formn e lndespr t dalluar nse sht rrnja aposhpardh, druri q e ka prodhuar, zogusikur m shihte si konkurrent n zot-rimin e frutave. Plot shndet, me blun ekombinuar me t bardhn, zogu prk-dheli me sqep flett, vshtroi rreth e rrotull,i gatshm pr t m penguar nse krkojat merrja me vete ndonj nga lndet.

M bri kurioz, q t gjeja poziciont prshtatshm pr ta fotografuar, endrsa prpiqesha t gjeja kndin eprshtatshm, zogu e mori me sqep njlnde. Me oreksin pr t futur nobjektiv qiellin me ret, lisin, zogun melnden n sqep, mbeta pa asgj. Zogu etundi disa her sqepin q e mbantelnden dhe krejt indiferenc e hodhi atn tok, te kmbt e mia.

Kokrra dukej krejt e leht dhe boshnga brenda. Pa patur koh t mendojapr shkakun, nj krimb i vogl nxorikokn nga nj vrim e hapur, si duketn gzimin q nuk kish prfunduar nstomakun e zogut. Zogu shikoi prsrirreth dhe prlau nj tjetr lnde. Duke embajtur fort n kthetrat e gjata e t bra

si apostafat, zogu filloi ta kthej sa lartposht, teksa vshtronte me vmendjekapuin e frutit t dushkut. M pas filloita shtyj me pjesn e poshtme t sqepitdhe e shkund disa her deri sa fruti u ndanga kapui. Pastaj fruti u zhduk brendasqepit, pr befasin time u duk sikur ekaloi shpejt qafn e ngusht t zogut.

Un harroj t bj shkrepjen e ta fiksojkt ast, kur plot zogj t tjer e rrethojnlisnajn. Sapo i sheh konkurrentt e tij,zogu duket sikur ndrron mndje. Aivaz hdo n t vz hgo j me kuj des fru tat ,duke tentuar t przgjedh sa m tshndetshmet. Sapo dallon t shndet-shm ai duket sikur i gllabron. Mbetemi habitur e i mrekulluar ... si sht emundur q nj zog i till i vogl, me aqkujdes e shpejtsi, aq shpejt, i studion,vzhg on, przg jedh, i zhv esh e sikur ithith gjith ato kokrra t mdha, si ekalojn gurmazin e tij t ngusht e kugjejn vend pr t qndruar n trupin etij t vogl. Si duket, pr mua ishteeksperienca e par, pasi m von moravesh q ai nuk i on n stomak lndet. Aika nj shtes t gushs, si nj trast tvogl, t br apo stafat pr t mbajturlnde. Ky zog mund t mbaj n kttrast deri 5 fruta apo lnde dushku, nvarsi nga madhsia e tyre. Ai n fakt futsa mund dhe nuk largohet nga lisi, pa emarr frutin e fundit n sqep.

T tjert, q sapo kishin arritur,filluan t bjn t njjtn pun. Vzhgo,testo, vlerso, zgjidh, glltit, merr edhetjetrn e tjetrn e m pas fluturon me tfundit n sqep. Secili t njjtn gj,zgjidh e merr sa n kuror t drurit e sanga frutat e rna n tok.

Lisa t m sua n t lvizin

Lisat kan 65 milion vjet n rrugne tyre t evolucionit n tokn ku neba no jm. Po as htu ed he k ta zo gj, tthirrur me emra t ndryshm nkontinente te ndryshme, e q ne ithrrasim grifsha. Lisat e grifshat

formojn nj duet, nj ift. Lisat kanzbutur e kapur n grack grifshat oseedhe e kundrta.

I trhequr nga grifshat harroj qdushku nuk bashkpunon vetm me ato.Tek qndron prball e shikon mevm end je gje thet, deg za t, deg t,trungun, lvoren, te arat e saj, zgavrat,kudo sheh vizitor, q jo vetm bjnvizita, por dika marrin e ln. Nse i njehe ke dshir ti shnosh t gjitha, t duhetlaps e fletore. Shumica e vizitorve kanardhur pr t krkuar dika, q her ttjera e kan gjetur. Marrin at q u duhete largohen. Lisi sht strehuesi i tyre imsuar t mbaj e ushqej shum miq turitur. Shpesh e ka kaluar kufirin, duke elodhur e br nervoz. Vitet e vshtira nuk

jan t rralla, e disa nga mysaf irt herpas her krkojn gjithka. N tentativpr t mbijetuar, lisi ka prodhuar njlnd t hidhur, t quajtur tanin, q e kashprndar n do pjes t tij, nj pjest dukshme e ka vendosur n fruta, duketentuar t zvogloj sadopak vizitort,apo s paku tu paksoj oreksin. Disa nuklargohen duar bosh, por e len dika tdobishme pr mikun e tyre zemrgjer.Krpudhat psh i kthejn mikut t tyre uje lnd ushqyese, n kmbim t ushqimitq marrin, ketrat e grifshat n kmbim tlndeve q marrin i shprndaj ata kudo,dhe pr do lnde q han, mbjellin apogroposin tre prej tyre.

Tek prmend grifshn, njerzit emsuar me zonat rurale kujtojn me-

njher dy gjra, zhurmn e pashoqe kurlvizin gjith vrull dhe mishin eshijshm. Zhurma kur je duke pushuarn an t pyllit, sht po aq e mrzit-shme sa edhe pickimi i mushkonjave nhije t pyllit. N fakt, jo vetm populliyn e pr dor epi tet in gri fsh, pr dik q flet shum e me z t lart, por edheemrin q i kan vn evropiant gjiniss Grifshave Garrulus prkthehet ngjuhn ton me fol shum. Ama, t

merremi vesh, nse jemi admirues tdushqeve, pa dyshim q duhet tadmirojm edhe grifshat, pasi s bashku

kto dy qenie t gjalla e kan ndryshuarn kahjen n favor t jets mbulesn eglobit toksor. Lisi dhe grifsha, prania etyre e ndrsjell, pranimi e bashk-punimi, kan qen dy kyet thelbsoreq kan siguruar mbijetesn dheshtrirjen e tyre n glob.

Grifshat bjn dika, q dushqetkurr nuk mund ta arrijn. Ato lvizin.Kushdo q i njeh sadopak sht dakordme mua q ato vetm lvizin. Nsekalon n nj pyll t lart dushku, nkohn kur kan filluar t piqen lndet,lvizja e grifshave sht pjes epeizazhit, duket sikur kan lindur tzhurmojn e lvizin, gjith vrull, sishigjeta, pa plan e objektiv. Por nse kenjohuri pr to dhe dushqet, kshillohett kesh edhe durim, t zsh nj pozicione t shikosh se far bjn.

Sapo e kan mbushur thesin e sqepin,ato e ln pyllin dhe nisen n drejtiminku kan folen, zakonisht n an t pyllit,apo livadhit, kopshtit, aty ku takohenzakonisht ara me livadhin, kopshti mejonxhn, pylli me djerrinn. Ato ndale ndhe pikrisht n kto vende groposinlndet q kan przgjedhur n pyll.Groposja sht speciale, jo t pesta n njgrop, por do lnde gropn e saj. Sapodel nga sqepi do lnde ngjishet me forc,n thellsin q mund t shkoj. M pas,ajo goditet me sqep ose me nj kock tdal mbi sqep, si duket apostafat pr tpunuar m lndet, derisa mbulohettrsish. Me shum kujdes ant e lndesmbathen me dhe te imt apo rr. Sapo eka mbaruar grifsha vshtron anash embledh degza, fije bari e gjethe, dhe meshum kujdes I vendos t rregullta mbivendin ku ka strehuar lnden.

N vitet q lisat prodhojn lnde, prgrifshat sht pun e madhe. do grifshprzgjedh, transporton e strehon ntok r r e t h 4 5 0 0 l n d e d u s h k u p r d o s t i n vjeshte. Projekti sht q meto t ushqehen t rriturit gjat dimritdhe t rriten t vegjlit, pasi ata dalin ngavez t n pra nver .

Por, a sht e leht t gjesh mijralnde, t fshehura nj e nga nj jav emuaj m par? Nj shkenctar evropian(Bossema) studioi sjelljen e grifshave melndet e fshehura prreth kopshtijeve,arave e pyllit t tij t dushkut. Ai kujton:Un e pash me syt e mi nj grifsh qpo strehonte frutat n kopshtin tim.Zogu kishte tri lnde n ezofag (gush)dhe e mbante t katrtn n sqep. Ai igroposi ato n katr vende t ndryshme,t parn afr nj trungu peme, q ndantearn nga livadhi. Kaluan 72 dite pa e parpr s dyti grifshn. Ajo u kthye e u ulprpara vendit ku e kishte fshehu frutin.E zbuloi, e nxori nga toka, u ngjit nepeme dhe e hngri menjher. M paszbriti ne nj tjetr vend, grmoi dy herpor pa sukses. N tentativn e tret,prsri zbuloi lnden e groposur prej saj.Prsri u ngjit n t njjtn peme dhe ehngri lnden. M pas u largua dhe unnuk e pash m n kt pjes t kopshtit.N maj lndet e mbetura t fshehura,

mbin dhe fidant filluan t rriten.Dushku prodhon ushqim afatgjat

pr grifshat dhe mendohet se e ka brkt q kur sht krijuar bota. Dashurpa dashur grifshat kan ndryshuar sifizikisht edhe n sjelljet e tyre pr ktmnyr t ekzistuari. Ato jan tknaqura nga jeta, gj q e shprehin pamodesti. Po dushqet ? Ata e vlersojnq grifshat i kapin me sqep dhe uadrgojn pr ushqim te sapolindurve

vem jet q sht ohe n shu m n pra nve rdhe i zhveshin lakuriq lisat sapo jangjelbruar. Ama nuk duket dhe aq bukurq t kesh nj ortak, q sht i interesuart haj komplet at q ti e prodhon prt shtuar veten e ln pasardhs ...

Por, tashm nj fakt sht pranuar.Grifshat jan kultivueset m t mdhan bot t lisit, por edhe shprndarsete tij npr bot. Grifshat i marrin lndetnga mesi i pyllit, atje ku nse ato bien ntok, nuk kan asnj shans t rriten nhijen e dendur, i transportojn e imbjellin n an t pyllit. Ku lndet gjejnplot ndriim, diell, por edhe mbrojtjenga era e bryma. Ato e przgjedhin sirrall kush tokn ku mbjellin lnden, qt mos jet as e ngjeshur dhe as e laget.N t dy kto raste grifsha nuk mund tfus n tok e ta mbuloje si duhetlnden. Kjo u siguron farrave mbirje tsigurt e mbrojtje nga infeksionet

krpudhore apo asfiksim nga mungesa eajrimit. Duke i mbuluar ata u paksojnshanset pr tu ngrn nga derrat, minjt,lepujt dhelprat, ketrat, arinjt vjedullate t gjith kafsht e tjera t pyllit q aqshume i plqejn lndet.

sht fakt q nga katr kokrra qmbjellin, grifshat arrijn t rizbulojn ehan njrn prej tyre. Edhe nse gjejnpak m shum, apo edhe nse nj pjes etyre zbulohen nga kafsht e pyllit, q jangjithmon n krkim, apo infektohen ngasmundjet, jan disa qindra farra tdushkut t przgjedhura, grumbulluarae mbjella nga grifshat, q arrijn t mbije bhen filiza t rinj dushku. Kjo besojq nuk do ndonj kalkulim t ndrlikuarpr t kuptuar se far kuptimi ka kjo

pr gjeneratn e re t pyllit.Dikush pretendon se t njjtin rol mundt luajn edhe brejtsit e veanrishtketrat. Kjo nuk mund t kundrshtohetdhe ka ndikim. Diferenca e dukshme shtn distancn nga pylli n vendmbjellje qrealizon grifsha, distanc q shpesh shtmbi nj apo nj kilometr e gjysm, n tgjitha ant e vendndodhjes s pyllit. E kjoka vite e vite q ndodh, ndoshta q kurkontinentet n globin ton nuk ishin ndare prdorej emri Laurasia.

Un, ashtu si shum njerz te tjer, iadmiroj dushqet, si n an t shtpis sime,edhe kudo q ata krijojn peizazhin e tyrekrejt t veant. Dushqet jan t pranishmen forma nga m t ndryshmet n do zonrurale. N Shqiprin ton, dushqet qbjn lnde e mbajn grifsha jan paksuar.Jan m t shumta ato q i shptuan prerjesq nga koha e spats s gurit, msuan telin filiza e rilindin, duke u rritur shpejt eprodhuar m shum dru pr ngrohje se salnde. Por me kt prshkrim pak tngarkuar me emocione, desha t jap njmesazh, q nse duam t kemi m teprpyje t shndetshme, duhet ti njohim e titrajtojm s bashku me partnert e tyre,me t cilt ata e kan br rrugn, qe ngaepoka e gurit e deri n ditt tona. Nse eduam pyllin duhet t durojm edhe ndonjlnde apo tjetr gj, q grifshat na hedhinn kok, duhet t durojm e mirkuptojmsjelljen e njerzve, si partnert e pr-doruesit kryesor t drurve, dhe nepylltart duhet t qndrojm m afr meta e t kuptojm se vetm me procese

pranuese e integruese llojet kan mbijetuare jan prshtatur pr t shrbyer. Dushkunduhet ta pranojm me t dy partnert e tij:ne nuk mund t kemi pyll t lart dushkupa pranin e grifshave. Pylli i ult i dushkutsht nj transformim biologjik enigma-tike, q dushku e ka br pr ti shrbyernjeriut q jeton n afrsi t tij. Interesat nt dy rastet jan reciproke. Ne do bhemit pranueshme si ekspertet te pyjeve nsedo i njohim e mbshtesim kto marrdhnie.

Ku sh i m soi d h esi lvizin d u sh qet

H aki KOLA


8/8

8 Kuror a e Gje lbr8 Kuror a e Gje lbr E N G L I S H

Kshilli Botues: A. Proko, N. ollaku, V. Tabaku, J. Male, B. Gashi, I. Zeka, B. HoxhaKryeredaktor:AHMET OSJA Zv.kryeredaktor:Nijazi IDRIZI, Ferdin LIAJ, Zef IMERAJRedaksia:V. Muharremaj, H. Kola, Gj. Fierza, M. Shehi. Redaktor prgjegjs:V. HoxhaAdresa: Bulevardi "Zogu I", Godina e ZP, kati II, Tiran

Mobile:068 40 75 975; e-mail: fkpkk@hotmail. com; [email protected]

Gazet e FKPKK,Shqipri dhe eAPPK, Kosov

KURORA EGJELBR

www.fkpkk.orgwww.akppp.org

Materialet u prshtatn n anglisht nga Arjol LiLA

Page 1, 6

Challenges of the LocalGovernment Units

What should LGUs take into account for the good governance of the forest and pastureassets?

LGUs should take legal and moral responsibility to this wealth and to the community theyrepresent, through decision made by local councils they can compile short-term or long-term plans for development strategies in communal forestry sector.

By the communal councils decisions, LGUs decide the tariffs or taxes level for the forest use orrenting the forest areas. The local taxes law allows LGUs to decrease or increase the taxes levelin 30 % of the taxes set out by the law for any item or way of use or exploitation. Example: If in thelaw is set out that the tariff for 1 m3 of firewood is 500 leke, LGU decides to increase it in theextent of 30 % and the tariff goes 650 leke/m3 or vice versa, if it decides to decrease this tariff dueto the economic situation of the community in the extent of 30% then the value of this tariff will be350 leke/m3.

LGUs have the authority and are obliged by law for a correct administration of this wealth andthis can be achieved by establishing structures at LGU, so they should definitely employ one ormore forest experts depending on the forest area they have in ownership.

The forest expert should compile every beginning of year an operational plan for the naturalresources administration based on the communal forests Management Plan. In this plan itis necessary to be foreseen incomes that LGU can collect during the year, which come fromthe tariffs of the firewood, grazing, leafage, medicinal plants collection, tariffs from the rentsof TV and radios antennas etc., quarries, exploitation of rivers shores, hunting taxes, tourism

businesses, environment taxes etc., which set out by communal councils decision.Along with the tariffs and taxes foreseen to be collected during the year, LGU should planeven works in the communal forest and pastures, which is foreseen in law that 70% of thisfund to be reinvested again in this sector.

Taking in use has quite positive effects, firstly the forest goes to the farmer that traditionallyis cared about it, secondly the farmer feels more responsibilities for own property the sameas for the agricultural land, and thirdly its easier for the farmer to manage the area given in

use in terms of protection and collection of the taxes.

In order to strengthen global efforts toimprove the state of forests, the UNFF hasadopted four Global Objectives which focus onreversing forest loss, enhancing forest-basedbenefits, increasing sustainably managed

forests and mobilizing financial resources.Reverse Forest LossGLOBAL OBJECTIVE 1: Reverse the loss

of forest cover worldwide through sustainableforest management, including protection,restoration, afforestation and reforestation,and increase efforts to prevent forestdegradation.

Extent of forest resourcesThe theme expresses an overall desire to have

significant forest cover and stocking, including treesoutside forests, to support the social, economic andenvironmental dimensions of forestry. For example,the existence and extent of specific forest types areimportant as a basis for conservation efforts. Thetheme encompasses ambitions to reduce deforestationand to restore and rehabilitate degraded forestlandscapes. This theme also includes the importantfunction of forests and trees outside forests to store

carbon and thereby contribute to moderating theglobal climate.

Forest health and vitalityForests need to be managed so that risks and

impacts of unwanted disturbances are minimized,including wildfires, airborne pollution, stormfelling, invasive species, pests, diseases and insects.Such disturbances may impact social, economic aswell as environmental dimensions of forestry.

Enhance Forest-Based BenefitsGLOBAL OBJECTIVE 2: Enhance forest-

based economic, social and environmentalbenefits, including by improving the livelihoodsof forest-dependent people.

Protective functions of forest resourcesThe theme addresses the role of forests and

trees outside forests to help moderate soil,hydrological and aquatic systems. This includesto maintain clean water including e.g. healthy fishpopulations, as well as to reduce risks or impactsof floods, avalanches, erosion and droughts.Protective functions of forest resources alsocontribute to ecosystem conservation efforts.

Protective functions of forest resources have strongcross-sectoral aspects, as the benefits to agricultureand rural livelihoods are high.

Biological diversityThe theme concerns the conservation and

management of biological diversity at the ecosystem(landscape), species and genetic levels. Suchconservation, including to protect areas with fragileecosystems, ensures that diversity of life ismaintained, and provides opportunities to developnew products, for example medicines, in the future.Genetic improvement is also a means to improveforest productivity, for example to ensure a highwood production in intensively managed forests.

Socio-economic functionsThe theme addresses the contributions of

forest resources to the overall economy, for examplethrough employment, values generated throughprocessing and marketing of forest products andenergy, trade, and investments in the forest sector.The theme also addresses the important functionsof forest to host and protect sites and landscapesthat have high cultural, spiritual or recreational values,and thus include aspects of land tenure, indigenous

and community management systems, andtraditional knowledge.

Increase Sustainability Managed ForestsGLOBAL OBJECTIVE 3: Increase

significantly the area of sustainably managedforests, including protected forests, andincrease the proportion of forest productsderived from sustainably managed forests.

SUSTAINABLE FOREST MANAGEMENT aims to ensure that the goods and servicesderived from the forest meet present-day needswhile at the same time securing their continuedavailability and contribution to long-termdevelopment. In its broadest sense, forestmanagement encompasses the administrative, legal,technical, economic, social and environmentalaspects of the conservation and use of forests. Itimplies various degrees of deliberate humanintervention, ranging from actions aimed atsafeguarding and maintaining the forest ecosystemand its functions, to favouring specific socially oreconomically valuable species or groups of speciesfor the improved production of goods and services.

Mobilize Financial ResourcesGLOBAL OBJECTIVE 4: Reverse the

decline in official development assistance forsustainable forest management and mobilizesignificantly-increased new and additionalfinancial resources from all sources for theimplementation of sustainable forestmanagement.

Legal, policy and institutional framework

The theme includes the legal, policy andinstitutional arrangements necessary to support

UNFF GLOBAL OBJECTIVES ON FORESTS

Page 1, 2

Page 1, 2

A l b a n i a n G o v e r n m e n t , l a s t y e a r s

h a s u n d e r t a k e n i m p o r t a n t s t e p s fo r

d e c e n t r a l i za t i o n o f n a t u r a l a s s e t s

g o v e r n a n c e , t r a n s f e r r i n g o f 7 71. 7 9 8

h e c t a r e s ( a b o u t 4 4 . 3 %) s t a t e f o r e s t

a n d p a s t u r e s t o t h e co m m u n a l a n d

m u n i c ip a l o w n e r s h i p a n d h a s i n i t s

p r o g r a m t o p a s s t h e m t o t h e v i l l a g e

a n d r u r a l f a m i l i e s u s a g e .

N a t io n a l F e d e r a t i o n o f C om m u n a l

F o r e s t a n d P a s t u r e s U s e r s o f Al b a n i a

a l o n g t h e s e ye a r s h a s m a d e t h e

m a x i m a l e f f o r t s i n t o m a i n d i r e c t i on s :

a ) E s t a b l is h i n g a n d s t r e n g t h e n i n g o f

n o n - s t a t e s t r u c t u r e s ( l o c a l , r e g i o n a l ,

n a t i o n a l a n d i n t e r n a t i o n a l n e t w o r k s )

r e g a r d i n g t o r e fo r m s a n d F o r e s t

M a n a g e m e n t d e c e n t r a l i za t i o n ; b )

S u p p o r t i n g o f s t r u c t u r e s a t l o c a l a n d

r e g i o n a l l e v e l f o r t h e i r c a p a c i t y

s t r e n g t h e n i n g fo r t h e Co m m u n a l

F o r e s t a n d P a s t u r e s P r o t e c t i o n a n d

M a n a g e m e n t .

H u n d r e d s o f F o r e s t E n g i n e e r s a n d

T e ch n i c i a n s , b u t e v e n l e a d e r s o f

C FP U A a n d o t h e r e x p e r t s o f d i f fe r e n t

f ie lds have pa r t ic ipa ted in rea l iza t iono f s e ve r a l t r a i n i n g p r o g r a m s ,

e s t a b l i s h i n g o f t h e fa r m e r s f o r e s t

m o d e l s , p r o d u c t i o n g r o u p s f o r t h e

m e d i c i n a l , e t h e r o - t a n n i n p l a n t s a n d

n u t s , i d e n t i fi ca t i o n , r e g i s t r a t i o n a n d

c e r t i f i c a t i o n o f t h e t r a d i t i o n a l u s e r s ,

r e a l i z a t io n o f t h e b r o a d p a r t i c i p a t o r y

p l a n n i n g , a s w e l l a s i n v o l v e m e n t o f

90 - Years Albanian Forest Service27th January1923 2013 Communal Forestry is a return to the best traditions of forest and

pastures treatment by rural communities, for stopping the furtherdegradation of natural resources, to recover the degraded forestand pastures, preserving the bio-diversity and to improve thelivelihoods level of forest and pastures users and owners families,through implementation of the principles for sustainablemanagement and multi-functional of natural resources.

w o m e n i n d e c i s io n m a k i n g a t va r i o u so r g a n i z a t i o n s .

I n g e n e r a l , t h e r e w h e r e t h e l o c a l

p e o p l e cl a im a n d i m p l e m e n t t h e

t r a d i t i o n a l r i g h t s in f o r e s t u s a g e ,

t h o s e f o r e s t s a r e r e g e n e r a t e d , h a v e a

g o o d d e v el o p m e n t a n d t h e i r d a m a g e

f r o m i l le g a l c u t t i n g s o r f i r e s i s a t

m i n i m u m .

R e g a r d l e s s t h e p r o g r e s s a c h i e v e d ,

c u r r e n t l y a n i n t e r c o n n e c t i o n t h r o u g h

d i f fe r e n t l e v e ls o f p l a n n i n g a n d

s t r a t e g i c im p l e m e n t i n g i s m i s s i n g .

The lack o f coord ina t ion , ne tworks o r

l imi ted ne tworks , weak p rac t ices o f the

p a r t n e r s h i p a n d i s o l a t e d v e r t i c a l a n d

hor izon ta l communica t ions lead to lo t

o f m i s s e d o p p o r t u n i t ie s a n d m i s u s e o f

the resources in te rms o f f inances and

c a p a c i t i e s .Challenges for the mid-term period are:

C a p a c it i e s r e l a t e d to c o m m u n a l

f o r e s tr y a t t h e g o ve r n m e n t a n d

n o n - go v er n m e n t o r g a n i za t i o n s

a r e i n s u f fi c ie n t . T h e r e i s a n e e d f o r

capacity building, improvement andenhancing on forestry knowledge,education and awareness.

P r o p e r t y r i g h t s is s u e s i n c om m u n a la n d p r i va t e f or e s t a n d p a s t u r e s a r e

n o t c o m p l e t e l y s o lv e d w h i c h i s

i m p a c t i n g n e g a t i v e l y i n t h e i r

p r e s e r v i n g , d e v e l o p i n g a n d

s u s t a in a b l e m a n a g em e n t a n d

i m p r o v e m e n t o f i n c o m e s a n d

l i ve l i h o o d s , e s p e c i a ll y i n r u r a l a n d

m o u n t a i n o u s a r e a s . Transferring ofproperties to the traditional users,clarification of the ownership rights,registration at the cadastre and landfragmentation should be furtheraddressed;

I t i s n e e d e d t h e recognition andassessment of the role and realcontribution of the communal forestryin the Rural Development;

Private and communal forestry need tobe fur the r inc orp ora ted int o reg ion aland national strategies, programs, andprojects for rural development andrelevant legislation and regulations.R e f or m s a r e o n g o i n g b u t n o t

c o m p l e t e , co n f l i c t s a n d n o t a

d e c e n t l e g i s la t i o n a r e i n h i b i t i n g

t h e S u s t a i n a b l e M a n a g e m e n t ;

sustainable forest management, includingparticipatory decision making, governance and lawenforcement, and monitoring and assessment ofprogress. The theme also addresses broader societalaspects, including fair and equitable use of forestresources, science research and education,infrastructure arrangements to support the forestsector, transfer of technology and capacitybuilding, and public information and

communication.

The lack of financial support for theCFPUA and Regional Federations fo rc a r r y i n g o u t c o m m u n i t y s

a w a r e n e s s r a i s in g a c t i vi t i es a b o u t

t h e i m p o r t a n c e a n d n e c e s si t y o f

p r e s e r v a t i o n a n d s u s t a i n a b l e

m a n a g e m e n t o f f o r e s t s , p a s t u r e s

a n d o t h e r n a t u r a l a s s e t s . The lack of adequate policies for the

mountainous ecosystems and land, thelack of promotion of the agro-forestry/

p a s t o r a l s y s t e m s , f o r p r o v i d i n g

s u s t a i n a b le m a n a g e m e n t .

A lot of nat ural assets, due tooverexploitation and other unplanned anduncontrolled demographical pressures, arebeing degrad ed in continu ity, and this forthe fact that a high rate of localcommunities live in harsh conditions andthe environment is not yet a priority inAlb ani a. Any way , it s ver y imp ortan t tobe asked and to be implemented alternativesustainability activities before theseresources to lost forever.

N FCFP w is h a ll t h e Fo r es t er s t or e m e m b e r a l w a y s t h i s

i m p o r t an t d a y w i th n e w g r ea t

a c h i e v e m e n t s !

NATIONAL FEDERATION OF

COMMUNAL FOREST AND

PASTURES

Documents

Lisat qe ecin